eschoollib ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Παραδοτέο 1.2 Αναφορά απαιτήσεων χρηστών ΡΑΣΗ: ράσεις Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης στην ΚτΠ Ανάδοχος:

Transcript

1 eschoollib ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ, ΚΑΤΑΛΟΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΦΗΜΕΡΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕ ΑΣΥΓΓΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΙΕΠΑΦΗ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Παραδοτέο 1.2 Αναφορά απαιτήσεων χρηστών ΡΑΣΗ: ράσεις Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης στην ΚτΠ ΠΡΑΞΗ: ΣΠ ΗΜ Ηλεκτρονική Μάθηση (e- learning) Ανάδοχος: BSI S.A., ΙΕΘΝΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Μέλη Σύµπραξης: BSI ΑΕ ΕΚΕΦΕ ΗΜΟΚΡΙΤΟΣ ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ί ΡΥΜΑ (ΚΟΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΚΟΛΕΓΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ)

2 Ανάλυση Απαιτήσεων Χρηστών και Βελτίωση Υπηρεσίας Σκοπός Σκοπός της έρευνας ήταν ο εντοπισµός των πληροφοριακών αναγκών των χρηστών της Βιβλιοθήκης και η αξιολόγηση των υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης, µε στόχο τον εκσυγχρονισµό των προσφερόµενων υπηρεσιών µέσω της διαµόρφωσης του eschoollib και γενικότερα την εξαγωγή συµπερασµάτων που θα βοηθήσουν στην αποτελεσµατικότερη οργάνωση και ανάπτυξη του υλικού, της υποδοµής και των υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης. Μεθοδολογία Οι τεχνικές συλλογής δεδοµένων για την ανάλυση των απαιτήσεων των χρηστών και τον καθορισµό των αναγκών τους, αποφασίσθηκε να προέρχονται από ερωτηµατολόγια που συντάχθηκαν από τη Βιβλιοθήκη του Κολεγίου 1. Το ερωτηµατολόγιο χρησιµοποιείται ευρέως στις έρευνες της βιβλιοθηκονοµικής επιστήµης, είναι µια από τις τεχνικές που από µόνη της, αλλά κυρίως σε συνδυασµό µε άλλες µπορεί να δώσει αξιόπιστα αποτελέσµατα. Πριν την τελική σύνταξη του ερωτηµατολογίου, προηγήθηκαν συναντήσεις-συνεντεύξεις µε µαθητές, καθηγητές και βιβλιοθηκονόµους του Κολεγίου Αθηνών Κολεγίου Ψυχικού, οι οποίες βοήθησαν στην ολοκλήρωση της τελικής του µορφής. Το ερωτηµατολόγιο µοιράστηκε στους χρήστες, σε ορισµένες περιπτώσεις στάλθηκε ταχυδροµικά (και µε ) και σε κάποιες άλλες χρησιµοποιήθηκε ως οδηγός συνέντευξης. Οι υποθέσεις-ερωτήσεις είναι διατυπωµένες µε ακρίβεια και το ερωτηµατολόγιο είναι δοµηµένο µε ερωτήσεις που δε θέτουν πολύπλοκα προβλήµατα έτσι η εκµαίευση απόψεων και γνωµών σε βάθος ήταν εφικτή και πολύτιµη για την περαιτέρω πορεία του προγράµµατος. Το ερωτηµατολόγιο αποτελείται από ερωτήσεις αντικειµενικές (factual questions), ερωτήσεις που παρέχουν πληροφόρηση (information questions) και ερωτήσεις που έχουν σχέση µε πρότυπα δράσης (standards for action questions), 1 Επισυνάπτονται στο Παράρτηµα.

3 µε σκοπό την αντίδραση των ερωτηθέντων σε αλλαγές και καινούργιες καταστάσεις 2. Ως προς τη µορφή τους, επιλέχθηκαν κλειστές, ανοιχτές και δοµηµένες ερωτήσεις για τη βιβλιοθηκονοµική έρευνα. Μερικά από τα πλεονεκτήµατα του ερωτηµατολογίου, τα οποία µας οδήγησαν στην επιλογή του ως την κατάλληλη µέθοδο για την έρευνα της ανάλυσης των χρηστών είναι τα εξής: Μπορεί να δοθεί σε µεγάλο αριθµό ερωτώµενων Αποτελεί οικονοµία χρόνου και χρήµατος ενώ συλλέγεται µεγάλος αριθµός ποιοτικών δεδοµένων Οι ερωτώµενοι το συµπληρώνουν στον ελεύθερο τους χρόνο χωρίς να παρεµβαίνει ο ερευνητής. Το δείγµα των ερωτώµενων αποφασίστηκε να περιοριστεί στα 150 άτοµα, αριθµός που το καθιστά αντιπροσωπευτικό. Το δείγµα αποτελείται από 3 κατηγορίες ερωτώµενων: µαθητές, εκπαιδευτικούς και βιβλιοθηκονόµους. Οι 3 αυτές κατηγορίες αποφασίστηκαν γιατί θα κάνουν χρήση του ίδιου εκπαιδευτικού εργαλείου από διαφορετική όµως οπτική γωνία, τόσο στην πρόσβαση όσο και στην τροφοδότηση του υλικού. Ο βιβλιοθηκονόµος δεν εµπλέκεται τόσο στη χρήση του e-learning εκπαιδευτικού εργαλείου, καθώς αφορά περισσότερο τη σχέση καθηγητή-µαθητή. Είναι όµως ο κύριος διαχειριστής της βάσης δεδοµένων του ψηφιακού εφήµερου υλικού. Ο καθηγητής και ο µαθητής ασχολούνται µε το εκπαιδευτικό εργαλείο, «φορτώνοντας» και «κατεβάζοντας» πληροφορίες, ενώ µπορούν να κάνουν το ίδιο µε τη βάση δεδοµένων του ψηφιακού εφήµερου υλικού. Στη συγκεκριµένη βάση θα µπορούν να αναζητούν υλικό και θα µπορούν να το τροφοδοτούν οι ίδιοι χωρίς την παρεµβολή του βιβλιοθηκονόµου. Λεπτοµέρειες Το τελικό ερωτηµατολόγιο που σχεδιάστηκε από τη διευθύντρια της βιβλιοθήκης του Κολεγίου Αθηνών Κολεγίου Ψυχικού και την ερευνήτρια του προγράµµατος 2 Research methods in librarianship: Techniques and interpretation / Charles H. Busha [and] Stephen P. Harter. - New York: Academic Press, 1980.

4 eschoollib, αποτελείται από είκοσι πέντε (25) ερωτήσεις και περιλαµβάνει θέµατα σχετικά µε το σκοπό της έρευνας, όπως : η χρήση ή όχι της Βιβλιοθήκης, η αξιολόγηση των προσφερόµενων υπηρεσιών, η εκτίµηση των σχεδιαζόµενων υπηρεσιών στα πλαίσια του έργου eschoollib και προτάσεις για την ανάπτυξη νέων, αξιολόγηση της υπάρχουσας υλικοτεχνικής και επιστηµονικής υποδοµής και προτάσεις για τη βελτίωσή της κ.λ.π. Τα ερωτηµατολόγια µοιράστηκαν στους µαθητές και τους καθηγητές του Κολεγίου Αθηνών και του 4 ου Λυκείου Περιστερίου τον Φεβρουάριο του Ερωτηµατολόγια συµπλήρωσαν και οι βιβλιοθηκονόµοι της βιβλιοθήκης του Κολεγίου Αθηνών και του 4 ου Λυκείου Περιστερίου. Η επιλογή των σχολείων έγινε βάση της ύπαρξης βιβλιοθήκης µέσα στο χώρο του σχολείου, καθώς αυτή θα υποστηρίζει το όλο σύστηµα. Το δείγµα των ερωτώµενων ήταν αντιπροσωπευτικό του υπό έρευνα πληθυσµού και όσον αφορά τους µαθητές, κατανεµηµένο µε βάση την ηλικία και την τάξη που πηγαίνουν. Ο αρχικός στόχος για τους ήταν 150 ερωτηµατολόγια. Ο πληθυσµός, το δείγµα - στόχος και το δείγµα που επιτεύχθηκε ήταν ως εξής : Μαθητές Γυµνασίου 48 Μαθητές Λυκείου 72 Εκπαιδευτικό Προσωπικό 10 Βιβλιοθηκονόµοι 10 Συνολικό δείγµα 140 Πίνακας 1 είγµα ερωτηµατολογίων. Ανάλυση Τι ισχύει στην Ελλάδα Σύµφωνα µε εθνική έρευνα που χρηµατοδοτήθηκε από την Ειδική Γραµµατεία µέσω του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Κοινωνία της Πληροφορίας για τις Νέες

5 Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας το 2002 (VPRC-Ε ΕΤ 3 ), στο τέλος του 2002 ένας στους τρεις Έλληνες κάνει χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και ένας στους πέντε κάνει χρήση του ιαδικτύου. Οι χρήστες του ιαδικτύου σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση µε το Η διείσδυση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του ιαδικτύου είναι µεγαλύτερη στις ηλικίες από 15 έως 24 ετών: οι έξι στους δέκα χρησιµοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή και οι πέντε στους έντεκα ιαδίκτυο, ενώ για φοιτητές τα ποσοστά ανεβαίνουν στο οκτώ στους δέκα για τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και έξι στους έντεκα για το ιαδίκτυο. Σύµφωνα µε την εθνική έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας 2002 της ειδικής Γραµµατείας για την Κοινωνία της Πληροφορίας του υπουργείου Οικονοµίας, τον Σεπτέµβριο του 2002, Έλληνες χρησιµοποιούσαν το ιαδίκτυο και τρεις στους έντεκα έκαναν καθηµερινή χρήση. Ο µέσος όρος χρήσης στο σύνολο των χρηστών ανέρχεται σε 6,3 ώρες την εβδοµάδα. Σύµφωνα µε την ίδια έρευνα, από τα µεγαλύτερα ποσοστά χρήσης του ιαδικτύου παρουσιάζονται στα µεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, ενώ τα χαµηλότερα (10%-13%) στις περιφέρειες Θεσσαλίας, Στερεά Ελλάδας,. Ελλάδας. Σε σχέση µε το 2001 σηµειώθηκε σαφής πρόοδος σε όλες τις περιφέρειες, ενώ στις περιφέρειες µε πολύ χαµηλά ποσοστά χρήσης του ιαδικτύου το 2001 ο ρυθµός αύξησης ξεπέρασε τον µέσο όρο. Ήδη το 2002, 8 περιφέρειες της χώρας έχουν ποσοστά χρήσης του ιαδικτύου πάνω ή κοντά στον εθνικό µέσο όρο, ενώ για το 2001 αυτό ισχύει για 4 περιφέρειες. Συνολικά δηλαδή το 2002, παρουσιάζεται σαφής αύξηση της χρήσης του ιαδικτύου αλλά και τάση άµβλυνσης του ψηφιακού χάσµατος µεταξύ των διαφορετικών περιφερειών της χώρας. Οι Έλληνες και το ιαδίκτυο Ένας στους τρεις Έλληνες χρησιµοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή, ένας στους πέντε «σερφάρει» στο ιαδίκτυο, ενώ επτά στους δέκα έχουν κινητό τηλέφωνο, σύµφωνα µε την Εθνική Έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας 3

6 2002 της Ειδικής Γραµµατείας για την Κοινωνία της Πληροφορίας του υπουργείου Οικονοµίας. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν ότι το ποσοστό χρηστών του ιαδικτύου αυξήθηκε στο 19,3% του πληθυσµού, αύξηση 10% σχεδόν έναντι του Το ποσοστό των χρηστών Η/Υ που κάνει και χρήση Του ιαδικτύου αυξήθηκε στο 67% το 2002 έναντι 50% το Το 2,2% των χρηστών κινητού τηλεφώνου χρησιµοποιεί και υπηρεσίες WAP (το αντίστοιχο ποσοστό ήταν µικρότερο του 1% το 2001). Η ηλικιακή κατηγορία χρησιµοποιεί Η/Υ και Το ιαδίκτυο περισσότερο από κάθε άλλη κατηγορία του πληθυσµού. Το 2002 έξι στους δέκα νέους αυτής της κατηγορίας χρησιµοποίησε Η/Υ, ενώ πέντε στους έντεκα Το ιαδίκτυο. Για τους φοιτητές τα αντίστοιχα ποσοστά είναι οκτώ στους δέκα και έξι στους έντεκα. Σηµαντικές διαφορές υπάρχουν στη χρήση του ιαδικτύου µεταξύ των διαφορετικών οµάδων του πληθυσµού, ανάλογα µε το επίπεδο εισοδήµατος, το επίπεδο εκπαίδευσης, το µέγεθος της επιχείρησης, καθώς επίσης περιφερειακές και ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Το επίπεδο εκπαίδευσης αποτελεί βασικό προσδιοριστικό παράγοντα για την χρήση Η/Υ και του ιαδικτύου. ύο στα δέκα άτοµα δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης και τέσσερα στα δέκα άτοµα τριτοβάθµιας εκπαίδευσης είναι χρήστες Του ιαδικτύου. Επίσης δύο στα δεκαπέντε άτοµα που εργάζονται σε πολύ µικρές επιχειρήσεις χρησιµοποιούσαν Το ιαδίκτυο το 2002, έναντι ενός στα δεκαεφτά το Οι χρήστες Η/Υ και Του ιαδικτύου στις ηµιαστικές και αγροτικές περιοχές παρουσίασαν υψηλούς ρυθµούς αύξησης έναντι του 2001, µειώνοντας το χάσµα µε τις αστικές περιοχές. Εξαίρεση στις παραπάνω τάσεις, αποτελεί η αύξηση του ψηφιακού χάσµατος κατά φύλο. Το 2002, τρεις στους 12 άντρες χρησιµοποιούσαν Το ιαδίκτυο στην Ελλάδα, ενώ για τις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό είναι δύο στις δεκατέσσερις. Από τους Έλληνες που χρησιµοποιούν Το ιαδίκτυο, τρεις στους έντεκα κάνει καθηµερινή χρήση. Ο µέσος όρος χρήσης την εβδοµάδα, στο σύνολο των χρηστών, ανέρχεται σε 6,3 ώρες. Οι έξι στους δέκα που δεν χρησιµοποιούν Η/Υ, δηλώνουν ως κύριο λόγο ότι δεν το χρειάζονται ή ότι δεν τους ενδιαφέρει, ενώ τρεις στους δέκα απαντούν ότι δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ µε Η/Υ.

7 Από αυτούς που χρησιµοποιούν Η/Υ αλλά όχι Το ιαδίκτυο, οι τρεις στους δέκα απάντησαν ως κύριο λόγο µη χρήσης την έλλειψη σύνδεσης. Πέντε στους δέκα ανέφεραν είτε ότι δεν το χρειάζονται, είτε ότι δεν τους ενδιαφέρει, είτε ότι δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ µε το ιαδίκτυο. Στο θέµα αυτό οι χρήστες Η/Υ που δεν χρησιµοποιούν Το ιαδίκτυο φαίνεται να παρουσιάζουν παρόµοια στάση µε αυτή των µη χρηστών Η/Υ. Όµως η παραπάνω κατηγορία διαφοροποιείται σηµαντικά από τους µη χρήστες Η/Υ στο ότι οι δέκα στους έντεκα εξεδήλωσαν θετική προδιάθεση στη παρουσίαση εναλλακτικών κινήτρων που θα τους ωθούσε στη χρήση του ιαδικτύου. Ένας στους δέκα δήλωσε ως κύριο λόγο τη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου, ενώ περίπου τρεις στους δέκα δήλωσαν ως λόγο την ενηµέρωση ή την αναζήτηση πληροφοριών. «Ανδροκρατούµενο» είναι ακόµη το ιαδίκτυο στην Ελλάδα, σύµφωνα µε έρευνα της Eurisko, αλλά το ποσοστό των ανδρών χρηστών, 59%, είναι φέτος µικρότερο από πέρσι. Αντίστοιχα, το ποσοστό όσων δεν έχουν κάνει «ηλεκτρονικές» αγορές έπεσε στο 12%. Σύµφωνα λοιπόν µε την έρευνα, φαίνεται ότι σε µεγαλύτερο ποσοστό (59%) οι χρήστες του ιαδικτύου στη χώρα µας εξακολουθούν να είναι άνδρες, κυρίως υψηλού µορφωτικού επιπέδου και εισοδήµατος, που διαµένουν στα µεγάλα αστικά κέντρα και χρησιµοποιούν τη σύνδεση από το σπίτι τους. Σηµαντικό στοιχείο για την εξέλιξη του ιαδικτύου στη χώρα µας αποτελεί και το γεγονός ότι µειώνεται αισθητά το ποσοστό των ανθρώπων που αντιµετωπίζουν αρνητικά τις αγορές µέσω ιαδικτύου, καθώς το ποσοστό αυτών που δεν έχουν αγοράσει ποτέ µέσω του ιαδικτύου έπεσε στο 12%. Στις προτιµήσεις των on-line καταναλωτών συνεχίζουν να έρχονται πρώτα προϊόντα, όπως βιβλία, cd, εισιτήρια αλλά και ταξίδια και υπηρεσίες γενικότερα. Σηµειώνεται επίσης µία τάση αύξησης της αγοράς και άλλων αγαθών όπως είναι τα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα, αλλά και εκείνα οικιακής χρήσης και εξοπλισµού. Σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη του ΟΗΕ προκύπτουν τα εξής στοιχεία: Ελλάδα H/Y On-line 7 / 100 κατοίκους (22 η θέση σε 36 χώρες) Comment: Το (22 η θέση σε 36 χώρες) αφορά την πρώτη ή τη δεύτερη γραµµή;

8 Ευρώπη 21,4 / 100 κατοίκους Πίνακας 2 Πρόσβαση στο ιαδίκτυο σε Ελλάδα/Ευρώπη. Ανάλυση Αποτελεσµάτων Ερωτηµατολογίου Γενικά Μετά την ολοκλήρωση του ποιοτικού ελέγχου των ερωτηµατολογίων, έγινε η οµαδοποίηση και η εξαγωγή των συµπερασµάτων. Οι απαντήσεις οµαδοποιήθηκαν ανάλογα µε τη φύση των ερωτήσεων στις εξής κατηγορίες: Κατοχή Υπολογιστή Χρήση Υπολογιστή Σχέση Γονέων µε Υπολογιστή Εργασίες Σχολείο Επικοινωνία µε καθηγητή Χόµπι Προσωπικά ενδιαφέροντα Μαθητές Γυµνασίου Α Γυµνασίου (24 µαθητές) Στους 24 ερωτηθέντες µαθητές της Α Γυµνασίου παρατηρήθηκε ότι όλοι έχουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι και οι 22 στους 24 έχουν και σύνδεση στο ιαδίκτυο, από τους οποίους οι 18 διαθέτουν γρήγορη σύνδεση (άνω της ISDN 64K). Ο υπολογιστής στο σπίτι χρησιµοποιείται περισσότερο για παιχνίδια (21/24) και η αµέσως επόµενη επιλογή είναι το ιαδίκτυο, το οποίο χρησιµοποιείται τόσο για εργασίες όσο και για διασκέδαση. Οι αγαπηµένες µηχανές αναζήτησης των µαθητών είναι το Yahoo! (19/24) και το AltaVista (18/24). Οι εγκυκλοπαίδειες (22/24) και τα βιβλία παραµένουν η βασική πηγή άντλησης πληροφοριών και ακολουθεί το ιαδίκτυο µε ποσοστό 19/24. Για τους γονείς 22/24 χρησιµοποιούν υπολογιστή στο σπίτι και από αυτούς οι 17/24 για να ψάχνουν στο ιαδίκτυο. Η πλειοψηφία των µαθητών δήλωσε ότι διαβάζει εφηµερίδες και περιοδικά και οι περισσότεροι από αυτούς κοιτάνε και τα cd-rom τους. Θα ήθελαν για τη συγγραφή µιας εργασίας τους Comment: Στον πίνακα φαίνεται όµως ότι είναι το Google

9 να χρησιµοποιήσουν οπτικό-ακουστικό υλικό. Τέλος, δήλωσαν ότι θεωρούν απαραίτητη την on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή εκτός σχολείου για τα µαθήµατα και τις εργασίες τους και όλοι θα ήθελαν να βρίσκουν on-line σηµειώσεις, βαθµούς και συµπληρωµατικές οδηγίες για τα µαθήµατα τους. Ενδιαφέρον αποτελεί ότι οι 23/24 µαθητές θεωρούν αξιόπιστο υλικό που προέρχεται από το ιαδίκτυο για να το χρησιµοποιήσουν για εργασίες τους. Μαθήµατα που έχουν περισσότερες εργασίες (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση): Ιστορία Βιολογία Γεωγραφία Αγγλικά Οικιακή Οικονοµία Προσωπικά ενδιαφέροντα (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση): Αθλητισµός Υπολογιστές Βιβλία Κινηµατογράφος Μουσική Τηλεόραση Κατοχή Υπολογιστή 24/24 100% Σύνδεση Internet 22/24 91,6% Χρήση Η/Υ για παιχνίδια 21/24 87,5% Χρήση Η/Υ για Internet 18/24 75% Αγαπηµένη µηχανή αναζήτησης Google 18/24 75% Ξεκινώ εργασία από το ιαδίκτυο 19/24 79,2%

10 Ξεκινώ εργασία από τον κατάλογο Βιβλιοθήκης 6/24 25% ιαβάζουν εφηµερίδες περιοδικά 22/24 91,6% Θα ήθελαν on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή για σχολικά ζητήµατα 22/24 91,6% Πίνακας 3 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα Α Γυµνασίου. Γ Γυµνασίου (24 µαθητές) Η µεγάλη πλειοψηφία των µαθητών της Γ Γυµνασίου διαθέτει και υπολογιστή και σύνδεση στο ιαδίκτυο στο σπίτι της, από τους οποίους οι 15/24 έχουν γρήγορη σύνδεση (από ISDN 64K και άνω). Οι µαθητές της Γ Γυµνασίου χρησιµοποιούν τον Η/Υ για να συνδέονται κατά πρώτον στο ιαδίκτυο και κατά δεύτερον για να παίζουν παιχνίδια (18/24). Το ιαδίκτυο λοιπόν κατέχει µια σηµαντική θέση στην καθηµερινότητα των µαθητών. Οι προτιµώµενες υπηρεσίες είναι το ,το surfing και τα παιχνίδια και ο λόγος που περνούν τόσες ώρες συνδεδεµένοι είναι τόσο οι εργασίες τους για το σχολείο όσο και η διασκέδαση τους (µουσική, video, κα). Οι 17/24 µαθητές ξεκινούν µια εργασία τους πάντα από το ιαδίκτυο και πιο συγκεκριµένα µέσω της µηχανής αναζήτησης Google και λιγότερο µέσω του Yahoo!(9/24). Η χρήση του καταλόγου αλλά και της ίδιας της βιβλιοθήκης σχεδόν αντικαθίσταται από τον όγκο πληροφοριών που προσφέρει το ιαδίκτυο. Οι µαθητές της Γ Γυµνασίου φαίνονται αρκετά εξοικειωµένοι µε τη χρήση ηλεκτρονικών πηγών που προσφέρει η βιβλιοθήκη καθώς εκτός από τις υπηρεσίες του ιαδικτύου οι 15/24 κάνουν χρήση των ηλεκτρονικών βάσεων δεδοµένων και των cd-roms. Η πλειοψηφία των µαθητών διαβάζει εφηµερίδες και περιοδικά, ενώ οι 17/27 χρησιµοποιούν την ηλεκτρονική τους µορφή και τα cd-rom τους, ενώ επίσης δηλώνει ότι η χρήση οπτικόακουστικού υλικού θα τους διευκόλυνε για τις εργασίες τους. Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό των µαθητών που θεωρούν πάντα αξιόπιστο το υλικό που προέρχεται από το ιαδίκτυο (24/24). Ως προς το θέµα του εκπαιδευτικού εργαλείου οι 19/20 θα ήθελαν να έβρισκαν On-line συµπληρωµατικές σηµειώσεις και οδηγίες για τις εργασίες τους και οι21/24 επιθυµούν on-line επικοινωνία µε τους συµµαθητές τους για τα µαθήµατα εκτός σχολείου. Οι 16/24 θα επιθυµούσαν να δηµοσιοποιήσουν την εργασία τους στο ιαδίκτυο και να λάβουν έτσι και το βαθµό τους µαζί µε σηµειώσεις-διορθώσεις του Comment: Μηπως είναι 15, όπως στον πίνακα;

11 καθηγητή. Τέλος, οι 18/24 γονείς χρησιµοποιούν υπολογιστή, η πλειοψηφία των οποίων για να συνδέεται στο ιαδίκτυο. Μαθήµατα που έχουν περισσότερες εργασίες (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό τη βάση): Ιστορία Αγγλικά Γεωγραφία Οικιακή Οικονοµία Κοινωνιολογία-Τεχνολογία Προσωπικά ενδιαφέροντα (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση): Αθλητισµός Μουσική Ταξίδια Φωτογραφία Υπολογιστές Comics Κατοχή Υπολογιστή 23/24 95,8% Σύνδεση Internet 23/24 95,8% Χρήση Η/Υ για παιχνίδια 18/24 75% Χρήση Η/Υ για Internet 20/24 83,3% Αγαπηµένη µηχανή αναζήτησης Google 15/24 62,5% Ξεκινώ εργασία από το ιαδίκτυο 17/24 70,8% Ξεκινώ εργασία από τον κατάλογο Βιβλιοθήκης 5/24 20,8% ιαβάζουν εφηµερίδες περιοδικά 22/24 91,6% Θα ήθελαν on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή για σχολικά ζητήµατα 16/24 66,6%

12 Πίνακας 4 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα Γ Γυµνασίου. Μαθητές Λυκείου Α Λυκείου (22 µαθητές) Οι 28/28 µαθητές της Α Λυκείου διαθέτουν υπολογιστή και οι 25/28 πρόσβαση στο ιαδίκτυο στο σπίτι τους. Ο λόγος που χρησιµοποιούν τον υπολογιστή είναι περισσότερο για παιχνίδια και για το ιαδίκτυο παρά για τις εργασίες του σχολείου. Το ιαδίκτυο χρησιµοποιείται τόσο για τις εργασίες τους όσο και για τη διασκέδαση τους. Παράλληλα αρεστές είναι όλες οι υπηρεσίες τους (όπως surfing, chat, e- mail, ). Η πιο αγαπητή βάση δεδοµένων είναι το Google µε 86,4% και το ιαδίκτυο είναι η πρωτογενής πηγή για τη συγγραφή µιας εργασίας στο σχολείο. Μόνο το 28,5% ξεκινάει µια εργασία τους από τον κατάλογο της βιβλιοθήκης, παρ όλα αυτά το 72% προτιµάει τη χρήση έντυπων πηγών για τις εργασίες τους., καθώς το 90,9 δηλώνει ότι διαβάζει συχνά περιοδικά και εφηµερίδες. Το 77,3% πιστεύει ότι η χρήση οπτικό-ακουστικού υλικού θα τους βοηθούσε στις εργασίες για το σχολείο. Οι 23/28 µαθητές θεωρούν αξιόπιστη τη χρήση υλικού που προέρχεται από το ιαδίκτυο, προτιµούν να κάνουν την εργασία τους στο σπίτι και το ίδιο επίσης ποσοστό θα ήθελαν οn-line επικοινωνία και µε τους συµµαθητές τους και µε τον καθηγητή, και παράλληλα πρόσβαση σε on-line συµπληρωµατικές οδηγίες για τα µαθήµατα τους. Μαθήµατα που έχουν περισσότερες εργασίες (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση): Ελληνική Γλώσσα Αγγλικά Ιστορία Τεχνολογία Προσωπικά ενδιαφέροντα: (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση) Αθλητισµός Μουσική Λογοτεχνία Κινηµατογράφος

13 Υπολογιστές Κατοχή Υπολογιστή 28/28 100% Σύνδεση Internet 25/28 89,2% Χρήση Η/Υ για παιχνίδια 19/28 67,8% Χρήση Η/Υ για Internet 18/22 81,8% Αγαπηµένη µηχανή αναζήτησης Google 22/28 78,5% Ξεκινώ εργασία από το ιαδίκτυο 18/22 81,8% Ξεκινώ εργασία από τον κατάλογο Βιβλιοθήκης 8/28 28,5% ιαβάζουν εφηµερίδες περιοδικά 26/28 92,8% Θα ήθελαν on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή για σχολικά ζητήµατα 25/28 89,2% Πίνακας 5 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα Α Λυκείου. Β Λυκείου (International Baccalaureate, 10 µαθητές) Το πρόγραµµα International Baccalaureate (I.B.) άρχισε να εφαρµόζεται στα τέλη της δεκαετίας του '60 µε στόχο να προσφέρει µια διεθνή παιδεία η οποία να αναγνωρίζεται από πανεπιστήµια και ακαδηµαϊκά ιδρύµατα σε όλο τον κόσµο. Το πρόγραµµα του I.B. υιοθετήθηκε από πολλά διεθνή και εθνικά σχολεία σε ποικίλες κοινωνίες και σήµερα, περίπου 800 σχολεία σε 90 χώρες εφαρµόζουν το I.B., το οποίο αναγνωρίζεται από τα περισσότερα πανεπιστήµια σε όλο τον κόσµο. Το Πρόγραµµα I.B. περιλαµβάνει µια ολοκληρωµένη σειρά µαθηµάτων µε την κλασική έννοια του όρου: τόσο οι θετικές πειραµατικές -κοινωνικές επιστήµες, όσο και η φιλολογική-λογοτεχνική κατάρτιση αλλά και οι τέχνες, το σχέδιο, η µουσική και το θέατρο περιέχονται στο πρόγραµµα σπουδών. Σχηµατικά, οι γενικότεροι στόχοι του I.B. είναι η ενθάρρυνση του µαθητή να ξεπεράσει τα σύνορα του συγκεκριµένου γεωγραφικού χώρου στον οποίον ανήκει, να γνωρίσει άλλα συστήµατα αξιών και διαφορετικούς πολιτισµούς και να κατανοήσει τη σηµασία του ανθρώπου σ' ένα παγκόσµιο πλαίσιο. Το I.B. ξεκίνησε το 1990 και σήµερα ανήκει στο Κολέγιο Ψυχικού. Ακόµα, το Πρόγραµµα στοχεύει στη διεύρυνση του πνευµατικού ορίζοντα

14 του µαθητή µέσω µιας εξισορροπηµένης εκπαίδευσης που καλλιεργεί την κριτική ικανότητα και παράλληλα δίνει έµφαση στην ακαδηµαϊκή µόρφωση. Επιλέξαµε 9 µαθητές από το συγκεκριµένο πρόγραµµα γιατί η χρήση των υπολογιστών και της βιβλιοθήκης είναι αναπόσπαστο τµήµα της διδασκαλίας του International Baccalaureate. Η πλειοψηφία του I.B. έχει υπολογιστή στο σπίτι, από τους οποίους οι 8 στους 9 έχουν πρόσβαση στο ιαδίκτυο. Οι µαθητές χρησιµοποιούν σχεδόν κατά αποκλειστικότητα το ιαδίκτυο για τις εργασίες τους και λιγότερο για τη διασκέδαση τους (6/9). Προτιµούν εξ ίσου το Google και το Yahoo! για την αναζήτηση των πληροφοριών τους για τις εργασίες τους, ενώ παράλληλα προτιµούν να χρησιµοποιούν εγκυκλοπαίδειες και βιβλία για τη συγγραφή τους. Το 88,8% των µαθητών διαβάζει εφηµερίδες και περιοδικά, ενώ δηλώνουν ότι η χρήση οπτικό ακουστικού υλικού θα τους βοηθούσε στις εργασίες τους. Η πλειοψηφία του I.B. θεωρεί αξιόπιστες τις πηγές που προέρχονται από το ιαδίκτυο και προτιµά να κάνει τις εργασίες στο σπίτι έχοντας on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή και τους συµµαθητές τους, και πρόσβαση σε συµπληρωµατικές οδηγίες και σηµειώσεις του καθηγητή πάνω στη διδακτέα ύλη. Μαθήµατα που έχουν περισσότερες εργασίες (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό τη βάση): Ελληνική Γλώσσα Αγγλικά Ιστορία Πληροφορική Κοινωνιολογία-Τεχνολογία Προσωπικά ενδιαφέροντα (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση): Αθλητισµός Μουσική Κατοχή Υπολογιστή 9/9 100%

15 Σύνδεση Internet 8/9 88,8% Χρήση Η/Υ για παιχνίδια 5/9 55,5% Χρήση Η/Υ για Internet 8/9 88,8% Αγαπηµένη µηχανή αναζήτησης Google 8/9 88,8% Ξεκινώ εργασία από το ιαδίκτυο 8/9 88,8% Ξεκινώ εργασία από τον κατάλογο Βιβλιοθήκης 3/9 33,3% ιαβάζουν εφηµερίδες περιοδικά 8/9 88,8% Θα ήθελαν on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή για σχολικά ζητήµατα 9/9 100% Πίνακας 6 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα Β Λυκείου. Γ Λυκείου (28 µαθητές) Το 100% των µαθητών της Γ Λυκείου διαθέτουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι τους, από τους οποίους πάνω από το 96,4% διαθέτουν και σύνδεση στο ιαδίκτυο. Οι περισσότεροι (17/24) έχουν dial up σύνδεση 56Κ, παρ όλα αυτά χρησιµοποιούν τον υπολογιστή τόσο για εργασίες όσο και για παιχνίδια και πλοήγηση στο ιαδίκτυο. Χρησιµοποιούν εξ ίσου όλες τις υπηρεσίες που προσφέρει το ιαδίκτυο, εκτός από την υπηρεσία chat που χρησιµοποιείται µόνο από το 32,14%, ενώ η αγαπηµένη τους µηχανή αναζήτησης είναι µε διαφορά το Yahoo!. To ιαδίκτυο παίζει µεγάλο ρόλο στη ζωή των µαθητών. Η απόλυτη πλειοψηφία των µαθητών ξεκινάει από εκεί τις εργασίες της, αντίθετα όµως προτιµούν βιβλία και εγκυκλοπαίδειες περισσότερο για τη συγγραφή τους. Το 89,3% περίπου διαβάζει εφηµερίδες και περιοδικά, και οι µισοί περίπου από αυτούς (50%) τα διαβάζουν και σε ηλεκτρονική µορφή τους ή σε cd-rom τους. Το ίδιο ποσοστό θεωρεί αξιόπιστες τις πηγές που προέρχονται από το ιαδίκτυο για τις εργασίες τους, ενώ παράλληλα πιστεύουν ότι η χρήση οπτικό-ακουστικού υλικού θα τους βοηθούσε για τη συγγραφή τους. Κοντά το 89,3% προτιµάει να κάνει τις εργασίες του από το σπίτι και το ίδιο περίπου ποσοστό επιθυµεί την on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή του και τους συµµαθητές του, καθώς και τη χρήση online συµπληρωµατικών υπηρεσιών για τα µαθήµατα του σχολείου.

16 Κατοχή Υπολογιστή 28/28 100% Σύνδεση Internet 27/28 96,4% Χρήση Η/Υ για παιχνίδια 18/28 64,3% Χρήση Η/Υ για Internet 22/28 78,5% Αγαπηµένη µηχανή αναζήτησης Google 21/28 75% Ξεκινώ εργασία από το ιαδίκτυο 27/28 96,4% Ξεκινώ εργασία από τον κατάλογο Βιβλιοθήκης 9/28 32,14% ιαβάζουν εφηµερίδες περιοδικά 25/28 89,3% Θα ήθελαν on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή για σχολικά ζητήµατα 23/28 82,14% Πίνακας 7 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα Γ Λυκείου. Συµπεράσµατα Μαθητών Η Έρευνα Χρηστών του προγράµµατος eschoollib, διενεργήθηκε την περίοδο Φεβρουαρίου Μαρτίου 2004 σε στατιστικά επιλεγµένο δείγµα 150 µελών της Εκπαιδευτικής Κοινότητας µαθητές Γυµνασίου, Μαθητές Λυκείου, Εκπαιδευτικοί και Βιβλιοθηκονόµοι- εκ των οποίων ελήφθησαν 140 συµπληρωµένα ερωτηµατολόγια. Βασικοί Στόχοι της έρευνας ήταν να συλλεχθούν πληροφορίες σχετικά: µε το αν και σε τι ποσοστό ο εξεταζόµενος πληθυσµός έχει ηλεκτρονικό υπολογιστή και πρόσβαση στο ιαδίκτυο από το σπίτι του, µε το ποιος είναι ο συνολικός αριθµός χρηστών που χρησιµοποιεί τις ηλεκτρονικές πηγές της Βιβλιοθήκης, µε το ποια είναι η σχέση του εξεταζόµενου πληθυσµού µε τη Βιβλιοθήκη και τις παρεχόµενες υπηρεσίες της, µε το αν γνωρίζει τις υπηρεσίες, επιτόπιες και ηλεκτρονικές, που παρέχει η Βιβλιοθήκη µε την ποιότητα παροχής τους, έτσι όπως αυτή εκτιµάται από τους ίδιους τους χρήστες της Βιβλιοθήκης,

17 µε τη σχέση µαθητή καθηγητή σε ένα on-line περιβάλλον, µε την εισαγωγή και χρήση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία. Από τα στοιχεία που καταγράφηκαν και αναλύθηκαν µπορούµε να συνοψίσουµε στα παρακάτω κυριότερα σηµεία: Το 99% των µαθητών διαθέτουν στο σπίτι τους ηλεκτρονικό υπολογιστή, εκ των οποίων το 91,3% έχει πρόσβαση στο ιαδίκτυο. Από αυτούς, οι περισσότεροι έχουν σύνδεση ISDN (35%) ενώ το 31% διαθέτει Dial Up 56K σύνδεση. Οι µαθητές χρησιµοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και τις υπηρεσίες του ιαδικτύου εξ ίσου για τις εργασίες τους στο σχολείο αλλά και για παιχνίδια - διασκέδαση. Ο πιο αγαπητός τρόπος µε µεγάλη διαφορά, αναζήτησης πληροφοριών στο ιαδίκτυο είναι οι µηχανές αναζήτησης και ειδικά το Google και το Yahoo! To 82,5% των µαθητών ξεκινά µια εργασία τους από το ιαδίκτυο ενώ µόλις το 25,2% ξεκινά µια εργασία τους από τον κατάλογο της Βιβλιοθήκης. Οι µαθητές προτιµούν να χρησιµοποιούν στις εργασίες τους έντυπο υλικό παρά ψηφιακό. Η πλειοψηφία των µαθητών δηλώνει ότι η χρήση οπτικό-ακουστικών πηγών θα τους βοηθούσε πολύ για τις εργασίες τους. Το 90,2% διαβάζει συχνά εφηµερίδες και περιοδικά. Το 87,4% προτιµάει να κάνει τις εργασίες του από το σπίτι, σε αντίθεση µε το 21,4% που προτιµάει να τις κάνει στη Βιβλιοθήκη. Το 82,5% θα ήθελε να έχει on-line επικοινωνία µε τον καθηγητή εκτός σχολείου και το 83,5% θα ήθελε την ίδια επικοινωνία µε τους συµµαθητές του. Το 87,4% δηλώνει ότι θα του χρησίµευαν on-line συµπληρωµατικές σηµειώσεις/ οδηγίες για το µάθηµα/ εργασία. Το 68% θα ήθελε να παίρνει το βαθµό του και να τον αποθηκεύει σε ένα εικονικό σηµειωµατάριο στο ιαδίκτυο. Μαθήµατα που έχουν περισσότερες εργασίες (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό τη βάση):

18 Ελληνική Γλώσσα Αγγλικά Ιστορία Τεχνολογία Γεωγραφία Προσωπικά ενδιαφέροντα (πάνω στα οποία θα ήθελαν να βρουν υλικό στη βάση): Αθλητισµός Μουσική Λογοτεχνία Κινηµατογράφος Υπολογιστές Οι µαθητές εξέφρασαν την επιθυµία τους για την ένταξη υπολογιστών στις αίθουσες διδασκαλίας εµπλουτίζοντας το µάθηµα µε τη χρήση ηλεκτρονικών πηγών. Επίσης µίλησαν για τη δυνατότητα εύρεσης ηλεκτρονικών βιβλίων (e-books) στη Βιβλιοθήκη και τέλος εκφράζοντας τον δισταγµό τους για την αξιοπιστία πηγών από το ιαδίκτυο, θα ήθελαν από τη Βιβλιοθήκη ή από τους Εκπαιδευτικούς να αξιολογείται ο όγκος των πληροφοριών ειδικά όταν πρόκειται να χρησιµοποιηθεί για κάποιες εργασίες τους. Οι βασικές διαπιστώσεις της έρευνας χρηστών περιγράφουν µε ικανοποιητική ευκρίνεια το πλαίσιο µέσα στο οποίο λειτουργεί αυτή την στιγµή η Βιβλιοθήκη και τις απόψεις και προσδοκίες των µελών της εκπαιδευτικής κοινότητας του Κολεγίου Αθηνών Κολεγίου Ψυχικού πάνω στα σχετικά θέµατα. Από τα στοιχεία που καταγράφηκαν και αναλύθηκαν προκύπτει ότι η Βιβλιοθήκη, µέσα από τις συνεχείς και εντατικές προσπάθειές της, έχει καταφέρει να προσφέρει υπηρεσίες στην πλειοψηφία της εκπαιδευτικής κοινότητας, και να καλύπτει σε πολύ ικανοποιητικό βαθµό τις ανάγκες των περισσότερων χρηστών της. Τα αποτελέσµατα και οι µετρήσεις της παρούσας έρευνας αποτελούν εργαλείο σχεδιασµού του eschoollib αλλά και µοχλό για την ουσιαστική ολοκλήρωση των

19 στόχων της από τη Βιβλιοθήκη. Με βάση το σκεπτικό αυτό, την ικανοποίηση δηλαδή των προσδοκιών των χρηστών, θα σχεδιαστεί το εκπαιδευτικό εργαλείο. Εκπαιδευτικοί Οι απαντήσεις των εκπαιδευτικών οµαδοποιήθηκαν ανάλογα µε τη φύση των ερωτήσεων στις εξής κατηγορίες: Κατοχή Υπολογιστή Χρήση Υπολογιστή Χρήση ηλεκτρονικών πηγών εφήµερου υλικού στη διδασκαλία Αντικείµενα εργασιών Μεθοδολογία εργασίας Επικοινωνία µε µαθητές Το δείγµα των ερωτώµενων είναι καθηγητές Κοινωνιολογίας, Ψυχολογίας, Οικονοµικών, Αγγλικών, Φιλολογικών, Ιστορίας και Μαθηµατικών που διδάσκουν στο Γυµνάσιο και Λύκειο του Κολεγίου Αθηνών Κολεγίου Ψυχικού. Κατοχή Υπολογιστή 15/15 100% Σύνδεση Internet 15/15 100% Χρήση Η/Υ για εργασίες 14/15 93,3% Χρήση Η/Υ για Internet 14/15 93,3% Χρήση ηλεκτρονικών πηγών ως βιβλιογραφία στη διδασκαλία Ζήτηση της χρήσης ηλεκτρονικών πηγών από τους µαθητές ως βιβλιογραφία σε εργασίες Ζήτηση της χρήσης εφήµερου υλικού από τους µαθητές ως βιβλιογραφία σε εργασίες 12/15 80% 15/15 100% 15/15 90% Ανάρτηση σηµειώσεων σε τοπικό δίκτυο 13/15 86,6% Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου µαθητών και επιδόσεων τους 14/15 93,3% Πίνακας 8 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα εκπαιδευτικών.

20 Από τα στοιχεία που καταγράφηκαν και αναλύθηκαν µπορούµε να συνοψίσουµε στα παρακάτω κυριότερα σηµεία: Το 100% των εκπαιδευτικών διαθέτει ηλεκτρονικό υπολογιστή και σύνδεση στο ιαδίκτυο σπίτι τους. Το 85,7% δίνει στους µαθητές πηγές από το ιαδίκτυο ως βιβλιογραφία, ενώ το 100% τους ζητά να τις περιλαµβάνουν στις εργασίες τους. Το 90% των εκπαιδευτικών χρησιµοποιεί ηλεκτρονικές πηγές στη διδασκαλία τους Το 100% ζητάει από τους µαθητές πηγές από εφηµερίδες και περιοδικά Το 100% των εκπαιδευτικών πιστεύει ότι η Βιβλιοθήκη του Κολεγίου Αθηνών - Κολεγίου Ψυχικού καλύπτει απόλυτα τόσο την έντυπη όσο και την ηλεκτρονική βιβλιογραφία που χρειάζονται για τις εργασίες που δίνουν. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θα ήθελε να χρησιµοποιεί ένα ψηφιακό σηµειωµατάριο, όπου θα µπορούσε να οργανώνει τις σηµειώσεις του µαθήµατος, τις εργασίες και τις επιδόσεις των µαθητών, ενθαρρύνοντας την on-line επικοινωνία. Όλοι οι εκπαιδευτικοί ζήτησαν επιµόρφωση και κατάρτιση πάνω στο εργαλείο µετά τη λήξη του προγράµµατος. Βιβλιοθηκονόµοι Οι απαντήσεις των εκπαιδευτικών οµαδοποιήθηκαν ανάλογα µε τη φύση των ερωτήσεων στις εξής κατηγορίες: Κατοχή ηλεκτρονικών υπολογιστών στη βιβλιοθήκη Χρήση ηλεκτρονικών πηγών εφήµερου υλικού στη βιβλιοθήκη Ψηφιοποίηση εφήµερου υλικού Μεθοδολογία Βιβλιογραφίας Χρήστες µε ειδικές ανάγκες Το δείγµα των ερωτώµενων είναι Βιβλιοθηκονόµοι της Βιβλιοθήκης Κολεγίου Αθηνών Κολεγίου Ψυχικού, Αρσακείου Ψυχικού και 14ου Γυµνασίου Περιστερίου.

21 Κατοχή Υπολογιστή στη Βιβλιοθήκη 10/10 100% ιάθεση ψηφιακών πηγών στη Βιβλιοθήκη 10/10 100% Οι χρήστες προτιµούν τις ψηφιακές πηγές της βιβλιοθήκης 10/10 100% Με δυσκολεύει η οργάνωση του εφήµερου υλικού 8/10 80% Θα ήταν χρήσιµο ένα εργαλείο για την αρχειοθέτηση, ψηφιοποίηση και αναζήτηση του εφήµερου υλικού full text 10/10 100% Χρήση ηλεκτρονικών πηγών για τη σύνταξη βιβλιογραφίας 10/10 100% Μαθητές µε ειδικές ανάγκες που χρησιµοποιούν τις ηλεκτρονικές πηγές τις Βιβλιοθήκης 6/10 60% Ανάρτηση σηµειώσεων σε τοπικό δίκτυο 13/15 86,6% Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου µαθητών και επιδόσεων τους 14/15 93,3% Πίνακας 9 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα βιβλιοθηκονόµων. Από τα στοιχεία που καταγράφηκαν και αναλύθηκαν µπορούµε να συνοψίσουµε στα παρακάτω κυριότερα σηµεία: Η πλειοψηφία των βιβλιοθηκονόµων δηλώνει ότι οι χρήστες προτιµούν τις ψηφιακές πηγές της Βιβλιοθήκης από τις έντυπες Επίσης δηλώνουν ότι το 100% των χρηστών χρησιµοποιούνε άρθρα περιοδικών και το 80% άρθρα εφηµερίδων, από την άλλη µεριά όµως το 66,6% δυσκολεύεται να εντοπίσει το εφήµερο υλικό στη Βιβλιοθήκη. Η πλειοψηφία των χρηστών χρησιµοποιεί το οπτικό ακουστικό και τις ψηφιακές πηγές της βιβλιοθήκης για τις εργασίες τους. Το 80% των βιβλιοθηκονόµων δυσκολεύεται από την οργάνωση του εφήµερου υλικού της βιβλιοθήκης Το 100% πιστεύει ότι θα ήταν χρήσιµο ένα εργαλείο για την αρχειοθέτηση, ψηφιοποίηση και αναζήτηση του εφήµερου υλικού on-line.

22 Οι βιβλιοθηκονόµοι θα ήθελαν ένα τέτοιο εργαλείο να περιλαµβάνει φυλλάδια, άρθρα εφηµερίδων και περιοδικών, ηχητικά ντοκουµέντα, καταλόγους µουσείων και εκθέσεων, ιστοσελίδες, εικόνες και video. To 70% των βιβλιοθηκονόµων πιστεύει ότι η αναζήτηση σε ένα τέτοιο εργαλείο πρέπει να γίνεται ενιαία µε τον κεντρικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης Η πλειοψηφία των βιβλιοθηκονόµων χρησιµοποιούν τόσο έντυπες πηγές όσο και ηλεκτρονικές για τη συγγραφή µιας βιβλιογραφίας. Οι χρήστες µε ειδικές ανάγκες προτιµούν περισσότερο τις ηλεκτρονικές πηγές της βιβλιοθήκης που παρουσιάζουν µικρότερη δυσκολία στη χρήση τους. Συµπεράσµατα από την ανάλυση χρηστών Οι βασικές διαπιστώσεις της έρευνας χρηστών περιγράφουν µε ικανοποιητική ευκρίνεια το πλαίσιο µέσα στο οποίο θα λειτουργεί το eschoollib και τις απόψεις και προσδοκίες των µαθητών, των εκπαιδευτικών και των βιβλιοθηκονόµων πάνω στα σχετικά θέµατα. Από τα στοιχεία που καταγράφηκαν και αναλύθηκαν προκύπτει ότι το eschoollib, µέσα από συνεχείς και εντατικές προσπάθειές της, θα καταφέρει να προσφέρει υπηρεσίες στην πλειοψηφία της εκπαιδευτικής κοινότητας, και να καλύψει σε πολύ ικανοποιητικό βαθµό τις ανάγκες των περισσότερων χρηστών του. Τα αποτελέσµατα και οι µετρήσεις της παρούσας έρευνας αποτελούν εργαλείο σχεδιασµού της µελλοντικής στρατηγικής του eschoollib αλλά και µοχλό πίεσης για την ουσιαστική στήριξη των στόχων του. Με βάση το σκεπτικό αυτό, η ικανοποίηση των προσδοκιών των χρηστών και η επίλυση των διαφόρων προβληµάτων και αδυναµιών που καταγράφηκαν από την έρευνα χρηστών, οι ιδιοµορφίες του εκπαιδευτικού χώρου αλλά και οι υψηλοί στόχοι της προγράµµατος, καταλήγουν στα παρακάτω συµπεράσµατα για τον σχεδιασµό του εκπαιδευτικού εργαλείου, σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα της ανάλυσης των χρηστών. Πρώτο Σκέλος Εικονικό Σηµειωµατάριο Υπηρεσίες eschoollib:

23 Σε επίπεδο µαθητή o Πίνακας Ανακοινώσεων o Agenda Εκδηλώσεων o Σηµειώσεις Μαθήµατος o Forums o Links o Εργασίες Μαθητών o Βαθµοί Μαθητών o Ασκήσεις o ιαγωνίσµατα o ιαγωνίσµατα-εργασίες παλαιότερων ετών o Κατάλογος Μαθητών Σε επίπεδο καθηγητή Όλα τα παραπάνω και επιπλέον o Αρχείο µαθητών o Βιβλίο Ύλης Αναλυτικότερα οι παραπάνω υπηρεσίες αφορούν: Πίνακας Ανακοινώσεων Ανάρτηση Ανακοινώσεων Μαθητών και Καθηγητή για σχολικά ζητήµατα. Agenda Εκδηλώσεων ιάταξη ενδοσχολικών και εξωσχολικών εκδηλώσεων. Σηµειώσεις Μαθήµατος Ανάρτηση σηµειώσεων της ύλης των µαθηµάτων από τον καθηγητή, µε δυνατότητα download από τα παιδιά. Forums υνατότητα δηµιουργίας µιας web community, µε υπηρεσίες επικοινωνίας των µαθητών εκτός σχολείου πάνω σε ενδοσχολικά και εξωσχολικά θέµατα.

24 Links Λίστα ιστοσελίδων σχετικών µε τη διδασκαλία που προτείνει ο καθηγητής και οι µαθητές. Εργασίες Μαθητών υνατότητα ανάρτησης εργασιών των µαθητών και ηλεκτρονικής αποστολής στον καθηγητή. Βαθµοί Μαθητών Εικονικό σηµειωµατάριο, όπου θα µπορούν οι µαθητές να κρατούν τους βαθµούς των διαγωνισµάτων και των εργασιών τους. Ασκήσεις Μοντέλα ασκήσεων του καθηγητή. ιαγωνίσµατα Εκφωνήσεις ιαγωνισµάτων. ιαγωνίσµατα-εργασίες παλαιότερων ετών Ολοκληρωµένες εργασίες- ιαγωνίσµατα παλιότερων ετών που θα χρησιµεύουν σαν οδηγοί για τις επόµενες χρονιές. Αρχείο Μαθητών Ο καθηγητής θα µπορεί να κρατάει αρχείο των µαθητών και των επιδόσεων τους. Βιβλίο Ύλης Εικονικό Βιβλίο ύλης για τον καθηγητή. Κατάλογος Μαθητών Κατάλογος µε τις διευθύνσεις και τα προσωπικά στοιχεία των µαθητών. εύτερο Σκέλος Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εφήµερου Υλικού

25 Σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα της ανάλυσης των χρηστών: Θα σχεδιασθεί µια ψηφιακή βάση δεδοµένων που θα περιέχει εφήµερο υλικό, έντυπης και οπτικό ακουστικής µορφής. Η βάση θα ανανεώνεται συχνά για να είναι συνεχώς ενήµερη για τα θέµατα της επικαιρότητας. Ο χρήστης θα µπορεί να αναζητήσει πληροφορίες στη βάση µέσω µιας φόρµας όπως αυτή που ακολουθεί. Σχήµα 1 Παράδειγµα φόρµας αναζήτησης. Η εµφάνιση των αποτελεσµάτων θα γίνεται µέσω µιας φόρµας όπως αυτή που ακολουθεί. Σχήµα 2 Παράδειγµα εµφάνισης αποτελεσµάτων αναζήτησης 4. Κάνοντας κλικ στην ηλεκτρονική τοποθεσία του εγγράφου, ο χρήστης θα µπορεί να το βλέπει την ψηφιοποιηµένη του µορφή στην οθόνη. 4 Το παράδειγµα είναι δανεισµένο από τη βάση δεδοµένων «Αθηνά» της Ακαδηµίας Αθηνών.

26 Σχήµα 3 Παράδειγµα εµφάνισης ψηφιοποιηµένου εγγράφου. Τελικά Συµπεράσµατα Καθορισµός των αναγκών των χρηστών σε σχέση µε εφήµερο υλικό. Οι χρήστες χρειάζονται ένα εργαλείο που θα τους βοηθάει να οργανώνουν και να αναζητούν το εφήµερο υλικό full text και on-line. Καθορισµός µη εφήµερου υλικού που πρέπει να περιληφθεί στο σύστηµα Οι χρήστες χρειάζονται ένα εργαλείο που θα τους βοηθάει να οργανώνουν και να αναζητούν το οπτικό-ακουστικό και το ψηφιακό υλικό. Καθορισµός αναγκών σχετικών µε την προσωπική παραµετροποίηση του εργαλείου. Οι χρήστες χρειάζονται ένα εργαλείο µε το οποίο θα µπορούν να ανανεώνουν και να εµπλουτίζουν τη βάση του eschoollib on-line από το τερµατικό τους, καθώς και να δηµιουργεί ένα προφίλ χρήστη (user profile) ανάλογα µε τις προτιµήσεις και τις προηγούµενες αναζητήσεις των χρηστών. Καθορισµός επιπλέον απαιτούµενων υπηρεσιών (από µαθητές, δασκάλους, βιβλιοθηκάριους) Πίνακας Ανακοινώσεων Agenda Εκδηλώσεων Σηµειώσεις Μαθήµατος Forums Links Εργασίες Μαθητών Βαθµοί Μαθητών

27 Ασκήσεις ιαγωνίσµατα ιαγωνίσµατα-εργασίες παλιότερων ετών Κατάλογος Μαθητών Αρχείο µαθητών Βιβλίο Ύλης Με την προϋπόθεση ότι το εργαλείο θα είναι ασφαλές και οι κωδικοί πρόσβασης θα είναι σχετικοί µε το επίπεδο πρόσβασης του κάθε χρήστη. Καθορισµός σύνδεσης της υπηρεσίας µε την διδακτέα ύλη και την τάξη. Οι θεµατικές κατηγορίες που θα περιλαµβάνονται στο eschoollib θα είναι σχετικές µε τη διδακτέα ύλη κάθε τάξης καθώς και µε τα προσωπικά ενδιαφέροντα που προέκυψαν από την ανάλυση των χρηστών. ιεθνής Βιβλιογραφία Open Source E-learning Material icampus E-class e-learning Eclectic FLE3 Belts Dokeos

28 Manhattan Virtual Classroom Metadata Schemas Dublin Core Initiative - Creating Metadata (Templates) The Gateway to Educational Materials Machine Readable Cataloguing (MARC) Metadata Encoding & Transmission Standard (METS) NZ Preservation Metadata Schema Data Documentation Initiative RSLP Collection Description RDF / CORES Element Sets AHDS Guides to Good Practice

29 Digitisation Projects An American Time Capsule Resources for Learning in Scotland-Text-only digitisation projects The Oxford Text Archive University of Michigan Humanities Text Centre University of Virginia Electronic Text Centre The Glasgow Story American Memory from the Library of Congress Berkely Digital Library SunSITE The Bodleian Library - Medieval Manuscripts California Heritage Collection (Digital Image Access Project) The Wilfred Owen Multimedia Digital Archive The William Blake Archive

30