ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ: Τα επίθετα αυτά κλίνονται κατά την γ κλίση των ουσιαστικών στο αρσενικό και το ουδέτερο γένος τους.

Transcript

1 1 ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ: Τα επίθετα αυτά κλίνονται κατά την γ κλίση των ουσιαστικών στο αρσενικό και το ουδέτερο γένος τους. Α. ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ α) Τρικατάληκτα σε -ῠς,ειᾰ,ῠ ΟΝ. ὁ βαθύς ἡ βαθεῖα τό βαθύ ΓΕΝ. τοῦ βαθέος τῆς βαθείας τοῦ βαθέος ΔΟΤ. τῷ βαθεῖ τῇ βαθείᾳ τῷ βαθεῖ ΑΙΤ. τόν βαθύν τήν βαθεῖαν τό βαθύ ΚΛΗΤ. ὦ βαθύ ὦ βαθεῖα ὦ βαθύ ΟΝ. οἱ βαθεῖς αἱ βαθεῖαι τά βαθέα ΓΕΝ. τῶν βαθέων τῶν βαθειῶν τῶν βαθέων ΔΟΤ. τοῖς βαθέσι ταῖς βαθείαις τοῖς βαθέσι ΑΙΤ. τούς βαθεῖς τάς βαθείας τά βαθέα ΚΛΗΤ. ὦ βαθεῖς ὦ βαθεῖαι ὦ βαθέα Έτσι κλίνονται και τα επίθετα βαθύς, βαρύς, γλυκύς, δασύς, εὐθύς εὐρύς, ἡδύς, θρασύς, ὀξύς, παχύς κ.ά. ΟΝ. ὁ θῆλυς ἡ θήλεια τό θῆλυ ΓΕΝ. τοῦ θήλεος τῆς θηλείας τοῦ θήλεος ΔΟΤ. τῷ θήλει τῇ θηλείᾳ τῷ θήλει ΑΙΤ. τόν θῆλυν τήν θήλειαν τό θῆλυ ΚΛΗΤ. ὦ θῆλυ ὦ θήλεια ὦ θῆλυ ΟΝ. οἱ θήλεις αἱ θήλειαι τά θήλεα ΓΕΝ. τῶν θηλέων τῶν θηλειῶν τῶν θηλέων ΔΟΤ. τοῖς θήλεσι ταῖς θηλείαις τοῖς θήλεσι ΑΙΤ. τούς θήλεις τάς θηλείας τά θήλεα ΚΛΗΤ. ὦ θήλεις ὦ θήλειαι ὦ θήλεα Έτσι κλίνονται το επίθετο ὁ ἥμισυς, ἡ ἡμίσεια, το ἥμισυ β) Δικατάληκτα σε -ῠς,ῠ ΟΝ. ὁ εὔβοτρυς ἡ εὔβοτρυς τό εὔβοτρυ ΓΕΝ. τοῦ εὐβότρυος τῆς εὐβότρυος τοῦ εὐβότρυος ΔΟΤ. τῷ εὐβότρυϊ τῇ εὐβότρυϊ τῷ εὐβότρυϊ ΑΙΤ. τόν εὔβοτρυν τήν εὔβοτρυν τό εὔβοτρυ ΚΛΗΤ. ὦ εὔβοτρυ ὦ εὔβοτρυ ὦ εὔβοτρυ ΟΝ. οἱ εὐβότρυες αἱ εὐβότρυες τά εὐβότρυα ΓΕΝ. τῶν εὐβοτρύων τῶν εὐβοτρύων τῶν εὐβοτρύων ΔΟΤ. τοῖς εὐβότρυσι ταῖς εὐβότρυσι τοῖς εὐβότρυσι ΑΙΤ. τούς εὐβότρυς τάς εὐβότρυς τά εὐβότρυα ΚΛΗΤ. ὦ εὐβότρυες ὦ εὐβότρυες ὦ εὐβότρυα Έτσι κλίνονται τα εξής επίθετα: πολύιχθυς, σύνοφρυς, ἄδακρυς, πολύδακρυς, φιλόδακρυς.

2 2 ΟΝ. ὁ δίπηχυς ἡ δίπηχυς τό δίπηχυ ΓΕΝ. τοῦ διπήχεος τῆς διπήχεος τοῦ διπήχεος ΔΟΤ. τῷ διπήχει τῇ διπήχει τῷ διπήχει ΑΙΤ. τόν δίπηχυν τήν δίπηχυν τό δίπηχυ ΚΛΗΤ. ὦ δίπηχυ ὦ δίπηχυ ὦ δίπηχυ ΟΝ. οἱ διπήχεις αἱ διπήχεις τά διπήχεα/διπήχη ΓΕΝ. τῶν διπηχέων τῶν διπηχέων τῶν διπηχέων ΔΟΤ. τοῖς διπήχεσι ταῖς διπήχεσι τοῖς διπήχεσι ΑΙΤ. τούς διπήχεις τάς διπήχεις τά διπήχεα/διπήχη ΚΛΗΤ. ὦ διπήχεις ὦ διπήχεις ὦ διπήχεα/διπήχη Έτσι κλίνονται τα εξής επίθετα: τρίπηχυς, διπέλεκυς, τριπέλεκυς κλπ.

3 3 Β. ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ α) Αφωνόληκτα Τρικατάληκτα σε εις,εσσα,εν ΟΝ. ὁ χαρίεις ἡ χαρίεσσα τό χαρίεν ΓΕΝ. τοῦ χαρίεντος τῆς χαριέσσης τοῦ χαρίεντος ΔΟΤ. τῷ χαρίεντι τῇ χαριέσσῃ τῷ χαρίεντι ΑΙΤ. τόν χαρίεντα τήν χαρίεσσαν τό χαρίεν ΚΛΗΤ. ὦ χαρίεν ὦ χαρίεσσα ὦ χαρίεν ΟΝ. οἱ χαρίεντες αἱ χαρίεσσαι τά χαρίεντα ΓΕΝ. τῶν χαριέντων τῶν χαριεσσῶν τῶν χαριέντων ΔΟΤ. τοῖς χαρίεσι ταῖς χαριέσσαις τοῖς χαρίεσι ΑΙΤ. τούς χαρίεντας τάς χαριέσσας τά χαρίεντα ΚΛΗΤ. ὦ χαρίεντες ὦ χαρίεσσαι ὦ χαρίεντα Έτσι κλίνονται τα εξής επίθετα: ἀστερόεις, ἠνεμόεις, ἰχθυόεις, ὑλήεις, φωνήεις Τρικατάληκτα σε ων,ουσα,ον ΟΝ. ὁ ἄκων ἡ ἄκουσα τό ἆκον ΓΕΝ. τοῦ ἄκοντος τῆς ἀκούσης τοῦ ἄκοντος ΔΟΤ. τῷ ἄκοντι τῇ ἀκούσῃ τῷ ἄκοντι ΑΙΤ. τόν ἄκοντα τήν ἄκουσαν τό ἆκον ΚΛΗΤ. ὦ ἆκον ὦ ἄκουσα ὦ ἆκον ΟΝ. οἱ ἄκοντες αἱ ἄκουσαι τά ἄκοντα ΓΕΝ. τῶν ἀκόντων τῶν ἀκουσῶν τῶν ἀκόντων ΔΟΤ. τοῖς ἄκουσι ταῖς ἀκούσαις τοῖς ἄκουσι ΑΙΤ. τούς ἄκοντας τάς ἀκούσας τά ἄκοντα ΚΛΗΤ. ὦ ἄκοντες ὦ ἄκουσαι ὦ ἄκοντα Έτσι κλίνεται και το επίθετο ὁ ἑκών, ἡ ἑκοῦσα, τό ἑκόν Δικατάληκτα ΟΝ. ὁ εὔχαρις ἡ εὔχαρις τό εὔχαρι ΓΕΝ. τοῦ εὐχάριτος τῆς εὐχάριτος τοῦ εὐχάριτος ΔΟΤ. τῷ εὐχάριτι τῇ εὐχάριτι τῷ εὐχάριτι ΑΙΤ. τόν εὔχαριν τήν εὔχαριν τό εὔχαρι ΚΛΗΤ. ὦ εὔχαρι ὦ εὔχαρι ὦ εὔχαρι ΟΝ. οἱ εὐχάριτες αἱ εὐχάριτες τά εὐχάριτα ΓΕΝ. τῶν εὐχαρίτων τῶν εὐχαρίτων τῶν εὐχαρίτων ΔΟΤ. τοῖς εὐχάρισι ταῖς εὐχάρισι τοῖς εὐχάρισι ΑΙΤ. τούς εὐχάριτας τάς εὐχάριτας τά εὐχάριτα ΚΛΗΤ. ὦ εὐχάριτες ὦ εὐχάριτες ὦ εὐχάριτα

4 4 ΟΝ. ὁ εὔελπις ἡ εὔελπις τό εὔελπι ΓΕΝ. τοῦ εὐέλπιδος τῆς εὐέλπιδος τοῦ εὐέλπιδος ΔΟΤ. τῷ εὐέλπιδι τῇ εὐέλπιδι τῷ εὐέλπιδι ΑΙΤ. τόν εὔελπιν τήν εὔελπιν τό εὔελπι ΚΛΗΤ. ὦ εὔελπι ὦ εὔελπι ὦ εὔελπι ΟΝ. οἱ εὐέλπιδες αἱ εὐέλπιδες τά εὐέλπιδα ΓΕΝ. τῶν εὐελπίδων τῶν εὐελπίδων τῶν εὐελπίδων ΔΟΤ. τοῖς εὐέλπισι ταῖς εὐέλπισι τοῖς εὐέλπισι ΑΙΤ. τούς εὐέλπιδας τάς εὐέλπιδας τά εὐέλπιδα ΚΛΗΤ. ὦ εὐέλπιδες ὦ εὐέλπιδες ὦ εὐέλπιδα Έτσι κλίνονται και τα επίθετα ἄχαρις, ἄπελπις, φέρελπις, δίπους κλπ. β) Ενρινόληκτα-υγρόληκτα Τρικατάληκτα ΟΝ. ὁ μέλας ἡ μέλαινα τό μέλαν ΓΕΝ. τοῦ μέλανος τῆς μελαίνης τοῦ μέλανος ΔΟΤ. τῷ μέλανι τῇ μελαίνῃ τῷ μέλανι ΑΙΤ. τόν μέλανα τήν μέλαιναν τό μέλαν ΚΛΗΤ. ὦ μέλαν ὦ μέλαινα ὦ μέλαν ΟΝ. οἱ μέλανες αἱ μέλαιναι τά μέλανα ΓΕΝ. τῶν μελάνων τῶν μελαινῶν τῶν μελάνων ΔΟΤ. τοῖς μέλασι ταῖς μελαίναις τοῖς μέλασι ΑΙΤ. τούς μέλανας τάς μελαίνας τά μέλανα ΚΛΗΤ. ὦ μέλανες ὦ μέλαιναι ὦ μέλανα Έτσι κλίνεται και το επίθετο ὁ τάλας, ἡ τάλαινα, τό τάλαν Δικατάληκτα ΟΝ. ὁ ἐλεήμων ἡ ἐλεήμων τό ἐλεῆμον ΓΕΝ. τοῦ ἐλεήμονος τῆς ἐλεήμονος τοῦ ἐλεήμονος ΔΟΤ. τῷ ἐλεήμονι τῇ ἐλεήμονι τῷ ἐλεήμονι ΑΙΤ. τόν ἐλεήμονα τήν ἐλεήμονα τό ἐλεῆμον ΚΛΗΤ. ὦ ἐλεῆμον ὦ ἐλεῆμον ὦ ἐλεῆμον ΟΝ. οἱ ἐλεήμονες αἱ ἐλεήμονες τά ἐλεήμονα ΓΕΝ. τῶν ἐλεημόνων τῶν ἐλεημόνων τῶν ἐλεημόνων ΔΟΤ. τοῖς ἐλεήμοσι ταῖς ἐλεήμοσι τοῖς ἐλεήμοσι ΑΙΤ. τούς ἐλεήμονας τάς ἐλεήμονας τά ἐλεήμονα ΚΛΗΤ. ὦ ἐλεήμονες ὦ ἐλεήμονες ὦ ἐλεήμονα

5 5 ΟΝ. ὁ εὐδαίμων ἡ εὐδαίμων τό εὔδαιμον ΓΕΝ. τοῦ εὐδαίμονος τῆς εὐδαίμονος τοῦ εὐδαίμονος ΔΟΤ. τῷ εὐδαίμονι τῇ εὐδαίμονι τῷ εὐδαίμονι ΑΙΤ. τόν εὐδαίμονα τήν εὐδαίμονα τό εὔδαιμον ΚΛΗΤ. ὦ εὔδαιμον ὦ εὔδαιμον ὦ εὔδαιμον ΟΝ. οἱ εὐδαίμονες αἱ εὐδαίμονες τά εὐδαίμονα ΓΕΝ. τῶν εὐδαιμόνων τῶν εὐδαιμόνων τῶν εὐδαιμόνων ΔΟΤ. τοῖς εὐδαίμοσι ταῖς εὐδαίμοσι τοῖς εὐδαίμοσι ΑΙΤ. τούς εὐδαίμονας τάς εὐδαίμονας τά εὐδαίμονα ΚΛΗΤ. ὦ εὐδαίμονες ὦ εὐδαίμονες ὦ εὐδαίμονα ΟΝ. ὁ σώφρων ἡ σώφρων τό σῶφρον ΓΕΝ. τοῦ σώφρονος τῆς σώφρονος τοῦ σώφρονος ΔΟΤ. τῷ σώφρονι τῇ σώφρονι τῷ σώφρονι ΑΙΤ. τόν σώφρονα τήν σώφρονα τό σῶφρον ΚΛΗΤ. ὦ σῶφρον ὦ σῶφρον ὦ σῶφρον ΟΝ. οἱ σώφρονες αἱ σώφρονες τά σώφρονα ΓΕΝ. τῶν σωφρόνων τῶν σωφρόνων τῶν σωφρόνων ΔΟΤ. τοῖς σώφροσι ταῖς σώφροσι τοῖς σώφροσι ΑΙΤ. τούς σώφρονας τάς σώφρονας τά σώφρονα ΚΛΗΤ. ὦ σώφρονες ὦ σώφρονες ὦ σώφρονα Όπως τα παραπάνω κλίνονται και τα επίθετα κακοδαίμων, ἀγνώμων, εὐσχήμων, μεγαλοπράγμων, ἐλεήμων, μνήμων, ἄφρων, μεγαλόφρων, ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ὁ,ἡ ἄρρην (τοῦ ἄρρενος ὦ ἄρρεν), τό ἄρρεν κ.ά. Παρατήρηση: Τα απλά ενρινόληκτα επίθετα σε -ων,-ονος σχηματίζουν την κλητική ενικού σε -ον και διατηρούν τον τόνο σταθερό: ὁ μνήμων ὦ μνῆμον ὁ νοήμων ὦ νοῆμον ὁ ἐλεήμων ὦ ἐλεῆμον Αναλόγως σχηματίζεται και το ουδέτερο γένος αυτών των επιθέτων. Τα σύνθετα επίθετα σε -ων,-ονος σχηματίζουν σε -ον την κλητική ενικού, όπου και τα περισσότερα από αυτά ανεβάζουν τον τόνο τους στην τελευταία συλλαβή του α συνθετικού. ὁ εὐδαίμων ὦ εὔδαιμον ὁ κακοδαίμων ὦ κακόδαιμον ὁ μεγαλοπράγμων ὦ μεγαλόπραγμον ὁ μεγαλόφρων ὦ μεγαλόφρον ὁ παράφρων ὦ παράφρον αλλά: ὁ ἀκτήμων ὦ ἀκτῆμον ὁ ἐπιστήμων ὦ ἐπιστῆμον Αναλόγως σχηματίζεται και το ουδέτερο γένος αυτών των επιθέτων.

6 6 γ) Σιγμόληκτα Δικατάληκτα ΟΝ. ὁ ἀληθής ἡ ἀληθής τό ἀληθές ΓΕΝ. τοῦ ἀληθοῦς τῆς ἀληθοῦς τοῦ ἀληθοῦς ΔΟΤ. τῷ ἀληθεῖ τῇ ἀληθεῖ τῷ ἀληθεῖ ΑΙΤ. τόν ἀληθῆ τήν ἀληθῆ τό ἀληθές ΚΛΗΤ. ὦ ἀληθές ὦ ἀληθές ὦ ἀληθές ΟΝ. οἱ ἀληθεῖς αἱ ἀληθεῖς τά ἀληθῆ ΓΕΝ. τῶν ἀληθῶν τῶν ἀληθῶν τῶν ἀληθῶν ΔΟΤ. τοῖς ἀληθέσι ταῖς ἀληθέσι τοῖς ἀληθέσι ΑΙΤ. τούς ἀληθεῖς τάς ἀληθεῖς τά ἀληθῆ ΚΛΗΤ. ὦ ἀληθεῖς ὦ ἀληθεῖς ὦ ἀληθῆ Έτσι κλίνονται τα εξής επίθετα: ἀγενής, ἀκριβής, ἀσεβής, ἀσθενής, ἀτυχής, δυστυχής, εὐγενής, σαφής, ψευδής κ.ά. ΟΝ. ὁ πλήρης ἡ πλήρης τό πλῆρες ΓΕΝ. τοῦ πλήρους τῆς πλήρους τοῦ πλήρους ΔΟΤ. τῷ πλήρει τῇ πλήρει τῷ πλήρει ΑΙΤ. τόν πλήρη τήν πλήρη τό πλῆρες ΚΛΗΤ. ὦ πλῆρες ὦ πλῆρες ὦ πλῆρες ΟΝ. οἱ πλήρεις αἱ πλήρεις τά πλήρη ΓΕΝ. τῶν πλήρων τῶν πλήρων τῶν πλήρων ΔΟΤ. τοῖς πλήρεσι ταῖς πλήρεσι τοῖς πλήρεσι ΑΙΤ. τούς πλήρεις τάς πλήρεις τά πλήρη ΚΛΗΤ. ὦ πλήρεις ὦ πλήρεις ὦ πλήρη Έτσι κλίνονται τα εξής επίθετα: μονήρης, ξιφήρης, ποδήρης, δυσώδης, εὐώδης, ἐξώλης, προώλης, πανώλης, τριήρης κ.ά. ΟΝ. ὁ συνήθης ἡ συνήθης τό σύνηθες ΓΕΝ. τοῦ συνήθους τῆς συνήθους τοῦ συνήθους ΔΟΤ. τῷ συνήθει τῇ συνήθει τῷ συνήθει ΑΙΤ. τόν συνήθη τήν συνήθη τό σύνηθες ΚΛΗΤ. ὦ σύνηθες ὦ σύνηθες ὦ σύνηθες ΟΝ. οἱ συνήθεις αἱ συνήθεις τά συνήθη ΓΕΝ. τῶν συνήθων τῶν συνήθων τῶν συνήθων ΔΟΤ. τοῖς συνήθεσι ταῖς συνήθεσι τοῖς συνήθεσι ΑΙΤ. τούς συνήθεις τάς συνήθεις τά συνήθη ΚΛΗΤ. ὦ συνήθεις ὦ συνήθεις ὦ συνήθη Έτσι κλίνονται τα εξής επίθετα: εὐήθης, χρηστοήθης, εὐμεγέθης, παμμεγέθης, ἀνάντης, κατάντης, προσάντης, αὐθάδης κ.ά. Παρατηρήσεις: 1. Τα παραπάνω επίθετα σχηματίζουν κλητική σε -ες. 2. Όσα από τα παραπάνω επίθετα είναι υπερδισύλλαβα και δεν τονίζονται στη λήγουσα (όσα, δηλαδή, κλίνονται σαν το συνήθης), στην κλητική του ενικού ανεβάζουν τον τόνο στην προπαραλήγουσα:

7 7 ὁ συνήθης ὦ σύνηθες ὁ αὐθάδης ὦ αὔθαδες ὁ εὐήθης ὦ εὔηθες Αναλόγως σχηματίζεται και το ουδέτερο γένος αυτών των επιθέτων. Από τον παραπάνω κανόνα εξαιρούνται όσα λήγουν σε -ώδης,-ώλης,- ήρης: ὁ εὐώδης ὦ εὐῶδες ὁ ἐξώλης ὦ ἐξῶλες ὁ ποδήρης ὦ ποδῆρες 3. Τα παράγωγα επίθετα σε -ώδης συχνά σχηματίζουν τη γενική πληθυντικού περισπώμενη: ὁ ἑλώδης τῶν ἑλωδῶν ὁ δασώδης τῶν δασωδῶν ὁ στοιχειώδης τῶν στοιχειωδῶν

8 8 Το επίθετο πᾶς,πᾶσα,πᾶν ΟΝ. ὁ πᾶς ἡ πᾶσα τό πᾶν ΓΕΝ. τοῦ παντός τῆς πάσης τοῦ παντός ΔΟΤ. τῷ παντί τῇ πάσῃ τῷ παντί ΑΙΤ. τόν πάντα τήν πᾶσαν τό πᾶν ΚΛΗΤ. ὦ πᾶς ὦ πᾶσα ὦ πᾶν ΟΝ. οἱ πάντες αἱ πᾶσαι τά πάντα ΓΕΝ. τῶν πάντων τῶν πασῶν τῶν πάντων ΔΟΤ. τοῖς πᾶσι ταῖς πάσαις τοῖς πᾶσι ΑΙΤ. τούς πάντας τάς πάσας τά πάντα ΚΛΗΤ. ὦ πάντες ὦ πᾶσαι ὦ πάντα Έτσι κλίνονται τα επίθετα: ἅπας,ἅπασα,ἅπαν και σύμπας,σύμπασα,σύμπαν Το επίθετο πολύς,πολλή,πολύ ΟΝ. ὁ πολύς ἡ πολλή τό πολύ ΓΕΝ. τοῦ πολλοῦ τῆς πολλῆς τοῦ πολλοῦ ΔΟΤ. τῷ πολλῷ τῇ πολλῇ τῷ πολλῷ ΑΙΤ. τόν πολύν τήν πολλήν τό πολύ ΚΛΗΤ. ὦ πολύ ὦ πολλή ὦ πολύ ΟΝ. οἱ πολλοί αἱ πολλαί τά πολλά ΓΕΝ. τῶν πολλῶν τῶν πολλῶν τῶν πολλῶν ΔΟΤ. τοῖς πολλοῖς ταῖς πολλαῖς τοῖς πολλοῖς ΑΙΤ. τούς πολλούς τάς πολλάς τά πολλά ΚΛΗΤ. ὦ πολλοί ὦ πολλαί ὦ πολλά Το επίθετο μέγας,μεγάλη,μέγα ΟΝ. ὁ μέγας ἡ μεγάλη τό μέγα ΓΕΝ. τοῦ μεγάλου τῆς μεγάλης τοῦ μεγάλου ΔΟΤ. τῷ μεγάλῳ τῇ μεγάλῃ τῷ μεγάλῳ ΑΙΤ. τόν μέγαν τήν μεγάλην τό μέγα ΚΛΗΤ. ὦ μέγα ὦ μεγάλη ὦ μέγα ΟΝ. οἱ μεγάλοι αἱ μεγάλαι τά μεγάλα ΓΕΝ. τῶν μεγάλων τῶν μεγάλων τῶν μεγάλων ΔΟΤ. τοῖς μεγάλοις ταῖς μεγάλαις τοῖς μεγάλοις ΑΙΤ. τούς μεγάλους τάς μεγάλας τά μεγάλα ΚΛΗΤ. ὦ μεγάλοι ὦ μεγάλαι ὦ μεγάλα