Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΡΥΠΙΤΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Transcript

1 Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΡΥΠΙΤΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:ΚΑΚΑΡΟΥΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 Αποσβέσιμα περιουσιακά στοιχεία Περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο πάγιο ενεργητικό Παράγοντες που επιφέρουν μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων.4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2.1 Έννοια της αποσβέσεως των πάγιων στοιχείων Διάκριση των αποσβέσεων Τρόποι των αποσβέσεων Προσδιοριστικοί παράγοντες των αποσβέσεων Οι αποσβέσεις σε περιόδους πληθωρισμού 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΙ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΤΟΥ Ε.Γ.Λ.Σ. 3.1 Αποσβέσεις εδαφικών εκτάσεων(λογ.10) Αποσβέσεις κτιρίων-εγκαταστάσεων κτιρίων-τεχνικών έργων Απόσβεση εισφοράς χρήσης ακινήτου σε εταιρία Αποσβέσεις κτιρίων ή τεχνικών έργων σε οικόπεδα τρίτων Αποσβέσεις μηχανημάτων-τεχνικών εγκαταστάσεων-μηχανικού εξοπλισμού Αποσβέσεις μηχανημάτων για τα οποία παρακρατείται η κυριότητα μέχρι αποπληρωμής του τιμήματος Αποσβέσεις μηχ/των που μισθώνονται με σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης Αποσβέσεις μηχ/των σε ακίνητα τρίτων Καταστροφή ή αχρήστευση μηχανήματος Αποσβέσεις μεταφορικών μέσων Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσης πάγιων στοιχείων Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων..24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ..35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΑΥΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ 6.1 Άυλα περιουσιακά στοιχεία Υπεραξία της επιχείρησης (goodwill)(λογ.10) Έξοδα πολυετούς απόσβεσης Έξοδα ίδρυσης και πρώτης εγκατάστασης.40 Βιβλιογραφία 42 2

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 Αποσβέσιμα περιουσιακά στοιχεία Κατά το Ενιαίο Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (Ε.Γ.Λ.Σ.) αποσβέσιμο πάγιο περιουσιακό στοιχείο είναι το ενσώματο ή άυλο στοιχείο που αποκτάται από την οικονομική μονάδα για διαρκή παραγωγική χρήση και έχει ωφέλιμη διάρκεια ζωής περιορισμένη,πάντως μεγαλύτερη από ένα έτος.αποσβέσιμα θεωρούνται επίσης και τα έξοδα εγκαταστάσεως. Κατά το ν.2190/1920,σε απόσβεση υπόκεινται τα πάγια περιουσιακά στοιχεία,ενσώματα και ασώματα (άρθρο 43), καθώς και τα έξοδα εγκαταστάσεως. Κατά το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο αριθ. 4 Η Λογιστική των αποσβέσεων, αποσβεστέα περιουσιακά στοιχεία είναι εκείνα τα οποία: α. Αναμένεται ότι θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια περισσοτέρων της μιας λογιστικών περιόδων. β. Έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής. γ. Κατέχονται από την επιχείρηση για να χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ή στην παροχή αγαθών και υπηρεσιών, για εκμίσθωση σε τρίτους ή για διοικητικούς σκοπούς. 1.2 Περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο πάγιο ενεργητικό Σύμφωνα με τις λογιστικές αρχές, τα περιουσιακά στοιχεία του Ενεργητικού διακρίνονται από την άποψη του λειτουργικού της προορισμού σε Πάγια, Κυκλοφορούν Ενεργητικό και σε Διαθέσιμα, τα οποία ανήκουν στην ευρύτερη έννοια των κυκλοφορικών. Στο Πάγιο Ενεργητικό περιλαμβάνεται το σύνολο των αγαθών, αξιών και δικαιωμάτων, τα οποία προορίζονται να παραμείνουν μακροχρόνια και με την ίδια μορφή στην επιχείρηση, με στόχο την χρησιμοποίηση τους για την επίτευξη των σκοπών της. 3

4 Συγκεκριμένα στο πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνονται οι εξής κατηγορίες Παγίων Περιουσιακών στοιχείων: Ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία: Είναι τα υλικά αγαθά τα οποία αποκτά η επιχείρηση με σκοπό τη χρησιμοποίηση τους κατά την ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους η οποία είναι οπωσδήποτε μεγαλύτερη του έτους. Αυλα πάγια ή Ασώματες Ακινητοποιήσεις: Είναι τα άυλα οικονομικά αγαθά, χρηματικής αποτίμησης (όπως δικαιώματα), τα οποία αποκτά η επιχείρηση για να τα χρησιμοποιήσει παραγωγικά σε διάρκεια μεγαλύτερη του έτους. Είναι δυνατόν να αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής είτε μόνα τους είτε μαζί με την επιχείρηση. Έξοδα εγκατάστασης ή πολυετούς απόσβεσης: Πρόκειται για τα έξοδα που γίνονται για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της επιχείρησης, την απόκτηση διαρκών μέσων εκμετάλλευσης καθώς και για την επέκταση και αναδιοργάνωσή της, τα οποία εξυπηρετούν την δραστηριότητά της για χρονική περίοδο μεγαλύτερη του έτους και γι αυτό αποσβένονται τμηματικά. Συμμετοχές: είναι οι μετοχές των Ανωνύμων Εταιριών (Α. Ε.), τα εταιρικά μερίδια των Εταιριών Περιορισμένης ευθύνης (Ε. Π. Ε.), και οι εταιρικές μερίδες των εταιριών, με σκοπό την διαρκή κατοχή τους για την άσκηση επιρροής σε αντίστοιχες εταιρίες. Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις: Περιλαμβάνει απαιτήσεις της επιχείρησης, των οποίων η προθεσμία εξόφλησης λήγει μετά το τέλος της επόμενης χρήσης. Καταχωρούνται στον Ισολογισμό στην κατηγορία του πάγιου ενεργητικού. 1.3 Παράγοντες που επιφέρουν μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων Όπως είναι γνωστό, τα πάγια περιουσιακά στοιχεία τόσο τα ενσώματα (π.χ. κτίρια, μηχανήματα, εγκαταστάσεις, κλπ) όσο και τα ασώματα- άυλα (π.χ. διπλώματα ευρεσιτεχνίας, σήματα, τεχνικές γνώσεις παραγωγής, κλπ)υπόκεινται με την πάροδο του χρόνου σε μείωση της αξίας τους και συνεπώς έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή.οι παράγοντες που προκαλούν τη μείωση των παγίων στοιχείων διακρίνονται σε φυσικούς και σε οικονομικούς. α. Φυσικοί παράγοντες Η αξία των πάγιων στοιχείων μειώνεται από τη φθορά που επέρχεται σ αυτά λόγω της παρόδου του χρόνου και της λειτουργείας του.έτσι τη φθορά των παγίων στοιχείων τη διακρίνουμε σε χρονική φθορά και σε 4

5 λειτουργική φθορά. Η τελευταία διακρίνεται σε συνήθη και ασυνήθη φθορά. Χρονική φθορά, είναι η φθορά που επέρχεται με την πάροδο του χρόνου και η οποία ποικίλλει από στοιχείο σε στοιχείο. Στην αγροτική οικονομία λ.χ το έμψυχο υποστατικό (ζώα έλξεως ή αναπαραγωγής) και τα δέντρα γηράσκουν, ανεξάρτητα από τα λοιπά αίτια μόνο με την πάροδο του χρόνου. Συνήθης λειτουργική φθορά, είναι η φθορά που επέρχεται στα ενσώματα πάγια στοιχεία από τη φυσιολογική λειτουργία τους. Το μέγεθος της φθοράς εξαρτάται θετικά από την ένταση της λειτουργίας και αρνητικά από τη συντήρηση των στοιχείων. Αλλά και η μη χρησιμοποίηση είναι δυνατό να προκαλεί μείωση της αξίας ορισμένων πάγιων στοιχείων, όπως λ.χ ορισμένα γεωργικά μηχανήματα και εργαλεία που παραμένουν στο ύπαιθρο φθείρονται γρηγορότερα από την αχρησία παρά από την χρήση. Ασυνήθης λειτουργική φθορά, είναι η φθορά που προκαλείται από θραύσεις και άλλα ατυχήματα σε μηχανήματα, λόγω κακών συνθηκών λειτουργίας ή πλημμελούς συντηρήσεως αυτών. Μολονότι οι περισσότερες από τις ζημιές αυτές επισκευάζονται, κατά κανόνα προξενούν μείωση της χρησιμότητας των μηχανημάτων. β. Οικονομικοί παράγοντες Η αξία των πάγιων στοιχείων μειώνεται ακόμη από οικονομικούς παράγοντες, οι οποίοι διακρίνονται σε ιδιωτικοοικονομικούς και σε κοινωνικοοικονομικούς. Ιδιωτικοοικονομικοί χαρακτηρίζονται οι παράγοντες που επιφέρουν μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων εξαιτίας γεγονότων που λαμβάνουν χώρα μέσα στην ίδια την επιχείρηση, όπως π.χ. όταν το εργοστάσιο μεταφέρεται σε άλλη θέση, όταν γίνεται μερική ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού του εργοστασίου και διασπάται η μέχρι σήμερα παραγωγική αρμονία και γίνεται ασύμφορη η λειτουργία των μηχανημάτων που δεν ανανεώθηκαν, οπότε τα μηχανήματα αυτά κρίνονται ανεπαρκή. Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες. Τα πάγια στοιχεία, κυρίως τα μηχανήματα, υπόκεινται στην καλούμενη οικονομική απαξίωση, που σημαίνει αχρήστευση των παραγωγικών στοιχείων λόγω τεχνικών προόδων. Η συνεχής επιστημονική και τεχνική πρόοδος ρίχνει καθημερινά στην αγορά μηχανήματα οικονομικότερης λειτουργίας, που εκδηλώνεται γενικά με την επίτευξη χαμηλότερου κόστους παραγωγής ή με τη βελτίωση της ποιότητας του προιόντος, Η απαξίωση είναι δυνατό να προέρχεται ακόμη και από την αλλαγή της μόδας, εξαιτίας της οποίας το παραγόμενο προιόν έπαυσε να ζητείται από την αγορά. 5

6 Στις πιο πολλές περιπτώσεις, κυρίως στα πάγια των βιομηχανικών επιχειρήσεων, έχουμε ταυτόχρονη επίδραση όλων των παραπάνω παραγόντων, που επενεργούν με διάφορες και δυσπροσδιόριστες αναλογίες. 6

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2.1 Έννοια της αποσβέσεως των πάγιων στοιχείων Κατά τους περισσότερους συγγραφείς της Λογιστικής και της Οικονομικής των επιχειρήσεων στη χώρα μας, απόσβεση είναι η μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων που επέρχεται με την πάροδο του χρόνου, εξαιτίας των παραγόντων που αναπτύξαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο.σκοπός των αποσβέσεων είναι η αντικατάσταση των περιουσιακών στοιχείων που αποσβένονται, για να μπορεί η επιχείρηση να διατηρεί ανέπαφη την παραγωγική της δυναμικότητα. Την άποψη αυτή υιοθετεί και ο νομοθέτης ορίζοντας ότι η απόσβεση του καθενός από τα πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι ανάλογη της ετήσιας μείωσης και της αξίας του, που οφείλεται τόσο στη χρησιμοποίηση του στοιχείου αυτού, όσο και στην πάροδο του χρόνου και στην οικονομική απαξίωσή του Εξάλλου, το Ε.Γ.Λ.Σ. ορίζει ότι απόσβεση είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, που υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του και συνακόλουθα, η λογιστική απεικόνιση και ο καταλογισμός της σε καθεμία χρήση. Οι αποσβέσεις κάθε χρήσης βαρύνουν το λειτουργικό κόστος ή απευθείας τα αποτελέσματα χρήσεως όταν πρόκειται για αποσβέσεις που δεν ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος. Το ποσό της ετήσιας αποσβέσεως αντιπροσωπεύει τη μείωση της αξίας του παγίου στοιχείου, που επέρχεται λόγω της χρήσεώς του, της παρόδου του χρόνου και της οικονομικής του απαξιώσεως. Ώστε τόσο ο νόμος όσο και το Ε.Γ.Λ.Σ. δεν απομακρύνονται της αντιλήψεως ότι η απόσβεση είναι η μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων. Η παραπάνω θεωρητική θεμελίωση των αποσβέσεων κρίνεται σήμερα ατελής. Η σύγχρονη αντίληψη τοποθετεί το θέμα των αποσβέσεων πάνω σε άλλη βάση. Τα πάγια στοιχεία αποκτώνται από την επιχείρηση και χρησιμοποιούνται από αυτή, λόγω της δυνατότητάς τους να παράγουν εισόδημα. Θεωρούνται από την επιχείρηση σαν ένα απόθεμα οικονομικών υπηρεσιών που εξαντλούνται με τη χρησιμοποίησή τους στην παραγωγή εισοδήματος. Κατά συνέπεια, καθώς οι οικονομικές υπηρεσίες των στοιχείων αναλίσκονται για την παραγωγή εισοδήματος, 7

8 επιβάλλεται, σύμφωνα με τη βασική λογιστική αρχή της αντιπαραθέσεως εσόδων- εξόδων, μια αναλογία του συνολικού κόστους των στοιχείων αυτών να αντιπαρατίθενται προς το παραχθέν εισόδημα σαν έξοδο της περιόδου στην οποία παρήχθη το εισόδημα. Ο τελικός σκοπός της επιχείρησης δεν είναι η παραγωγή αγαθών, αλλά η πραγματοποίηση κέρδους, δηλαδή με την παραγωγή αγαθών, πραγματοποίηση εσόδων ικανών να καλύψουν τα έξοδα και να αφήσουν ένα πλεόνασμα, που εκφράζει το κέρδος. Έτσι εξασφαλίζεται η επανείσπραξη όλων των εξόδων και συνεπώς και της αγοραστικής δυνάμεως που είχε επενδυθεί στα πάγια στοιχεία. Άρα η γενική δικαιολογητική βάση των αποσβέσεων είναι η επανείσπραξη της αγοραστικής δυνάμεως που επενδύθηκε στα πάγια στοιχεία. Το αν η επιχείρηση θα αγοράσει το ίδιο με το αποσβεσθέν πάγιο στοιχείο είναι θέμα απόφασης της διοίκησης της επιχείρησης, που θα κριθεί από τη σκοπιμότητα της αγοράς του νέου στοιχείου κατά το χρόνο της αγοράς. 2.2 Διάκριση των αποσβέσεων Οι αποσβέσεις διακρίνονται σε Τακτικές και Έκτακτες.: Τακτικές είναι οι αποσβέσεις οι οποίες υπολογίζονται κάθε έτος, με το νόμιμο συντελεστή μέχρι να φτάσουν συνολικά το ποσό κατά ένα λεπτό μικρότερο από την αρχική του αξία και αναγνωρίζονται φορολογικά προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των επόμενων αυτών χρήσεων. Ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος των αγαθών και ανταποκρίνονται στην πραγματική μείωση της αξίας των παγίων περιουσιακών στοιχείων. Οι τακτικές αποσβέσεις προβλέπονται από το π.δ.88/1973. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. η δαπάνη των τακτικών αποσβέσεων καταχωρείται στη χρέωση του λογαριασμού 66 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ και σε πίστωση των λογαριασμών των αποσβεσμένων παγίων σε κάθε περίπτωση (11.99, 12.99, 13.99, κλπ). Έκτακτες ή πρόσθετες, είναι οι αποσβέσεις οι οποίες από οικονομικής άποψης δεν χαρακτηρίζονται ως αποσβέσεις, κυρίως γιατί το ύψος αυτών εξαρτάται από την περιοχή στην οποία είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση. Οι έκτακτες αποσβέσεις προβλέπονται από τον ν.1982/1990 και κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. καταχωρούνται στον λογαριασμό 85 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΜΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ. 8

9 Η διενέργεια αποσβέσεων κάθε έτους για τα πάγια περιουσιακά στοιχεία με τους θεσπισμένους συντελεστές είναι υποχρεωτική, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κερδών. Η διενέργεια των αποσβέσεων ξεκινάει από την στιγμή που το πάγιο περιουσιακό στοιχείο αρχίζει να λειτουργεί δηλαδή να χρησιμοποιείται, και διακόπτεται από τη στιγμή που το σύνολο των διενεργημένων αποσβέσεων για κάθε αποσβέσιμο στοιχείο γίνει ίσο με την αποσβεστέα αξία του παγίου περιουσιακού στοιχείου, μείον ενός λεπτού, ανεξάρτητα αν εξακολουθεί η παραγωγική χρησιμοποίησή του. Τα εργαλεία και τα ανταλλακτικά των μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες αποσβένονται εφάπαξ, δηλαδή κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό(100%), μέσα στη διαχειριστική χρήση, κατά την οποία χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά. Η εφάπαξ απόσβεση των εν λόγω παγίων είναι υποχρεωτική και οι επιχειρήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να τα αποσβέσουν τμηματικά.(πδ 299/2003 παρ.5 άρθρο 1). 2.3 Τρόποι αποσβέσεων Οι αποσβέσεις διενεργούνται με δύο τρόπους: α) Άμεσος τρόπος και β) Έμμεσος τρόπος. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται με βάση τους προβλεπόμενους από τη κείμενη νομοθεσία, συντελεστές ετήσιας τακτικής αποσβέσεως, για κάθε κατηγορία αποσβέσιμων παγίων στοιχείων. Από την χρήση 1998 εφαρμόζονται οι συντελεστές του Π.Δ. 100/1998. Οι συντελεστές αυτοί, κατά τεκμήριο, καλύπτουν τη φθορά που προκύπτει από την χρήση του, την πάροδο του χρόνου καθώς και την οικονομική απαξίωση των οικείων στοιχείων. Τα ποσοστά συντελεστές αποσβέσεων αφορούν ετήσια απόσβεση καθώς και στα νέα πάγια περιουσιακά στοιχεία η απόσβεση αρχίζει από τον μήνα κατά τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία και υπολογίζεται με τόσα δωδέκατα όσοι και οι μήνες λειτουργίας, μέχρι το τέλος της διαδοχικής χρήσης. Οπότε αν κάποιο πάγιο κατά την διάρκεια της διαχειριστικής χρήσης χρησιμοποιηθεί ή λειτουργήσει μικρότερο χρονικό διάστημα από 12 μήνες για παράδειγμα 6 μήνες, οι αποσβέσεις που θα υπολογιστούν με τον προβλεπόμενο συντελεστή θα περιοριστούν στα 6/12 αυτών. Κατά την ίδια έννοια αν κάποιο πάγιο κατά τη διάρκεια της διαδοχικής χρήσης χρησιμοποιηθεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δώδεκα (12) μηνών. 9

10 Για παράδειγμα: χρησιμοποιείται πάγιο για 17 μήνες. Οι αποσβέσεις που θα υπολογιστούν με τον προβλεπόμενο συντελεστή, θα προσαυξηθούν κατά 5/12 (12/12 + 5/12) αυτών και θα ανέλθουν στα 17/12 των ετήσιων αποσβέσεων.(παρ.3 άρθρου1). Οι νέες επιχειρήσεις για τις τρεις πρώτες διαδοχικές χρήσεις έχουν την εξής δυνατότητα: α) να μην πραγματοποιήσουν καθόλου αποσβέσεις για τα πάγιά τους και β) να πραγματοποιήσουν αποσβέσεις με συντελεστή το μισό από εκείνο που προβλέπεται. Για παράδειγμα: η πρόβλεψη για πάγιο κατώτερο συντελεστή απόσβεσης είναι 8% και ο ανώτερος 12%. Αν η επιχείρηση επιλέξει τον κατώτερο συντελεστή(8%) θα πρέπει να διενεργήσει αποσβέσεις με συντελεστή 4% (δηλ. 8%*50%). Η επιλογή αυτή της μη διενέργειας των αποσβέσεων ή των μειωμένων αποσβέσεων, αφορά όλα τα πάγια της συγκεκριμένης επιχείρησης. Τα Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία που έχουν απεριόριστη διάρκεια ζωής και τα οποία δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελματικής δραστηριότητας της επιχείρησης δηλαδή αυτά που έχουν τεθεί εκτός εκμετάλλευσης όπως οικόπεδα, δεν υπολογίζονται αποσβέσεις. Αντίθετα για τα πάγια των επιχειρήσεων που λειτουργούν εποχιακά δηλαδή συγκεκριμένους μήνες κάθε διαδοχική χρήση (παράδειγμα: Ξενοδοχειακές μονάδες) υπολογίζονται αποσβέσεις για όλους τους μήνες της χρήσης, δεδομένου ότι η μη χρησιμοποίηση των παγίων του για όλους τους μήνες της χρήσης, οφείλεται στον τρόπο λειτουργίας τους και δεν είναι επιλογή των επιχειρήσεων. Στο τέλος του παραγωγικού βίου, το πάγιο περιουσιακό στοιχείο εκτιμάται ότι μπορεί να πουληθεί σε μια τιμή, η οποία λέγεται υπολειμματική αξία. Οπότε για να βρούμε την αποσβεστέα αξία θα πρέπει από την αρχική αξία του παγίου να αφαιρέσουμε την υπολειμματική του αξία. ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ = ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΑ 10

11 2.4. Προσδιοριστικοί παράγοντες των αποσβέσεων Με τις αποσβέσεις αποσκοπείται η ορθολογική και συστηματική κατανομή της αποσβεστέας αξίας και της επιβάρυνσης των αποτελεσμάτων κάθε περιόδου με το ποσό που αναλογεί στις υπηρεσίες που το στοιχείο προσέφερε στη διάρκεια της περιόδου. Έτσι, οι παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της περιοδικής αποσβέσεως είναι: Αποσβεστέα Αξία Ωφέλιμη Διάρκεια Ζωής Μέθοδος Απόσβεσης -Αποσβεστέα αξία είναι η αξία που πρέπει να αποσβεστεί μέσα στη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του πάγιου στοιχείου. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. Αποσβεστέα Αξία, ενός αποσβέσιμου Πάγιου Περιουσιακού Στοιχείου είναι το ιστορικό κόστος μειωμένο κατά την υπολλειματική του αξία, εφόσον αυτή είναι αξιόλογη. Το ιστορικό κόστος βέβαια μπορεί να έχει αντικατασταθεί νόμιμα από άλλο ποσό π.χ. λόγω αναπροσαρμογής που επιβλήθηκε από το νόμο. Επίσης το αν η υπολλειματική αξία είναι ή όχι αξιόλογη και αν θα ληφθεί υπ όψιν για τον προσδιορισμό της αποσβεστέας αξίας, αφήνεται στην κρίση της οικονομικής μονάδας. Το Ε.Γ.Λ.Σ. υιοθετεί τις τακτικές αποσβέσεις που προβλέπει η φορολογική νομοθεσία, η οποία όμως αγνοεί την υπολειμματική αξία του στοιχείου.έτσι, κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. αποσβεστέα είναι το κόστος κτήσης του πάγιου στοιχείου προσαυξημένο με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων ή το νόμιμα αναπροσαρμοσμένο ποσό αυτών, χωρίς να υπολογίζεται υπολειμματική αξία. Κατά την εμπορική νομοθεσία επίσης, αποσβεστέα αξία είναι η αξία κτήσεως (ή το κόστος ιδιοκατασκευής) των πάγιων στοιχείων, αυξημένη με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων. -Ωφέλιμη διάρκεια ζωής σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. είναι είτε η χρονική περίοδος κατά την οποία υπολογίζεται ότι το αποσβέσιμο πάγιο στοιχείο θα χρησιμοποιείται παραγωγικά από την επιχείρηση, είτε η ολική ποσότητα παραγωγής ή το ολικό έργο το οποίο αναμένεται να επιτύχει η οικονομική μονάδα από το πάγιο αυτό στοιχείο (π.χ. ωφέλιμη διάρκεια ζωής μηχανήματος σε παραγωγικές ώρες). Η ωφέλιμη ζωή του αποσβέσιμου παγίου στοιχείου μπορεί να ορισθεί 11

12 με βάση χρονικές περιόδους (έτη ή μήνες), λειτουργικές περιόδους ή ώρες εργασίας και μονάδες παραγόμενων προϊόντων. Η επιλογή της κατάλληλης βάσεως εξαρτάται από την φύση των Π.Π.Σ. και τους σημαντικότερους παράγοντες που προκαλούν μείωση της χρησιμότητας αυτών. Σε πολλές περιπτώσεις η ωφέλιμη ζωή του στοιχείου σε μια επιχείρηση είναι δυνατόν να είναι μικρότερη από την φυσική του ζωή. Αυτό οφείλεται στην ένταση εκμετάλλευσης του παγίου στοιχείου, στο βαθμό και στη συστηματικότητα των συντηρήσεων και των επισκευών του, καθώς επίσης και στον κίνδυνο της οικονομικής του απαξίωσης. Στη χώρα μας η ωφέλιμη διάρκεια ζωής ορίζεται από την φορολογική νομοθεσία αφού αυτή ορίζει τους συντελεστές απόσβεσης κατά κατηγορίες Παγίων Περιουσιακών Στοιχείων. Για παράδειγμα αν κάποιο πάγιο περιουσιακό στοιχείο έχει συντελεστή απόσβεσης 20% έπεται ότι η ωφέλιμη διάρκεια ζωής του θα είναι : 100% / 20% = 5 έτη -Μέθοδος απόσβεσης: Με βάση την αποσβεστέα αξία και την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του Πάγιου Περιουσιακού Στοιχείου προσδιορίζουμε με συστηματικό τρόπο τα ετήσια ποσά των αποσβέσεων. 2.5 Οι αποσβέσεις σε περιόδους πληθωρισμού Η βάση υπολογισμού των αποσβέσεων, μέσα στα πλαίσια της λογιστικής του ιστορικού κόστους, είναι το κόστος κτήσεως. Αλλά σε περιόδους πληθωρισμού, είναι προφανές ότι η αξία αντικαταστάσεως των αποσβέσιμων στοιχείων του πάγιου ενεργητικού είναι, κατά το χρόνο αντικαταστάσεως αυτών, ουσιωδώς υπέρτερη από τις σωρευμένες αποσβέσεις των στοιχείων που αποσβέστηκαν και τελούν υπό αντικατάσταση, σε βαθμό που η δυναμικότητα της επιχείρησης με την πάροδο του χρόνου να συρρικνώνεται. Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα, μήπως οι αποσβέσεις πρέπει να υπολογίζονται επί της τιμής αντικαταστάσεως των στοιχείων ή μήπως επιβάλλεται η συντόμευση του χρόνου αποσβέσεως αυτών, δια της εφαρμογής μιας μεθόδου επιταχυνόμενης αποσβέσεως, ώστε με την συντομότερη επένδυση των κεφαλαίων που συγκεντρώνονται με τις αποσβέσεις να εξουδετερώνεται, μέχρι ένα βαθμό ο κίνδυνος. 12

13 Πολλοί είναι οι οπαδοί της γνώμης ότι οι αποσβέσεις πρέπει να υπολογίζονται επί τις τιμής αντικαταστάσεως των στοιχείων. Πάντως α) την ευθύνη για την αντικατάσταση των πάγιων στοιχείων έχει η διοίκηση της επιχείρησης, η οποία γνωρίζει ότι οι διενεργούμενες αποσβέσεις αναφέρονται σε ιστορικές νομισματικές μονάδες β) η διοίκηση της επιχείρησης κατά τον προσδιορισμό του κόστους παραγωγής, των τιμών πωλήσεως, των διανεμόμενων κερδών κλπ πρέπει να λαμβάνει κατά νου το γεγονός ότι η αντικατάσταση των πάγιων στοιχείων πιθανόν να απαιτήσει ποσά πολύ μεγαλύτερα από εκείνα που εμφανίζονται στα βιβλία της επιχείρησης και γ) η διοίκηση της επιχείρησης οφείλει κατά την διάθεση των κερδών της χρήσης να σχηματίζει αποθεματικά για την αντικατάσταση των πάγιων στοιχείων. 13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΟΙ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΤΟΥ Ε.Γ.Λ.Σ. 3.1 Αποσβέσεις εδαφικών εκτάσεων (λογ. 10) Τα γήπεδα οικόπεδα και οι άλλες εδαφικές εκτάσεις που δεν φθείρονται κατά τη χρήση τους από την πάροδο του χρόνου, δεν υπόκεινται σε απόσβεση. Όταν όμως για τις εδαφικές αυτές εκτάσεις υπάρχει κίνδυνος οικονομικής απαξίωσης και υποτίμησης, τότε σχηματίζεται ειδική πρόβλεψη και χρεώνεται ο λογαριασμός ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΠΑΞΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΓΗΠΕΔΩΝ και πιστώνεται ο λογαριασμός ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΠΑΞΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΓΗΠΕΔΩΝ με το ίδιο ποσό. Στη συνέχεια ο λογαριασμός 83.10, του οποίου το ποσό θεωρείται ζημία για την επιχείρηση, μεταφέρεται στα αποτελέσματα χρήσης για να τα μειώσει. Η ζημία αυτή δεν αναγνωρίζεται φορολογικά, όταν η εδαφική έκταση θεωρείται πάγιο για την επιχείρηση (Ν.Δ. 2238/1994 άρθρο 31 παρ.1η). Για το λόγο αυτό, το ποσό που του λογαριασμού δεν εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα για τον προσδιορισμό του κέρδους, που θα φορολογηθεί (Εγκύκλιος /1993, άρθρο 10 παρ.12.1). Τα ορυχεία, τα λατομεία, και τα μεταλλεία υπόκεινται σε απόσβεση, που γίνεται σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία. Αν δεν ορίζεται από την νομοθεσία ο τρόπος απόσβεσης, τότε η απόσβεση γίνεται με βάση τη χρονική διάρκεια της χρησιμοποίησής τους, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη και την υπολειμματική τους αξία. Τα δάση δεν υπόκεινται σε απόσβεση. Όταν όμως δημιουργούνται δάση με δαπάνες του ιδιοκτήτη, τότε οι δαπάνες αυτές υπόκεινται σε απόσβεση. 3.2 Αποσβέσεις κτιρίων-εγκαταστάσεων κτιρίων-τεχνικών έργων Όταν πωλείται ένα κτίριο, πιστώνεται ο οικείος λογαριασμός του κτιρίου με την αξία πώλησης και χρεώνεται με τα έξοδα πώλησής του. Στη συνέχεια υπολογίζονται οι αποσβέσεις της ίδιας χρήσης, μέχρι την ημέρα της πώλησης. Με το ποσό αυτό χρεώνεται ο λογαριασμός Αποσβέσεις Κτιρίων - Εγκαταστάσεις Κτιρίων Τεχνικών Έργων, και πιστώνεται ο λογαριασμός Αποσβεσμένα Κτίρια - Εγκαταστάσεις Κτιρίων Τεχνικών Έργων. Έπειτα χρεώνεται ο λογαριασμός με το συνολικό ποσό των αποσβέσεων του κτιρίου που πωλείται και πιστώνεται ο οικείος λογαριασμός του κτιρίου. 14

15 Η διαφορά που προκύπτει από την εξίσωση του οικείου λογαριασμού του κτιρίου που πωλείται, μεταφέρεται στον λογαριασμό έκτακτες ζημίες ή στον λογαριασμό Έκτακτα κέρδη ανάλογα.. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται από τη στιγμή που το πάγιο αρχίσει να χρησιμοποιείται και όχι από τη στιγμή που αγοράζεται. Αν η χρησιμοποίησή του δεν αρχίζει από την αρχή του έτους, τότε το ποσοστό της απόσβεσης περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες που χρησιμοποιείται το πάγιο αυτό στοιχείο, οριζόμενο σε τόσα δέκατα όσοι είναι και οι μήνες, από το μήνα που τέθηκε σε λειτουργία μέχρι το τέλος της χρήσης. Επίσης όταν η χρήση περιλαμβάνει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από δώδεκα (12) μήνες (π.χ. υπερδωδεκάμηνη πρώτη χρήση από την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης), τότε το ετήσιο ποσοστό απόσβεσης του κτιρίου θα αυξηθεί, ανάλογα, πολλαπλασιαζόμενο με κλάσμα το οποίο θα έχει ως αριθμητή τον αριθμό των μηνών που διάρκεσε η διαχειριστική χρήση και ως παρανομαστή τον αριθμό 12 (όσοι οι μήνες του έτους). Οι αποσβέσεις υπολογίζονται κάθε χρόνο μέχρις ότου φτάσουν συνολικά την αποσβεστέα αξία, άσχετα αν υπάρχουν κέρδη ή ζημίες. Υπολογίζονται μόνο για τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν κατά κυριότητα στην επιχείρηση και που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της και όχι για τα περιουσιακά στοιχεία που είναι ξένης κυριότητας, τα οποία χρησιμοποιεί η επιχείρηση με καταβολή ενοικίου(στ. Ε. 3856/68). Επίσης για τις οικοδομές-κτίρια που ανήκουν κατά κυριότητα στην επιχείρηση και εκμισθώνονται σε τρίτους, έναντι καταβολής ενοικίου, υπολογίζονται από την επιχείρηση οι νόμιμες αποσβέσεις, όπως θα υπολογιζόταν, αν αυτά τα κτίρια οικοδομές χρησιμοποιούνταν από την ίδια την επιχείρηση που τις εκμισθώνει σε τρίτους (Στ. Ε. 749/82). Όταν αγοράζονται μεταχειρισμένα πάγια στοιχεία (κτίρια μηχανήματα κλπ.) τότε οι αποσβέσεις αρχίζουν να υπολογίζονται πάνω στην αξία αγοράς του μεταχειρισμένου αυτού στοιχείου, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι αποσβέσεις που είχαν πραγματοποιηθεί από τον προκάτοχο του στοιχείου αυτού (Στ. Ε. 2424/65, 3862/76). Δεν θεωρούνται πάγια περιουσιακά στοιχεία οι οικοδομές που ανήκουν σε τεχνική εταιρία και οι οποίες προορίζονται για μεταπώληση. Συνιστούν κυκλοφορούν Ενεργητικό (εμπορεύματα) και δεν υπόκεινται σε απόσβεση (Στ. Ε. 2502/84). Αν όμως εκμισθωθεί για παράδειγμα ένα κτίριο, τότε αυτό θεωρείται πάγιο και υπόκειται σε απόσβεση (Στ. Ε. 2499/84). Η απόσβεση εφαρμόζεται μόνο στην αξία των κτισμάτων και όχι στην αξία των οικοπέδων(υπ. Οικ. Εγκ. 46/73). Θα πρέπει λοιπόν, να γίνεται διαχωρισμός της αξίας του οικοπέδου και της αξίας του κτίσματος με βάση σχετικής έκθεσης μηχανικού. 15

16 3.2.1 Απόσβεση εισφοράς χρήσης ακινήτου σε εταιρία Όταν ένας εταίρος εισφέρει τη χρήση ακινήτου (υπό την κυριότητά του) σε μία Ο.Ε., Ε.Ε. ή Ε.Π.Ε., στην οποία συμμετέχει, τότε η εταιρία δεν δικαιούται να ενεργήσει αποσβέσεις πάνω στο ακίνητο αυτό, γιατί θεωρείται ότι ιδιοχρησιμοποιείται από τον ίδιο τον έτερο. Το δικαίωμα της απόσβεσης του ακινήτου αυτού, το διατηρεί ο εταίρος που εισφέρει την χρήση του, και που έχει την κυριότητά του. Η χρήση του ακινήτου, που ανήκει στην κυριότητα του εταίρου, εμφανίζεται στα βιβλία της εταιρίας με λογαριασμούς τάξεως. Παράδειγμα, η αντικειμενική αξία του ακινήτου χρεώνεται ο λογαριασμός ΧΡΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΕΤΑΙΡΟΥ.. και πιστώνεται με το ίδιο ποσό ο λογαριασμός ΧΡΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΕΤΑΙΡΟΥ. Επίσης ένας μέτοχος μπορεί να εισφέρει στην Ανώνυμη Εταιρία την χρήση ακινήτων που του ανήκουν και να λάβει από την εταιρία μετοχές ίσης αξίας με τη μισθωτική αξία του ακινήτου. Η μισθωτική αυτή αξία αποτελεί για το μέτοχο, εισόδημα οικοδομών που δεν υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου 3,6% διότι στην πραγματικότητα θεωρείται εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση του ακινήτου του άσχετα αν έχει γίνει διανομή μερίσματος στους μετόχους. (Εγκ. Ν. 3166/76, Στ. Ε. 4007/84, άρθρο 21 Ν.2238/94). Ο μέτοχος πρέπει να δηλώνει το ποσό ανά έτος το οποίο θα είναι ίσο με το πηλίκο της διαίρεσης της αξία της εισφερόμενης χρήσης του ακινήτου δια του αριθμού των ετών για τα οποία εισφέρεται η χρήση του (Ν. 2190/1920 άρθρο 43 παρ.4 περ. δ ) Αποσβέσεις κτιρίων ή τεχνικών έργων σε οικόπεδα τρίτων Μια επιχείρηση όταν κατασκευάζει ένα ακίνητο σε οικόπεδο τρίτων, έχει το δικαίωμα να το χρησιμοποιήσει ορισμένα χρόνια και μετά να το παραδώσει στον ιδιοκτήτη του οικοπέδου. Τα κτίρια και τα τεχνικά έργα που κατασκευάζονται σε ακίνητα τρίτων, καθώς και οι δαπάνες βελτίωσης και οι προσθήκες που πραγματοποιούνται γι αυτά, αποσβένονται ανάλογα με το χρόνο της συμβατικής χρησιμοποίησης τους, με τον όρο ότι ο συντελεστής απόσβεσης που προσδιορίζεται με βάση το χρόνο χρησιμοποίησης δε θα είναι μικρότερος από το συντελεστή31 που εφαρμόζεται σε ομοειδή ιδιόκτητα πάγια (Π.Δ. 1123/80 περ , Ν. 2238/94 άρθρο παρ.1ζ. Η επιχείρηση που είναι ιδιοκτήτης του οικοπέδου που κατασκευάζεται το κτίριο ή το τεχνικό έργο, θεωρεί εισόδημα από εκμίσθωση ακινήτων το κόστος κατασκευής του. 16

17 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΠΑΓΙΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Η αξία του κτιρίου είναι ευρώ, με ωφέλιμη διάρκεια ζωής 10 έτη. Συντελεστής απόσβεσης 100% / 10 έτη = 10% ανά έτος Αποσβεστέα Αξία: Αξία Κτήσης = ευρώ Απόσβεση χρήσης: αποσβεστέα αξία * 10% ανά έτος Αναπόσβεστη Αξία: Αποσβεστέα Αξία συνολικά Αποσβεσμένη αξία ΕΤΗ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ ΠΑΓΙΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ % % % % % % % % % % Αποσβέσεις μηχανημάτων-τεχνικών εγκαταστάσεων-λοιπού μηχανικού εξοπλισμού Οι αποσβέσεις των μηχανημάτων, των τεχνικών εγκαταστάσεων και του λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού, υπολογίζονται στο τέλος κάθε έτους και με βάση τους προβλεπόμενους από το νόμο συντελεστές απόσβεσης. Ο υπολογισμός των αποσβέσεων γίνεται, από τη στιγμή που το μηχάνημα αρχίζει να λειτουργεί. Αν η επιχείρηση το επιθυμεί, μπορεί να μην διενεργήσει αποσβέσεις σε μία κατηγορία μηχανημάτων ή να διενεργήσει αποσβέσεις με συντελεστή μικρότερο από εκείνο που ορίζει 17

18 ο νόμος, χωρίς να χάνει τοδικαίωμα να υπολογίσει τις αποσβέσεις που δεν υπολόγισε τη χρήση αυτή, κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, όχι όμως συσωρευτικά (Εγκ /93, άρθρο 10 παρ. 11). Όταν πωλείται ένα μηχάνημα, πιστώνεται ο οικείος λογαριασμός του μηχανήματος με την αξία πώλησης, και χρεώνεται με τα έξοδα πώλησής του. Στη συνέχεια υπολογίζονται οι αποσβέσεις της ίδιας χρήσης μέχρι την ημέρα της πώλησης. Με το ποσό αυτό χρεώνεται ο λογαριασμός και πιστώνεται ο λογαριασμός αποσβεσμένα μηχανήματα Έπειτα χρεώνεται ο λογαριασμός με όλο το ποσό των αποσβέσεων του μηχανήματος και πιστώνεται ο οικείος λογαριασμός του μηχανήματος αυτού (12..). η διαφορά που προκύπτει από την εξίσωση του οικείου λογαριασμού του μηχανήματος, μεταφέρεται στον λογαριασμό ``ζημίες.`` ή στον λογαριασμό ``κέρδη ``, ανάλογα. Αν αργότερα παύσει να λειτουργεί το μηχάνημα γιατί π.χ. σταμάτησε η παραγωγή του αντίστοιχου προϊόντος, τότε για το χρονικό αυτό διάστημα δεν υπολογίζονται αποσβέσεις. Αν το μηχάνημα δεν λειτουργεί λόγο αργίας ή επισκευής, φυσικά και θα υπολογιστούν οι αποσβέσεις κανονικά. Σε περίπτωση συγχώνευσης επιχειρήσεων, οι αποσβέσεις υπολογίζονται πάνω στην αξία των παγίων, η οποία επαληθεύτηκε από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. ή από τους ορκωτούς ελεγκτές (Ν. 2166/93 άρθρα 1 έως 5). ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΟΣ Μηχάνημα της επιχείρησης αξίας ευρώ, η ωφέλιμη διάρκεια ζωής του ανέρχεται σε 5 έτη και με υπολειμματική αξία ευρώ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ: Αξία Κτήσης Υπολειμματική αξία = = ευρώ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ: 100% / 5 έτη = 20% ανά έτος ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ: Αποσβεστέα Αξία * Συντελεστής Απόσβεσης (20%) ανά έτος ΑΝΑΠΟΣΒΕΣΤΗ ΑΞΙΑ: αποσβεστέα αξία Συνολικά αποσβεστέα αξία 18

19 ΕΤΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ % % % % % , Αποσβέσεις μηχανημάτων για τα οποία παρακρατείται η κυριότητα μέχρι αποπληρωμής του τιμήματος Πολλές φορές συμβαίνει να αγοράσει η επιχείρηση μηχανήματα με πίστωση και πάνω σε αυτά να διατηρεί ο πωλητής την κυριότητα, μέχρι την αποπληρωμή του τιμήματος. Στην περίπτωση αυτή τα μηχανήματα ανήκουν στην επιχείρηση που τα αγοράζει αλλά δεν έχει το δικαίωμα να τα μεταπωλήσει, πριν από την εξόφλησή τους. Για τον λόγο αυτό, η επιχείρηση που αγοράζει μηχανήματα με τον όρο της αποπληρωμής του τιμήματος, υπολογίζει κανονικά αποσβέσεις πάνω στα συγκεκριμένα μηχανήματα, από την ημέρα που ξεκινάει η λειτουργία τους (Υπ. Οικ. Α. 7187/63). Σε περίπτωση που η επιχείρηση η οποία αγόρασε με πίστωση τα μηχανήματα, δεν μπόρεσε να τα εξοφλήσει, τότε οι αποσβέσεις που ενεργήθηκαν, ακυρώνονται και το ποσό τους μεταφέρεται στα αποτελέσματα της χρήσης κατά τη διάρκεια της οποίας έχει προγραμματιστεί η αίρεση της αποπληρωμής του τιμήματος και φορολογούνται κανονικά μαζί με τα άλλα κέρδη. Σε αυτήν τη περίπτωση, το ποσό που κατέβαλε η αγοράστρια επιχείρηση ως αποζημίωση για τη χρήση και φθορά των μηχανημάτων (τα οποία έχουν επιστραφεί), το μεταφέρει κανονικά στα αποτελέσματα της ίδιας χρήσης, που στα κέρδη της έχουν προστεθεί και οι ακυρούμενες αποσβέσεις. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται τα κέρδη της χρήσης αυτής και το υπόλοιπο από τα κέρδη αυτά θα φορολογηθεί κανονικά ως κέρδος χρήσης (Υπ. Οικ. Α7187/63). 19

20 3.3.2 Αποσβέσεις μηχανημάτων που μισθώνονται με σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης Σύμφωνα με το Ν. 1665/86, ο εκμισθωτής Α που είναι συνήθως Τράπεζα και ο μισθωτής Β που είναι συνήθως επιχείρηση (οποιασδήποτε μορφής) μπορούν να συνάψουν σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης βάση της οποίας ο εκμισθωτής Α παραχωρεί έναντι μισθώματος, στο μισθωτή Β, τη χρήση κινητού πράγματος που προορίζεται για την επιχείρησή του, για ορισμένο χρονικό διάστημα και όχι μικρότερο από τρία έτη, παρέχοντας του το δικαίωμα, είτε να αγοράσει τον εξοπλισμό αυτό στη λήξη της σύμβασης, είτε να τον μισθώσει ξανά ή και να τον ανανεώσει. Η εταιρία Α που παραχωρεί τη χρήση του κινητού πράγματος στον Β έναντι μισθώματος και παρέχοντας συγχρόνως το δικαίωμα στον Β να το αγοράσει, έχει το δικαίωμα να διενεργεί αποσβέσεις στα μίσθια ίσες με το ποσό των αποσβέσεων που θα είχε δικαίωμα να διενεργήσει ο μισθωτής Β αν είχε αγοράσει τον συγκεκριμένο εξοπλισμό. (Ν. 1665/86 άρθρο 6 παρ. 5). Ο μισθωτής Β δεν προβαίνει σε αποσβέσεις, εκτός αν αποκτήσει το μηχάνημα αυτό, οπότε προβαίνει από την ημέρα εκείνη και μετά, σε υπολογισμό αποσβέσεων πάνω στην αξία απόκτησής του. Τα μισθώματα τα οποία καταβάλλει ο μισθωτής Β, εκπίπτουν εξολοκλήρου από τα ακαθάριστα έσοδά του. Τα καταβαλλόμενα ενοίκια μίσθωσης καταχωρούνται στον λογαριασμό ENOIKIA και σε ιδιαίτερους τριτοβάθμιούς του ( ή ) ενώ τα προκαταβαλλόμενα ενοίκια καταχωρούνται στη χρέωση του λογαριασμού Ενοίκια χρονομεριστικής μίσθωσης κλπ. ( Υπ. Εθν. Οικ. Εγκ /92/ Αρ. Γν. 106 ) Αποσβέσεις μηχανημάτων σε ακίνητα τρίτων Τα μηχανήματα και οι εγκαταστάσεις τους που έχουν εγκατασταθεί σε ακίνητα τρίτων και που μετά την παρέλευση καθορισμένου χρονικού διαστήματος, η κυριότητά τους περιέρχεται στους κυρίους των ακινήτων χωρίς αντάλλαγμα, παρακολουθούνται στους λογαριασμούς 12.07, και Καταστροφή ή αχρήστευση μηχανήματος Σε περίπτωση που κάποιο μηχάνημα καταστραφεί ή αχρηστευτεί ολοκληρωτικά και δεν έχει αποσβεστεί πλήρως, η Αναπόσβεστη αξία 20

21 του μεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασμού λοιπές έκτακτες ζημιές και αναγνωρίζονται φορολογικά. Για να αναγνωριστεί ως δαπάνη, η φθορά ή η καταστροφή ενός μηχανήματος θα πρέπει να οφείλεται στη λειτουργική δράση του παγίου ή να οφείλεται στη φθορά από τον χρόνο. Τέλος η απώλεια από π.χ. κλοπή ενός μηχανήματος ή άλλου περιουσιακού στοιχείου για να αναγνωριστεί ως δαπάνη και να αφαιρεθεί από τα ακαθάριστα έσοδα, θα πρέπει να οφείλεται σε γεγονός που δεν χαρακτηρίζεται ότι προέρχεται από αδιαφορία ή από κακή ενέργεια του επιχειρηματία. 3.4 Αποσβέσεις μεταφορικών μέσων Οι Αποσβέσεις των μεταφορικών μέσων γίνονται στο τέλος κάθε χρήσης και με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αποσβένονται και τα μηχανήματα. Όταν η επιχείρηση αγοράζει μηχανή για το αυτοκίνητό της, τότε αυτό θεωρείτε δαπάνη βελτίωσης και για το λόγο αυτό προσαυξάνει την αξία του αυτοκινήτου και υπόκειται σε ετήσια απόσβεση με τον ίδιο συντελεστή που αποσβένεται και η υπόλοιπη αξία του (Επ. Εν. Αν. Αθ. 258/87), ενώ όταν αγοράζει λάστιχα για τις ρόδες του αυτοκινήτου, θεωρούνται ανταλλακτικά και πάνε στον λογ/σμό `` Επισκευές και Συντηρήσεις Μεταφορικών Μέσων `` και αποσβένονται εφάπαξ μέσα στη χρήση που χρησιμοποιήθηκαν (Υπ. Οικ. Ε /58). Από τις αποσβέσεις, τα τέλη κυκλοφορίας, τα ασφάλιστρα, τα διόδια, τα σέρβις, τα καύσιμα και οι επισκευές που βαρύνουν το συγκεκριμένο ιδιόκτητο επιβατικό αυτοκίνητο της επιχείρησης ή το ενοικιασμένο απ αυτήν, το 60% μόνο αυτών αναγνωρίζεται ως δαπάνη εάν το αυτοκίνητο έχει κυλινδρισμό 1400 κ.ε., και το 25% μόνο εάν έχει κυλινδρισμό μεγαλύτερο από 1400 κ.ε. και το υπόλοιπο προστίθεται στα κέρδη της επιχείρησης ως λογιστική διαφορά για να φορολογηθεί (άρθρο 31 παρ. 1β Ν. 2238/1994). 21

22 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟΥ ΜΕΣΟΥ ΦΟΡΤΗΓΟ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ Η επιχείρηση απέκτησε φορτηγό Ι.Χ. αξίας ευρώ, με ωφέλιμη διάρκεια ζωής 5 έτη και συντελεστή απόσβεσης 20%. ΕΤΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ % % % % % , ,99 ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ: Αξία Κτήσης Υπολειμματική αξία = = ευρώ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ: 100% / 5 έτη = 20% ανά έτος * ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ: Αποσβεστέα Αξία * Συντελεστής Απόσβεσης (20%) ανά έτος ΑΝΑΠΟΣΒΕΣΤΗ ΑΞΙΑ: αποσβεστέα αξία Συνολικά αποσβεστέα αξία 3.5 Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού Τα έπιπλα και ο λοιπός εξοπλισμός αποσβένονται κάθε χρόνο κανονικά με τα νόμιμα ποσοστά, όπως ακριβώς αποσβένονται και τα μηχανήματα. Τα νόμιμα αυτά ποσοστά ονομάζονται ποσοστά τακτικών αποσβέσεων και είναι προαιρετικά για τους ισολογισμούς που κλείνουν από 31/12/1992 και μετά. Αν για παράδειγμα θελήσει η επιχείρηση, μπορεί στους ισολογισμούς της να μην ενεργήσει αποσβέσεις ή να ενεργήσει αποσβέσεις με συντελεστή απόσβεσης μικρότερο από το νόμιμο ή τακτικό συντελεστή. Σε αυτή τη περίπτωση, ο μειωμένος συντελεστής θα πρέπει να εφαρμόζεται για όλα τα έπιπλα που περιλαμβάνονται στην ίδια κατηγορία και όχι μόνο για ένα (π.χ Έπιπλα, Σκεύη, Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και Ηλεκτρονικά 22

23 Συγκροτήματα κλπ.). Όταν πωλείται ένα έπιπλο, πιστώνεται ο οικείος λογαριασμός του επίπλου (14...) με την αξία της πώλησής του. Έπειτα υπολογίζονται οι αποσβέσεις μέχρι και την ημέρα της πώλησής του, με τις οποίες πιστώνεται ο ίδιος λογαριασμός. Ο ίδιος λογαριασμός πιστώνεται με τα έξοδα της πώλησης και το αποτέλεσμα που προκύπτει, μεταφέρεται στον λογαριασμό ``Ζημίες από εκποίηση επίπλων και λοιπού εξοπλισμού`` ή στον λογαριασμό ``Κέρδη από εκποίηση επίπλων και λοιπού εξοπλισμού``, ανάλογα. Τα έπιπλα τα οποία δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά, θεωρούνται εκτός εκμετάλλευσης οριστικά είτε έχουν αποσβεστεί ολοκληρωτικά με 0.01 ευρώ, και η παρακολούθησή τους γίνεται στους κωδικούς14.00 έως του Ε.Γ.Λ.Σ. Τα είδη εξοπλισμού γραφείων όπως οι αριθμομηχανές και τα φωτοτυπικά μηχανήματα αποσβένονται με ετήσιο ποσοστό απόσβεσης 15% - 20%. Αν αυτά τα είδη χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς λόγους (σε εκπαιδευτήρια για παράδειγμα), το ετήσιο ποσοστό απόσβεσής τους είναι 29% - 35%. Οι Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα Ηλεκτρονικά συγκροτήματα γενικά αποσβένονται με ετήσιο σταθερό συντελεστή 24% - 30%. Το λογισμικό των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών μπορεί να αποσβεστεί με συντελεστή 24% - 30% ετησίως (ισχύει από Π. Δ. 100/1998), είτε εφάπαξ κατά τη χρήση μέσα στην οποία τίθεται σε λειτουργία. Οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και τα ηλεκτρονικά συγκροτήματα που χρησιμοποιούνται ως εκπαιδευτικά μέσα σε εκπαιδευτήρια, αποσβένονται με σταθερό συντελεστή απόσβεσης 34% - 40% ή εφάπαξ κατά τη χρήση μέσα στην οποία τέθηκε σε λειτουργία. Οι πίνακες ζωγραφικής δεν υπόκεινται σε ετήσια απόσβεση γιατί θεωρούνται νομικά, ότι είναι στοιχεία τα οποία δεν φθείρονται από την πάροδο του χρόνου. Αν για οποιονδήποτε λόγο υποστούν ζημία, η ζημία αυτή αναγνωρίζεται φορολογικά (Υπ. Οικ. Α 11139/71). Οι φωτεινές επιγραφές και τα παρόμοια πάγια αποσβένονται ανάλογα με την ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους και όχι με πάγιο συντελεστή (Στ. Ε. 1587/66). 3.6 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσης παγίων στοιχείων Ο λογαριασμός αυτός απεικονίζει την αξία των ποσών που έχουν ανατεθεί για την ιδιοκατασκευή (κατασκευάζεται από την ίδια την επιχείρηση) παγίου περιουσιακού στοιχείου της επιχείρησης. 23

24 Αν η κατασκευή του παγίου στοιχείου έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της χρήσης, τότε πιστώνεται ο λογαριασμός 15 (αφού έχει χρεωθεί με την δημιουργία του) και χρεώνεται ο λογαριασμός του παγίου στον οποίο ανήκει το πάγιο αυτό, λογαριασμοί από 11 έως 14. με αυτό τον τρόπο το πάγιο θα ανήκει πλέον στην ομάδα των παγίων περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Με την έναρξη της επόμενης χρήσης, αρχίζει ο υπολογισμός των αποσβέσεων για τα νέα αυτά πάγια με τους νόμιμους συντελεστές απόσβεσης. 3.7 Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων Για την διαχειριστική παρακολούθηση κάθε ενσώματου παγίου στοιχείου (γηπέδου, κτιρίου, μηχανήματος, μεταφορικού μέσου κλπ.) και για τη λογιστική παρακολούθηση της αξίας κτήσης και των αποσβέσεων του, τηρείται Μητρώο Παγίων Στοιχείων το οποίο αποτελεί την τελευταία ανάλυση των λογαριασμών των παγίων περιουσιακών στοιχείων και από το οποίο πρέπει να προκύπτουν τουλάχιστον τα εξής στοιχεία σύμφωνα με τη παράγραφο του Ε. Γ. Λ. Σ.: Τα στοιχεία που εξατομικεύουν το είδος του παγίου (ονομασία και διακριτικά στοιχεία) Τα στοιχεία της λογιστικής του ένταξης ( τίτλοι και κωδικοί αριθμοί του πρωτοβάθμιου λογαριασμού και του λογαριασμού της τελευταίας βαθμίδας) Η αιτιολογία και τα σχετικά στοιχεία κτήσης, η αρχική αξία κτήσης και οι μεταβολές αυτής ( προσθήκες, βελτιώσεις, μειώσεις) Ο τόπος εγκατάστασης ή ο τρίτος στις εγκαταστάσεις του οποίου τυχόν βρίσκεται Η ημερομηνία κατά την οποία άρχισε η χρησιμοποίηση και η λειτουργία του καθώς και η ημερομηνία που τυχόν τέθηκε σε αδράνεια. Η τυχόν κτήση του με ευεργετική φορολογική διάταξη Ο κωδικός αριθμός της τελευταίας βαθμίδας του λογαριασμού αποσβέσεων Οι λογισμένες αποσβέσεις με τους συντελεστές, τα ποσά και τα στοιχεία της λογιστικής τους εγγραφής (α/α παραστατικού κ ημερομηνία) καθώς και οι αντιλογισμένες αποσβέσεις σε περίπτωση πώλησης ή καταστροφής κλπ. του παγίου Τα στοιχεία και η αιτία του τερματισμού της παραγωγικής του δραστηριότητας (εκποίηση, διάλυση, καταστροφή κλπ.) 24

25 Για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων δυσχερειών, παρέχεται η δυνατότητα τηρήσεως του μητρώου κατά ομάδες ομοειδών παγίων στοιχείων, για παράδειγμα πάγια στοιχεία του λογαριασμού 14 που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του μήνα, παρακολουθούνται σε μια ατομική μερίδα, με την προϋπόθεση ότι το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο θα είναι δυνατό να εξατομικεύεται π.χ. κατά την απογραφή ή την πώληση. 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ Υπάρχουν πολλές μέθοδοι με τις οποίες μπορούμε να υπολογίσουμε την απόσβεση των παγίων περιουσιακών στοιχείων. Η ωφέλιμη διάρκεια ζωής εκτιμάται κάτω από ομαλές συνθήκες λειτουργίας, συντήρησης, επισκευής, καθώς και ότι υπολογίζουμε την απόσβεση με συγκεκριμένους τρόπους, αγνοώντας την πραγματική λειτουργία και χρησιμοποίηση του παγίου στοιχείου. Οι βασικές μέθοδοι απόσβεσης είναι: Μέθοδος της Σταθερής απόσβεσης Μέθοδος της Φθίνουσας απόσβεσης α) Με σταθερό συντελεστή πάνω στην Αναπόσβεστη Αξία β) Με μειωμένο συντελεστή πάνω στην αποσβεστέα αξία που υπολογίζεται σύμφωνα με τα έτη της ωφέλιμης διάρκειας ζωής του παγίου περιουσιακού στοιχείου. Μέθοδος της Αύξουσας απόσβεσης Μέθοδος της Λειτουργικής απόσβεσης Μέθοδος της Παλινδρομούσας Απόσβεσης Μέθοδος της Αποτιμήσεως Ο κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (Κ. Φ. Ε. νόμος 2238/94) και ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Κ. Β. Σ. νόμος 2214/94) υποχρεώνουν τις επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν μια συγκεκριμένη μέθοδο απόσβεσης. Η διεύθυνση όμως της επιχείρησης έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τις διάφορες μεθόδους απόσβεσης για να κάνει εσωτερικές εκτιμήσεις. ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ Με τη μέθοδο της Σταθερής Απόσβεσης, η απόσβεση κάθε χρήσης υπολογίζεται με σταθερό συντελεστή πάνω στην αποσβεστέα αξία του 26

27 παγίου περιουσιακού στοιχείου. Το ποσό της απόσβεσης που προκύπτει με τη μέθοδο αυτή είναι το ίδιο για όλες τις χρήσεις. Παράδειγμα 1: Η αξία των επίπλων είναι ευρώ, η υπολειμματική τους αξία ανέρχεται σε ευρώ και η ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους είναι 5 έτη. Για να συνταχθεί ο πίνακας απόσβεσης πρέπει να γίνουν οι παρακάτω υπολογισμοί: Αποσβεστέα αξία = Τιμή Κτήσης Υπολειμματική αξία = = Ετήσιος Συντελεστής απόσβεσης = 100% / 5 έτη = 20% Ετήσια Απόσβεση = Αξία Κτήσης συνολική αποσβέσιμη αξία Πίνακας Σταθερής Τακτικής Απόσβεσης Επίπλων ΕΤΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΠΟΣΒΕΣΜΕΝΗ ΑΞΙΑ % % % % % 7999, ,99 Συνήθως, όταν αποκτάται ένα πάγιο περιουσιακό στοιχείο, στις επιχειρήσεις συντάσσεται ο πίνακας απόσβεσής του. Σε περιπτώσεις προσθηκών, βελτιώσεων, επεκτάσεων ή μεταβολής του συντελεστή απόσβεσης ο πίνακας αυτός τροποποιείται. 27

28 ΜΕΘΟΔΟΣ ΦΘΙΝΟΥΣΑΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ Για τα καινούργια μηχανήματα και το λοιπό μηχανολογικό ή τεχνικό εξοπλισμό παραγωγής που αποκτούν οι επιχειρήσεις από και μετά, οι αποσβέσεις μπορούν να διενεργηθούν και με την μέθοδο της φθίνουσας απόσβεσης ή διπλής απομείωσης υπολοίπου. Ίσως ορισμένα στοιχεία να αποσβένονται μόνο με τη σταθερή μέθοδο απόσβεσης και ορισμένα με τη φθίνουσα, αρκεί να εφαρμόζεται η ίδια μέθοδος απόσβεσης εωσότου ολοκληρωθεί η απόσβεση των παγίων αυτών στοιχείων. Με τη μέθοδο της φθίνουσας απόσβεσης, το ποσό της ετήσιας απόσβεσης μειώνεται από χρήση σε χρήση. Επίσης με τη μέθοδο της φθίνουσας απόσβεσης υπολογίζονται μόνο τακτικές αποσβέσεις και ποτέ πρόσθετες. Αυτό επιτυγχάνεται ως εξής: τα αντίστοιχα ποσοστά απόσβεσης που προβλέπονται με τη σταθερή μέθοδο, πολλαπλασιάζονται με τον συντελεστή 3. τα τριπλασιαζόμενα αυτά ποσοστά αποσβέσεων εφαρμόζονται στο υπόλοιπο της αναπόσβεστης αξίας του παγίου περιουσιακού στοιχείου. Στη διαχειριστική χρήση που η αναπόσβεστη αξία του παγίου περιουσιακού στοιχείου είναι μικρότερη από το 10% της αξίας κτήσης, μπορεί να αποσβεστεί ολόκληρο το ποσό μέσα στην ίδια διαχειριστική χρήση. Όμως δεν είναι υποχρεωτικό να γίνει αυτό. Παράδειγμα: Βιομηχανία αγόρασε καινούριο μηχάνημα στις αξίας ευρώ. Ο συντελεστής απόσβεσης με τη Σταθερή Μέθοδο είναι 15% και η επιχείρηση αποφάσισε να αποσβέσει το μηχάνημα με τη φθίνουσα μέθοδο. Για το έτος 2002 ο συντελεστής απόσβεσης υπολογίζεται ως εξής: 28

29 Χρονικό διάστημα από έως : 12 μήνες Οπότε 12/12 * 15% = 15% *3= 45% Ο συντελεστής απόσβεσης του μηχανήματος, για κάθε έτος, με τη φθίνουσα μέθοδο είναι 45%. Αμέσως μετά συντάσσεται ο πίνακας αποσβέσεων Φθίνουσας μεθόδου ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ ΜΕ ΦΘΙΝΟΥΣΑ ΜΕΘΟΔΟ ΕΤΗ ΑΝΑΠΟΣΒΕΣΤΗ ΑΡΧΙΚΗ ΑΞΙΑ ΕΤΗΣΙΕΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΑΝΑΠΟΣΒΕΣΤΗΣ ΑΞΙΑΣ , , , , , , ,13 * * 45% = ευρώ * * 45% = ευρώ * = ευρώ * = ευρώ *5 Επειδή το ποσό 7.374,37 < *10% = , για το λόγο αυτό, στο τελευταίο έτος απόσβεσης του μηχανήματος, αντί του ποσού των 7.374,34 ευρώ, η επιχείρηση μπορεί να σχηματίσει αποσβέσεις αξίας ,50 ευρώ (7.374, ,13). Αν το επιθυμεί η επιχείρηση, μπορεί να σχηματίσει αποσβέσεις ύψους 9.013,13 ευρώ, (με 0,01 ευρώ λιγότερο), στην επόμενη χρήση. 29

30 Με σταθερό συντελεστή πάνω στην αναπόσβεστη αξία Σε αυτή τη περίπτωση, ο συντελεστής απόσβεσης είναι σταθερός, αλλά η απόσβεση υπολογίζεται πάνω στην αναπόσβεστη αξία του παγίου περιουσιακού στοιχείου. Ας συγκρίνουμε την φθίνουσα μέθοδο με τα ίδια στοιχεία του παραδείγματος 1*. Πίνακας Φθίνουσας Απόσβεσης με σταθερό συντελεστή ΕΤΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΠΟΣΒΕΣΜΕΝΗ ΑΞΙΑ % % % % % 3276, ,8 Το πρώτο έτος λειτουργίας η απόσβεση υπολογίζεται : * 20% = ευρώ. Το δεύτερο έτος η αναπόσβεστη αξία είναι = και η απόσβεσή του είναι * 20% = ευρώ. Το τρίτο έτος η αναπόσβεστη αξία είναι = και η απόσβεση είναι * 20% = ευρώ. Το τέταρτο έτος η αναπόσβεστη αξία είναι = και η απόσβεση είναι * 20% = ευρώ. Το πέμπτο έτος η αναπόσβεστη αξία είναι = και η απόσβεση είναι * 20% = 3.276,8 ευρώ κλπ. 30

31 Με μειωμένο συντελεστή στην αναπόσβεστη αξία (υπολογίζεται σύμφωνα με τα έτη της ωφέλιμης διάρκειας ζωής του παγίου). Με αυτόν τον τρόπο, αθροίζονται τα έτη της ωφέλιμης διάρκειας ζωής του παγίου και μερίζεται η αποσβεστέα αξία, ανάλογα με τα έτη αυτά, αρχίζοντας από το μεγαλύτερο κλάσμα. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Η αξία μηχανήματος της επιχείρησης ανέρχεται σε ευρώ και η ωφέλιμη διάρκεια ζωής είναι 5 έτη. Αθροίζουμε τα έτη, = 15. Για το πρώτο έτος θα είναι 5/15 Για το δεύτερο έτος θα είναι 4/15 Για το τρίτο έτος θα είναι 3/15 Για το τέταρτο έτος 2/15 Και για το πέμπτο έτος 1/15. Ο συντελεστής απόσβεσης: ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΟΣ ΦΘΙΝΟΥΣΑΣ β ΜΕΘΟΔΟΥ ΕΤΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΠΟΣΒΕΣΜΕΝΗ ΑΞΙΑ / / / /

32 / ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΥΞΟΥΣΑΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ Σύμφωνα με τη μέθοδο της αύξουσας απόσβεσης, η ετήσια απόσβεση αυξάνεται από έτος σε έτος, διότι αυξάνεται ο συντελεστής απόσβεσης. Ας εφαρμόσουμε την μέθοδο αυτή στο παρακάτω παράδειγμα: Παράδειγμα : Η αξία των μηχανημάτων είναι ευρώ και η ωφέλιμη διάρκεια ζωής του είναι 5 έτη. Αθροίζουμε τα έτη : = 15 ΕΤΗ ΑΠΟΣΒΕΣΤΕΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΠΟΣΒΕΣΜΕΝΗ ΑΞΙΑ / / / / / Απόσβεση Χρήσης : Αποσβεστέα αξία * Συντελεστή Απόσβεσης Συνολικά αποσβεσμένη αξία το έτος 2 κλπ. = Απ.Χρ.Έτους 1 + Απ.Χρ.Έτους 2 32

33 Αναπόσβεστη Αξία = Αποσβεστέα αξία -Συνολικά αποσβεσμένη αξία ΜΕΘΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ Με τη μέθοδο της λειτουργικής απόσβεσης, ή μέθοδος των μονάδων παραγωγής ή των ωρών εργασίας, εφαρμόζεται στα πάγια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία συνδέονται άμεσα με την παραγωγή των προϊόντων της συγκεκριμένης επιχείρησης. 1. Αν λάβουμε ως βάση υπολογισμού τις ώρες εργασίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου θα έχουμε: ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ = Αποσβεστέα Αξία * Ώρες λειτουργίας χρήσης Παγίου/ Προϋπολογισμένες συνολικές ώρες λειτουργίας ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ : Έστω μηχάνημα, με προϋπολογισμένες ώρες λειτουργίας , αποσβεστέας αξίας ευρώ, λειτούργησε κατά το ώρες. Η απόσβεση θα υπολογιστεί ως εξής : ΑΠΟΣΒΕΣΗ = ( * 1.500) / = Στη μέθοδο αυτή μπορούμε να λάβουμε ως βάση υπολογισμού τις μονάδες παραγωγής σε αντικατάσταση των ωρών λειτουργίας. Σε αυτή τη περίπτωση, η απόσβεση της κάθε χρήσης θα είναι : ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΧΡΗΣΗΣ = Αποσβεστέα Αξία * Μονάδες παραγωγής της χρήσης/ Προϋπολογισμένες συνολικές ώρες λειτουργίας 33