«Εργασίες λογιστικού γραφείου»

Transcript

1 Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας Σχολή: Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα: Λογιστικής Πτυχιακή εργασία «Εργασίες λογιστικού γραφείου» Επιμέλεια εργασίας: Αναστασία Αλεξάνδρου Επιβλέπων καθηγητής: Μανδήλας Αθανάσιος Καβάλα, 2014

2 Περίληψη Η αναγκαιότητα παρακολούθησης των οικονομικών μεγεθών και γεγονότων στις επιχειρήσεις συντέλεσε στην ανάπτυξη της λογιστικής επιστήμης. Ο σύγχρονος λογιστής μέσα από τα λογιστικά γραφεία πραγματοποιεί μια σειρά από εργασίες που στόχο έχουν τη σωστή ανάπτυξη κάθε οικονομικού οργανισμού αλλά και την διευκόλυνση φυσικών προσώπων σε θέματα φορολογικής αλλά και γενικότερα οικονομικής φύσεως. Στην παρούσα πτυχιακή εργασία έγινε μια προσπάθεια αποτύπωσης των εργασιών που εκτελούνται σε ένα λογιστικό γραφείο. Η εργασία χωρίστηκε σε εφτά κεφάλαια, Αρχικά πραγματοποιούμε μέσω του πρώτου μια εισαγωγή στο επάγγελμα του λογιστή και της επιστήμης του. Εν συνεχεία αναφέρονται όλες οι λογιστικές εργασίες στο τέλος χρήσεως καθώς και οι ενέργειες σύνταξης οικονομικών καταστάσεων. Στο τέταρτο και πέμπτο κεφάλαιο αναφέρονται οι εργασίες παρακολούθησης λογιστικών βιβλίων και εργασίες σχετικές με τα λογιστικά έντυπα αντίστοιχα. Επιπρόσθετα αναφέρονται όλες οι διεργασίες μισθοδοσίας. Στο έκτο κεφάλαιο βλέπουμε τις λογιστικές εργασίες νομικής μορφής που πραγματοποιούνται για την ίδρυση, συγχώνευση, μεταβαλλών εκκαθάρισης κ.α. των επιχειρήσεων με τον λογιστή εξουσιοδοτημένο να πραγματοποιεί τις περισσότερες εξ αυτών. Τέλος, η παρούσα πτυχιακή εργασία κλείνει με το έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο που αφορά στις λογιστικές εργασίες διεκπεραιώσεων όπως πληρωμές, ενημερότητες φορολογικές, θεωρήσεις βιβλίων κ.α. Επίσης γίνεται και αναφορά στην συμβολή των λογιστικών γραφείων να πράττουν εργασίες σχετικά με επιδοτούμενα και αναπτυξιακά προγράμματα. 2

3 Πίνακας περιεχομένων Περίληψη 2 Κεφάλαιο πρώτο 6 Το επάγγελμα του λογιστή Λογιστής εννοιολογική προσέγγιση Η Λογιστική ως επιστήμη και επάγγελμα Οι διακρίσεις της λογιστικής Οι κλάδοι της λογιστικής Αναγκαιότητα ύπαρξης λογιστικού επαγγέλματος Ιστορική Αναδρομή Τα χαρακτηριστικά ενός λογιστή Απόκτηση λογιστικής άδειας Η επιβίωση του λογιστικού επαγγέλματος στην σύγχρονη οικονομική κρίση Ο σύγχρονος ρόλος του λογιστή Τα λογιστικά βιβλία 18 Κεφάλαιο δεύτερο 19 Λογιστικές εργασίες τέλους & κλεισίματος χρήσης Ισοζύγιο λογαριασμών Σύνταξη πρώτου προσωρινού ισοζυγίου Διενέργεια εξωτερικής (φυσικής) απογραφής Εγγραφές προσαρμογής Λογισμός ετήσιων αποσβέσεων Γενικές αρχές λογισμού αποσβέσεων Σύνταξη Β προσωρινού ισοζυγίου Λογαριασμός 80. Γενική εκμετάλλευση Λογαριασμός 81. Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα Λογαριασμός 82 Έξοδα και έσοδα προηγούμενων χρήσεων Λογαριασμός 83. Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους Λογαριασμός 84. Έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων Λογαριασμός 85. Αποσβέσεις παγίων μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος Λογαριασμός 86. Αποτελέσματα χρήσης Λογαριασμός 88. Αποτελέσματα προς διάθεση Εγγραφές προσδιορισμού αποτελέσματος - Σύνταξη οριστικού ισοζυγίου Ισολογισμός Λογαριασμός Ισολογισμός ανοίγματος χρήσεως Λογαριασμός Ισολογισμός κλεισίματος χρήσεως 31 Κεφάλαιο τρίτο 32 Έκδοση οικονομικών καταστάσεων Κατάσταση ισολογισμού Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως Κατάσταση διάθεσης αποτελεσμάτων 34 3

4 3.4 Σύνταξη κατάστασης Λογαριασμού γενικής εκμετάλλευσης Προσάρτημα 35 Κεφάλαιο τέταρτο 36 Λογιστικές εργασίες παρακολούθησης βιβλίων Βιβλία Β κατηγορίας τήρηση και ενημέρωση Βιβλία εσόδων και εξόδων Βιβλίο απογραφών εμπορευμάτων και περιουσιακών στοιχείων Βιβλία Γ κατηγορίας τήρηση και ενημέρωση Ημερολόγιο: (Κλασικό η συγκεντρωτικό) Γενικό Καθολικό: Μητρώο παγίων περιουσιακών στοιχείων Βιβλίο απογραφών και ισολογισμών Μηχανογραφική ενημέρωση βιβλίων (χρόνος και τρόπος) Βιβλία Γ κατηγορίας Βιβλία Β κατηγορίας Καταχωρήσεις παραστατικών Είδη παραστατικών Διαχείριση κινήσεων Παρακολούθηση παγίων μητρώων 47 Κεφάλαιο πέμπτο 49 Λογιστικές εργασίες ΦΠΑ, συμπλήρωση εντύπων & Μισθοδοσία Μισθοδοσία Σύνταξη και έκδοση μισθολογικής κατάστασης Υπολογισμός και ανάλυση μισθοδοσίας ανά εργαζόμενο Υπολογισμός ασφαλιστικών εισφορών Συμπλήρωση Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης Α.Π.Δ Υπολογισμός Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών Υπολογισμός καταβλητέου καθαρού ποσού -έκδοση μισθοδοτικών καταστάσεων απόδειξη μισθοδοσίας Συμβουλευτική σε εργατικά και ασφαλιστικά θέματα 51 Αποζημιώσεις απολύσεων 51 Επιδοτήσεις θέσεων εργασίας 51 Εκπροσώπηση σε θέματα που σχετίζονται με την επιθεώρηση εργασίας 51 Ηλεκτρονικές υποβολές εντύπων στην επιθεώρηση εργασίας 51 Συμβάσεις εργασίας Έντυπα ΦΠΑ Περιοδική Δήλωση ΦΠΑ Εκκαθαριστική Δήλωση ΦΠΑ Έντυπο Φ4 και Φ5 Ανακεφαλαιωτικός πίνακας Ενδοκοινοτικών Παραδόσεων και Αποκτήσεων Έντυπα Μητρώου Έντυπα φορολογίας εισοδήματος Έντυπο Ε1 Δήλωση φορολογίας εισοδήματος Έντυπο Ε2 Αναλυτική κατάσταση για μισθώματα 57 4

5 5.4.3 Έντυπο Ε3 Μηχανογραφικό δελτίο οικονομικών στοιχείων επιχειρήσεων και επιτηδευματιών Λοιπά Έντυπα 58 Κεφάλαιο έκτο 61 Λογιστικές εργασίες νομικής μορφής Σύσταση και έναρξη επιχείρησης Βήματα έναρξης ατομικής επιχείρησης Έναρξη εταιρικής εταιρείας Λύσεις και εκκαθαρίσεις εταιρειών & ατομικών επιχειρήσεων Διαδικασίες μεταβολών & συγχωνεύσεων επιχειρήσεων Σύνταξη πρακτικών 64 Κεφάλαιο έβδομο 65 Λογιστικές εργασίες διεκπεραιώσεων και τραπεζικών συναλλαγών Πληρωμές εργοδοτικών εισφορών Έκδοση φορολογικών ενημεροτήτων Θεώρηση βιβλίων και στοιχείων Τραπεζικές εργασίες Αναπτυξιακά και επιδοτούμενα προγράμματα 66 Συμπεράσματα 69 Βιβλιογραφία 70 5

6 Κεφάλαιο πρώτο Το επάγγελμα του λογιστή 1.1 Λογιστής εννοιολογική προσέγγιση Από την στιγμή που ο άνθρωπος άρχισε να ασχολείται με τους οικονομικούς κλάδους δημιουργώντας επιχειρήσεις και εταιρείες ήταν ζήτημα χρόνου να υπάρξει επάγγελμα που να διασφαλίζει να καλύπτει και να ελέγχει την οικονομική κατάσταση αυτών των οργανισμών. Ουσιαστικά ο λογιστής είναι το πρόσωπο το οποίο διατηρεί ειδικά βιβλία σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, η πράξη αυτή της τήρησης των βιβλίων αποσκοπεί στον οικονομικό έλεγχο της επιχείρησης (Κοντάκος, Ζαρίφης 2005). Κάθε επιχείρηση διαφέρει, η διαφορά έγκειται στο γεγονός διάφορων παραγόντων όπως ο αριθμός των υπαλλήλων που απασχολεί, τα καθαρά κέρδη της, ο κύκλος εργασιών, κ.α. Με λίγα λόγια οι επιχειρήσεις διαφοροποιούνται βάση μεγέθους, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης λοιπόν ο λογιστής πρέπει να είναι ενημερωμένος ώστε να διατηρεί τα αντίστοιχα βιβλία για το εκάστοτε μέγεθος της επιχείρησης (Κοντάκος Ζαρίφης 2005). Σύμφωνα με το κωδικοποιημένο κείμενο του προεδρικού διατάγματος 340/1998 που αφορά το επάγγελμα του λογιστή ο ορισμός έχει ως εξής: Λογιστής - Φοροτεχνικός είναι το πρόσωπο που έχει ειδική άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σύμφωνα με τις διατάξεις τους προεδρικού διατάγματος 340/1998 και με την οποία μπορεί να ασχοληθεί κατά επάγγελμα ως μισθωτός ή ελεύθερος επαγγελματίας με καθαρά φοροτεχνικές και λογιστικές εργασίες επιτηδευμάτων ή και άλλων προσώπων (Π.Δ. 340/ ΐ ). Η λογιστική ανήκει στην Μαθηματική επιστήμη και ο λόγος είναι προφανής διότι αντικείμενο της λογιστικής είναι έλεγχος των οικονομικών δραστηριοτήτων πχ. Της κερδοφορίας μια επιχείρησης. Η μέθοδος της λογιστικής σημείωσε μεγάλη πρόοδο και ανάπτυξη στην πάροδο των χρόνων. Στην ενότητα 1.2 πραγματοποιείται μια εννοιολογική προσέγγιση της λογιστικής ως επάγγελμα αλλά και ως επιστήμη. 6

7 1.2 Η Λογιστική ως επιστήμη και επάγγελμα Αν προσπαθήσουμε να αναλύσουμε την λέξη «λογιστική» θα δούμε ότι ετυμολογία της προέρχεται από το ρήμα «Λογίζω». Ο λογισμός προκύπτει από την προσπάθεια των λογιστών να μπορούν να καταγράφουν και να αποτυπώνουν αντίστοιχα όλα τα γεγονότα που διέπουν την συγκεκριμένη επιστήμη. Παράγωγα της λέξης είναι ο υπολογισμός, λογαριάζω και λογαριασμός, δραστηριότητες που διέπουν όλη την φύση και τις απαραίτητες ενέργειες του συγκεκριμένου επαγγέλματος. Ο αντίστοιχος αγγλικός ορισμός της λογιστικής απαντάται στην αγγλική γλώσσα ως accounting. Σε πολλές περιπτώσεις όμως η λογιστική συνδέεται και με την αγγλική λέξη logistics που αφορά ενέργειες εφοδιαστικής αλυσίδας μιας επιχείρησης (Τσακλαγκάνος, 2005). Η λογιστική αναπτύχθηκε ύστερα από την αναγκαιότητα που υπήρχε για την καταγραφή και παρακολούθηση όλων οικονομικών μεγεθών και γεγονότων που λαμβάνουν χώρο στις επιχειρήσεις. Η λογιστική πρέπει να χαρακτηρίζεται από συστηματική ταξινόμηση οικονομικών γεγονότων με τον πλέον ευέλικτο τρόπο. Ένας ακόμα ορισμός της λογιστικής αναφέρει πως είναι η διαδικασία που συγκεντρώνει χρήσιμες και ως επί το πλείστον ποσοτικές πληροφορίες τις οποίες αφού τις καταγράφει και τις ταξινομήσει έπειτα τις χρησιμοποιεί για τη λήψη αποφάσεων (Τσακλαγκάνος, 2005). Η λογιστική όπως προ αναφέραμε και στην προηγούμενη ενότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιστήμη των μαθηματικών αλλά και με τις οικονομικές επιστήμες γενικότερα καθώς όλη η ορολογία της λογιστικής είναι δανεισμένη από αυτές. Τα αποτελέσματα της λογιστικής είναι χρήσιμα σε κάθε οικονομολόγο που θέλει να πράξει και να χαράξει σωστή πορεία σε έναν οικονομικό οργανισμό δηλαδή μέσα σε μια επιχείρηση. Επιπρόσθετα η λογιστική έχει επηρεαστεί ως ένα βαθμό και από την επιστήμη της Στατιστικής καθώς με την βοήθεια αυτής αντιμετωπίζονται πολλές λογιστικές ενέργειες όπως παραδείγματος χάριν η επίλυση προβλημάτων που έχουν να κάνουν με υπολογισμούς δειγματοληψίας και προϋπολογισμού. Συνοψίζοντας θα πρέπει να αναφέρουμε, πως η λογιστική είναι σε θέση να εξυπηρετεί κάθε ενδιαφερόμενο για την διαπίστωση οικονομικής κατάστασης δίνοντας του πολύτιμο υλικό (Τσακλαγκάνος, 2005). 7

8 1.3 Οι διακρίσεις της λογιστικής Η Λογιστική σαν επιστήμη σαφώς μπορεί να διαχωριστεί σε επιμέρους διακρίσεις ανάλογα πάντα με το αντικείμενο η το περιεχόμενο της λογιστικής εργασίας που πρέπει να πραγματοποιηθεί. Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να κατατάξουμε την λογιστική σε (Γεωργόπουλος, 2003). Γενική ή Ειδική λογιστική -> Ανάλογα με το περιεχόμενο της Εμπορική, τραπεζική, Βιομηχανική λογιστική κτλ -> Ανάλογα με τον κλάδο κατά τον οποίο δραστηριοποιείται νομική μορφή Λογιστική σωματείων η λογιστική ατομικών επιχειρήσεων -> Ανάλογα με την Σε ιδιωτική ή δημόσια -> Ανάλογα τον τομέα δραστηριοποίησης Σε μίκρο ή μάκρο λογιστική -> Ανάλογα με την οικονομική επιστήμη Βασικές αρχές λογιστική ή Προχωρημένη λογιστική -> Ανάλογα με την ακαδημαϊκή εκπαίδευση Φοροτεχνική λογιστική ή λογιστική εταιρειών^ Ανάλογα με την ειδικότητα που απαιτείται (Γεωργόπουλος, 2003). Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται λόγος για τις εργασίες ενός λογιστικού γραφείου. Έτσι αντιλαμβανόμαστε πως η παρουσίαση των καθηκόντων αυτών θα περικλείεται μεταξύ των διάφορων διακρίσεων που αναφέραμε παραπάνω καθώς ένα λογιστικό γραφείο μπορεί να εξυπηρετεί από μία μεγάλη οικονομική μονάδα μέχρι και κάποιον φορολογούμενο ιδιώτη ο οποίος ενδιαφέρεται για συγκεκριμένες λογιστικές υπηρεσίες. 8

9 1.3.1 Οι κλάδοι της λογιστικής Η λογιστική κατηγοριοποιείται σε συγκεκριμένους κλάδους ανάλογα με τον σκοπό που αποσκοπεί οι κλάδοι αυτοί διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες: Χρηματοοικονομική λογιστική: Πρόκειται για την ενασχόληση με τα αποτελέσματα και την οικονομική θέση μιας επιχείρησης οργάνωση Διοικητική Λογιστική: Αφορά πληροφορίες που αποσκοπούν στην διοικητική Φορολογική Λογιστική: Κύρια ασχολία της έχουν να κάνουν με θέματα φορολογίας στις επιχειρήσεις Ελεγκτική Λογιστική: Σημαντικός κλάδος της λογιστικής που ασχολείται με την διατύπωση αρχών και κανόνων που αφορούν την διεξαγωγή οικονομικών ελέγχων Ανάμεσα στους κλάδους της λογιστικής μπορεί να ενταχθεί η τραπεζική λογιστική, η αγροτική λογιστική, και η κοστολόγηση που αφορά τον προσδιορισμό του κόστους (Ηρειώτης, 2007). 1.4 Αναγκαιότητα ύπαρξης λογιστικού επαγγέλματος Σε κάθε οικονομικό οργανισμό (ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις) υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι που διαφέρουν από επιχείρηση σε άλλη. Κοινός όμως στόχος όλων των οικονομικών οργανισμών είναι η σωστή πληροφόρηση σχετικά με τα οικονομικά μεγέθη ώστε τα ενδιαφερόμενα μέρη να είναι σε θέση να πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις πράττοντας κατάλληλες διαρθρωτικές κινήσεις. Σε αυτή την κατάσταση το επάγγελμα του λογιστή κρίνεται απαραίτητο καθώς εκείνος είναι το πρόσωπο όπου μπορεί να συλλέγει τις κατάλληλες πληροφορίες από τα λογιστικά βιβλία που τηρεί και 9

10 μεταφέροντας αυτές στα κατάλληλα πρόσωπα διοίκησης να συμβάλει για την επίτευξη των γενικότερων στόχων των οργανισμών. Επιπρόσθετα, λόγω της θέσης που έχει ο λογιστής μπορεί να προτείνει λύσεις σε θέματα διοίκησης καθώς είναι ο πρώτος που αξιολογεί και έρχεται αντιμέτωπος με τα οικονομικά μεγέθη της εκάστοτε επιχείρησης. Σύμφωνα με τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε πως η αναγκαιότητα ύπαρξης λογιστικής έγκειται στο γεγονός ότι διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στις σύγχρονες οικονομίες, έτσι αναγάγετε σε απαραίτητο εργαλείο για το σύνολο των ανθρώπων που μελετούν τα οικονομικά δεδομένα (Ζαφειρίου, Τύπας 2011). 1.5 Ιστορική Αναδρομή Η λογιστική έχει μεγάλη ιστορία, μπορούμε να πούμε πως η συγκεκριμένη επιστήμη αναπτύχθηκε σχεδόν ταυτόχρονα και με το εμπόριο. Η πρώτη επίβλεψη οικονομικών μεγεθών πραγματοποιείται στην Αθήνα γύρω στο 300 Π.Χ. Οι τότε χρησμένοι εκείνης της εποχής λογιστές έπρεπε να ελέγχουν τις δαπάνες των δημοσίων ταμείων. Τα οικονομικά στοιχεία και δεδομένα καταγραφόντουσαν σε πήλινες πινακίδες όταν ακόμα ο πηλός ήταν μαλακός και μπορούσε πάνω του να χαραχθούν διάφορα ασοικονομικά δεδομένα που ήταν απαραίτητο (Χουμανίδης, 2002). Η διαχείριση και η λογιστική εκείνης της εποχής στον ιδιωτικό τομέα δεν είναι γνωστή καθώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένες καταγραφές και οι πληροφορίες είναι περιορισμένες. Η πρώτη προσπάθεια υιοθέτησης λογιστικού διπλογραφικού συστήματος στις Ελληνικές επιχειρήσεις σηματοδοτείτε τον 18ο αιώνα. Ο Εμπορικός Νόμος που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα αμέσως μετά την ίδρυση του κράτους υποχρέωσε τις εταιρείες να τηρούν βιβλία καθώς και να παρουσιάζουν τον ισολογισμό τους στο τέλος κάθε έτους. Οι ισολογισμοί εκείνης της εποχής είχαν περισσότερο χαρακτήρα απογραφής της συνολικής περιουσίας. Στο τέλος όμως του 19ου αιώνα φαίνεται ότι «η πρακτική του ετήσιου ισολογισμού είχε καθιερωθεί τουλάχιστον στις επιχειρήσεις που ανήκαν σε κάποιας μορφής εταιρικό 10

11 σχήμα στην Ελλάδα ήταν κυρίως ομόρρυθμες εταιρείες-, και τέτοιες ήταν οι περισσότερες βιομηχανικές επιχειρήσεις» (Χουμανίδης, 2002). Το 1920 δημιουργείται η τάξη των λογιστών με την ίδρυση διάφορων σωματείων όπως ο Πανελλήνιος Επιστημονική Λογιστική Εταιρεία. Ενώ μετά το 1950 γίνεται επιτακτική ανάγκη διασύνδεσης της Λογιστικής με την φορολογία. Η μεγαλύτερη αλλαγή στο λογιστικό επάγγελμα εισήχθη στην Ελλάδα με την εφαρμογή του Ενιαίου Γενικού Λογιστικού Σχεδίου (ΕΓΛΣ) η οποία ολοκληρώθηκε το 1981 (ΠΔ 1123/1980 ). Μέχρι το 1986 η εφαρμογή του ήταν προαιρετική, και από το 1987, μετά την υποχρεωτική εφαρμογή της 4ης οδηγίας της ΕΟΚ, διαδόθηκε περισσότερο. Από την χρήση 1991 το ΕΓΛΣ έγινε υποχρεωτικό στο σύνολο του από όλες τις εταιρείες ελεγχόμενες από ορκωτούς ελεγκτές (άρθρο 7 Ν 1882/1990 ) και από τη χρήση 1993 επεκτάθηκε η εφαρμογή του και στις μη υπαγόμενες σε έλεγχο (άρθρο 7 ΠΔ 186/1992). Σήμερα η σύγχρονη λογιστική έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την διάδοση της χρήσης του διαδικτύου. Το διαδικτύου κατάφερε να διευκολύνει το έργο του Λογιστή. Αφενός με την ευκολία και ταχύτητα με την οποία γίνεται η ανεύρεση της λογιστικής και φορολογικής Νομοθεσίας και αφετέρου στην υποβολή των φορολογικών δηλώσεων η οποία να γίνεται κυρίως με ηλεκτρονικά μέσα (Φίλιος, 1998). Ένας λογιστής σήμερα χρησιμοποιεί ευρέως το διαδίκτυο. Η πρόσβαση υπολογιστικές μηχανές και ιντερνετ αποτελούν βασικά εργαλεία για την σωστή λειτουργία όλων των καθηκόντων ενός λογιστικού γραφείου. 1.6 Τα χαρακτηριστικά ενός λογιστή Η επιλογή του επαγγέλματος του λογιστή προϋποθέτει μια αρχική έλξη σε αυτό. Όλοι μπορούν να γίνουν λογιστές με την πραγματοποίηση κατάλληλων σπουδών αρκεί να το επιθυμούν. Βέβαια υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα κατά τα οποία κάνουν ένα λογιστή καλό επαγγελματία. Σίγουρα το πιο σημαντικό από όλα αφορά στην υπολογιστική ικανότητα του. Η καλή μνήμη είναι και αυτό σημαντικό χαρακτηριστικό επιπρόσθετα μπορούμε να αναφέρουμε τα παρακάτω: 11

12 Ένας λογιστής πρέπει να είναι σε μεγάλο βαθμό οργανωτικός, η συστηματικότητα και η οργάνωση αποτελούν σημαντικά χαρακτηριστικά Ένας λογιστής πρέπει να χαρακτηρίζεται από τυπικότητα. Στο επάγγελμα αυτό οι προθεσμιακές λήξεις διάφορων γεγονότων είναι συχνές με αποτέλεσμα να απαιτείται μεγάλη τυπικότητα. Ένας λογιστής πρέπει να είναι εξοικειωμένος με τις ηλεκτρονικές υπολογιστικές μηχανές (κατά επέκταση υπολογιστής και διαδίκτυο) καθώς μεγάλος όγκος υποχρεώσεων της δουλείας απαιτεί την χρήση αυτών των μηχανών Πολλοί κρίνουν την εχεμύθεια σαν σημαντικό χαρακτηριστικό σε ένα λογιστή Ανεξάρτητα με τα χαρακτηριστικά, ένας λογιστής πρέπει να έχει την ικανότητα να φέρει εις πέρας όλες τις εργασίες ενός λογιστικού γραφείου που είναι και το ζητούμενο αυτή της εργασίας (IFAC Code of Ethics for Professional Accountants). Ο λογιστής διευθετεί μερικές από τις πιο σημαντικές οικονομικές υποχρεώσεις της επιχείρησης απέναντι στο κράτος και στους εργαζομένους Αυτό το γεγονός προσθέτει στην δουλειά του μεγάλο μέρος ευθύνης. Το συγκεκριμένο επάγγελμα απαιτεί προσεχτικούς χειρισμούς καθώς και μια σειρά γνωρισμάτων όπως συστηματικότητα και οργάνωση, υπευθυνότητα και προσοχή, ώστε να αποφεύγονται καταστάσεις που θα φέρουν σε δύσκολη θέση την επιχείρηση ( Η λογιστική απαιτεί σπουδές οικονομικής κατεύθυνσης είτε σε Πανεπιστίμια είτε στα αντίστοιχα Τεχνολογικά Ιδρύματα. Στην επόμενη ενότητα που ακολουθεί θα δούμε τις απαραίτητες ενέργειες σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος για να καταφέρει να πάρει την άδεια του λογιστή. 12

13 1.7 Απόκτηση λογιστικής άδειας Το άρθρο 4 του προεδρικού διατάγματος «Περί του επαγγέλματος του Λογιστή - Φοροτεχνικού και της αδείας ασκήσεώς του» (συμπεριλαμβάνονται οι τροποποιήσεις με τους Ν. 2771/1999, Ν. 2873/2000 και Ν. 3470/2006), αναφέρει όλες εκείνες τις ενέργειες που είναι απαραίτητες για την απόκτηση άδειας ασκήσεων επαγγέλματος του λογιστή. Σύμφωνα με το άρθρο λοιπόν: Για τη χορήγηση της αδείας ασκήσεως επαγγέλματος Λογιστή Φοροτεχνικού υποβάλλεται αίτηση του ενδιαφερομένου προς την Κεντρική Διοίκηση (Κ.Δ.) του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (Ο.Ε.Ε.) ή ανάλογα με τον τόπο της επαγγελματικής του εγκατάστασης προς την αρμόδια Τοπική Διοίκηση (Τ.Δ.) Περιφερειακού Τμήματος (Π.Τ.) του ΟΕΕ Στην αίτηση για τη χορήγηση της αδείας ασκήσεως επαγγέλματος αναφέρονται τα στοιχεία ταυτότητας, ο αριθμός μητρώου και ο αριθμός αδείας ασκήσεως οικονομολογικού επαγγέλματος προκειμένου περί μελών του ΟΕΕ, η διεύθυνση της επαγγελματικής δραστηριότητας ή κατοικίας, ταπτυχία, οι τίτλοι σπουδών, η ειδίκευση καθώς και η επαγγελματική πείρα. Η αίτηση για τη χορήγηση της αδείας ασκήσεως επαγγέλματος συνοδεύεται υποχρεωτικά από επικυρωμένο αντίγραφο πτυχίων, τίτλων σπουδών, πιστοποιητικών επαγγελματικής κατάρτισης και εμπειρίας καθώς και των απαιτουμένων εγγράφων για την απόδειξη της άσκησης επαγγέλματος Η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος χορηγείται με απόφαση της Κεντρικής Διοίκησης ή της αρμόδιας Τοπικής Διοίκησης Περιφερειακού Τμήματος του Ο.Ε.Ε. Στους κατόχους αδείας ασκήσεως επαγγέλματος χορηγείται δελτίο επαγγελματικής ταυτότητας, το οποίο ανανεώνεται το πρώτο τρίμηνο κάθε έτους. 13

14 Για την ανανέωση του δελτίου επαγγελματικής ταυτότητας απαιτείται η καταβολή παραβόλου υπέρ του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, το ύψος του οποίου καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μετά από γνώμη της Κεντρικής Διοίκησης του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας. Για την έκδοση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος απαιτείται η καταβολή των δικαιωμάτων του Ο.Ε.Ε. σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του άρθρου 1 του Ν.2515/97. Η απόφαση της Κεντρικής Διοίκησης ή της αρμόδιας Τοπικής Διοίκησης Περιφερειακού Τμήματος του Ο.Ε.Ε. για τη χορήγηση ή όχι της άδειας εκδίδεται το αργότερο εντός δύο μηνών από την υποβολή της αίτησης του ενδιαφερομένου και υπογράφεται από τον Πρόεδρο και το Γενικό Γραμματέα της αρμόδιας για τη χορήγηση της Διοίκησης. Άδεια ασκήσεως επαγγέλματος χορηγείται μόνο σε φυσικά πρόσωπα. Για την έναρξη της ασκήσεως επαγγέλματος του λογιστή φοροτεχνικού στην αρμόδια ΔΟΥ, υποβάλλεται επικυρωμένο αντίγραφο άδειας (Προεδρικό διάταγμα περι επαγγέλματος του λογιστή - Οικονομικό επιμελητήριο Ελλάδος Η επιβίωση του λογιστικού επαγγέλματος στην σύγχρονη οικονομική κρίση Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει εισέλθει σε μια κρίσιμη καμπή στην σύγχρονη ιστορία της. Η οικονομική κρίση που επικρατεί επηρέασε σε μεγάλο βαθμό όλους τους οικονομικούς κύκλους. Μερικές από τις συνέπειες τις ύφεσης όπως η έλλειψη ρευστότητας, ο υψηλός πληθωρισμός προκάλεσαν τριγμούς στις επιχειρήσεις απειλώντας και σε ορισμένες φορές την βιωσιμότητα τους. Τα λογιστικά γραφεία σε περιόδους κρίσεις θα πρέπει να αναδιοργανώνουν την στρατηγική τους, τα λογιστικά γραφεία εκτός των όσων έχουμε αναφέρει δεν παύουν να 14

15 αποτελούν από μόνα τους οικονομικές επιχειρήσεις, έτσι η βιωσιμότητα έρχεται πρώτος και κύριος στόχος τους. Η τιμολογιακή πολιτική είναι το πρώτο που πρέπει να εξεταστεί σε μια περίοδο δύσκολων οικονομικά συγκυριών. Σε πολλές περιπτώσεις οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να καταβάλουν το μηνιαίο ποσό στα λογιστικά γραφεία για την κάλυψη των υπηρεσιών που αυτό προσφέρει. Εκτός από τις επιχειρήσεις ο λογιστής είναι ένας άνθρωπος που προσφέρει τις υπηρεσίες τους σε μεμονωμένα άτομα -ιδιώτες φορολογούμενους. Η Οικονομική κρίση είχε συνέπεια τη μείωση μισθών και συντάξεων με αποτέλεσμα ακόμα και οι φορολογούμενοι να δυσκολεύονται αισθητά να καταβάλουν την αμοιβή του λογιστή. Έτσι ένα λογιστικό γραφείο πρέπει να αναδιαμορφώσει την τιμολογιακή πολιτική του, τα οικογενειακά πακέτα, οι ευέλικτες υπηρεσίες και η μείωση των τιμών των υπηρεσιών σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής, είναι μερικοί τρόποι που μπορούν να συμβάλουν στην διατήρηση ενός λογιστικού γραφείου εν μέσο κρίσης. Στα πλαίσια των διαρθρωτικών κινήσεων και αλλαγών και με δεδομένο τη διατήρηση του ίδιου επιπέδου ποιότητας παροχής υπηρεσιών στην οικονομική κρίση, τα λογιστικά γραφεία θα πρέπει να επιβάλουν αυστηρούς κανόνες «εξυγίανσης» του υπάρχοντος πελατολογίου αλλά και επιλογής νέων συνεργασιών στο μέλλον. Ο αριθμός των επισφαλών πελατών - επιχειρήσεων, είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα ειδικά σε περιόδους ύφεση καθώς αυτός ο αριθμός μεγαλώνει ανησυχητικά, επομένως θα πρέπει να τεθούν νέοι κανόνες στρατηγικής που να επαναπροσδιορίσουν την πελατειακή πολιτική πιστώσεων και την επιλογή νέων πελατών με πιο αυστηρά κριτήρια προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα δεδομένο επίπεδο ρευστότητας. Ο ρόλος του λογιστή στην οικονομική κρίση είναι υψίστης σημασίας καθώς καλείται να ενημερώνει σε καθημερινή βάση, φορολογούμενος και μη για αποφάσεις που πάρθηκαν στο Υπουργείο οικονομικών. Σε περιόδους οικονομικής ύφεση παρατηρείται υπέρμετρη φορολογία, ο λογιστής καλείται να εξηγήσει και να συμβουλεύσει τους πελάτες του για μεθόδους σωστής διαχείρισης των οικονομικών τους. Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση αναβάθμισε το ρόλο του λογιστή λόγο του οτι είναι το πρόσωπο όπου μαθαίνει πρώτος τις εξελίξεις και τα νέα μέτρα καλείται να ενημερώνει τους πελάτες με ορθότητα και σύνεση (Ελευθερίου, 2011). 15

16 1.9 Ο σύγχρονος ρόλος του λογιστή Το επάγγελμα του λογιστή βοηθάει κατά πολύ την σωστή ανάπτυξη κάθε οικονομικού οργανισμού. Είναι αρκετές οι φορές που οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων πριν προβούν σε επιχειρηματικές ενέργειες συμβουλεύονται πρώτα τον λογιστή τους. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως το λογιστήριο αποκαλείται και ως «η καρδιά της επιχείρησης» Οι λογιστές σήμερα καλούνται να εκτελέσουν σημαντικό έργο. Κάθε ένας απο αυτούς πρέπει να ενστερνίζεται τις επιταγές του περιβάλλοντος και με γνώμονα τις ανάγκες των πελατών τους να προβαίνουν σε σωστή συμβουλευτική που θα βοηθήσει στην λήψη σωστών αποφάσεων (IFAC Code of Ethics for Professional Accountants). Οι βασικές ικανότητες ενός λογιστή προέρχονται από βαθιά επιστημονική γνώση του αντικειμένου του. Οι συνεχόμενες εξελίξεις όμως έδειξαν πως το αντικείμενο δραστηριότητας του διευρύνεται συνεχώς και γίνεται εξαιρετικά δύσκολο και απαιτητικό. Ένας λογιστής σήμερα δεν περιορίζεται μόνο στην παραδοσιακή λογιστική και τα φορολογικά, αλλά επεκτείνεται και σε άλλα εξειδικευμένα αντικείμενα. Ο λογιστής ασχολείται όλο και περισσότερο με την εφαρμογή χρηματοοικονομικών τεχνικών καθώς και με νέα πεδία της λογιστικής που όλο εξελίσσονται (π.χ. λογιστική αντιστάθμισης κινδύνων, νέες μεθοδολογίες αποτίμησης) (IFAC Code of Ethics for Professional Accountants). Για να ανταποκριθεί επαρκώς στα προηγούμενα χρειάζεται συνεχόμενη εκπαίδευση, που δεν θα περιορίζεται στην ενημέρωση των αλλαγών του νέου φορολογικού νομοθετήματος και της ατελείωτης περιπτωσιολογίας του ΚΒΣ, αλλά θα αποκτάται μέσα από νέες εκπαιδευτικές διαδικασίες και σε ξένους εκπαιδευτικούς οργανισμούς. Ο έμπειρος λογιστής, παρότι έχει ταυτιστεί με την εικόνα του ανθρώπου που «γνωρίζει τα πάντα» πρέπει να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι κάθε μέρα θα μαθαίνει και κάτι καινούριο (εκπαίδευση δια βίου). Ο λογιστής δεν είναι ο μοναδικός συμβαλλόμενος ακόμη σε απλές διαδικασίες, αλλά επιτυγχάνει στόχους μέσω της χρησιμοποίησης άλλων, άρα πρέπει να διαθέτει, πέρα από γνώσεις και σοβαρές διοικητικές και οργανωτικές δεξιότητες. Μερικές απο τις δεξιότητες και τις δραστηριότητες των σύγχρονων λογιστών μπορούν να χαρακτηριστούν και να είναι τα παρακάτω ( 16

17 Οι κύριες δραστηριότητες των σύγχρονων λογιστών θα μπορούσαν να συνοψιστούν στις εξής: Ένας λογιστής πρέπει να δημιουργεί προστιθέμενη αξία μέσω της σωστής αποτελεσματικής χρησιμοποίησης και αξιοποίησης πόρων είτε είναι οικονομικοί είτε όχι Επιπρόσθετα πρέπει να προσφέρει ικανοποίηση ανάμεσα στα νόμιμα ενδιαφερόμενα μέρη και ανάμεσα στους συναλλασσόμενους με την επιχείρηση (μέτοχοι, εργαζόμενοι, προμηθευτές, Κράτος, πελάτες, τρίτοι) Ένας λογιστής θα πρέπει να αναλύει και ερμηνεύει τις σωστές και απαραίτητες πληροφορίες για την λήψη βραχυπρόθεσμων ή στρατηγικών αποφάσεων Καθήκον του σύγχρονου λογιστή είναι να προετοιμάζει και να επικοινωνεί με τους πελάτες για θέματα οικονομικών αποτελεσμάτων με βάση λογιστικές αρχές (ΔΛΠ, φορολογικές, εθνικές) Πρέπει να ελέγχει το κόστους (μέσω μεθόδων κοστολόγησης, προϋπολογισμών και προβλέψεων) Σαφώς και ένας λογιστής πρέπει να διαχειρίζεται κινδύνους και να προστατεύει περιουσιακά στοιχεία (International Federation of Accountants (IFAC) Code of Ethics for Professional Accountants) Σε όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλα κύρια αντικείμενα όπως (π.χ. εξοικονόμηση πόρων μέσω ανάλυσης και βελτιστοποίησης διαδικασιών) ή διάφορα άλλα διοικητικά καθήκοντα με τα οποία χρεώνονται σε πολλές περιπτώσεις στον λογιστή. Όλα τα προηγούμενα επιτυγχάνονται μέσω της αυξημένης πολυπλοκότητας του σύγχρονου περιβάλλοντος, που αποτυπώνεται πολύ παραστατικά στο παρακάτω διάγραμμα. Επίσης ο χαρακτήρας του λογιστή κρίνεται μεγάλης σημασίας ζήτημα εκτός των χαρακτηριστικών που αναφέραμε στην ενότητα 1.6 αξίζει να 17

18 αναφέρουμε πως πρέπει να είναι προσιτός προς τους πελάτες τους καθώς και εύκολα προσβάσιμος απο αυτούς. Τέλος κρίνεται απαραίτητη ενασχόληση και η συνεχή επαφή με διάφορες δραστηριότητες όπως Οι πωλήσεις, το marketing, η παραγωγή, με απώτερο σκοπό να μπορεί να έχει άποψη και κυρίως συμβολή στην στρατηγική των επιχειρήσεων (International Federation of Accountants (IFAC) Code of Ethics for Professional Accountants) Τα λογιστικά βιβλία Κάθε επιχείρηση με βάση διάφορους παράγοντες και κριτήρια όπως ακαθάριστα έσοδα, μέγεθος αντικείμενο δραστηριότητας κ.α. κατατάσσεται σε κατηγορίες βιβλίων. Η κάθε κατηγορία βιβλίων έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και υποχρεώσεις. Αν λάβουμε τον παράγοντα των ακαθάριστων εσόδων τα βιβλία χωρίζονται ως εξής: Βιβλία Β κατηγορίας Για ακαθάριστα έσοδα πάνω έως Βιβλία Γ κατηγορίας Για ακαθάριστα έσοδα άνω των Η ενημέρωση και η τήρηση βιβλίων είναι κύρια εργασία ενός λογιστικού γραφείου. Για την ενημέρωση τους χρειάζονται όλα τα παραστατικά αγορών, πωλήσεων, αποδείξεων δαπανών της κάθε επιχείρησης. Μόλις τα λάβει αυτά ο λογιστής αρχίζει να τα καταχωρεί. Στο επόμενο κεφάλαιο που αφορά τις εργασίες ενός λογιστικού γραφείου θα δούμε αναλυτικά πως γίνεται η ενημέρωση των βιβλίων αυτών. 18

19 Κεφάλαιο δεύτερο Λογιστικές εργασίες τέλους & κλεισίματος χρήσης 2.1 Ισοζύγιο λογαριασμών Για να υπάρχει έλεγχος στους λογαριασμούς χρειάζεται να υπολογιστούν τα αθροίσματα όλων των λογαριασμών. Για την ανάγκη αυτή συντάσσεται ο πίνακας ισοζυγίου λογαριασμών. Η αναγραφή όλων των στοιχείων στον πίνακα είναι μια σχετικά απλή υπόθεση για ένα λογιστή. Βάση αυτού του πίνακα και τελικού ισοζυγίου (αφορά την εξίσωση όλων των λογαριασμών) συντάσσεται και ο ισολογισμός τέλους χρήσης. Ανάλογα με το είδος των λογαριασμών συντάσσεται το ισοζύγιο λογαριασμών γενικού καθολικού ή ισοζύγιο λογαριασμών αναλυτικού καθολικού. Οποιαδήποτε στιγμή ο λογιστής μπορεί να πραγματοποιήσει κάποιο προσωρινό ισοζύγιο. Στον τίτλο του ισοζυγίου ο λογιστής πρέπει να αναγράφει: Την επωνυμία της επιχείρησης Την ημερομηνία στην οποία αναφέρονται οι σχετικές πληροφορίες Το είδος του ισοζυγίου (γενικό καθολικό ή αναλυτικό καθολικό) (Κοντάκος, Ζαρίφης) Σύνταξη πρώτου προσωρινού ισοζυγίου Στις μέρες μας όμως τα περισσότερα λογιστήρια λειτουργούν με μηχανογραφικό τρόπο και μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών είμαστε σε θέση οποιαδήποτε στιγμή το θελήσουμε να έχουμε στα χέρια μας το ισοζύγιο σε μηχανογραφημένη μορφή. Πρώτο προσωρινό ισοζύγιο καλούμε εκείνο που περιλαμβάνει την κίνηση όλων των λογαριασμών και πραγματοποιείται 31/12. 19

20 2.2 Διενέργεια εξωτερικής (φυσικής) απογραφής Η εργασία της απογραφής είναι πολύ σημαντική για κάθε οικονομική μονάδα γιατί μέσω αυτής όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της επιχείρησης έχουν σαφή εικόνα για την περιουσιακή οικονομική κατάσταση της. Απογραφή είναι η λεπτομερής καταγραφή ενεργητικού και παθητικού της επιχείρησης. Η απογραφή βάσει των κανόνων της Λογιστικής, απαιτείται να είναι λεπτομερής και πραγματική, να απεικονίζει την πραγματική κατάσταση της επιχείρησης, διότι με αυτήν επιτυγχάνεται η επαλήθευση των εγγραφών που έχουν καταχωρηθεί στα βιβλία και ο πραγματικός προσδιορισμός του εξαγομένου λογιστικού αποτελέσματος (κέρδους ή ζημίας) της χρήσης (Εγκ. Υπ. οικ. 117/1968 και 40/1977). Η απογραφή με βάση διάφορα κριτήρια μπορεί να διακριθεί: Αναλόγως τρόπου διενέργειας σε: Εσωλογιστική απογραφή Εξωλογιστική απογραφή Αναλόγως χρόνου διεξαγωγής σε: Τακτική ή τέλους χρήσης απογραφή, είναι αυτή που συντάσσεται τακτικά στο τέλος κάθε χρήσης και αποσκοπεί στον προσδιορισμό της περιουσιακής κατάστασης και των οικονομικών αποτελεσμάτων της οικονομικής μονάδας. Είναι πάντοτε γενική, ταυτόχρονα εσωτερική και εξωτερική και με βάση αυτή συντάσσεται ο τακτικός ετήσιος ισολογισμός της επιχείρησης ή αλλιώς ο ισολογισμός τέλους χρήσης, ο οποίος αποτελεί περίληψη αυτής. Η ίδια απογραφή για την νέα χρήση χαρακτηρίζεται ως απογραφή έναρξης. Η απογραφή λήξης είναι έργο δύσκολο και εξαιρετικής σπουδαιότητας αφού από την ορθή σύνταξη της εξαρτάται ο σωστός προσδιορισμός της περιουσιακής κατάστασης, του οικονομικού και φορολογητέου αποτελέσματος της επιχείρησης, για την οποία ενδιαφέρονται οι μέτοχοι, οι υποψήφιοί επενδυτές, οι τράπεζες, οι εργαζόμενοι, οι προμηθευτές κ.α (Γεωργόπουλος, 2003). Έκτακτη απογραφή 20

21 Στο συγκεκριμένο θέμα που εξετάζουμε μας ενδιαφέρει η τακτική απογραφή ή απογραφή τέλους χρήσης, αφού με βάση αυτή και χρησιμοποιώντας και τα υπόλοιπα στοιχεία θα εξάγουμε το αποτέλεσμα της χρήσης (Γεωργόπουλος, 2003). 2.3 Εγγραφές προσαρμογής Στα δεδομένα των βιβλίων απογραφών μπορεί να εντοπιστούν διαφορές. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι στους οποίους οφείλεται η διαφορά αυτή μερικοί εκ των οποίων είναι αντιληπτά Λάθη που έγιναν κατά την διάρκεια της λογιστικής χρήσης τα οποία δεν έγιναν Παράλειψη καταγραφής λογιστικών γεγονότων Έτσι στο τέλος της λογιστικής περιόδου η διενέργεια απογραφής θεωρείται απαραίτητη. Παράδειγμα μη καταχώρησης λογιστικών γεγονότων είναι η κατανάλωση ρεύματος ή η χρήση τηλεφώνου. Συνεπώς κατά την διάρκεια λογιστικής χρήσης, ελέγχουμε το ύψος των αποθεμάτων προσεγγιστικά για να μην παρουσιαστεί έλλειμμα και στο τέλος της λογιστικής περιόδου, με την ολοκλήρωση της απογραφής, υπολογίζουμε το πραγματικό ύψος των παραπάνω στοιχείων. Η διαδικασία αυτή της προσαρμογής στο τέλος της λογιστικής χρήσης γίνεται με τις εγγραφές προσαρμογής. Οι εγγραφές προσαρμογής συνήθως αφορούν: Τους λογαριασμούς πάγιων περιουσιακών στοιχείων. Πρόκειται για τις εγγραφές αποσβέσεών τους τους Τους λογαριασμούς των εξόδων - εσόδων. Πρόκειται για τη χρονική τακτοποίησή 21

22 Τους μεικτούς λογαριασμούς π.χ. χρεόγραφα, προμηθευτές σε ξένο νόμισμα, καταθέσεις σε συνάλλαγμα κτλ. Τους λογαριασμούς απαιτήσεων, υποχρεώσεων (Ηρειώτης, 2007). 2.4 Λογισμός ετήσιων αποσβέσεων Μετά τη λήξη της διαχείρισης των επιχειρήσεων που τηρούν βιβλία Β' ή Γ' κατηγορίας, οι λογιστές ασχολούνται με τις εγγραφές τέλους χρήσης για τον προσδιορισμό των καθαρών κερδών που πρέπει να φορολογηθούν. Στις εγγραφές τέλους χρήσης περιλαμβάνονται και δαπάνες που πρέπει να καταλογιστούν στην διαχειριστική χρήση που πέρασε και οι οποίες δεν ήταν δυνατόν να καταχωρηθούν στη διάρκεια της χρήσης. Μεταξύ αυτών μια σοβαρή δαπάνη είναι και οι αποσβέσεις των παγίων περιουσιακών στοιχείων. Απόσβεση είναι η λογιστική απεικόνιση και ο καταλογισμός σε βάρος κάθε χρήσης της σταδιακής μείωσης της αξίας κάποιων περιουσιακών στοιχείων (κυρίως πάγιων), που είναι αποσβέσιμα. (Στον όρο πάγια συμπεριλαμβάνονται και τα έξοδα ίδρυσης και πρώτης εγκατάστασης). Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου στοιχείου και υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του. Οι αποσβέσεις κάθε χρήσης βαρύνουν το λειτουργικό κόστος και αντιπροσωπεύουν τη μείωση της αξίας του πάγιου στοιχείου. Από λογιστική άποψη η απόσβεση είναι η διαδικασία κατανομής του κόστους απόκτησης του πάγιου στοιχείου στη χρονική περίοδο της ωφέλιμης ζωής του. Αποτελεί έξοδο για την επιχείρηση, που δε συνεπάγεται εκροή μετρητών αλλά επηρεάζει τη ροή μετρητών. Σε επιχειρήσεις με βιβλία Β' κατηγορίας όπου δεν εφαρμόζεται το διπλογραφικό σύστημα η αξία κτήσης του παγίου αναγράφεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου εσόδων-εξόδων και επίσης γράφεται εκεί κατ' έτος ο υπολογισμός της απόσβεσης. Τα στοιχεία που υπόκεινται σε απόσβεση είναι (Ηρειώτης, 2007).: Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης 22

23 Οι απαιτήσεις που έχει η επιχείρηση από τρίτους και οι οποίες δεν παρέχουν απόλυτη ασφάλεια είσπραξης, και αυτές που είναι επισφαλείς και οι ανεπίδεκτο εισπράξεως απαιτήσεις Τα έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκατάστασης Η απόσβεση του μετοχικού κεφαλαίου των ανώνυμων εταιρειών εκείνων που το κεφάλαιο τους, έπειτα από συμβατική συμφωνία ή καταστατικό όρο θα παρέλθει στο κράτος, στο δήμο ή την κοινότητα που είναι εγκαταστημένες, μετά από πάροδο συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι υπολογισμού των ετήσιων αποσβέσεων μερικές εκ των οποίων είναι οι εξής: Μέθοδος σταθερής αποσβέσεως Μέθοδος φθίνουσας αποσβέσεως Μέθοδος αύξουσας αποσβέσεως Μέθοδος λειτουργικής αποσβέσεως Γενικές αρχές λογισμού αποσβέσεων Απόσβεση είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, που υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του και, συνακόλουθα, η λογιστική απεικόνιση και ο καταλογισμός της σε καθεμία χρήση. Οι αποσβέσεις κάθε χρήσεως βαρύνουν το λειτουργικό κόστος, ή απευθείας τα αποτελέσματα χρήσεως όταν πρόκειται για αποσβέσεις που δεν ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος. Το ποσό της ετήσιας αποσβέσεως αντιπροσωπεύει τη μείωση της 23

24 αξίας του πάγιου στοιχείου, που επέρχεται λόγω της χρήσεώς του, της παρόδου του χρόνου και της οικονομικής του απαξιώσεως Από το 2014 και μετά, πραγματοποιείται πλήρης διαχωρισμός των φορολογικών από τις λογιστικές αποσβέσεις, μετά και τις τροποποιήσεις στον νέο φορολογικό νόμο (4172/2013) από τον νόμο 4223/2013. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου φορολογικού νόμου οι αποσβέσεις αναφέρονται ως "φορολογικές αποσβέσεις" και αυτομάτως φαίνεται να διαχωρίζονται από τις λογιστικές. Συνεπώς, σε πολλές περιπτώσεις θα προκύψει η υποχρέωση για τήρηση διπλών μητρώων παγίων(κατά την περίπτωση των Δ.Λ.Π ), εάν λάβουμε υπόψη και τις επερχόμενες αλλαγές των νέων Ελληνικών Λογιστικών προτύπων που αναμένεται να υιοθετηθούν στο μέλλον και τα οποία ορίζουν τελείως διαφορετικούς συντελεστές αποσβέσεων απ'οτι ο νέος ΚΦΕ. Τέλος, σημειώνεται ότι η γενική λογιστική αρχή που επικρατεί στα Λογιστικά πρότυπα είναι οι συντελεστές των αποσβέσεων να υπολογίζονται με βάση την ωφέλιμη ζωή των παγίων ( 8γ). 2.5 Σύνταξη Β προσωρινού ισοζυγίου Στο σημείο αυτό, μετά την αποτίμηση, τις αποσβέσεις, την απογραφή και τις έγγραφες προσαρμογής που έχουν ήδη προηγηθεί συντάσσεται το δεύτερο προσωρινό ισοζύγιο. Στο οποίο αναφέρονται όλοι οι λογαριασμοί και τα υπόλοιπα των γενικών καθολικών όπου τα υπόλοιπα αυτά εμφανίζονται αλλαγμένα (όσα χρειάζεται σε σχέση με το πρώτο προσωρινό ισοζύγιο) με βάση τις εγγραφές προσαρμογής που προηγήθηκαν. Έτσι με βάση το δεύτερο προσωρινό ισοζύγιο θα γίνουν οι εγγραφές μεταφοράς των αποτελεσματικών λογαριασμών στην ομάδα 8. Στην ομάδα 8 περιλαμβάνονται οι λογαριασμοί προσδιορισμού των αποτελεσμάτων εκμεταλλεύσεως, μικτών και καθαρών, καθώς και οι λογαριασμοί συγκεντρώσεως των μη προσδιοριστικών των μικτών εξόδων και εσόδων εκμεταλλεύσεως. Στην ίδια ομάδα περιλαμβάνονται οι λογαριασμοί συγκεντρώσεως των έκτακτων και ανόργανων αποτελεσμάτων, των εξόδων και εσόδων προηγούμενων χρήσεων, των προβλέψεων για έκτακτούς κινδύνους, των εσόδων από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων και των μη ενσωματωμένων στο λειτουργικό 24

25 κόστος αποσβέσεων παγίων στοιχείων, καθώς και λογαριασμοί προσδιορισμού και διαθέσεως των αποτελεσμάτων χρήσεως (Γεωργόπουλος, 2003) Λογαριασμός 80. Γενική εκμετάλλευση Ο λογαριασμός 80 χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης, οπότε καταρτίζεται υποχρεωτικά η κατάσταση του λογαριασμού γενικής εκμετάλλευσης. Ο λογαριασμό αυτός, ο οποίος μαζί με τον λογαριασμό 86 «Αποτελέσματα Χρήσης», αποτελεί το αναγκαίο και αναπόσπαστο συμπλήρωμα του ισολογισμού, καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών αμέσως μετά την καταχώρηση του ισολογισμού και του λογαριασμού Αποτελεσμάτων χρήσεως. Ο λογαριασμός «λογαριασμός γενικής εκμετάλλευσης» χρησιμεύει για τον προσδιορισμό των καθαρών τακτικών και οργανικών αποτελεσμάτων, τα οποία πραγματοποιούνται μέσα στην χρήση που κλείνει από την εκμετάλλευση των διαφόρων δραστηριοτήτων της επιχείρησης (κύριας, παρεπόμενων και δευτερεύουσας σημασίας) (Αληφαντής, 2008). Ο λογαριασμός «μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης» χρησιμεύει για τον προσδιορισμό των μικτών αποτελεσμάτων (μικτών κερδών, μικτών ζημιών), τα οποία πραγματοποιούνται, μέσα στην χρήση που κλείνει, από την εκμετάλλευση των διαφόρων δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας. Στο λογαριασμό 80.01, στο τέλος της χρήσης, μεταφέρονται τα καθαρά αποτελέσματα εκμετάλλευσης (καθαρά κέρδη ή καθαρές ζημίες), από το λογαριασμό Ο λογαριασμός «έξοδα μη προσδιοριστικά των μικτών αποτελεσμάτων» χρησιμεύει για την συγκέντρωση των μη προσδιοριστικών των μικτών αποτελεσμάτων εξόδων. Ο λογαριασμός «έσοδα μη προσδιοριστικά των μικτών αποτελεσμάτων» χρησιμεύει για την συγκέντρωση των μη προσδιοριστικών των μικτών αποτελεσμάτων εσόδων (Αληφαντής, 2008). 25

26 2.5.2 Λογαριασμός 81. Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα Στο λογαριασμό 81 καταχωρούνται κατ είδος τα έκτακτα και ανόργανα έσοδα και έξοδα της χρήσης, καθώς και τα αποτελέσματα που πραγματοποιούνται από εξαιρετικές και έκτακτες πράξεις και εργασίες. Στο λογαριασμό «έκτακτα και ανόργανα έξοδα» καταχωρούνται κατ είδος, τα έκτακτα και ανόργανα έξοδα που αφορούν την χρήση. Στο λογαριασμό αυτό δεν καταχωρούνται έξοδα που αφορούν προηγούμενες χρήσεις. Τα τελευταία αυτά έξοδα καταχωρούνται στο λογαριασμό «έξοδα προηγούμενων χρήσεων» (Αληφαντής, 2008). Στο λογαριασμό «έκτακτα και ανόργανα έσοδα» καταχωρούνται, κατ είδος, τα έκτακτα και ανόργανα έσοδα που αφορούν την χρήση. Στο λογαριασμό αυτό δεν καταχωρούνται έσοδα που αφορούν προηγούμενες χρήσεις. Τα τελευταία αυτά έσοδα καταχωρούνται στο λογαριασμό «έσοδα προηγούμενων χρήσεων» (Αληφαντής, 2008). Στους λογαριασμούς «έκτακτές ζημίες» και «έκτακτα κέρδη» καταχωρούνται τα αποτελέσματα (ζημίες ή κέρδη) που προκύπτουν από εξαιρετικές και έκτακτες πράξεις και εργασίες, όπως π.χ από εκποίηση παγίων στοιχείων, από μεταβίβαση δικαιωμάτων και λοιπών ασώματων ακινητοποιήσεων, από ανεπίδεκτες είσπραξης απαιτήσεις (εκτός από των πελατών) ή από λαχνούς ομολογιακών δανείων. Οι ζημίες από κλοπή ή καταστροφή ανασφάλιστων αποθεμάτων καταχωρούνται στο λογαριασμό «έκτακτες ζημιές» Κατά το κλείσιμο του ισολογισμού τα υπόλοιπα των υπολογαριασμών του 81 μεταφέρονται στους αντίστοιχους υπολογαριασμούς του «έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα», έτσι ώστε ο λ/σμος 81 να εξισώνεται. Γενικά, τα φορολογικά πρόστιμα και οι προσαυξήσεις της παρούσας χρήσης καταχωρούνται στο λ/σμο 81, ενώ των προηγούμενων χρήσεων στον 82 (Αληφαντής, 2008). 26

27 2.5.3 Λογαριασμός 82 Έξοδα και έσοδα προηγούμενων χρήσεων Στο λογαριασμό 82 καταχωρούνται, κατ είδος, τα έξοδα και έσοδα που πραγματοποιούνται ναι μεν μέσα στην χρήση, ο χρόνος όμως και τα αίτια δημιουργίας τους ανάγονται σε δραστηριότητες προηγούμενων χρήσεων. Στο λογαριασμό «έξοδα προηγούμενων χρήσεων» καταχωρούνται, κατ είδος, τα έξοδα προηγούμενων χρήσεων, όπως οι φόροι και τα τέλη που επιβάλλονται για φορολογικές υποχρεώσεις που δημιουργούνται από πράξεις ή παραλείψεις προηγούμενων χρήσεων. Επίσης καταχωρείται και η ζημία που προκύπτει από καταστροφή καταναλωτικών αγαθών παραγωγής προηγούμενων ετών λόγω καταστροφής τους, επειδή θεωρήθηκαν ως αγαθά ακατάλληλα προς κατανάλωση (Αληφαντής, 2008). Στο λογαριασμό «έσοδα προηγούμενων χρήσεων» καταχωρούνται, κατ είδος, τα έσοδα προηγούμενων χρήσεων, όπως οι εισπράξεις από αποσβεσμένες απαιτήσεις, οι επιστροφές αχρεωστήτων καταβλημένων σε προηγούμενες χρήσεις φόρων και τελών, εκτός από τις επιστροφές φόρου εισοδήματος. Κατά το κλείσιμο του ισολογισμού τα υπόλοιπα των υπολογαριασμών του 82 μεταφέρονται στους αντίστοιχους υπολογαριασμούς του «έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα», έτσι ώστε ο λογαριασμός 82 να εξισώνεται (Αληφαντής, 2008) Λογαριασμός 83. Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους Ο λογαριασμός 83 λειτουργεί σύμφωνα με όσα καθορίζονται στην ανάπτυξη του λογαριασμού 44 «προβλέψεις». Ειδικότερα, ο λογαριασμός «προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις» χρεώνεται με το ποσό της πρόβλεψης επισφαλών πελατών με πίστωση του λογαριασμού με το ίδιο ποσό. Κατά το κλείσιμο του ισολογισμού τα υπόλοιπα των υπολογαριασμών του 83 μεταφέρονται στον υπολογαριασμό «προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους», έτσι ώστε ο λογαριασμός 83 να εξισώνεται. Άρα οι «προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους» επιβαρύνουν απευθείας τα αποτελέσματα χρήσης (Αληφαντής, 2008). 27

28 2.5.5 Λογαριασμός 84. Έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων Ο λογαριασμός 84 λειτουργεί σύμφωνα με όσα καθορίζονται στην ανάπτυξη του λογαριασμού 44 «προβλέψεις». Σε περίπτωση που το έξοδο για το οποίο πραγματοποιήσαμε την πρόβλεψη δεν πραγματοποιηθεί ή αν η σχηματιζόμενη πρόβλεψη είναι μεγαλύτερη από το ποσό που πραγματικά απαιτήθηκε, τότε η αχρησιμοποίητη πρόβλεψη ή το αχρησιμοποίητο τμήμα της μεταφέρεται στον λογαριασμό 84. Κατά το κλείσιμο του ισολογισμού τα υπόλοιπα των υπολογαριασμών του 84 μεταφέρονται στον υπολογαριασμό «έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων», έτσι ώστε ο λογαριασμός 84 να εξισώνεται. Άρα τα «έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων» επιβαρύνουν απευθείας τα αποτελέσματα χρήσης (Αληφαντής, 2008) Λογαριασμός 85. Αποσβέσεις παγίων μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος Στο λογαριασμό 85 καταχωρούνται οι αποσβέσεις των παγίων περιουσιακών στοιχείων που δεν ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος, δηλαδή στο λογαριασμό αυτό καταχωρούνται οι πρόσθετες (επιταχυνόμενες) αποσβέσεις που προβλέπονται από την νομοθεσία που ισχύει κάθε φορά. Οι τακτικές αποσβέσεις που ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος, καταχωρούνται στο λογαριασμό 66, και εμφανίζονται στην κατάσταση του λ/σμου «αποτελέσματα χρήσης» αφαιρετικά από το σύνολο των αποσβέσεων (τακτικών και προσθέτων). Κατά το κλείσιμο του ισολογισμού τα υπόλοιπα των υπολογαριασμών του 85 μεταφέρονται στους αντίστοιχους υπολογαριασμούς του «μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις παγίων» έτσι ώστε ο λογαριασμός 85 να εξισώνεται (Αληφαντής, 2008) Λογαριασμός 86. Αποτελέσματα χρήσης Ο λογαριασμός 86 χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης, οπότε καταρτίζεται υποχρεωτικά η κατάσταση των αποτελεσμάτων χρήσης. Η κατάσταση του λ/σμου 86 δημοσιεύεται υποχρεωτικά μαζί με τον ισολογισμό. Ο λογαριασμός 86 χρησιμεύει για τον προσδιορισμό των συνολικών καθαρών αποτελεσμάτων (κερδών, 28

29 ζημιών) που πραγματοποιούνται από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης μέσα στην χρήση που κλείνει. Στο λογαριασμό 86, στο τέλος της χρήσης, μεταφέρονται τα μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης και τα διάφορα άλλα έσοδα για να συσχετιστούν με τα έξοδα των λειτουργιών διοίκησης, ερευνών-ανάπτυξης και διάθεσης. Στον ίδιο λογαριασμό μεταφέρονται επίσης τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα (έσοδα, έξοδα), τα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα (έσοδα, κέρδη - έξοδα, ζημίες), οι προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους, τα έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων και οι μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις παγίων. Δηλαδή μεταφέρονται οι λογαριασμοί 80, 81, 82, 83, 84 και 85 καθώς επίσης και ο λογαριασμός 88 (Αληφαντής, 2008) Λογαριασμός 88. Αποτελέσματα προς διάθεση Ο λογαριασμός αυτός χρησιμοποιείται στο τέλος της χρήσης μόνο, όταν γίνεται διανομή κερδών. Τότε δηλαδή που καταρτίζεται ο πίνακας διαθέσεως καθαρών κερδών. Γι αυτό ο λογαριασμός χρησιμοποιείται για να συγκεντρώνει: 2008). τα καθαρά αποτελέσματα της χρήσης τα κέρδη της προηγούμενης ή των προηγούμενων χρήσεων τις ζημίες της προηγούμενης ή των προηγούμενων χρήσεων, όταν πρόκειται να συμψηφιστούν με κέρδη της κλειόμενης χρήσης τις διαφορές του φορολογικού ελέγχου προηγούμενων χρήσεων (Αληφαντής, 2.6 Εγγραφές προσδιορισμού αποτελέσματος - Σύνταξη οριστικού ισοζυγίου Τα υπόλοιπα των λογαριασμών «λογαριασμός γενικής εκμετάλλευσης», «έξοδα μη προσδιοριστικά των μικτών αποτελεσμάτων» και «έσοδα μη προσδιοριστικά των μικτών αποτελεσμάτων» μεταφέρονται στον λογαριασμό

30 «μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης». Μετά από αυτό οι λογαριασμό αυτοί (80.01, 80.02, 80.03) μεταφέρονται στον λογαριασμό «αποτελέσματα εκμετάλλευσης» για να κλείσουν. Τέλος, ο λογαριασμός «αποτελέσματα εκμετάλλευσης» μεταφέρεται στον λογαριασμό «καθαρά αποτελέσματα χρήσεως». Στην συνέχεια ακολουθούν ο πίνακας αποτελεσμάτων χρήσης και ο πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων. Ακολουθούν οι εγγραφές της διάθεσης, δηλαδή: ο λογαριασμός «καθαρά αποτελέσματα χρήσης» μεταφέρεται στον «καθαρά κέρδη χρήσης» ή «ζημιές χρήσης» εάν υπάρχουν. Ο λογαριασμός μεταφέρεται στον λογαριασμό «φόρος εισοδήματος» με το ποσό του φόρου εισοδήματος και από εκεί ο λογαριασμός μεταφέρεται στον λογαριασμό «φόρος εισοδήματος αφορολόγητων κερδών». Τα κέρδη που απομένουν στον λογαριασμό ή οι ζημιές στον λογαριασμό μεταφέρονται στο λογαριασμό «κέρδη προς διάθεση» ή «ζημιές εις νέο» ανάλογα. Και από τον λογαριασμό γίνεται η διανομή των κερδών (εφόσον υπάρχουν) στους λογαριασμούς 41, 42 και 53. Μετά από την παραπάνω διαδικασία συντάσσεται το τελικό ισοζύγιο οπού όλοι οι λογαριασμοί έχουν πάρει την τελική τους μορφή. Δηλαδή όλοι οι λογαριασμοί είναι εξισωμένοι, εκτός από τους λογαριασμούς του ισολογισμού που θα κλείσουν παρακάτω. 2.7 Ισολογισμός Στο τέλος της χρήσεως, μετά τη διενέργεια των εγγραφών προσδιορισμού των οργανικών αποτελεσμάτων (λογαριασμός 80), των αποτελεσμάτων της χρήσεως (λογαριασμός 86) και της διαθέσεως αποτελεσμάτων (λογαριασμός 88) διενεργούνται οι εγγραφές κλεισίματος των λογαριασμών ισολογισμού. Όλες οι εγγραφές αυτές έχει καθιερωθεί να λέγονται «εγγραφές τέλους χρήσεως» ή, απλώς, «εγγραφές κλεισίματος ισολογισμού». Τμήμα των εγγραφών αυτών αποτελούν οι «εγγραφές κλεισίματος των λογαριασμών ισολογισμού». Για τις τελευταίες αυτές εγγραφές καθώς και τις εγγραφές ανοίγματος των βιβλίων της νέας χρήσεως χρησιμοποιείται ο λογαριασμός 89, ο οποίος, κατά το Ε.ΓΛΣ αναπτύσσεται στους εξής δύο δευτεροβάθμιους: «ισολογισμός ανοίγματος χρήσεως» και «ισολογισμός κλεισίματος χρήσεως». 30

31 2.7.1 Λογαριασμός Ισολογισμός ανοίγματος χρήσεως Ο λογαριασμός Ισολογισμός ανοίγματος χρήσεως, χρησιμοποιείται με την έναρξη της χρήσεως οπότε ανοίγουμε τους λογαριασμούς. Χρεώνεται δηλαδή ο ισολογισμός με τα υπόλοιπα όλων των πιστωτικών λογαριασμών του, με πίστωση καθενός από αυτούς και πιστώνεται με τα υπόλοιπα όλων των χρεωστικών λογαριασμών του, με χρέωση καθενός από αυτούς. Οι εγγραφές χρεώσεως και πιστώσεως του λογαριασμού 89.00, κατά την έναρξη της χρήσεως, ονομάζονται "εγγραφές ανοίγματος των λογαριασμών του ισολογισμού" γίνονται είτε αμέσως μετά τη διαδικασία διενέργειας όλων των εγγραφών κλεισίματος του ισολογισμού, είτε τμηματικά για κάθε λογαριασμό που μετά την οριστικοποίηση του υπολοίπου του για την εμφάνιση του στον ισολογισμό Λογαριασμός Ισολογισμός κλεισίματος χρήσεως Στο τέλος της χρήσεως στην οποία αναφέρεται ο ισολογισμός, μετά τη διενέργεια των εγγραφών κλεισίματος του, χρεώνεται με τα υπόλοιπα όλων των χρεωστικών λογαριασμών του με πίστωση καθενός από αυτούς, έτσι ώστε αυτοί να μηδενίζονται και πιστώνεται με τα υπόλοιπα όλων των πιστωτικών λογαριασμών του, με χρέωση καθενός από αυτούς που επίσης με αυτόν τον τρόπο μηδενίζονται. Οι εγγραφές χρεώσεως και πιστώσεως του 89.01, στο τέλος κάθε χρήσεως, οι οποίες ονομάζονται "εγγραφές κλεισίματος των λογαριασμών του ισολογισμού" γίνονται, είτε αμέσως μετά τη διενέργεια όλων των εγγραφών κλεισίματος του ισολογισμού, είτε τμηματικά για κάθε λογαριασμό που το υπόλοιπο του οριστικοποιείται για την εμφάνιση του στον ισολογισμό. 31