قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی

Transcript

1 قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی سمیرا محرابی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران جنوب عطاءا... طالعی زاده استادیار عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی صنایع پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران چکیده در دنیای امروز سیاست بازگشتی و کیفیت محصول نقش بسزایی در تصمیمگیری مشتری برای انتخاب محصول دارد. از طرفی تامینکنندگان همواره به بیشینه کردن سود خود میاندیشند به همین جهت باید قیمتگذاری مناسبی برای محصوالت خود درنظر بگیرند. این مقاله به مبحث همکاری و رقابت در یک زنجیره تامین حلقه بسته میپردازد. زنجیره تامین از دو تامینکننده تشکیل شده است که از طریق یک خرده فروش مشترک برای فروش محصول جدید خود با یکدیگر رقابت میکنند. به منظور تحلیل شرایط مدلهای ریاضی برای سه حالت مختلف توسعه داده شده است که عبارتند از: )1( سیستم رقابتی )( سیستم همکاری از طریق کانال و )3( سیستم همکاری عمومی. در هر یک از این حالتها قیمت بهینه عمدهفروشی کیفیت بهینه محصول و قیمت استرداد بهینه به صورت ریاضی مدلسازی میشود و از طریق حل مدل بدست میآید. برای روشن شدن مطلب مثال عددی ارائه شده و حساسیت پارامترهای مختلف بر روی مقادیر بهینه سنجیده میشود. کلمات کلیدی: قیمتگذاری سیاست مرجوعی کیفیت محصول رقابت همکاری 1- مقدمه امروزه افزایش هزینهها محدود شدن منابع و لزوم پاسخگوئی سریعتر به مشتریان توجهها را به سمت یکپارچگی زنجیرهتامین جلب کردهاست. یکی از ابزارهای مهم در ایجاد هماهنگی در زنجیرهتامین قیمتگذاری است که از طریق تطبیق بهتر عرضه و تقاضا به منظور افزایش منافع زنجیرهتامین مورد استفاده قرار- در میگیرد. مسائل مرتبط با دنیای واقعی زنجیرههای تامین رقیب همیشه تصمیماتشان را به طور همزمان اتخاذ نمیکنند و در بسیاری از موارد یک رابطه رهبر- پیرو بین آنها برقرار است. از طرفی مطالعه ادبیات رقابت در مدیریت زنجیرۀ تامین نشان میدهد که اکثر تحقیقات در این حوزه بر استفاده از تئوری بازیها برای به دستآوردن تصمیمات بهینه با در نظرگرفتن فرضهای مختلف و اتخاذ استراتژیهای همزمان توسط زنجیره- های تامین تمرکز دارند. تحقیقات گوناگونی در حوزه هماهنگی زنجیره تامین صورت گرفته است. بسیاری از آنها بر ساختار استکلبرگ متمرکز بودهاند و در آنها تامینکننده به عنوان رهبر و خرده فروش به عنوان پیرو فعالیت میکند. به طور کلی در این تحقیقات فرض میشود که تقاضای بازار از یک تابع تقاضای اقطعی پیروی میکند و تامینکننده بر اساس تابع عکس العمل بهینه خردهفروش قیمت محصول را به گونهای تنظیم میکند که سودش ماکزیمم شود. به طور مثال بالچندر ]1[ اظهار می- کند که در تصمیمگیری خرید معموال مشتری اطالعات کافی از کیفیت صحیح محصول )آنچه باید باشد( ندارد. بنابراین سیاسته یا پس از فروش یک شرکت مانند سیاست مرجوعی و گارانتی در تصمیمگیری مشتری نقش مهمی دارد و سبب کمتر شدن ریسک خریدار میشود. تحقیقات موخوپادیا ][ حاکی از آن است که بیش از %70 مصرف کنندهها قبل از خرید سیاست مرجوعی شرکت را درنظر میگیرند. شرکته یا بسیاری به دلیل سیاست مرجوعیشان شهرت یافتهاند که به طور نمونه میتوان به سیاست 365 روزه و برنامه حمایت از مصرفکننده هیوندا اشاره کرد ]3[ و ]4[. داویس و همکاران ]5[ بیان کردند که در عرصه حاضر سیاسته یا شرکت برای بازپسگرفتن کاال یک عنصر مهم رقابتی در تمامی بازارهاست و یک شرکت برای اتخاذ تصمیم مناسب باید تحلیله یا بسیاری انجام دهد چرا که مطابق نظر گاید و همکاران ]7[ نیز بازپسگرفتن محصول باعث باال رفتن احتمال بازگرداندن محصول خواهد شد و از این طریق سود شرکت را کاهش میدهد. الزم به ذکر است در تحقیقات (Corresponding author) تاریخ دریافت: 1393/05/8 تاریخ پذیرش: 1393/11/8 5 جلد 5 - شماره 1- بهار 1394

2 سمیرا محرابی و عطاءاله طالعی زاده 6 دیواس و همکاران بیان شده است که هزینهه یا بازپسدادن سالیانه محصوالت در امریکا حدود 100 بیلیون دالر است. 40% از محصوالتی که مرجوع میشوند به دلیل عدم تطابق عملکرد آنها با آنچه مشتری انتظار داشته است و %0 آنها به دلیل مشکالت کیفیتی و نقص است. استوک و شیر ]6[ بیان کردند در دنیای امروز چون تعداد محصوالتی که در بازار عرضه می- شوند زیاد است تردید مصرفکننده برای انتخاب محصول بیشتر شده است. گاید و همکاران ]7[ اذعان کردند که حجم باالی خردهفروشانی که یک محصول را ارائه میکنند بیانگر نکته این است که هر محصول مشتری خاص خود را دارد. بنابراین دلیل اصلی پس دادن یک کاال کیفیت آن محصول نیست بلکه می- تواند مشکالت نصب عملکرد ناسازگار محصول با آنچه مورد انتظار مشتری است و پشیمانی خریدار باشد. فرجه مناسب برای بازپس گرفتن کاال از دیگر مواردی است که در سال 00 توسط کومار و گاید ]8[ مورد مطالعه قرارگرفتهاست. جاناکیرامن و اوردونز ]9[ یک مدل تجربی برای نشان دادن رابطه بین نرخ بازپسدادن و فرجه زمانی پسگرفتن کاال را ارائه کردند که در آن تالش برای پس دادن کاال مالک قرارگرفته بود. حاصل تحقیقات کرمانی و راو ]10[ در سال 000 و وایت فیلد و دافی ]11[ در سال 01 این شد که به طور همزمان کیفیت باال و سرویس بهتر محصول باعث قیمت باالتری شده که عالوه بر آن قیمت باالی یک محصول اشاره به کیفیت بهتری دارد که این قیمت سبب افزایش تقاضا هم میشود. بونیفیلد ]1[ در سال 010 مرجوعی رابطه بین یک را تحت کیفیت و درجه انعطافپذیری مدل فروش مستقیم ارائه کرد. سیاست چن و چنگ ]13[ در سال 013 مدلی ارائه کردند که در آن دو نوع کاالی یکسان به بازار عرضه شده و مشاهده کردند که استراتژی قیمت به نوع بازار بستگی دارد. یو و وانگ ]14[ در سال 008 بر روی سیاست بازگشت بهینه مطالعاتی انجام دادند و استراتژی بازاریابی را تحت مدل فروش مستقیم با رویکرد جمع آوری داده هیبریدی مورد بررسی قرار دادند. آنها سیاست رضایت مشتری و ایجاد تعادل بین هزینهه یا و مرجوعی تولید و فروش محصول را تحلیل کردند. چن و چنگ ]15[ نیز در سال 013 رقابت در یک زنجیرهتامین با یک تامینکننده و دو خرده فروش را درنظر گرفتند و این مسأله را در مورد کاالی مرجوعی بررسی کردند که آیا تمام قیمت فروش به مشتری پرداخت شود یا خیر که خود متاثر از خرده فروش و ورود او به بازار بود. سینگ و وایو ]16[ در سال 1984 رقابت در قیمت و کمیت را در یک انحصار مورد بررسی متمایز قرار دادند. در وضعیت کاالهای مشابه تولید کرده و هزینهه یا انحصار شرکتها حاشیهای برای هر دو شرکت برابر و ثابت است. شالمن و همکاران ]17[ در شرایط متمایز بودن محصول به مطالعه تصمیمات قیمتگذاری و بازپر- سا یز موجودی دو شرکت رقیب پرداختند. آنها مدلی را با فرض بازار انحصاری توسعه دادند که با مصرفکنندگانی که تمایلی از جنس دیگر به محصول دارند مواجه هستند. آنها دریافتند هنگامی که شرکتها اطالعات کمتری در مورد تناسب و ارجحیت محصول از مصرفکننده دریافت میکنند هزینهه یا بازپرسازی بیشتر خواهد شد. مطالعات تحلیلی و تجربی بسیاری در حوزهه یا مختلف بازتولید نظیر کنترل و برنامهریزی تولید مدیریت موجودی روشه یا جمعآوری دستهبندی محصول مدیریت اکتساب خطمشی قیمتگذاری و طراحی شبکه صورت گرفته است برای نمونه فلیچمن ]18[ در سال 1997 ساواسکان ]19[ در سال 004 گاید واسنهوس ]0[ در سال 009 توکتی ]1[ در سال 011 اوزکیر و بازلیگیل ][ در سال 01 و مواردی از این قبیل هستند. کوه و همکاران ]3[ سیستم تولید و بازتولید را مورد بررسی قرار دادند که در آن استراتژی کنترل موجودی یک سیستم کنترل تولید مبتنی بر سفارش اتوماتیک بوده است. آتاسو ]4[ نیز استراتژی بازار را برای بازتولید با درنظرگرفتن بخش بازار سبز رقابت با محصوالت جدید و چرخه عمر محصول مورد بررسی قرار دادند. این مطالعه نشان میدهد که محصول بازتولید شده در بخش بازار سبز منفعت بیشتری دارد. شی و همکاران ]5[ سیستمه یا ترکیبی را ارائه کردند که در کنار تصمیمگیریه یا قیمتگذاری و تولید محصوالت جدید و برند تولید شده و کاالهای بازگشتی همانند یک محصول جدید بازتولید میگردند به طوری که تقاضای بازار تامین شود. آنها مدل ریاضی را توسعه دادند که با درنظرگرفتن همزمان قیمت فروش مقدار تولید برای سیستمه یا دو کانالی و قیمت کاالی بازگشتی در شرایط عدم اطمینان سود کلی مورد انتظار سیستم را بیشینه میکرد. بنیتز و موریل ]6[ در سال 013 با درنظرگرفتن قیمت خرده فروشی به عنوان یک عامل برونزا و با فرض تقاضای احتمالی قیمت عمدهفروشی و قرارداد بیع متقابل مابین یک تولیدکننده و خرده فروش را مورد مطالعه قرار دادند. ماجمودر و گرونولت ]7[ یک مدل دو دوره ای بازتولید را علیرغم رقابت میان تامینکننده تجهیزات اصلی و بازتولیدکننده بومی در شرایط پیکربندی لجستیک معکوس برای اقالم بازگشتی توسعه دادند. فرگوسان و توکتای ]8[ در مقابل تهدید رقابتی که روی بازار بازتولید وجود داشت مدلی را برای حمایت از استراتژی بازیابی تامینکننده توسعه دادند. این مطالعه به بررسی رقابت میان محصول جدید و محصول بازتولیدشده که توسط تامینکننده تولید میگردند پرداخته و شرایط مطلوبی را که تحت آن برای بازتولید به شرکت هزینه و بهرهای تحمیل نمیشود مورد بررسی قرار داده است. میترا و وبستر ]9[ با فرض تاثیر کمک و تخفیف دولت رقابت قیمت میان محصول جدید و بازتولیدشده را در بازار مورد مطالعه قرار

3 قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی 7 میدهند. برنستین و فدرگرون ]30[ با فرض عدم قطعیت تقاضا در سیستمه یا توزیع دوسطحی رفتار تعاملی را در یک زنجیره تامین غیرمتمرکز متشکل از خرده فروشان رقیب و یک تامین- کننده مورد بررسی قرار دادند.چویی و همکاران [31] در سال 013 یه مطالعه یک CLSC با یک خرده فروش یک جمع- آوری کننده و یک تامینکننده به بررسی عملکردهای مختلف تحت CLSC کانال های راهبری مختلف پرداخت. و مقدم مبینی [3] در سال 014 یک مدل ریاضی شبکه زنجیره تامین معکوس پیشنهاد کردند که برای قیمتگذاری با هدف به حداکثر رساندن سود مجموع مناسب است. ال اوراردیقی [33] قدرت که داد نشان 014 در سال به در بالقوه هماهنگی اشتراک گذاری درآمد در زنجیره تأمین منجر به بهبود سطح کیفیت محصوالت می شود. ما و وانگ [34] در سال 014 با در نظر گرفتن یک CLSC با بهبود محصول که از یک تامین- کننده و یک خرده فروش تشکیل شده است دو مدل بازی غیر همکاری استکلبرگ و مدل بازی همکار به همکار ارائه دادند. وی و همکاران پیشنهاد یک 015 در سال [35] قیمتگذاری بهینه و تصمیم گیریهای جمعآوری از یک CLSC با ساختار اطالعات متقارن و نامتقارن با استفاده از تئوری بازی ها ارائه نمودند. این مقاله زنجیره تامین حلقهبستهای را بررسی مینماید که در آن دو تامینکننده در فروش محصول جدید و محصول بازتولیدشده از طریق یک خرده فروش مشترک رقابت میکنند. قیمت یک محصول میتواند بر فروش محصول دیگر اثر بگذارد. سه حالت مختلفی که در ادامه میآید برای مشکل توصیف شده فوق مورد مطالعه قرار میگیرند )i( هنگامی که هر سه عضو به طور مستقل سود خود را بیشینه میکنند )رقابتی(. )ii( هر دو تامینکننده به طور جداگانه با خرده فروش هماهنگ و یکپارچه میشوند و هر دو کانال یکپارچه به منظور بیشینه سازی سود کانال در مورد انتخاب قیمت محصول با یکدیگر رقابت میکنند )همکاری از طریق کانال( و )iii( در نهایت تمامی اعضای سیستم به منظور شکلگیری همکاری عمومی با یکدیگر تلفیق میشوند. از بررسی پژوهشهای گذشته دریافتیم که رویکردهای خصوح در سنتی هماهنگی تصمیمات بیتاثیر تامین زنجیر است. مرور ادبیات تحقیق نشان میدهد که مطالعاتی که به طور مستقیم با موضوع انتخاب سیاست بهینه در زنجیرههای تامین و بهبود کیفیت در ارتباط هستند روز به روز در حال افزایش است که دلیلی بر رشد اهمیت این موضوع دارد. همانطوری که شد بیان تامین حلقه زنجیرههای قاعده این از نیز بسته مستثنی نیستند.هدف کلی در این مقاله بیشینه کردن مقدار سود هر یک از اعضای زنجیرهتامین در کنار رسیدن به اهداف دیگر از جمله سیاست بهینه قیمت بهینه نرخ برگشت محصول سطح بهینه کیفیت است به نحوی که بهترین عملکرد از زنجیره تامین بدست آید.مقاله حاضر به این شکل ساختار یافته است: بخش به تعریف مسأله فرضیات و نمادهای مورد استفاده در مدل اختصاص داده شده است. مدلهای ریاضی در بخش 3 توسعه داده شدهاست. در بخش مطالعه عددی و تحلیل 4 حساسیت منتجشده از مطالعه ارائه میگردد. در انتها نتیجه- گیری و تحقیقات آتی مطالعه در بخش 5 ارائه میشود.. - تعریف مسأله فرضیات کلیدی و نمادها فرض میکنیم دو تامینکننده و یک خرده فروش داریم. قیمت استرداد و بهینه بگیرید. درنظر r کاال را کیفیت بهینه محصول و هدف تعیین بهینه قیمت قیمت استرداد تامینکنندگان است که به سبب آن سودشان حداکثر میگردد. عوامل مختلفی بر روی تقاضای مشتری تاثیرگذار هستند در این مسأله تقاضا را تابعی از سیاست مرجوعی و قیمت محصول و کیفیت آن در نظر میگیریم. یک تابع سیاست بازگشتی درنظر گرفته میشود که خود تابعی از سیاست مرجوعی و قیمت محصول و کیفیت محصول خواهد بود و در شکل شماره )1( نمایش داده شده است. هزینه تولید محصول جدیدی که از اجزاء استفاده شده تولید شده است نسبت به استفاده از محصول جدید کمتر است. به عبارت دیگر بازتولید شده یکسان است. است و برای همه محصوالت این موضوع بیان میکند که در مقایسه با تولید محصوالت جدید از مواد اولیه به طور مستقیم تولیدکننده متحمل هزینههای پردازش کمتری نظیر بازرسی قطعات استفاده شده کیفیت و بازتولید به منظور استخراج و بازیابی اجزای خوب از محصوالت استفاده شده و مونتاژ این اجزا در قالب محصول جدید می شود. زمان پردازش و هزینه بازتولید محصوالت در مقایسه با محصول جدید کمتر است. زیرا قطعات کهنه با قطعات جدید جایگزین می شوند. اما تالش مضاعفی الزم است تا این اجزا از محصول استفاده شده متمایز شوند. از سویی دیگر هر تولیدکننده دارای ظرفیت نامحدود است و تفاوتی میان محصول جدید و محصول بازتولید شده وجود ندارد. شکل )1(: روابط تامینکننده و خرده فروش جلد 5- شماره 1- بهار 1394

4 سمیرا محرابی و عطاءاله طالعی زاده 8 همچنین برای سادگی مدل فرض نموده ایم کهه ههم محصهول جدید و هم محصول بازتولیدشده با قیمت یکسانی توسط خهرده فروش فروخته میشوند. در ادامه پارامترهای مورد استفاده بهرای توسعه مدل بیان میشوند: معرفی متغیرهای تصمیم: قیمت عمده فروش محصول i کیفیت محصول i قیمت استرداد محصول i معرفی پارامترها: تابع تقاضای محصول i تقاضای بالقوه پارامتر حساس به قیمت پارامتر حساس به سیاست بازگشتی فروش محصول i توسط خرده فروش سود خرده فروش تابع بازگشتی محصول i مقدار بالقوه بازگشتی محصولi پارامتر حساس به قیمت استرداد پارامتر حساس به قیمت فروش محصول مقدار درآمدی که از طریق تعمیر محصول بازگشتی و نه تولید دوباره برای تامینکننده باقی میماند. هزینه تولید محصول جدید Cr هزینه بازتولید هر واحد پارامتر حساس به کیفیت کاال در تابع تقاضا g پارامتر حساس به کیفیت کاال در تابع سیاست بازگشتی 3- مدلسازی و روش حل مدلهای ریاضی که در ادامه آمده است را بها درنظرگهرفتن سهه وضعیت مختلف زیر درنظرمهیگیهریم: )a( سیسهتم رقهابتی )b( سیستم همکاری از طریق کانال )c( سیستم همکاری عمومی. 1-3: سیستم رقابتی تابع تقاضای محصول را به صورت زیر درنظر میگیریم )لی و همکاران 013(: D a p fq i i i i (1) تابع تقاضای محصول عبارتست از میزان تقاضای بالقوه برای محصول میزان تقاضایی که به قیمت محصول وابسته است میزان تقاضایی که وابسته به سیاست مرجوعی تامینکننده بوده و میزان تقاضایی که به کیفیت محصول مرتبط است. تابع محصول بازگشتی را به صورت زیر همکاران 013(: () درنظر میگیریم )لی و R r p gq i i i i i تابع محصول بازگشتی عبارتست از میزان بالقوه پسدادن محصول که این مقدار مستقل از هر عاملی بوده و میزان بازگشتی که به سیاست مرجوعی و قیمت محصول و کیفیت مرتبط است. از طرفی تابع قیمت خرده فروش را هم به صورت زیر درنظر میگیریم. p 1 (3) i wi b برای فروش محصول تولیدکننده 1 و تولیدکننده همزمان قیمت عمده فروشی حاشیه سود ثابت را به قیمته یا و را تعیین میکنند. خرده فروش عمدهفروشی اضافه میکند تا قیمت نهایی بازار تعیین شود. در نتیجه معادله سود خرده فروش به صورت زیر نوشته می شود: k PD rr wd p D p D rr r R w D w D k (4) (5) برای بدست آوردن میزان سیاست مرجوعی بهینه تامینکننده باید نشان دهیم که تابع سود مقعر بوده و ریشه مشتق اول آن را بدست آوریم بنابراین خواهیم داشت: H r, r k k r r r k k r1 r r 0 0 (6) تابع )7( مقعر است زیرا 0, پس ریشه مشتق اول تابع سود خرده فروش نسبت به متغیرهای تصمیم جواب های بهینه زیر را نتیجه می دهد. مقدار استرداد بهینه تامینکننده اول: 1 w1 wb1 gq1 r1 (8) مقدار استرداد بهینه تامینکننده دوم:

5 قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی 9 w wb gq r (9) سود تولیدکننده می تواند به صورت زیر نوشته شود: میانی تامین شود. در این حالت تحت همکاری زنجیرهتامین درونی تامین کننده 1 تامین کننده درنظرگرفته mi wi Di CmDi rd i i qi Di )10( )11( تابع m i mi w w w H w, w m i m i ww w 1 b 0 b 0 مقعر است زیرا با محاسبه زیردترمینانهای اصلی: شکل شماره )(: سیستم همکاری از طریق کانال تولیدکننده 1 سیاست یکپارچه قیمتگذاری را برای اولین کانال در ارتباط با دومین سیاست یکپارچه قیمت- کانال گذاری خرده فروش بازار تعیین میکند. تابع سود خرده فروش و تولیدکننده 1 به صورت زیر نوشته می شود: )1( p D p D rr r R k w D w D 1 1 w D C D rd q D m1 1 1 m ) 18( ) 19( پس مقدار بهینه قیمت عمده فروش اول با مشتق گیری از تابع w w هدف و مساوی صفر قراردادن به صورت زیر حاصل میشود: 1 )13( 1 b مقدار بهینه قیمت عمده فروش دوم: a b C r q fq 1 m b a b C r q fq m q Cm r w )14( مقدار بهینه کیفیت تامینکننده اول: (15( مقدار بهینه کیفیت تامینکننده دوم: q Cm r w )16( سود کل در سیستم غیرهمکاری به صورت زیر بدست می آید. t k m1 m )17( -3 سیستم همکاری از طریق کانال در این بخش مسألهای مورد مطالعه قرار میگیرد که در آن هر تامینکننده خود با خرده فروش همکاری دارد تا یک سیستم همکاری از طریق کانال شکل بگیرد. هر کانال با کانال دیگر در تعیین قیمت عمده فروشی و مقدار سیاست بازگشتی رقابت می- کند )شکل شماره (. این مدل میتواند به عنوان رقابت زنجیره- تابع سود برای هر کانال به این صورت نوشته میشود: w, r, q 1 k m1 )0( )1( Max c Max c w, r, q k m به دلیل آنکه تابع هدف کانال اول و دوم )مطابق اثبات 1( مقعر r 1 r q q 1 w w w bw gq است جواب آن بدین صورت خواهد بود: w wb fq a )( مشابه با حالت پیشین با حل تابع هدف دومین کانال داریم: w bw gq w w b fq a w1 1 b a1 fw1 fc m r1 f fw1 b gr1 f w 1 b a fw fc m r f fwb gr f a1 fq1 r1 Cmb 1 b r q 1bb a fq r Cmb 1 b r q 1bb )3( )4( )5( )6( )7( جلد 5- شماره 1- بهار 1394

6 سمیرا محرابی و عطاءاله طالعی زاده 30 r q 1 q w w w bw gq w w b fq a w1 1 b a1 fw1 fc m r1 f fw1 b gr1 f w 1 b a fw fc m r f fwb gr f a1 fq1 r1 cmb 1 b r q 1bb a fq r cmb 1 b r q 1bb )31( ) 3( ) 33( ) 34( ) 35( در نهایت سود کلی سیستم می تواند به صورت زیر نوشته شود: Max c k m 1 m )8( 3-3 سیستم همکاری کلی در این حالت به منظور بیشینه سازی سود کلی سیستم ههر دو تامینکننده و خرده فروش به صورت متحد و یکپارچه با یکدیگر فعالیت میکنند. سیستم همکاریی عمومی در شکل شهماره )3( نشان داده شده است. تامین کننده خرده فروش تامین کننده 1 شکل شماره )3(: سیستم همکاری کلی هدف کلی مدل همکهاری عمهومی بیشهینه نمهودن سهود کلهی سیستم است. سود کهل سیسهتم س سهود تولیدکننهده + 1 سهود تولیدکننده + سود خرده فروش g k m 1 m )9( Max مجددا تابع هدف باال حل میشود. سود تولیدکننده می تواند به mi wi Di CmDi rd i i qi Di m i mi w w w H w, w m i m i ww w 1 b 0 b 0 صورت زیر نوشته شود: )10( )11( تابع مقعر است زیرا با محاسبه زیردترمینان های اصلی : A1 α1 β βb 0 A α 4β 1b 0 ) 1( مقدار قیمت عمده فروشی و سیاست بازگشتی محصول و کیفیت r 1 w bw gq w wb fq a آن به صورت زیر است: مقدار بهینه و هنگامی که مقادیر بهینه و مثال عددی و از طریق محاسبات تکراری بدست آمده و بدست میآید و و مربوطه نیز تعیین میشوند. -3 در این ر یو قسمت برای نمایش کاربردی بودن مدل عددی برای هر سه کانال بیان میشود و تحلیله یا مثال یک الزم را بر آن انجام میدهیم. میزان تقاضای بالقوه تامینکننده اول و دوم را به ترتیب برابر 1000 واحد و 1300 واحد درنظر می- گیریم. پارامتر حساس به قیمت را 50 واحد و پارامتر حساس به سیاست بازگشتی را 5 واحد و مقدار بالقوه بازگشتی محصول برای تامینکننده اول 150 واحد و برای تامینکننده دوم 175 واحد فرض میشود. پارامتر حساس به قیمت استرداد 7 واحد و پارامتر حساس به قیمت 1 فروش محصول را واحد مقدار درآمدی که از طریق تعمیر محصول بازگشتی و نه تولید دوباره 10 برای تامینکننده باقی میماند واحد و هزینه تولید محصول جدید 700 واحد خواهد بود. پارامتر حساس به کیفیت کاال در تابع تقاضا 0.15 واحد و پارامتر حساس به به کیفیت کاال در تابع سیاست بازگشتی را 0.1 واحد درنظر میگیریم. =1000, =1300, =7, =0.5, =1.5, =00, =0, =0., =0.5, =10, =400, =0.9, =0.6 بازار مقداره یا بهینه بدست آمده )1( الی )3( ارائه شده اند: برای هر سه حالت در جدولهای )30(

7 قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی 31 جدول) 1 (: مقادیر بدست آمده از حل مسأله سیستم رقابتی با نرم افزار مقادیر بهینه تامینکننده دوم مقادیر بهینه تامینکننده اول =06 =1.145 = = =1549 = جدول )(: مقادیر بدست آمده از حل مسأله سیستم همکاری از طریق مقادیر بهینه تامینکننده دوم کانال با نرم افزار مقادیر بهینه تامینکننده اول = = 0.41 = = 9.44 = = جدول) 3 (: مقادیر بدست آمده از حل مسأله سیستم همکاری عمومی مقادیر بهینه تامینکننده دوم کانال با نرم افزار مقادیر بهینه تامینکننده اول = = 0.41 = = 9.44 = = تحلیل حساسیت در این بخش به منظور بررسی مختلف روی اثر پارامترهای نتایج تحلیل حساسیت انجام میشود. نتایج مربوط به تحلیل حساسیت در جداول شماره )4( )9( الی نشان داده شدهاند. همانطور که در شکل های )4( الی )6( مشاهده میشود با افزایش پتانسیل بازار برای کاالی اول قیمت کاالی اول افزایش می یابد در نتیجه سود خرده فروش و به دنبال آن سود زنجیره نیز افزایش خواهد یافت که این موضوع برای کاالی دوم نیز صادق است با افزایش ضریب حساسیت تعداد مرجوعی کاالی اول با درنظر گرفتن سطح کیفیت کیفیت کاالی اول افزایش و تعداد مرجوعی کاهش می یابد و در نتیجه سود کل روند صعودی دارد که این امر در مورد کاالی دوم نیز صادق است و در اشکال )7( الی )9( نمایان است. مطابق اشکال حاصل از تحلیل حساسیت شماره )10( الی )1( با افزایش ضریب حساسیت قیمت فروش در تابع بازگشتی قیمت فروش کاهش یافته و از طرفی قیمت استرداد نیز کاهش مییابد. به همین جهت تابع بازگشتی افزایش پیدا کرده و سبب کاهش سود کل می شود با افزایش ضریب حساسیت به کیفیت کاال مطابق اشکال )13( الی )15( قیمت فروش کاالی اول افزایش یافته و کیفیت محصول نیز روند صعودی خواهدداشت که به دنبال آن سود زنجیره افزایش مییابد. این موضوع برای کاالی دوم نیز صدق می کند. کیفیت یک محصول به عنوان یک عامل تاثیرگذار در تقاضای بازار بعد از قیمت کاال قرار دارد. در دنیای واقعی مصرفکننده در جستجوی کاالی بادوام و ماندگار و در عین حال با قیمت پایینتر هستند. افزایش پارامتر باعث افزایش قیمت محصول و در نهایت باعث افزایش سود کل کانال میشود. با افزایش ضریب حساسیت به کیفیت کاال در تابع سیاست بازگشتی مطابق شکل های )16( الی )18( قیمت فروش کاالی اول و هزینه استرداد کاهش مییابد این موضوع در رابطه با کاالی دوم نیز صادق است. زمانی که مقدار پارامتر را افزایش میدهیم قیمت محصول افزایش مییابد. افزایش قیمت کاال افزایش سود هریک از اعضای زنجیره تامین و در نهایت سود کل کانال را پیخواهد داشت. 5- نتیجه گیری همانطور که بیان شد عوامل مختلفی بر روی تقاضای مشتری تاثیرگذار هستند که در این مسأله تقاضا تابعی از سیاست مرجوعی و قیمت محصول و همچنین کیفیت محصول بیان شد. یک تابع سیاست بازگشتی درنظر گرفته شد که خود تابعی از سیاست مرجوعی و قیمت محصول و کیفیت بود. هدف تعیین میزان سیاست مرجوعی بهینه و کیفیت بهینه و قیمت بهینه تامینکنندگان بود که به سبب آن سودشان حداکثر شود. به همین منظور سه سناریو مطرح شد. با استفاده از مدل ارائه شده نقاط بهینه قیمت و سیاست مرجوعی و کیفیت بهینه خرده- فروش و تامینکنندگان بدست آمد که با جایگذاری در توابع سود میزان سود بهینه هر دو نشان داده شد. در ادامه مثال عددی از مدل ارائه شده بیان شد تا مقادیر ممکن و نتایج حاصل با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد و سپس تحلیل حساسیت انجام شد تا اثر پارامترهای مختلف بر روی متغیرهای تصمیم مشخص گردد. به عنوان تحقیقات آتی میتوان کاالهایی که مجددا استفاده میشوند را در مدل دخیل کرد و تاثیر آنها را در توابع سود خرده فروش و تامینکننده مورد بررسی قرار داد. در نظر گرفتن چند خردهفروش که محصوالت را به فروش میرسانند میتواند بسیار نزدیکتر به دنیای واقعی باشد. منحنی تقاضای خطی میتواند اصالح گردد تا منحنیه یا غیرخطی دیگری را نیز شامل شود. در واقعیت تقاضا تابعی غیرخطی برحسب قیمت است در این مقاله برای ساده سازی محاسبات تقاضا خطی در نظرگرفته شده است. بنابراین تقاضای غیرخطی با فرض رقابت قیمت میتواند درنظرگرفته شود. جلد 5- شماره 1- بهار 1394

8 3 اریمس هداز یعلاط هلاءاطع و یبارحم تیفیک تیریدم و یسدنهم هیرشن رب اهرتماراپ رییغت تاریثات یسررب :)4(لودج لوا تلاح رد میمصت یاهریغتم ریداقم دیدج ریداقم یاهریغتم میمصت تارییغت هزاب = = = = = = = = g=

9 قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی 33 جدول) 5 (: بررسی تاثیرات تغییر پارامترها بر مقادیر متغیرهای تصمیم به صورت درصدی در حالت اول مقادیر جدید متغیرهای تصمیم بازه تغییرات = % 1 76% % % 75% 11% % 14% = % 147% 69% % 14% 85% % 76% 115% % 53% 131% = % 19% 18% 19% 1% 65% 5% 66% 148% 117% 16% 1% % 8% 1% 11% 89% 86% % 69% 137% 136% 8% 77% = % 1% % 149% % 51% % 1 % = % 3% 8% 165 5% 164% % 36% % 1-8% = = % 105% 157% 18% 154% 17% 44% 7% 8% 65% % 75% 16% 134% % 95% 48% 51% 151% 166% = % 105% % 95% g= % 108% 18% 18% 19% -8% % 19% 71% 6% % 8% 118% 14% % 69% 131% 141% جلد 5- شماره 1- بهار 1394

10 34 اریمس هداز یعلاط هلاءاطع و یبارحم تیفیک تیریدم و یسدنهم هیرشن :)6(لودج رب اهرتماراپ رییغت تاریثات یسررب مود تلاح رد میمصت یاهریغتم ریداقم دیدج ریداقم یاهریغتم میمصت تارییغت هزاب 0/15 3/07 51/ =1400 0/17 174/57 68/ / /0 9/07 11/ /18 31/16 54/ =1500 0/ 179/0 73/ /33 75/7 111/ /34 3/30 19/ /87 0/66 69/71 58/90 164/0 153/ =7 0/66 0/43 145/87 19/8 156/09 140/ /47 0/5 183/98 157/98 134/18 131/ /30 0/1 1/01 198/7 11/98 111/ /50 50/95 8/ =00 0/13 88/51 84/ /65 163/63 88/ /1 01/18 90/ /39 44/60 88/ =0 0/14 85/9 90/ /03 168/55 94/ /00 09/86 96/ /4 17/30 16/10 9/ /1 - =0. 0/4 17/6 16/09 9/ /15 0/4 17/0 16/ /5 0/4 17/17 16/ /3 0/00 0/14 173/81 169/34 94/63 88/69 0/5 - =0.5 0/0 0/16 149/95 147/17 93/41 87/55 0/38 0/43 0/17 105/59 105/96 91/14 85/45 0/63 0/65 0/18 84/94 86/77 90/08 84/47 0/75 0/43 0/5 135/05 134/10 89/17 83/44 0/45 - =0.9 0/4 0/4 131/0 19/95 90/75 85/00 0/68 0/40 0/ 13/67 1/4 93/65 87/86 1/13 0/39 0/1 10/31 118/99 94/98 89/17 1/35 0/15 0/01 196/73 187/ /64 0/3 - g=0.6 0/6 0/10 151/89 147/93 93/51 87/60 0/45 0/65 0/45 111/64 11/4 91/45 85/77 0/75 1/10 0/84 100/88 10/70 90/90 85/8 0/9

11 لوصحم تیفیک نتفرگرظنرد اب هتسب هقلح نیمات هریجنز کی رد یراذگتمیق یعوجرم یاهتسایس و 35 تیریدم و یسدنهم هیرشن تیفیک هرامش -5 دلج راهب :)7(لودج رب اهرتماراپ رییغت تاریثات یسررب یاهریغتم ریداقم مود تلاح رد یدصرد تروص هب میمصت دیدج ریداقم یاهریغتم میمصت تارییغت هزاب 63% 177% 60% = % 138% 80% % 6% 10% % 3% 140% % 18% 59% = % 141% 80% % 59% 10% % 18% 141% 50 10% 78% 55% 47% 178% 178% =7 158% 180% 115% 169% 16% % 145% 1 145% 15% % 174% 158% 13% 19% % 40% =00 54% 70% 150 7% 130% % % 35% 95% =0 34% 68% 165 7% 13% 75 0% 165% 105% = % 58% 137% 134% =0.5 48% 67% 118% 117% 8 71% 83% 84% % 75% 67% 69% % 106% = % % 95% 94% % 4% 155% 149% - g=0.6 6% 43% 119% 117% % 1 89% % 351% 79% 81% 0.9

12 36 اریمس هداز یعلاط هلاءاطع و یبارحم تیفیک تیریدم و یسدنهم هیرشن :)8(لودج رب اهرتماراپ رییغت تاریثات یسررب موس تلاح رد میمصت یاهریغتم ریداقم دیدج ریداقم یاهریغتم میمصت تارییغت هزاب 0/15 3/07 51/ =1400 0/17 174/57 68/ /18 77/57 103/ /0 9/07 11/ /18 31/16 54/ =1500 0/ 179/0 73/ /33 75/7 111/ /34 3/30 19/ /87 0/66 69/71 58/90 164/0 153/90 3/5 - =7 0/66 0/43 145/87 19/8 156/09 140/1 5/5 0/47 0/5 183/98 157/98 134/18 131/09 8/75 0/30 0/1 1/01 198/7 11/98 111/67 10/5 0/50 50/95 8/ =00 0/13 88/51 84/ /65 163/63 88/ /1 01/18 90/ /39 44/60 88/ =0 0/14 85/9 90/ /03 168/55 94/ /00 09/86 96/ /4 17/30 16/ =0. 0/4 17/6 16/ /4 17/0 16/ /4 17/17 16/ /00 0/14 173/81 169/34 94/63 88/69 0/5 - =0.5 0/0 0/ /17 93/41 87/55 0/38 0/43 0/ /96 91/14 85/45 0/63 0/65 0/ /77 90/08 84/47 0/75 0/43 0/5 135/05 134/10 89/17 83/44 0/45 - =0.9 0/4 0/4 131/0 19/95 90/75 85/00 0/68 0/40 0/ 13/67 1/4 93/65 87/86 1/13 0/39 0/1 10/31 118/99 94/98 89/17 1/35 0/15 0/01 196/73 187/68 95/81 89/64 0/3 - g=0.6 0/6 0/10 151/89 147/93 93/51 87/60 0/45 0/65 0/45 111/64 11/4 91/45 85/77 0/75 1/10 0/84 100/88 10/70 90/90 85/8 0/9

13 لوصحم تیفیک نتفرگرظنرد اب هتسب هقلح نیمات هریجنز کی رد یراذگتمیق یعوجرم یاهتسایس و 37 تیریدم و یسدنهم هیرشن تیفیک هرامش -5 دلج راهب :)9(لودج رب اهرتماراپ رییغت تاریثات یسررب یاهریغتم ریداقم موس تلاح رد یدصرد تروص هب میمصت دیدج ریداقم یاهریغتم میمصت تارییغت هزاب 63% 177% 60% = % 138% 80% % 6% 10% % 3% 140% % 18% 59% = % 141% 80% % 59% 10% % 18% 141% 50 10% 78% 55% 47% 178% 178% =7 158% 180% 115% 169% 16% % 145% 1 145% 15% % 174% 158% 13% 19% % 40% =00 54% 70% 150 7% 130% % % 35% 95% =0 34% 68% 165 7% 13% 75 0% 165% 105% = % 58% 137% 134% =0.5 48% 67% 118% 117% 8 71% 83% 84% % 75% 67% 69% % 106% = % % 95% 94% % 4% 155% 149% - g=0.6 6% 43% 119% 117% % 1 89% % 351% 79% 81% 0.9

14 سمیرا محرابی و عطاءاله طالعی زاده 38 شکل )4(: اثر تقاضای بالقوه بر قیمت تامین کننده اول شکل )10(: اثر ضریب حساسیت قیمت فروش بر قیمت کاالی اول شکل )5(: اثر تقاضای بالقوه بر قیمت تامین کننده دوم شکل )11(: اثر ضریب حساسیت قیمت فروش بر قیمت کاالی دوم شکل )6(: اثر تقاضای بالقوه بر قیمت کل زنجیره تامین شکل )1(: اثر ضریب حساسیت قیمت فروش بر سود زنجیره تامین شکل )7(: اثر ضریب حساسیت تعداد مرجوعی به کیفیت تامین کننده اول شکل )13(: اثر ضریب حساسیت کیفیت در تابع تقاضا بر قیمت تامین کننده اول شکل )8(: اثر ضریب حساسیت تعداد مرجوعی به کیفیت تامین کننده شکل )14(: اثر ضریب حساسیت کیفیت در تابع تقاضا بر قیمت کاالی تامین کننده اول شکل )9(: اثر ضریب حساسیت تعداد مرجوعی بر سود زنجیره تامین شکل )15(: اثر ضریب حساسیت کیفیت در تابع تقاضا بر سود زنجیره

15 قیمتگذاری در یک زنجیره تامین حلقه بسته با درنظرگرفتن کیفیت محصول و سیاستهای مرجوعی 39 [] Mukhopadhyay, S.K., Setaputra, R. (007). A dynamic model for optimal design quality and return policies. European Journal of Operational Research 180 (3), [3] Zappos.com, (01). Shipping and Returns. < [4] Wall Street Journal, (009). Why Hyundai Is An American Hit. شکل شماره )16(: اثر ضریب حساسیت کیفیت کاال در تابع بازگشتی بر قیمت کاالی تامین کننده اول [5] Davis, S. Hagerty, M. Gerstner, E. (1998). Return policies and the optimal level of hassle. Journal of Economics and Business 50 (5), [6] Stock, J., Spec, T., Shear, H.(00). Many happy (product) returns. Harvard Business Review 80 (7), [7] Guide Jr., V.D.R., Souza, G.C., van Wassenhove, L.N., Blackburn, J.D.(006). Time value of commercial product returns. Management Science 5 (8), شکل )17(: اثر ضریب حساسیت کیفیت کاال در تابع بازگشتی بر قیمت کاالی تامین کننده اول [8] Kumar, N., Guide Jr., V.D.R., Van Wassenhove, L.N.,(00). Managing product returns at Hewlett Packard. INSEAD Teaching Case, Fontainebleau, France. [9] Janakiraman, N., Ordóñez, L., (01). Effect of effort and deadlines on consumer product returns. Journal of Consumer Psychology () [100] Kirmani, A., Rao, A.R., (000). No pain, no gain: a critical review of the literature on signaling unobservable quality. Journal of Marketing 64 (), [11] Whitefield, R.I., Duffy, A.H.B.(01). Extended revenue forecasting within a service industry. International Journal of Production Economics 141 (), [1] Bonifield, C., Cole, C., Schultz, R. L., (010). Product returns on the internet: a case of mixed signals. Journal of Business Research 63 (9 10), [133] Chen, J.M., Chang, C.I. (013). Dynamic pricing for new and remanufactured products in a closed-loop supply chain. Int. J. Prod. Econ. 146 (1), شکل )18(: اثر ضریب حساسیت کیفیت در تابع بازگشتی بر سود زنجیره رقابت قیمت میتواند برای خدمت نیز توسعه داده شود. در نظر گرفتن مکانیزم همکاری مثل اشتراک گذاری هزینه و همچنین اقدام خردهفروش به عنوان جمعکننده محصوالت مصرف شده از مصرف کنندگان میتواند توسعه مناسبی برای گسترش این کار باشد. امروزه مشتریان محصوالتی را خریداری که میکنند خدمات پس از فروش بهتری دارد. از این رو تولیدکنندگان محصول خود را براساس خدمت متمایز میکنند. این مطلب میتواند حوزه جالبی برای مطالعات آتی باشد. تشکر و قدردانی از حمایت مالی دانشگاه تهران در این تحقیق در قالب طرح پزوهشی شماره قدردانی می شود. منابع و مراجع [1] Balachander, S. (001). Warranty signaling and reputation. Management Science 47 (9), جلد 5- شماره 1- بهار 1394

16 سمیرا محرابی و عطاءاله طالعی زاده 40 [6] Benitez, R.R., Muriel, A. (013). Consumer returns in decentralized supply chain. Int. J. Prod. Econ. (Working paper). [7] Majumder, P., Groenevelt, H. (001). Competition in remanufacturing. Prod. Oper. Manag. 10(), [8] Ferguson, M., Toktay, L. (006).The effect of competition on recovery strategies. Prod. Oper. Manag. 15(3), [9] Mitra, S., Webster, S., (008). Competition in remanufacturing and the effects of government subsidies. Int. J. Prod. Econ. 111(), [30] Bernstein, F., Federgruen, A. (005). Decentralized supply chains with competing retailers under demand uncertainty. Manag. Sci. 51(1), [31] Choi, T.M., Li, Y., Xu, L., (013). Channel leadership, performance and coordination in closed loop supply chain. International journal of production economics, 146 (), [3] Moghaddam, S.V. and Mobini, A. (014). Pricing approach in a reverse supply chain. Proceedings of the CIE44 and IMSS 1 international conference on computers & industrial engineering, October, Istanbul, Turkey, [33] El Ouardighi, F., (014). Supply quality management with optimal wholesale price and revenue sharing contract: a two-stage game approach. International journal of production economics. [34] Ma, P., Wang, H., Shang, J., (013a). Contract design for two-stage supply chain coordination: integration manufacturer-quality and retailermarketing effort. International journal of production economics, 146 (), [35] Wei, J., Govindan, K., Li, Y., Zhao, J., (015). Pricing and collecting decisions in a closed loop supply chain with symmetric and asymmetric information. Computers & operations research, 54, [14] Yu, C.C., Wang, C.S.( 008). A hybrid mining approach for optimizing returns policies in e- retailing. Expert Systems with Applications 35 (4), [15] Chen, J., Grewal, R. (013). Competing in a supply chain via full-refund and no refund customer returns policies. Int. J. Prod. Econ. 146 (1), [16]Singh, N., Vives, X. (1984). Price and Quantity Competition in a Differentiated Duopoly. Rand Journal of Economics15, [17] Shulman, J.D., Coughlan, A.T., Savaskan, R.C. (011).Managing consumer returns in a competitive environment. Manag. Sci. 57, [18] Fleischmann, M., Bloemhof-Ruwaard, J.M., Dekker, R., Van Der, L., VanNunen, J.A.E.E., Van- Wassenhove, L.N. (1997).Quantitative models for reverse logistics: a review. Eur. J. Oper. Res. 103(1), [19] Savaskan, R.C., Van Wassenhove, L.N. (006). Revers echannel design: the case of competing retailers. Manag. Sci.5(1), [0] Guide, V.D., Wassenhove, L.N.V. (009). The evolution of closed-loop supply chain research. Oper. Res. 57(1), [1] Toktay, L.B, Wei, D.(011).Cost allocation in manufacturing remanufacturing operations. Prod. Oper. Manag. 0(6), [] Ozkir, V., Basligil, H. (01).Modeling product recovery in closed-loop supply chain network design. Int. J. Prod. Res. 50(8), [3] Koh,S.G.,Hwang,H.,Sohn,K.I.,Ko,C.S.(00). An optimal ordering and recovery policy for reusableitems. Comput Ind.Eng.43(1), [4] Atasu, A., Guide, V.D.R., Van, Wassenhove, L.N. (008). Product reuse economics in closedloop supply chain research. Prod. Oper. Manag. 17(5), [5] Shi, J., Zhang, G., Sha, J. (011). Optimal production and pricing policy for a closed loop system. Res., Conserv. Recycl. 55(6),