Περιεχόμενα Δηζαγσγή ζηελ Δπεμεξγαζία θαη ηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ ΣΙΣΛΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΔΚΣΙΜΧΜΔΝΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ...

Transcript

1 Περιεχόμενα Δηζαγσγή ζηελ Δπεμεξγαζία θαη ηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ ΣΙΣΛΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΔΚΣΙΜΧΜΔΝΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΔΝΣΑΞΗ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ/ΠΡΟΑΠΑΙΣΟΤΜΔΝΔ ΓΝΧΔΙ ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΔΠΙΣΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΔΓΓΙΗ ΚΑΙ ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΘΔΜΑΣΑ ΘΔΧΡΙΑ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΥΡΗΗ Η.Τ. ΚΑΙ ΓΔΝΙΚΑ ΦΗΦΙΑΚΧΝ ΜΔΧΝ ΓΙΑ ΣΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ («πξνζηηζέκελε αμία» θαη αληίινγνο, επηθπιάμεηο, πξνβιήκαηα) ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΔΙ ΣΧΝ ΜΑΘΗΣΧΝ/ΠΡΟΒΛΔΦΗ ΓΤΚΟΛΙΧΝ ΣΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΤΜΒΟΛΑΙΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΜΔΣΑΣΟΠΙΗ ΘΔΧΡΗΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ - ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΘΟΡΤΒΟ ΥΡΗΗ ΔΞΧΣΔΡΙΚΧΝ ΠΗΓΧΝ ΤΠΟΚΔΙΜΔΝΗ ΘΔΧΡΙΑ ΜΑΘΗΗ ΔΠΙΗΜΑΝΗ ΜΙΚΡΟΜΔΣΑΒΟΛΧΝ ΟΡΓΑΝΧΗ ΣΗ ΣΑΞΗ ΔΦΙΚΣΟΣΗΣΑ ΥΔΓΙΑΗ ΔΠΔΚΣΑΔΙ/ΓΙΑΤΝΓEΔΙ ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ Η ΣΧΝ ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΧΝ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΟ ΔΠΙΜΟΡΦΧΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ

2 Διζαγωγή ζηην Δπεξεπγαζία και ηιρ Βάζειρ Γεδομένων 1. ΣΙΣΛΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ Δηζαγσγή ζηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ (Πξσηνβάζκηα θαη Γπκλάζην). Δίλαη πξνζαξκνγή απφ αληίζηνηρν ζελάξην πνπ πξννξίδεηαη γηα ηελ πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε. 2. ΔΚΣΙΜΧΜΔΝΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ Πξνβιέπεηαη λα δηαξθέζεη ζπλνιηθά 3-4 δηδαθηηθέο ψξεο. 3. ΔΝΣΑΞΗ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ/ΠΡΟΑΠΑΙΣΟΤΜΔΝΔ ΓΝΧΔΙ Σν βαζηθφ δηδαθηηθφ ζελάξην απεπζχλεηαη ζε καζεηέο ησλ ηειεπηαίσλ ηάμεσλ ηνπ Γεκνηηθνχ ρνιείνπ (Δ θαη Σ Γεκνηηθνχ), αιιά ζηα πιαίζηα projects κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί (κε θαηάιιειεο πξνζαξκνγέο) θαη ζην Γπκλάζην. Παξαηίζεληαη ζηνηρεία θαη απφ ηε ρξήζε ηνπ Excel σο πεξηβάιινληνο γηα ηηο βαζηθέο έλλνηεο ησλ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ (ΒΓ) αιιά ην Excel κπνξεί επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ Σ Γεκνηηθνχ, αιιά θαη ζε κεγαιχηεξεο ηάμεηο. 4. ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ Ο βαζηθφο ζθνπφο ηεο δηδαζθαιίαο δελ είλαη ε γλσξηκία ησλ καζεηψλ κε ηηο βαζηθέο έλλνηεο ηεο επεμεξγαζίαο θαη ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ θαη ζηε ζπλέρεηα ε ρξήζε ησλ λέσλ απηψλ γλψζεσλ ζε δηάθνξεο εθαξκνγέο θαη ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ. Η πξνζέγγηζε ελλνηψλ ησλ ΒΓ πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζε έλα γεληθφηεξν πιαίζην Φεθηαθνχ θαη Πιεξνθνξηθνχ Γξακκαηηζκνχ, ζην νπνίν νη έλλνηεο ησλ ΒΓ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κηα δηαδηθαζία επίιπζεο πξνβιήκαηνο κε γεληθφηεξν ραξαθηήξα. Οη ΒΓ απνθηνχλ λφεκα σο εξγαιεία νξγάλσζεο, επεμεξγαζίαο θαη νπηηθνπνίεζεο δεδνκέλσλ θαη ζρέζεσλ κεηαμχ ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα ιπζεί έλα πξφβιεκα (κε ηε γεληθφηεξε έλλνηα ηνπ φξνπ) θαη φρη απηέο θαζαπηέο. ην πξνηεηλφκελν ζελάξην, ππεηζέξρνληαη ινηπφλ ζηνηρεία απφ δηάθνξνπο γλσζηηθνχο θιάδνπο φπσο ε Γιψζζα, ηα Μαζεκαηηθά θαη ε Πιεξνθνξηθή. 2

3 Οη ζηφρνη ζε δηαδηθαζίεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο κε γεληθφ ραξαθηήξα, είλαη πνιιαπινί. Ιδηαίηεξα γηα ην αληηθείκελν πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ νξγάλσζε θαη επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ, νη καζεηέο ζα απνθηήζνπλ πξφζζεηεο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο ζε δηάθνξα επίπεδα: Καηαλφεζε ηεο αλαγθαηφηεηαο ζπιινγήο, θαηαγξαθήο θαη νξγάλσζεο δεδνκέλσλ πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ πιεξνθνξίεο ρξήζηκεο ζηελ επίιπζε ελφο πξνβιήκαηνο Δμνηθείσζε κε δηαδηθαζίεο φπσο ν ζρεδηαζκφο, ε αλάπηπμε θαη ε ρξήζε κηαο ζηνηρεηψδνπο βάζεο δεδνκέλσλ Η αλάπηπμε θαη αμηνιφγεζε επηρεηξεκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ αλάιπζε δεδνκέλσλ Δθκάζεζε ηερληθψλ νξγάλσζεο θαη θαηάιιειεο παξνπζίαζεο ησλ δεδνκέλσλ (ελδερνκέλσο κε ηελ νξγάλσζε ηνπο ζηε βάζε δεδνκέλσλ, ηελ ηαμηλφκεζε ηνπο, ηελ εθαξκνγή θξηηεξίσλ επηινγήο νξηζκέλσλ απφ ηα δεδνκέλα) έηζη ψζηε λα απαληεζνχλ ζπγθεθξηκέλα εξσηήκαηα. Γεληθφηεξα ε δηεξεχλεζε ελφο ζπλφινπ δεδνκέλσλ θαη αλίρλεπζε ησλ ζρέζεσλ πνπ ηα δηέπνπλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαηππσζνχλ ινγηθέο ππνζέζεηο. Παξάιιεια κε ηνπο βαζηθνχο απηνχο ζηφρνπο, επηηπγράλνληαη θαη επξχηεξνη ζηφρνη φπσο ε αλάπηπμε θαη αμηνιφγεζε επηρεηξεκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ αλάιπζε δεδνκέλσλ, ε πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο θαη ηεο επηθνηλσλίαο, ε ελζάξξπλζε ζην δηάινγν θαη ηελ επηρεηξεκαηνινγία βαζηζκέλε ζε δεδνκέλα. 5. ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ Πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί αλαγθαία ε ρξήζε κηαο ΒΓ γηα ηελ νξγάλσζε ελφο κεγάινπ φγθνπ δεδνκέλσλ, ζα πξέπεη λα πξνηαζεί έλα πξφβιεκα ηνπ νπνίνπ ε επίιπζε πξνυπνζέηεη αθξηβψο ηε ζπιινγή θαη «νκνγελνπνίεζε» ελφο κεγάινπ πιήζνπο δεδνκέλσλ. Τπάξρνπλ 2 δηαθνξεηηθέο δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο ζην ζέκα: (1) Σν πξφβιεκα θαη νη ηξφπνη επίιπζεο ηνπ πξνηείλνληαη απφ ηνπο καζεηέο θαη ηηο καζήηξηεο 3

4 (2) Σν πξφβιεκα πξνηείλεηαη απφ ην δηδάζθνληα Σα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο θάζε πξνζέγγηζεο είλαη θαλεξά, θαζψο ε δεχηεξε πξνζέγγηζε είλαη ιηγφηεξν ρξνλνβφξα θαη ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ξπζκίζεη ηηο δηδαθηηθέο παξακέηξνπο ψζηε λα «ηαηξηάδνπλ» ζηηο έλλνηεο πνπ ζέιεη λα δηδάμεη: λα βάιεη εξσηήκαηα πνπ απαηηνχλ ηε ρξήζε ζπγθεθξηκέλσλ ηερληθψλ θαη εξγαιείσλ. Χζηφζν, ζηελ πξνζέγγηζε απηή ππάξρεη ν θίλδπλνο λα πξνηαζεί έλα πξφβιεκα πνπ είλαη αδηάθνξν ζηνπο καζεηέο ηελ πξψηε πξνζέγγηζε αληίζεηα, ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ ζα είλαη πην δσεξφ. Η πινπνίεζή ηνπ σζηφζν, απαηηεί πεξηζζφηεξν ρξφλν: νη καζεηέο πξέπεη λα επηιέμνπλ νη ίδηνη ηνλ ηξφπν επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη επηπιένλ ζα ρξεηαζζεί ρξφλνο γηα λα εμεηαζηνχλ θαη ζηελ πνξεία λα αλαηξαπνχλ νη ελδερφκελεο ιαλζαζκέλεο επηινγέο ηνπο. Γίλνληαη παξαδείγκαηα θαη απφ ηηο δπν πξνζεγγίζεηο: (1) Η δξαζηεξηφηεηα απηή πεξηιακβάλεη πένηε επιμέροσς θάζεις: Α. Γηαηχπσζε πξνβιήκαηνο θαη θαζνξηζκφο εξσηεκάησλ πξνο δηεξεχλεζε Β. πιινγή δεδνκέλσλ Γ. Αλάπηπμε βάζεο δεδνκέλσλ Γ. Δπεμεξγαζία δεδνκέλσλ Δ. Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο (ηκήκα ην νπνίν δελ πεξηιακβάλεηαη ζην ζελάξην γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο ρξφλνπ) Η έλαξμε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζεκαηνδνηείηαη απφ ηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο. Σν ζέκα κπνξεί λα πξνηαζεί είηε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ είηε απφ ηνπο καζεηέο. ε θάζε πεξίπησζε ζα πξέπεη λα ζπγθεληξψλεη ην ελδηαθέξνλ ηνπο θαη ζην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη ν εθπαηδεπηηθφο λα δείμεη ηδηαίηεξε επαηζζεζία. ηε ζπλέρεηα, αθνχ θαζνξηζζεί ην ζέκα, κέζα απφ ηε ζπιινγηθή ζπδήηεζε ηνπ ζέκαηνο θαη κε ηε βνήζεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, νη καζεηέο ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπλ ηα ζπγθεθξηκέλα εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ην ζέκα ην νπνίν επέιεμαλ. Η θξηζηκφηεηα ηεο πξψηεο απηήο θάζεο έγθεηηαη ζε δχν ζεκεία ηα νπνία απνηεινχλ θαη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ επηηπρή δηεμαγσγή ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Πξψηνλ, ζην πσο ζα αθππληζζεί ην πξαγκαηηθφ ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ, αθνχ απηφ ζα απνηειέζεη ην βαζηθφ θίλεηξν γηα ηελ επηηπρή δηεμαγσγή ηεο φιεο δξαζηεξηφηεηαο. Γεχηεξνλ, ζηε 4

5 ζπιινγηθή ζπδήηεζε κέζα απφ ηελ νπνία ζα θαζνξηζηνχλ κε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή ζαθήλεηα θαη αθξίβεηα ηα ζηνηρεία ηα νπνία ζα ρξεηαζηνχλ πξνθεηκέλνπ λα δηαπξαγκαηεπζνχλ ην ζέκα θαη ην πψο απηά ζα ζπιιερζνχλ. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ε αθνξκή γηα ηε δεκηνπξγία ηεο ζπγθεθξηκέλεο βάζεο δεδνκέλσλ δφζεθε απφ κηα ζπδήηεζε ε νπνία έγηλε πξηλ ηηο δηαθνπέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ ζε κηα ηάμε Δ Γεκνηηθνχ. Σν εξψηεκα ην νπνίν εηέζε, θαηά ηε δηάξθεηα κηαο ζπδήηεζεο κε ηνπο καζεηέο ζρεηηθά κε ην πξφγξακκα ηεο δαλεηζηηθήο βηβιηνζήθεο ηνπ ζρνιείνπ, ήηαλ αλ θαη θαηά πφζν ζπζρεηίδεηαη ην δηάβαζκα εμσζρνιηθψλ βηβιίσλ κε ηελ επίδνζε ελφο παηδηνχ ζην γισζζηθφ κάζεκα. Αξθεηνί καζεηέο απνδείρζεθαλ πξφζπκνη λα ζπλεγνξήζνπλ ππέξ ηεο κηαο ή ηεο άιιεο άπνςεο, δηακνξθψλνληαο αληίζηνηρα δχν νκάδεο. Κνηλφ ζηνηρείν σζηφζν θαη ησλ δχν νκάδσλ ήηαλ φηη δελ ήηαλ ζε ζέζε λα ρξεζηκνπνηνχλ θάπνην επηρείξεκα κε ζηέξεε βάζε. Ο εθπαηδεπηηθφο, αθνχ άθεζε γηα ιίγν ηε ζρεηηθή ζπδήηεζε λα αλαπηπρζεί, πξφηεηλε ζηε ζπλέρεηα λα δηεμάγνπλ κηα κηθξή έξεπλα γηα ην ζέκα βαζηζκέλε ζε ζηνηρεία πνπ ζα δψζνπλ ηα ίδηα ηα παηδηά. Η πξφηαζε πξνζέιθπζε ην ελδηαθέξνλ ησλ παηδηψλ, ηδηαίηεξα κάιηζηα φηαλ ηνπο πξνηάζεθε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ππνινγηζηή. Κάζε κηα απφ ηηο δχν νκάδεο ήζειε λα απνδείμεη ην δίθην ηεο. Μέζα απφ ηε ζρεηηθή ζπδήηεζε θαζνξίζηεθαλ θαη ηα ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία ηα νπνία έπξεπε λα ζπιιερζνχλ. Καη αξρήλ εχθνια νη καζεηέο ππέδεημαλ φηη ζα ρξεηαζηνχλ δεδνκέλα φπσο νη βαζκνί ζην κάζεκα ηεο Γιψζζαο θαη ην πφζα βηβιία έρεη δηαβάζεη ην θάζε παηδί. ηε ζπλέρεηα ν εθπαηδεπηηθφο εθκεηαιιεπφκελνο ηηο επηκέξνπο πξνηάζεηο καζεηψλ, βνήζεζε ηε ηάμε λα νξγαλψζεη ζπζηεκαηηθά ηα δεδνκέλα ηα νπνία ζα ζπλέιεγαλ1. Έηζη, ε πξφηαζε ελφο καζεηή «λα δνχκε αλ ηα αγφξηα ή ηα θνξίηζηα δηαβάδνπλ πην πνιιά βηβιία» δηακφξθσζε ηελ αλάγθε λα ζπιιερζεί πιεξνθνξία ζε ζρέζε κε ην παξάγνληα θχιν. Αληίζηνηρα, κηα καζήηξηα ζεκείσζε φηη δελ ηεο κέλεη ρξφλνο γηαηί θάλεη πνιιέο εμσζρνιηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ν εθπαηδεπηηθφο εθκεηαιιεπφκελνο απηφ, πξφηεηλε λα ζπιιερζεί ε ζρεηηθή πιεξνθνξία. Μεηά από ζσζηηήζεις δηακνξθψλεηαη βαζκηαία ην ζχλνιν ησλ δεδνκέλσλ ηα νπνία πξέπεη λα ζπιιερζνχλ. Γηακνξθψλνληαη κε άιια ιφγηα φια ηα πεδία ηα νπνία ζα έρεη ε βάζε δεδνκέλσλ ηελ νπνία ζα θηηάμνπλ ζηε ζπλέρεηα. Βέβαηα φια ηα ζηνηρεία δελ είλαη αλαγθαία ή ίζσο αλαπαξάγνπλ πιεξνθνξίεο πνπ ελππάξρνπλ ζε άιιεο. Αθφκε, νη πιεξνθνξίεο πξέπεη λα είλαη έηζη θαηαηκεκέλεο, ψζηε λα κπνξνχλ λα θαηαρσξεζνχλ ζε βάζε δεδνκέλσλ. 5

6 Σα ζηνηρεία απηά ζα απνηειέζνπλ αληηθείκελα δηαπξαγκάηεπζεο κεηαμχ ηνπ δηδάζθνληνο θαη ησλ καζεηψλ: γηα παξάδεηγκα, ε έλδεημε «ΦΤΛΟ» ζα πξέπεη πάληα λα θαηαρσξείηαη κε ηνλ ίδην ηξφπν (π.ρ. ΑΝΓΡΑ ΓΤΝΑΙΚΑ) θαη φρη κε ειεχζεξν θείκελν. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπδήηεζεο απηήο (νπζηαζηηθά κηαο λνεηηθήο ζχειιαο κε ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ), ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη θαη πξφζζεηα κέζα, εξγαιεία γηα λα πεξηγξάςεη ηελ πξφνδν ηεο δηεξεχλεζεο γηα παξάδεηγκα λα ρξεζηκνπνηήζεη λνεηηθνχο ράξηεο. ηελ επφκελε θάζε, νη ίδηνη νη καζεηέο θαηαξηίδνπλ εξσηεκαηνιφγηα ηα νπνία ηα ζπκπιεξψλνπλ. Να ζεκεησζεί φηη αλ ην κάζεκα ή θάπνην αλάινγν ηνπ πινπνηείηαη κε καζεηέο κεγαιχηεξεο ειηθίαο, ε ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ ζα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηεζεί θαη ειεθηξνληθά, κέζα απφ ηηο θφξκεο ησλ GoogleDocs. Η ζπγθέληξσζε ησλ πιεξνθνξηψλ αθνινπζείηαη απφ ηελ θσδηθνπνίεζε θαη νξγάλσζε ηνπο, κε ηε κνξθή πεδίσλ θαη εγγξαθψλ, έηζη ψζηε ε νξγαλσκέλε πιένλ πιεξνθνξία λα εμππεξεηεί ην ζθνπφ θαηαζθεπήο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. πγθεθξηκέλα, ν εθπαηδεπηηθφο δεηά απφ ηνπο καζεηέο (νη νπνίνη έρνπλ κπξνζηά ηνπο απφ έλα εξσηεκαηνιφγην) λα πξνηείλνπλ ηξφπνπο νξγάλσζεο ησλ δεδνκέλσλ. Γηα παξάδεηγκα, κε βάζε ηε πξψηε εξψηεζε κπνξνχκε λα θηηάμνπκε δχν πεδία. Μηα κε ην φλνκα θάζε παηδηνχ θαη κηα κε ην θχιν. Αληίζηνηρα, ζα πξέπεη λα έρνπκε έλα πεδίν ζηε βάζε δεδνκέλσλ γηα λα βάινπκε ηε πιεξνθνξία ζρεηηθά κε ηνλ αξηζκφ ησλ βηβιίσλ πνπ έρεη δηαβάζεη ην θάζε παηδί. Η δηαδηθαζία απηή νινθιεξψλεηαη φηαλ ε πιεξνθνξία πνπ παίξλνπκε απφ θάζε εξψηεζε κπνξεί λα ηαμηλνκεζεί ζε θάπνηα θαηεγνξία (πεδίν) θαη έρεη θαζνξηζηεί ην είδνο ησλ εγγξαθψλ (αλ δειαδή ζα είλαη θείκελν, αξηζκνί θιπ). Ο εθπαηδεπηηθφο δηεπζχλεη ηε ζπδήηεζε θαη δηαρεηξίδεηαη ηηο πξνηάζεηο ησλ καζεηψλ, θαηαγξάθνληαο ζηνλ πίλαθα ηηο θαηεγνξίεο, ηα πεδία πνπ ζα έρεη ε βάζε ησλ δεδνκέλσλ. Σν ζεκείν απηφ, ηεο νξγάλσζεο ησλ δεδνκέλσλ, ζεσξείηαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ. Απφ ην πψο έρνπκε νξγαλψζεη ηα δεδνκέλα καο θαζνξίδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ νη δπλαηφηεηεο δηαηχπσζεο εξσηήζεσλ. Οη καζεηέο ζπρλά δπζθνιεχνληαη λα εθηηκήζνπλ ηε ζεκαζία απηή θαη ζα ρξεηαζηεί ν εθπαηδεπηηθφο λα ηνπο βνεζήζεηο ζε απηφ. Γηα παξάδεηγκα, ζηε πξνθεηκέλε πεξίπησζε, νη καζεηέο δελ είραλ πξνηείλεη σο πεδίν ην ΦΤΛΟ. Ήηαλ κάιηζηα αξθεηά αλππφκνλνη, ζέινληαο λα ηειεηψλνπλ κε ηε θάζε 6

7 απηή θαη λα πεξάζνπλ ζην εξγαζηήξην ησλ ππνινγηζηψλ. Ο εθπαηδεπηηθφο ζεψξεζε ζθφπηκν λα αληηκεησπίζεη ην πξφβιεκα απηφ, δίλνληαο ηνπο ηελ επθαηξία λα εθηηκήζνπλ ηε ζεκαζία νξγάλσζεο ησλ δεδνκέλσλ ηνπο κέζα απφ ηελ εκπεηξία ηνπο. Αξρηθά ινηπφλ ζεκεηψζεθαλ νη θαηεγνξίεο ησλ δεδνκέλσλ ζηνλ πίλαθα, νη καζεηέο ηηο ζεκείσζαλ ζην ηεηξάδην ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα ν εθπαηδεπηηθφο, παξνπζία φιεο ηεο ηάμεο άξρηζε λα θηηάρλεη ηε βάζε ησλ δεδνκέλσλ. Αθνχ ηνπο επέηξεςε λα γξάςνπλ κεξηθέο εγγξαθέο ηνπο δήηεζε λα ηνπ πνπλ αλ θαίλεηαη λα είλαη ηα αγφξηα ή ηα θνξίηζηα απηά πνπ έρνπλ δηαβάζεη ηα πεξηζζφηεξα βηβιία (ζχκθσλα κε πνηα απφ ηηο εξσηήζεηο πνπ είραλ ζέζεη νη ίδηνη νη καζεηέο ζηε Α θάζε). Παξά ηηο πξνζπάζεηεο ησλ παηδηψλ θπζηθά ζηάζεθε αδχλαην λα πάξνπλ κηα απάληεζε, αθνχ ε νξγάλσζε ησλ δεδνκέλσλ δελ ηνπο επέηξεπε λα δηαηππψζνπλ κηα ζρεηηθή εξψηεζε (δελ ππήξρε ην πεδίν ΦΤΛΟ ). Έηζη ρξεηάζηεθε ε παξνδηθή απνκάθξπλζε απφ ην πιεθηξνιφγην θαη ε ζπδήηεζε εθ λένπ ζρεηηθά κε ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπο. Έλα παξάδεηγκα δεδνκέλσλ θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα: Τα δεδομένα αυηά είναι διαθέζιμα και ζηο ζυνοδευηικό αρχείο. Αξρηθά νη καζεηέο θαινχληαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα δηαηππψζνπλ «απιά» εξσηήκαηα (π.ρ. πφζα αγφξηα θαη πφζα θνξίηζηα είλαη ζηε ηάμε, βι. εηθφλα 2) θαη παξάιιεια ελζαξξχλνληαη λα εθκεηαιιεχνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ πξνθεηκέλνπ λα βειηηψλνπλ ηα γξαθήκαηά ηνπο (εηθφλα 3). 7

8 ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα ζεκεησζνχλ δχν παξαηεξήζεηο: Α. Αλ νη καζεηέο δελ έρνπλ πξνεγνχκελε εκπεηξία απφ ηε ρξήζε γξαθεκάησλ θαη δηαγξακκάησλ, ζα ρξεηαζηνχλ επηπιένλ ρξφλν πνπ γηα λα εμνηθεησζνχλ κε ηε ρξήζε ηνπο. Θα ρξεηαζηεί θάπνηνο ρξφλνο, πξνθεηκέλνπ λα εθπαηδεπηνχλ ζηε δηαηχπσζε αξρηθά «απιψλ» θαη ζηε ζπλέρεηα πεξηζζφηεξν ζχλζεησλ εξσηεκάησλ, πηζαλά θαη κε ηε ρξήζε ηχπσλ. πκπιεξσκαηηθέο πιεξνθνξίεο θαη ππνζηεξηθηηθφ πιηθφ κπνξείηε λα βξείηε ζηα ζπλνδεπηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Tabletop Sr ΕΝΑ ΕΝΔΙΑΜΕΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΓΙΑ ΣΟΝ ΣΡΟΠΟ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ Tabletop Έζησ, γηα παξάδεηγκα, φηη επηζπκνχκε λα θαηαγξάςνπκε ηνπο καζεηέο πνπ έρνπλ, γηα παξάδεηγκα, βαζκφ κεγαιχηεξν ηνπ 5 ζηα «ειιεληθά» - κε βάζε ηνλ παξαπάλσ πίλαθα δεδνκέλσλ.. Κάλνπκε ηηο εμήο ελέξγεηεο: (i) θάλνπκε «θιηθ» ζην κηθξφ ζχκβνιν πνπ είλαη ζηελ πάλσ δεμηά γσλία: ζηελ πάλσ δεμηά γσλία ηνπ παξαζχξνπ κε ηε βάζε δεδνκέλσλ. (ii) Αλνίγεη έλα παξάζπξν: Κάζε θνπθίδα αληηπξνζσπεχεη έλα καζεηή. Χζηφζν, είλαη θπζηθά πξνηηκφηεξν λα γλσξίδνπκε πνηα θνπθίδα αληηζηνηρεί ζε πνην καζεηή. (iii) θάλνπκε θιηθ ζηελ «ΔΣΙΚΔΣΑ» πνπ είλαη θάησ αξηζηεξά θαη επηιέγνπκε 8

9 «ΟΝΟΜΑ». Οη θνπθίδεο ηφηε απνθηνχλ απφ κηα εηηθέηα, κηα νλνκαζία: (iv) Μπνξνχκε λα εθαξκφζνπκε θξηηήξηα γηα λα επηιέμνπκε ηνπο καζεηέο πνπ έρνπλ θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά. Κάλνπκε «θιηθ» ζην εηθνλίδην: γσλία. Δκθαλίδεηαη έλα «ζχλνιν» (δηάγξακκα Venn). ζηελ θάησ αξηζηεξή (v) Κάλνληαο «θιηθ» ζην εηθνλίδην κπνξνχκε λα ζέζνπκε θξηηήξηα: 9

10 Ο βαζκφο ζηα ειιεληθά λα είλαη κεγαιχηεξνο ή ίζνο νπ «5» (vi) ην ζχζηεκα αληαπνθξίλεηαη: φινη νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο κπαίλνπλ «κέζα» ζην ζχλνιν, γηαηί φινη έρνπλ βαζκφ κεγαιχηεξν ή ίζν ηνπ «5»: Μεηά ην ελδηάκεζν απηφ ζηάδην, αθνινπζεί ε ζπλέρεηο ηεο επεμεξγαζίαο ησλ ζηνηρείσλ κε ηα παηδηά. Β. πλίζηαηαη ε νξγάλσζε ησλ καζεηψλ ζε κηθξέο νκάδεο ψζηε λα απνθεχγεηαη ε ζρέζε έλα παηδί έλαο ππνινγηζηήο θαη λα δίλεηαη κεγαιχηεξε έκθαζε ζηε ζπδήηεζε κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο. ηε πξνζπάζεηα δειαδή δηαηχπσζεο εξσηήζεσλ θαη εξκελείαο δηαγξακκάησλ θαη γξαθεκάησλ. 10

11 Δηθφλα 2 Δηθφλα 3 Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ε ρξήζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ινγηζκηθνχ δελ είλαη απιψο ρξήζηκε γηα ηελ θαιχηεξε παξνπζίαζε ησλ δεδνκέλσλ (φπσο γηα παξάδεηγκα ζηελ παξαπάλσ πεξίπησζε) αιιά αλαγθαία πξνυπφζεζε πξνθεηκέλνπ λα πάξνπλ απαληήζεηο. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ εξψηεζε πνπ ζέιεζε λα 11

12 δνθηκάζεη κηα νκάδα παηδηψλ, ζρεηηθά κε ην αλ ηα αγφξηα ή ηα θνξίηζηα έρνπλ δηαβάζεη πεξηζζφηεξα βηβιία, έλα γξάθεκα φπσο ηεο εηθφλαο (4) πξνθαλψο δελ παξέρεη θακηά πιεξνθνξία. Θα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ε ιεηηνπξγία ηνπ ππνινγηζκνχ πξνθεηκέλνπ λα πάξνπκε θάπνηα απάληεζε (βι. εηθφλα 5). Δηθφλα 4 Δηθφλα 5 ηε ζπλέρεηα θαη κε ζεβαζκφ ζην ξπζκφ ηεο ηάμεο, πξνρσξνχλ ζηε δηαηχπσζε πεξηζζφηεξν ζχλζεησλ εξσηήζεσλ πνπ ηνπο επηηξέπνπλ λα θάλνπλ ζπζρεηίζεηο κεηαμχ ησλ δεδνκέλσλ ηνπο θαη λα πάξνπλ θάπνηεο πξψηεο απαληήζεηο ζηα 12

13 εξσηήκαηα ηα νπνία είραλ ζέζεη αξρηθά. Σν δεηνχκελν ζηε πξνθεηκέλε πεξίπησζε είλαη ην πψο αθξηβψο ζα δηαηππψζνπλ ηηο εξσηήζεηο ηνπο θαη ην ηη γξάθεκα, πνηα απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ πεξηβάιινληνο θάζε θνξά ηνπο βνεζά ζηελ εξκελεία ησλ δεδνκέλσλ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα, κηα νκάδα καζεηψλ ζπζρεηίδνληαο ην βαζκφ επίδνζεο ζην γισζζηθφ κάζεκα θαη ηνλ αξηζκφ ησλ βηβιίσλ πνπ δηάβαζε θάζε παηδί, δηαπίζησζε φηη ππάξρεη κηα πεξίπησζε φπνπ ελψ θαίλεηαη ην παηδί λα έρεη δηαβάζεη έλα ηθαλφ αξηζκφ βηβιίσλ, εληνχηνηο ν βαζκφο ηνπ είλαη θάησ απφ 9 (βι. εηθφλα 6). Χζηφζν κηα πξνζεθηηθφηεξε κειέηε δείρλεη φηη ε ζπγθεθξηκέλε καζήηξηα, δηάβαδε απνθιεηζηηθά θφκημ (βι. εηθφλα 7). Δηθφλα 6 13

14 Δηθφλα 7 Αληίζηνηρα, ε ζπζρέηηζε ησλ σξψλ κπξνζηά ζηε ηειεφξαζε θαη ηνπ βαζκνχ επίδνζεο, δελ δίνει πλούζια πληροθορία, ιζχυρή ζυζχέηιζη (εικόνα 8). Δηθφλα 8 Αλ φκσο κειεηήζνπκε θαιχηεξα ηα δεδνκέλα, πξνζζέζνπκε ζηηο ψξεο ηεο ηειεφξαζεο απηέο πνπ θάπνην παηδί παίδεη ειεθηξνληθά παηρλίδηα, ηφηε ε φπνηα 14

15 ζπζρέηηζε απνδίδεηαη εκθαλέζηεξα (εηθφλα 9). Μέζα απφ ηέηνηεο (ή αλάινγεο) πεξηπηψζεηο επηδίσμε καο είλαη, ε παξνρή επθαηξηψλ ζηα παηδηά ψζηε λα θαηαλννχλ φηη ηα ίδηα δεδνκέλα κπνξνχλ λα αλαπαξαζηαζνχλ κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο, αλάινγα κε ηηο πηπρέο ηνπ κειεηψκελνπ αληηθεηκέλνπ ζηηο νπνίεο δίλνπκε έκθαζε θάζε θνξά. Να εθηηκήζνπλ θαη λα ζπλεηδεηνπνηνχλ βαζκηαία φηη κηα γξαθηθή παξάζηαζε είλαη πεξηζζφηεξν δφθηκε απφ θάπνηα άιιε ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηπηψζεηο. Δηθφλα 9 Καη αλάινγν ηξφπν, νη καζεηέο κπνξνχλ λα θάλνπλ φ,ηη ζπζρεηίζεηο ζέινπλ πξνθεηκέλνπ λα πάξνπλ απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηά ηνπο. Γηα παξάδεηγκα ην είδνο ησλ βηβιίσλ πνπ θαίλεηαη λα πξνζειθχεη θπξίσο ην ελδηαθέξνλ ηνπο θαη ζπλεπψο ηη κπνξνχλ λα πξνηείλνπλ ζηελ δαλεηζηηθή βηβιηνζήθε (εηθφλα 10), 15

16 Δηθφλα 10 ή ην πνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηεο πξνζειθχνπλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο, ηη θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ έρνπλ (εηθφλα 11) θαη ηειηθά λα δηακνξθψζνπλ έλα νινθιεξσκέλν (ζηνλ έλα ή ηνλ άιιν βαζκφ) πξνθίι ηεο ηάμεο ηνπο (ή ηνπ ζρνιείνπ ηνπο). 16

17 Δηθφλα 11 εκείσζε : Τπάξρεη ζε λεφηεξε έθδνζε ε δπλαηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ λα θαηαγξάθεη ηα δηαγξάκκαηα πνπ επηζπκνχλ νη καζεηέο. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο θάζεο απηήο, θάζε νκάδα ζα πξέπεη λα έρεη θαηαγξάςεη θάπνηα δηαγξάκκαηα, ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα ζα ρξεζηκνπνηήζεη γηα ηελ παξνπζίαζε ηεο δνπιεηάο ηεο. Δπηπξνζζέησο, κπνξείηε λα εθηππψζεηε νξηζκέλα απφ απηά, ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη ε ζπδήηεζε κεηαμχ ησλ κειψλ θάζε νκάδαο Δξγαδφκελνη κε απηφ ηνλ ηξφπν νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα εμαγάγνπλ πιεξνθνξίεο απφ γξαθηθέο παξαζηάζεηο, λα ηηο εξκελεχζνπλ κέζα απφ ηε ζπδήηεζε κεηαμχ ηνπο θαη ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή παξέκβαζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Δπηπιένλ λα πξνηείλνπλ θαη ηειηθά πξνθξίλνπλ δφθηκνπο ηξφπνπο θσδηθνπνίεζεο θαη παξνπζίαζεο ηεο πιεξνθνξίαο. (2) Η δξαζηεξηφηεηα απηή πξνηείλεηαη απφ ηον εκπαιδεσηικό. Βαζίζεηαι ζηην ιδέα ηης διατείριζης ενός ζτεηικά μεγάλοσ όγκοσ δεδομένων. Χο παξάδεηγκα γηα ην ζελάξην έρνπλ θαηαγξαθεί κεξηθά δεδνκέλα απφ Δπξσπατθέο 17

18 ρψξεο (ζπλνδεπηηθφ αξρείν), φπσο εκθαλίδνληαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα: (ηα δεδνκέλα έρνπλ αληιεζεί απφ ην Γηαδίθηπν) Σα πξνβιήκαηα πνπ ηίζεληαη γηα ηελ επηζπκεηή επεμεξγαζία είλαη ππφ κνξθή εξσηεκάησλ. Τπνζέηνπκε φηη επηζπκνχκε λα βξνχκε κεξηθά ζηνηρεία γηα ηελ Δπξψπε θαη ηηο ρψξεο ηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε πιεζπζκφ θαη επηθάλεηα. Δπεηδή ν φγθνο ησλ δεδνκέλσλ είλαη κεγάινο, είλαη κάιινλ πξνηηκφηεξν λα αλαδεηήζνπκε απφ ην Γηαδίθηπν πίλαθεο ή ζχλνια ζηνπο νπνίνπο λα ππάξρνπλ ηα δεδνκέλα πνπ επηζπκνχκε. Δπίζεο, δελ είλαη πάληα βέβαην φηη ηα δεδνκέλα ζα είλαη ζηε κνξθή πνπ επηζπκνχκε θαη ζα πξέπεη λα γίλεη κηα πξνεξγαζία. Γηα παξάδεηγκα ν αλσηέξσ πίλαθαο ζην Γηαδίθηπν ππάξρεη κε γξαθή ηεο κνλάδαο δίπια ζε θάζε δεδνκέλν: έηζη, ν πιεζπζκφο ηεο Λεηνλίαο αλαγξάθεηαη ζηε κνξθή 2,39 εθ. θαη. θαη επνκέλσο πξέπεη λα γίλνπλ θάπνηεο κεηαηξνπέο ψζηε ηα δεδνκέλα λα είλαη ζηε κνξθή πνπ επηζπκνχκε. ην ζεκείν απηφ ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα επηζεκάλεη φηη νη δηαδηθαζίεο αλαδήηεζεο θαη αληηθαηάζηαζεο (θνηλέο ζε φιεο ηηο εθαξκνγέο γξαθείνπ) αληηζηνηρνχλ ζε ιεηηνπξγίεο κηαο βάζεο δεδνκέλσλ. Η ζηήιε «ΠΛΗΘΤΜΟ ΠΡΧΣΔΤΟΤΑ» είλαη θελή. Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ζπκπιεξψζεη δεδνκέλα, ή λα δεηήζεη απφ ηνπο καζεηέο λα ηε ζπκπιεξψζνπλ, ή λα 18

19 βάιεη ζε απηήλ άιια δεδνκέλα. Δλδηαθέξνλ έρεη λα βάιεη δεδνκέλα ζπλδπαζηηθά, γηα παξάδεηγκα ηελ ππθλφηεηα θάζε θξάηνπο (πιήζνο θαηνίθσλ/ηεηξαγσληθφ ρηιηφκεηξν) θαη λα δεηήζεη απφ ηνπο καζεηέο λα βξνπλ έλαλ ηξφπν λα γξάςνπλ ηνλ απαξαίηεην ηχπν ππνινγηζκνχ ζε θάζε θειί απηήο ηεο ζηήιεο. Σα δεδνκέλα κπνξνχλ λα ππνζηνχλ κηα ζεηξά επεμεξγαζηψλ: Σαμηλφκεζε θαη αχμνπζα ή θζίλνπζα δηάηαμε κε δηάθνξα θξηηήξηα: πιεζπζκφ, έθηαζε ή αιθαβεηηθά θαηά ηηο πξσηεχνπζεο. Μπνξεί επίζεο λα γίλεη θαη ηαμηλφκεζε κε πξσηεχνλ θαη δεπηεξεχνλ θιεηδί. Δθαξκνγή θίιηξσλ: γηα παξάδεηγκα λα εληνπηζηνχλ νη ρψξεο κε έθηαζε άλσ ησλ ηεη. ρικ. ή κε πιεζπζκφ κηθξφηεξν ηνπ (απφ ην κελνχ «Γεδνκέλα»). Η ρξήζε ηεο «ιίζηαο» (κελνχ «Γεδνκέλα») επηηξέπεη ηνλ πξνζδηνξηζκφ κηαο πεξηνρήο ηνπ Excel σο πεγήο ησλ δεδνκέλσλ. εκείσζε: Η ρξήζε ηειεζηψλ AND, OR, XOR ζα κπνξνχζε λα ζπλδπαζηεί κε ηνπο ινγηθνχο πίλαθεο αιεζείαο ησλ ηειεζηψλ θαη κε ηηο αληίζηνηρεο ινγηθέο πχιεο. Σν ινγηζκηθφ ΓΔΛΤ πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα αλαπαξάζηαζεο (πεξηνξηζκέλε) ινγηθψλ ππιψλ: Δπηιέγνληαο «Λνγηθέο Πχιεο» ζην ινγηζκηθφ ΓΔΛΤ, εκθαλίδεηαη ε νζφλε ηεο εηθφλαο πνπ αθνινπζεί.. ηε δξαζηεξηφηεηα απηή κπνξεί λα παξαθνινπζήζεη ηελ αλαπαξάζηαζε (animation) ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ησλ ινγηθψλ ππιψλ θαζψο θαη ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ εκηαζξνηζηή θαη ηνπ αζξνηζηή. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε ιεηηνπξγία ησλ αξηζκεκέλσλ πεξηνρψλ. ηε πεξηνρή (1) εκθαλίδεηαη ην απνηέιεζκα ηεο ινγηθήο πξάμεο. Κάλνληαο θιηθ θάζε θνξά ζην πιήθηξν «Δθηέιεζε» κπνξεί θαλείο λα παξαθνινπζήζεη κηα αλαπαξάζηαζε (animation) ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ινγηθψλ ππιψλ. Κάζε θνξά πνπ θάλεη θιηθ ζε θάζε κηα απφ ηηο εηζφδνπο ηεο πχιεο (ζηηο ζέζεηο ησλ 0) κπνξείο λα εκθαλίζεηο 1 ή 0 αλάινγα. Η έμνδνο ηνπ ζήκαηνο απφ ηελ ινγηθή πχιε εκθαλίδεη 0 ή 1 αλάινγα κε ην απνηέιεζκα ηεο ινγηθήο πξάμεο. ηε πεξηνρή (3) βιέπεη θαλείο ηνλ πίλαθα αιήζεηαο ηεο ινγηθήο πχιεο «ΟΥΙ». Μεηάβαζε ζηελ νζφλε κε παξαδείγκαηα θπθισκάησλ. Λνγηθή πχιε «ΟΥΙ». Λνγηθή πχιε «'Η». 19

20 Λνγηθή πχιε «ΚΑΙ». ηε πεξηνρή (8) κπνξεί θαλείο λα αιιάμεη ηηο ηηκέο ησλ εηζφδσλ ηεο ινγηθήο πχιεο. ηε πεξηνρή (9) βιέπεη θαλείο ηνλ πίλαθα αιήζεηαο ηεο ινγηθήο πχιεο «ΚΑΙ». ηε πεξηνρή (10) βιέπεη θαλείο ηνλ πίλαθα αιήζεηαο ηεο ινγηθήο πχιεο «Ή». Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα θάλεη ηε ζπζρέηηζε αλάκεζα ζε πχιεο, πίλαθεο αιεζείαο θαη θξηηήξηα ζε βάζεηο δεδνκέλσλ. Δπηπιένλ, επηιέγνληαο «Παξαδείγκαηα Κπθισκάησλ» απφ ηελ νζφλε ηεο εηθφλαο πνπ αθνινπζεί εκθαλίδεηαη ε νζφλε ηεο επφκελεο. ηελ νζφλε απηή παξνπζηάδνληαη ηα θπθιψκαηα ηνπ πιήξε αζξνηζηή θαη ηνπ εκηαζξνηζηή κε ηελ βνήζεηα ινγηθψλ ππιψλ. Κάλνληαο θιηθ θάζε θνξά ζην πιήθηξν «Δθηέιεζε» κπνξεί θαλείο λα παξαθνινπζήζεη ηελ αλαπαξάζηαζε (animation) ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ εκηαζξνηζηή ή ηνπ πιήξε αζξνηζηή. Κάζε θνξά πνπ θάλεη θιηθ ζε θάζε κηα απφ ηηο εηζφδνπο ηνπ εκηαζξνηζηή ή αζξνηζηή (ζηηο ζέζεηο ησλ 0) κπνξεί λα εκθαλίζεη 1 ή 0 αλάινγα. Η έμνδνο ηνπ ζήκαηνο απφ ηελ ινγηθή πχιε εκθαλίδεη 0 ή 1 αλάινγα κε ην απνηέιεζκα ηεο ινγηθήο πξάμεο. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε ιεηηνπξγία ησλ αξηζκεκέλσλ πεξηνρψλ πνπ βιέπεηο ζηελ νζφλε ηεο εηθφλαο πνπ αθνινπζεί Λνγηθή πχιε «ΚΑΙ». ηηο πεξηνρέο απηέο εκθαλίδεηαη ην απνηέιεζκα ηεο πξφζζεζεο δχν αξηζκψλ κε ηελ 20

21 βνήζεηα ησλ θπθισκάησλ ηνπ αζξνηζηή θαη ηνπ εκηαζξνηζηή. (Αζξνηζκα θαη θξαηνχκελν ηεο πξάμεο). Λνγηθή πχιε «'Η». Δπηιέγνληαο «Δθηέιεζε» παξνπζηάδεηαη κε animation ε πνξεία ησλ δεδνκέλσλ θαηά ηελ είζνδν ηνπο ζηηο ινγηθέο πχιεο θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ πξάμεσλ. ηε πεξηνρή (5) κπνξεί θαλείο λα αιιάμεη ηηο ηηκέο ησλ εηζφδσλ ηνπ θπθιψκαηνο. ε απηέο ηηο πεξηνρέο εκθαλίδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο πξάμεο κεηά ηελ είζνδν ησλ δεδνκέλσλ ζηε ινγηθή πχιε Λνγηθή πχιε «ΟΥΙ». 6. ΔΠΙΣΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΔΓΓΙΗ ΚΑΙ ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΘΔΜΑΣΑ ΘΔΧΡΙΑ ΣΟΤ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΤ ΔΝΑΡΙΟΤ Οη βάζεηο δεδνκέλσλ απνηεινχλ έλα πνιχ ζεκαληηθφ θεθάιαην ηεο Πιεξνθνξηθήο φρη κφλν εμαηηίαο ηεο νηθνλνκηθήο ζπνπδαηφηεηαο ηνπο, αιιά γηα 2 άιινπο ιφγνπο: (α) κηα βάζε δεδνκέλσλ νληνηήησλ-ζρέζεσλ θαηά θάπνην ηξφπν «κνληεινπνηεί» νξηζκέλεο φςεηο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο θαη επνκέλσο έρεη κεγάιε αμία σο δηδαθηηθφ αληηθείκελν (β) νη βάζεηο δεδνκέλσλ ζήκεξα θπξηαξρνχλ ζηελ θαζεκεξηλφηεηά καο, θαζψο ε δηαξθήο θαη ζπζηεκαηηθή θαηαγξαθή δεδνκέλσλ κεγάινπ φγθνπ (απφ ηνπ ηζηνρψξνπο 21

22 πνπ αλαιχεη θαη ζπλδπάδεη ε Google, κέρξη ηα πξνζσπηθά καο δεδνκέλα) θαη ε αλάπηπμε λέσλ ηερληθψλ εθκεηάιιεπζήο ηνπο, απνηειεί έλα ζέκα κε κεγάιε επηζηεκνληθή, αιιά θαη κε-επηζηεκνληθή, γεληθφηεξε ζεκαζία. 7. ΥΡΗΗ Η.Τ. ΚΑΙ ΓΔΝΙΚΑ ΦΗΦΙΑΚΧΝ ΜΔΧΝ ΓΙΑ ΣΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ («πποζηιθέμενη αξία» και ανηίλογορ, επιθςλάξειρ, πποβλήμαηα) Οη βάζεηο δεδνκέλσλ θαη ε επεμεξγαζία δεδνκέλσλ, εθηφο απφ ηε ζρεδίαζή ηνπο, δελ έρνπλ βέβαηα λφεκα ρσξίο ηε ρξήζε ζρεηηθψλ ινγηζκηθψλ. Σα αλαθεξφκελα ινγηζκηθά είλαη θαηάιιεια γηα κηα εηζαγσγή ζηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ, 8. ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΔΙ ΣΧΝ ΜΑΘΗΣΧΝ/ΠΡΟΒΛΔΦΗ ΓΤΚΟΛΙΧΝ ΣΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ Γελ ππάξρνπλ εθηεηακέλεο έξεπλεο γχξσ απφ ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ θαη ζπνπδαζηψλ γηα ηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ. Μεξηθά επξήκαηα φπσο απφ ζρεηηθέο έξεπλεο αλαθέξνληαη θπξίσο ζε δπζθνιίεο ησλ καζεηψλ λα θαηαλνήζνπλ ηα ζρεζηαθά κνληέια, ηα κνληέια Οληνηήησλ- ρέζεσλ (Δ-R) θαζψο θαη ζε ηξφπνπο δηδαθηηθήο αληηκεηψπηζεο ηνπο. Απφ έξεπλεο ζε άιινπο θιάδνπο γλσξίδνπκε επίζεο ηηο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο ζηελ ζχλζεζε εξσηεκάησλ κε ινγηθνχο ηειεζηέο AND, OR, XOR θιπ, αιιά πξφθεηηαη κάιινλ γηα ζέκαηα πεξηθεξεηαθά ζε ζρέζε κε ηε βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ σο εξγαιείσλ κνληεινπνίεζεο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο (νληνηήησλ θαη ζρέζεσλ κεηαμχ ηνπο). 9. ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΤΜΒΟΛΑΙΟ ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΜΔΣΑΣΟΠΙΗ ΘΔΧΡΗΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ - ΓΙΓΑΚΣΙΚΟ ΘΟΡΤΒΟ Καηά ηελ εθηέιεζε ηνπ ζελαξίνπ εθηηκάηαη φηη δελ ππάξμνπλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζε ζρέζε κε ηελ ηαρχηεηα ιεηηνπξγίαο ηνπ Η/Τ θαη ησλ ινγηζκηθψλ. πλεπψο δελ ζα ππάξμνπλ πξνβιήκαηα εθθίλεζεο ηνπ ινγηζκηθνχ ή δπζιεηηνπξγίεο πνπ ζα επεξεάζνπλ ην κάζεκα (δηδαθηηθφο ζφξπβνο). Σν ζπκβφιαην επηβάιιεη νη βάζεηο δεδνκέλσλ λα δηδάζθνληαη κε δεδνκέλα κεγάινπ ζρεηηθά φγθνπο, έηζη ψζηε λα έρεη 22

23 λφεκα ε ρξήζε εηδηθνχ ινγηζκηθνχ. 10. ΥΡΗΗ ΔΞΧΣΔΡΙΚΧΝ ΠΗΓΧΝ Γηα βηβιηνγξαθία ζρεηηθή κε ηηο δπζθνιίεο ησλ καζεηψλ Antony, S., and Batra, D.(2002), CODASYS: A Consulting Tool for Novice Database Designers, ACM, SIGMIS Database, 33(3) (2002), pp Fessakis G., Dimitrakopoulou A., Halatsis C. (2003) SECONDARY EDUCATION STUDENTS DIFFICULTIES ON DATABASE DESIGN AND REMEDIAL TEACHING STRATEGIES Fessakis G., Dimitracopoulou A., Komis V. (2005). «Improving database design teaching in secondary education: Action research implementation for documentation of didactic requirements and strategies», Volume 21, Issue 2, Pages Μηα γεληθφηεξε βηβιηνγξαθία γηα ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ, πζηήκαηα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ Σφκνη A', Β', πγγξαθείο: Raghu Ramakrishnan, Johannes Gehrke, Δθδφζεηο: Σδηφια, ISBN: , Database System Concepts, 6th Edition, πγγξαθείο: Avi Silberschatz, Henry F. Korth, S. Sudarshan, Δθδφζεηο: McGraw-Hill, ISBN-10: , ISBN-13: Θεκειηψδεηο Αξρέο πζηεκάησλ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ - Σφκνη A', Β', πγγξαθείο: Ramez Elmasri, Shamkant B. Navathe, Δθδφζεηο: Γίαπινο, ISBN: , Database Systems: The Complete Book (2nd Edition), πγγξαθείο: Hector Garcia- Molina, Jeff Ullman and Jennifer Widom, ISBN: Database Systems: A Practical Approach to Design, Implementation and Management, πγγξαθείο: Thomas M. Connolly, Carolyn E. Begg, ISBN:

24 11. ΤΠΟΚΔΙΜΔΝΗ ΘΔΧΡΙΑ ΜΑΘΗΗ Η νξγάλσζε ηνπ καζήκαηνο, έηζη φπσο πεξηγξάθεηαη παξαπάλσ βαζίδεηαη εμ νινθιήξνπ ζηελ νκαδνζπλεξγαηηθφηεηα. 12. ΔΠΙΗΜΑΝΗ ΜΙΚΡΟΜΔΣΑΒΟΛΧΝ Η ρξήζε ησλ δπν πεξηβαιιφλησλ, αθφκε θαη γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ ίδησλ δεδνκέλσλ παξνπζηάδεη δηαθνξέο. Οη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο ηνπ Tabletop ζε ζρέζε κε ην Excel, αληηζηαζκίδνληαη απφ ηελ απιφηεηα ηεο δηεπαθήο ηνπ, πνπ ην θαζηζηά ίζσο θαηαιιειφηεξν γηα κηθξέο ειηθίεο. 13. ΟΡΓΑΝΧΗ ΣΗ ΣΑΞΗ ΔΦΙΚΣΟΣΗΣΑ ΥΔΓΙΑΗ Σν κάζεκα ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζην ζρνιηθφ εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο. Οη καζεηέο ζα εξγαζηνχλ ζε νκάδεο ησλ δχν αηφκσλ αλά ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Σν ζελάξην θαίλεηαη λα είλαη ξεαιηζηηθά πξαγκαηνπνηήζηκν ζηνλ πξνβιεπφκελν ρξφλν. Πξνηείλεηαη ε νξγάλσζε ησλ καζεηψλ ζε νκάδεο 2-3 αηφκσλ. Απαηηείηαη επνκέλσο ν θαηάιιεινο αξηζκφο Η/Τ. Η δξαζηεξηφηεηα ζα πξέπεη λα δηεμαρζεί ζην εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο. Έλαο βηληενπξνβνιέαο ζα ήηαλ πνιχ ρξήζηκνο. Λνγηζκηθφ : Tabletop Sr (ζπλνδεπηηθά κε ην ζελάξην), Excel. πλνδεπηηθά επίζεο κεξηθνί πίλαθεο δεδνκέλσλ (Excel θαη Tabletop Sr., ηεο κνξθήο xxx.tbd)> 14. ΔΠΔΚΣΑΔΙ/ΓΙΑΤΝΓEΔΙ ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ Η ΣΧΝ ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΧΝ Οη ζηφρνη ηεο δξαζηεξηφηεηαο, έηζη φπσο δηαηππψζεθαλ, κπνξνχλ θάιιηζηα λα ηθαλνπνηεζνχλ, κέζα απφ ηε δηεξεχλεζε νπνηνπδήπνηε ζέκαηνο ζπγθεληξψλεη ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ θαη έρεη λφεκα γηα ηνπο ίδηνπο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε κεξηθέο Α. Με αθνξκή ην θεθάιαην γηα ην λεξφ, ζηε Φπζηθή ηεο Δ Γεκνηηθνχ, νη καζεηέο κπνξνχλ λα εκπιαθνχλ ζηε δηακφξθσζε κηα βάζεο δεδνκέλσλ γηα ηε κειέηε ηεο θαηαλάισζεο ηνπο. ηνηρεία κπνξνχλ λα αληιήζνπλ απφ ην ζρνιηθφ εγρεηξίδην. Μπνξνχλ επίζεο λα αληιήζνπλ ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ νηθηαθή θαηαλάισζε λεξνχ απφ ην Γηαδίθηπν. Β. Να ζπγθεληξψζνπλ ζηνηρεία απφ εθεκεξίδεο θαη πεξηνδηθά γηα θάπνηεο νκάδεο πνπ ηνπο ελδηαθέξνπλ, λα δηακνξθψζνπλ επηρεηξήκαηα απφ ηε κειέηε ησλ δεδνκέλσλ θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ γξαθήκαηα θαη δηαγξάκκαηα πξνθεηκέλνπ λα 24

25 απαληήζνπλ εξσηήκαηα φπσο: Πνηα νκάδα είλαη θαιχηεξε, πνηα δείρλεη κηα ζηαζεξή βειηίσζε ην ηειεπηαίν δηάζηεκα, πνηα θνηλά ζηνηρεία θαίλεηαη λα έρνπλ νη θαιχηεξνη παίθηεο θιπ Δίλαη επίζεο δπλαηφλ αληί ε ηάμε σο ζχλνιν λα δηεξεπλά έλα ζέκα, νη καζεηέο λα νξγαλσζνχλ ζε κηθξφηεξεο νκάδεο πρ 3-4 καζεηέο θαη θάζε νκάδα λα κειεηήζεη ην ζέκα πνπ ηελ ελδηαθέξεη θαη ζηε ζπλέρεηα λα ην παξνπζηάζεη ζηελ ππφινηπε ηάμε. 15. ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΙΑ Γελ πξνηείλνληαη 16. ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ Γελ πξνηείλεηαη 17. ΣΟ ΔΠΙΜΟΡΦΧΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ Οη επηκνξθνχκελνη κεηά ηελ παξνπζίαζε θαη ζπδήηεζε ηνπ ζελαξίνπ, θαινχληαη, ζε νκάδεο ησλ 3-4 αηφκσλ λα επηλνήζνπλ δηθά ηνπο ζελάξηα κε ηε βνήζεηα ησλ 2 ινγηζκηθψλ. 18. ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δηζαγσγή ζην πεξηβάιινλ App Inventor. Λφγσ ηνπ κεγάινπ κεγέζνπο ηνπ ζρεηηθνχ αξρείνπ, βξίζθεηαη ζε μέρσξν αξρείν. 25