Το αστικό σύστημα / οικιστικό δίκτυο

Transcript

1 ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 7α Οι μεταλλαγές των μητροπολιτικών περιοχών σε «μεταπόλεις» και ο ρόλος τους στα νέα δίκτυα πόλεων Ιανουάριος 2012

2 ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ ΜΕΡΙΚΕΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ Το αστικό σύστημα / οικιστικό δίκτυο Ορισμός: Οικιστικό δίκτυο = σύνολο αλληλεξαρτώμενων οικισμών μιας περιοχής, μιας περιφέρειας, μιας χώρας Ενα πρώτο παράδειγμα: το οικιστικό σύστημα του Καναδά σε αυτό υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ οικισμών που δεν είναι γειτονικοί, αλλά χωρίζονται από μεγάλες αποστάσεις

3 Ευρύτερες θεωρήσεις / μοντέλα οργάνωσης του οικιστικού δικτύου - Θεωρία του Christaller Τα κέντρα / πόλεις κατανέμονται ιεραρχικά σε τρία (κατ αρχήν) επίπεδα: στο κέντρο (ανώτερο επίπεδο) ) και στα άκρα εξαγώνων (κατώτερο ώ επίπεδο) Η θεωρία του Christaller εξηγεί σχετικά ικανοποιητικά την κατανομή των υπηρεσιών όχι όμως και τις διαφορές ανάπτυξης μεταξύ των πόλεων Παράδειγμα: στην Ελλάδα, οι ορεινές περιοχές παραμορφώνουν το σχήμα -Νόμος «σειράς-μεγέθου μεγέθους» πληθυσμού των πόλεων -:: Pv = P1 / rν Κατανομή σειράς - μεγέθους των μητροπολιτικών ζωνών των ΗΠΑ και των 30 μεγαλύτερων γαλλικών πόλεων ΗΠΑ, Γαλλία, "Κεντρικός τόπος" επιπέδου 1 "Κεντρικός τόπος" επιπέδου 2

4 Εμπειρικές διαπιστώσεις ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Τυπολογία των Λειτουργικών Αστικών Περιοχών (πόλεων) της Ευρ.. Ένωσης Μητροπολιτικές περιοχές ευρωπαϊκού επιπέδου (περιλ. η Αθήνα) Πόλεις / κέντρα διεθνικού / εθνικού επιπέδου Πόλεις περιφερειακού / τοπικού επιπέδου Συγκέντρωση πυκνών δικτύων ισχυρών αστικών πόλων στην ΒΔ. Ευρώπη («πεντάγωνο»)

5 Μητροπολιτικές περιοχές και υπόλοιπες Λειτουργικές Αστικές Περιοχές (ΛΑΣ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η σημασία της «γνώσης» και της καινοτομίας Χάρτης με την κατάταξη των πόλεων (ΛΑΠ) της ΕΕ ως προς την λειτουργία: «Γνώση / Knowledge Μόνο δυο τέτοιοι αξιόλογοι μητροπολιτικοί πόλοι υπάρχουν στην Ελλάδα: η Αττική και η Μητρ.. Περιοχή της Θεσσαλονίκης

6 Η βασική χωρική ανισότητα στην Ε. Ένωση: το «πεντάγωνο» και αδύναμα αστικά συστήματα στις περιφερειακές περιοχές -Προτάσεις για μια πολυκεντρική ανάπτυξη του ευρωπαϊκού χώρου Οι μητροπολιτικές περιοχές έχουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτές τις προτάσεις

7 Νέες σχέσεις και νέες μορφές στο μητροπολιτικό χώρο. Από τη μητρόπολη στη «μετάπολη» Η έννοια της μητρόπολης Η συγκέντρωση πληθυσμού και δραστηριοτήτων στις μητροπολιτικές περιοχές Η Η συγκέντρωση πλούτου και οικονομικής δύναμης στις μητροπολιτικές περιοχές. Η Η «έξοδος» από τις κεντρικές περιοχές των μητροπόλεων και η επάνοδος σ αυτές

8 Η επέκταση σε πέραν των περιαστικών -σε «εξωαστικές»- περιοχές της μητρόπολης Πύκνωση και διάχυση στις μητροπολιτικές περιοχές Προαστιοποίηση / διεύρυνση των πόλεων Δουβλίνο 1956 Δουβλίνο 1998 Ετήσια μεταβ. πληθ. % Αρνητική Μεταξύ 0 και 7 % Μεταξύ 7 και 21 %Μεγαλύτερη από 21% 21 Μιλάνο 1955 Μιλάνο 1997 Κατοικία Βιομηχανία / Εμπόριο / Υπηρεσίες Η μεταβολή του πληθυσμού στη Γαλλία από το 1962 έως το Πηγή Ascher 1995 Τα παραδείγματα του Δουβλίνου και του Μιλάνου Πηγή: SDEC 1999

9 Σχηματισμός μεταπόλεων - Γρήγορες και αποσπασματικές μεταβολές - Συνεκτικότητα / ενσωμάτωση αλλά και ετερογένεια / αποσπασματικότητα Η «Τρίτη ζώνη» Το παράδειγμα της μητροπολιτικής περιοχής της Λυών Το φαινόμενο NIBD

10 Οι προκλήσεις των μητροπολιτικών περιοχών: Αστική διάχυση >> Επιπτώσεις στο περιβάλλον >> η έννοια της «συμπαγούς πόλης» ( compact city ) «Αστική διάχυση» στην περίπτωση της Κοπεγχάγης κατά μήκος των βασικών οδικών αξόνων κλπ

11 Οι προκλήσεις των μητροπολιτικών περιοχών: Υπέρμετρη πίεση στο αστικό μητροπολιτικό περιβάλλον Coney Island Beach offers an escape of sorts from the crowds of New York City, the most populated city in the state and the US. Πηγή: ειδικό αφιέρωμα του BBC

12 Οι προκλήσεις των μητροπολιτικών περιοχών: «Τσιμεντοποίηση» και υπέρμετρο «περιβαλλοντικό αποτύπωμα» Finding green in the concrete jungle Cities are totally artificial constructs and in them we live artificial lives. We travel differently, eat different food, receive water and energy through pipes and wires, live in different kinds of buildings, do different jobs. All of these things come with an environmental price-tag. Given that the world's urban population is expanding at such a rate, it is worth asking what are the numbers on that pricetag, and whether they are higher or lower than the environmental cost of living a rural life. How far does a city's environmental footprint extend beyond its boundaries - to the natural resources which feed it with water and food, or to the other side of the planet which feels its greenhouse gas emissions? There is no simple answer. Πηγή: ειδικό αφιέρωμα του BBC Chongqing in China is growing fast - so is the pollution Πηγή: ειδικό αφιέρωμα του BBC

13 Οι μητροπολιτικές περιοχές στις πολιτικές για το αστικό σύστημα Διεύρυνση / ισχυροποίηση των μητροπολιτικών δικτύων Πρόταση για την ανάπτυξη και οργάνωση του αστικού συστήματος της Γαλλίας -από το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο της Γαλλίας Μητροπολιτικοί πόλοι και δίκτυα ανάπτυξης Πηγή: DATAR 1993

14 Οι ευρύτερες μητροπολιτικές περιοχές ως «καταλύτες» της επιτυχίας στην ανάπτυξη Ολοκληρωμένη χωρική παρέμβαση στην περιφέρεια του Βορρά της Γαλλίας. Συγκρότηση αστικού συστήματος ευρωπαϊκής εμβέλειας στην περιοχή της Lille. Συγκρότηση μητροπολιτικού συστήματος ευρωπαϊκής εμβέλειας στην περιοχή της Lille. Περιοχή παρέμβασης.