«Η επίδραση του ανθρώπου σε αστικά ποτάμια οικοσυστήματα»

Transcript

1 «Η επίδραση του ανθρώπου σε αστικά ποτάμια οικοσυστήματα» Θωμάς Σαββίδης Καθηγητής Τομέας Βοτανικής Τμήμα Βιολογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

2 Οι μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου είναι χτισμένες σε ποταμούς! Λονδίνο / Τάμεσης Παρίσι / Σηκουάνας Βερολίνο / Spree Ρώμη / Τίβερης Βαγδάτη / Τίγρης Κάιρο / Νείλος Μπουένος Άιρες / Rio De La Plata

3 Οι πρωτεύουσες του Δούναβη: Βελιγράδι Σερβία Μπρατισλάβα Σλοβακία Βουδαπέστη Ουγγαρία Βιέννη Αυστρία

4 Λάρισα - Πηνειός

5 Γρεβενά - Γρεβενίτης

6 ΠΟΤΑΜΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Μεταφέρουν οριζόντια, σταθερά και αποκλειστικά προς μία κατεύθυνση, ποσότητες υδάτων και διαλυμένων ουσιών, φυσικής ή ανθρωπογενούς προέλευσης. Η μετακινούμενη μάζα υπόκειται σε διαρκείς χημικές, βιολογικές και φυσικές αλλαγές.

7 Ρύπανση των ποταμών Βιομηχανικά απόβλητα Αστικά λύματα Γεωργικές καλλιέργειες (λιπάσματα, φυτοφάρμακα).

8

9 3 /s m Ετήσια διακύμανση παροχής ύδατος 1. Φωτάδα, 3. Λάρισα, 6. Πυργετός Station 6 Station 3 Station 1 J M M J S N

10 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 1. Θερμοκρασία 2. Ενεργός Οξύτητα (ph) 3. Διαλυμένο οξυγόνο (D.O.) 4. Χημικώς απαιτούμενο Οξυγόνο (COD) 5. Σκληρότητα και αγωγιμότητα 6. Θρεπτικά άλατα

11 Θερμική ρύπανση

12 Θερμική ρύπανση

13 Θερμική ρύπανση

14 Εποχιακή διακύμανση θερμοκρασίας (Μ.Ο. όλων των σταθμών) water air 25 Θερμοκρασία o C J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

15 Θερμοκρασία ύδατος αέρα (Μ.Ο. 3 ετών) 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας.

16 Χαμηλή θερμοκρασία ευκολότερη διάλυση οξυγόνου. Καθορίζει τα είδη υδρόβιων οργανισμών στο ποτάμι. Υψηλές θερμοκρασίες - προγεννητική θνησιμότητα ψαριών. Χαμηλές θερμοκρασίες μείωση μεταβολισμού. Για θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 30 C δεν υπάρχει ζωή.

17 Διαλυμένο οξυγόνο 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας Διαλυμένο οξυγόνο mg/ Σταθμοί δειγματοληψίας

18 Εποχιακή διακύμανση διαλυμένου οξυγόνου Διαλυμένο οξυγόνο mg g/l J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

19 Οξυγόνο από: Ατμοσφαιρικό αέρα Παραπόταμοι Αναταράξεις Υδατοφράγματα Φωτοσύνθεση Έλειψη οξυγόνου (Η2Ο): Εμφάνιση θείου (H2S) - κακοσμία

20 Αλιάκμων ανατάραξη βλάστηση

21 COD 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας.

22 Εποχιακή διακύμανση COD C.O.D. mg/l J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

23

24 Σκληρότητα 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας.

25 Εποχιακή διακύμανση σκληρότητας Σκληρότητα mg/l CaCO J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

26 Αγωγιμότητα 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας.

27 Εποχιακή διακύμανση αγωγιμότητας Αγωγιμότητα μs/ S/cm J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

28 Νιτρικά άλατα 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας.

29 Εποχιακή διακύμανση νιτρικών Νιτρικά άλατα mg/l J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

30

31

32 Φωσφορικά άλατα 1. Φωτάδα, 2. Κεραμίδι, 3. Λάρισα, 4. Ζάχαρη, 5. Ιτέα, 6. Πυργετός, 7. Τιταρήσιος, 8. Καλέντζης, 9. Ενιππέας.

33 0,8 Εποχιακή διακύμανση φωσφορικών 0,7 0,6 Φωσφορικά άλατα α mg/l 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

34

35 Ευτροφισμός

36 Ευτροφισμός: Μονοεπικράτηση ανθεκτικών ειδών άνθιση φυτοπλαγκτού Εξαφάνιση της βιοποικιλότητας

37 ΒΑΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ (heavy metals) Μεταλλικά στοιχεία με ειδικό βάρος μεγαλύτερο από αυτό του σιδήρου ή της τιμής των 5 g/cm3. Μόλυβδος, ψευδάργυρος, χαλκός, κάδμιο, υδράργυρος, χρώμιο κ.ά.

38

39 Καίσιο-137 Πυρηνικές δοκιμές (1960) Chernobyl (1986) Μεγάλη ημιπερίοδο ζωής (30 έτη) Διάλυση - μετακίνηση στο υδάτινο περιβάλλον Υψηλή βιολογική διαθεσιμότητα (κάλιο)

40

41 Cs-137 στην Ελλάδα (από MPX-1.2 Project, 1995)

42 . Cs-137 σε ίζημα και φυτά

43 Cs-137 σε ίζημα και φυτά

44 137 Cs concentrations in aquatic plants during the years 1998 and Fotada, 2. Keramidi, 3. Larissa, 4. Sugar dam, 5. Itea, 6. Pyrgetos, 7. Titarisios, 8. Kalentzis and 9. Enipeas.

45 Σας ευχαριστώ