ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

Transcript

1 ΟΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ Προσέξτε στα πιο κάτω παραδείγµατα τη χρήση των γραµµένων µε έντονα γράµµατα επιθέτων και απαντήστε τις παρατηρήσεις που ακολουθούν: Ο Γιάννης είναι ικανός. Ο Γιάννης είναι ικανότερος από τον Κώστα. Ο Γιάννης είναι ικανότατος στη λύση προβληµάτων. ιαβάστε και τις πιο κάτω φράσεις: Κα τ ν περαύχων καταφρον ν τ ν µετρίων ταπεινότερο ν. Πρ ότατό γε µ ν φίλοι ν χθρο φοβερώτατο ν. Οι λέξεις αυτές δηλώνουν το βαθµό στον οποίο υπάρχει σε κάτι µια ποιότητα ή µια ιδιότητα. Όπως και στα νέα ελληνικά οι βαθµοί των επιθέτων είναι τρεις, ο, ο και ο. Ο.. και ο.. βαθµός ονοµάζονται και παραθετικά. Στα παραδείγµατα που ακολουθούν προσέξτε τις καταλήξεις των παραθετικών: Ο τό στιν δικαιότερο λόγο. δυνατωτέρα ψυχ δικαιοτέρα στί. Ο γ ρ δικαιότερον ο κακοπραγο ντε φειδο εν ν το βίου. Σωκράτην ν δικαιότατο πάντων. ν δέ τι θάλασσαν µ κιν, πάντων στ δικαιοτάτη. ικαιότατον σαυτ ν πάρεχε. Τα οµαλά παραθετικά των επιθέτων στα νέα και στα αρχαία ελληνικά σχηµατίζονται µε τις καταλήξεις..,..,... για το συγκριτικό βαθµό και..,..,... για τον υπερθετικό. Οι πιο πάνω καταλήξεις είναι κοινές για το σχηµατισµό όλων των οµαλών παραθετικών των επιθέτων. Ανάλογα βέβαια µε το θέµα και την κλίση του επιθέτου, έχουµε κάποιες διαφοροποιήσεις, όπως αυτές που θα διαπιστώσετε µελετώντας τον πιο κάτω πίνακα. Παραθετικά Παραδείγµατα Κατηγορίες επιθέτων ( νδοξο ) νδοξότερο, -α, -ον (σοφό ), σοφώτερο, -α, -ον νδοξότατο, -η, -ον σοφώτατο, -η, -ον 1

2 (, σαφή, τ σαφέ ) σαφέστερο, -α, -ον σαφέστατο, -η, -ον (, ε δαίµων, τ ε δαιµον) ε δαιµονέστερο, -α, -ον ε δαιµονέστατο, -η, -ον (πένη ) πενέστερο, -α, -ον πενέστατο, -η, -ον ( σµενο ) σµενέστερο, -α, -ον σµενέστατο, -η, -ον ( πλο ) πλούστερο, -α, -ον πλούστατο, -η, -ον (ε νου ) ε νούστερο, -α, -ον ε νούστατο, -η, -ον -Σύνθετα επίθετα µε δεύτερο συνθετικό τη λέξη.. (παλαι ) παλα τερο, -α, -ον παλα τατο, -η, -ον (γεραι ) γερα τερο, -α, -ον γερα τατο, -η, ον ( διο ) δια τερο, -α, -ον δια τατο, -η, -ον ( σο ) σαίτερο, -α, -ον σαίτατο, -η, -ον Παρατηρήστε τη διαφοροποίηση στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθµό των πιο κάτω δευτερόκλιτων επιθέτων: ξηρό, ξηρότερο, ξηρότατο κοινό, κοινότερο, κοινότατο σεµνό, σεµνότερο, σεµνότατο νδοξο, νδοξότερο, νδοξότατο λεύθερο, λευθερώτερο, λευθερώτατο σοφό, σοφώτερο, σοφώτατο νέο, νεώτερο, νεώτατο Στα δευτερόκλιτα επίθετα το ο- του θέµατο µετατρέπεται σε ω-, όταν η προηγούµενη συλλαβή είναι.., ενώ παραµένει ο-, όταν είναι.. ή προηγούνται δύο ή περισσότερα. 2

3 ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ Ορισµένα επίθετα σχηµατίζουν το συγκριτικό βαθµό µε τι καταλήξει ίων (αρσενικό, θηλυκό), -ιον (ουδέτερο) και τον υπερθετικό µε τι καταλήξει ιστο, -ίστη, -ιστον. ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ α σχρό, α σχίων, τ α σχιον α σχιστο, -η, -ον χθρό, χθίων, τ χθιον χθιστο, -η, -ον δύ, δίων, τ διον διστο, -η, -ον καλό, καλλίων, τ κάλλιον κάλλιστο, -η, -ον µέγα, µείζων, τ µε ζον µέγιστο, -η, -ον διο, ων, τ ον στο, -η, -ον ταχύ, θάττων, τ θᾶττον τάχιστο, -η, -ον γαθό κακό µακρό µικρό, µείνων, τ µεινον, βελτίων, τ βέλτιον, κρείττων, τ κρε ττον, λ ων, τ λ ον, κακίων, τ κάκιον, χείρων, τ χε ρον µακρότερο, -α, -ον, µάσσων, τ µᾶσσον µικρότερο, -α, -ον, λάττων, τ λαττον, ττων, τ ττον ριστο, -η, -ον βέλτιστο, -η, -ον κράτιστο, -η, -ον λ στο, -η, -ον κάκιστο, -η, -ον χείριστο, -η, -ον µακρότατο, -η, -ον µήκιστο, -η, -ον µικρότατο, -η, -ον λάχιστο, -η, -ον κιστα (επιρρηµα) λίγο, µείων, τ µε ον λίγιστο, -η, -ον πολύ, πλείων, τ πλέον πλε στο, -η, -ον Παρατηρήστε την κλίση των συγκριτικών των πιο πάνω επιθέτων. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον., βελτ ων τ β λτιον Γεν. το, τῆ βελτ ονο το βελτ ονο οτ. τ, τ βελτ ονι τ βελτ ονι Αιτ. τ ν, τ ν βελτ ονα βελτ ω τ β λτιον Κλ. β λτιον β λτιον ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον. ο, α βελτ ονε βελτ ου τ βελτ ονα βελτ ω Γεν. τ ν βελτι νων τ ν βελτι νων οτ. το, τα βελτ οσι το βελτ οσι Αιτ. το, τ βελτ ονα βελτ ου τ βελτ ονα βελτ ω Κλ. βελτ ονε βελτ ου βελτ ονα βελτ ω 3

4 Με τον ίδιο τρόπο να κλίνετε και το συγκριτικό βαθµό του επιθέτου καλό. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον., καλλίων τ κάλλιον Γεν. το, τῆ το οτ. τ, τ τ Αιτ. τ ν, τ ν τ Κλ. ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον. ο, α τ Γεν. τ ν τ ν οτ. το, τα το Αιτ. το, τ τ Κλ. ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ Παρατηρήστε στα πιο κάτω παραδείγµατα τα παραθετικά των επιρρηµάτων που προέρχονται από επίθετα. Στη συνέχεια συµπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί. Στην α στήλη να γράψετε το επίθετο από το οποίο προέρχεται το επίρρηµα. Ο µ ν ππε νδρείω, νδρειότερον δ ο γυµνῆτε, πάντων δ νδρειότατα ο πλ ται µάχοντο. σεβ ο φα λοι πρ το γονέα, σεβέστερον πρ το φίλου, σεβέστατα δ κα περ το θεο χουσιν. ππε καλ γωνίσθη, κάλλιον δ ο γυµνῆτε, πάντων δ κάλλιστα ο πλ ται γωνίσθησαν. ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ Παρατηρήσει Ο θετικό βαθµό των επιρρηµάτων που προέρχονται από επίθετα σχηµατίζεται µε την προσθήκη στο θέµα του επιθέτου τη κατάληξη.., ο συγκριτικό βαθµό είναι ο ίδιο µε την. πτώση.. αριθµού του γένου του συγκριτικού βαθµού του επιθέτου και ο υπερθετικό είναι ίδιο µε την 4

5 πτώση αριθµού του γένου του υπερθετικού βαθµού του επιθέτου. Με τον ίδιο τρόπο σχηµατίστε και τα παραθετικά των επιρρηµάτων που προέρχονται από τα πιο κάτω επίθετα: ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ σοφό ληθή δύ σώφρων ξύ σαφή Ορισµένα επιρρήµατα που προέρχονται από επίθετα σχηµατίζουν το θετικό βαθµό µε διαφορετικό τρόπο. ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ γαθό ε µεινον, βέλτιον, κρε ττον ριστα, βέλτιστα, κράτιστα λίγο λίγον µε ον, λαττον, ττον λίγιστα, λάχιστα, κιστα πολύ πολύ πλέον πλε στα µάλα (=πολύ) µᾶλλον µάλιστα 5

6 Β όρο σύγκριση ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ Παρατηρήστε του τρόπου µε του οποίου αποδίδεται ο β όρο σύγκριση στα νέα ελληνικά (µε τα πλάγια γράµµατα ο α όρο σύγκριση ). Ο Γιάννη είναι καλύτερό µου. (.) Η Μαρία είναι ικανότερη από τον Κώστα στα Μαθηµατικά. ( ) Προσέξτε τώρα του πιο συνήθει τρόπου µε του οποίου αποδίδεται ο β όρο σύγκριση στα αρχαία ελληνικά (µε τα πλάγια γράµµατα ο α όρο σύγκριση ). ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ Πολλοί µαθητα κρείττονε (καλύτεροι) γίγνονται τ ν διδασκάλων. γησίλαο ν ταπεινότερο τ ν µετρίων ρ σι (ερωτεύονται) τ ν σωµάτων µᾶλλον τ ν ψυχ ν. Ο γ ρ πονηρο πλειόνων ε εργεσι ν ο χρηστο δέονται (=οι κακοί έχουν ανάγκη περισσότερων ευεργεσιών από του καλού ). Καλ κούειν µᾶλλον πλουτε ν θέλε. βούλοντο σ ν το λλησι µᾶλλον σ ν τ βαρβάρ ε ναι. ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ... Οι πιο πάνω τρόποι εκφορά του β όρου σύγκριση είναι οι πιο συνήθει. Υπάρχουν περιπτώσει όπου ο β όρο σύγκριση µπορεί να εκφέρεται µε: ντί, πρό + γενική Α ρετώτερό (προτιµότερο ) στιν καλό θάνατο ντ το α σχρο βίου. παρά + αιτιατική λίου κλείψει πυκνότεραι παρ τ κ το πρ ν χρόνου µνηµονευόµενα ξυνέβησαν (=Εκλείψει ηλίου πιο συχνέ από αυτέ που αναφέρονται ότι συνέβησαν στο παρελθόν). πρό + αιτιατική, κατά + αιτιατική Βούλοµαι λόγον ε πε ν θρασύτερον κατ τ ν µ ν λικίαν. στε/ + απαρέµφατο Ο το λάττω χει δύναµιν στε το φίλου φελε ν. 6

7 ΟΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Προσέξτε στα πιο κάτω παραδείγµατα τη χρήση των γραµµένων µε έντονα γράµµατα επιθέτων και απαντήστε τις παρατηρήσεις που ακολουθούν: Ο Γιάννης είναι ικανός. Ο Γιάννης είναι ικανότερος από τον Κώστα. Ο Γιάννης είναι ικανότατος στη λύση προβληµάτων. Κα τ ν περαύχων καταφρον ν τ ν µετρίων ταπεινότερο ν. Πρ ότατό γε µ ν φίλοι ν χθρο φοβερώτατο ν. Οι λέξεις αυτές δηλώνουν το βαθµό στον οποίο υπάρχει σε κάτι µια ποιότητα ή µια ιδιότητα. Όπως και στα νέα ελληνικά οι βαθµοί των επιθέτων είναι τρεις, ο θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός. Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθµός ονοµάζονται και παραθετικά. Στα παραδείγµατα που ακολουθούν προσέξτε τις καταλήξεις των παραθετικών: Ο τό στιν δικαιότερο λόγο. δυνατωτέρα ψυχ δικαιοτέρα στί. Ο γ ρ δικαιότερον ο κακοπραγο ντε φειδο εν ν το βίου. Σωκράτην ν δικαιότατο πάντων. ν δέ τι θάλασσαν µ κιν, πάντων στ δικαιοτάτη. ικαιότατον σαυτ ν πάρεχε. Τα οµαλά παραθετικά των επιθέτων στα νέα και στα αρχαία ελληνικά σχηµατίζονται µε τις καταλήξεις τερος, -τέρα, -τερον για το συγκριτικό βαθµό και τατος, -τάτη, -τατον για τον υπερθετικό. Οι πιο πάνω καταλήξεις είναι κοινές για το σχηµατισµό όλων των οµαλών παραθετικών των επιθέτων. Ανάλογα βέβαια µε το θέµα και την κλίση του επιθέτου, έχουµε κάποιες διαφοροποιήσεις, όπως αυτές που θα διαπιστώσετε µελετώντας τον πιο κάτω πίνακα. Παραθετικά Παραδείγµατα Κατηγορίες επιθέτων -ότερο, -οτέρα, -ότερον -ώτερο, -ωτέρα, -ώτερον -ότατο, -οτάτη, -ότατον -ώτατο, -ωτάτη, -ώτατον ( νδοξο ) νδοξότερο, -α, -ον (σοφό ), σοφώτερο, -α, -ον νδοξότατο, -η, -ον σοφώτατο, -η, -ον Τα δευτερόκλιτα επίθετα σε ο (, σαφή, τ σαφέ ) -Τριτόκλιτα δικατάληκτα 7

8 -έστερος, -εστέρα, -έστερον -έστατος, -εστάτη, -έστατον -ούστερος, -ουστέρα, -ούστερον -ούστατος, -ουστάτη, -ούστατον -αίτερος, -αιτέρα, -αίτερον -αίτατος, -αιτάτη, -αίτατον σαφέστερο, -α, -ον σαφέστατο, -η, -ον (, ε δαίµων, τ ε δαιµον) ε δαιµονέστερο, -α, -ον ε δαιµονέστατο, -η, -ον (πένη ) πενέστερο, -α, -ον πενέστατο, -η, -ον ( σµενο ) σµενέστερο, -α, -ον σµενέστατο, -η, -ον ( πλο ) πλούστερο, -α, -ον πλούστατο, -η, -ον (ε νου ) ε νούστερο, -α, -ον ε νούστατο, -η, -ον (παλαι ) παλα τερο, -α, -ον παλα τατο, -η, -ον (γεραι ) γερα τερο, -α, -ον γερα τατο, -η, ον ( διο ) δια τερο, -α, -ον δια τατο, -η, -ον ( σο ) σαίτερο, -α, -ον σαίτατο, -η, -ον επίθετα σε η, -ε. -Τριτόκλιτα δικατάληκτα επίθετα σε ων, ον -Τα επίθετα πένη, σµενο -Το επίθετο πλο -Σύνθετα επίθετα µε δεύτερο συνθετικό τη λέξη νου Τα επίθετα παλαιό, γεραιό, διο, σο Παρατηρήστε τη διαφοροποίηση στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθµό των πιο κάτω δευτερόκλιτων επιθέτων: ξηρό, ξηρότερο, ξηρότατο κοινό, κοινότερο, κοινότατο σεµνό, σεµνότερο, σεµνότατο νδοξο, νδοξότερο, νδοξότατο λεύθερο, λευθερώτερο, λευθερώτατο σοφό, σοφώτερο, σοφώτατο νέο, νεώτερο, νεώτατο Στα δευτερόκλιτα επίθετα το ο- του θέµατο µετατρέπεται σε ω-, όταν η προηγούµενη συλλαβή είναι βραχύχρονη, ενώ παραµένει ο-, όταν είναι µακρόχρονη ή προηγούνται δύο ή περισσότερα σύµφωνα. 8

9 ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ Ορισµένα επίθετα σχηµατίζουν το συγκριτικό βαθµό µε τι καταλήξει ίων (αρσενικό, θηλυκό), -ιον (ουδέτερο) και τον υπερθετικό µε τι καταλήξει ιστο, -ίστη, -ιστον. ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ α σχρό, α σχίων, τ α σχιον α σχιστο, -η, -ον χθρό, χθίων, τ χθιον χθιστο, -η, -ον δύ, δίων, τ διον διστο, -η, -ον καλό, καλλίων, τ κάλλιον κάλλιστο, -η, -ον µέγα, µείζων, τ µε ζον µέγιστο, -η, -ον διο, ων, τ ον στο, -η, -ον ταχύ, θάττων, τ θᾶττον τάχιστο, -η, -ον γαθό κακό µακρό µικρό, µείνων, τ µεινον, βελτίων, τ βέλτιον, κρείττων, τ κρε ττον, λ ων, τ λ ον, κακίων, τ κάκιον, χείρων, τ χε ρον µακρότερο, -α, -ον, µάσσων, τ µᾶσσον µικρότερο, -α, -ον, λάττων, τ λαττον, ττων, τ ττον ριστο, -η, -ον βέλτιστο, -η, -ον κράτιστο, -η, -ον λ στο, -η, -ον κάκιστο, -η, -ον χείριστο, -η, -ον µακρότατο, -η, -ον µήκιστο, -η, -ον µικρότατο, -η, -ον λάχιστο, -η, -ον κιστα (επιρρηµα) λίγο, µείων, τ µε ον λίγιστο, -η, -ον πολύ, πλείων, τ πλέον πλε στο, -η, -ον Παρατηρήστε την κλίση των συγκριτικών των πιο πάνω επιθέτων. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον., βελτ ων τ β λτιον Γεν. το, τῆ βελτ ονο το βελτ ονο οτ. τ, τ βελτ ονι τ βελτ ονι Αιτ. τ ν, τ ν βελτ ονα βελτ ω τ β λτιον Κλ. β λτιον β λτιον ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον. ο, α βελτ ονε βελτ ου τ βελτ ονα βελτ ω Γεν. τ ν βελτι νων τ ν βελτι νων οτ. το, τα βελτ οσι το βελτ οσι Αιτ. το, τ βελτ ονα βελτ ου τ βελτ ονα βελτ ω Κλ. βελτ ονε βελτ ου βελτ ονα βελτ ω 9

10 Με τον ίδιο τρόπο να κλίνετε και το συγκριτικό βαθµό του επιθέτου καλό. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον., καλλίων τ κάλλιον Γεν. το, τῆ καλλίονο το καλλ ονο οτ. τ, τ καλλ ονι τ καλλ ονι Αιτ. τ ν, τ ν καλλ ονα καλλ ω τ κάλλιον Κλ. κάλλιον κάλλιον ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον. ο, α καλλ ονε καλλ ου τ καλλ ονα καλλ ω Γεν. τ ν καλλι νων τ ν καλλι νων οτ. το, τα καλλ οσι το καλλ οσι Αιτ. το, τ καλλ ονα καλλ ου τ καλλ ονα καλλ ω Κλ. καλλ ονε καλλ ου καλλ ονα καλλ ω ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ Παρατηρήστε στα πιο κάτω παραδείγµατα τα παραθετικά των επιρρηµάτων που προέρχονται από επίθετα. Στη συνέχεια συµπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί. Στην α στήλη να γράψετε το επίθετο από το οποίο προέρχεται το επίρρηµα. Ο µ ν ππε νδρείω, νδρειότερον δ ο γυµνῆτε, πάντων δ νδρειότατα ο πλ ται µάχοντο. σεβ ο φα λοι πρ το γονέα, σεβέστερον πρ το φίλου, σεβέστατα δ κα περ το θεο χουσιν. ππε καλ γωνίσθη, κάλλιον δ ο γυµνῆτε, πάντων δ κάλλιστα ο πλ ται γωνίσθησαν. ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ( νδρε ο ) νδρείω νδρειότερον νδρειότατα ( σεβή ) σεβ σεβέστερον σεβέστατα (καλό ) καλ κάλλιον κάλλιστα Παρατηρήσει Ο θετικό βαθµό των επιρρηµάτων που προέρχονται από επίθετα σχηµατίζεται µε την προσθήκη στο θέµα του επιθέτου τη κατάληξη ω, ο συγκριτικό βαθµό είναι ο ίδιο µε την αιτιατική πτώση ενικού αριθµού του ουδετέρου γένου του συγκριτικού βαθµού του επιθέτου και ο υπερθετικό είναι ίδιο µε την αιτιατική πτώση πληθυντικού αριθµού του ουδετέρου γένου του υπερθετικού βαθµού του επιθέτου. 10

11 Με τον ίδιο τρόπο σχηµατίστε και τα παραθετικά των επιρρηµάτων που προέρχονται από τα πιο κάτω επίθετα: ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ σοφό σοφ σοφώτερον σοφώτατα ληθή ληθ ληθέστερον ληθέστατα δύ δέω διον διστα σώφρων σωφρόνω σωφρονέστερον σωφρονέστατα ξύ ξέω ξύτερον ξύτατα σαφή σαφ σαφέστερον σαφέστατα Ορισµένα επιρρήµατα που προέρχονται από επίθετα σχηµατίζουν το θετικό βαθµό µε διαφορετικό τρόπο. ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ γαθό ε µεινον, βέλτιον, κρε ττον ριστα, βέλτιστα, κράτιστα λίγο λίγον µε ον, λαττον, ττον λίγιστα, λάχιστα, κιστα πολύ πολύ πλέον πλε στα µάλα (=πολύ) µᾶλλον µάλιστα 11

12 Β όρο σύγκριση ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ Παρατηρήστε του τρόπου µε του οποίου αποδίδεται ο β όρο σύγκριση στα νέα ελληνικά (µε τα πλάγια γράµµατα ο α όρο σύγκριση ). Ο Γιάννη είναι καλύτερό µου. (µε γενική) Η Μαρία είναι ικανότερη από τον Κώστα στα Μαθηµατικά. (από + αιτιατική) Προσέξτε τώρα του πιο συνήθει τρόπου µε του οποίου αποδίδεται ο β όρο σύγκριση στα αρχαία ελληνικά (µε τα πλάγια γράµµατα ο α όρο σύγκριση ). ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ Πολλοί µαθητα κρείττονε (καλύτεροι) γίγνονται τ ν διδασκάλων. γησίλαο ν ταπεινότερο τ ν µετρίων ρ σι (ερωτεύονται) τ ν σωµάτων µᾶλλον τ ν ψυχ ν. Ο γ ρ πονηρο πλειόνων ε εργεσι ν ο χρηστο δέονται (=οι κακοί έχουν ανάγκη περισσότερων ευεργεσιών από του καλού ). Καλ κούειν µᾶλλον πλουτε ν θέλε. βούλοντο σ ν το λλησι µᾶλλον σ ν τ βαρβάρ ε ναι. ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ µε γενική (ονοµάζεται συγκριτική) + οµοιόπτωτα µε τον α όρο + οµοιότροπα µε τον α όρο Οι πιο πάνω τρόποι εκφορά του β όρου σύγκριση είναι οι πιο συνήθει. Υπάρχουν περιπτώσει όπου ο β όρο σύγκριση µπορεί να εκφέρεται µε: ντί, πρό + γενική Α ρετώτερό (προτιµότερο ) στιν καλό θάνατο ντ το α σχρο βίου. παρά + αιτιατική λίου κλείψει πυκνότεραι παρ τ κ το πρ ν χρόνου µνηµονευόµενα ξυνέβησαν (=Εκλείψει ηλίου πιο συχνέ από αυτέ που αναφέρονται ότι συνέβησαν στο παρελθόν). πρό + αιτιατική, κατά + αιτιατική Βούλοµαι λόγον ε πε ν θρασύτερον κατ τ ν µ ν λικίαν. στε/ + απαρέµφατο Ο το λάττω χει δύναµιν στε το φίλου φελε ν. 12