Ησυμβολήτουεπιχρίσματοςτουπεριφερικού αίματος στηδιαγνωστική προσέγγισησυχνών και σπανίων νοσημάτων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ησυμβολήτουεπιχρίσματοςτουπεριφερικού αίματος στηδιαγνωστική προσέγγισησυχνών και σπανίων νοσημάτων"

Transcript

1 Ησυμβολήτουεπιχρίσματοςτουπεριφερικού αίματος στηδιαγνωστική προσέγγισησυχνών και σπανίων νοσημάτων Λούλα Παπαγεωργίου, Ιωάννης Β. Ασημακόπουλος, Γιάννης Μελέτης Αιματολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών, Εθνικό καικαποδιστριακόπανεπιστήμιοαθηνών, Ιατρική Σχολή, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα Διεύθυνση επικοινωνίας: Λ. Παπαγεωργίου, Αιματολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σύγχρονη αυτοματοποιημένη μέτρηση της γενικής αίματος παρέχει ικανό αριθμό δεδομένων για τα χαρακτηριστικά των εμόρφων στοιχείων του αίματος. Εκτός από τις κλασσικές μετρήσεις και τους ερυθροκυτταρικούς δείκτες, μπορεί να γίνουν και μετρήσεις κατανομής του μεγέθους των ερυθρών αιμοσφαιρίων (RDW) και πιο σπάνια του εύρους κατανομής της αιμοσφαιρίνης (HDW), παρέχοντας πληροφορίες για τη διακύμανση του μεγέθους των ερυθρών αιμοσφαιρίων (ανισοκυττάρωση) και τηςσυγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης (ανισοχρωμία) αντίστοιχα. Αρκετοί ηλεκτρονικοί μετρητές δίνουν πληροφορίες για την ύπαρξη αυξημένου αριθμού υπόχρωμων ή υπέρχρωμων ερυθρών, ενδείξεις για την ύπαρξη κατακερματισμένων ερυθρών ή κυκλοφορίας ερυθροβλαστών (NRBC) και μέτρηση των δικτυοερυθροκυττάρων (ΔΕΚ). Τα περισσότερα όργανα δίνουν ιστογράμματα μεγέθους των ερυθρών, μερικά δίνουν δυσδιάστατα διαγράμματα μεγέθους ερυθρών σε συνδυασμό με την ποσότητα αιμοσφαιρίνης και οι εργαστηριακοί γιατροί μπορεί να βοηθηθούν από τα χαρακτηριστικά ιστογράμματα. Εντούτοις, παρά τον πλούτο των διαθέσιμων πληροφοριών, οι πληροφορίες για την αξιολόγηση όλων των κυττάρων του αίματος είναι πολύ περισσότερες με την προσεκτική παρατήρηση των χρωματισμένων επιστρώσεων του περιφερικού αίματος που είναι πολύτιμο και συχνά μοναδικό εργαλείο στα χέρια του κλινικού αιματολόγου για τη διάγνωση των αιματολογικών νοσημάτων. Κατ' αρχήν, για να έχει αξία η πληροφορία από το επίχρισμα θα πρέπει το τελευταίο να είναι σωστά επιστρωμένο. Δυστυχώς η επίστρωση βασίζεται αποκλειστικά στην επιδεξιότητα αυτού που την εκτελεί. Η επιδεξιότητα της σωστής επίστρωσης, δεν διδάσκεται αλλά αποκτάται προοδευτικά με καθημερινή άσκηση. Αυτό δεν υποκαθίσταται ή συμπληρώνεται με τίποτε. Το τελικόαποτέλεσμα μπορεί να εξαρτάται βέβαια από πολλούςπαράγοντες όπως η υποκείμενη αιματολογική νόσος, η ταχύτητα των κινήσεων, η ποιότητα των πλακιδίων, η θερμοκρασία του χώρου, κλπ αλλά σε τελική ανάλυση ένα καλό παρασκεύασμα είναι σχεδόν αποκλειστικά το δημιούργημα ενός επιδέξιου εργαστηριακού (ιατρού-τεχνολόγου). 529

2 Λ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ και συν. Ηεξέταση των επιχρισμάτων αίματος μπορεί να αξιολογείμοναδικά τα αποτελέσματα των αυτόματων αναλυτών και επιβεβαιώνει ή αποκλείει τα πλασματικά αποτελέσματα των μετρήσεων. Η ανεύρεση ενός αυξημένου MCV θα πρέπει πάντοτε να επιβεβαιωθεί από το επίχρισμα αφού μπορεί να είναι πλασματικός σαν αποτέλεσμα ύπαρξης κρυοσφαιρίνης. Οι σε δυσαρμονία ερυθροκυτταρικοί δείκτες θα πρέπει απαραίτητα να οδηγούν στην παρατήρηση τουχρωματισμένουεπιχρίσματος τουπεριφερικούαίματος αφού πλασματικά αποτελέσματα μπορεί να οφείλονται σε ύπαρξη υπερλιπιδαιμίας ή παρεντερικής διατροφής με σκευάσματα πουπεριέχουνγαλακτοποιημένα λιπίδια, σε θολερότητα του εναιωρήματος λόγω πολύ αυξημένου αριθμού λευκών αιμοσφαιρίων, σε παρουσία παραπρωτεΐνης ή κρυοσφαιρίνης, σε κατά λάθος θέρμανση ήψύξη του δείγματος ή συνεχιζόμενη in vitro λύση του δείγματος από σηψαιμία λόγω Clostridiumperfrigens, όπως και μέτρηση παλιού δείγματος ή πρόσμιξη του με υποδόριο λίπος. Εκτός από επαλήθευση και την πιθανή ερμηνεία των διαταραχών που μπορεί να παρουσιαστούν σε μια γενική αίματος, η εκτίμηση των μορφολογικών διαταραχών των ερυθρών αιμοσφαιρίωνμπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες που δεν μπορεί να δοθούν από τον ηλεκτρονικό μετρητή και να επιτρέψουν αξιολόγηση και ερμηνεία των μορφολογικών και αριθμητικών δεδομένων σε σχέση με την ηλικία, το φύλο και την κλινική εικόνα. Η εξέταση του επιχρίσματος του περιφερικού αίματος είναι συνήθως πολύ χρήσιμη για τη διάγνωση των αιμολυτικών αναιμιών, των αιμοσφαιρινοπαθειών καιμεσογειακών συνδρόμων, των μικροκυτταρικών και μακροκυτταρικών αναιμιών και λιγότερο των ορθοκυτταρικών αναιμιών. ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ Για το επίχρισμα του περιφερικού αίματος μπορείνα χρησιμοποιηθεί είτε τριχοειδικό αίμα με τσίμπημα της ράγας του δακτύλου, είτε φλεβικό αίμα από τη συνήθη αιμοληψία. Κατά το τσίμπημα της ράγας του δακτύλου απαιτείται καλός καθαρισμός, αρχικά με αλκοόλη 70%, καλό σκούπισμα με στεγνό βαμβάκι ή παραμονή μέχρις ότουστεγνώσει ηαλκοόλη.το δέρμαδιατείνεταικαιγίνεται η νύξη με τη βελόνα. Αφού σκουπιστεί η πρώτη σταγόνα με μια στεγνή γάζα, η επόμενη τίθεται με προσοχή στην άκρη μιας καθαρής αντικειμενοφόρου πλάκας και με μια άλλη ή με μια καλυπτρίδα γίνεται απαλή επίστρωση του αίματος. Κατά την επίστρωση από το φλεβικό αίμα, μετά τον καλό καθαρισμό της περιοχής φλεβοκέντησης με αλκοολούχο διάλυμα, αφού αφαιρεθεί η βελόνη από την σύριγγα λήψης και απορριφθούν οι πρώτες σταγόνες, μια μικρή σταγόνα επιστρώνεται σε μια καθαρήαντικειμενοφόρο πλάκα, που καλό είναι να έχει προηγουμένως πλυθεί με απορρυπαντικό και οινόπνευμα και σκουπιστεί μεαπαλόπανί.το μέγεθοςτης σταγόναςαίματοςείναιπολύ σημαντικόγια τηνσωστή επίστρωση.όσο πιομεγάληείναι η σταγόνα, δημιουργείται πολύ μακρύ ή παχύ επίχρισμα και όσο πιο μικρή είναι η σταγόνα, δημιουργεί μικρό και λεπτό επίχρισμα. Για την δημιουργία της επίστρωσης, το πλακίδιο με το οποίο γίνεται η επίστρωση κρατείται σταθερά στην σταγόνα του αίματος σε μια γωνία μοιρών προς το πλακίδιο επίστρωσης. Το πλακίδιο με το οποίο γίνεται η επίστρωση ωθεί την σταγόνα προς τα πίσω μέσα στην ίδια την σταγόνα και κρατείται σ αυτή τη θέση μέχρις ότου το αίμα διασπαρθεί κατά μήκος της πλευράς του πλακιδίου. Τότε ωθείται απαλά και γρήγορα προς το πέρας του πλακιδίου επίστρωσης, δημιουργώντας το επίχρισμα. Είναι σημαντικό να επιστρώνεται όλη η σταγόνα του αίματος. Η πολύ αργή μετακίνηση του πλακιδίου επίστρωσης έχει σαν αποτέλεσμα την κακή κατανομή των λευκών αιμοσφαιρίων, σπρώχνοντας τα μεγαλύτερα κύτταρα (μονοκύτταρα και πολυμορφοπύρηνα), με αποτέλεσμα να μαζεύονται εντελώς στην άκρη της επίστρωσης. Είναι σημαντική η διατήρηση μιας σταθερής γωνίας μεταξύ των πλακιδίων καθώς και η ήπια εφαρμογή πίεσης. Συχνά είναι απαραίτητο να προσαρμόζεται η γωνία μεταξύ των πλακιδίων για να σχηματιστεί ένα ικανοποιητικό επίχρισμα. Όταν ο αιματοκρίτηςείναι υψηλότερος από τον φυσιολογικό, η γωνία μεταξύ των πλακιδίων θα πρέπει να μικραίνει ώστε το επίχρισμα να μην είναι βραχύ και παχύ. Σε περίπτωση πολύ χαμηλού αιματοκρίτη, η γωνία θα πρέπει να μεγαλώνει. Όπως ήδη περιγράφτηκε, μια μικρή σταγόνα αίματος τίθεται στην άκρη της αντικειμενοφόρου πλάκας και επιστρώνεται απαλά, ενώ ακολουθεί απαλή μετακίνηση της επίστρωσης, ώστε να επιτευχθεί ξήρανση της και στη συνέχεια η επίστρωση παραμένει για αρκετό χρόνο σε καθαρό περιβάλλον δωματίου, ώστε να αποξηρανθεί πλήρως για να αποφευχθούν έτσι οι διαταραχές του σχήματος των ερυθρών από τη μονιμοποίηση κατά την φάση της χρώσης. Τα παραπάνω επιτυγχάνονται με ταχεία μετακίνηση της αντικειμενοφόρου πλάκας ή καλυπτρίδας μόνο υπό το βάρος τους και χωρίς εφαρμογή πίεσης κατά την επίστρωση. Η επίστρωση δεν θα πρέπει να εκτείνεται από το ένα άκρο της πλάκας στο άλλο και καλύτερα είναι να καταλαμβάνει όχι πάνω από το μισό του μήκους της αντικειμενοφόρου πλάκας. Με αυτόν τον τρόπο τα λευκά αιμοσφαίριασυνήθως διασπείρονταιομοιόμορφασεόλη την έκταση της επίστρωσης και τα ερυθρά αιμοσφαίρια 530

3 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ δεν επικαλύπτουν το ένα το άλλο και έτσι είναι δυνατή η καλή εκτίμηση της μορφολογίας τους. Ένα καλό επίχρισμα περιφερικού αίματος έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Έχει καλύψει περίπου τα 2/3 μέχρι τα 3/4 του πλακιδίου σε μήκος. Είναι ελαφρά στρογγυλό στο άκρο του (λεπτή περιοχή), και δεν έχει σχήμα ανώμαλο. Οι πλάγιες άκρες του επιχρίσματος θα πρέπει να είναι ορατές. Η χρήση πλακιδίων με τροχισμένες άκρες διευκολύνει αυτή τηνεμφάνιση. Είναι απαλό χωρίς ανωμαλίες, τρύπες ή ραβδώσεις. Όταν το πλακίδιο παρατηρείται στο φως, το άκρο του επιχρίσματος έχει εμφάνιση ουράνιου τόξου. Έχει χρησιμοποιηθεί στην επίστρωση όλη η σταγόνα. Τα παραπάνω μέτρα θεωρούνται ουσιαστικά για την δημιουργία μιας καλής επίστρωσης, για την αποφυγή της δημιουργίας artifacts και για την καλή χρώση του επιχρίσματος. Όλα τα παραπάνω επιτυγχάνονται με την κατάλληλη πρακτική εξάσκηση και όταν η επίστρωση γίνει αμέσως μετά την επίθεση της σταγόνας του αίματος στην αντικειμενοφόρο πλάκα και πριν αρχίσει να ξηραίνεται ή να πήζει. Επίσης απαιτείται προσοχή ώστε η επίστρωση να μην αφήνεται πλησίον κάποιας πηγής θερμότητας, που θα έχει σαν αποτέλεσμα την ρίκνωση ή και την αιμόλυση των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μετά την απαραίτητη ξήρανση της επίστρωσης, για να είναι άριστα τα αποτελέσματα της χρώσης του επιχρίσματος η διαδικασία της θα πρέπει να αρχίζει τουλάχιστον μια ώρα μετά την τέλεση της επίστρωσης. Πηγές λάθους Ανη σταγόνα τουαίματοςγια τηνεπίστρωση είναι πολύ μεγάλη, τότε τα ερυθρά είναι δύσκολο να τοποθετηθούν το ένα δίπλα στο άλλο και συνήθως επικαλύπτονται, με αποτέλεσμα δυσκολία στην καλή εκτίμηση του μεγέθους τους, του σχήματος και της χρώσης τους, που είναι ουσιαστικές παράμετροι για την ορθή αξιολόγησή της. Αν η επίστρωσηγίνειμεεξάσκησηικανήςπίεσηςδιαταράσσεται η φυσιολογική μορφολογία τόσο των ερυθρών όσο και των λευκών αιμοσφαιρίων, ενώ μπορεί να διαταραχθεί και η κατανομή των λευκών και των αιμοπεταλίων στο επίχρισμα με συνάθροισή τους στο τέλος της επίστρωσης και ικανή διαταραχή της μορφολογίας τους. Η χρήση ακάθαρτων πλακιδίων έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή υβώσεων και αυλακώσεων στην επίστρωση, την μη καλή κατανομή των κυττάρων στην επίστρωση και την όχι καλή χρώση λόγω καθίζησης της χρωστικής. Μετά την τέλεση της επίστρωσης θα πρέπει να αναγράφεται με μολύβι αμέσως το όνομα του αρρώστου, ο θάλαμος και η ημερομηνία τέλεσης, είτε στο παχύ μέρος της επίστρωσης ή στην κατάλληλη για τούτο θέση ορισμένων πλακιδίων. Θα πρέπει να αποφεύγεται η επίστρωση αίματος που έχει ήδη τεθεί σε αντιπηκτικό, επειδή πολλά αντιπηκτικά όπωςκυρίως τα οξαλικάέχουν σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση σημαντικών διαταραχών τόσο της μορφολογίας, όσο και της ποιότητας χρώσης. Το καλά ξηραμένο επίχρισμα χρωματίζεται στη συνέχεια με χρωστικές Wright και πιο συχνά με την χρώση May-Grünwald-Giemsa με διάλυση τους σε ειδικά διαλύματα με ουδέτερο ph, που δίνει στις χρωστικές ένα πολύ ευρύ φάσμα χρωμάτων, με το οποίο αποδίδονται ακόμα και πολύ μικρές διαφορές χρώματος. Η χρώση γίνεται μετά κατάλληλη εφαρμογή των αλλεπάλληλων διαλυμάτων χρωστικών με εμβάπτιση σε διάλυμα της χρωστικής ή με εφαρμογή της σε όλη την επιφάνεια του πλακιδίου, απόρριψή της και στη συνέχεια εφαρμογή στη δεύτερης χρωστικής. Η χρώση τελειώνει με το καλό πλύσιμο των πλακιδίωνμεαπεσταγμένο νερό, σκούπισμα στη επιφανείας που δεν έχει τεθεί η επίστρωση και στη συνέχεια παραμονή των πλακιδίων σε επικλινή θέση και σε καθαρό περιβάλλον για ξήρανση. Τα παραπάνω μέτρα βοηθούν στην απομάκρυνση των παραμενόντων ιζημάτων και χρωστικής. Αν παρόλα αυτά στην πίσω πλευρά του πλακιδίου παραμένουν ακόμα υπολείμματα χρωστικής, απομακρύνονται μετά την ξήρανση με απαλό καθαρισμό του πλακιδίου με αλκοόλη σε καθαρό πανί. ΜΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Συνήθως η μονιμοποίηση είναι μέρος της διαδικασίας χρώσης, επειδή η μεθυλική αλκοόλη είναι ο συνήθης διαλύτης τόσο της χρώσης Wright όσο και των άλλων χρώσεων. Αυτή γίνεται κατά τα πρώτα 60 sec της αυτούσιας χρωστικής που τίθεται στο πλακίδιο. Αν η μεθυλική αλκοόλη δεν αποτελεί μέρος της χρώσης, η χημικήμονιμοποίησημπορείναγίνειμεαπόλυτημεθυλικήήαιθυλική αλκοόλη για 1-2 min.άλλα μονιμοποιητικά μπορεί να είναι 1% φορμόλη σε αιθυλική αλκοόλη, διάλυμα ίσων μερών αλκοόλης και αιθέρα ή 1% διάλυμα HgCl 2. ΤΥΠΟΙ ΧΡΩΣΕΩΝ Ένα καλά χρωματισμένο επίχρισμα είναι ουσιαστικό για την παρατήρηση και την ερμηνεία της κυτταρικής 531

4 Λ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ και συν. μορφολογίας. Τα καλύτερα αποτελέσματα της χρώσης προέρχονται από πρόσφατα χρωματισμένα επιχρίσματα που έχουν παρασκευαστεί μέσα σε 2-3 ώρες από την αιμοληψία. Τα επιχρίσματα θα πρέπει να αφήνονται να ξηραθούν πριν τη χρώση. Ο σκοπός της χρώσης του επιχρίσματοςτουπεριφερικού αίματος είναι να γίνει διακριτή η λεπτή μορφολογία τους εύκολα στο μικροσκόπιο. Η χρώση Wright ή Wright-Giemsa είναι οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενεςγιαταεπιχρίσματαπεριφερικούαίματοςκαι μυελού. Αυτές περιέχουν τόσο ηωσίνη όσο και κυανούν τουμεθυλενίουκαιγι αυτόονομάζονταιπολυχρωματικές χρώσεις. Συνήθως χρησιμοποιούνταιχρωστικές ανιλίνης. Οιοξύφιλεςχρωστικέςόπωςηηωσίνηχρωματίζουνκυρίως το πρωτόπλασμα και διάφορα οργανίλια του κυττάρου. Η χρώσηgiemsaείναιένακαλόπαράδειγματέτοιαςχρώσης και είναι ηκαλύτερη μέθοδοςγια την ανάδειξη παρασίτων του αίματος. Οι βασεόφιλες χρωστικέςχρωματίζουνκυρίως τον πυρήνα και μερικά άλλα οργανίλια του κυττάρου και η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη χρωστική είναι η αιματοξυλίνη. Οι πολυχρωματόφιλες χρώσεις είναι συνήθως διαλύματα σε μεθανόλη μιας όξινης και μιας βασικής χρωστικής, με τις οποίες παράγεται μια ποικιλία αποχρώσεων.τέτοιεςείναιηχρώσηmay-grünwald-giemsa και η χρώση Wright. Για την καλή ποιότητα χρώσης το διάλυμα της χρωστικής δεν πρέπει να περιέχει ιζήματα, γεγονός που αποφεύγεται με την κατάλληλη διήθηση της χρωστικής πριν τη χρήση της, την χρησιμοποίηση καθαρών πλακιδίων, με το καλό πλύσιμο των πλακιδίων στο τέλος της χρώσης, και την πρόνοια για την αποφυγή παρουσίας σκόνης στο περιβάλλον και στο επίχρισμα. Οι αντιδράσεις της χρώσης εξαρτώνται από το ph και η πραγματική χρώση των κυτταρικών συστατικών που ρυθμίζονται από τη χρήση ενός ρυθμιστικού διαλύματος (ph6.4)στην χρώση.τοελεύθεροκυανού τουμεθυλενίου είναιβασικόκαιχρωματίζειταόξινακυτταρικάσυστατικά, όπως το RNA, μπλε. Ηελεύθερη ηωσίνη είναι οξύφιλη και χρωματίζειταβασικάσυστατικά,όπωςηαιμοσφαιρίνηήτα ηωσινόφιλα κοκκία,ερυθρά.τα πολυμορφοπύρηναέχουν κυτταροπλασματικά κοκκία που έχουν ουδέτερο ph και έχουν αρκετά χαρακτηριστικά και από τις δυο χρωστικές. Έναάριστα χρωματισμένοεπίχρισμαέχειταπαρακάτω χαρακτηριστικά: Σε μια καλή χρώση η μακροσκοπική παρουσία του πλακιδίου είναι ροδέρυθρη και στο μικροσκόπιο τα ερυθράέχουνροδέρυθρηαπόχρωση. Η περιοχή μεταξύ των κυττάρων θα πρέπει να είναι καθαρή και ελεύθερη από ιζήματα χρωστικών. Οι πυρήνες είναι βαθιά μπλε μέχρι πορφυροί. Η βασεόφιλη και όξινη χρωματίνη του πυρήνα δια- κρίνεται καθαρά. Τα κυτταροπλασματικά κοκκία των πολυμορφοπυρήνων είναι ερυθροκύανα. Τα κυτταροπλασματικά κοκκία των βασεοφίλων είναι βαθύ μπλε μέχρι μαύρα. Τα κυτταροπλασματικά κοκκία των ηωσινοφίλων είναι ερυθρά μέχρι πορτοκαλί. Το πρωτόπλασμα των λεμφοκυττάρων χρωματίζεται γαλάζιο και το πρωτόπλασμα των μονοκυττάρων γκριζογάλανο Τααιμοπετάλιαέχουνερυθρωπόπροςγαλάζιοχρώμα. Πηγές λάθους Συχνά στις χρωματισμένες επιστρώσεις μπορεί να εμφανιστούν λάθη. Η επίστρωση μπορεί να είναι πολύ ερυθρωπή, επί εφαρμογής συνήθως πολύ όξινης χρωστικής λόγω του ph του buffer ή του νερού. Σ αυτή την περίπτωσηηχρωματίνη τουπυρήναχρωματίζεταιαμυδρά γαλάζια αντί λαμπερή γαλάζια, τα ερυθρά αιμοσφαίρια έντονα ερυθρά αντί ροδέρυθρα και τα ηωσινόφιλα κοκκία έντονα ερυθρά αντί πορτοκαλέρυθρα. Το πρόβλημα διορθώνεται με χρησιμοποίηση νέας χρωστικής με ρύθμιση του ph του διαλύματος. Αν η χρώση είναι πολύ ωχρή, τούτο οφείλεται πιθανόν σε πολύ έντονο πλύσιμο ή σε λιγότερο χρόνο επίδρασης της χρωστικής, γεγονότα που διορθώνονται με λιγότερο πλύσιμο ή αύξηση του χρόνου χρώσης. Ηχρώσημπορεί να είναι πολύμπλεκαι ηχρωματίνη των πυρήνων πιθανόν να χρωματίζεται πολύ έντονα, τα ερυθρά αιμοσφαίρια φαίνονται μπλε ή πρασινωπά, το πρωτόπλασμα των λεμφοκυττάρων γκριζωπό, τα ουδετερόφιλα κοκκία έντονα και μεγαλύτερα από τα φυσιολογικά, ενώ τα ηωσινόφιλα κοκκία γίνονται έντονα γκριζωπά ή μπλε. Τούτο συνήθως οφείλεται στο ότι η επίστρωση είναιπολύ παχιά, σεανεπαρκέςπλύσιμο,πολύ μεγάλη διάρκεια της χρώσης ή πολύ αλκαλικά διαλύματα τηςχρωστικής. Ηχρώσηβελτιώνεται μεχρησιμοποίηση αραιότερης χρωστικής, μείωση του χρόνου χρώσης ή αύξηση του χρόνου πλυσίματος και παρασκευή καινούργιας χρωστικήςμεκατάλληλοbufferκαι μηπαραμονήτηςσε υπερβολικό φως, θερμότητα ή ψύχος. Όταν τα ερυθρά φαίνονται γκριζωπά, τα λευκά είναι πολύ βαθιά χρωματισμένα και τα κοκκία των ηωσινοφίλων είναι γκριζωπά και όχι πορτοκαλί, τούτο οφείλεται πιο συχνά σε πολύ αλκαλικό ph της χρωστικής ή του ρυθμιστικού διαλύματος, σε ανεπαρκή καθαρισμό ή σε πολύ παρατεταμένη χρώση. Όταν τα ερυθρά είναι πολύ ωχρά ή έντονα ερυθρού 532

5 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ χρώματος, τα λευκά αιμοσφαίρια δεν είναι ευδιάκριτα, τούτο οφείλεται πιο συχνά σε πολύ όξινο ph της χρωστικής ή του ρυθμιστικού διαλύματος, σε πολύ βραχεία έκθεση στο διάλυμα και σε υπερβολικό πλύσιμο μετά το τέλος της χρώσης. ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Από τη μελέτη του χρωσμένου επιχρίσματος του περιφερικού αίματος μπορεί να ληφθούν διάφορες πληροφορίες από την παρατήρηση των ερυθρών, όπως διαταραχές του μεγέθους (ανισοκυττάρωση), του σχήματος (ποικιλοκυττάρωση), της έντασης της χρώσης των ερυθρών και εύκολα μπορεί να διακριθεί, μετά την απόκτηση εμπειρίας, αν τα ερυθρά είναι μακροκυτταρικά (>9 μm), ορθοκυτταρικά (7.5 μm) ή μικροκυτταρικά (<6 μm). Ο βαθμός της ανισοκυττάρωσης θα πρέπει να εκτιμηθεί σαν Οι διακυμάνσεις του φυσιολογικού αμφίκοιλου σχήματος (ποικιλοκυττάρωση) μπορεί να είναι εμφανείς, και τα ερυθρά μπορεί να είναι σφαιροκύτταρα ή ωοκύτταρα ή μπορεί να παίρνουν την μορφή στοχοκυττάρου ή δρεπανοκυττάρου ή άλλα σχήματα (ακανθοκύτταρα, εχινοκύτταρα κλπ). Αυτή ηπαρατήρηση έχει συχνά μεγάλη διαγνωστική σημασία και θα πρέπει να αξιολογείται σαν Η διακύμανση της συγκέντρωσης αιμοσφαιρίνης, δηλαδή το κατά πόσο τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι ορθόχρωμα, υπόχρωμα ή υπέρχρωμα, καθορίζεται από την εκτίμηση της έντασης του χρώματος των ερυθρών και το μέγεθος της κεντρικής ωχρής περιοχής, που μπορεί να προσεγγίζει την εκτίμηση της MCHC και μπορεί να αξιολογείται επίσης σαν Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορεί να εμφανίζουν διάφορες παθολογικές μορφολογίες και ποιότητα χρώσης. Η εμφάνιση πολυχρωματοφιλίας χαρακτηρίζεται από μια πιο γαλαζωπή εμφάνιση των συνήθως μακροκυτταρικών ερυθρών, με απουσία της φυσιολογικής κεντρικής ωχρής περιοχής. Το ερυθροκύανο χρώμα είναι αποτέλεσμα μίγματος του παραμένοντος RNA και της αιμοσφαιρίνης και κυρίως παρατηρείται στα δικτυοερυθροκύτταρα (ΔΕΚ). Η βασεόφιλη στίξη των ερυθρών, χαρακτηρίζεται από την παρουσία ακανόνιστων σκοτεινών κυανών κοκκίων στα ερυθρά, λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων στο RNA. Χαρακτηρίζει την έκθεση σε μόλυβδο, αλλά μπορεί να εμφανιστείκαισεαρκετέςπεριπτώσειςαιμολυτικώναναιμιών.οιδακτύλιοιτου Cabotείναιερυθρωποί, κοκκιώδεις σχηματισμοί που συχνά έχουν τη μορφή βρόγχου ή σαν οκτώ, οι οποίοι δείχνουν ελλειμματική δραστηριότητα αναγέννησης των κυττάρων της ερυθράς σειράς. Όταν εμφανίζονται στο περιφερικό αίμα εμπύρηνα ερυθρά ή ώριμοι οξύφιλοι ερυθροβλάστες, αντανακλούν την παρουσία έντονων αναγκών στα αιμοποιητικά όργανα και είναι μια ένδειξη αύξησης της λειτουργίας του μυελού σαν αντίδραση σε κάποια νόσο. Τα ερυθρά με παρασίτωση από παράσιτα ελονοσίας χαρακτηρίζονται από την παρουσία ερυθρωπών κοκκίων του Schuffner με ή χωρίς παρουσία δακτυλιοειδών ενδοκυττάριων μορφών στα συνήθως μακροκυτταρικά ερυθρά. Η παρουσία rouleaux οφείλεται στην προσκόλληση των ερυθρών μεταξύ τους σαν στήλη νομισμάτων. Εμφανίζεται κυρίως όταν ο ορός περιέχει αυξημένα ποσά ινωδογόνου και σφαιρινών. Επιπλέον,ημείωσητηςεπιφάνειαςτωνερυθρώνμεεπίδραση νευραμινιδάσης έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της συγκόλλησης των ερυθρών παρουσία δεξτρανών μικρής μοριακής αλύσου. Αυτό ενισχύει τα πειραματικά δεδομένα, ότι η σταθερότητα της συγκόλλησης των ερυθρών εξαρτάται από την ισορροπία μεταξύ μιας μακρομοριακής δύναμης γεφύρωσης και μιας ηλεκτροστατικής δύναμης και οι μεταβολές της φόρτισης της επιφάνειας των ερυθρών μπορεί να επηρεάζουν με αυτόν τον τρόπο την συνάθροιση των ερυθρών και τη γλοιότητα του αίματος. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί, ότι αυξημένη συγκολλητικότητα δεν επηρεάζει τον φυσιολογικό χρόνο ζωής των ερυθρών, αλλά μπορεί να ευθύνεται για την εμφάνιση αγγειοαποφρακτικών φαινομένων. Τα σωμάτια Heinz είναι στρόγγυλα ή ακανόνιστα, έντονα ερυθρά, σωμάτια μετά χρώση με methyl violet. Συνήθως βρίσκονται κοντά στην περιφέρεια του ερυθρού και αναδεικνύονται σαν γαλαζωπά κοκκία μετά έμβια χρώση με brilliant cresyl blue. Η παρουσία τους δείχνει την ύπαρξη αιμολυτικής αναιμίας με παρουσία ερυθρών που έχουν ένα ασταθές σύστημα γλουταθειόνης, ιδιαίτερα μετά σπληνεκτομή ή όταν τα ερυθρά εκτεθούν σε μερικά φάρμακα. Έγκλειστα των ερυθρών είναι και τα σιδηροκύτταρα (επιμήκη ή στρόγγυλα σωμάτια που εμφανίζονται μετά σπληνεκτομή ή στον μυελό αρρώστων με αιμολυτική αναιμία απροσδιόριστης αιτιολογίας). Παριστούν σίδηρο των ερυθρών που δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί στην αιμοσφαιρίνη και αναδεικνύονται με την χρώση Prussian bleu. Στο επίχρισμα του περιφερικού αίματος μπορεί να γίνει μια εκτίμηση του αριθμού των αιμοπεταλίων με παρατήρηση σε χαμηλή μεγέθυνση, υπό την προϋπόθεση ότι τα αιμοπετάλια έχουν ομαλή κατανομή στην επίστρωση και δεν συναθροίζονται σε μερικές περιοχές. Στη συνέχεια μελετώνται αρκετά πεδία του επιχρίσματος με καταδυτικό φακό και εκτιμάται αν τα αιμοπετάλια είναι φυσιολογικά σε αριθμό, αυξημένα ή ελαττωμένα ή εμφανίζουν φυσιολογική ή παθολογική μορφολογία 533

6 Λ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ και συν. και φυσιολογικά ή παθολογικά κοκκία, πάντα βέβαια σε σύγκριση με το φυσιολογικό επίχρισμα αίματος. Τα φυσιολογικά αιμοπετάλια έχουν διάμετρο 2-5 μm και εμφανίζουν κοκκίωση. Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων μπορεί να εκτιμηθεί αρχικά με παρατήρηση της επίστρωσης, σε χαμηλή μεγέθυνση καιμετάμεκαταδυτικόφακό,γιανακαθοριστεί αν ο αριθμός τους είναι φυσιολογικός, χαμηλός ή αυξημένος σε σύγκριση με το φυσιολογικό αίμα. Συγχρόνως με την εξαγωγή του λευκοκυτταρικού τύπου βρίσκεται η επικρατούσα μορφή κυττάρων και παρατηρούνται οι τυχόν μορφολογικές ανωμαλίες. Ο λευκοκυτταρικός τύπος καλό είναι, παρά τον μεγαλύτερο απαιτούμενο χρόνο, να γίνεται με καταδυτικό φακό, με μετακίνηση της τράπεζας συστηματικά ώστε να μην γίνεται δύο φορές μέτρηση του ίδιου κυττάρου. Έτσι το πλακίδιο κινείται από δεξιά προς τ αριστερά, στη συνέχεια μετακίνηση προς τα άνω ή προς τα κάτω, κατά ένα οπτικό πεδίο και στη συνέχεια από αριστερά προς τα δεξιά κ.ο.κ. Η παρατήρηση γίνεται τόσο σε αραιά, όσο και σε πυκνή περιοχή της επίστρωσης, επειδή μπορεί να υπάρχουν διαφορές λόγω διαφορετικής κατανομής των κυττάρων. Πάντοτε θα πρέπει να γίνεται καταμέτρηση τουλάχιστον 100 κυττάρων. Τα μη ταξινομούμενα ή μη αναγνωριζόμενα λευκά θα πρέπει να καταμετρώνται ξεχωριστά. Ο απόλυτος αριθμός για κάθε τύπο κυττάρου θα πρέπει να υπολογίζεται πάντοτε, ώστε να γίνεται διαγνωστική προσέγγιση ανάλογα με την αύξηση ή μείωση του απόλυτου αριθμού τους και όχι ανάλογα με το ποσοστό τους, που πιθανόν να μας παρασύρει σε εσφαλμένες διαγνωστικές σκέψεις. Πριν καταλήξει κανείς στην αξιολόγηση των ευρημάτων του χρωματισμένου επιχρίσματος, θα πρέπει να έχει υπόψιν του τις φυσιολογικέςτιμές των λευκών, όσο και των επιμέρους διακυμάνσεων των φυσιολογικών απόλυτων τιμών των διαφόρων κατηγοριών τους. Σημασία επίσης έχει η αναγνώριση της παθολογικής μορφολογίας των λευκών, η ύπαρξη τοξικής κοκκίωσης και η παρουσία π.χ. στροφής προς τα δεξιά ή στροφής προς τ αριστερά, ευρήματα που έχουν σημαντική κλινική σημασία. Η στροφή προς τ αριστερά χαρακτηρίζεται συνήθως από αυξημένο αριθμό λευκών, λόγω αύξησης της παραγωγής τους, σαν απάντηση κάποιας οξείας ανάγκης στην περιφέρειαπρινολοκληρωθείη φυσιολογικήανάπτυξη και διαφοροποίηση τους όπως π.χ.σε μιαοξείαλοίμωξηόπως σκωληκοειδίτιδα ή σηψαιμία. Στροφή προς τ αριστερά μπορεί να φανεί ακόμα και με χαμηλό αριθμό λευκών, συνήθως λόγω καταστολής της κοκκιώδους σειράς π.χ. από τη δράση τοξινών με αποτέλεσμα διαταραχές στο μέγεθος και στη εμφάνιση των κυκλοφορούντων κυτ- τάρων όπως π.χ. στην φυματίωση και τυφοειδή πυρετό. Τα νεαρότερα πολυμορφοπύρηνα έχουν ακόμα έναν μη καλά λοβωμένο πυρήνα (5%), ενώ αργότερα έχουν δύο λοβούς (35%), τρεις λοβούς (41%), τέσσερους λοβούς (17%) και 5 ή περισσότερους λοβούς (πιο ώριμα κύτταρα, 2%). Μια στροφή προς τα αριστερά δείχνει αύξηση των νεαρότερων κυττάρων όπως στη διάρκεια μιας λοίμωξης, η στροφή προς τα δεξιά (αυξημένος αριθμός γηραιότερων κυττάρων) εμφανίζεται συχνότερα στη μεγαλοβλαστική αναιμία. Σημασία επίσηςέχειηπαρουσίαλευκοερυθροβλαστικήςαντίδρασης, στροφής προς τ αριστερά και κυκλοφορία ερυθροβλαστών στο περιφερικό αίμα, όπως επίέντονης διέγερσηςτηςαιμοποίησης,σεκατάληψηςτουμυελούαπό νεοπλασματικάκύτταραήκαισεεξωμυελικήαιμοποίηση. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Το επίχρισμα αίματος γενικά δείχνει τη φύση του υπεύθυνου προβλήματος για την πιθανή τροποποίηση των αποτελεσμάτων της γενικής αίματος. Διαταραχές του αριθμού των αιμοπεταλίων(υψηλόςήχαμηλός αριθμόςή μηαναμενόμενααποτελέσματα)μπορείνααξιολογηθούν στο επίχρισμα του αίματος και μεαυτήν την ευκαιρία μπορεί να παρατηρηθούνκαι να αξιολογηθούνδιαταραχέςτων ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ο υψηλός αριθμός αιμοπεταλίων μπορείναοφείλεταισευποσπληνισμό,πουπαρατηρείται εύκολα στο επίχρισμα, ήμπορεί να οφείλεται σε πλασματική αύξηση λόγω παρουσίας πολλών σχιστοκυττάρων ή μικροσφαιροκυττάρων που εσφαλμένα μετρώνται σαν αιμοπετάλια. Η παρατήρηση του επιχρίσματος όχι μόνο θα αξιολογήσει τον χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων, αλλά μπορεί να αναδείξεικαι τις μεταβολές των ερυθρών αιμοσφαιρίωνμεανεύρεση της αιτίας όπως π.χ. ηπατικήνόσο, μεγαλοβλαστική αναιμία ή μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο. Εκτός από επικύρωση και ενδεχομένως την ερμη- νεία των διαταραχών που μπορεί να παρουσιαστούν σε μια γενική αίματος, η εκτίμηση των μορφολογικών διαταραχώντων ερυθρών αιμοσφαιρίωνμπορείναδώσει σημαντικές πληροφορίες, που δεν μπορεί να δοθούν από τον ηλεκτρονικό μετρητή και να επιτρέψουν αξιολόγηση και ερμηνεία των μορφολογικών και αριθμητικών δεδομένων σε σχέση με την ηλικία, το φύλο και την κλινική εικόνα. Η εξέταση του επιχρίσματος του περιφερικού αίματος είναι συνήθως χρήσιμη στις αιμολυτικές αναιμίες, τις αιμοσφαιρινοπάθειες και μεσογειακές αναιμίες, στις μικροκυτταρικές και μακροκυτταρικές αναιμίες και σπανιότερα στις ορθοκυτταρικές αναιμίες. Στις αιμολυτικές αναιμίες, το επίχρισμα του αίματος 534

7 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ μπορεί να θέσει οριστικά τη διάγνωση ή να βοηθήσει στη διαφορική διάγνωση. Ορισμένες διαταραχές όπως π.χ. η κληρονομική ελλειπτοκυττάρωση, η ωοκυτταρωση της ΝΑ Ασίας και η κληρονομική πυροποικιλοκυττάρωση έχουν τόσο χαρακτηριστικά ευρήματα που το επίχρισμα θέτει σχεδόν βέβαια τη διάγνωση. Το επίχρισμα στην ωοκυτταρωση της ΝΑ Ασίας π.χ. παρουσιάζει έναν μοναδικό συνδυασμό μακροωοκυττάρων, που αποτελούνται από κύτταρα σχεδόν διπλού μεγέθους σε σχέση με τα άλλα κύτταρα, καιπαρουσία στοματοκυττάρωνπου μερικάείναι τυπικά, ενώ άλλα έχουν κεντρική ωχρή περιοχή σχήματος Υ ή V. Άλλες διαταραχές των ερυθρών στο επίχρισμα μπορεί να είναι λιγότερο διαγνωστικές αλλά βοηθούν στη διαφορική διάγνωση.η διάκρισημεταξύσφαιροκυττάρων και ακανόνιστων συρρικνωμένων κυττάρων είναι πολύ σημαντική, αφού η διαγνωστική τους σημασία είναι αρκετά διαφορετική. Η παρουσία σφαιροκυττάρων δείχνει συχνότερα κληρονομική σφαιροκυττάρωση ή αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, ενώ σε νεογνά μπορεί να δείχνει αλλοάνοση αιμολυτική αναιμία. Τα μικροσφαιροκύτταρα (σφαιροσχιστοκύτταρα) έχουνμερικέςφορές διαγνωστική σημασία, δείχνοντας την παρουσία κατακερματισμού των ερυθρών (μικροαγγειοπαθητικές αιμολυτικές αναιμίες, αιμολυτικές αναιμίες από μηχανικάαίτιακαι το επίχρισμα είναι πολύ σημαντικό για την ταχύτατη διάγνωση της θρομβωτικής θρομβοπενικής πορφύρας. Σε ασθενείς με βαριά εγκαύματα τα μικροσφαιροκύτταρα εμφανίζονται μαζί με μικροκύτταρα και ζαρωμένα ερυθρά. Στην κληρονομική πυροποικιλοκυττάρωση παρατηρούνται μικροσφαιροκύτταρα μαζί με άφθονα ερυθρά άλλων σχημάτων (έντονη ποικιλοκυττάρωση). Μερικά ερυθρά μπορεί να μοιάζουνμε σφαιροκύτταρα επειδή στερούνται της κεντρικής ωχρής περιοχής αλλά διακρίνονται επειδή έχουν ακανόνιστο περίγραμμα και διακρίνονται από τα σφαιροκύτταρα και μικροσφαιροκύτταρα δείχνοντας είτε οξειδωτική βλάβη στο ερυθρό, είτε αστάθεια της αιμοσφαιρίνης (οξείας αιμόλυση λόγω έλλειψης της G6PD, αιμοσφαιρινοπάθειες, σύνδρομο Zieve).Στηνανεπάρκεια G6PD και μετά έκθεση σε κάποιον οξειδωτικό παράγοντα τα ανώμαλα συρρικνωμένα ερυθρά συνδυάζονται συχνά με ανεύρεση κερατοκυττάρων ("τσιμπημένα ερυθρά"), και φυσσαλιδοκυττάρων ("blister cells") και συχνά υπολείμματα ερυθρών. Αρκετές φορές στην επιφάνεια των ερυθρών παρατηρούνται προσεκβολές σε παρασκευάσματα με αναζήτηση σωμάτων Heinz στα οποία και οφείλονται. Ηανίχνευση των χαρακτηριστικών ευρημάτων από την οξειδωτική βλάβη είναι πολύ σημαντική για τη διάγνωση της ανεπάρκειας G6PD αφού η ενζυματική τεχνική ανίχνευσης δεν είναι πάντοτε παθολογική κατά τη διάρκεια της αιμόλυσης. Μερικέςφορές τα ακανόνιστα συρρικνωμένα ερυθρά είναι αποτέλεσμα της απελευθέρωσης χαλκού από βλάβη του ήπατος σε όψιμα στάδια νόσου του Wilson. Άλλες μορφολογικές διαταραχές των ερυθρών που υποδηλώνουν τη φύση της αιμόλυσης είναι η παρουσία στοματοκυττάρωσης, ακανθοκυττάρωσης, συγκόλλησης των ερυθρών, βασεόφιλης στίξης ή η παρουσία ενδοερυθροκυτταρικών μικροοργανισμών. Η στοματοκυττάρωση είναι συνήθως ενδεικτική ηπατικής νόσου συχνά αλκοολικής ηπατίτιδας ή πολύ σπάνια στο πλαίσιο κληρονομικής στοματοκυττάρωσης. Η σημασία της εξέτασης του επιχρίσματος του αίματος φαίνεται από την πρόσφατη αναγνώριση ενός αριθμού περιπτώσεων φυτοστερολαιμίας/υπερχοληστεριναιμίαςπουσυνοδεύονται από στοματοκυττάρωση. Ηακανθοκυττάρωση είναι χαρακτηριστική αιμολυτικής αναιμίας λόγω ηπατικής ανεπάρκειας καθώς και σε κληρονομική ακανθοκυττάρωση (α-βήτα λιποπρωτεϊναιμία). Η συγκόλληση των ερυθρών είναι χαρακτηριστικό της κρυοσφαιριναιμίας και της παροξυντικής αιμοσφαιρινουρίας εκ ψύχους και σπάνια βρίσκεται στην αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία θερμού τύπου. Η αδρή βασεόφιλη στίξη είναι μια μη ειδική διαταραχή αλλά εντούτοις μπορεί να είναι σημαντικό χαρακτηριστικό εύρημα για τη διάγνωση της μολυβδίασης ή της ανεπάρκειας της πυριμιδίνο-5'-νουκλεοτιδάσης, Οι μικροοργανισμοίπουμπορείναευθύνονταιγιααιμολυτική αναιμία είναι είτε παράσιτα (ελονοσία, μπαμπεσίωση) ή βακτηρίδια (πυρετός Oroya, και σπάνια σε περιπτώσεις νόσου του Whipple). Τοεπίχρισμααίματοςστιςαιμοσφαιρινοπάθειεςκαιστα μεσογειακάσύνδρομα συχνά εμφανίζει στοχοκυττάρωση και αρκετές φορές ανώμαλα συρρικνωμένα κύτταρα. Στη δρεπανοκυτταρική αναιμία μπορεί να παρατηρούνται δρεπανοκύτταρα, διαφόρου μορφολογίας (σαν σκαρί πλοίου, σαν καρπό βρώμης κ.α.), στοχοκύτταρα και άλλες διαταραχές όπως στον υποσπληνισμό, ανώμαλα συρρικνωμένα κύτταρα, γραμμοειδή ράκη ερυθρών, χαρακτηριστικά ποικιλοκύτταρα επί συνδυασμού δρεπανοκυτταρικής/αιμοσφαιρινοπάθειας C, κρύσταλλοι αιμοσφαιρίνηςc(επίπαρουσίαςαιμοσφαιρινοπάθειαςc) και κύτταρα σαν "Ναπολεόντειο καπέλο ) (επίπαρουσίας αιμοσφαιρίνης S Oman).Τα ανώμαλα συρρικνωμένα ερυθρά είναι επίσηςχαρακτηριστικά των ασταθών αιμοσφαιρινών και λιγότερο της ομόζυγης και ετερόζυγης αιμοσφαιρινοπάθειας Ε (έντονη στοχοκυττάρωση). Η διάγνωση της ετερόζυγης α- και της β-μεσογειακής αναιμίας είναι πιο αξιόπιστη χρησιμοποιώντας τους ερυθροκυτταρικούς δείκτεςπαρά με τη μορφολογία του περιφερικού αίματος. Το επίχρισμα του αίματος αρκετές φορές δείχνει μόνο 535

8 Λ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ και συν. μικροκυττάρωση, ενώ σε άλλους αρρώστους μπορεί επίσης να παρατηρηθεί ποικιλοκυττάρωση, βασεόφιλη στίξη ή και στοχοκυττάρωση. Μεταξύ των πασχόντων απόα-μεσογειακήαναιμίαηανεύρεσηβασεόφιληςστίξης είναι ιδιαίτερα ενδεικτική αιμοσφαιρινοπάθειας Constant Spring. Στην αιμοσφαιρινοπάθεια Η το επίχρισμα αίματος δείχνει έντονη υποχρωμία, καθώς και ικανή μικροκυττάρωση και ποικιλοκυττάρωση. ενώ από τις μετρήσεις τις γενικής αίματος τα ΔΕΚ είναι αυξημένα και σε αντίθεση με την ετερόζυγη α- και β-μεσογειακή αναιμία, το MCHC είναι συνήθως χαρακτηριστικά μειωμένο. Η διαφορική διάγνωση επί μικροκυτταρικής αναιμίας βοηθιέται αρκετές φορές από την εξέταση του επιχρίσματος τουπεριφερικού αίματος. Συνήθηευρήματα αποτελούν η παρουσία ή απουσία ανισοχρωμίας ή εικόνας διπλού πληθυσμού (μικρά και άδεια-μεγάλα και γεμάτα ερυθρά), η παρουσία βασεόφιλης στίξης ή σωματίων Pappenheimer και ηπαρουσίαrouleauxήευρημάτωνυποσπληνισμού. Η ανισοχρωμία είναι τυπική μιας μη θεραπευόμενηςσιδηροπενικήςαναιμίας,ενώοδίμορφοςπληθυσμόςυποθέτει είτεσιδηροπενική αναιμίαυπόθεραπείαή σιδηροβλαστική αναιμία. Η συγγενής σιδηροβλαστική αναιμία συνοδεύεται από μικροκυττάρωση, ενώ η επίκτητη σιδηροβλαστική αναιμία συνοδεύεται συχνότερα, αλλά όχι πάντοτε, από μίγμα μικροκυτταρικών και υπόχρωμων ερυθρών και μακροκυτταρικών και ορθόχρωμων ερυθρών. Η βασεόφιλη στίξη υποθέτει είτε ετερόζυγη μεσογειακή αναιμία ή μολυβδίαση. Η μολυβδίαση είναι πολύ σπάνια στις περισσότερες χώρες αλλά η αναγνώριση της είναι πολύ σημαντική για τον άρρωστο. Η σιδηροπενική αναιμία και βαριά αναιμία χρόνιας νόσου δεν είναι πάντοτε εύκολο να διακριθούν από το επίχρισμα του περιφερικού αίματος, αλλά η παρουσία rouleaux, αυξημένη χρώση του background ή εμφάνιση διεγερμένων λευκών αιμοσφαιρίων είναι υπέρ της δεύτερης διάγνωσης. Ο υποσπληνισμός σε έναν άρρωστο με υποχρωμία και μικροκυττάρωση υποθέτει, επί απουσίας ιστορικού σπληνεκτομής, ότι ο άρρωστος πιθανόν να έχει κοιλιοκάκη. Το επίχρισμα του περιφερικού αίματος έχει συχνά σημαντική αξία στη διαφορική διάγνωση μιας μακροκυτταρικής αναιμίας. Στην μεγαλοβλαστική αναιμία ευρήματα που βοηθούν είναι η ανεύρεση ανισοκυττάρωσης, ποικιλοκυττάρωσης, ωοειδών ερυθρών και υπερκατάτμητων πολυμορφοπύρηνων. Συγκριτικά στην ηπατική νόσο ή τον αλκοολισμό τα περισσότερα μακροκύτταρα είναι συνήθως στρογγυλά, δεν βρίσκονται υπερκατάτμητα πολυμορφοπύρηνα και μπορεί να παρατηρούνται στοχοκύτταρα ή στοματοκύτταρα. Αν ο ασθενής δεν έχει σπληνεκτομηθεί, τα ευρήματα υποσπληνισμού επίπαρουσίας μακροκυτταρικής αναιμίας εγείρουν την υποψίαύπαρξης μεγαλοβλαστικής αναιμίας σαν αποτέλεσμα κοιλιοκάκης. Το επίχρισμα του περιφερικού αίματος μπορεί να εμφανίζει παθολογικές μεταβολές με πολυάριθμα σωμάτια Howell-Jolly. Όταν η μακροκυττάρωση είναι αποτέλεσμα μυελοδυσπλαστικού συνδρόμου, το επίχρισμα του αίματος μπορεί να δείχνει έναν πληθυσμό υπόχρωμων και μικροκυτταρικών ερυθρών καθώς και σωμάτια Pappenheimer ή μπορεί να υπάρχουν σημεία δυσπλασίας των άλλων σειρών. Αυξημένος αριθμός αιμοπεταλίων με μακροκυτταρική αναιμία εγείρει την υποψία διάγνωσης ενός συνδρόμου 5q-. Ανεξήγητη μακροκυττάρωση είναι αρκετές φορές μια εκδήλωση του πολλαπλού μυελώματος και τότε η συνύπαρξη rouleaux και αυξημένης χρώσης στο background εγείρει υποψία για τη διάγνωση. Αν η μακροκυττάρωση είναι αποτέλεσμα αιμολυτικής αναιμίας θα υπάρχειπολυχρωματοφιλίακαιδικτυοερυθροκυττάρωση, με η χωρίς σύγχρονη παρουσία ειδικών μορφολογικών αλλοιώσεων. Η συγγενής δυσερυθροποιητική αναιμία αποτελεί μια σπάνια αιτία μακροκυτταρικής αναιμίας που χαρακτηρίζεται από σημαντική ανισοκυττάρωση και ποικιλοκυττάρωση, ενώ πιο συχνή αιτία μακροκυττάρωσης είναι χορήγηση μερικών φαρμάκων (αντιρετροϊκά φάρμακα όπως zidovudine κλπ). Οι αιτίες μιας ορθόχρωμης ορθοκυτταρικής αναιμίας είναι αρκετές όπως νεφρική ανεπάρκεια, πρώιμα στάδια τόσο της αναιμίας χρόνιας νόσου και σιδηροπενικής αναιμίας. Το επίχρισμα αίματος συχνά δεν είναι πολύ διαφωτιστικό, αλλά μπορεί να υποπτευθείκανείςμυέλωμα, λόγω της παρουσίας των rouleaux και της χρώσης του background και αν υπάρχει στο επίχρισμα λευκοερυθροβλαστική αντίδραση να υποπτευθεί ιδιοπαθή μυελοϊνωση ή διήθηση του μυελού από νεοπλασματικά κύτταρα. Η εξέταση του επιχρίσματος του αίματος μπορεί να βοηθήσει σε αρρώστους με ερυθραιμία όπως στους αρρώστους με αναιμία. Η παρουσία αύξησης του αριθμού των βασεόφιλων (που δεν διακρίνονται ακριβώς από πολλούς ηλεκτρονικούς μετρητές) ή η ανεύρεση γιγάντιων αιμοπεταλίων ενισχύουν τη διάγνωση αληθούς πολυκυτταραιμίας σε αντίθεση με την σχετική ή δευτεροπαθή πολυκυτταραιμία. Τελικά θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι σε όλες τις περιπτώσεις αναιμίας στις οποίες η διάγνωση δεν είναι άμεσα εμφανής απαιτείται εκτωνουκάνευ ηπαρατήρηση του επιχρίσματος του περιφερικού αίματος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν η αναιμία είναι ιδιαίτερα βαριά καιαπαιτείταιταχύτατηδιάγνωση.τοεπίχρισμαθαπρέπει να ερμηνεύεται πάντοτε λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό του αρρώστου και τα αποτελέσματα της γενικής αίματος. 536

9 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων στο περιφερικό αίμα μπορεί να εκτιμηθεί αρχικά με παρατήρηση της επίστρωσης, σε χαμηλή μεγέθυνση και μετά με καταδυτικό φακό, για να καθοριστεί αν ο αριθμός τους είναι φυσιολογικός, χαμηλός ή αυξημένος σε σύγκριση με τις φυσιολογικές τιμές. Συγχρόνως με την εξαγωγή του λευκοκυτταρικού τύπου βρίσκεται η επικρατούσα μορφή κυττάρων και παρατηρούνται οι τυχόν μορφολογικές ανωμαλίες. Ο λευκοκυτταρικός τύπος καλό είναι, παρά τον μεγαλύτερο απαιτούμενο χρόνο, να προσδιορίζεται με καταδυτικό φακό, με μετακίνηση της τράπεζας συστηματικά ώστε να μην γίνεται δύο φορές μέτρηση του ίδιου κυττάρου. Έτσι το πλακίδιο κινείται από δεξιά προς τ'αριστερά, στη συνέχεια μετακίνηση προς τα άνω ή προς τα κάτω, κατά ένα οπτικό πεδίο και στη συνέχεια από αριστερά προς τα δεξιά κ.ο.κ. Η παρατήρηση γίνεται τόσο σε αραιά, όσο και σε πυκνή περιοχή της επίστρωσης, επειδή μπορεί να υπάρχουν διαφορές λόγω διαφορετικής κατανομής των κυττάρων. Πάντοτε θα πρέπει να γίνεται καταμέτρηση τουλάχιστον 100 κυττάρων. Τα μη ταξινομούμενα ή μη αναγνωριζόμενα λευκά θα πρέπει να καταμετρώνται ξεχωριστά. Ο απόλυτος αριθμός για κάθε τύπο κυττάρου θα πρέπει να υπολογίζεται πάντοτε, ώστε να γίνεται διαγνωστική προσέγγιση ανάλογα με την αύξηση ή μείωση του απόλυτου αριθμού τους και όχι ανάλογα με το ποσοστό τους, που πιθανόν να μας παρασύρει σε εσφαλμένες διαγνωστικές σκέψεις. Πριν καταλήξει κανείς στην αξιολόγηση των ευρημάτων του χρωματισμένου επιχρίσματος, θα πρέπει να έχει υπόψη του τις φυσιολογικές τιμές των λευκών, όσο και των επιμέρους διακυμάνσεων των φυσιολογικών απόλυτων τιμών των διαφόρων κατηγοριών τους. Σημασία επίσης έχει η αναγνώριση της παθολογικής μορφολογίας των λευκών, η ύπαρξη τοξικής κοκκίωσης και η παρουσία "στροφής προς τα δεξιά" ή "στροφής προς τ' αριστερά", ευρήματα που έχουν σημαντική κλινική σημασία. Η στροφή προς τ'αριστερά χαρακτηρίζεται συνήθως από αυξημένο αριθμό λευκών, λόγω αύξησης της παραγωγής τους, σαν απάντηση κάποιας οξείας ανάγκης στην περιφέρεια, πριν ολοκληρωθεί η φυσιολογικήανάπτυξη και διαφοροποίηση τους, όπως π.χ. σε μια οξεία λοίμωξη (όπως σκωληκοειδίτιδα) ή σηψαιμία. Στροφή προς τ'αριστερά μπορεί να φανεί ακόμα και με χαμηλό αριθμό λευκών, συνήθως λόγω καταστολής της κοκκιώδους σειράς, όπως στην περίπτωση της δράσης τοξινών με αποτέλεσμα διαταραχές στο μέγεθος και την εμφάνιση των κυκλοφορούντων κυττάρων (φυματίωση, τυφοειδής πυρετός, κ.α.). Τα νεαρότερα πολυμορφοπύρηνα έχουν ακόμα έναν μη καλά λοβωμένο πυρήνα (5%), ενώ αργότερα έχουν δύο λοβούς (35%), τρεις λοβούς (41 %), τέσσερους λοβούς (17%) και 5 ή περισσότερους λοβούς (πιο ώριμα κύτταρα, 2%). Μια στροφή προς τα αριστερά δείχνει αύξηση των νεαρότερων κυττάρων, ενώ η στροφή προς τα δεξιά αυξημένος αριθμός γηραιότερων κυττάρων. Η τελευταία εμφανίζεται συχνότερα στη μεγαλοβλαστική αναιμία. Σημασία επίσηςέχειηπαρουσίαλευκοερυθροβλαστικής αντίδρασης, που χαρακτηρίζεται από στροφή προς τ'αριστερά και κυκλοφορία ερυθροβλαστών στο περιφερικό αίμα, όπως επί έντονης διέγερσης της αιμοποίησης, κατάληψης του μυελού από νεοπλασματικά κύτταρα ή εξωμυελικής αιμοποίησης. Σημαντική διαγνωστικά είναι η ανεύρεση και μορφολογική τυποποίηση τόσο των λευκοκυττάρων που φυσιολογικά κυκλοφορούν στο περιφερικό αίμα και παρατήρηση των μορφολογικών παρεκκλίσεων τους και βέβαια η σημαντική διαγνωστική βοήθεια επί κυκλοφορίας διαπλαστικών μορφών ή αωρότερων προβαθμίδων τους (μυελοδυσπλαστικά, μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα, λευχαιμίες) ή κυττάρων με χαρακτηριστική μορφολογία (λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα) και διαγνωστική προσπέλαση ανάλογα με τις μεταβολές των άλλων μυελικών σειρών (αναιμίες, πανκυτταροπενίες, συστηματικά νοσήματα, λοιμώξειςκλπ). Η αδρή εκτίμηση του αριθμού των αιμοπεταλίων, συνηθίζεται να αναφέρεται με ημιποσοτικό τρόπο (π.χ. με έναν ή περισσότερους σταυρούς κλπ). Οι καταγραφές αυτές έχουν κάποια σημασία όταν εκφράζουν πάγια και σταθερή τακτική σε ένα τμήμα και κυρίως όταν υπάρχει συνέπεια στην επικοινωνία κλινικού-εργαστηριακού. Επαναλαμβάνεται ότι οι ακραίες τιμές, απαιτούν αρίθμηση των αιμοπεταλίων. Το επίχρισμα αίματος γενικά δείχνει τη φύση του υπεύθυνου προβλήματος και για την παρέκκλιση των αποτελεσμάτων. Διαταραχές του αριθμού των αιμοπεταλίων (υψηλός ή χαμηλός αριθμός ή μη αναμενόμενα αποτελέσματα)μπορείνα αξιολογηθούνστο επίχρισμα του αίματος και με αυτήν την ευκαιρία μπορεί να παρατηρηθούν και να αξιολογηθούν διαταραχές των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ο υψηλός αριθμός αιμοπεταλίων μπορεί να οφείλεται σε υποσπληνισμό, πουπαρατηρείται εύκολα στο επίχρισμα, ή μπορεί να οφείλεται σε πλασματική αύξηση λόγω παρουσίας πολλών σχιστοκυττάρων ή μικροσφαιροκυττάρων που εσφαλμένα μετρώνται σαν αιμοπετάλια. Η παρατήρηση του επιχρίσματος όχι μόνο θα αξιολογήσει τον χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων αλλά μπορεί να αναδείξεικαι τις μεταβολές των ερυθρών αιμοσφαιρίων μεανεύρεση της αιτίας όπως π.χ. ηπατικήνόσο, μεγαλοβλαστική αναιμία ή μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο. 537

10 Λ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ και συν. Η "διπλή" διαπίστωση (α) ότι το υπό μικροσκόπηση σωματίδιο είναι αιμοπετάλιο (β) ότι το αιμοπετάλιο αυτό είναι φυσιολογικό, είναι καθαρά προϊόν της πείρας του παρατηρητή. Μάλιστα, θα παρατηρούσε κανείς ότι σε αντίθεση με τις λοιπέςαιμοποιητικέςσειρέςγια τις οποίες υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία, για στοιχεία και κανόνες ειδικάγιατααιμοπετάλιαοιδιατιθέμενεςπηγέςείναιμάλλον περιορισμένες. Ο μοναδικός τρόπος αναπλήρωσης αυτού του κενού, είναι η άσκηση στη μικροσκόπηση. Η εφαρμογή διαφόρωνμεγεθύνσεων του φακού είναι απαραίτητηκαισυνιστάταιιδιαίτεραανάλογατηνπερίπτωση. Τομέγεθοςτωναιμοπεταλίων,ποικίλειυπόφυσιολογι-κές συνθήκες. Τα νεαρά αιμοπετάλια κλασσικά θεωρούνται μεγαλύτερασεμέγεθοςαλλάηάποψηαυτήσήμεραπλέον δεν θεωρείται απόλυτα ορθή. Το ίδιο ισχύει και για την άποψη ότι τα μεγαλύτερα σε μέγεθος αιμοπετάλια είναι και τα πλουσιότερα σε πυκνότητα ενζύμων και γι' αυτό υποχρεωτικάπερισσότερο δραστήρια. Ανεξαρτήτωςαυτού πάντως, το αιμοστατικό αποτέλεσμα των αιμοπεταλίων είναι συνάρτηση του όγκου των ανά μονάδα πλάσματος (αιμοπεταλιοκρίτης) και όχι του αριθμού των. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, παρατηρούμε στο επίχρισμα ότι τα αιμοπετάλια είναι τόσο μεμονωμένα όσο και συσσωρευμένα κατά σωρούς άλλοτε άλλου μεγέθους. Καλό θα είναι στην αναζήτηση αιμοπεταλιακώνσωρών να μελετάται η επίστρωση σε όλη την έκταση του πλακιδίου και ιδίωςστα ακραία του πεδία. Παράλληλα με τον σχηματισμό αιμοπεταλιακών σωρών, μπορεί να παρατηρήσουμε στο επίχρισμα του περιφερικού αίματος και αιμοπετάλια προσκολλημένα σε άλλα κύτταρα όπως ουδετερόφιλα ("δορυφορισμός"). Αν και αυτό παρατηρείται σε άτομα με θρομβοπενία και με κυκλοφορούντα αντιαιμοπεταλιακά αντισώματα, είναι δυνατόν να παρατηρηθεί και σε απολύτως φυσιολογικά άτομα. Το φαινόμενο αυτό όμως δεν παρατηρείται όμως σε επιχρίσματα από αίμα με αντιπηκτικό. Σε πορφύρα, είναι χρήσιμη η διαπίστωση από την άμεση επισκόπηση του παρασκευάσματος τυχόν απουσίας σχηματισμού αιμοπεταλιακών σωρών. Τέτοιο εύρημα, αν και είναι καθαρά «υποκειμενικό» και γι' αυτό ανεπαρκές, μπορείεντούτοιςναείναιδιαγνωστικόκάποιαςλειτουργικήςμειονεξίαςτωναιμοπεταλίων(σεσπάνιεςκαταστάσεις θρομβασθένειας όπως η νόσος του Glanzmann). Η ταχεία αναγέννηση αιμοπεταλίων όπωςμεθαιμορραγικές καταστάσεις οξεία αιμόλυση, θρομβοπενική πορφύραήταχείαέξοδο από το μυελόσυνεπείατοξικότητας χαρακτηρίζεται από αρκετά μεγάλα σε διάμετρο αιμοπετάλια, πλούσια σε κοκκία στην κεντρική τους περιοχή. Υψηλό ποσοστό μεγάλων αιμοπεταλίων συνο- δεύει κυρίως τα μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα (ιδίως θρομβοκυττάρωση και μυελοσκλήρυνση). Ειδικά στα τελευταία, μπορεί κανείς να παρατηρήσει επίσης και πυρήνες μεγακαρυοκυττάρων (ολόκληρους ή σε θραύσματα) στο περιφερικό αίμα (αυτό είναι ειδικό χαρακτηριστικό εύρημα εξωμυελικής αιμοποίησης ή βλάβης του"μυελικούφραγμού"). Τονίζεται για μια ακόμα φορά, ότι η παρατήρηση των μορφολογικών διαταραχών των κυττάρων του αίματος θα πρέπει να γίνεται σε επίχρισμα περιφερικού αίματος μετά από άμεση επίστρωση (διαταραχή της μορφολογίας των ερυθρών όταν το αίμα μπει σε αντιπηκτικό), απόρριψη των πρώτων σταγόνων από τη βελόνα, καλό καθαρισμό της ράγας του δακτύλου (η παραμονή οινοπνεύματος συρρικνώνει τα κύτταρα), κατασκευή λεπτής επίστρωσης, καλή ξήρανση της επίστρωσης, χρώση με May-Grűnwald-Giemsa και επιλογή αντιπροσωπευτικού πεδίου για παρατήρηση στο επίχρισμα όπου μεκαταδυτικό φακό παρατηρείται η λεπτομερής μορφολογία των κυττάρων (απαιτείται προσοχή, συστηματική παρατήρηση και ικανή εμπειρία για την ορθή αξιολόγηση και την εξαγωγή συμπερασμάτων). ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Ανωμαλία Chediak-Higashi Μεγάλα γκριζωπά κοκκία (έγκλειστα) στα πολυμορφοπύρηνα και στις πρόδρομες μορφές τους (διαταραχή λυσοσωμάτων,γιγάντιαλυσοσώματα).παρατηρούνταιστο σύνδρομο Chediak-Higashi (στα παιδιά επαναλαμβανόμενεςλοιμώξειςαπόθετικούςκατάgramκόκκους,αλφισμός, συχνά πανκυτταροπενία, θρομβοπάθεια, ιστιοκυτταρική διήθηση ήπατος, σπληνός, εγκεφάλου και μυελού των οστών). Διαταραχή χημειοταξίας και βακτηριοκτόνου δράσης (μη παραγωγή καταλάσης) των πολυμορφοπύρηνων ενώ η φαγοκυττάρωση είναι φυσιολογική. Ανωμαλία Alder-Reilly Μεγάλα ερυθρωπά κοκκία στα λευκά αιμοσφαίρια (πρωτεΐνες/πολυσακχαρίτες). Η ανωμαλία μπορεί να βρίσκεται σε πολλά είδη κυττάρων (πολυμορφοπύρηνα, ηωσινόφιλα, λεμφοκύτταρα, μονοκύτταρα, πλασματοκύτταρα, οστεοβλάστες κλπ) ή μόνο στα πολυμορφοπύρηνα ή στα λεμφοκύτταρα ή στα μονοκύτταρα. Παρατηρείται στις βλεννοπολυσακχαριδώσεις (σύνδρομο Hurler, San Filippo, Moequio, κ.λπ.). Διαταραχή ενζύμων στα 538

11 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ λυσοσώματα. Ανωμαλία May-Hegglin Βασεόφιλα κυτταροπλασματικά έγκλειστα στα λευκά αιμοσφαίρια. Παρατηρούνται στο σύνδρομο May-Hegglin (συνδυάζεται με ουδετεροπενία, θρομβοπενία και ανεύρεση γιγάντιων αιμοπεταλίων). Ανωμαλία Pelger-Huet Πολυμορφοπύρηνα με δίλοβο (χωρίς κατάτμηση) πυρήνα και αδρή κατανομή της χρωματίνης (ετερόζυγη μορφή), ενώ στην ομόζυγη μορφή ο πυρήνας είναι στρογγυλός Παρατηρείται σε κληρονομική μεταβίβαση της ανωμαλίας ή επίκτητα στις οξείες λευχαιμίες και στα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα (ψευδο-pelger), σε μερικές λοιμώξεις (μονοπυρήνωση, ελονοσία), σε οστικές μεταστάσεις νεοπλασμάτων ή σε λήψη φαρμάκων (π.χ. κολχικίνη). Φυσιολογική λειτουργικότητα πολυμορφοπύρηνων (ίσως διαταραχή μετανάστευσης των πολυμορφοπύρηνων). Σωμάτια Döhle Μικρά κυανωπά κυτταροπλασματικά έγκλειστα (κοντά στην κυτταρική μεμβράνη) στα πολυμορφοπύρηνα (ριβοσωματικό RNA). Παρατηρούνται σε λοιμώξεις, σε φλεγμονώδηνοσήματα, εγκαύματα,τοξικήδράση ουσιών στο μυελό και στα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα. Τοξική κοκκίωση Αδρά κοκκία στα πολυμορφοπύρηνα (διατήρηση των πρωτογενών κοκκίων). Παρατηρούνται σε λοιμώξεις, σε φλεγμονώδη νοσήματα και σε λήψη GM- ή G-CSF. Ραβδία ή Σωμάτια Auer Επιμήκηή στρογγυλά έγκλειστα στα βλαστικά κύτταρα και προμυελοκύτταρα (συναθροίσεις παθολογικών αζουρόφιλων κοκκίων). Παρατηρούνται στην οξεία μυελογενή λευχαιμία (ιδιαίτερα στην οξεία προμυελοκυτταρική λευχαιμία όπου μπορεί να είναι και πολλαπλά). Λευκοκυττάρωση Αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων πάνω από 11x10 9 /1. Παρατηρείται κατά τη διάρκεια κάθε φυσιολογικού ή παθολογικού stress ή στη λήψη κορτικοειδών. «Στροφή προς τ' αριστερά» Παρουσία στο περιφερικό αίμα μεταμυελοκυττάρων και άλλων αωρότερων κυττάρων της κοκκιώδους σειράς. Παρατηρείται σε λοιμώξεις, νέκρωση ιστών, στη διαβητική οξέωση, στις λευχαιμοειδείς αντιδράσεις, στη χρόνιαμυελογενήλευχαιμία,μυελοσκλήρυνσηκαισεάλλα μυελοδυσπλαστικά και μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα. «Στροφή προς τα δεξιά» Ανεύρεση πολυκατάτμητων πολυμορφοπύρηνων (με πάνω από πέντε λοβούς). Παρατηρείται στη μεγαλοβλαστική αναιμία, στη σιδηροπενική αναιμία (σπάνια), στα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, σε βαριές λοιμώξεις ή στην ουραιμία και σπάνια είναι κληρονομική διαταραχή. Σπάνια περιγράφεται η ίδια διαταραχή και στα ηωσινόφιλα. Πολυμορφοπύρηνα με προσεκβολές του πυρήνα Οι προσεκβολές του πυρήνα των πολυμορφοπύρηνων (drumstick στις γυναίκες) είναι αυξημένες στα υπερκατάτμητα πολυμορφοπύρηνα και σε ανωμαλίες του καρυότυπου με περισσότερα Χ χρωμοσώματα. Σε άτομα με τρισωμία της ομάδας D παρατηρούνται 2-5 μικρές προσεκβολές κατευθυνόμενες προς το κέντρο του κυττάρου (καρυόσχιση). Συχνάσυνοδεύεταιμεανωμαλία Pelger-Huet και μπορεί να βρίσκεται σε αρρώστους με μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, μετά από ακτινοβόληση ή μετά έκθεση σε τοξικές ουσίες. Λευκοερυθροβλαστική Αντίδραση Παρουσία στο περιφερικό αίμα στροφής προς τ'αριστερά της κοκκιώδους σειράς με σύγχρονη παρουσία ερυθροβλαστών. Παρατηρείται στη μυελοσκλήρυνση, σε κατάληψη του μυελού από μεταστάσεις νεοπλάσματος καθώς και κατά τη διάρκεια μιας οξείας αιμορραγίας ή αιμόλυσης. Άτυπα λεμφοκύτταρα Συνήθως μεγάλα σε μέγεθος σε σχέση με τα φυσιολογικά λεμφοκύτταρα που συχνά χρωματίζονται πιο έντονα bleu από ότι συνήθως. Παρατηρούνται στη λοιμώδη 539

12 Λ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ και συν. μονοπυρήνωση, σε λοιμώξεις από ιούς, τοξοπλάσμωση, σε αντιδράσεις από φάρμακα καθώς και στο σύνδρομο λεμφοκυττάρωσης μετά από μεταγγίσεις. Πυρηνικές σκιές Κατεστραμμένοι πυρήνες λεμφοκυττάρων. Παρατηρούνται στη χρόνια λεμφογενή λευχαιμία και φυσιολογικά στα βρέφη. Λεμφοκυττάρωση Αριθμός λεμφοκυττάρων πάνω από 4x10 9 /1 για τους ενήλικεςκαιπάνωαπό7x10 9 /1γιαταπαιδιά.Παρατηρείται στη χρόνιαλεμφογενήλευχαιμία,λοιμώδημονοπυρήνωση, κοκίτη, σε λοιμώξεις από ιούς και στον υποσπληνισμό. Λεμφοπλασματοκυτταροειδή κύτταρα Κύτταρα με χαρακτηριστικά λεμφοκυττάρων και πλασματοκυττάρων. ΠαρατηρούνταιστημακροσφαιριναιμίαWaldenström, στα λεμφώματα ή στις ιογενείςλοιμώξεις. Λευχαιμικά κύτταρα Παρουσία άλλοτε άλλου ποσοστού των βλαστών. Παρατηρείται σε όλους τους τύπους οξείας λευχαιμίας, μυελοϋπερπλαστικών συνδρόμων, λευχαιμοειδούς αντίδρασης και σε αποκατάσταση της κοκκιώδους σειράς μετά από μυελική απλασία ή ακοκκιοκυτταραιμία. Λεμφωματικά κύτταρα Αύξηση της αναλογίας άτυπων λεμφοκυττάρων, λεμφοβλαστών χαρακτηριστικής μορφολογίας ανάλογα με τον υποκείμενο κυτταρικό τύπο λεμφφώματος. Παρατηρούνται στα κακοήθη λεμφώματα. Εμπύρηνα ερυθρά Ερυθράαιμοσφαίριαπουπεριέχουνακόματονπυρήνα τους (ερυθροβλάστες πουμπορείνα είναιορθοβλαστικοί, μεγαλοβλαστικοί ή δυσερυθροποιητικοί). Παρατηρούνται στις αιμολυτικές αναιμίες, λευχαιμίες, μυελοϋπερπλαστικά ή μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, στην ιδιοπαθή ερυθραιμία, στις μυελοφθισικές αναιμίες, στο μυέλωμα, στην εξωμυελική αιμοποίηση, μεγαλοβλαστική αναιμία, σπληνεκτομή ή σε οποιαδήποτε βαριά ή οξεία αναιμία, και στην κατάληψη του μυελού απόμεταστάσεις. Σωμάτια Howell-Jolly Σφαιρικά ερυθροκύανου χρώματος ενδοερυθροκυτταρικά σωμάτια (με χρώση Wright) που είναι κομμάτια από τον πυρήνα (πυρηνορρηξίες, θετική χρώση για DNA, Feulgen). Παρατηρούνται στον υποσπληνισμό ή στην κακοήθη αναιμία. Σωμάτια Heinz Μικράστρογγυλάέγκλειστα πουφαίνονται στο μικροσκόπιο αντιθέσεως φάσεων ή μετά από έμβια χρώση στο κοινό μικροσκόπιο (χρώση με methyl violet ή new methylen blue). Παρατηρούνται σε κληρονομικές αιμολυτικές αναιμίες(π.χ.ανεπάρκειαg6pd),στιςδευτερογενείςαιμολυτικές αναιμίες λόγω φαρμάκων (δαψώνη, φαινακετίνη κλπ),σταμεσογειακάσύνδρομα(αιμοσφαιρινοπάθειαη), σε μερικές αιμοσφαιρινοπάθειες (αιμοσφαιρίνη Zurich, Koln, Ube, I κλπ) ή σε ασταθείς αιμοσφαιρίνες. Σιδηροκύτταρα (σωμάτια Pappenheimer) Ερυθρά αιμοσφαίρια που περιέχουν κοκκία σιδήρου, που χρωματίζονται κυανοπράσινα με χρώση Wright ή Prussian blue. Παρατηρούνται στις σιδηροβλαστικές αναιμίες, στον υποσπληνισμό ή στις χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες. Δακτύλιοι Cabot Ενδοερυθροκυτταρικοί δακτυλιοειδείς σχηματισμοί που είναι υπολείμματα της πυρηνικής ατράκτου κατά τη διαίρεση του κυττάρου. Παρατηρούνται στη μεγαλοβλαστική αναιμία, στη μολυβδίαση ή σε εγγενείς διαταραχές DNA (π.χ. διούρηση ορωτικού οξέος κλπ). Παράσιτα ~ Μικρόβια (ελονοσία, μπαμπεσίωση, μύκητες, λεϊσμανίαση, τοξόπλασμα, ερλιχίαση, μπαρτονέλλωση, φιλαρίαση, κ.λπ.) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. BainB.Leukaemiadiagnosis.3rdedition,BlackwellPublishing Ltd, London, Bain B. Blood Cells: A Practical Guide. Blackwell Publishing Ltd, London, Bessis M. Blood Smears Reinterpreted. Springer International, New York Dreyfus B. Hematologie. Flammarion, Paris, Hoffbrand AV, Pettit JE. Sandoz Atlas. ClinicalHaematology. 2nd edition, Mosby-Wolfe, London, HoffbrandAV,PettitJE,MossPAH.EssentialHaematology.4th edition, Blackwell Scientific Publ., London,

H κυτταρομορφολογία στη διάγνωση των αιματολογικών διαταραχών

H κυτταρομορφολογία στη διάγνωση των αιματολογικών διαταραχών 13 H κυτταρομορφολογία στη διάγνωση των αιματολογικών διαταραχών Γ.Χρ. Μελέτης H σύγχρονη αυτοματοποιημένη μέτρηση της γενικής αίματος παρέχει ικανό αριθμό δεδομένων για τα χαρακτηριστικά των εμόρφων στοιχείων

Διαβάστε περισσότερα

τα κύτταρα του αίματος στην καθημερινή ιατρική Κ. Κωνσταντόπουλος 2017

τα κύτταρα του αίματος στην καθημερινή ιατρική Κ. Κωνσταντόπουλος 2017 τα κύτταρα του αίματος στην καθημερινή ιατρική Κ. Κωνσταντόπουλος 2017 όλα τα κύτταρα του περιφερικού αίματος (ερυθρά-λευκά-αιμοπετάλια) προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο, το αρχέγονο αιμοποιητικό κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Επίχρισµα περιφερικού αίµατος ως αφετηρία διάγνωσης, αιµατολογικών και συστηµατικών νοσηµάτων

Επίχρισµα περιφερικού αίµατος ως αφετηρία διάγνωσης, αιµατολογικών και συστηµατικών νοσηµάτων ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Επίχρισµα περιφερικού αίµατος ως αφετηρία διάγνωσης, αιµατολογικών και συστηµατικών νοσηµάτων Γιάννης Χρ. Μελέτης Παθολόγος-Αιµατολόγος Αναπληρωτής Καθηγητής, Α' Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Γιάννης Μελέτης 1, Ευάγγελος Τέρπος 2 1 Παθολόγος-Αιματολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΧΡΩΜΕΣΟΡΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ. ΑΗΔΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Διευθυντής Αιματολογικού Εργαστηρίου Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός»

ΟΡΘΟΧΡΩΜΕΣΟΡΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ. ΑΗΔΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Διευθυντής Αιματολογικού Εργαστηρίου Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» ΟΡΘΟΧΡΩΜΕΣΟΡΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ ΑΗΔΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Διευθυντής Αιματολογικού Εργαστηρίου Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γενική αίµατος. Καταµέτρηση των έµµορφων στοιχείων του αίµατος

Γενική αίµατος. Καταµέτρηση των έµµορφων στοιχείων του αίµατος Γενική αίµατος Αθανασία Μουζάκη, Καθηγήτρια Εργαστηριακής Αιµατολογίας-Αιµοδοσίας, Εργαστήριο Αιµατολογίας, Αιµατολογικό Τµήµα, Παθολογική Κλινική, Τµήµα Ιατρικής, Παν/ο Πατρών Γενική αίµατος Καταµέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

13. Ηωσινόφιλο κύτταρο στα επιχρίσματα περιφερικού αίματος και μυελού των οστών

13. Ηωσινόφιλο κύτταρο στα επιχρίσματα περιφερικού αίματος και μυελού των οστών 13. Ηωσινόφιλο κύτταρο στα επιχρίσματα περιφερικού αίματος και μυελού των οστών Γ.Χρ. Μελέτης 1, Α. Σαραντόπουλος 1, Σ. Μασουρίδη 1, Ε. Βαριάμη 1, Ε. Τέρπος 2 Τα ηωσινόφιλα παράγονται όπως όλα τα κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

252 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

252 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 252 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η παρέκκλιση από το φυσιολογικό τους σχήμα (αμφίκοιλο-δισκοειδές) και η εμφάνιση ορισμένων ανωμαλιών στην μορφολογία τους, συνιστούν την ποικιλοκυττάρωση (εικόνα-60). Η ποικιλοκυττάρωση,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος πειράματος:

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη της προσέγγισης ασθενούς με πανκυτταροπενία. Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών Απαρτιωμένη διδασκαλία στην Αιματολογία Αργύρης Συμεωνίδης

Σύνοψη της προσέγγισης ασθενούς με πανκυτταροπενία. Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών Απαρτιωμένη διδασκαλία στην Αιματολογία Αργύρης Συμεωνίδης Σύνοψη της προσέγγισης ασθενούς με πανκυτταροπενία Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών Απαρτιωμένη διδασκαλία στην Αιματολογία Αργύρης Συμεωνίδης Αρχική κλινική προσέγγιση Συμπτωματικός ή μη συμπτωματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΆΔΝΗ ΟΜΆΔΑ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΧΛΛ. Εισαγωγή στην αιματολογία

ΑΡΙΆΔΝΗ ΟΜΆΔΑ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΧΛΛ. Εισαγωγή στην αιματολογία ΑΡΙΆΔΝΗ ΟΜΆΔΑ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΧΛΛ Εισαγωγή στην αιματολογία Αιματολογία Κλινική και εργαστηριακή Διαγνωστική και θεραπευτική Αυτόνομη και συνεργατική Αίμα-Λειτουργίες Μεταφορά οξυγόνου Απομάκρυνση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ «ΔΙΑΒAΖΕΤΑΙ» Η ΓΕΝΙΚH AIΜΑΤΟΣ. Φυσιολογικές τιμές αιματολογικών παραμέτρων

ΠΩΣ «ΔΙΑΒAΖΕΤΑΙ» Η ΓΕΝΙΚH AIΜΑΤΟΣ. Φυσιολογικές τιμές αιματολογικών παραμέτρων ΠΩΣ «ΔΙΑΒAΖΕΤΑΙ» Η ΓΕΝΙΚH AIΜΑΤΟΣ Μ. Οικονόμου Εισαγωγή Η «γενική αίματος» αποτελεί τη συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη εξέταση στην παιδιατρική κλινική πράξη. Ο προσδιορισμός των αιματολογικών παραμέτρων

Διαβάστε περισσότερα

Έλενα Λεμεσίου Φεβρουάριος 2015

Έλενα Λεμεσίου Φεβρουάριος 2015 Έλενα Λεμεσίου Φεβρουάριος 2015 Στην Γενική Αίματος αξιολογούνται ποσοτικά και μορφολογικά τα έμμορφα στοιχεία του αίματος Η «γενική αίματος» αποτελεί τη συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη εργαστηριακή εξέταση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ-ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΑΣ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ-ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ-ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΑΠΑΡΤΙΩΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 Αλ. Κουράκλη-Συμεωνίδου ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΑΝΑΙΜΙΑ Βαρύτητα αναιμίας Μικρή (Ηb >10 gr/dl)

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1α. Μορφολογική εξέταση και ταυτοποίηση κυττάρων αίματος 1β. Απομόνωση Λεμφοκυττάρων μονοπύρηνων κυττάρων - από περιφερικό αίμα 2. Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογία κυττάρων αίματος-ομάδες αίματος Παναγούλιας Ιωάννης, MSc,PhD

Μορφολογία κυττάρων αίματος-ομάδες αίματος Παναγούλιας Ιωάννης, MSc,PhD Άσκηση «Μορφολογία κυττάρων αίματος-ομάδες αίματος» Eρωτήσεις Αυτοαξιολόγησης 1. Το σύμπλοκο πρωτεΐνης-σιδήρου που παρουσιάζει μεγάλη συγγένεια με το Ο 2 και το CO 2 ονομάζεται: A) Αιματίνη B) Αιμοσιδερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Σημειολογία Νόσων Αίματος. Αιμιλία Στ. Χατζηγιάννη Αναπλ. Καθηγήτρια Β Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο ΕΚΠΑ

Εργαστηριακή Σημειολογία Νόσων Αίματος. Αιμιλία Στ. Χατζηγιάννη Αναπλ. Καθηγήτρια Β Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο ΕΚΠΑ Εργαστηριακή Σημειολογία Νόσων Αίματος Αιμιλία Στ. Χατζηγιάννη Αναπλ. Καθηγήτρια Β Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο ΕΚΠΑ Εργαστηριακή Σημειολογία o Ευρήματα που αποκαλύπτονται από τον ιατρό από

Διαβάστε περισσότερα

Γενική αίµατος. Καταµέτρηση των έµµορφων στοιχείων του αίµατος

Γενική αίµατος. Καταµέτρηση των έµµορφων στοιχείων του αίµατος Γενική αίµατος Αθανασία Μουζάκη, Καθηγήτρια Εργαστηριακής Αιµατολογίας-Αιµοδοσίας, Εργαστήριο Αιµατολογίας, Αιµατολογικό Τµήµα, Παθολογική Κλινική, Τµήµα Ιατρικής, Παν/ο Πατρών Γενική αίµατος Καταµέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΙΜΙΕΣ. Αθ. ΖΩΜΑΣ Δ ΠΑΝ.ΠΑΘ.ΚΛΙΝΙΚΗ

ΑΝΑΙΜΙΕΣ. Αθ. ΖΩΜΑΣ Δ ΠΑΝ.ΠΑΘ.ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΕΣ Αθ. ΖΩΜΑΣ Δ ΠΑΝ.ΠΑΘ.ΚΛΙΝΙΚΗ Ορισμός Aναιμίας Αναιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία η τιμή της Αιμοσφαιρίνης (και ίσως των Ερυθρών αιμοσφαιρίων) βρίσκονται κατά μονάδα όγκου αίματος, κάτω από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΥΠΟΣ Α ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΤΩΝ ΡΟΥΤΙΝΑΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ

ΤΥΠΟΣ Α ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΤΩΝ ΡΟΥΤΙΝΑΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΤΥΠΟΣ Α ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΩΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΤΩΝ ΡΟΥΤΙΝΑΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ 1. Οι προμηθευτές υποχρεούνται με την υπογραφή της σύμβασης να προσφέρουν (πιστοποιημένα δύο νέους (μη χρησιμοποιημένους) αιματολογικούς

Διαβάστε περισσότερα

8 η Παρουσίαση Εισαγωγή στο Αίμα

8 η Παρουσίαση Εισαγωγή στο Αίμα ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ 8 η Παρουσίαση Εισαγωγή στο Αίμα ΠΗΓΕΣ :ADAM,AMERICAN SOCIETY OF HEMATOLOGY, www.blood.co.uk Συστατικά του κυκλοφορικού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ AΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ AΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ AΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Παθησεις ερυθρων αιμοσφαιρίων 2 ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ 5.000.000/mm3 αιματος Συγκεντρωση αιμοσφαιρίνης 14-16g/dl

Διαβάστε περισσότερα

ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ)

ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) {Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR)} η ταχύτητα με την οποία καθιζάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια μέσα στον εξεταστικό σωλήνα του μεγαλύτερου

Διαβάστε περισσότερα

1η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

1η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ 1η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Το αίµα αποτελείται από υγρό που περιέχει τα λευκοκύτταρα, τα ερυθροκύτταρα και τα αιµοπετάλια. Το υγρό είναι υδατικό διάλυµα

Διαβάστε περισσότερα

Αιμολυτικές Αναιμίες- Κληρονομικές και Επίκτητες. Ελενα Σολωμού Επικ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Αιματολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπ.

Αιμολυτικές Αναιμίες- Κληρονομικές και Επίκτητες. Ελενα Σολωμού Επικ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Αιματολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπ. Αιμολυτικές Αναιμίες- Κληρονομικές και Επίκτητες Ελενα Σολωμού Επικ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Αιματολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπ. Πατρών Aίτια Αιμόλυσης Εξωαγγειακή Αιμόλυση Ενδογενή Αίτια: Διαταραχές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΕΥΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ

ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΕΥΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΕΥΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΚΟΚΚΙΩΔΗΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΣΕΙΡΑ Επιμέλεια Παρουσίαση: Θεοδωρίδης Δημήτριος Επιμελητής β ΚΟΚΚΙΩΔΗΣ ΣΕΙΡΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΚΟΚΚΙΑ -> στάδιο προμυελοκυττάρου * ΙΩΔΕΡΥΘΡΑ * Per-ox (+) ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

3. Η αρχή λειτουργίας του προσφερόμενου αναλυτή να στηρίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένες μεθόδους μέτρησης.

3. Η αρχή λειτουργίας του προσφερόμενου αναλυτή να στηρίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένες μεθόδους μέτρησης. CellDyn Sapphire ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΤΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 1. Ο προσφερόμενος αναλυτής να έχει την δυνατότητα ανάλυσης φλεβικού αίματος. Όλες οι παράμετροι που ζητούνται ( και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΠΑΓΚΥΤΤΑΡΟΠΕΝΙΑ ΚΑΙ ΠΥΡΕΤΟ. Απαρτιωμένη διδασκαλία στην Αιματολογία 2014

ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΠΑΓΚΥΤΤΑΡΟΠΕΝΙΑ ΚΑΙ ΠΥΡΕΤΟ. Απαρτιωμένη διδασκαλία στην Αιματολογία 2014 ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΠΑΓΚΥΤΤΑΡΟΠΕΝΙΑ ΚΑΙ ΠΥΡΕΤΟ Απαρτιωμένη διδασκαλία στην Αιματολογία 2014 Ιστορικά ασθενών με σύνδρομα μυελικής ανεπάρκειας 1 ο ιστορικό: Ανδρας 65 ετών με ήπιο σακχαρώδη διαβήτη από 5-ετίας παρουσιάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

1) Σε απάντηση της εταιρείας Alpha Medical επισημαίνουμε τα εξής: Απαλείφεται η προδιαγραφή Νο 16 αφού τα επιχειρήματα της εταιρίας είναι αποδεκτά.

1) Σε απάντηση της εταιρείας Alpha Medical επισημαίνουμε τα εξής: Απαλείφεται η προδιαγραφή Νο 16 αφού τα επιχειρήματα της εταιρίας είναι αποδεκτά. Θέμα: ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΑΝΑΛΥΤΕΣ ΡΟΥΤΙΝΑΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ 1) Σε απάντηση της εταιρείας Alpha Medical

Διαβάστε περισσότερα

YΠΟΔΕΙΓΜΑ Ι. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ Πανταζή Αλίνα ΠΕ04 ΙΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ/-ΤΡΙΩΝ

YΠΟΔΕΙΓΜΑ Ι. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ Πανταζή Αλίνα ΠΕ04 ΙΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ/-ΤΡΙΩΝ YΠΟΔΕΙΓΜΑ Ι ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ του Εκπαιδευτικού ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ Πανταζή Αλίνα ΠΕ04 ΙΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ/-ΤΡΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Γενική αίματος ΕΜΕ 17-3-2010. Π.ΠαρασκευοπούλουΠαρασκευοπούλου

Γενική αίματος ΕΜΕ 17-3-2010. Π.ΠαρασκευοπούλουΠαρασκευοπούλου Γενική αίματος ΕΜΕ 17-3-2010 Π.ΠαρασκευοπούλουΠαρασκευοπούλου Γενική Αίματος Συχνότερη εξέταση Πληροφορίες για τα έμμορφα στοιχεία του αίματος WBC (Λευκά( Λευκά) RBC ( Ερυθρά) PLT ( Αιμοπετάλια) Συνδυασμός

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Σηµειολογία Νόσων. Αιµιλία Στ. Χατζηγιάννη Αναπλ. Καθηγήτρια Β Παθολογική Κλινικήκαι Οµώνυµο Εργαστήριο ΕΚΠΑ

Εργαστηριακή Σηµειολογία Νόσων. Αιµιλία Στ. Χατζηγιάννη Αναπλ. Καθηγήτρια Β Παθολογική Κλινικήκαι Οµώνυµο Εργαστήριο ΕΚΠΑ Εργαστηριακή Σηµειολογία Νόσων Αίµατος Αιµιλία Στ. Χατζηγιάννη Αναπλ. Καθηγήτρια Β Παθολογική Κλινικήκαι Οµώνυµο Εργαστήριο ΕΚΠΑ Εργαστηριακή Σηµειολογία o Ευρήµατα που αποκαλύπτονται από εργαστηριακές

Διαβάστε περισσότερα

Αιματολογία για Ρευματολόγους Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα : διάγνωση, πρόγνωση, αυτοάνοσες εκδηλώσεις

Αιματολογία για Ρευματολόγους Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα : διάγνωση, πρόγνωση, αυτοάνοσες εκδηλώσεις 9 ο ΚΡΗΤΟΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Αιματολογία για Ρευματολόγους Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα : διάγνωση, πρόγνωση, αυτοάνοσες εκδηλώσεις Μαρία Ξημέρη Επικουρική Αιματολόγος Case presentation Παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

EΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Λ.Β. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

EΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Λ.Β. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ EΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Αιμοληψία Νηστεία 12 ωρών πριν τη δειγματοληψία για αποφυγή λιπαιμίας (μονογαστρικά) Λήψη φλεβικού αίματος (αιματολογικές/βιοχημικές εξετάσεις, ορολογικές και έλεγχος αιμοστατικής λειτουργίας)

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογικές λειτουργίες κυττάρων αίματος Κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση αιματολογικών παθήσεων. Μαθήματα Παθοφυσιολογίας

Φυσιολογικές λειτουργίες κυττάρων αίματος Κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση αιματολογικών παθήσεων. Μαθήματα Παθοφυσιολογίας Φυσιολογικές λειτουργίες κυττάρων αίματος Κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση αιματολογικών παθήσεων Μαθήματα Παθοφυσιολογίας Φυσιολογική λειτουργία κυττάρων αίματος Ερυθρά αιμοσφαίρια, κύτταρα χωρίς πυρήνα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΗΣ -Α ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤOY AIMATOΛΟΓΙΚOY ΑΝΑΛΥΤH ΥΨΗΛΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΛΥΤΗΣ -Α ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤOY AIMATOΛΟΓΙΚOY ΑΝΑΛΥΤH ΥΨΗΛΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ -Α ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤOY AIMATOΛΟΓΙΚOY ΑΝΑΛΥΤH ΥΨΗΛΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 1. Η αρχή λειτουργίας του αναλυτή να στηρίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένες μεθόδους μέτρησης κυττάρων, που υπαγορεύουν την

Διαβάστε περισσότερα

Γενική αίματος και φυσιολογικός αιμοποιητικός μυελός

Γενική αίματος και φυσιολογικός αιμοποιητικός μυελός Γενική αίματος και φυσιολογικός αιμοποιητικός μυελός Αργύρης Συμεωνίδης Απαρτιωμένη διδασκαλία Αιματολογίας 2015 Γενική αίματος Ορισμός Η περιγραφική αποτύπωση μιάς αντιπροσωσωπευτικής εικόνας του αίματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΩΡΙΖΑ ΖΑΜΠΕΤΑ Επιμελήτρια Β Αιματολογικού Εργαστηρίου Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» Οι αιμοσφαιρινοπάθειες αποτελούν τις πιο κοινές μονογονιδιακές ασθένειες παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

Νόρα Βύνιου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αιματολογίας ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Νόρα Βύνιου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αιματολογίας ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Νόρα Βύνιου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αιματολογίας ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα (MΥΝ) Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία (ΧΜΛ), BCR-ABL1 + Χρόνια Ουδετεροφιλική Λευχαιμία (ΧΟΛ)

Διαβάστε περισσότερα

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα;

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα; ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος του κυκλοφορικού συστήματος;...... 2. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από: i 3.

Διαβάστε περισσότερα

Ασθενής άρρεν 67 ετών προσήλθε λόγω ρινορραγίας από 4ημέρου, ενός επεισοδίου μέλαινας κένωσης προ 8ώρου, με συνοδό αδυναμία και καταβολή.

Ασθενής άρρεν 67 ετών προσήλθε λόγω ρινορραγίας από 4ημέρου, ενός επεισοδίου μέλαινας κένωσης προ 8ώρου, με συνοδό αδυναμία και καταβολή. Ασθενής άρρεν 67 ετών προσήλθε λόγω ρινορραγίας από 4ημέρου, ενός επεισοδίου μέλαινας κένωσης προ 8ώρου, με συνοδό αδυναμία και καταβολή. ΑΤΟΜΙΚΟ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟ Μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα από έτους(λόγω

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστική προσπέλαση και διαφορική διάγνωση ασθενών με σπληνομεγαλία

Διαγνωστική προσπέλαση και διαφορική διάγνωση ασθενών με σπληνομεγαλία Διαγνωστική προσπέλαση και διαφορική διάγνωση ασθενών με σπληνομεγαλία Αξιολόγηση βαρύτητας σπληνομεγαλίας και υφής του σπληνός Σπλήνας ψηλαφητικά επώδυνος ή ανώδυνος Σπληνικό χείλος οξύ ή αποστρογγυλομένο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ)

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ) ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ) Αλεξάνδρα Κουράκλη-Συμεωνίδου Απαρτιωμένη διδασκαλία Φεβρουάριος-Μάρτιος 2015 ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (Θαλασσαιμία) Πρόκειται για μία ετερογενή ομάδα κληρονομικών αναιμιών (αυτοσωματικών-υπολοιπόμενων)

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ)

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ) ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ (ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ) Αλεξάνδρα Κουράκλη-Συμεωνίδου Διευθύντρια ΕΣΥ Υπεύθυνη Μον. Μεσογ. Αναιμίας ΠΓΝ Πατρών Απαρτιωμένη διδασκαλία Αιματολογίας Μάρτιος 2017 Εκπαιδευτικοί στόχοι Κλινική ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Β ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Β ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Β ) ΕΥΤΕΡΑ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τα ερυθροκύτταρα αποτελούν τα πολυαριθμότερα κύτταρα του περιφερικού

Τα ερυθροκύτταρα αποτελούν τα πολυαριθμότερα κύτταρα του περιφερικού EΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ 5 Τα ερυθροκύτταρα αποτελούν τα πολυαριθμότερα κύτταρα του περιφερικού αίματος. Ο φυσιολογικός τους αριθμός είναι περίπου 4.5-6 εκατομμύρια ανά μικρόλιτρο (4.5-6 10 6 /μl). Η ονομασία τους

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση περιστατικού : Σοβαρού βαθμού αναιμία σε ασθενή 18 ετών

Παρουσίαση περιστατικού : Σοβαρού βαθμού αναιμία σε ασθενή 18 ετών Παρουσίαση περιστατικού : Σοβαρού βαθμού αναιμία σε ασθενή 18 ετών Αιματολογική Κλινική Λεμφωμάτων Μ.Μ.Μ.Ο. Γ.Ν.Α Ευαγγελισμός Απρίλιος 2018 Κουνατίδης ημήτρης Αιτία προσέλευσης Νεαρή ενήλικας 18 ετών

Διαβάστε περισσότερα

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Μεταγγίσεις σε νεογνά και παιδιά Μεταγγίσεις στον νεογνικό πληθυσμό Μεταγγίσεις στον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ. Λ. Β. Αθανασίου

ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ. Λ. Β. Αθανασίου ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ Λ. Β. Αθανασίου ΣΠΛΗΝΑΣ - Τοπογραφία ΣΠΛΗΝΑΣ - Τοπογραφία Σύνδεση με στόμαχο (γαστροσπληνικός σύνδεσμος) Θέση - Πλήρωση στομάχου Κενός στόμαχος Ενδοθωρακική μοίρα κοιλιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ. Μαρία Αγγελοπούλου Επ. Καθηγήτρια Αιματολογίας Αιματολογική Κλινική ΕΚΠΑ

ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ. Μαρία Αγγελοπούλου Επ. Καθηγήτρια Αιματολογίας Αιματολογική Κλινική ΕΚΠΑ ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Μαρία Αγγελοπούλου Επ. Καθηγήτρια Αιματολογίας Αιματολογική Κλινική ΕΚΠΑ Το αίμα αποτελείται από: 95% Water 5% Proteins - Albumin - Globulins - Fibrinogen Glucose Fat Electrolytes

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΕΥΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ

ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΕΥΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΕΥΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΚΟΚΚΙΩΔΗΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΣΕΙΡΑ Επιμέλεια Παρουσίαση: Θεοδωρίδης Δημήτριος Επιμελητής β ΚΟΚΚΙΩΔΗΣ ΣΕΙΡΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΚΟΚΚΙΑ -> στάδιο * ΙΩΔΕΡΥΘΡΑ * Per-ox (+) ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΚΟΚΚΙΑ -> στάδιο

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα σχετιζόμενα με την τυποποίηση αντιγόνων Ι

Προβλήματα σχετιζόμενα με την τυποποίηση αντιγόνων Ι Β Προβλήματα Φαινότυπος Β(Α): ασθενής αντίδραση με αντι-α, έντονη αντίδραση με αντι-β, και ο ορός αντιδρά με ερυθρά Α₁. Ο αντιορός Α περιέχει τον κλώνο ΜΗΟ4? Επίκτητος Β φαινότυπος: έντονη αντίδραση με

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 0918 «Βιοχημική Αξιολόγηση Αθλητών»

Διαβάστε περισσότερα

Τα ερυθροκύτταρα αποτελούν τα πολυαριθμότερα κύτταρα του περιφερικού

Τα ερυθροκύτταρα αποτελούν τα πολυαριθμότερα κύτταρα του περιφερικού EΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ 5 Στο κεφάλαιο αυτό: Ανασκοπείται η λειτουργία του ερυθροκυττάρου και η δομή και λειτουργία της ερυθροκυτταρικής μεμβράνης. Περιγράφονται τα κύτταρα της ερυθροκυτταρικής σειράς. Τονίζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ. Σκούρα Μαγδαληνή Επιμ.Α Αιματολογικού εργαστηρίου «Κωνσταντοπούλειου Γ.Ν.Ν.Ιωνίας»

ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ. Σκούρα Μαγδαληνή Επιμ.Α Αιματολογικού εργαστηρίου «Κωνσταντοπούλειου Γ.Ν.Ν.Ιωνίας» ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ Σκούρα Μαγδαληνή Επιμ.Α Αιματολογικού εργαστηρίου «Κωνσταντοπούλειου Γ.Ν.Ν.Ιωνίας» ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ MCV > 100 fl Μακροκυτταρικές Μεγαλοβλαστικές αναιμίες ( μεγαλοβλαστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΤΕΣΤ (ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ) (CPV )

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΤΕΣΤ (ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ) (CPV ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ 2η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ» Διεύθυνση - Διοικητική Τμήμα - Οικονομικό Γραφείο Προμηθειών Υπεύθυνος: Β. Μπουρούνης

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Αίµατος. Έλενα Σολωµού Αιµατολόγος Επικ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Αιµατολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Πατρών

Γενική Αίµατος. Έλενα Σολωµού Αιµατολόγος Επικ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Αιµατολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Πατρών Γενική Αίµατος Έλενα Σολωµού Αιµατολόγος Επικ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Αιµατολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Πατρών Αίµα ιστός σε υγρή κατάσταση-µεταφορά Ο ₂ Αίµα Αποτελείται από 1 Έµµορφα συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

Αναιµία στην τρίτη ηλικία ιερεύνηση και θεραπεία. ρ Νίκη Βυρίδη MD PhD Κλινική Βυρίδη

Αναιµία στην τρίτη ηλικία ιερεύνηση και θεραπεία. ρ Νίκη Βυρίδη MD PhD Κλινική Βυρίδη Αναιµία στην τρίτη ηλικία ιερεύνηση και θεραπεία ρ Νίκη Βυρίδη MD PhD Κλινική Βυρίδη Συχνότητα Η αναιµία αποτελεί συχνό εύρηµα στους ηλικιωµένους και η επίπτωσή της αυξάνεται µε την ηλικία. Ωστόσο δεν

Διαβάστε περισσότερα

Θρομβοπενίες και θρομβασθένειες. Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 7-3-2014

Θρομβοπενίες και θρομβασθένειες. Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 7-3-2014 Θρομβοπενίες και θρομβασθένειες Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 7-3-2014 Αιμοπετάλια Φυσιολογικός αριθμός: 150-400.000/μL Ζουν περίπου 4 μέρες To μικρότερο (2-3 μ) απύρηνο κύτταρο του περιφερικού αίματος Παράγονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΨΥΧΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΤIΝΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΨΥΧΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΤIΝΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΨΥΧΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΤIΝΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ 2013-2017 Σπαθαράκη Παρασκευή επιμ. Α Αιματολογικό Εργαστήριο ΠΑΓΝΗ Απρίλιος 2018 1 Εισαγωγή Η νόσος των ψυχροσυγκολλητινών

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΤΗ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΜΕ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

Οξεία μυελογενής λευχαιμία

Οξεία μυελογενής λευχαιμία Οξεία μυελογενής λευχαιμία Γενικά στοιχεία Ταξινόμηση και τύποι Ενδείξεις και συμπτώματα Αίτια πρόκλησης Διάγνωση Παρουσίαση και επαναστόχευση από Βικιπαίδεια Οξεία μυελογενής λευχαιμία : Ζήσου Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παθοφυσιολογία ΙΙ Αιματολογία Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Αλέξανδρος Α. Δρόσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

medicon MEDICON HELLAS A.E.

medicon MEDICON HELLAS A.E. ΠΡΟΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ 6 η YΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ,Ι.ΝΗΣΩΝ,ΗΠΕΙΡΟΥ & Δ. ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΠΑΝΑΡΚΑΔΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΡΙΠΟΛΗΣ «Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ» Τέρμα Ερυθρού Σταυρού Τρίπολη Τ.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Απομόνωση των κυτταρικών συστατικών του αίματος

Απομόνωση των κυτταρικών συστατικών του αίματος Απομόνωση των κυτταρικών συστατικών του αίματος 6 ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Σκοπός της άσκησης : η εξοικείωση του φοιτητή με φυγοκεντρικές μεθόδους διαχωρισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ

ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ Εργαστήριο Γεν. Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Α.Π.Θ. 5o ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΦΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Διδάσκοντες: Αγγελική Χέβα Παθολογοανατόμος, ΠΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» Επιστημονικός

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίζετε για το αίμα σας

Γνωρίζετε για το αίμα σας Σκοπός του φυλλαδίου δεν είναι να αντικαταστήσει τις συμβουλές του γιατρού σας, ο οποίος σας εξέτασε και διέγνωσε την πάθησή σας. Μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό ή νοσηλευτή σας για ο,τιδήποτε που τυγχάνει

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4. Ιστολογική μελέτη περιφερικού αίματος υδρόβιων σπονδυλόζωων. Μαριάνθη Χατζηιωάννου Ελένη Γκολομάζου

Κεφάλαιο 4. Ιστολογική μελέτη περιφερικού αίματος υδρόβιων σπονδυλόζωων. Μαριάνθη Χατζηιωάννου Ελένη Γκολομάζου Κεφάλαιο 4 Ιστολογική μελέτη περιφερικού αίματος υδρόβιων σπονδυλόζωων Μαριάνθη Χατζηιωάννου Ελένη Γκολομάζου 4. Ιστολογική μελέτη περιφερικού αίματος υδρόβιων σπονδυλόζωων Σύνοψη Η 2 η εργαστηριακή άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ KAI ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ KAI ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΑΚΑ ΗΜΙΑ ΑΙΜΟ ΟΣΙΑΣ ΕΒ ΟΜΑ Α ΑΙΜΟ ΟΣΙΑΣ ΓΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΥΣ ΑΘΗΝΑ, 31/5 4/6/2010 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 20/9 24/9/2010 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ KAI ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ Ηλίας Σπ. Κυριάκου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΛΕΤΣΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Λέκτορας Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, ΑΠΘ

ΚΟΛΕΤΣΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Λέκτορας Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, ΑΠΘ ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΚΟΛΕΤΣΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Λέκτορας Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, ΑΠΘ ΜΥΕΛΟΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Αντικατάσταση ΜΟ από κλωνικούς απογόνους εξαλλαγμένου πολυδύναμου

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση 1: Διαχωρισμός λεμφοκυττάρων στο ολικό αίμα

Εργαστηριακή άσκηση 1: Διαχωρισμός λεμφοκυττάρων στο ολικό αίμα Εργαστηριακή άσκηση 1: Διαχωρισμός λεμφοκυττάρων στο ολικό αίμα Εργαστήριο Ανοσολογίας Εαρινό εξάμηνο 2019 Υπεύθυνες Διδάσκουσες: Βογιατζάκη Χρυσάνθη, Τσουμάνη Μαρία Εισαγωγή Περιφερικό αίμα Το περιφερικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ. Α.Βλαχοπούλου

ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ. Α.Βλαχοπούλου ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ Α.Βλαχοπούλου ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΡΥΘΡΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ ΈΜΒΡΥΑ: : 3 η -11 η εβδομάδα λεκιθικός ασκός 9 η -24 η εβδομάδα ήπαρ 10 η εβδομάδα μυελός των οστών,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΓΑΛΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ. Aπαρτιωμένη διδασκαλία στην Aιματολογία Λαμπροπούλου Βασιλική Αιματολόγος Επιμ. Β ΕΣΥ ΠΓΝΠ

ΜΕΓΑΛΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ. Aπαρτιωμένη διδασκαλία στην Aιματολογία Λαμπροπούλου Βασιλική Αιματολόγος Επιμ. Β ΕΣΥ ΠΓΝΠ ΜΕΓΑΛΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ Aπαρτιωμένη διδασκαλία στην Aιματολογία Λαμπροπούλου Βασιλική Αιματολόγος Επιμ. Β ΕΣΥ ΠΓΝΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΟΒΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΙΜΙΕΣ Κατανόηση της απορρόφησης και βιοκατανομής

Διαβάστε περισσότερα

Ο φυσιολογικός μυελός των οστών. Κατερίνα Ψαρρά Τμήμα Ανοσολογίας - Ιστοσυμβατότητας Γ.Ν.Α. "Ο Ευαγγελισμός"

Ο φυσιολογικός μυελός των οστών. Κατερίνα Ψαρρά Τμήμα Ανοσολογίας - Ιστοσυμβατότητας Γ.Ν.Α. Ο Ευαγγελισμός Ο φυσιολογικός μυελός των οστών Κατερίνα Ψαρρά Τμήμα Ανοσολογίας - Ιστοσυμβατότητας Γ.Ν.Α. "Ο Ευαγγελισμός" μυελός των οστών πολύπλοκος όλες οι κυτταρικές σειρές από αρχέγονο αδιαφοροποίητο κύτταρο μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

-Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται από το θυρεοειδή αδένα -Ανοσοκατασταλτική δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής

-Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται από το θυρεοειδή αδένα -Ανοσοκατασταλτική δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής Άννα Ναξάκη Επιμελήτρια Α Γ Παθολογική Κλινική ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΘΕΙΟΥΡΙΑΣ(ΠΡΟΠΥΛΟ ΚΑΙ ΜΕΘΥΛΟΘΕΙΟΥΡΑΚΙΛΗ) ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΙΜΙΔΑΖΟΛΗΣ(ΚΑΡΒΙΜΑΖΟΛΗ ΚΑΙ ΘΕΙΑΜΑΖΟΛΗ) -Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΨΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ. Αργύρης Σ. Συμεωνίδης Αναπλ. Καθηγητής Αιματολογίας Πανεπιστημίου Πατρών

ΣΥΝΟΨΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ. Αργύρης Σ. Συμεωνίδης Αναπλ. Καθηγητής Αιματολογίας Πανεπιστημίου Πατρών ΣΥΝΟΨΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ Αργύρης Σ. Συμεωνίδης Αναπλ. Καθηγητής Αιματολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Βασικό γνωσιολογικό υπόστρωμα Το αίμα αποτελείται από: ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια και πλάσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΜΥΕΛΟΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΜΥΕΛΟΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΜΥΕΛΟΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ Παρούσα νόσος Ασθενής 53 ετών προσήλθε στο ΓΝ Καστοριάς λόγω εύκολης κόπωσης και αδυναμίας Έναρξη συμπτωμάτων προ διμήνου με επιδείνωση

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση Λευχαιµίας Το λευχαιµικό κύτταρο. Επιλεγόµενο Μάθηµα Αιµατολογίας

Διάγνωση Λευχαιµίας Το λευχαιµικό κύτταρο. Επιλεγόµενο Μάθηµα Αιµατολογίας Διάγνωση Λευχαιµίας Το λευχαιµικό κύτταρο Επιλεγόµενο Μάθηµα Αιµατολογίας Εισαγωγή Η κατανόηση των αιµατολογικών παθήσεων συµπεριλαµβανοµένων των οξειών λευχαιµιών προϋποθέτει την γνώση του µηχανισµού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» Ταχ. Διεύθυνση : Μουρνιές Κυδωνίας

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» Ταχ. Διεύθυνση : Μουρνιές Κυδωνίας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» Χανιά, 15-01-2015 Ταχ. Διεύθυνση : Μουρνιές Κυδωνίας Ταχ. Κωδ. : 73100 Αρ. πρωτ. 678 Πληροφορίες : ΣΥΜΝΙΑΝΑΚΗ ΑΡΓΥΡΩ Τηλέφωνο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παθοφυσιολογία ΙΙ Αιματολογία Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Αλέξανδρος Α. Δρόσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ. Α.Βλαχοπούλου Επ.Β Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α

ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ. Α.Βλαχοπούλου Επ.Β Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΩΝ Α.Βλαχοπούλου Επ.Β Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΡΥΘΡΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ ΕΜΒΡΥΑ: 3η -12η εβδομάδα λεκιθικός ασκός(μεσοβλαστική περίοδος) 5η (κύησης) -2η

Διαβάστε περισσότερα

κλινική και εργαστηριακή προσέγγιση των νοσημάτων του Τ. Ράλλης Καθηγητής Παθολογίας Ζώων Συντροφιάς, Τμήμα Κτηνιατρικής, ΑΠΘ

κλινική και εργαστηριακή προσέγγιση των νοσημάτων του Τ. Ράλλης Καθηγητής Παθολογίας Ζώων Συντροφιάς, Τμήμα Κτηνιατρικής, ΑΠΘ Τι είναι κοινό και τι όχι κατά την κλινική και εργαστηριακή προσέγγιση των νοσημάτων του ήπατος στο σκύλο και στη γάτα Τ. Ράλλης Καθηγητής Παθολογίας Ζώων Συντροφιάς, Τμήμα Κτηνιατρικής, ΑΠΘ Η γάτα δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φυσιολογία Ι. Ανοσία - Αναιμία Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φυσιολογία Ι. Ανοσία - Αναιμία Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσιολογία Ι Ανοσία - Αναιμία Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS ΑΜΕΣΗ COOMBS Θεμελιώδες γνώρισμα του κάθε οργανισμού είναι ότι αναγνωρίζει τα κύτταρα των άλλων οργανισμών ως ξένα Αντιδρά με σκοπό την καταστροφή ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Diagnostics. Προδιαγραφή 31 (ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗ ΡΙΟΥ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ, (ΠΠΥΥ) ΕΤΟΥΣ 2014, CPV:

Diagnostics. Προδιαγραφή 31 (ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗ ΡΙΟΥ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ, (ΠΠΥΥ) ΕΤΟΥΣ 2014, CPV: Diagnostics ΠΡΟΣ 6ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ - ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ-ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ & ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ» E-MAIL diabουίeνsiιagandreashοsρ.qr ΠΑΤΡΑ Μελίσσια, 06/1 Ι/20181ΣΣ/αμ

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση Αναιμιών. Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια Ν. Υ. Αιμοδοσίας Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας»

Διερεύνηση Αναιμιών. Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια Ν. Υ. Αιμοδοσίας Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας» Διερεύνηση Αναιμιών Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια Ν. Υ. Αιμοδοσίας Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας» Αρνητική δήλωση συμφερόντων με τους χορηγούς Τι είναι η Αναιμία; Σημαντικά αξιώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΞΥΣΜΙΚΗ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΥΡΙΑ (PNH) Αχιλλέας Θ. Καραμούτσιος Μονάδα Μοριακής Βιολογίας, Αιματολογικό Εργαστήριο ΠΓΝ Ιωαννίνων

ΠΑΡΟΞΥΣΜΙΚΗ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΥΡΙΑ (PNH) Αχιλλέας Θ. Καραμούτσιος Μονάδα Μοριακής Βιολογίας, Αιματολογικό Εργαστήριο ΠΓΝ Ιωαννίνων ΠΑΡΟΞΥΣΜΙΚΗ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΥΡΙΑ (PNH) Αχιλλέας Θ. Καραμούτσιος Μονάδα Μοριακής Βιολογίας, Αιματολογικό Εργαστήριο ΠΓΝ Ιωαννίνων Ιωάννινα, Σεπτέμβριος 2013 PNH Σπάνια διαταραχή του αρχέγονου αιμοποιητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ Ι

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ Ι ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ Ι ΕΝΟΤΗΤΑ «Εισαγωγή στη Βιολογία» ΑΣΚΗΣΗ 2. Οπτικό μικροσκόπιο - Χρώσεις Οι ζωντανοί ιστοί, τα περισσότερα κύτταρα και οι κυτταρικές δομές είναι άχρωμα λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΥΤΟΑΝΟΣΗΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ. Μαρία Γκανίδου Νοσοκομειακή Υπηρεσία Αιμοδοσίας ΓΝΘ Γ.Παπανικολάου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΥΤΟΑΝΟΣΗΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ. Μαρία Γκανίδου Νοσοκομειακή Υπηρεσία Αιμοδοσίας ΓΝΘ Γ.Παπανικολάου ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΥΤΟΑΝΟΣΗΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ Μαρία Γκανίδου Νοσοκομειακή Υπηρεσία Αιμοδοσίας ΓΝΘ Γ.Παπανικολάου Αυτοάνοση Αιμολυτική Αναιμία (ΑΑΑ) 1.Αυξημένη καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ 6η Υ.Π.Ε. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΟΑΑΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ 6η Υ.Π.Ε. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΟΑΑΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ 6η Υ.Π.Ε. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΟΑΑΩΝ Μολάοι 07-03-2019 Πρακτικό - Τεχνικών Προδιαγραφών για την προμήθεια αντιδραστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΥΘΡΟ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΟ. προερυθροβλάστης βασεόφιλος ερυθροβλάστης πολυχρωματόφιλος. νορμοβλάστης. δικτυοερυθροκύτταρο. ερυθροκύτταρο

ΕΡΥΘΡΟ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΟ. προερυθροβλάστης βασεόφιλος ερυθροβλάστης πολυχρωματόφιλος. νορμοβλάστης. δικτυοερυθροκύτταρο. ερυθροκύτταρο ΕΡΥΘΡΟ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΟ προερυθροβλάστης βασεόφιλος ερυθροβλάστης πολυχρωματόφιλος νορμοβλάστης δικτυοερυθροκύτταρο ερυθροκύτταρο 1 ΕΡΥΘΡΟ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΟ Αμφίκοιλος δίσκος ΣΥΣΤΑΣΗ Περιέχει αιμοσφαιρίνη, πρωτεΐνη

Διαβάστε περισσότερα

ΔOMH KAI ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ - ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ

ΔOMH KAI ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ - ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ ΔOMH KAI ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ - ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Το αίμα αποτελεί το 7% του βάρους του ανθρώπινου σώματος και, ο μέσος ενήλικας έχει συνολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΝΗΛΙΚΑ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΝΗΛΙΚΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΝΗΛΙΚΑ Α ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 29/9/2014 ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗ ΜΑΡΙΝΑ Επίκ. Καθηγήτρια ΟΡΙΣΜΟΣ Αναιμία είναι η μείωση ενός ή περισσοτέρων παραμέτρων των ερυθρών αιμοσφαιρίων δηλ. αριθμού ερυθρών,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Π.Γ.Ν.Θ.ΑΧΕΠΑ ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΑΡΤΕΜΙΣ ΚΟΛΥΝΟΥ

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Π.Γ.Ν.Θ.ΑΧΕΠΑ ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΑΡΤΕΜΙΣ ΚΟΛΥΝΟΥ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Π.Γ.Ν.Θ.ΑΧΕΠΑ ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΑΡΤΕΜΙΣ ΚΟΛΥΝΟΥ Τα λεμφοκύτταρα προέρχονται από την λεμφική σειρά, ενώ τα μονοπύρηνα, τα πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα (κοκκιοκύτταρα) και τα βασεόφιλα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ 1 ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ. Έκδοση του IΔPYMAΤΟΣ EΛΛHNIKHΣ AIMATOΛOΓIKHΣ ETAIPEIAΣ

ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ 1 ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ. Έκδοση του IΔPYMAΤΟΣ EΛΛHNIKHΣ AIMATOΛOΓIKHΣ ETAIPEIAΣ ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ 1 ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Έκδοση του IΔPYMAΤΟΣ EΛΛHNIKHΣ AIMATOΛOΓIKHΣ ETAIPEIAΣ Οκτώβριος 2016 ΑΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ 1 Πρόλογος Το Ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Γενική εξέταση αίματος Αιμοδιάγραμμα (ερμηνεία-αξιολόγηση)

Γενική εξέταση αίματος Αιμοδιάγραμμα (ερμηνεία-αξιολόγηση) Γενική εξέταση αίματος Αιμοδιάγραμμα (ερμηνεία-αξιολόγηση) Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συν/τρια Δ/τρια Ν.Υ. Αιμοδοσίας Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας» 23 Οκτωβρίου 2018, Δώμα ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

Αναιμία. Σταυρούλα Τσιάρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παθολογίας

Αναιμία. Σταυρούλα Τσιάρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παθολογίας Αναιμία Σταυρούλα Τσιάρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παθολογίας Αναιμία Μειωμένα ερυθροκύτταρα Μειωμένη αιμοσφαιρίνη Η αναιμία είναι Σύμπτωμα! Προσδιορισμός της υποκείμενης νόσου -αιτιολογίας Προσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ. Ευάγγελος Αγγελακόπουλος. Επισκέπτης Υγείας Γ.Ν.Α Ευαγγελισμός Αιμοδοσία

ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ. Ευάγγελος Αγγελακόπουλος. Επισκέπτης Υγείας Γ.Ν.Α Ευαγγελισμός Αιμοδοσία ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ Ευάγγελος Αγγελακόπουλος Επισκέπτης Υγείας Γ.Ν.Α Ευαγγελισμός Αιμοδοσία Ορισμός της Αιμοδοσίας Αιμοδοσία είναι η υπηρεσία που έχει σαν στόχο τη συλλογή αίματος από υγιή πληθυσμό με

Διαβάστε περισσότερα