Η συμβολή της φύσης στην αντιμετώπιση της επιληψίας: Ενδείξεις για το ρόλο αιθερίων ελαίων. Ολγα Παγωνοπούλου Αναπλ. Καθηγήτρια Φυσιολογίας

Transcript

1 Η συμβολή της φύσης στην αντιμετώπιση της επιληψίας: Ενδείξεις για το ρόλο αιθερίων ελαίων Ολγα Παγωνοπούλου Αναπλ. Καθηγήτρια Φυσιολογίας

2 Επιληψία: Πρόσφατα στοιχεία [WHO Fact Sheets, Updated February, 2017] Η επιληψία αποτελεί σε πολλές χώρες, λόγο διάκρισης και κοινωνικού στίγματος

3 Μερικά ακόμη δεδομένα Επίπτωση στο γενικό πληθυσμό: 4-10/1000 άτομα ΑΛΛΑ Στις χαμηλού-μεσαίου εισοδήματος χώρες: 7-14/1000 Νέες περιπτώσεις: 2.4 εκ κάθε χρόνο (30-50/ άτομα αλλά διπλάσιοι στις χαμηλού/μεσαίου εισοδήματος χώρες) ΓΙΑΤΙ?: ενδημικοί παράγοντες (ελονοσία κυστικέρκωση), υψηλός κίνδυνος ατυχημάτων περιγεννητικές βλαβες χαμηλή πρόσβαση σε ήδη χαμηλής ποιότητας ιατρική φροντίδα και πρόληψη

4 Στις μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος χωρες ¾ των πασχόντων δεν λαμβάνουν θεραπεία ανεπάρκεια αντιεπιληπτικών φαρμάκων (50%) αδυναμία διάγνωσης λόγω έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού και εξοπλισμού Μία μέση θεραπεία με phenobarbital στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής κοστίζει 5-10$ ετησίως (6πλάσια για τις ασιατικές χώρες) αλλά και πάλι δεν είναι διαθέσιμη σε όλους (πηγή WHO) Στις χώρες αυτές το 90% των ασθενών λαμβάνει «θεραπεία» από παραδοσιακούς θεραπευτές.

5 Εν τω μεταξύ στις ανεπτυγμένες χώρες ASDs (AEDs): antiseizure drugs ASP: Anticonvulsant Screening Project (From Loscher W, 2017)

6 Η ερευνα για τα ASD στηρίχτηκε και στηρίζεται ακόμη κυρίως σε μοντέλα πειραματοζώων

7 Παρ ολη την πληθώρα αντιεπιληπτικών φαρμάκων Ενας στους τρεις ασθενείς που έχουν πρόσβαση σε θεραπεία με AEDs συνεχίζουν να έχουν συμπτώματα Παρόμοιο ποσοστό εμφανίζει μη αποδεκτές παρενέργειες σχετιζόμενες με τα AEDs Μεγάλο ποσοστό των πασχόντων δεν έχουν πρόσβαση, δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος ή έχουν πολιτισμικές συμπεριφορές αντίθετες προς τις σύγχρονες θεραπείες

8 Εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες (CAMs) ΟΡΙΣΜΟΣ (σύμφωνα με το NIH-NCCAM): ιατρικές και θεραπευτικές πρακτικές που δεν αποτελούν μέρος της συμβατικής ιατρικής γνώσης η οποία διδάσκεται στις Δυτικές χώρες και εξασκείται από τους εκπαιδευμένους σε αυτές ιατρούς ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Κατανάλωση ή εξωτερική χρήση βοτάνων και καρπών Τεχνικές βελονισμού Πνευματικές δοκιμές (προσευχή, διαλογισμό, yoga) κ.α.

9 ΨΑΞΤΕ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ: keywords essential oils, epilepsy, therapy ΠΟΣΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ CAMs και ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΗΨΙΑ Ενδείξεις από μελέτη στις ΗΠΑ (Liow et al., 2007) Ποσοστό περίπου 30% ερωτηθέντων με επιληψία δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν 1-3 CAMs σε συνδυασμό με την φαρμακευτική αγωγη τους Οι περισσότεροι δήλωσαν ότι οι πνευματικές δοκιμασίες, οι τεχνικές διαχείρισης άγχους, η λήψη βιταμινων και η αρωματοθεραπεία είχαν τα καλύτερα αποτελέσματα Οι γιατροί τους συνήθως δεν είχαν γνώση της παράλληλης χρήσης CAMs ΟΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΕΣ ΑΛΛΑ ΟΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΤΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΠΟΛΛΕΣ

10 Η ΧΡΗΣΗ ΒΟΤΑΝΩΝ ΩΣ CAMs Χρησιμοποιούνται εδώ και εκατοντάδες χρόνια από ανθρώπους για την αντιμετώπιση, θεραπεία και ανακούφιση νόσων και συμπτωμάτων τους Χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, της Ασίας, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής Ηταν τα μόνα διαθέσιμα «φάρμακα» για την επιληψία μέχρι τα τέλη του 19 ου αιώνα

11 ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ Η χρήση των αρωματικών φυτών και των αιθερίων ελαίων τους είναι παλιά υπόθεση Αρχαία Αίγυπτος: αρχικά για τους νεκρούς αργότερα και για ιατρικούς σκοπούς (γνωστή η αποσταξη) Κίνα: για θεραπευτικούς σκοπούς και μαζί με το βελονισμό Αρχαία Ελλάδα: Ασκληπιός (σε χειρουργικές επεμβάσεις) Ιπποκράτης: μπάνιο για ανακούφιση ρευματικών και αρθρίτιδας Ρώμη: λουτρά ηρεμία Μεσαίωνας: γαρύφαλλο, δυόσμος, λεβαντα, εσπεριδοειδή κ.α.

12 ΠΙΘΑΝΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΔΡΑΣΗΣ Μέσω των φαρμακολογικών ιδιοτήτων των δραστικών τους συστατικών Μέσω της θετικής επίδρασης των συστατικών τους στο μεταιχμιακό (ευχαρίστησης, ηδονής, ανταπόδοσης) σύστημα του εγκεφάλου μέσω της οσφρητικής οδού

13 Η σύγχρονη έρευνα γα τις αντισπασμωδικές ιδιότητες φυτικών εκχυλισμάτων : Salient features of the literature on anticonvulsant plant extracts. A. Total number of species, genera and families. B. Plant parts used for the preparation of extracts. C. Extraction solvents most commonly used and major routes of extract application in animals. IP: intraperitoneal injection. D. Major animal models used for extract testing. PTZ: pentylenetetrazol; MES: maximal electroshock; PIC: picrotoxin; STR: strychnine; BIC: bicuculline; INH: isonicotinic hydrazide acid (isoniazide); NMDA: N-methyl-D-aspartate. (From Sucher & Carles, 2015)

14 Ενδεικτικά σημεία δράσης φυτικών συστατικών με αντισπασμωδική δράση Στόχος Συστατικό Διάφοροι τύποι καναλιών Ca2+ (L, P, N, T) Cl channels GABA A (γ-aminobutyric acid type A) GABA C (γ-aminobutyric acid type C) Glycine Διαφοροι τύποι καναλιών Κ N-methyl-d-aspartic acid (NMDA subtype of ionotropic glutamate receptors) Na + channels Serotonin receptors (5-HT3, 5-HT Ia ) TRPA1 (transient receptor potential channel ankyrin) TRPC (transient receptor potential channel canonical) TRPM (transient receptor potential channel melastatin) TRPV1 (transient receptor potential channel vanilloid) TRPV3 (transient receptor potential channel vanilloid) ginsenoside Rg3 (ginseng) Quinine Apigenin (φλαβονοειδές χαμομήλι) resveratrol (κοκκινο κρασι) Rutin, quercetin Cannabidiol (κάνναβη) Curcumin (κουρκουμάς) huperzine A (χουπέρζια/λυκοπόδιο) ginsenoside Rg3, quinine Cannabidiol, rutin (σπαράγγια εσπεριδοειδή), quercetin (φλαβονοειδές κάπαρη κ.α.), quinine Carvacrol (Oreganum sp), curcumin, eugenol (fainylpropanoids κανέλλα, γαρύφαλλο, δάφνη κ.α.) Carvacrol, resveratrol Carvacrol, eugenol Cannabidiol, cannabidivarin (cannabis sativa), piperine (πιπέρι) carvacrol (From Sucher & Carles, 2015) (Hynkova A. Et al. 2016)

15 «Θεραπευτικά» αρωματικά φυτά στην Ελλάδα Οικογένεια Lamiaceae Rosmarinus officinalis (Δενδρολίβανο) Mentha spp (Οικ. Μέντας) Lavandula angustifolia (Λεβάντα) Oreganum spp (Οικ. Ρίγανης) Ocimum basilicum (Βασιλικός) Οικογένεια Labiateae Salvia spp (Φασκόμηλο) Melissa officinalis (Μελισσόχορτο)

16 Origanum vulgare (ρίγανη) Carvacrol, thymol, limonene Υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα προσδίδει υψηλή αντιοξειδωτική δράση Αντισηπτικό, μικροβιοστατικο, διεγερτικό

17 Origanum dictamnus (δίκταμο ή έρωντας) Ενδημικό της Κρήτης Κυρίως καρβακρόλη Γνωστό από τα αρχαία χρόνια Πιθανό φυσικό αντιοξειδωτικό Χρήση ως διεγερτικό του εγκεφάλου, για τον πονοκέφαλο και νευροψυχιατρικές διαταραχές (ηρεμιστικό), εμμηναγωγό, αντιδιαβητικό Επουλωτικές ιδιότητες (από την αρχαία εποχή), αφροδισιακό

18 Rosmarinus officinalis (δενδρολίβανο) Συστατικά: rosmarinic acid, carnosic acid Αντιφλεγμονώδης, αντιμικροβιακή δράση Ενίσχυση της σύνθεσης NGF σε κύτταρα γλοίας και μείωση κινδύνου για νευροεκφυλιστικές νόσους [προστασία ντοπαμινεργικών νευρώνων στην Parkinson] Ελάττωση των (κινητικών κυρίως] συμπτωμάτων σε μοντέλο Alzheimer

19 Lavandula angustifolia (λεβάντα) Συστατικά: Κυρίως linalool Αντισπασμωδικές, αναλγητικές, ηρεμιστικές ιδιότητες Δράση ανάλογη με την διαζεπάμη (αντιεπιληπτικό) σε τεστ σε πειραματόζωα Αυξημένο αντιοξειδωτικό δυναμικό Δράση μέσω καταστολής της γλουταμινεργικής νευροδιαβίβασης (μέσω αλληλεπίδρασης με τους NMDA τυπου υποδοχείς)

20 Ocimum basilicum (βασιλικός) Συστατικά: linalool Υψηλό αντιοξειδωτικό δυναμικό

21 Mentha piperita (δυόσμος) Menthol Αντισπασμωδική δράση σε μοντέλα MES, PTZ (αύξηση επιπέδων GABA στο μεσεγκέφαλο) Αναλγητικά αποτελέσματα Mentha spicata (μέντα) Piperitone piperitenone (δεν υπάρχουν δεδομένα) Mentha pulegium (φλησκούνι) Pulegone (προστασία από κρίσεις ΡΤΖ) Mentha spp

22 Salvia officinalis (φασκομηλο το Δραστικές ουσίες: a-pinene, myrcene, limonene, 1,8- cineole, a-thujone, b-thujone Χρήση ως: αντιοξειδωτικό, αντιφλεγμονωδες, ενίσχυση γνωστικών λειτουργιών ατόμων με Alzheimer ΑΛΛΑ πρόκληση επιληπτικών κρίσεων σε παιδιά (πιθανόν λόγω της θουγιόνης - ελάχιστα δεδομένα) σωτήριο) Η Salvia divornum έχει παραισθησιογόνες ιδιότητες

23 Melissa officinalis (μελισσόχορτο/λεμονόχορτο) Συστατικά: ευγενόλη, ταννίνες, τερπένια, ροσμαρινικό οξύ Χρήσεις: διαταραχές γαστρεντερικού, ύπνου Δεν υπάρχουν δεδομένα για νευρικό συστημα

24 ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥΣ

25

26 ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΛΗΨΙΑ: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Σε θηλυκούς Bulb-C ποντικούς χορηγείται δόση PTZ (100mg/kg βάρους) που προκαλεί κρίση και είναι θανατηφόρος Τα ζώα εμφανίζουν συμπεριφορά που έχει περιγραφεί ως εξής: ΡΤΖ Χρόνος μετά την χορήγηση Χαρακτηριστικό της κρίσης 15-30s Λανθάνων χρόνος 30-60s Συσπάσεις αυτιών, προσώπου 1-3min 3-5min μυοκλονικός σπασμός Κλονικη έκταση άκρων γενικευμένη κρίση 5-10min Τονική έκταση θάνατος (σε δόση 100mg/kg)

27 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α. Πειραματόζωα Θηλυκοί ενήλικες τύπου Bulb-c μύες Διατήρηση σε θερμοκρασία δωματίου 12 ώρες φως / 12 ώρες σκοτάδι ad libitum πρόσβαση σε τροφή και νερό Προσαρμογή στο καινούργιο περιβάλλον Μέσο βάρος 25g ΟΞΕΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ Β. Μέθοδος 10 ομάδες των 20 πειραματοζώων (8 ομάδες ελαίου, 1 ομάδα Control, 1 ομάδα PTZ) Ενδοπεριτοναϊκή χορήγηση δόσης ελαίου 1,6ml/kg στα πειραματόζωα των 8 ομάδων Παρατηρήση κινητικής και συμπεριφορικής δραστηριότητας ανά τέταρτο και για μία ώρα Στη συμπλήρωση της ώρας χορήγηση δόσης PTZ 100mg/kg Καθορισμός ανάπτυξης και εξέλιξης τονικών κλονικών κρίσεων, λανθάνοντα χρόνου, ποιότητας κρίσεων και ποσοστού επιβίωσης για την κάθε ομάδα ελαίου

28 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ Αιθέριο έλαιο Mentha piperita Οriganum dictamnus Mentha pulegium Ocimum basilicum Lavandula angustifolia Rosmarinus officinalis Παρατηρήσεις μειωμένη κινητικότητα μειωμένη κινητικότητα μειωμένη κινητικότητα μειωμένη κινητικότητα - αστάθεια μειωμένη κινητικότητα - αστάθεια μειωμένη κινητικότητα - λήθαργος Μentha spicata wild μειωμένη κινητικότητα - αστάθεια - λήθαργος Η χορήγηση Origanum vulgare είχε σαν αποτέλεσμα άμεσο θάνατο των πειραματοζώων

29 ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΡΤΖ ΜΙΑ ΩΡΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΛΑΙΟΥ Αιθέριο έλαιο Ποσοστό επιβίωσης μετά τη χορήγηση ελαίου και PTZ Λανθάνων χρόνος μέχρι την εναρξη επιληπτικής κρίσης (sec) Mentha piperita 100% Δεν εκδήλωσαν κρίση Οriganum dictamnus 100% 240 Mentha pulegium 86% 119 Ocimum basilicum 80% 92 Lavandula angustifolia 66.6% 180 Rosmarinus officinalis 60% 78 Μentha spicata wild 33.3% 600

30 Λανθάνων χρόνος για την εκδήλωση επιληπτικής κρίσης λόγω χορήγησης PTZ * Λανθάνων χρόνος (secs) * * * * * 0 PTZ Rosmarinus officinalis Ocimum basilicum Mentha pulegium Lavandula angustifolia Origanum dictamnus Mentha spicata wild Mentha piperita Οι διαφορές είναι στατιστικά σημαντικές ως προς την ομάδα ελέγχου (PTZ) (p<0.05, Unpaired Student s t-test). Στα ζώα της ομάδας της Mentha piperita + PTZ δεν παρατηρήθηκαν καν επιληπτικές κρίσεις

31

32 Ιστολογική Ανοσοϊστοχημική μελέτη Control PTZ Τάση μείωσης αριθμού νευρώνων (υποδεικνύονται με μαύρα βέλη) / οπτικό πεδίο Αύξηση παρουσίας νευρογλοιακών κυττάρων (κόκκινα βέλη)

33 PTZ Μentha piperitα + PTZ

34 Εκτίμηση Αντιοξειδωτικής δράσης αιθέριων ελαίων Ικανότητα απενεργοποίησης του DPPH (στα αιθερια έλαια) Ολικό Αντιοξειδωτικό Δυναμικό - Total Antioxidant Status (OxisResearch BIOXYTECH AOP-450 TM ) (σε ομογενοποίημα ιστού) Υπεροξείδωση Λιπιδίων - LPO Assay (OxisResearch BIOXYTECH AOP-450 TM )(σε ομογενοποίημα ιστού)

35 Ικανότητα απενεργοποίησης του DPPH Μέθοδος Διάλυμα DPPH προπαρασκευάστηκε σε αιθανόλη και προστέθηκε σε 10 mg/ml εκχυλίσματος αιθέριου ελαίου σε DMSO σε τέσσερις διαφορετικές συγκεντρώσεις. IC 50 : η απαιτούμενη συγκέντρωση του ελαίου η οποία επιτυγχάνει αναστολή 50% της δέσμευσης του DPPH στο υπό εξέταση διάλυμα - Όσο μικρότερη η συγκέντρωση αυτή τόσο πιο ισχυρό το έλαιο από άποψη αντιοξειδωτικής προστασίας που παρέχει Mέθοδος DPPH στο έλαιο της Mentha piperita

36 Kατάταξη των υπό εξέταση αιθέριων ως προς την ικανότητα αναστολής του DPPH Mentha pulegium Mentha spicata wild Lavandula angustifolia Origanum vulgare Origanum dictamnus Rosmarinus officinalis Ocimum basilicum Mentha piperita * * * * * * * ΙC 50 (mg/ml) Οι διαφορές είναι στατιστικά σημαντικές ως προς την μικρότερη τιμή (M. piperita)(p<0.05, Unpaired Student s t-test)

37 Μελέτη αντιοξειδωτικής ικανότητας αιθέριων ελαίων σε ομογενοποιήματα εγκεφαλικού ιστού μυών Ομάδα Α (Control): εγκέφαλοι των πειραματοζώων που ανήκαν στην Ομάδα Control κατά την μελέτη κατασταλτικής δράσης με το μοντέλο PTZ Oμάδα Β (PTZ): εγκέφαλοι των πειραματοζώων που ανήκαν στην Ομάδα PTZ κατά την μελέτη κατασταλτικής δράσης με το μοντέλο PTZ Ομάδα Γ (Έλαιο): εγκέφαλοι των πειραματοζώων που ανήκαν στις ομάδες ελαίων κατά την μελέτη κατασταλτικής δράσης με το μοντέλο PTZ και στα οποία είχε χορηγηθεί μόνο Έλαιο Ομάδα Δ (Έλαιο + PTZ): εγκέφαλοι των πειραματοζώων που επέζησαν της δοκιμασίας μελέτης κατασταλτικής δράσης των αιθέριων ελαίων σε μοντέλο PTZ

38 Ολικό Αντιοξειδωτικό Δυναμικό - Total Antioxidant Status (OxisResearch BIOXYTECH AOP-450 TM ) Αξιολογείται το αντιοξειδωτικό δυναμικό του δείγματος με βάση πρότυπη καμπύλη αναγωγικής ικανότητας Cu 2+ σε Cu + από το ουρικό οξύ Όσο μεγαλύτερη η τιμή της ολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας, τόσο υψηλότερη η προστασία ενάντια στην οξείδωση που παρέχει το αιθέριο έλαιο στο δείγμα Ισοδύναμα ουρικού οξέος (μμ) Control PTZ Mentha piperita + PTZ 4000 Origanum dictamnus + PTZ 3000 Mentha spicata wild + PTZ 2000 Lavandula angustifolia + PTZ 1000 Mentha pulegium + PTZ PTZ Ισοδύναμα ουρικού οξέος (μμ) 0 Control Mentha piperita Origanum dictamnus Lavandula angustifolia Mentha pulegium Mentha spicata wild

39 Υπεροξείδωση Λιπιδίων - LPO Assay (OxisResearch BIOXYTECH AOP-450 TM ) Αξιολογείται ο βαθμός λιπιδικής υπεροξείδωσης στο δείγμα με την μέτρηση της παραγωγής μαλονδιαλδεϋδης (MDA)[προϊόν αποσύνθεσης υπεροξειδίων πολυακόρεστων λιπαρών οξέων] Όσο μικρότερη η τιμή του δείκτη λιπιδικής υπεροξείδωσης, τόσο υψηλότερο το επίπεδο προστασίας από τη λιπιδική υπεροξείδωση που παρέχει στο δείγμα το αιθέριο έλαιο που αυτό περιέχει ,0 Control PTZ 2,5 2,0 Lavandula angustifolia + PTZ 1,5 Mentha piperita + PTZ 1,0 Mentha spicata wild + PTZ 0,5 Mentha pulegium + PTZ Origanum dictamnus + PTZ PTZ 0,0 Control Mentha piperita Origanum dictamnus Mentha spicata wild Lavandula angustifolia Mentha pulegium

40 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Α. ΕΚΦΡΑΣΗ ΡΤΖ ΜΟΝΤΕΛΟΥ Τα αιθέρια έλαια των αρωματικών φυτών που ελέγχθηκαν δείχνουν ότι επηρεάζουν την κινητική κατάσταση των ζώων (πριν την χορήγηση ΡΤΖ) σε διαφορετικούς βαθμούς το καθένα Η πρότερη χορήγηση αιθερίου ελαίου έχει επίδραση στο λανθάνοντα χρόνο για την εκδήλωση επιληπτικής κρίσης [αύξηση] Σε μερικές περιπτώσεις η κρίση αργεί να εμφανιστεί ή δεν εμφανίζεται καθόλου (M. piperita) Σημαντικά είναι τα ποσοστά επιβίωσης μετά από χορήγηση δόσης ΡΤΖ που είναι θανατηφόρος

41 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Β. ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Ενδείξεις για προστατευτικό ρόλο μερικών αιθερίων ελαίων (προστασία νευρώνων) Τα αποτελέσματα είναι πρωιμα και αναφέρονται σε μικρό αριθμό δειγμάτων Δεν μπορούν να αξιολογηθούν προς το παρόν

42 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Γ. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΡΤΖ Τα εξετασθέντα αιθέρια έλαια παρουσιάζουν υψηλό αντιοξειδωτικό δυναμικό [υψηλότερο της M. piperita] Τα δείγματα από εγκεφάλους ΡΤΖ παρουσιάζουν χαμηλή (σε σχεση με μάρτυρες) ολική αντιοξειδωτική ικανότητα και υψηλό βαθμό λιπιδικής υπεροξείδωσης Η M. piperita φαίνεται να προσφέρει το μεγαλύτερο βαθμό αντιοξειδωτικής προστασίας και μικρότερο βαθμό λιπιδικής υπεροξείδωσης

43 ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΑ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ? ΣΑΦΩΣ ΚΑΙ ΟΧΙ! Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις αλλά Δεν έχουν γίνει αρκετές μελέτες σε ανθρώπους οι περισσότερες αφορούν πειραματόζωα Πρέπει να εντοπιστούν τα δραστικά συστατικά που είναι υπεύθυνα για την «αντιεπιληπτική» αυτή δραση και αν αυτά έχουν άλλες παρενέργειες Πρέπει να εντοπιστούν οι μηχανισμοί δράσης

44 ΤΟΤΕ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ «ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ»? ΣΑΦΩΣ και ΟΧΙ! «Absence of proof is not necessarily proof of absence» (Schachter, 2009, Harvard epilepsy botanical program) Συστηματικές προκλινικές μελέτες για τη δραση φυτικών θεραπειών και συστατικών που προέρχονται από φυτά ΥΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ αρκετούς πολλά υποσχόμενους υποψήφιους για περαιτέρω κλινική μελέτη και εφαρμογή

45 Αλλωστε η φύση είναι το μεγαλύτερο φαρμακείο!