Causes of CKD according to age Αιτίες νεφρικής βλάβης σε σχέση με την ηλικία. Κατσίνας Χρήστος Νεφρολόγος Γ.Ν.Πτολεμαϊδας

Transcript

1 Causes of CKD according to age Αιτίες νεφρικής βλάβης σε σχέση με την ηλικία Κατσίνας Χρήστος Νεφρολόγος Γ.Ν.Πτολεμαϊδας

2 Bowman s Capsule Glomerulus Proximal Convoluted Tubule Mesangial Matrix Adventitial Mast Cell/Macrophage Mesangial Cells Vascular Smooth Muscle Cells Renal Sympathetic Nerves Macula Densa Juxtaglomerular Distal Cells Convoluted Tubule Efferent Renal Arteriole

3

4

5

6 Λειτουργίες του Νεφρού Οι νεφροί είναι υπεύθυνοι για: 1. την απομάκρυνση των τοξικών προϊόντων του μεταβολισμού από το σώμα 2. τη διατήρηση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών 3. τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης 4. τη μετατροπή της Vitamin D στην ενεργή της μορφή 5. τη διέγερση της παραγωγής των ερυθρών αιμοσφαιρίων με τη σύνθεση της ερυθροποϊητίνης

7 Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (ΧΝΑ) Είναι μία κλινική κατάσταση όπου παρατηρείται μη αναστρέψιμη βλάβη του νεφρικού ιστού με αποτέλεσμα τη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, που σταδιακά μπορεί να μειωθεί ακόμη περισσότερο με αποτέλεσμα την αναγκαιότητα νεφρικής υποκατάστασης

8 Βαθμός νεφρικής ανεπάρκειας Στάδιο G1 GFR 90 ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G2 GFR μεταξύ ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G3a GFR >> ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G3b GFR >> ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G4 GFR >> ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G5 GFR < 15 ml/min/ 1.73m2

9 Παράγοντες οι οποίοι προκαλούν απευθείας νεφρική βλάβη Σακχαρώδης διαβήτης Υψηλή αρτηριακή πίεση Ανοσολογικά νοσήματα Λοιμώξεις συστηματικές Λοιμώξεις ουροποιητικού Λιθιάσεις ουροποιητικού Αποφράξεις του τελευταίου τμήματος του ουροποιητικού Χρήση τοξικών ουσιών

10 Παράγοντες που αυξάνουν την ευαισθησία στην νεφρική βλάβη Μεγάλη ηλικία Οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου Μείωση της νεφρικής μάζας Μικρό σωματικό βάρος κατά την γέννηση, Χαμηλό πνευματικό και οικονομικό επίπεδο Εθνικές μειοψηφίες (ΗΠΑ)

11 Παράγοντες που προκαλούν ταχύτερη πτώση της νεφρικής λειτουργίας μετά από εγκατάσταση βλάβης Υψηλά επίπεδα λευκωματουρίας, Αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση, Κακή ρύθμιση σακχάρου σε διαβητικούς, Κάπνισμα

12 Συμπτωματολογία χρόνιας νεφρικής βλάβης Μικρολευκωματουρία Λευκωματουρία Αιματουρία Επηρεασμένη νεφρική λειτουργία Αναιμία Μεταβολική οξέωση Υπέρταση κλπ.

13 Συμπτώματα Ακούσια απώλεια βάρους Ναυτία Έμετοι Αδυναμία - Κακουχία Κεφαλαλγία Γενικευμένος κνησμός Συχνουρία Νυκτουρία Ολιγουρία Ανουρία Εύκολη δημιουργία εκχυμώσεων και αιμορραγιών Μικρο-αιμορραγία πεπτικού Δ/χές επιπέδου συνείδησης (υπνηλία, λήθαργος, σύγχυση, παραλήρημα, κώμα) Μυϊκές συσπάσεις- κράμπες Σπασμοί Υπέρχρωση δέρματος κίτρινο ή γαιώδες χρώμα Διαταραχές ονύχων Δ/χές αισθητικότητας (κυρίως στα άκρα)

14

15 Επιπλοκές ΧΝΝ Δ/χές Η 2 Ο + Ηλεκτρολυτών + Οξεοβασικής: μεταβολική οξέωση, υπερκ, υπονα, υποca, υπερpo 4 Καρδιαγγειακό: αρτηριακή υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονικό οίδημα, περικαρδίτιδα, επιπωματισμός Αιμοποιητικό: διαταραχές αιμοπεταλίων, αναιμία Μεταβολισμός οστών: δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, οστεοπόρωση, οτεομαλακία Νευρικό: ουραιμική εγκεφαλοπάθεια, περιφερική νευροπάθεια, σπασμοί Ανοσοποιητικό: μειωμένη ανοσολογική απάντηση, αυξημένη συχνότητα λοιμώξεων (δια/χή κυτταρικής ανοσίας, συμπληρώματος) ΓΕΣ: αιμορραγίες, HBV, HCV ηπατίτιδα, ηπατική ανεπάρκεια

16 Ασθενείς με τελικό στάδιο σε υποκατάσταση Μ.Βρεττανία: 550/εκ. πληθυσμού ΗΠΑ: Ιαπωνία: Ελλάδα: 1217/εκ. πληθυσμού 1600/εκ.πληθυσμού 1000/εκ. πληθυσμού

17 Αιτιολογία 1 1. Προνεφρικά αίτια - Προνεφρική αζωθαιμία νεφρική υποαιμάτωση, οξεία σωληναριακή νέκρωση 2. Νεφρικά αίτια βλάβη σπειράματος 3. Μετανεφρικά αίτια απόφραξη

18

19

20 Μελέτες σε παιδιά Ι Italkid project ( ) CrCl<75ml/min/1,73m 2 12,1/εκ-74,7/εκ (νεογνά έως νέους 20 χρόνων) Μ.ο. 6,9 χρ. CrCl 42ml/mi/1,73m 2 Σουηδία ( ) 7,7-21/εκ ( παιδιά από 6-16χρ) Χιλή ,7-42,5/εκ (παιδιά <18χρ.)

21 Μελέτες σε παιδιά ΙΙ ΧΝΑ τελικού σταδίου σε παιδιά <19χρόνων: ΗΠΑ 14,8 / εκ. Ν. Ζηλανδία 13,6 / εκ. Αυστρία 12,4 / εκ. Ιαπωνία 4 / εκ Το μεγάλο εύρος συχνότητας μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες, όπως και στους μηχανισμούς ελέγχου του κάθε κράτους

22 Μελέτες σε παιδιά ΙΙΙ Συχνότητα μεγαλύτερη στα αγόρια παρά στα κορίτσια 2/3 αγόρια Italkid project, North American Research Οφείλεται σε μεγαλύτερη συχνότητα κληρονομικών ανωμαλιών στα αγόρια στους νεφρούς και στις αποφρακτικές οδούς

23 Μελέτες σε παιδιά ΙV - Αιτιολογία ΧΝΑ 7000 ασθενείς (NAPRTCS-CRI registry) 57% κληρονομικές νεφρικές ανωμαλίες 21% αποφρακτικές ουροπάθειες 18% νεφρική απλασία, υποπλασία 8% ΚΟΥΠ 4% πολυκυστική νόσος νεφρών 17% σπειραματοπάθειες 25% άλλες αιτίες

24 Μελέτες σε παιδιά V Ι ηλικιακή κατανομή της ΧΝΑ Μικρότερα από ηλικία 2 χρ. 20.1% 2-6 χρόνων 15.9% 6-13 χρόνων 32.1% χρόνων 28.2% χρόνων 3.7%

25 Age at diagnosis of urinary tract malformations in children with CRF as a result of hypodysplasia and VUR by gender Ardissino, G. et al. Pediatrics 2003;111:e382-e387

26 Estimated kidney survival in children with CRF by age Ardissino, G. et al. Pediatrics 2003;111:e382-e387

27 Μελέτες σε παιδιά V - πρόγνωση 86% ΧΝΑ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΣΕ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 4% ΘΑΝΑΤΟΣ 3% ΣΤΑΘΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΠΟΣΟΣΤΟ (7%) ΧΑΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ

28 ΧΝΑ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ- ΗΠΑ The Third National Health and Examination Survey (NHANES III) υπολόγισε το 2002 ότι ο πληθυσμός που έπασχε από ΧΝΑ οποιουδήποτε σταδίου ήταν 11% (19.2εκατ.): 3.3% (5.9 εκ.) ήταν σταδίου 1 3% (5.3 εκ.) ήταν σταδίου 2 4.3% (7.6 εκ.) ήταν σταδίου 3 0.2% (400,000) ήταν σταδίου 4 & 0.2% (400,000) ήταν σταδίου 5

29 Το ποσοστό ΧΝΑ σταδίων 1-4 αυξήθηκε από 10% κατά το διάστημα σε 13.1% για το διάστημα Η αύξηση είναι μερικώς αιτιολογημένη από την αυξημένη συχνότητα ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση

30 Επιπολασμός των ασθενών με ΧΝΝ (κρεατινίνη ορού > 1,5mg/dl) στην Ελλάδα Στάδιο 5 ΧΝΑ (GFR <15) Στάδιο 4 GFR Στάδιο 3 GFR ,8 x 11 x 10 6 = Στάδιο 2 Νεφρική βλάβη & GFR Στάδιο 1 Νεφρική βλάβη & GFR >90 Σύνολο ασθενών με ΧΝΝ : > = >

31 Distribution of egfr among cohort patients in each age group O'Hare, A. M. et al. J Am Soc Nephrol 2007;18:

32

33

34 Number of People Persons Initiating Treatment for ESRD Related to Diabetes in the US Year CDC Diabetes Surveillance, 1997.

35 Incidence Per Million Population Incidence Rates of Reported ESRD by Primary Diagnosis Glomerulonephritis Hypertension Diabetes United States Renal Data System (USRDS) 2000 Annual Data Report Year

36 Συχνότητα σπειραματοπαθειών 40 studies of incidence of primary GN from Europe, North and South America, Canada, Australasia and the Middle East. The incidence of primary glomerulonephritis worldwide: a systematic review of the literature (2010) Anita McGrogan1, Casper F.M. Franssen2 and Corinne S. de Vries1

37 Συχνότητα σπειραματοπαθειών Ενήλικες 2/ /year for membrano-proliferative GN 2/ /year for mesangio-proliferative GN 6/ /year for minimal change disease 8/ /year for focal segmental glomerulosclerosis 12/ /year for membranous nephropathy 25/ /year for IgA nephropathy

38 Συχνότητα σπειραματοπαθειών Παιδιά «Rates were lower in children at around 1/ /year with the exception of minimal change disease where incidence was reported to be 20/ /year in Caucasian children with higher rates in Arabian children (92/ /year) and Asian children (62 156/ /year).»

39 In Millions In Millions Global Estimates and Projections for Incidence of Diabetes Mellitus Type I Diabetes Type II Diabetes Year Year Amos A, McCarty D, Zimmet P. Diabetes Medicine. 1997;14[Suppl5]:S1-85.

40 Αρ. ασθενών σε αιμοκάθαρση (χιλιάδες) Διαβήτης: Η συχνότερη αιτία ΤΣΝΑ Πρωτοπαθή Διάγνωση Ασθενών που Αρχίζουν Αιμοκάθαρση Αλλα 10% Σπειραματονεφρίτιδ α 13% Διαβήτης 50.1% Υπέρταση 27% Αρ ασθενών Προέκταση 95% CI , , ,240 r 2 =99.8% United States Renal Data System. Annual data report

41

42 Παιδιά του 21ου αιώνα Πανδημία παχυσαρκίας

43 Κοινωνική τάξη φυλή I /εκ Λευκούς 982/εκ Αφροαμερικανούς 344/εκ Ασιάτες Αμερικανούς 514/εκ Ινδιάνους 485/εκ Ισπανικής καταγωγής- 325/εκ μη Ισπανικής 33% των Αφροαμερικανών λόγω υπέρτασης έναντι 25% των υπολοίπων

44 Odds ratio United States Renal Data System (USRDS) 2000 Annual Data Report Odds Ratio For ESRD By Race Racial differences in ESRD in the USA from 1990 to ,45 * 3,57 * 2 1,59 1 1,00 * reference 0 * p < White Black Native Asian

45 Κοινωνική τάξη φυλή II 2004 ESRD 1000/εκ. Στους μαύρους 260/εκ. Στους λευκούς

46 Κοινωνική τάξη φυλή III 3 πολιτείες ( Georgia, North Caroline, South Caroline) 1/1/ /12/ pts εντάχθηκαν σε αιμοκάθαρση (94%) >20 ετών μέση ηλικία 61 χρόνια Α=Γ 57% μαύροι ( αναλογία στον συνολικό πληθυσμό 20%) Περιοχές >25% στα όρια της φτώχειας 496Α 369Γ /εκ Περιοχές <5% στα όρια της φτώχειας 350Α 260Γ/εκ

47 Annual incidence of ESRD (per million inhabitants) in Norway and the United States Hallan, S. I. et al. J Am Soc Nephrol 2006;17:

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61 Κόστος της θεραπείας υποκατάστασης Lysaght, JASN $ billion

62

63 Συμπερασματικά Η νεφρική νόσος αφορά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού Συναντάται σε όλες τις ηλικίες με σαφώς βέβαια μεγαλύτερη συχνότητα στους ενήλικες Η πρώιμη διάγνωση έχει σημασία ως προς την εξέλιξη της Πέρα από την ηλικία υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη της νόσου

64

65 Ευχαριστώ