Ακράτεια ούρων: Κλινική προσέγγιση και σύγχρονη αντιμετώπιση. Χαράλαμπος Κωνσταντινίδης, MD, FEBU, FECSM Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ακράτεια ούρων: Κλινική προσέγγιση και σύγχρονη αντιμετώπιση. Χαράλαμπος Κωνσταντινίδης, MD, FEBU, FECSM Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης"

Σωστράτη Αποστόλου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ακράτεια ούρων: Κλινική προσέγγιση και σύγχρονη αντιμετώπιση Χαράλαμπος Κωνσταντινίδης, MD, FEBU, FECSM Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης

2 Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης Ιατρείο Νευροουρολογίας & ακράτειας

3 Ορισμοί ICS 2002 Ακράτεια ούρων Οποιαδήποτε αναφερόμενη ακούσια απώλεια ούρων Ακράτεια κατά την Προσπάθεια (ΑΠ) Οποιαδήποτε αναφερόμενη ακούσια απώλεια ούρων κατά την άσκηση, την πίεση, το βήχα ή το φτέρνισμα Επιτακτική Ακράτεια (ΕΑ) Οποιαδήποτε αναφερόμενη ακούσια απώλεια ούρων που συνοδεύεται (ή έπεται αμέσως) με επιτακτικότητα

κατά την άσκηση, την πίεση, το βήχα ή το φτέρνισμα Επιτακτική Ακράτεια (ΕΑ)

4 Ορισμοί Επιτακτικότητα «το σύμπτωμα μιας ξαφνικής ακαταμάχητης επιθυμίας για ούρηση, που είναι δύσκολο να ανασταλεί». Σύνδρομο Υπερλειτουργικής Κύστης «επιτακτικότητα, με ή χωρίς επιτακτική ακράτεια, συνήθως με συχνουρία και νυκτουρία».

5 Τύποι Ακράτειας

6 Επιδημιολογία Τουλάχιστον 1 επεισόδιο ακράτειας το τελευταίο έτος 5-69% 1-39% / : 2/1 Πιθανή κληρονομική επιβάρυνση (Ακράτεια κατά την Προσπάθεια) A. Schröder, P. Abrams, K-E. Andersson et al. EAU Guidelines on urinary Incontinence Altman D, Forsman M, Falconer C, et al. Eur Urol 2008 Oct;54(4):918-2 Rohr G, Kragstrup J, Gaist D, et al. Acta Obstet Gynecol Scand 2004 Oct;83(10):978-82

EAU Guidelines on urinary Incontinence. 2011 Altman D, Forsman M, Falconer C, et al.

7 Συχνότητα ακράτειας στη η 3 ηλικία Την μεγαλύτερη επίπτωση από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα 15-30% για τους υπερήλικες της κοινότητας Άνω του 50% για τους τροφίμους μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων Ηλικία < 80 ετών: > Ηλικία > 80 ετών: = Baltes, P.B. & Smith, J. New frontiers in the future of aging: from successful aging of the young old to the dilemmas of the fourth age. Gerontology 49, (2003).

< 80 ετών: > Ηλικία > 80 ετών: = Baltes, P.B. & Smith, J.

8 Αρχική προσέγγιση - στόχος Αναγνώριση επιπεπλεγμένης ακράτειας που χρήζει εξειδικευμένης αντιμετώπισης Πόνος Αιματουρία Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις Διαταραχές κένωσης υπόλειμμα ούρων Πρόπτωση πυελικών οργάνων Προηγηθείσα επέμβαση ακράτειας Προηγηθείσα ακτινοθεραπεία Προηγηθείσα πυελική επέμβαση Υποψία συριγγίου

Διαταραχές κένωσης υπόλειμμα ούρων Πρόπτωση πυελικών οργάνων Προηγηθείσα

9 Αρχική προσέγγιση - στόχος Ακράτεια κατά την Προσπάθεια (ΑΠ) Επιτακτική Ακράτεια (ΕΑ) Μικτή Ακράτεια (ΜΑ)

10 Αρχική εκτίμηση Ιστορικό Ερωτηματολόγιο (γενικό-ακράτειας) Ημερολόγιο ούρησης Φυσική εξέταση Βασική εργαστηριακή διερεύνηση

11 Διαγράμματα ούρησης Χρησιμοποίησα πάνες σήμερα. Η απώλεια ούρων παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια κάποιας δραστηριότητας; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι ποιά/ες; Σχόλια: Χρησιμοποίησα πάνες σήμερα. Η απώλεια ούρων παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια κάποιας δραστηριότητας; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι ποιά/ες; Σχόλια: Λήψη υγρών (ml) Απώλεια ούρων (0-3) Έπειξη (0-3) Όγκος ούρων (ml) Ώρα Λήψη υγρών (ml) Απώλεια ούρων (0-3) Έπειξη (0-3) ΗΜΕΡΑ 3η Ημερ/νία: Όγκος ούρων (ml) Ώρα Λήψη υγρών (ml) Απώλεια ούρων (0-3) Έπειξη (0-3) ΗΜΕΡΑ 2η Ημερ/νία: Όγκος ούρων (ml) Ώρα ΗΜΕΡΑ 1η Ημερ/νία: Χρησιμοποίησα πάνες σήμερα. Η απώλεια ούρων παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια κάποιας δραστηριότητας; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι ποιά/ες; Σχόλια:

Η απώλεια ούρων παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια κάποιας δραστηριότητας; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι ποιά/ες; Σχόλια: Λήψη υγρών (ml) Απώλεια ούρων (0-3) Έπειξη (0-3) Όγκος ούρων (ml) Ώρα Λήψη υγρών (ml) Απώλεια

13 Σύνδρομο Υπερλειτουργικής Κύστης Σύμπλεγμα συμπτωμάτων Επιτακτική ούρηση Πιθανόν επιτακτική ακράτεια Συνήθως συχνουρία, νυκτουρία

14 Σύνδρομο Υπερλειτουργικής Κύστης Συχνή και ενοχλητική κατάσταση Μεγάλο ποσοστό ασθενών δεν αντιμετωπίζεται Επιβάρυνση της ποιότητας ζωής

15 Σύνδρομο Υπερλειτουργικής Κύστης 1916 ασθενείς Ιατρική βοήθεια 60% Υπό αγωγή Όχι 27% 73% Όχι 40% Δεν δοκίμασαν ποτέ Δοκίμασαν αλλά απέτυχε 73% 27% Πιθανόν να το συζητήσουν με το γιατρό Απίθανο να το συζητήσουν με το γιατρό Πιθανόν να το συζητήσουν με το γιατρό Απίθανο να το συζητήσουν με το γιατρό 54% 46% 65% 35% Milson I et al, BJU Int 2001; 87: 87:760-6

γιατρό Απίθανο να το συζητήσουν με το γιατρό Πιθανόν να το συζητήσουν με το γιατρό

17 Σύνδρομο Υπερλειτουργικής Κύστης Υπερλειτουργική κύστη Ακράτεια z Μεικτή ακράτεια κατά την προσπάθεια Επιτακτική Επιτακτικότητα ακράτεια Συχνουρία Νυκτουρία

18 Θεραπεία ΑΠ: Αιτιολογική θεραπεία Ανεπάρκεια σφιγκτηριακού μηχανισμού Χειρουργική αντιμετώπιση ΕΑ: Αντιμετώπιση των συμπτωμάτων Φαρμακευτική αντιμετώπιση

19 Θεραπεία Θεραπείες συμπεριφοράς (behavioural) Αλλαγή του τρόπου ζωής Εκπαίδευση της κύστης (bladder training) Ασκήσεις μυών πυελικού εδάφους Βιοανάδραση (Biofeedback) Φαρμακευτική αγωγή Εξειδικευμένη αντιμετώπιση

training) Ασκήσεις μυών πυελικού εδάφους Βιοανάδραση

20 Αλλαγή του τρόπου ζωής Αποφυγή κατανάλωσης καφέ / τσαγιού κατανάλωσης οινοπνεύματος πρόσληψης υγρών μετά τις 6-8 μμ Ούρηση πριν τη νυκτερινή κατάκλιση Περιορισμός της ημερήσιας πρόσληψης υγρών εάν είναι εξεσημασμένη Απώλεια βάρους

Ούρηση πριν τη νυκτερινή κατάκλιση Περιορισμός της

21 Εκπαίδευση της κύστης Σύσπαση του πυελικού εδάφους ή αλλαγή θέσης (κλείσιμο, τέντωμα ή σταύρωμα ποδιών) οδηγεί σε αναστολή της σύσπασης του εξωστήρα και αναστέλλει την έπειξη προς ούρηση

22 Εκπαίδευση της κύστης Εκπαίδευση κύστης είναι δραστικότερη από τη μη θεραπεία Αποτελεσματικότητα παρόμοια της φαρμακευτικής αγωγής Υπό την καθοδήγηση θεραπευτή Προοδευτικά αυξανόμενης διάρκειας αναβολή της ούρησης Μικρά χρονικά βήματα Προγραμματισμένη ούρηση κάθε περίπου 2 ώρες

23 Ασκήσεις πυελικού εδάφους Υπό την καθοδήγηση θεραπευτή Σε 50% των ασθενών παρατηρήθηκε βελτίωση των συμπτωμάτων κατά 50 75%

24 Βιοανάδραση (Biofeedback) Χρησιμοποιείται προκειμένου ο ασθενής να αντιληφθεί ποια μυϊκή ομάδα θα πρέπει να επιστρατεύσει Απλή και κατανοητή από τον ασθενή απεικόνιση της ενέργειας/δράσης που του υποδείχθηκε από τον θεραπευτή και ο ίδιος εκτέλεσε Ποσοτικοποίηση του αποτελέσματος (πχ. έντασης σύσφιξης)

25 Φαρμακευτική αγωγή Αντιχολινεργικά (αντιμουσκρινικά) Φάρμακα μεικτής δράσης Αντικαταθλιπτικά Ανταγωνιστές α-αδρενεργικών υποδοχέων Αγωνιστές β-αδρενεργικών υποδοχέων Ανάλογα της Βαζοπρεσίνης Άλλα φάρμακα

26 Αντιχολινεργικά Drug Level of evidence Tolterodine 1 Grade of recommendation A Solifenacin 1 A Darifenacin 1 A Trospium 1 A Fesoterodine 1 A Oxybutinin 1 A Propiverine 1 A Imidafencin 1 B 5th International Consultation on Incontinence, 2012

27 Αντιχολινεργικά Κατά την έναρξη της θεραπείας υπάρχει μεγαλύτερο όφελος όταν: Συγκρίνονται με την επανεκπαίδευση της κύστης Συνδυασμός αντιχολινεργικών και επανεκπαίδευση κύστης πλεονεκτεί έναντι καθεμιάς θεραπείας ξεχωριστά Λίγα στοιχεία υπάρχουν για την μελέτη της διατήρησης ή όχι της δράσης τους μετά από διακοπή της θεραπείας Alhasso AA et al, Cochrane Database of Systematic Reviews 2006.

28 Αντιχολινεργικά Αυξάνουν τον όγκο των ούρων κάθε μεμονωμένης ούρησης (λειτουργική χωρητικότητα) Μειώνουν τα επεισόδια ούρησης, επιτακτικότητας ακράτειας Μειώνουν την ένταση της επιτακτικότητας Αυξάνουν το χρόνο προειδοποίησης πριν την μη αναβαλλόμενη ούρηση

29 Αντιχολινεργικά εικονικό φάρμακο Στοιχεία μελετών υποδεικνύουν μία θετική δράση του εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με Σύνδρομο Υπερλειτουργικής Κύστης (~45%) Στατιστικά σημαντική βελτίωση στην έκβαση όσον αφορά τη συχνουρία, επεισόδια ακράτειας, και όγκο ούρησης Τα ευρήματα σηματοδοτούν: Το ρόλος του εγκεφάλου στην παθοφυσιολογία της Υπερλειτουργικής Κύστης Το ρόλος της επανεκπαίδευσης της κύστης Mangera A., et al; Nat Rev Urol. 5;8(9): ; 2011

30 Αντιχολινεργικά Αντενδείξεις Γλαύκωμα κλειστής γωνίας Μυασθένεια Ανεπιθύμητες ενέργειες Ξηροστομία Δυσκοιλιότητα Διαταραχές όρασης Κεφαλαλγία ταχυκαρδία, παράταση του QT Διαταραχές από το κεντρικό νευρικό σύστημα

31 Αντιχολινεργική αγωγή

32 Αντιχολινεργικά Έχουν καλά τεκμηριωμένη δράση στο σύνδρομο υπερλειτουργικής κύστης, με αποδεκτό προφίλ ανεπιθύμητων ενεργειών Αποτελεσματικότητα: % Υπερτερούν του εικονικού φαρμάκου ασθενείς σε 51 μελέτες εικονικό φάρμακο μέχρι και 45% Υπό σύγκριση φάρμακα: ~60% 5th International Consultation on Incontinence, 2012

34 Επιστροφή στον εφιάλτη

35 Προσδοκίες Για το γιατρό Αύξηση του όγκου κάθε μεμονωμένης ούρησης Ελάττωση του αριθμού των ουρήσεων/24ώρο Για τον ασθενή Ικανοποίηση από τη θεραπεία Υποκειμενικό αίσθημα βελτίωσης Περιορισμός της επιτακτικότητας

36 Προσδοκίες από τη θεραπεία

37 Αποδεκτές θεραπείες

38 Αποδεκτά υπολειπόμενα συμπτώματα

39 Λόγοι διακοπής αγωγής

40 Συμπεράσματα Η υπερλειτουργική κύστη δεν αντιμετωπίζεται Με το σκεπτικό «θα σου γράψω ένα χαπάκι» από τη μεριά του γιατρού Με την άποψη «τέλειωσα 1-2 κουτιά και είπα να σταματήσω» από τη μεριά του ασθενή Με την χρήση «διακριτικής πάνας»

41 Συμπεράσματα Η υπερλειτουργική κύστη μπορεί να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά όταν Οι ασθενείς αναζητήσουν βοήθεια Ακολουθήσουν τις οδηγίες για προσαρμογή του τρόπου ζωής Παραμείνουν σε επαφή με τον γιατρό τους Η θεραπευτική προσέγγιση επαναπροσδιορίζεται σε περιπτώσεις μη ικανοποίησης Στόχος βελτίωση της ποιότητας ζωής

45 Συμπεράσματα Οι μεταβολές στον τρόπο ζωής και οι ασκήσεις πυελικού εδάφους υπό την καθοδήγηση θεραπευτή είναι αποτελεσματικές σε όλες τις μορφές ακράτειας Η θεραπεία της ΑΠ είναι κυρίως χειρουργική Η θεραπεία της ΕΑ είναι κυρίως φαρμακευτική Στην ΜΑ αντιμετωπίζουμε πρώτα την πιο ενοχλητική κατάσταση

46 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας

Σχετικά έγγραφα

Υπερλειτουργική κύστη Διάγνωση

Υπερλειτουργική κύστη Διάγνωση Ηρακλής Χ. Μητσογιάννης Επίκουρος Καθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. OAB: «σύμπλεγμα» συμπτωμάτων Επιτακτική ούρηση (urgency) Πιθανόν επιτακτική