)زمین 122 تا 115 صفحه 94 شماره چهارم و بیست سال 93 زمستان زمینلرزهها. Gephart & Forsyth (1984( روش مبنای بر Lund & Slunga (1999( کردند.

Transcript

1 ساخت( )زمین 122 تا 115 صفحه 94 شماره چهارم و بیست سال 93 زمستان زمینلرزهها کانونی سازوکار وارونسازی از استفاده با زاگرس در تکتونیکی تنش تغییرات 2 تاتار محمد و 1* پوربیرانوند شاهرخ ایران تهران زلزله مهندسی و زلزلهشناسی بینالمللی پژوهشگاه استادیار 1 ایران تهران زلزله مهندسی و زلزلهشناسی بینالمللی پژوهشگاه دانشیار /10/24 پذیرش: تاریخ 1391/06/11 دریافت: تاریخ چكيده زمینساخت درک برای و عربستان و اوراسیا صفحات بین مایل برخورد از ناشی دگرشکلی مطالعه برای ایران باختری جنوب در واقع زاگرس منطقه در تنش تغییرات از اطالع یلحم و دورلرزهای رویدادهای شامل دادهها از گروه 12 در تنش حالت آوردن بهدست برای زمینلرزهها کانونی سازوکارهای مطالعه این در است. الزم منطقه بر حاکم پیچیده تنش محورهای بین زاویهای تفاوت دادند. نشان عمان خط اطراف در بهویژه زاگرس منطقه در توجهی قابل تغییرات تنش محورهای گرفتهاند. قرار استفاده مورد زاگرس منطقه در اب دگرشکلی افراز مییابد. افزایش زاگرس در باختری شمال به خاوری جنوب از جهانی مدلهای از حاصل زمینساختی صفحات حرکت بردارهای و آمده بهدست افقی بیشینه ار افزایش این میتواند حاضر عهد اصلی گسل فعالیت تأثیر تحت زاگرس باختری شمال بخش در ضعیف منطقه یک معرفی و موجود قبل از شکستگیهای و گسلها به توجه دهد. توضیح زاگرس. تنش واورنسازی گسل کانونی سازوکار زمینلرزه عمان خط زمین ساختی صفحات حرکت كليدواژهها: shpour@ut.ac.ir پوربیرانوند شاهرخ مسئول: *نویسنده را عددی روشهای از متفاوتی گستره باال در اشاره مورد مقاالت است. خطی غیر در مسئله کردن خطی برای را فرضیاتی برخی و کردند استفاده تنش وارونسازی برای تنش بزرگاهای که فرض این با را مسئله Michael )1984) میکنند. اضافه خود روش رهیافتهای این تمام کرد. خطی هستند مشابه ضعیف گسلهای تمام روی بر برشی دهند. دست به متفاوت خطای برآوردهای با بهویژه را مختلفی نتایج میتوانند مختلف نوینی رویکرد Gephart & Forsyth )1984) از شبکهای جستجوی وارونسازی روش قبال کرد. معرفی )misfit( انطباق عدم اندازهگیریهای با زاویهای انحراف در را جهت و شده زده تخمین برشی تنش بین زاویه عنوان به معموال انطباق عدم زاویه نشان Gephart & Forsyth )1984) میشد. تعریف گسل صفحۀ در شده دیده لغزش در نه میکند بررسی لغزش جهت در را خطاها تنها ضمنی طور به کار این که دادند کمینه چرخش زاویه عنوان به را انطباق عدم زاویه عوض در آنها صفحه. جهتگیری تعریف قبول قابل گسل هندسههای از خانوادهای و شده مشاهده لغزش جهت بین روشی Gephart & Forsyth (1984( روش مبنای بر Lund & Slunga (1999( کردند. این کرد. استفاده گسلی صفحۀ تشخیص در نوآورانهای روشهای از که نهادند بنا را است. شده گرفته بهکار حاضر مطالعۀ در روش زاگرس گستره در پوسته بر حاکم تنش است شده تالش حاضر مطالعه در این در شود. برآورد زمینلرزهها کانونی سازوکارهای وارونسازی از استفاده با در دسترس در شده منتشر معتبر کانونی سازوکارهای تمام از است شده سعی راستا سپس شود. استفاده لرزهزمینساختی پویای پهنه این در رخداده زمینلرزههای مورد به زمینساختی صفحات حرکت بردارهای با آمده بهدست بیشینه تنش راستاهای سعی و شده مقایسه )DeMets et al., )1994 جهانی مدلهای از یکی از آمده دست باختری شمال نواحی در راستا دو این بین شده مشاهده زاویهای اختالف تفسیر در است. شده موجود شواهد به توجه با زاگرس زاگرس زمینساخت 2- به خاوری شمال در اوراسیا و باختری جنوب در عربی صفحههای بین همگرایی شد منجر زاگرس قارهای برخورد منطقۀ تشکیل و نئوتتیس اقیانوس کامل شدن بسته عربی صفحه خاوری شمال شمال- نسبی حرکت.)Jackson & McKenzie, )1984 پیشگفتار 1- تلفات با همراه را بسیاری بزرگ زمینلرزههای که است لرزهخیزی سرزمین ایران عرصههای در صنعت و فناوری رشد طرفی از کردهاست. تحمل فراوان خسارات و ضرورتی به را زمین شناخت با رابطه در کافی دانش از برخورداری لزوم مختلف اندازهگیری زمینه در خوبی پیشرفت گذشته سده طی در است. کرده بدل ناپذیر انکار و معدن عمران مهندسی در پیشرفت است. شده حاصل سنگها بر مؤثر نیروهای ادامه همچنان که شد تنش اندازهگیری فناوریهای توسعه یافتن رونق باعث نفت ساختارهای توسعه نحوه کمی برآورد لزوم نیز ژئوفیزیک و زمینشناسی در دارد. افزایش به رو آن مانند و زمینلرزه مسبب گسلهای روی بر حرکت چینخورده لغزش تحلیل عنوان با گسلی سامانههای روی مختلفی بررسیهای امروزه است. دسته دو به که دارد وجود زمینه این در متفاوتی روشهای میشود. انجام گسلها شامل سینماتیک مطالعات تعریف به بنا میشوند. تقسیم دینامیک و سینماتیک به اشاره بدون لرزهای چشمه یک منطقه داخل در حرکات یا دگرشکلی توصیف مطالعه این نظر مد که دینامیک بررسی که حالی در است مؤثر نیروهای یا تنشها قرار بررسی مورد را لرزهای امواج حرکت تولید مسئول نیروهای یا تنشها است.)Aki & Richard, 2002( میدهد تنش میدان یک در دلخواه جهتگیری با گسل یک روی بر لغزش اولیه اصول همچنین Bott (1959( شد. فرمولنویسی Bott (1959( و Wallace (1951( توسط آمده بهدست برشی تنش امتداد در گسل صفحه هر روی بر لغزش که داد پیشنهاد صفحه جهت به برشی تنش جهت که داد نشان و بات( )معیار میافتد اتفاق بیشینه بزرگاهای به ولی دارد بستگی R متوسط تنش نسبی بزرگای و تنش میدان در گسل او معادالت که داد پیشنهاد Bott )1959) نیست. وابسته اصلی تنشهای واقعی از پس تنها ولی گیرد. قرار استفاده مورد R و تنش راستاهای تعیین برای میتواند تنش علی حالت وارونسازی برای Bott معیار از که بود Carey & Brunier )1974) شده داده نشان حرکت که را فرض این Carey & Brunier )1974) شد. استفاده اضافه است شده ایجاد منفرد مشترک تانسور یک با )striae( شیارها تمام توسط Angelier, ;1979 Angelier, );1984 مؤلفان از تعدادی توسط آنها تحلیل کردند. گسل صفحه اندازهگیریهای وارونسازی شد. داده بسط و توسعه )Michael, 1984 شدت به فرایندی بات معیار و تنش بودن همگن از غیر دیگر محدودیتهای بدون 115

2 زمینلرزهها کانونی سازوکار وارونسازی از استفاده با زاگرس در تکتونیکی تنش تغییرات مختلف بخشهای در جنوبی شمالی- کوتاهشدگی که دادند نشان GPS مطالعات بخشهای در mm/yr9 با معادل بیشینهای شامل تفاوت این است. متفاوت زاگرس میشود باختری شمال بخشهای در 4 mm/yr حدود در کمینهای تا خاوری جنوب زاگرس در لرزهخیزی چه اگر.)Vernant et al., 2004; Walpersdorf et al., 2006( همگرایی در زمینلرزهها توسط شده آزاد لرزهای ممانهای سهم اما است شدید.)Jackson & McKenzie, 1988; Masson et al., 2005( است کوچک نسبتا" کلی کوتاهشدگی که میدهد نشان زاگرس در دگرشکلی سینماتیکی جدید مدل اتفاق آن باختری شمال در مایل کوتاهشدگی و زاگرس خاوری جنوب در خالص مالحظات این نیز کانونی سازوکارهای.)Talebian & Jackson, )2004 میافتد توسط عمدتا کوتاهشدگی فرایند دو این بین تفاضلی حرکت میکنند. تأیید را ;Walpersdorf et al., 2006; Hatzfeld et al., 2010( میشود تأمین کازرون گسل سازوکارهای مشاهده معنای به اینجا در که دگرشکلی افراز.)Nissen et al., 2011 به است هم به نزدیک گسلهای روی بر رانده و امتدادلغز گسلش شامل ترکیبی صورت به زاگرس باختری شمال و مرکزی بخشهای در بیشتر مایل برخورد علت در دیگر سوی از میشود. دیده چیره امتدالغز مؤلفه با معکوس یا امتدادلغز گسلهای نمیخورد بهچشم مؤثری شکل به دگرشکلی افراز زاگرس خاوری جنوب بخشهای ایفا منطقه دگرشکلی در را اصلی نقش راندگی کمربند بر عمود کوتاهشدگی و میکند. کانونی سازوکارهای 3- است کمیاب زاگرس در لرزهای فعالیت با توأم سطحی گسیختگی که آنجا از بهدست زمینلرزهها از منطقه این در فعال گسلش مورد در موجود اطالعات بیشتر کمژرفا عمدتا زاگرس در زمینلرزهها.)Talebian & Jackson, )2004 است آمده علت به خاص گسلی به زمینلرزهها دادن نسبت معموال هستند. 7 حداکثر بزرگای با زاگرس در لرزهخیزی.)McQuarrie, )2004 است دشوار ستبر رسوبی پوشش وجود متمایز ایران مناطق دیگر از کوچک بزرگای با لرزهای رویداهای زیاد تعداد توسط )IRSC( تهران دانشگاه ژئوفیزیک مؤسسه توسط شده گزارش زمینلرزههای میشود. لرزهخیزی بررسی برای )IIEES( زلزله مهندسی و زلزلهشناسی بینالمللی پژوهشگاه و طور به لرزهخیزی که میرسد نظر به 1(. )شکل گرفتهاند قرار استفاده مورد منطقه بخشهای در لرزهخیزی در نسبی کاهشی اما باشد شده توزیع زاگرس سراسر در یکسان میخورد. چشم به خاوری جنوب و مرکزی بخشهای به نسبت باختری شمال CMT روش به شده حل سازوکارهای شامل مطالعه این در استفاده مورد دادههای مدلسازی روش به شده حل کانونی سازوکارهای بر افزون مطالعه مورد منطقه برای مورد منطقه براي بینالمللی معتبر علمی مقاالت در شده گزارش پالريته یا موج شکل شده ثبت محلی زمینلرزههای برای شده حل معتبر کانونی سازوکارهای هستند. مطالعه توسط زاگرس مختلف بخشهای در شده نصب محلی لرزهنگاری شبکههای توسط در استفاده مورد داده پایگاه از نیمی حدود در زلزله مهندسی و زلزلهشناسی پژوهشگاه Tatar et al., 2004; Yamini-Fard et al., 2006;( میدهند تشکیل را پژوهش این.)Yamini-Fard et al., 2007; Gholamzadeh et al., 2009; Sepahvand et al., 2012 رد بهسزایی سهم شبکهها این آمده بهدست نتایج در باال اطمینان و دقت به توجه با دارند. مطالعه این زا استفاده با 4/5( از )بزرگتر بزرگ زمینلرزههای مکان تعیین در دقت اب مطالعه مورد منطقه در ایستگاهها چگالی نبودن کافی علت به دورلرزهای دادههای بهترین در معموال مرکز رو موقعیت تعیین در قطعیت عدم و است روبرو محدودیت کانونی ژرفای توزیع.)Engdahl et al., )2006 است کیلومتر 10 حدود در حالت SH و P درونی امواج موج شکل مدلسازی وسیله به زاگرس منطقۀ در زمینلرزهها رد زمینلرزهها بیشتر است. گرفته قرار بررسی مورد بزرگ تا متوسط زمینلرزههای و میکند پیدا افزایش سال بر میلیمتر نرخ با خاور به باختر از اوراسیا به نسبت.)Walpersdorf et al., )2006 است شده واقع شمالی آفریقای در چرخش این قطب سامانههای آمدن بهوجود و زاگرس منطقۀ در پوسته ستبرشدگی باعث حرکت این است. شده آن در امتدادلغز و رانده گسلی راندۀ و چینخورده کمربند دارند. وجود زاگرس در مختلفی ساختاری حوضههای چينخورده کمربند کرد: تقسیم ساختمانی حوضه دو به میتوان را )ZFTB( زاگرس ;Bahroudi & Koyi, 2003( )HZB( مرتفع زاگرس کمربند و )SFB( ساده که منظم موج طول با چینهایی SFB.)McQuarrie, 2004; Sherkati et al., 2005 عمده گسلهای توسط ناحیه این میگذارد. نمایش به میدهد پوشش را وسیعی مناطق تدریجی طور به خاور شمال سمت به آن محدوده در و میشود بریده متعددی پنهان کمربند HZB.)Berberian, 1995; Agard et al., 2011( میشود افزوده ارتفاع به قارهای برخورد در کوهزایی فعالترین ایران باختر در زاگرس رانده - چینخورده خود در را همگرایی میزان کل از سوم یک حدود و است عربستان و اوراسیا صفحات شمال حد در )HZB( مرتفع زاگرس کمربند.)Vernant et al., )2004 میدهد جای )MZT( زاگرس اصلی راندگی و است گرفته قرار سابق عربی غیرفعال حاشیه خاوری رویه دارای راندگیهای و چینها توسط که را آن )MRF( حاضر عهد اصلی گسل و Berberian, میکنند); 1995 جدا مرکزی ایران ریزصفحۀ از میشود شناخته NW-SE خط توسط زاگرس منطقۀ در برخورد جبهه.)Agard et al., 2005; Paul et al., 2006 متامورفیک زون میشود. مشخص )MFF( کوهستان جبهه گسل ناپیوسته زون دو که )UDMA( دختر ارومیه- ماگمایی کمان و )SSMZ( سنندج-سیرجان اقیانوسی پوسته فرورانش نتیجۀ در هستند MZT خاوری شمال در واقع موازی آمدهاند. بهوجود ایران قارهای فعال حاشیه زیر به نئوتتیس جدایشی چینخوردگی شامل مشخصی چینخوردگی سازوکارهای زاگرس مختلف مناطق در )forced folding( فشارشی و )detachment folding( دکولمانها امتداد در رسوبات پیچش هم در جدایشی چینخوردگی میشوند. دیده پروتروزوییک به متعلق هرمز سازند معموال زاگرس در.)Nissen et al., )2011 هستند میدهند تشکیل را دکولمانها میوسن به متعلق گچساران تبخیریهای و پسین و سطحی تاقدیسهای بین ارتباط مستلزم فشارشی چینخوردگی.)Jackson, )1980 که مناطقی در میباشد. است شده مدفون رسوبی پوشش در که کور راندگی یک هستند شمال سمت به شیب دارای معموال کور راندگیهای است غالب سازوکار این پیسنگ در یا و )McQuarrie ;2004 Alavi, )2007 رسوبی پوشش پایین بخش در و پوست نازک دگرشکلی که میرسد بهنظر گرفتهاند. قرار )Berberian, )1995 توسط پیسنگ از شده جدا رسوبی پوشش چینخوردگی از ناشی )Thin skinned( در پیسنگی گسلش اثر در )thick skinned( پوست ستبر دگرریختی و تبخیریها الیههای اما )Talebian & Jackson, )2004 باشد شده توزیع یکنواخت طور به SFB باختر در کازرون گسل وسیله به آن حدود که زاگرس خاوری جنوب در بیشتر نمک.)Hatzfeld et al., )2010 شدهاند گزارش شده معین خاور در عمان خط و منطقه در شده دیده ریختشناسی اشکال توسط که پیسنگی معکوس گسلش کوتاهشدگی اصلی سازوکارهای از یکی )Berberian, )1995 میشود پشتیبانی در همگرایی از ناشی حرکت ولی )Mouthereau et al., )2012 است زاگرس در میشود موجب را زاگرس مختلف بخشهای در امتدادلغز گسلهای همچنین منطقه خاوری جنوب باختری- شمال راستای با MRF گسل.)Hessami et al., )2001 این از شدهای شناخته موارد درود گسل لرزهای نظر از آن پاره فعالترین نیز و مهم مثال 1( )شکل MRF خاوری جنوب در کازرون گسل هستند. گسلها نوع که است جنوبی شمالی امتداد دارای امتدادلغز و فعال عمده گسلهای از دیگری تسا پانآفریکن پیسنگ به مربوط پروتروزوییک گسلی سامانه از بهجامانده میراث.)Talbot & Alavi, 1996( 116

3 تاتار محمد و پوربیرانوند شاهرخ اساس بر و میدهند رخ کیلومتر( 20 از کمتر )ژرفای باالیی بلورین پوسته در زاگرس بهدست زیرین بلورین پوسته در زمینلرزه وجود از گواهی دورلرزهای مطالعات CMT کاتالوگ در کیلومتر 40 تا ژرفای خطاهای زاگرس منطقه در است. نیامده که )Engdahl et al., 2006( EHB کاتالوگ حتی و ) et al., )2000 است شده دیده است یافته بهبود آن عمقی تفکیک قدرت روش توسط سطحی امواج و درونی امواج از استفاده با دورلرزهای سازوکارهای قطعیت عدم سطح کانونی سازوکارهای نوع این برای میشوند. محاسبه CMT برخی.)Kagan, )2002 است درجه 15 حدود در محاسبه مورد پارامترهای برای بهدست دیگر روشهای به موج شکل مدلسازی طریق از کانونی سازوکارهای از از دسته این برای.)Maggi et al., 2000; Talebian & Jackson, 2004( آمدهاند ریک برای درجه 20 و شیب و امتداد برای درجه 10 حدود در قطعیت عدم دادهها.)Nissen et al., 2011( است شده بیان ژرفا تعیین به باال اطمینان و دقت با اخیر محلی لرزهای شبکههای دادههای است( کیلومتر 3 از کمتر قطعیتها عدم )بیشترین گرفته صورت موقعیت و ژرفای مشاهده کردهاند. فراهم زاگرس در لرزهخیزی مورد در ارزشمندی اطالعات نیز و رویدادها بیشتر که را مطلب این است کیلومتر 10 از بیش اغلب که زمینلرزهها اگرچه میکند. تأیید میدهند رخ مطالعه مورد منطقۀ پیسنگ در آنها بزرگترین زمینلرزههای از برخی که ساخت آشکار محلی مطالعات پایه بر بیشتر بررسیهای از که پالئوزوییک الیههای در احتماال - رسوبی پوشش در متوسط تا کوچک تعداد میدهند. روی زاگرس نقاط از برخی در هستند- قویتر مکانیکی نظر است. کم پیسنگی زمینلرزههای با مقایسه در مناطق بیشتر در رویدادها این درود و )Yamini-Fard et al., )2006 بروجن در شده دیده زمینلرزههای ژرفای فراوانی مناطق این در میکند. تأیید را مطلب این )Sepahvand et al., )2012 بخش به باید زمینلرزهها که میدهد نشان کیلومتر 10 از کمتر ژرفای در رویدادها بنابراین شوند. داده نسبت پیسنگ باالیی بخش همچنین و رسوبی پوشش پایینی انجام زاگرس خاوری جنوب و مرکزی بخشهای در که بسیاری مطالعات برخالف هک میدهند نشان شواهد این هستند پیسنگ در لرزهخیزی تمرکز نشاندهنده و شده مناطق دیگر از کمژرفاتر زمینلرزهها MRF مجاورت در و زاگرس باختری شمال در رخ رسوبی پوشش پایینی بخش در رویدادها از عمدهای بخش و هستند زاگرس دوگانه تفاضالت روش به محلی زمینلرزههای دوباره مکان تعیین اگرچه میدهند. به را محلی زمینلرزههای محل تعیین دقت )Waldhauser & Ellsworth, )2000 به رویدادها دادن نسبت هنوز موارد برخی در اما است داده افزایش چشمگیری طرز روش توسط محلی کانونی سازوکارهای نیست. امکانپذیر قطعیت با خاص گسلی سازوکار پارامترهای قطعیت عدم میآیند. بهدست )Snoke et al., )1984 پالریته حدود تا ایستگاهی مناسب پوشش و کافی تعداد غیاب در پالریته روش در کانونی عدم این A کیفیت شده محاسبه سازوکارهای برای میشود. برآورد نیز درجه 20 مییابد. کاهش درجه 10 از کمتر تا قطعیت این در نظر مورد رویدادهای حاوی داده زیرمجموعههای مکانی موقعیت در کانونی سازوکارهای مرور با شدهاند. داده نشان 1 شکل جعبههای در مطالعه به سازوکارها این در تفاوتهایی خاوری جنوب به باختری شمال از زاگرس امتداد اطراف در متعددی امتدادلغز رویدادهای باختری شمال زاگرس در میخورد. چشم امتدادلغز زمینلرزههای شدهاند. متمرکز است عمده امتدادلغز گسل یک که MRF مانند شدهای شناخته امتدادلغز گسلهای روی بر زاگرس مناطق دیگر در میتوان را زمینلرزههای اغلب مناطق این در اما دید نیز کرهباس و سبزپوشان کازرون گسل رویدادهای خاوری جنوب زاگرس در هستند. آمیخته رانده زمینلرزههای با امتدادلغز مشاهدات این هستند. چیره رانده زمینلرزههای و نمیشوند دیده معموال امتدادلغز افراز دارد. همخوانی کامال منطقه در )Hatzfeld et al., )2010 دگرشکلی افراز با اوراسیا - عربی بردار جهت که جایی باختری شمال زاگرس در بیشتر دگرشکلی دیده میشود بیشتری امتدادلغز گسلشهای باعث و است مایل زاگرس به نسبت امتداد بر کوتاهشدگی برای که جایی خاوری جنوب زاگرس در طرفی از میشود. هستند. راندگی نوع از عموما گسلسشها است عمود زاگرس 12 در آنها مکانی موقعیت به توجه با زاگرس در موجود کانونی سازوکارهای حفظ ضمن شد سعی تقسیمبندی این در 1(. )شکل شدند تقسیمبندی دادهها از گروه با و شود داده پوشش زاگرس سراسر ممکن حد تا داده گروههای بین همگونی تغییرات نحوه بهتر تعیین برای موجود دادههای تمام از گروهها تعداد بیشترین تشکیل تفکیک قدرت نبودن کافی دلیل به ژرفا تغییرات گردد. استفاده زاگرس در تنش گروهبندی در دورلرزهای( )دادههای استفاده مورد دادههای از عمدهای بخش عمقی میشوند. یافت گروهها در مختلف ژرفای در رویدادها بنابراین نشد داده دخالت به مربوط دادههای استثنای به تنش برآوردهای بیشتر که است آن بیانگر مطلب این روی رسوبی پوشش در رویدادها از توجهی قابل بخش که جایی درود و بروجن هستند. پیسنگ مورد در میدهند )Lund & Bödvarsson, 2002; Keiding et al., 2009( گذشته تجربیات از بهینهای نتایج بتوان تا است الزم گروه هر در زمینلرزه 30 تا 20 حداقل که میدانیم اب آزمایشی وارونسازیهای آورد. بهدست کانونی سازوکارهای وارونسازی از به تنش تانسور شرایط این با که داد نشان زاگرس در موجود دادههای از استفاده شده واقع مشابه گسلهای روی یا گسل یک روی دادهها اگر میشود. تعیین خوبی مقید در هم به شبیه رویدادهای این میشود دیده پسلرزهها در که آنچنان باشند زا یکی جز به را آنها همۀ میتوان و نمیکنند ایفا نقشی تنش وارونسازی کردن به که شود اشاره باید.)Lund & Bödvarsson, )2002 گذاشت کنار وارونسازی گروه دو این بین همپوشانی یک 7 و 6 گروههای در کانونی سازوکار کمبود علت است. اجتناب قابل غیر که دارد وجود از استفاده با گسلش نوع به توجه با کانونی سازوکارهای تمام 2 شکل در بزرگای اینکه ضمن شدهاند دستهبندی )Kagan, )2005 کاگان دیاگرامهای اضافه دیاگرامها به لرزهای رویدادهای به مربوط دوایر قطر شکل به نیز زمینلرزهها زاگرس گستره زمینلرزههای بیشتر میشود دیده شکل در که همینطور است. شده زمینلرزههای و هستند وارون نوع از است دست در آنها کانونی سازوکار که در عمدتا امتدادلغز و راندگی سازوکارهای میگیرند. قرار بعدی مرتبۀ در امتدادلغز MRF مجاورت در و باختر شمال در امتدادلغز گسلش اما بههمآمیختهاند مناطق بیشتر جنوب در هستند. چیره عمان خط چپ سمت در و خاور جنوب در رانده گسلش و جایی مکران و زاگرس بین گذار منطقه استثنای به نواحی بیشتر در زاگرس خاور بین تفاضلی جابهجایی تأمین برای میناب گسلی سامانه روی امتدادلغز حرکت که میدهد نشان 2 شکل هستند. چیره رانده سازوکارهای است الزم مکران و زاگرس امتدادلغز زمینلرزههای به نسبت زاگرس گستره در معکوس زمینلرزههای که هستند. بزرگتر تنش تانسور وارونسازی 4- )Gephart & Forsyth, )1984 ايدههاي مبناي بر حاضر تنش تانسور وارونسازي روش تنش جهت محاسبه است. متفاوت كمي نهايي فرموالسيون چه اگر شده نهاده بنيان دیده لغزش جهت و برشي تنش جهت بين زاويه همراه به صفحه روي بر برشي براي ميگيرد. انجام است سادهتر آن در جبري عملیات كه اصلي سيستم در شده نوشته زیر شکل به نرمال با صفحه يك روي برشي تنش نمونه.)Armijo et al., 1982( میشود )1( نسبي اندازه R هستند كمينه و بيشينه اصلي تنشهاي بزرگاي و اينجا در 117

4 زمینلرزهها کانونی سازوکار وارونسازی از استفاده با زاگرس در تکتونیکی تنش تغییرات است. و صورت به ميانه اصلي تنش برشی تنش برای نيستند معلوم اصلي تنشهاي بزرگاي چه اگر كه ميشود مشاهده از استفاده با تانسورتنش وارونسازي در كليدي مسائل از يكي كه صفحه بر بيشينه جهت و τ برشي تنش جهت بين زاويه است. محاسبه قابل است كانوني سازوكارهاي است: زير بهشكل گسل صفحه داخل در S شده دیده لغزش )2( یک زاويه این كمينهسازي ميشود. ياد انحراف زاویۀ عنوان به زاويه از كي نه زمينلرزه هر براي ميدهد. تشكيل را تطابق عدم از یک نورم اندازهگیری قبول قابل گسلي صفحات حلهاي از دامنهاي بلكه منفرد بهينه كانوني سازوكار حساب به گرهي صفحات جهتگيري در خطاها بدينوسيله و میگیرد استفاده مورد انجام پاييني نيمكره تمام روي بر شبكهاي جستجوي يك سپس میشوند. آورده جهتهاي تمام سپس ميشود تعيين جهت اول که شکل این به ميشود. طور به تنش تانسور هر براي ميشوند. محاسبه بر عمود صفحه در واقع و داده قرار بررسي مورد رويدادها تمام براي كانوني سازوكارهاي تمام سيستماتيك كه كانوني سازوكار آن نهايت در و میشود مشخص مناسب گرهي صفحه شده انطباق عدم سپس میشود. انتخاب دارد رويداد هر براي را انطباق عدم پايينترين ميشود. جمع جاري تنش تانسور براي نهايي انطباق عدم در رويدادها تمام در حاصل دارد را انطباق بهترين كه تنشي تانسور گرفت قرار جستجو مورد شبكه تمام كه وقتي عدم به مربوط آمار از استفاده با اطمينان حدود از پيروي با مجددا و ميشود شناسايي ميشود. محاسبه یک نورم انطباقهاي نتایج 5- کردن امتحان با متعدد وارونسازیهای توسط زاگرس امتداد در تنش حالت مثال )برای گوناگون پارامترهای نیز و گروه هر در رویدادها از مختلفی تعداد 3 شکل در گرفت. قرار بررسی مورد گسلی( صفحۀ انتخاب مختلف روشهای این است. شده داده نمایش دادهها از گروه چهار روی بر تنش وارونسازی نتایج صفحات و R مقادیر توزیع هیستوگرامهای تنش اصلی محورهای شامل شکل بخشهای از که گروهها این در است. وارونسازی توسط شده انتخاب گسلی دارند وجود کانونی سازوکارهای از مختلفی انواع شدهاند انتخاب زاگرس مختلف رد تفاوت است. آمده بهدست دادهها از گروه هر برای متفاوتی تنش جهتهای و رد شده داده نشان اصلی تنش محورهای جهتگیریهای در میتوان را تنش حالت عربی صفحات همگرایی راستای در و شبیه گروهها از بسیاری در دید. 3 شکل اطراف گروههای برای اما 5(. و 4 )گروههای است خاوری شمال یعنی اوراسیا و کوچک نسبتا محدودهای در تنش جهت در سریعی تغییرات 12( و )10 عمان خط در که 2 گروه برای جز به هستند کوچک نسبتا اطمینان محدودههای شد. مشاهده را بزرگ منطقهای اطمینان محدودههای که شده باعث تنش افقی محور در ابهام آن بر عمود بردارهای و R مقادیر هیستوگرام نمودار همچنین دهد. پوشش استریونت در اند. شده داده نشان 3 شکل در شده انتخاب گرهی صفحات از زاویهای متوسط صورت به SHmax افقی تنش حداکثر جهت 4 شکل در در زمینلرزهها میانگین موقعیت در )Lund & Townend, )2007 پایداری عدم روش دست به وارونسازی در که تنش رژیم از اطالعاتی همچنین و شده رسم گروه هر تنش رژیم نشاندهنده آبی میلههای که صورت این به شد داده نمایش است آمده میدهند. نشان را راندگی تنش رژیم قرمز میلههای و است امتدادلغز که است واقعیت این مطالعه این در تنش وارونسازی از حاصل نتیجۀ اولین همانطور است. MZT امتداد یا زاگرس روند بر عمود صورت به کلی طور به SHmax به میتواند 7 تا 1 گروههای برای SHmax جهت شده داده نشان 4 شکل در که در توجهی قابل تغییرات اما شود. تفسیر زاگرس در همگرایی به توجه با سادگی 118 دارد. وجود مکران و زاگرس بین انتقال منطقه و عمان خط اطراف در SHmax جهت پادساعتگرد جهت در چرخش به شروع 9 و 8 گروههای در SHmax جهتهای در آشکار تفاوت آن در که 10 گروه تا چرخش این و میکنند شمال سمت به میشود مشاهده پیشین دادههای مجموعه در کلی روند با مقایسه در SHmax جهت میافتد اتفاق ساعت عقربههای جهت در چرخشی خاور طرف به رفتن با دارد. ادامه جهت در چرخش ادامه با است. 11 گروه در جنوبی شمالی- راستای آن نتیجۀ که دوباره عمان خط راست سمت در 12 گروه در SHmax جهت ساعت عقربههای روشن 4 شکل از برمیگردد. شد مشاهده مرکزی و باختری زاگرس در که جهتی به در غالبا هستند امتدادلغز تنش رژیم نشاندهنده که رنگ آبی میلههای که است حرکت تقسیم معنای به دگرشکلی افراز میخورند. چشم به باختری شمال زاگرس رژیمهای از آمیزهای مشاهده رو این از است رانده و امتدادلغز جابهجاییهای به خاوری جنوب در اما است. منطقی زاگرس باختری شمال در رانده و امتدادلغز تنش دگرشکلی افراز نقش و هستند راندگی نوع از گسلها بیشتر آن در که زاگرس مربوط واقع در که دارد وجود امتدادلغز تنش رژیم یک تنها ندارد زیادی اهمیت مکران و زاگرس بین انتقالی منطقه در پاالمی میناب- زندان- گسل زون به است. 11( )گروه شامل که بود موجود تنش برآورد مورد در منطقه در پیشین مطالعات از برخی وجود میشد. سد ساختگاه یک در هیدرولیکی شکست آزمایش و چاه دادههای منطقه در چاه زیادی تعداد حفر باعث زاگرس در گاز مختلف زمینههای و نفت تنش جهتهای است. آمده وجود به چاهپیمایی دادههای از عظیمی حجم و شده کانونی سازوکارهای از حاصل تنش میدان با شده منتشر چاه از آمده بهدست پوشش بین ارتباطی چاه محل در حداقل ترتیب این به است. سازگار زمینلرزهها جهتهای.)Rajabi et al., )2010 دارد وجود ژرفا در لرزهزا ساختارهای و رسوبی ;Akbar & Safarkhanlou, 2003; Dashti & Chakravorty, 2007( چاه از تنش آزمایش و مختلف مکانهای در )Shamsnia & Tamimi, 2009; Rajabi et al., 2010 مشاهد 4 شکل در میتوان را زاگرس باختر در )Sharifi, )2012 هیدرولیکی شکست گروه از حاصل تنش وارونسازی به مربوط میلۀ با هیدرولیکی شکست آزمون کرد. دارد. کامل توافق 3 NUVEL-1A (DeMets et al., )1994 از زمینساختی صفحات حرکت جهت بهدست کانونی سازوکار وارونسازی توسط تنش جهت آن در که مکانهایی برای پایدار صفحه به نسبت که بردارها این است. شده داده نشان 4 شکل در است آمده مرکز در صفحات حرکت جهت شدهاند. مشخص سفید فلش توسط هستند اوراسیا در بهویژه داد. نشان فشاری تنش حداکثر جهت با بهتری توافق زاگرس خاور و مطابقت این باختری زاگرس در اما بود. خوب بسیار توافق هرمز تنگه چپ سمت نشد. مشاهده بحث 6- گسلها نقشه و کانونی سازوکارهای با خوبی توافق آمده بهدست تنش رژیمهای در عموما وجودشان که رانده تنش رژیمهای از گذشته میدهد. نشان زاگرس در قابل نقش 1 گروه در شده مشاهده امتدادلغز تنش رژیمهای است انتظار قابل زاگرس امتدادلغز گسل تأثیر تحت که را باختری شمال زاگرس در دگرشکلی افراز توجه واقع هم کنار در MZT و MRF که است جایی 4 گروه میکند. تأیید است MRF تعیین امتدادلغز تنش رژیم از منطقه در کانونی سازوکارهای و لرزهخیزی و میشوند کازرون امتدادلغز گسل برای آمده بهدست تنش رژیم مطابقت میکنند. حمایت شده در شده مشاهده امتدادلغز رژیم ) )گروه 5 است خوب بسیار مرکزی زاگرس در مطابقت پاالمی میناب- زندان- شده شناخته امتدادلغز گسل با خوبی به 11 گروه مطالعه این طریق از آمده بهدست تنش جهات که شد اشاره 5 بخش در همچنین دارد.

5 1 تاتار محمد و پوربیرانوند شاهرخ اندازهگیریهای از تعدادی و منطقه این در پیشین مطالعات از متعددی شواهد توسط شد. تأیید آمدهاند بهدست تازگی به که تنش مرکزی و خاوری زاگرس منطقه در زمینساختی صفحات حرکت جهت است. تنش محور به نزدیک است افتاده اتفاق محور هم تغییرشکل آن در که تأثیر تحت شکستگی و موجود قبل از گسلهای آن در که باختری زاگرس در میتوان دارند صفحات همگرای حرکت دادن جای در مهمتری نقش MRF صفحات حرکت جهت و تنش محورهای بین زاویهای اختالف که کرد مشاهده حرکت بردارهای واقع در و مییابد افزایش دگرشکلی افراز دلیل به زمینساختی خاور و مرکزی زاگرس در شده مشاهده جهتهای از بخش این در صفحه از زاگرس باختر شمال و خاور جنوب بین شده مشاهده تفاوت میشوند. منحرف حرکت جهت و تنش محورهای بین زاویهای تفاوت صورت به مطالعه این طریق پشتیبانی منطقه در دیگر مطالعات از شواهدی توسط زمینساختی صفحات مطالعات از آمده بهدست کوتاهشدگی شد اشاره پیشتر که همانطور میشوند. این اما میدهد نشان خاوری جنوب زاگرس در را سال در میلیمتر 9 مقدار GPS مطالعات مییابد. کاهش سال در میلیمتر 4 تا باختری شمال زاگرس در مقدار شمال در شده شکسته یا تند زاویۀ با پایینرونده اسلب وجود نیز توموگرافی تأیید را مرکزی زاگرس زیر به عربستان صفحه زیرراندگی و زاگرس باختری.)Mouthereau et al., 2012( میکنند عمان خط اطراف در تنش محور از عمدهای چرخشهای هرمز تنگه اطراف در این است. پوسته خواص در تغییر نتیجه در احتماال که 4( )شکل میشود مشاهده موهو ژرفای مثال برای شد. شده گزارش منطقه این در نیز دیگر مطالعات از تغییر میدهد نشان بخش این در توجهی قابل تغییرات زمینلرزهها برشی موج سرعت و زمینلرزهها ژرفای.)Shad Manaman et al., 2010; Shad Manaman et al., 2011( Maggi et al., );2002 میشود ژرف مکران در و کمژرفاست کامال زاگرس در که در باال تباین دادن نشان برای گزینهها از دیگر یکی.)Talebian & Jackson, 2004 است. عمان خط سوی دو شمال بخشهای در اوراسیا و عربستان صفحات بین فشردگی به پوسته پاسخ شکستگیهای و گسلها به توجه با است. متفاوت زاگرس خاور جنوب و باختر فشردگی جهت در پوسته MRF مجاورت در ضعیف منطقه بهویژه موجود قبل از نیست فشردگی محور موازات به دیگر که جهتی در را حرکت و نمیشود منقبض عمان خط چپ سمت در بهویژه زاگرس خاوری بخش در میدهد. جای خود در بخش این در است. بیشتر باختری بخش به نسبت محسوسی نحو به لرزهای فعالیت صفحات حرکت بردارهای است مشاهده قابل بیشتر آن در محور هم دگرشکلی که میزان مانند عواملی کنار در که هستند نزدیکتر حداکثر افقی تنش جهت به تسا ممکن تبخیری الیههای وجود و غیرلرزهای و لرزهای دگرشکلی کوتاهشدگی باشد. تأثیرگذار لرزهای فعالیت میزان در سخت پوسته هستند متفاوت کرنش و تنش جهتگیریهای که مکانهایی در ماندهاند برجا گذشته از که موجود پیش از گسلهای توسط ژرفا کم بخشهای در جهتهای در تنش که میشوند باعث شکستگیها و گسلها این است. شده بریده تنش محور از حاصل کرنش محور ترتیب این به و کند عمل شده تعریف پیش از به توجه با را دگرشکلی میتوانند موجود قبل از گسلهای بنابراین است. متفاوت از آمده بهدست نتایج به توجه با کنند متمرکز خود در موجود ضعیف محورهای در را ناپیوستگیها از ضعیف منطقهای MRF )Hatzfeld et al., )2010 اخیر مطالعات فزاینده اهمیت و امتدادلغز حرکت تمرکز باعث که است کرده ایجاد خود مجاورت منطقه این میشود. زاگرس در مناطق دیگر به نسبت منطقه این در دگرشکلی افراز مناطقی به نزدیک آن موقعیت و است گرفته قرار کازرون گسل باختر در ضعیف جهت نشاندهندۀ بردارهای تنش محورهای بین بزرگی زاویهای اختالف که است یادشده ضعیف منطقۀ ترتیب این به میدهند. نشان زمینساختی صفحات حرکت زاگرس باختری شمال در دگرشکلی افراز ویژه نقش برای صحیحی توضیح احتماال در زمینساختی صفحات حرکت جهت و تنش محور بین شده مشاهده تفاوت و است. زاگرس منطقۀ باختری بخش بین دگرشکلی بین تمایز اجازه مطالعه این در موجود دادههای محدودیت محلی شبکههای میشود پیشنهاد بنابراین نمیدهد. را رسوبی پوشش و پیسنگ ژرفا کم رویدادها آن در که زاگرس باختر شمال منطقه در بهویژه لرزهای موقت ممکن را رسوبی پوشش در لرزهای فعالیتهای روی بر بیشتر مطالعات و هستند شوند. داده توسعه میسازند نتيجهگيري 7- سازوکار از آمده بهدست افقی بیشینۀ تنش راستاهای که شد داده نشان مطالعه این در این اما میدهند نشان توجهی قابل تغییرات زاگرس منطقه در زمینلرزهها کانونی زمینساختی صفحات حرکت بردار هستند. MZT روند بر عمود همیشه تقریبا راستاها اختالف باختر شمال در اما است تنش محور به نزدیک زاگرس خاوری جنوب در مطابقت دلیل به هممحور دگرشکلی بنابراین دارد. وجود راستا دو این بین بزرگتری در عربستان و اوراسیا صفحات همگرایی دلیل به شده اعمال تنش راستاهای گسلها علت به است. مشاهده قابل زاگرس مرکز نیز و خاوری جنوب بخشهای زمینساختی صفحات حرکت جهت و تنش راستای موجود قبل از شکستگیهای و به شکستگیها این دارند. مالحظهای قابل اختالف زاگرس باختری شمال بخش در باختری شمال بخش در مجاور نواحی بر آن تأثیر و MRF گسل لرزهای فعالیت علت آمدهاند. بهوجود زاگرس سپاسگزاری 8- اختیارگذاردن در و صمیمانه همکاری خاطر به سوئد( اپساال )دانشگاه Bjorn Lund از ایران( نفت ملی شرکت اکتشاف )مدیریت محمدینیا مجید از وارونسازی کد از و چاه دادههای برای پارس( گاز و نفت )شرکت اشراقی حسن و )NIOC( شکست آزمون از تنش اطالعات برای قدس( مهاب )شرکت شریفی محسن شدهاند. تولید GMT توسط شکلها میشود. سپاسگزاری هیدرولیکی 119

6 تغییرات تنش تکتونیکی در زاگرس با استفاده از وارون سازی سازوکار کانونی زمین لرزه ها شکل -1 منطقۀ زاگرس شامل حوضه های ساختاری و گسل های اصلی آن رسم شده بر روی توپوگرافی و همچنین شکل -2 دیاگرام مثلثی کاگان برای تمام رویدادهای لرزه ای شده است. شرح نام های اختصاری :HZB : کمربند زاگرس مرتفع : MFF گسل جبهه کوهستان : MRF گسل اصلی را از هم جدا می کنند. بزرگی رویدادها را می توان در سمت هندسه و شماره گذاری گروه های داده مورد استفاده در این مطالعه به همراه نام های جغرافیایی در شکل نشان داده مورد استفاده در این مطالعه. خط چین ها سازوکارهای گسلش عهد حاضر : MZT راندگی اصلی زاگرس : SFB کمربند چين خورده ساده : ZFTB کمربند چین خورده و رانده چپ باال با مقیاس بزرگی مقایسه کرد RF SS. و NF به IIEES از سال 1977 تا 2012 با بزرگای بزرگ تر از 3/5 با نقاط قرمز نشان داده شده است. و نرمال هستند. زاگرس. گسل های کازرون و میناب رسم شده اند و لرزه خیزی با استفاده از زمین لرزه های ثبت شده در IRSC و ترتیب حروف اختصاری برای گسلش های امتداد لغز معکوس شکل -3 نتایج حاصل از وارون سازی تانسور تنش برای چهار زیر مجموعه انتخاب شده از 12 تقسیم بندی نشان داده شده در شکل.1 جهت تنش های اصلی در نیمکره پایینی با حدود اطمینان ( σ1 رنگ های گرم) و ( σ3 رنگ های سرد) و راه حل بهینه (نمادها) در سمت چپ هستند. جهت بیشترین تنش فشاری افقی SHmax با هیستوگرام در حاشیه استریونت نشان داده شده است. همینطور نمودار هیستوگرام تخمینی از بزرگای R در وسط رسم شده است. صفحات گسلی که در حین وارون سازی انتخاب شده اند را می توان به صورت کانتورهای کامب بر استریونت ها در سمت راست مشاهده کرد. شکل -4 جهت SHmax محاسبه شده از وارون سازی تنش با استفاده از 12 زیر مجموعه از داده های سازوکار کانونی زمین لرزه ها در زاگرس. رنگ میله ها رژیم های تنش مختلف را نشان می دهد. معکوس : قرمز امتدادلغز : آبی. پیکان سفید مسیر حرکت صفحات زمین ساختی را از NUVEL-1A ( )DeMets et al., 1994 با در نظر گرفتن صفحۀ عربی به عنوان صفحه در حال حرکت نسبت به اوراسیا نشان می دهد. زمین لرزه های مورد استفاده در این مطالعه و زیرمجموعه های داده افزون بر گسل ها که روی توپوگرافی رسم شده اند در شکل نشان داده شده است. دایره های قرمز زمین لرزه های دورلرزه ای و دایره های آبی سبز فیروزه ای زرد و خاکستری موقعیت اصالح شده طبق کاتالوگ Engdahl را ( )Engdahl et al., 2006 برای داده های حاصل از شبکه های موقت نشان می دهند. میله های کوچک صورتی جهت SHmax به دست آمده از چاه ها و میله زرد راستای تنش را از آزمایش شکست هیدرولیکی نشان می دهد. 120

7 شاهرخ پوربیرانوند و محمد تاتار References Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L. & Mouthereau, F., Convergence history across Zagros (Iran): constraints from collisional and earlier deformation, International Journal of Earth Sciences, 94, Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L., Whitechurch, H., Vrielynck, B., Spakman, W., Monie, P., Meyer, B. & Wortel, R., Zagros orogeny: a subduction-dominated process, Geol. Mag., 148 (5 6), pp Cambridge University Press, doi: /S X. Akbar, M. & Safarkhanlou, Z., Geological Analysis of FMI, Well: NISH-14, Field: Naft-Shahr, Schlumberger Oilfield Services, Iran. Aki, K. & Richards, P. G., Quantitative seismology, theory and methods, W. H. Freeman, San Francisco, second edition. Alavi, M., Structures of the Zagros fold-thrust belt in Iran, Am. J. Sci., 307, Angelier, J., Determination of the mean principal directions of stresses for a given fault population, Tectonophysics, 56, T17-T26. Angelier, J., Tectonic analysis of fault slip data sets, J. Geophys. Res., 89, Armijo, R., Carey, E. & Cisternas, A., The inverse problem in microtectonics and the separation of tectonic phases, Tectonophysics, 82, Bahroudi, A. & Koyi, H. A., Effect of spatial distribution of Hormuz salt on deformation style in the Zagros fold and thrust belt: an analogue modelling approach, Journal of the Geological Society, 160(5): doi: / Berberian, M., Master blind thrust faults hidden under the Zagros folds: active basement tectonics and surface tectonics surface morphotectonics. Tectonophysics, 241, Bott, M. H. P., The mechanics of oblique slip faulting, Geol. Mag., 96, Carey, E. & Brunier, B., Analyse théorique et numérique d un modèle méchanique élémentaire appliqué à l étude d une population de failles, C. R. Acad. Sci. Paris., 279, Dashti, R. & Chakravorty, S., Geological analysis of formation micro imager (FMI), Field: Aghar, Well: AGH-13, Well Services of Iran (Schlumberger Methods). DeMets, C., Gordon, R. G., Argus, D. F. & Stein, S., Effect of recent revisions to the geomagnetic reversal time scale on estimates of current plate motions, Geophys. Res. Lett., 21, Engdahl, E. R., Jackson, J. A., Myers, S. C., Bergman, E. A. & Priestley, K., Relocation and assessment of seismicity in the Iran region, Geophys. J. Int., 167, Gephart, J. W. & Forsyth, D. W., An Improved Method for Determining the Regional Stress Tensor Using Earthquake Focal Mechanism Data: Application to the San Fernando Earthquake Sequence, J. Geophys. Res., 89, Gholamzadeh, A., Yamini-Fard, F., Hessami, K. & Tatar, M., The February 28, 2006 Tiab earthquake, Mw 6.0: Implications for tectonics of the transition between the Zagros continental collision and the Makran subduction zone, Journal of Geodynamics, 47, Hatzfeld, D., Authemayou, C., Van Der Beek, P., Bellier, O., Lave, J., Oveisi, B., Tatar, M., Tavakoli, F., Walpersdorf, A. & Yamini-Fard, F., The kinematics of the Zagros Mountains (Iran), Geological Society, London, Special Publications, 330, 19-42, doi: /sp Hessami, K., Koyi, H. A. & Talbot, C. J., The significance of strike-slip faulting in the basement of the zagros fold and thrust belt, Journal of Petroleum Geology, 24(1), Jackson, J. & McKenzie, D., The active tectonics of the Alpine-Himalayan belt between western Turkey and Pakistan, Geophys. J. R. astr. Soc., 77, Jackson, J. & McKenzie, D., The relationship between plate motions and seismic moment tensors, and the rates of active deformation in the Mediterranean and Middle East, Geophys. J. Int., 93, Jackson, J. A., Reactivation of basement faults and crustal shortening in orogenic belts. Nature, 283, Kagan, Y. Y., Double-couple earthquake focal mechanism: random rotation and display, Geophys. J. Int., 163, Kagan, Y. Y., Modern California Earthquake Catalogs and their Comparison, Seismological Research Letters, 73(6), Keiding, M., Lund, B. & Arnadottir, T., Earthquakes, stress, and strain along an obliquely divergent plate boundary: Reykjanes Peninsula, southwest Iceland, Journal of Geophysical Research, 114, B09306, doi: /2008JB Lund, B. & Bödvarsson, R., Correlation of microearthquake body-wave spectral amplitudes, Bull. Seism. Soc. Am., 92, Lund, B. & Slunga, R., Stress tensor inversion using detailed microearthquake information and stability constraints: Application to Olfus in southwest Iceland, Journal of Geophysical Research, 104(B7), Lund, B. & Townend, J., Calculating horizontal stress orientations with full or partial knowledge of the tectonic stress tensor, Geophys. J. Int., 170, , doi: /j x x. Maggi, A., Jackson, J. A., Priestley, K. & Baker, C., A re-assessment of focal depth distributions in southern Iran, the Tien Shan and northern India: do earthquakes really occur in the continental mantle?, Geophys. J. Int., 143, Maggi, A., Priestley, K. & Jackson, J., Focal depths of moderate to large earthquakes in Iran, Journal of Seismology and Earthquake Engineering, 4,

8 تغییرات تنش تکتونیکی در زاگرس با استفاده از وارونسازی سازوکار کانونی زمینلرزهها Masson, F., Chéry, J., Hatzfeld, D., Martinod, J., Vernant, P., Tavakoli, F. & Ghafory-Ashtiani, M., Seismic versus aseismic deformation in Iran inferred from earthquakes and geodetic data, Geophys. J. Int., 160(1), McQuarrie, N., Crustal scale geometry of the Zagros fold thrust belt, Iran. Journal of Structural Geology, 26, Michael, A. J., Determination of Stress From Slip Data: Faults And Folds, Journal of Geophysical Research, 89(B13), Mouthereau, F., Lacombe, O. & Vergésc, J., Building the Zagros collisional orogen: Timing, strain distribution and the dynamics of Arabia/Eurasia plate convergence, Tectonophysics, , Nissen, E., Tatar, M., Jackson, J. A. & Allen, M. B., New views on earthquake faulting in the Zagros fold-and-thrust belt of Iran, Geophys. J. Int., doi: /j X x Paul, A., Kaviani, A., Hatzfeld, D., Vergne, J. & Mokhtari, M., Seismological evidence for crustal-scale thrusting in the Zagros mountain belt (Iran), Geophys. J. Int., 166, Rajabi, M., Sherkati, Sh., Bohloli, B. & Mark, T., Subsurface fracture analysis and determination of in-situ stress direction using FMI logs: An example from the Santonian carbonates (Ilam Formation) in the Abadan Plain, Iran, Tectonophysics, 492, Sepahvand, M. R., Yamini-Fard, F., Tatar, M. & Abbassi, M. R., Aftershocks study of the 2006 Silakhur earthquake (Zagros, Iran): seismological evidences for a pull-apart basin along the Main Recent Fault, Doroud segments, Journal of Seismology, ( ), 16(2), Shad Manaman, N. & Shomali, Z. H., Upper mantle S-velocity structure and Moho depth variations across Zagros belt, Arabian Eurasian plate boundary, Physics of the Earth and Planetary Interiors, 180, Shad Manaman, N., Shomali, Z. H. & Koyi, H., New constraints on upper-mantle S-velocity structure and crustal thickness of the Iranian plateau using partitioned waveform inversion, Geophys. J. Int., 184, Shamsnia, E. & Tamimi, M., Analysis of fullbore formation micro imager (FMI) Field: South Pars, Well: SP-09, Well Services of Iran (Schlumberger Methods). Sharifi, A., Hydaulic fracturing test of the Upper Gotvand area, Mahab Ghods, Tehran, Iran. Sherkati, S., Molinaro, M., Frizon de Lamotte, D. & Letouzey, J., Detachment folding in the Central and Eastern Zagros fold-belt (Iran): salt mobility, multiple detachments and late basement control, Journal of Structural Geology (Elsevier), 27(9): , doi: /j. jsg Snoke, J. A., Munsey, J. W., Teague, A. C. & Bollinger, G. A., A program for focal mechanism determination by combined use of polarity and SV-P amplitude ratio data, Earthquake Notes, 55(3), 15. Talbot, C. J. & Alavi, M., The past of a future syntaxis across the Zagros, in Alsop, in Salt Tectonics, Vol. 100, pp , eds Alsop, G.I., Blundell., D.J. and Davison, I., Geological Society of America Special Paper. Talebian, M. & Jackson, J., A reappraisal of earthquake focal mechanisms and active shortening in the Zagros mountains of Iran, Geophys. J. Int., 156, Tatar, M., Hatzfeld, D. & Ghafory-Ashtiany, M., Tectonics of the Central Zagros (Iran) deduced from microearthquake seismicity, Geophys. J. Int., 156, Vernant, P., Nilforoushan, F., Hatzfeld, D., Abbassi, M., Vigny, C., Masson, F., Nankali, H., Martinod, J., Ashtiani, A., Bayer, R., Tavakoli, F. & Chéry, J., Contemporary Crustal Deformation and Plate Kinematics in Middle East Constrained by GPS measurements in Iran and Northern Oman, Geophys. J. Int., 157, Waldhauser, F. & Ellsworth, W. L., A double difference earthquake location algorithm: Method and application to the northern Hayward fault, California, Bull. Seism. Soc. Am., 90, Wallace, R. E., Geometry of shearing stress and relation to faulting, J. Geol., 59, Walpersdorf, A., Hatzfeld, D., Nankali, H., Tavakoli, F. & Nilforoushan, F., Difference in the GPS deformation pattern of north and central Zagros (Iran). Geophys. J. Int., 167, Yamini-Fard, F., Hatzfeld, D., Farahbod, A. M. & Mokhtari, M., The diffuse transition between the Zagros continental collision and the Makran oceanic subduction (Iran): microearthquake seismicity and crustal structure, Geophys. J. Int., 170, Yamini-Fard, F., Hatzfeld, D., Tatar, M. & Mokhtari, M., Microearthquake seismicity at the intersection between the Kazerun fault and the Main Recent Fault (Zagros, Iran), Geophys. J. Int., 166,

9