ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΣΚΠ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΦΑΣΗ

Transcript

1 ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΣΚΠ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΦΑΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΙΒΓΟΥΛΗΣ ΙΑΤΡΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΠ. ΔΙΕΥΘ. ΚΑΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Β' ΠΑΝ/ΚΗΣ ΝΕΥΡ/ΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ

2 H Π.Σ. ΚΑΙ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ/ΑΝΑΠΗΡΙΑ lη Π.Σ. είναι μια απομυελινωτική διεργασία με ώσεις και αναζωπυρώσεις, οι οποίες μπορεί να αφήνουν διαφορετικής βαρύτητας ελλείμματα και να οδηγήσουν μακροπρόθεσμα σε αναπηρία.¹ lσυνέπειες της νόσου είναι η μείωση της αερόβιας ικανότητας, η μείωση της μυικής ισχύος, της αντοχής,του εύρους κίνησης των αρθρώσεων (ROM), της ισορροπίας, αλλά και του χρόνου αντίδρασης του ασθενούς. lνευρογενείς διαταραχές κατώτερου ουροποιητικού, καθώς και γαστρεντερικού επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και δημιουργούν σοβαρές ιατρικές επιπλοκές ¹Amato,2001

3 H Π.Σ. ΚΑΙ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ/ΑΝΑΠΗΡΙΑ

4 Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

5 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ αξιολόγηση νόσου, καθώς και συνοδών προβλημάτων (καρδιαγγειακή λειτουργία, αναπν. επάρκεια, όρια φόρτισης αρθρώσεων, κάματος) ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ oμάδα αποκατάστασης : νοσηλευτής, κινησιοθεραπευτής, εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, ψυχολόγος, τεχνικός ορθώσεων, κοινωνικός λειτουργός. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ προγράμματος αποκατάστασης (συχνότητα και περιεχόμενο άσκησης)¹ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ επιπλοκών, νευρογενούς κύστεως-εντέρου ¹Patti,2003

6 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ

7 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ Στη χρόνια φάση της πάθησης οι ασθενείς παραπονιούνται συχνότερα για την κόπωση (fatigue) και τις κινητικές διαταραχές Παρ'όλα αυτά σε ποσοστό 26% οι νευρογενείς διαταραχές ούρησης μπορεί να είναι το προεξάρχον σύμπτωμα Ακόμη και σήμερα, παρά την εκτενέστερη πρόσβαση σε επιστημονική ενημέρωση, το θέμα των κυστικών διαταραχών συνεχίζει να αποτελεί για πολλούς ασθενείς θέμα taboo

8 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ lπάνω από το 70% των ασθενών με Π.Σ. παρουσιάχει διαταραχές ούρησης (ακράτεια, δυσχέρεια, νυκτουρία, επιτακτική ούρηση) lσυχνότερη είναι η συμπτωματολογία της υπερδραστήριας κύστεως lη εμφάνιση δυσσυνέργειας (κακή συνεργασία εξωστήρα σφιγκτήρα) μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση υψηλού υπολείμματος ούρων, ουρολοιμώξεις και υδρονέφρωση ή και νεφρική ανεπάρκεια λόγω των υψηλών πιέσεων που αναπτύσσονται στην κύστη lσυχνά τα συμπτώματα διαφεύγουν της προσοχής των ασθενών ή και των θεραπόντων

9 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ Piazza,1979: 74% ασθενών με Π.Σ. έχουν νευρογενείς διαταραχές ούρησης Fowler,2003: 75% των ασθενών εμφανίζουν τουλάχιστον ένα σύμπτωμα από το κατ. Ουροποιητικό, συχνότερα επιτακτικότητα Pappalardo,2004: 70% των πασχόντων παρουσιάζει διαταραχές ούρησης, οι οποίες έχουν καταστρεπτικές συνέπειες στην ποιότητα ζωής (QoL)

10 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ

11 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ Η κακή ποιότητα ύπνου των ασθενών με ΠΣ, λόγω των κυστικών διαταραχών, επιδεινώνει το αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας

12 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ Συμπτωματολογία νευρογενούς κύστεως κατά τη χρόνια φάση της πάθησης: leπίσχεση ούρων lδυσχέρεια στην ούρηση lατελής κένωση κύστεως και αντίστοιχο αίσθημα lακράτεια ούρων lσυχνουρία/ Επιτακτικότητα ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ Η ΦΑΣΗ ΚΕΝΩΣΗΣ+ΠΛΗΡΩΣΗΣ

13 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: lούρηση με υψηλές πιέσεις lυψηλά υπολείμματα ούρων μετά την ούρηση lυποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις lαποδιοργάνωση και ανώτερου ουροποιητικού (σε ποσοστό που φτάνει στο 15% των ασθενών)

14 ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΥΡΗΣΗΣ Στην Π.Σ. αντιμετωπίζουμε ασθενείς με υπογεφυρική βλάβη του ΝΜ (κυρίως) όσον αφορά τα ουρολογικά συμπτώματα με αρκετές ιδιαιτερότητες: lεντόπιση σε πολλαπλά σημεία του ΚΝΣ (εγκέφαλος κ ΝΜ) lσυμπτωματολογία και σημειολογία ποικίλουσα lκλινική εικόνα μεταβαλλόμενη (απαιτείται υψηλή κλινική υποψία)

15 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΥΡΟΓΕΝΟΥΣ ΚΥΣΤΕΩΣ

16 FOLLOW-UP Πολλαπλές επισκέψεις στον ιατρό, follow-up ανά τρίμηνο ή εξάμηνο στη χρόνια φάση κ εφόσον ο ασθενής έχει ρυθμιστεί Εκπαίδευση ασθενούς (ασκήσεις, διαχείριση λήψεως υγρών κατά τη διάρκεια της ημέρας, τεχνικές καθετηριασμών) Στόχος η ποιότητα ζωής, η διασφάλιση της υγιεινής του ουροποιητικού και η αποφυγή μόνιμου καθετήρα Απαραίτητη η συνδρομή του νοσηλευτή αποκατάστασης για την εκπαίδευση του ασθενούς Μακροχρόνια διαδικασία, επαναπροσδιορισμός στρατηγικής σύμφωνα με την εξέλιξη της νόσου Η επιτυχής διαχείριση της κύστης μειώνει τον κίνδυνο ουρολοιμώξεων, τη σπαστικότητα και αυξάνει τη δραστηριότητα και αυτοεκτίμηση του ασθενούς, αλλά και βελτιώνει την κοινωνική ζωή του ασθενούς

17 FOLLOW-UP Το ημερολόγιο κύστεως αποτελεί σημαντικό εργαλείο κατά την επανεξέταση του ασθενούς. Μπορεί να απαιτηθεί κατά την κρίση του θεράποντος επανάληψη του κλινικοεργαστηριακού ελέγχου (υπέρηχος,ανιούσα κυστεογραφία κλπ) εφόσον υπάρχει υποψία απορρύθμισης, ή ακόμα και σαν προληπτικός έλεγχος. Επανάληψη ουροδυναμικής μελέτης έχει λογική σε περίπτωση που υποπτευόμαστε ότι το ανώτερο ουροποιητικό κινδυνεύει λόγω υψηλών ενδοκυστικών πίεσεων, ή όταν αλλάξει η κλινική εικόνα του ασθενούς (πχ ξαφνική απορρύθμιση). Λαμβάνουμε υπ'όψιν τις καθημερινές δυσκολίες του ασθενούς και ζητήματα εγκράτειας και ποιότητας ζωής.

18 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ

19 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ Τι πρέπει να λάβουμε υπ'όψιν στην Π.Σ. lανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες lσυντονισμό/αταξία lσπαστικότητα lικανότητα χεριών για αυτοκαθετηριασμό ή lπαρουσία φροντίζοντος για ετεροκαθετηριασμό lζητήματα ποιότητας ζωής (εγκράτεια, σεξουαλική ζωή, θεραπευτική διευκόλυνση, κοινωνική κ επαγγελματική δραστηριότητα)

20 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ lη μεγάλη ποικιλία ειδικών καθετήρων στην αγορά εξασφαλίζει την επιλογή του κατάλληλου καθετήρα για κάθε ασθενή κ κατά συνέπεια τη λειτουργική ανεξαρτησία του lοι σύγχρονοι υδρόφιλοι καθετήρες μειώνουν το κίνδυνο τραυματισμού κ ουρολοιμώξεων lσυχνά απαιτείται η συγχορήγηση αντιχολινεργικής αγωγής lη μέθοδος που προσομοιάζει με φυσιολογική ούρηση, διαρκεί 1-2 λεπτά, μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε

21 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ Επιτυχημένο πρόγραμμα Ι.C. Προστασία ανώτερου ουροποιητικού Συχνότητα 4-6 καθετηριασμοί/ημέρα Όγκοι ούρων κατά τον καθετηριασμό που να μην υπερβαίνουν τα ml Αποφυγή επιπλοκών Κοινωνική εγκράτεια-αυτονομία Pdet<40cmH2O,V>350ml Υ<10-15%

22 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΣΜΟΙ

23 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ Guidelines 2014

24 ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ρυθμισμένη κένωση της κύστεως χαμηλές πιέσεις τόσο κατα την πλήρωση όσο και κατά την κένωση πλήρης τακτική κένωση καλή χωρητικότητα κύστεως επαρκής πρόληψη υγρών (30ml/Kg ΣΒ/μέρα)

25 ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

26 ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ Στην ΠΣ έχουμε χαμηλά ποσοστά συμμόρφωσης των ασθενών, όχι μόνο στις θεραπείες διαχείρισης της νευρογενούς κύστεως, αλλά και γενικότερα σε οποιαδήποτε ιατρική παρέμβαση (πχ φαρμακευτική ανοσοτροποποιητική αγωγή) Τα πσοσοστα συμμόρφωσης ποικίλλουν μεταξύ 40-60% όσον αφορά τη λήψη και μη διακοπή των ανοσοτροποποιητικών θεραπειών σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία Συχνά οι ασθενέις δε λαμβάνουν την αντιχολινεργική αγωγή και ακόμα συχνότερα μειώνουν τη συχνότητα ή διακόπτουν το πρόγραμμα I.C. Συνυπάρχουν γνωσιακά ελλείμματα, τα οποία δυσχεραίνουν τη συμμόρφωση.

27 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ lη συμμετοχή του νευρολόγου και ιατρού αποκατάστασης είναι σημαντική στη διάγνωση και αντιμετώπιση των ορθοκυστικών διαταραχών lαπαιτείται διεπιστημονική προσέγγιση (ιατρικές ειδικότητες, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές) lσυχνά λανθάνουν της προσοχής των θεραπόντωναποτελούν θέματα taboo lη συμμόρφωση του ασθενούς στην ιατρική οδηγία δεν είναι δεδομένη lh έγκαιρη αντιμετώπιση συντελεί στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και στην πρόληψη επιπλοκών από το ανώτερο ουροποιητικό