ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ"

Ἀριστόδημε Κεδίκογλου
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Απόσταση: χαρακτηριστικό του γεωγραφικού χώρου και παράλληλα «εμπόδιο» στην επικοινωνία και την αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων περιοχών. Η απόσταση είναι δυνατόν να μετρηθεί: (α) σε μονάδες μήκους (β) Σε μονάδες χρόνου (γ) Με το κόστος μεταφοράς Προσιτότητα ή προσβασιμότητα (accessibility) A r = Όπου: Α r = προσιτότητα της πόλης ή περιοχής r, P s = Πληθυσμός της πόλης ή περιοχής s όπου η r έχει πρόσβαση, D rs = η απόσταση μεταξύ r και s. n s= 1 P d s a rs Σελ. 1

2 Υπολογισμός προσιτότητας μεταξύ 5 πόλεων P 1 P 2 d d 2 1 d 3 P 3 d 3 P 5 Πληθυσμός Αποστάσεις P 1 20 d 13 5 P 2 30 d 23 4 P 3 20 d 34 3 P 4 40 d 35 3 P 4 d 4 P 5 10 d 45 5 Ως προσιτότητα ορίζεται ο βαθμός εγγύτητας μιας περιοχής ή μιας πόλης ως προς κάποιες άλλες περιοχές ή πόλεις με τις οποίες συνδέεται. P P P A + P = + + = d12 d13 d14 d15 P P P A + P = + + = d21 d23 d24 d25 P P P A + P = + + = d31 d32 d34 d35 Κ.λ.π Α 1 = Α 2 = Α 2 =28.16 Σελ. 2

3 Υπολογισμός προσιτότητας Το δυναμικό που υπολογίστηκε προηγουμένως είναι το «έμμεσο» δυναμικό. Αν προστεθεί και το «ίδιο» δυναμικό μιας περιοχής ή πόλης r αποκτούμε το συνολικό δυναμικό που ισούται με: A Tr = συνολικό δυναμικό της περιοχής r. Α Tr = P r = όγκος οικονομικών δραστηριοτήτων στην r. d rr= = ενδοπεριφερειακή ή η απόσταση εντός της πόλης. P d r a rr + n s= 1 P d s a rs Σελ. 3

4 Συνολικό πληθυσμιακό δυναμικό νομών της Ελλάδας Από το Χάρτη παρατηρούμε ότι οι νομοί που εμφανίζουν υψηλές τιμές στο συνολικό πληθυσμιακό δυναμικό βρίσκονται επί του οδικού άξονα ΠΑΘΕ και εξασφαλίζουν υψηλή προσιτότητα προς τα μεγάλα αστικά κέντρα Σελ. 4

5 Η σχέση συνολικού μεταφορικού κόστους και απόστασης Συνολικό κόστος (α) Γραμμική μεταβολή Συνολικό κόστος (β) Μη γραμμική μεταβολή μεταφόρτωσης φόρτωσης φόρτωσης Ο Απόσταση d Ο Απόσταση d (α) Γραμμική και μη γραμμική μεταβολή συνολικού κόστους ως προς την απόσταση. (β) Ενσωμάτωση στο συνολικό κόστους του κόστους μεταφόρτωσης Σελ. 5

Παράγοντες αποτελεσματικότητας μεταφορικού συστήματος Η ταχύτητα. Οι οικονομίες κλίμακας. Η επέκταση και βελτίωση των μεταφορικών υποδομών.

6 Παράγοντες αποτελεσματικότητας μεταφορικού συστήματος Η ταχύτητα. Οι οικονομίες κλίμακας. Η επέκταση και βελτίωση των μεταφορικών υποδομών. Σχέση απόστασης και ροών Όγκος ροών Οι ροές πληθυσμού, εμπορευμάτων αλλά και πληροφοριών μειώνονται όσο αυξάνεται η απόσταση από μια πόλη προς άλλες πόλεις ή προορισμούς. Απόσταση Σελ. 6

7 Σχέση απόστασης και ροών Τα διαγράμματα που απεικονίζουν τις ροές εμπορίου των βιομηχανικών προϊόντων από τους ν. Αττικής και Αχαΐας προς τους άλλους νομούς. Από τα διαγράμματα επαληθεύεται η αρνητική σχέση ροών εμπορίου με τη γεωγραφική απόσταση μεταξύ των περιοχών προέλευσης και προορισμού των ροών. Σελ. 7

Σύγκλιση χώρου και χρόνου Η χωρο-χρονική σύγκλιση STC από τη σχέση: STC=ΔΤΤ/ΔΤ ΔΤΤ = η μεταβολή του χρόνου μετακίνησης ΔΤ= η χρονική περίοδος στην οποία παρατηρήθηκε η μεταβολή.

8 Σύγκλιση χώρου και χρόνου Η χωρο-χρονική σύγκλιση STC από τη σχέση: STC=ΔΤΤ/ΔΤ ΔΤΤ = η μεταβολή του χρόνου μετακίνησης ΔΤ= η χρονική περίοδος στην οποία παρατηρήθηκε η μεταβολή. Αν η μετακίνηση από την πόλη Α στην πόλη Β απαιτούσε το 1965 χρόνο 5 ωρών και το 2015 χρόνο 2 ωρών, η χωρο-χρονική σύγκλιση ισούται: STC=-3/50=-0.06 hrs/ έτος = -3.6 min / έτος. Α 5 hrs Β Χρόνος μετακίνησης ΔTT T T ΔT Χρόνος Α 2 hrs Η μείωση του χρόνου μετακίνησης από ένα σημείο του χώρου Α προς ένα άλλο σημείο Β για μια χρονική περίοδο προκαλεί σύγκλιση του χωρο-χρόνου. Β Σελ. 8

9 Η σχέση συνολικού μεταφορικού κόστους και απόστασης για 3 μεταφορικά μέσα Συνολικό κόστος Πεζός Τρένο Πλοίο Αυτοκίνητο Ο d 1 d 2 d 3 Απόσταση d Η μεταφορά με αυτοκίνητο είναι συμφέρουσα για μικρές αποστάσεις, με τρένο για μεσαίες αποστάσεις και με πλοίο για μεγάλες αποστάσεις. Σελ. 9

απασχόλησης Εισροή νέων κατοίκων στην πόλη Η ίδρυση νέων επιχειρήσεων αυξάνει την απασχόληση, έλκει νέους κατοίκους στην περιοχή

10 Η επιλογή της θέσης εγκατάστασης της επιχείρησης σε μονοδιάστατο υπόδειγμα Η σχέση μεταξύ της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων και της μεταβολής του πληθυσμού Ίδρυση νέων επιχειρήσεων Αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες και προϊόντα Δημιουργία θέσεων εργασίας ή απασχόλησης Εισροή νέων κατοίκων στην πόλη Η ίδρυση νέων επιχειρήσεων αυξάνει την απασχόληση, έλκει νέους κατοίκους στην περιοχή όπου ιδρύονται οι επιχειρήσεις, αυξάνει τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και δημιουργεί προϋποθέσεις για ίδρυση και άλλων επιχειρήσεων. Σελ. 10

11 Η επιλογή θέσης επιχείρησης προσανατολισμού πρώτων υλών συγκέντρωσης = w 1 t 1 d 1 Συνολικό κόστος = w 1 t 1 d 1 +w 2 t 2 d 2 διανομής = w 2 t 2 d 2 Μ 1 d 1 Απόσταση d 2 Μ 2 Πηγή πρώτων υλών Θέση αγοράς Η επιχείρηση επιλέγει τη χωροθέτησή της κοντά στην πηγή λήψης πρώτων υλών, γιατί έτσι ελαχιστοποιεί το συνολικό της κόστος μεταφοράς. Σελ. 11

12 Η επιλογή θέσης επιχείρησης προσανατολισμού αγοράς Συνολικό κόστος = w 1 t 1 d 1 +w 2 t 2 d 2 συγκέντρωσης = w 1 t 1 d 1 διανομής = w 2 t 1 d 2 Μ 1 Πηγή πρώτων υλών d 1 Απόσταση d 2 Θέση αγοράς Μ 2 Η επιχείρηση επιλέγει τη χωροθέτησή της κοντά στην αγορά πώλησης του προϊόντος της, γιατί έτσι ελαχιστοποιεί το συνολικό της κόστος μεταφοράς. Σελ. 12

13 Το υπόδειγμα επιλογής θέσης επιχείρησης με κόστος φορτοεκφόρτωσης Συνολικό κόστος C ΕΚ εκφόρτωσης C ΕΚ διανομής συγκέντρωσης φόρτωσης C Φ C Φ Μ 1 Πηγή πρώτων υλών Απόσταση Μ 2 Θέση αγοράς Σε πολλές περιπτώσεις στο συνολικό κόστος μεταφοράς προστίθεται και το κόστος φορτοεκφόρτωσης και χειρισμών, οπότε η επιλογή της θέσης της επιχείρησης επηρεάζεται ανάλογα. Σελ. 13

14 Το υπόδειγμα επιλογής θέσης επιχείρησης με κόστος φορτοεκφόρτωσης και μεταφόρτωσης Συνολικό κόστος C ΕΚ C ΜΦ C ΕΚ διανομής συγκέντρωσης εκφόρτωσης C ΜΦ μεταφόρτωσης C Φ φόρτωσης C Φ Μ 1 Απόσταση Μ Μ 2 Πηγή πρώτων υλών Θέση αγοράς Σε ορισμένες περιπτώσεις στο συνολικό κόστος μεταφοράς προστίθεται και το κόστος μεταφόρτωσης, κυρίως όταν πρόκειται για μεταφορές στις οποίες χρησιμοποιούνται περισσότερα του ενός μεταφορικά μέσα. Σελ.14

15 Συνεισφορά ενός μεταφορικού κόμβου (π.χ. λιμάνι) στη χωροθέτηση Μ 2 Θέση λήψης α υλών Β Μ Λιμάνι Μ 3 Θέση αγοράς προϊόντος Μ 1 Θέση λήψης α υλών Α Αν υποθέσουμε ότι μια επιχείρηση χρησιμοποιεί στην παραγωγική της διαδικασία τις α ύλες Α και Β, τις οποίες μεταφέρει αντίστοιχα από τις θέσεις Μ 1 και Μ 2. Οι α ύλες μεταφέρονται με πλοίο στο λιμάνι που βρίσκεται στη θέση Μ, ενώ η αγορά του παραγόμενου από την επιχείρηση προϊόντος βρίσκεται στη θέση Μ 3. Το λιμάνι αποτελεί σημείο μεταφόρτωσης των α υλών που παραλαμβάνονται από το πλοίο και μεταφέρονται στην επιχείρηση. Σελ. 15

16 Το υπόδειγμα επιλογής θέσης επιχείρησης με φθίνοντα μοναδιαία κόστη μεταφοράς Συνολικό κόστος συγκέντρωσης διανομής Μ 1 Πηγή πρώτων υλών Απόσταση Μ 2 Θέση αγοράς Η μείωση του μεταφορικού κόστους όσο αυξάνεται η απόσταση μεταφοράς, έχει ως αποτέλεσμα, να προκύπτει ακραία λύση στην επιλογή της βέλτιστης θέσης εγκατάστασης της επιχείρησης. Σελ. 16

17 Το υπόδειγμα επιλογής θέσης επιχείρησης με αυξανόμενα μοναδιαία κόστη μεταφοράς Συνολικό κόστος συγκέντρωσης διανομής Μ Μ 1 Απόσταση Πηγή πρώτων υλών Θέση επιχείρησης Μ 2 Θέση αγοράς Η αύξηση του μεταφορικού κόστους όσο αυξάνεται η απόσταση μεταφοράς, έχει ως αποτέλεσμα, να προκύπτει εσωτερική λύση στην επιλογή της βέλτιστης θέσης εγκατάστασης της επιχείρησης. Σελ. 17

18 Το υπόδειγμα επιλογής θέσης επιχείρησης με αυξανόμενα και φθίνοντα μοναδιαία κόστη μεταφοράς Συνολικό κόστος διανομής συγκέντρωσης Μ 1 Πηγή πρώτων υλών Απόσταση Θέση επιχείρησης Μ Θέση αγοράς Μ 2 Ο συνδυασμός αυξανόμενων με φθίνοντα μοναδιαία κόστη μεταφοράς θα έχει ως αποτέλεσμα, να προκύπτει εσωτερική λύση στην επιλογή της βέλτιστης θέσης εγκατάστασης της επιχείρησης. Σελ. 18

Σχετικά έγγραφα

Η χωρική διασπορά και η θέση των οικισμών

Η χωρική διασπορά και η θέση των οικισμών Η κατανομή των πόλεων στο γεωγραφικό χώρο έχει ορισμένα χαρακτηριστικά Μέγεθος πόλεων Αριθμός πόλεων Σχέση αριθμού και μεγέθους πόλεων Κυρίαρχη πόλη 1 ο επίπεδο