9 ο Λφκειο Πατρών β τετράμηνο ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ. Θέμα: «Προςταςία και προφυλάξεισ»

Transcript

1 9 ο Λφκειο Πατρών β τετράμηνο ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Θέμα: «Προςταςία και προφυλάξεισ»

2 Πεξηερόκελα ζειίδα Περίληψη 1 Πρόλογοσ 2 Ειςαγωγή 3 Μεθοδολογία 14 Ευρήματα 15 Επίλογοσ 19 Συμπεράςματα 20 Βιβλιογραφία 21 Παράρτημα 25 2

3 1.Πεξίιεςε Γλσξίδνληαο ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν δξνπλ νη ζεκεξηλνί λένη ηεο επνρήο καο ζηηο δηαθπιηθέο ηνπο ζρέζεηο, ε νκάδα καο ε νπνία νλνκάδεηαη «what the five?» απνθάζηζε λα αζρνιεζεί κε ηελ πξνζηαζία θαη ηηο πξνθπιάμεηο πξηλ θαη κεηά ηελ ζεμνπαιηθή επαθή. Όινη νη λένη γλσξίδνπλ πσο είλαη έλα θχξην ζέκα πνπ ηνπο απαζρνιεί. Έπεηηα απφ ηξίκελε έξεπλα κε ηελ ρξήζε εξσηεκαηνινγίσλ, γεληθψλ θαη εηδηθψλ γλψζεσλ πνπ απνθηήζεθαλ θαηά ηελ δηάξθεηά ηεο, αλαιχζακε ηνπο θηλδχλνπο πνπ εγθπκνλνχλ, ηηο πξνθπιάμεηο πνπ κπνξνχκε λα ιάβνπκε, ηελ πξνζηαζία, ηηο κεηαδηδφκελεο αξξψζηηεο αιιά θαη ηελ βνήζεηα πνπ νη γηαηξνί κπνξνχλ λα καο παξέρνπλ. Όπσο δηαπηζηψζακε κε ηελ βνήζεηα ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ ζπκπιήξσζαλ λένη απφ φιεο ηηο ειηθίεο θαηαιήμακε ζην ζπκπέξαζκα φηη είλαη κηθξφ ην πνζνζηφ ην φπνην δελ έρεη θάλεη θάπνηα ζρέζε κε απνηέιεζκα νη κηζνί απφ απηνχο λα έρνπλ νινθιεξψζεη ρσξίο φκσο λα είλαη πιήξεο ελεκεξσκέλνη γηα ηεο αξξψζηηεο πνπ εγθπκνλνχλ. Όζνη φκσο ήηαλ ελεκεξσκέλνη, νη πεξηζζφηεξνη απνθάιπςαλ πσο είραλ ελεκεξσζεί απφ κε έγθπξεο πήγεο φπσο ε ηειεφξαζε θαη ην δηαδίθηπν. χκθσλα κε ηελ πξνζσπηθή καο άπνςε λνκίδνπκε πσο πεηχρακε ηνλ ζηφρν καο, ν φπνηνο ήηαλ λα εμεηάζνπκε ην ζέκα καο κε θάζε ιεπηνκέξεηα ψζηε κέζα απφ απηφ λα αθππλίζνπκε ηνπο λένπο λα ιακβάλνπλ πξνζηαζία αιιά θαη λα ελεκεξψλνληαη θαιπηέξα. 3

4 .4.Δηζαγσγή ηα πιαίζηα ηεο εξεπλεηηθήο καο εξγαζίαο, «Πξνζηαζία θαη πξνθπιάμεηο», ε νκάδα καο, What the five, αζρνιήζεθε κε ην ζέκα πξνζπαζψληαο λα δηεξεπλήζεη πφζν ζσζηά ελεκεξσκέλνη νη έθεβνη γηα θαη ηνπο θηλδχλνπο πνπ εγθπκνλεί κηα ζεμνπαιηθή ζρέζε θαη ηηο πξνθπιάμεηο πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη. Η αξρή ηεο πξνθχιαμεο, ζε κηα ζεμνπαιηθή ζρέζε, θαζηζηά δπλαηή ηελ αληηκεηψπηζε ελδερνκέλνπ θηλδχλνπ γηα ηελ πγεία ησλ αλζξψπσλ. Ο ζθνπφο καο είλαη λα ζπιιερζνχλ ζσζηέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ζέκαηα ζεμνπαιηθήο ιεηηνπξγίαο, λα ηθαλνπνηεζνχλ νη έθεβνη απφ ηηο απαληήζεηο ζηηο πξψηεο ηνπο εξσηήζεηο θαη απφ ην επίπεδν ησλ ζρεηηθψλ γλψζεσλ ηνπο, θαη λα αλαπηχμνπλ κέζσ ηεο έξεπλάο καο, ηνλ ηνκέα ησλ δηαπξνζσπηθψλ θαη ησλ ςπρνζεμνπαιηθψλ ηνπο ζρέζεσλ θαη δηαθεξφλησλ. Η παξνχζα κειέηε έρεη σο ζθνπφ λα ζπκβάιιεη ζηε δηεξεχλεζε ζεκάησλ ζρεηηθψλ κε ηε ζεμνπαιηθή ζρέζε γηα κηα έγθπξε θαη νινθιεξσκέλε πιεξνθφξεζε. Η κειέηε καο σζηφζν, δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζε βηβιηνγξαθηθή έξεπλα, αιιά πξνζπαζεί λα δψζεη απαληήζεηο ζε εξσηήκαηα ησλ καζεηψλ ηνπ Λπθείνπ ζρεηηθά κε ην ηξέρνλ ζέκα. ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΔΡΓΑΙΔ Πνηεο είλαη νη πξνθπιάμεηο πνπ κπνξεί λα ιάβεη θάπνηνο θαη πνηα ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπο; Οη πην γλσζηνί ηξφπνη πξνθχιαμεο ζηηο κέξεο είλαη νη έμεηο : πξνθπιαθηηθά, αληηζπιιεπηηθά, ζπηξάι. Οη ηξφπνη ρξεζηκνπνηήζεηο ηνπο είλαη νη εμήο. Πξνθπιαθηηθά Σν πξνθπιαθηηθφ είλαη έλα αληηθείκελν πνπ ζπλήζσο θηηάρλεηαη απφ ιάηεμ ή πνιπνπζεξάλε θαη ρξεζηκνπνηείηαη θαηά ηελ ζεμνπαιηθή πξάμε, κε ζθνπφ ηελ απνθπγή εγθπκνζχλεο θαη κεηάδνζεο ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελσλ λνζεκάησλ φπσο ε ζχθηιε θαη ην AIDS. Τπάξρνπλ ηφζν αληξηθά φζν θαη γπλαηθεία πξνθπιαθηηθά, αιιά ηα πξψηα είλαη πην δηαδεδνκέλα. Σα αληξηθά πξνθπιαθηηθά απφ ιάηεμ ηνπνζεηνχληαη ζην εξεζηζκέλν πένο ιίγν πξηλ ηε ζεμνπαιηθή επαθή. Αληίζεηα, ην γπλαηθείν πξνθπιαθηηθφ ηνπνζεηείηαη κέζα ζηνλ θφιπν αθφκα θαη ψξεο πξηλ ηελ επαθή. Οη θαηαζθεπαζηέο ηα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ πξνσζήζεη ζηελ αγνξά πνιιά είδε πξνθπιαθηηθψλ πνπ δηαθέξνπλ ζε ρξψκα, κέγεζνο, πάρνο αθφκα θαη γεχζε. ε κεξηθά ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζπεξκαηνθηφλν πγξφ γηα κεγαιχηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα. Παιηφηεξνη ηχπνη πξνθπιαθηηθψλ θηηαγκέλνη απφ έληεξα δψσλ είλαη αθφκα δηαζέζηκνη ζηελ αγνξά. Υξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο απφ άηνκα αιιεξγηθά ζην ιάηεμ, αιιά δελ είλαη ηφζν απνηειεζκαηηθά ζηελ πξνζηαζία απφ ηα ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα. Σα πξνθπιαθηηθά απφ πνιπαηζπιέλην θαη πνιπνπξεζάλε είλαη απνηειεζκαηηθά θαη ζπκβαηά κε ιηπαληηθά πνπ βαζίδνληαη ζην ιάδη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη θαη απφ άηνκα αιιεξγηθά ζην ιάηεμ. 4

5 Χο κεζφδνπο ειέγρνπ γελλήζεσλ ηα πξνθπιαθηηθά έρνπλ ην πιενλέθηεκα ηεο εχθνιεο ρξήζεο θαη ησλ ειάρηζησλ παξελεξγεηψλ θαζψο θαη ηελ πξνζηαζία απφ ηα ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα. Σππηθά έρνπλ 85% επηηπρία, πνζνζηφ πνπ κπνξεί λα θηάζεη ζην 98% κε ζσζηή ρξήζε θαη ζπλδπαζκφ κε ζπεξκαηνθηφλν πγξφ ή θαξκαθεπηηθή αγσγή. Αληηζπιιεπηηθά Η δξάζε ηνπο ζηεξίδεηαη ζηελ αλαζηνιή ηεο σνζπιαθηνξξεμίαο. Δπίζεο πξνθαινχλ κεηαβνιέο ζηελ ηξαρειηθή βιέλλα κε απνηέιεζκα λα είλαη δχζθνια δηαπεξαηή απφ ην ζπέξκα. Δπηπιένλ, ειαηηψλνπλ ηελ αλάπηπμε θαη ππνδεθηηθφηεηα ηνπ ελδνκεηξίνπ θαη κεηψλνπλ ηελ θηλεηηθφηεηα ησλ ζαιπίγγσλ, εκπνδίδνληαο κε ηνπο ηξφπνπο απηνχο ηελ εκθχηεπζε. Πσο παίξλσ ηα αληηζπιιεπηηθά; Σα πεξηζζφηεξα αληηζπιιεπηηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα πεξηέρνπλ 21 ράπηα. Η έλαξμε ηεο ιήςεο γίλεηε ηελ πξψηε εκέξα ηεο πεξηφδνπ θαη ηα ράπηα ιακβάλνληαη θαζεκεξηλά γηα 21 εκέξεο, κε ηε ζεηξά πνπ θαζνξίδεηαη ζηε ζπζθεπαζία. Αθνινπζεί δηαθνπή 7 εκεξψλ, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο ζα έρεηε πεξίνδν θαη έλαξμε ηεο επφκελεο ζπζθεπαζίαο ηελ 8ε εκέξα, αλεμάξηεηα απφ ηνλ αλ έρεη ζηακαηήζεη ή φρη ε πεξίνδνο. ηα αληηζπιιεπηηθά πνπ πεξηέρνπλ 28 ράπηα, ε ιήςε γίλεηαη ζπλερψο, ρσξίο δηαθνπή κεηαμχ ησλ ζπζθεπαζηψλ. Σα αληηζπιιεπηηθά ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ζε ζηαζεξή ψξα θάζε κέξα θαη φρη ιηγφηεξν απφ κηα ψξα πξηλ ή κεηά απφ γεχκα. πηξάι Δηζαγσγή ελδνκήηξηνπ ζπηξάι Πξφθεηηαη γηα πιαζηηθέο ξάβδνπο ζε ζρήκα Σ πνπ πεξηέρνπλ ραιθφ ή ιεβνλνξγεζηξέιε θαη ηνπνζεηνχληαη απφ ην γπλαηθνιφγν κέζα ζηε κήηξα. Σν ζπηξάι πξνθαιεί αληίδξαζε μέλνπ ζψκαηνο κέζα ζην ελδνκήηξην θαη έηζη αθελφο εκπνδίδεη ηελ θηλεηηθφηεηα ησλ ζπεξκαηνδσαξίσλ θαη αθεηέξνπ εκπνδίδεη ηελ εκθχηεπζε ηνπ εκβξχνπ ζηε κήηξα. Έρνπλ πνιχ πςειά επίπεδα αληηζπιιεπηηθήο πξνζηαζίαο θαη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ επίζεο γηα άκεζε θαη επείγνπζα αληηζχιιεςε κεηά ηελ εξσηηθή επαθή. Μεηνλεθηνχλ ζην φηη δελ πξνζθέξνπλ θακία πξνζηαζία έλαληη ησλ ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελσλ λνζεκάησλ. Πξέπεη λα απνθεχγεηαη ε ρξήζε ηνπο ζε γπλαίθεο κε ηζηνξηθφ ζαιπηγγίηηδαο. Σν ζπηξάι ραιθνχ κπνξεί λα ηνπνζεηεζεί ζηε κήηξα νπνηαδήπνηε εκέξα ηνπ θχθινπ ηεο γπλαίθαο, πξνηηκάηαη φκσο ε ηειεπηαία εκέξα ηεο πεξηφδνπ γηα πην εχθνιε ηνπνζέηεζε. Σν ζπηξάι ιεβνλνξγεζηξέιεο ηνπνζεηείηαη ηελ 7ε εκέξα ηνπ θχθινπ. Δλδνκήηξην ζπείξακα (Spiral) Ο ηξφπνο δξάζεο ησλ ελδνκήηξησλ ζπεηξακάησλ δελ έρεη απνζαθεληζηεί πιήξσο. Φαίλεηαη, πσο πξνθαινχλ κηα ειαθξηά θιεγκνλή ζην ελδνκήηξην (ζην βιελλνγφλν 5

6 πνπ θαιχπηεη εζσηεξηθά ηε κήηξα) θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ παξεκπνδίδεηαη ηφζν ε θίλεζε ησλ ζπεξκαηνδσαξίσλ φζν θπξίσο ε εγθαηάζηαζε ηνπ δπγσηνχ. Σα πεξηζζφηεξα είδε spiral πεξηέρνπλ ραιθφ ελψ ππάξρνπλ θάπνηα πνπ πεξηέρνπλ νξκφλε (ιεβνλνγεζηξέιε). Η ηνπνζέηεζε γίλεηαη απφ ην γπλαηθνιφγν θαη κπνξνχλ λα παξακείλνπλ ζηε κήηξα 3-5 ρξφληα. Πιενλεθηήκαηα: ε πςειή αληηζπιιεπηηθή πξνζηαζία πνπ παξέρνπλ, ε δπλαηφηεηα επηζπκεηήο εγθπκνζχλεο κεηά ηελ αθαίξεζή ηνπο, ε αλεμαξηεζία ηεο κεζφδνπ απφ ηελ εξσηηθή πξάμε. Γε γίλνληαη αηζζεηά νχηε απφ ηε γπλαίθα, νχηε απφ ην ζχληξνθν θαηά ηελ επαθή. Σέινο, δελ απαηηνχλ θξνληίδα, εθηφο απφ ην ζπληζηψκελν εμακεληαίν έιεγρν απφ ην γπλαηθνιφγν γηα ηε ζσζηή ζέζε ηνπο. Μεηνλεθηήκαηα: ζε πνζνζηφ 5-20% αλσκαιίεο θχθινπ. Σν πνζνζηφ απηφ είλαη κεγαιχηεξν ζηα spiral πνπ πεξηέρνπλ θαη νξκφλε. Μεγαιχηεξν πνζνζηφ θιεγκνλψλ θαη ινηκψμεσλ απ' φηη ζην γεληθφ γπλαηθείν πιεζπζκφ (ελδνκεηξίηηδεο, ζαιπηγγίηηδεο). ε ζπάληεο πεξηπηψζεηο δηάηξεζε ηεο κήηξαο (ζε πνζνζηφ 1/1000 ηνπνζεηήζεηο). Σέινο, αξθεηά κεγαιχηεξν πνζνζηφ εκθάληζεο εμσκήηξησλ θπήζεσλ (πεξίπνπ 4%, έλαληη 0,8% ζην γεληθφ πιεζπζκφ). Γελ κπνξνχλ φιεο νη γπλαίθεο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ελδνκήηξην ζπείξακα. Έηζη, εμαηξνχληαη γπλαίθεο κε ζπρλέο θιεγκνλέο ηνπ γελλεηηθνχ ζπζηήκαηνο, κε πνιιά ηλνκπψκαηα, αλαηνκηθέο αλσκαιίεο ηεο κήηξαο θιπ. Δπίζεο, ζπληζηάηαη ε απνθπγή ζε λέεο θνπέιεο, ζε δηαβήηε θιπ. ε πεξίπησζε αλάπηπμεο θιεγκνλήο, απηή κπνξεί λα επεθηαζεί ζηηο ζάιπηγγεο θαη λα πξνθαιέζεη ζηείξσζε. Πηζαλφηεηα απνηπρίαο: 0.8% Πνηνπο θηλδύλνπο δεκηνπξγεί κηα ζεμνπαιηθή ζρέζε; Η ζεμνπαιηθή επαθή δελ απνηειεί πιένλ ηακπνχ ζηελ ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα θαη απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ νινέλα θαη πην απμεκέλε απειεπζέξσζε ησλ αηφκσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ εθήβσλ, ζε απηή. Οη ζεκαληηθφηεξνη θίλδπλνη πνπ ζπλεπάγεηαη είλαη ηα ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα, ε αλεπηζχκεηε εγθπκνζχλε θαη ε έθηξσζε. Έηζη, θαζίζηαηαη απαξαίηεηε ε ζεμνπαιηθή δηαπαηδαγψγεζε ησλ λέσλ ζηελ Διιάδα. Τπάξρεη, κηα κεγάιε κεξίδα λέσλ θαη παηδηψλ, πνπ αλ θαη ζεμνπαιηθψο ελεξγνί, αγλννχλ ηνπο θηλδχλνπο πνπ ελέρεη ε ζεμνπαιηθή επαθή. Απηφ ζεκαίλεη πσο παξά ηηο πξνζπάζεηεο πνπ γίλνληαη γηα δηαθψηηζε, έλα κεγάιν πνζνζηφ λέσλ αλζξψπσλ, βάδνπλ αθφκε ηε δσή ηνπο ζε θίλδπλν ιφγσ ηνπ φηη δελ παίξλνπλ ηηο απαξαίηεηεο πξνθπιάμεηο γηα ην ζεμ. Πξψηνο θαη θπξηφηεξνο θίλδπλνο πνπ ελέρεηαη ζηε ζεμνπαιηθή επαθή είλαη ε κεηάδνζε ησλ ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελσλ λνζεκάησλ. Οη έθεβνη θαη νη λένη ειηθίαο εηψλ απνηεινχλ πεξίπνπ ην 25% ηνπ πιεζπζκνχ πνπ είλαη ζεμνπαιηθά ελεξγφο. Όκσο, ζηελ νκάδα απηή παξαηεξνχληαη έσο θαη ην 50 % ησλ πεξηπηψζεσλ ησλ ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελσλ λνζεκάησλ πνπ κεηαδίδνληαη κέζσ ηεο ζεμνπαιηθήο επαθήο. Οη επηπηψζεηο ζε θνηλσληθφ αιιά θαη ζε νηθνλνκηθφ επίπεδν ηεο θαηάζηαζεο απηήο είλαη πνιχ βαξηέο. Οη θίλδπλνη γηα ηνπο λένπο ιφγσ ησλ αζζελεηψλ απηψλ πνπ πεξηιακβάλνπλ κεηαμχ άιισλ ππνγνληκφηεηα, θαξθίλν θαη απεηιή γηα ηε δσή, 6

7 ζπλνδεχνληαη απφ πνιχ πςειά έμνδα γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο. Οη ζπρλφηεξεο ηξεηο αζζέλεηεο πνπ κεηαδίδνληαη κέζσ ηεο ζεμνπαιηθήο επαθήο είλαη ε κφιπλζε κε ηξηρνκνλάδεο, κε ριακχδηα θαη κε ηνλ HPV. Οη ππφινηπεο πέληε είλαη ε γνλφξξνηα, ε ζχθηιε, ν έξπηο ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ, ε επαηίηηδα Β θαη ην AIDS Πέξαλ φκσο απφ ην πξφβιεκα ησλ ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελσλ λνζεκάησλ ππάξρεη θαη ην ζέκα ησλ αλεπηζχκεησλ θπήζεσλ, θάηη πνπ δελ είλαη ηφζν ζπάλην φζν παιαηφηεξα. Οη επηπηψζεηο κηαο εθεβηθήο εγθπκνζχλεο είλαη πνιπδηάζηαηεο. Μπνξεί λα είλαη ζσκαηηθέο θαζψο είλαη επηζηεκνληθά απνδεδεηγκέλν φηη ηέηνηεο εγθπκνζχλεο έρνπλ κεγαιχηεξν θίλδπλν γηα απνβνιή, γηα πξφσξν ηνθεηφ θαη γηα γέλλεζε κσξνχ κε ρακειφ βάξνο. Μπνξεί, ηαπηφρξνλα, λα είλαη θνηλσληθέο, ςπρνινγηθέο θαη νηθνλνκηθέο, ιφγσ ηνπ φηη: α) ην θνξίηζη σξηκάδεη κελ βηνινγηθά αιιά απηφ δελ ζπλεπάγεη φηη είλαη πξνεηνηκαζκέλν (ζπλαηζζεκαηηθά θαη θνηλσληθά) γηα κηα εγθπκνζχλε θαη γηα ηηο αλάγθεο ελφο παηδηνχ. β) ε εγθπκνζχλε δηαθφπηεη ηελ εθπαίδεπζε ησλ θνξηηζηψλ ή ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάξηηζε θαη κπνξεί λα πξνθαιέζεη απνμέλσζε απφ ηελ νηθνγέλεηα θαη ηνπο θίινπο. γ) ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ αλεπηζχκεησλ θπήζεσλ ζπκβαίλεη εθηφο γάκνπ. Απηφ ζεκαίλεη πσο νη έθεβεο πνπ κέλνπλ έγθπεο έρνπλ κεγαιχηεξεο πηζαλφηεηεο λα θαηαθχγνπλ ζε έλα βηαζηηθφ θαη πξφσξν γάκν, ν νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ έρεη κεγαιχηεξεο πηζαλφηεηεο λα θαηαιήμεη ζε δηαδχγην. δ) πνιχ ζπρλά νη έθεβεο πνπ κέλνπλ έγθπεο αλαγθάδνληαη λα θαηαθχγνπλ ζε δηαθνπή ηεο εγθπκνζχλεο. Μηα ηέηνηα επέκβαζε κπνξεί λα επεξεάζεη ηφζν ηε ζσκαηηθή φζν θαη ηελ ςπρνινγηθή πγεία κηαο θνπέιαο. Τπάξρνπλ, φπσο αλαθέξζεθε, θαη έθεβεο πνπ δελ αθνινπζνχλ ηνλ δξφκν ηεο κεηξφηεηαο. Δίηε απφ δηθή ηνπο επηζπκία, είηε ιφγσ πίεζεο απφ ην νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ πνιιέο Διιελίδεο έθεβεο επηιέγνπλ ηελ ηερλεηή δηαθνπή ηεο θχεζεο σο ιχζε. Πόζν ζσζηά είλαη ελεκεξσκέλνη νη έθεβνη ζήκεξα γηα ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηε ζεμνπαιηθή ζρέζε θαη πόζν ζσζηέο είλαη νη πεγέο ρξεζηκνπνηνύλ γηα λα πιεξνθνξεζνύλ; ηε ρψξα καο ηειεπηαία ππάξρεη απφ ηελ επίζεκε Πνιηηεία, ηνπο εηδηθνχο, ηνπο επηζηήκνλεο, ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, ηνπο γνλείο, έληνλνο πξνβιεκαηηζκφο γηα ηα ζέκαηα ηεο ζσζηήο ελεκέξσζεο, ηεο ιεγφκελεο ζεμνπαιηθήο δηαπαηδαγψγεζεο. Η ζεμνπαιηθή δηαπαηδαγψγεζε πξαγκαηνπνηείηαη θαηαξράο απφ ηνπο γνλείο, νη νπνίνη έρνπλ ηνλ πξψην ξφιν ζηε δσή ηνπ παηδηνχ, απνηεινχλ πξφζσπα αλαθνξάο θαη πξφηππα ηαχηηζεο γηα ην ίδην θαη κεηαθέξνπλ αμίεο θαη ζηάζεηο δσήο κέζα απφ ηε ζρέζε ηνπο καδί ηνπ θαη ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ πξέπεη λα ππάξρεη κία θαιή θαη εηιηθξηλήο ζρέζε επηθνηλσλίαο γνληνχ-παηδηνχ. Τπάξρνπλ πεξηπηψζεηο φπνπ ηα παηδηά θάλνπλ εξσηήζεηο γχξσ απφ ην ζέκα ηνπ ζεμ, γηαηί άθνπζαλ θάηη ζην ζρνιείν, ζηελ ηειεφξαζε ή ζε κία ζπδήηεζε. Οη ίδηνη νθείινπλ λα αθνχλ κε πξνζνρή ηηο εξσηήζεηο ηνπο, δίλνληαο έηζη εηιηθξηλείο απαληήζεηο θαη κεηαδίδνληάο ηνπο ην κήλπκα φηη δελ είλαη «θάηη θαθφ» θαη δελ πξέπεη λα ληψζνπλ ληξνπή ή θφβν γη' απηφ. Οπφηε, είλαη ζθφπηκν λα γλσξίδνπλ βαζηθά ζεκεία ηεο 7

8 ζεμνπαιηθήο δηαπαηδαγψγεζεο, ψζηε λα παξέρνπλ ζηα παηδηά ηνπο ηα θαηάιιεια εθφδηα θαη λα ζπκβάιινπλ ζηελ νκαιή ςπρνζεμνπαιηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή ηνπο αλάπηπμε, πνπ δηαδξακαηίδεη πξσηεχνληα ξφιν ζην πέξαζκα ηνπο απφ ηελ παηδηθή ειηθία ζηελ εθεβηθή θαη κεηέπεηηα ζηελ ελειηθίσζε. Η ζεμνπαιηθή «αγσγή» θαη ε ζσζηή ελεκέξσζε πξέπεη λα μεθηλάεη απφ ηφηε πνπ ην παηδί αξρίδεη λα αληηιακβάλεηαη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη δελ είλαη κηα ζπδήηεζε γηα ηελ νπνία πξέπεη λα πεξηκέλνπκε ηελ εθεβεία. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη λα γλσξίδνπκε πξψηα απ' φια, ηελ πνξεία εμέιημεο ηνπ αλαπηπζζφκελνπ αηφκνπ γεληθά, αιιά θαη λα απαηηήζνπκε εηδηθφηεξεο γλψζεηο γηα ηελ πνξεία αλάπηπμήο ηνπ ζηνλ ηνκέα ησλ δηαπξνζσπηθψλ θαη ησλ ςπρνζεμνπαιηθψλ ηνπ ζρέζεσλ θαη ελδηαθεξφλησλ. Έλαο άιινο εμίζνπ ζεκαληηθφο παξάγνληαο πιεξνθφξεζεο, απνηεινχλ ηα βηβιία. Ιδηαίηεξα αμηφπηζηνο, αιιά ηαπηφρξνλα φρη ελδηαθέξσλ γηα ηνπο ζεκεξηλνχο εθήβνπο. Σα βηβιία είλαη έλα κέζν κε ην νπνίν εχθνια κπνξεί λα πιεξνθνξεζεί θάπνηνο ζσζηά, θαζψο απνηεινχλ αμηφπηζηεο πεγέο ελεκέξσζεο. Τπάξρνπλ πνηθίια απφ απηά γηα δηάθνξεο ειηθίεο, ηφζν γηα εθήβνπο, φζν θαη γηα κεγάινπο, ηα νπνία δίλνπλ ηηο ζσζηέο θαηεπζχλζεηο πνπ πξέπεη λα πάξνπλ αιιά θαη ηνπο ζπλεηδεηνπνηνχλ νξηζκέλεο έλλνηεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνπο θηλδχλνπο πνπ εγθπκνλεί κηα ηέηνηα ζρέζε, φπσο ην AIDS, αιιά θαη ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηε ζσκαηηθή ηνπο δηάπιαζε. Σα βηβιία είλαη έηζη δνκεκέλα ψζηε λα απαληνχλ ζηηο εξσηήζεηο ησλ εθήβσλ. Σνπο πξνζθέξνπλ πνιιέο θαη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο, ηξφπνπο ρεηξηζκνχ δχζθνισλ θαηαζηάζεσλ, αιιά θαη απαληήζεηο ζηηο εξσηήζεηο πνπ ζπλήζσο θάλνπλ νη έθεβνη. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα γίλεηαη ε αλάγλσζε ζε γιψζζα θαηαλνεηή απφ ηνπο εθήβνπο. Χζηφζν ε ελεκέξσζε ησλ βηβιίσλ πξέπεη λα ζπλδπάδεηαη κε ηελ ζσζηή ελεκέξσζε ηνπ ζρνιείνπ. Σα ζρνιεία έρνπλ θάλεη ζεκαληηθά άικαηα πξνφδνπ φζνλ αθνξά κία νξζή εθπαίδεπζε, πξνζπαζψληαο έηζη λα κεηαβηβάζνπλ ζηνλ καζεηή κε πνην εχθνιν θαη αλαιπηηθφηεξν ηξφπν ηε γλψζε. Πνιιέο ρψξεο έρνπλ αλαγλσξίζεη ηελ αμία ησλ ζρνιηθψλ δνκψλ πνπ εθπαηδεχνπλ ηνπο καζεηέο ηνπο ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ ζεμνπαιηθή δηαπαηδαγψγεζε θαη έρνπλ νξγαλψζεη πξνγξάκκαηα ζεμνπαιηθήο αγσγήο, κε ζθνπφ ηελ ελεκέξσζε, εληεηαγκέλα ζην ζρνιηθφ πιαίζην. Σν ζρνιηθφ πεξηβάιινλ είλαη έλαο απφ ηνπο πιένλ θαηάιιεινπο ρψξνπο ζηνπο νπνίνπο ην παηδί καζαίλεη λα ζέβεηαη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ηνπο άιινπο θαη λα πξνρσξά κε απηνπεπνίζεζε ζηελ ελειηθίσζε. Αληηθεηκεληθφο είλαη αθφκα ν ζηφρνο ηνπ ζρνιείνπ, κέζα απφ απηφ ην δήηεκα, αθνχ εληζρχεη θαη ππνζηεξίδεη ηνπο λεαξνχο εθήβνπο κέζα απφ ηε ζπλαηζζεκαηηθή, ζσκαηηθή θαη εζηθή ηνπ αλάπηπμε. Όζνλ αθνξά ηελ ελεκέξσζε ησλ εθήβσλ γηα ηε ζεμνπαιηθή ζρέζε, ε ειηθία πξψηεο πιεξνθφξεζεο ζα πξέπεη λα γίλεηαη κεηαμχ ησλ ειηθηψλ 11 κε 13, θαζψο θαίλεηαη λα επηδεηνχλ ηελ πξψηε ελεκέξσζε ζηα ζέκαηα ηεο ζεμνπαιηθήο ιεηηνπξγίαο θαη ζπκπεξηθνξάο πξηλ ζπκπιεξψζνπλ ην 13ν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο. Αξρηθά, νη πεγέο ηεο πξψηεο πιεξνθφξεζεο εμαξηψληαη απφ ηελ νηθνγέλεηα, πνπ θαίλεηαη λα έρεη ηνλ 8

9 θπξίαξρν ξφιν, ζηελνχο θίινπο, βηβιία, ηειεφξαζε, δηαδίθηπν θαη ζπκπιεξψλεηαη απφ ην ζρνιείν. Όπσο είλαη θαλεξφ, νη έθεβνη θαηαθεχγνπλ γηα ηε αξρηθή ηνπο πιεξνθφξεζε θπξίσο ζε πξφζσπα, παξά ζε άιια κέζα θαη πεγέο. Οη έθεβνη ζα πξέπεη πξψηα λα ελεκεξσζνχλ γηα ηηο ππάξρνπζεο κεζφδνπο αληηζχιιεςεο θαη ηε ζσζηή ρξήζε ηνπο, γηα ην ηη πξέπεη λα θάλνπλ αλ ζπκβεί θάπνην αηχρεκα κε ηηο πξνθπιάμεηο πνπ έρνπλ ιάβεη ή πψο ζα κπνξνχζαλ λα αληηκεησπίζνπλ κηα αλεπηζχκεηε εγθπκνζχλε, θαη ηέινο λα μεθηλήζνπλ λα πεγαίλνπλ ηαθηηθά ζην γηαηξφ έηζη ψζηε λα απνθχγνπλ νπνηνδήπνηε δπζάξεζην θίλδπλν. Γηδάζθνληαη θαη ελεκεξψλνληαη γηα ηηο αιιαγέο πνπ δεκηνπξγνχληαη θαηά ηελ εθεβεία κε ζεηηθφ ηξφπν, ζ' έλα πιαίζην αμίαο ησλ ζρέζεσλ, ηεο αλζξψπηλεο αλαπαξαγσγήο, ησλ ζπκπεξηθνξψλ πςεινχ θηλδχλνπ θαη γηα ηελ πξφιεςε ηεο εθεβηθήο εγθπκνζχλεο. Παξφια απηά ην αίηεκα ησλ Διιήλσλ εθήβσλ γηα εηδηθή ελεκέξσζε ζην ζρνιείν, παξακέλεη θαζνιηθφ. Η απνπζία ηεο πιεξνθφξεζεο γηα ηε ζεμνπαιηθή ζρέζε γίλεηαη αληηιεπηή απφ ηελ πιεπξά ησλ εθήβσλ νη νπνίνη ηελ επηδεηνχλ. Η απνπζία απηή νθείιεηαη ζπλήζσο ζε ιφγνπο θνηλσληθνχ θαηεζηεκέλνπ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ππάξρνπλ παξάγνληεο πνπ δελ είλαη αμηφπηζηεο πεγέο ελεκέξσζεο, φπσο νη ζηελέο θηιηθέο ζρέζεηο, ην δηαδίθηπν θαη ε ηειεφξαζε. Σα παξαδείγκαηα πνπ κπνξνχκε λα ιάβνπκε απφ απηέο ηηο πεγέο ζπρλά απνδεηθλχνληαη ιαλζαζκέλα, θη φκσο απνηεινχλ ηηο ζεκεξηλέο πεγέο πιεξνθφξεζεο. Σν δηαδίθηπν απνηειεί έλα απφ ηα κεγαιχηεξα φπια ελεκέξσζεο, αλ φρη ην κεγαιχηεξν, ην νπνίν έρεη θαηαθέξεη λα θεληξίζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ κεγάισλ θαη ηδηαίηεξα ησλ εθήβσλ πξνο ελεκέξσζε. Η εηζβνιή ηνπ ζηηο δσέο εθαηνκκχξηα αλζξψπσλ θαζεκεξηλά απνηειεί γεγνλφο, θαζψο έρεη εληαρζεί θαη έρεη εηζρσξήζεη ζε θάζε πηπρή ηεο θαζεκεξηλφηεηαο θαη ηεο δσήο ησλ ρξεζηψλ ηνπ. Απηφ ζπκβαίλεη ιφγσ ηνπ πινπξαιηζκνχ ησλ απφςεσλ θαη ηεο ειεπζεξίαο δηαθίλεζεο ησλ ηδεψλ πνπ επηηξέπεη θαη πξνάγεη. Απηή ε εηζβνιή έρεη επέιζεη θαη ζηελ πξνζσπηθή αιιά θαη ζεμνπαιηθή δσή ησλ ρξεζηψλ ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ. Η εμάξηεζε ζε απηφ δεκηνπξγεί ζεκαληηθά πξνβιήκαηα, φπσο ην γεγνλφο λα κελ κπνξεί λα ειέγμεη θάπνηνο ηε ζεμνπαιηθή ηνπ ζπκπεξηθνξά πνπ αλαπηχζζεηαη ζην δηαδίθηπν θαη λα ηε ζηακαηήζεη. Η βαζηθή αλάγθε ηνπ εθήβνπ θαιχπηεηαη κέζα απφ απηφ, θπξίσο κε ηελ αλαδήηεζε πνξλνγξαθηθνχ πιηθνχ, θαη ζπαληφηεξα κε ηελ εχξεζε θάπνηαο ηζηνζειίδαο γηα ελεκέξσζε θαη πξνζηαζία. Χζηφζν, αθφκα, θαη ε αλαδήηεζε κηα ζειίδαο ελεκέξσζεο ζην δηαδίθηπν δελ απνζθνπεί ζηελ πιήξε πιεξνθφξεζε. Οδεγνχκαζηε ινηπφλ ζην ζπκπέξαζκα φηη απηή ε πινχζηα ζε ζειίδεο κεραλή ελεκέξσζεο παξνπζηάδεηαη ζπρλά αλαμηφπηζηε. Κάηη αλάινγν πξαγκαηνπνηείηαη κέζα απφ ηελ ηειεφξαζε. Η ίδηα απνηπγράλεη εληειψο ζηε ζσζηή ελεκέξσζε, θαζψο ε θχξηα αζρνιία ηεο πιένλ, είλαη ε παξνπζίαζε άρξεζησλ ή αλαμηφπηζησλ πιεξνθνξηψλ. Ο έθεβνο φκσο, ηελ αληηιακβάλεηαη, ρσξίο λα γλσξίδεη θαιά, ζαλ έλα κέζν πνπ ελεκεξψλεζαη θαη παίξλεηο ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο απφ απηή γηα κηα ζεμνπαιηθή ζρέζε. Σέινο, ηδηαίηεξε πξνηίκεζε δείρλνπλ νη έθεβνη λα παίξλνπλ πιεξνθνξίεο απφ ηνπο ζπλνκειίθνπο ηνπο θαη ηνπο θίινπο ηνπο. Οη θίινη είλαη απνιχησο απαξαίηεηνη γηα λα 9

10 κνηξαζηνχκε ηηο δπζθνιίεο θαη ηα πξνβιήκαηά καο θαη καο βνεζνχλ λα πξνρσξήζνπκε ζσζηά. Όκσο νη γλψζεηο πνπ εηζπξάηηνπκε απφ απηνχο είλαη πηζαλφηαηα ιαλζαζκέλεο, θαζψο κπνξεί λα παξαζχξνπλ έλαλ έθεβν κε ηηο ζθέςεηο θαη ηηο νδεγίεο ηεο θαη λα πξνηηκήζεη αθαηάιιειεο επηινγέο εμαηηίαο ηεο. Παξφια απηά δεκηνπξγνχληαη ζρέζεηο αγάπεο θαη εκπηζηνζχλεο ζηνπο λένπο κε απνηέιεζκα λα κνηξάδνληαη κεηαμχ ηνπο ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο θαη λα ιακβάλνπλ ζπκβνπιέο απφ ηνπο θίινπο κε απνηέιεζκα λα κελ απεπζχλνληαη ζε άιια κέζα έγθπξεο πιεξνθφξεζεο. πλνςίδνληαο ζα θαηαιήγακε λα δηαηππψζνπκε ηελ εμήο άπνςε: Οη έθεβνη σο θχξηεο πεγέο πιεξνθφξεζεο γηα ζέκαηα ζεμνπαιηθήο ιεηηνπξγίαο έρνπλ ηελ νηθνγέλεηά ηνπο θαη ην δηαδίθηπν θαη ηνπο θίινπο. Γηα λα πάξνπλ, ινηπφλ, ζσζηέο πιεξνθνξίεο, πξέπεη νη πεγέο απηέο λα είλαη ελεκεξσκέλεο θαη αμηφπηζηεο. Η ελεκέξσζε απηή ζα πξέπεη λα επηρεηξεζεί είηε κέζσ πξνγξακκάησλ θνηλνηηθήο παξέκβαζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο είηε κέζσ ηνπ ζρνιείνπ. Σφζν νη έθεβνη φζν θαη νη γνλείο ζα ήηαλ ζσζηφ λα ηχρνπλ πεξηζζφηεξεο θαη πην έγθπξεο ελεκέξσζεο. Υξεηάδεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζην πνηα κνξθή ζα πάξεη ε δηαθπιηθή αγσγή, εηδηθά κάιηζηα ζην ρψξν ζηνπ ζρνιείνπ, ψζηε λα βνεζεζνχλ νη έθεβνη λα αλαπηχμνπλ αβίαζηα ηνλ βηνινγηθφ θαη ςπρνθνηλσληθφ ξφιν ηνπ θχινπ ηνπο. Βηβιηνγξαθία: 8ν Λχθεην Παηξψλ, ΟΙ ΔΦΗΒΟΙ ΗΜΔΡΑ,, ζην: pat/files/2012/02/%ce%952_%ce%9f%ce%b9- %CE%B5%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%BF%CE%B9- %CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1.pdf,Ιαλνπάξηνο 2012 Θάλνο Αζθεηήο, Γνλείο θαη εμνπαιηθή Γηαπαηδαγψγεζε, ζην: %CE%B5%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%BF%CE%B9- %CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1.pdf Αζθαιήο ρξήζε Γηαδηθηχνπ, ζην: B%CE%AE%CF%82+%CF%87%CF%81%CE%AE%CF%83%CE%B7+%CE%94 %CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8D%CE%BF%C F%85 Morris June, 11/2002, Κνπβεληηάδνληαο γηα ην ζεμ κε ηα κηθξά καο παηδηά, Αζήλα : ΘΤΜΑΡΙ Ιαηξηθή βνήζεηα θαη εκβόιηα γηα ηελ αληηκεηώπηζε θηλδύλσλ ζε κηα ζεμνπαιηθή ζρέζε. Σα ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα ζεσξνχληαλ ζε φιεο ηηο επνρέο επηθίλδπλα θαη θάπνηα ήηαλ θαη ζαλαηεθφξα. ε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο πεξηφδνπο πνιιά γλψξηζαλ εμάξζεηο θαη πθέζεηο. Καηά θαηξνχο πνιινί παξάγνληεο επεξέαζαλ ηελ 10

11 εμάπισζή ηνπο, φπσο νη πφιεκνη, νη θνηλσληθέο αλαθαηαηάμεηο, ε ζεμνπαιηθή απειεπζέξσζε, ε κεηαλάζηεπζε, ε θηψρεηα, νη θαθέο ζπλζήθεο πγηεηλήο, ε κε θαιή νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο πξφιεςεο, δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο απηψλ. ζρέζε. Η ζπρλή ελαιιαγή εξσηηθψλ ζπληξφθσλ θαη ε ραιάξσζε ησλ θαλφλσλ πξνθχιαμεο ζην ζεμ επαλέθεξαλ ζην πξνζθήλην ηα αθξνδίζηα λνζήκαηα, παξφηη θάπνηα απφ απηά ζεσξνχληαλ «μεραζκέλα». Χζηφζν, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ νη άλζξσπνη πνπ είλαη ζεμνπαιηθά ελεξγνί θαη θπξίσο νη λένη λα γλσξίδνπλ ηνπο θηλδχλνπο πνπ εγθπκνλεί ε ζεμνπαιηθή ζρέζε ρσξίο πξνθπιάμεηο. Γη' απηνχο ηνπο ιφγνπο ζα αλαιχζνπκε ιεπηνκεξψο ηη είλαη ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελν λφζεκα θαη πψο κπνξνχκε λα ιάβνπκε ηηο θαηάιιειεο πξνθπιάμεηο-εκβφιηα γηα λα ηα θαηαπνιεκήζνπκε. Καηά θαηξνχο πνιινί παξάγνληεο επεξέαζαλ ηελ εμάπισζή ηνπο, φπσο νη πφιεκνη, νη θνηλσληθέο αλαθαηαηάμεηο, ε ζεμνπαιηθή απειεπζέξσζε, ε κεηαλάζηεπζε, ε θηψρεηα, νη θαθέο ζπλζήθεο πγηεηλήο, ε κε θαιή νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο : πξφιεςεο, δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο απηψλ. Αο μεθηλήζνπκε κε έλαλ νξηζκφ ν νπνίνο ζα θαλεί ζίγνπξα θαηαηνπηζηηθφο,ηα ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα ή ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελεο αζζέλεηεο ή αθξνδίζηα λνζήκαηα νλνκάδνληαη αζζέλεηεο ή κνιχλζεηο νη νπνίεο κεηαδίδνληαη απφ άλζξσπν ζε άλζξσπν κέζσ ηεο αλζξψπηλεο ζεμνπαιηθήο ζπκπεξηθνξάο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηνπ ζεμ ηνπ ζηνκαηηθνχ ζεμ θαη ηνπ πξσθηηθνχ ζεμ. Δλψ ζην παξειζφλ απηέο νη αζζέλεηεο ζπλήζσο αλαθέξνληαλ σο ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα ή αθξνδίζηα λνζήκαηα, ηα ηειεπηαία ρξφληα ν φξνο ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελεο ινηκψμεηο πξνηηκάηαη, θαζψο έρεη έλα επξχηεξν θάζκα ελλνηψλ: έλα άηνκν κπνξεί λα κνιπλζεί θαη κπνξεί λα κνιχλεη άιινπο δπλεηηθά, ρσξίο λα έρεη κηα αζζέλεηα. Μεξηθά Α κπνξνχλ λα κεηαδίδνληαη θαη κέζσ ηεο ρξήζεο βεινλψλ κεηά ηε ρξήζε ηνπο απφ έλα κνιπζκέλν άηνκν, θαζψο θαη κέζσ ηεο γέλλαο ή ηνπ ζειαζκνχ. Οη ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελεο ινηκψμεηο είλαη γλσζηέο εδψ θαη εθαηνληάδεο ρξφληα. Σα εκβφιηα πνπ κπνξνχκε λα θάλνπκε γηα λα πξνθπιαρηνχκε απφ ηα ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα θαη ηα νπνία καο εμαζθαιίδνπλ ζ' έλα πνζνζηφ φηη δελ θηλδπλεχνπκε είλαη ηα εμήο: Τπάξρνπλ εκβφιηα πνπ πξνζηαηεχνπλ απφ θάπνηα ηνγέλε ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα, φπσο ε επαηίηηδα Α, επαηίηηδα Β θαη νξηζκέλνη ηχπνη ηνπ ηνχ HPV. Ο εκβνιηαζκφο πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηεο ζεμνπαιηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζπληζηάηαη γηα λα δηαζθαιηζηεί ε κέγηζηε πξνζηαζία. Οινθιεξψλνληαο, ζα ήζεια λα επηζεκάλσ φηη ζηελ επνρή καο κε ηηο λέεο κεζφδνπο πξνζηαζίαο θαη κε ηα εκβφιηα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί είλαη παληειψο άρξεζην θαη αλψθειν λα κέλνπκε ακέηνρνη θαη λα κελ ιακβάλνπκε ηα θαηάιιεια κέηξα γηα ηε δηθή καο πξνζσπηθή πξνζηαζία θαη πγεία! Βηβιηνγξαθία:

12 Πνηεο είλαη νη αζζέλεηεο πνπ πξνθαινύληαη θαηά ηε ζεμνπαιηθή επαθή, ζε πεξίπησζε πνπ δε ιεθζνύλ πξνθπιάμεηο; Σν ζέκα πνπ επέιεμα είλαη αξξψζηηεο εμ αηηίαο ηεο ζεμνπαιηθήο επαθήο ζηα αγφξηα αιιά θαη ζηα θνξίηζηα. ηηο κέξεο καο είλαη έλα ζέκα πνπ θαη νη έθεβνη θαη νη ελήιηθεο ην ππνηηκνχλ. Γελ είλαη κηθξφ ην πνζνζηφ ησλ εθήβσλ πνπ αξρίδεη ηελ ζεμνπαιηθή επαθή πξηλ ηα δεθαπέληε ηνπ ρξφληα. Απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα κε ηελ νκάδα κνπ αλαθάιπςα πσο 2 ζηνπο 5 εθήβνπο δελ γλσξίδνπλ φιεο ηηο ζεκαληηθέο αζζέλεηεο πνπ κπνξεί ε ζεμνπαιηθή επαθή λα πξνθαιέζεη θαη ιέσ ηελ ιέμε «ζεκαληηθέο» δηφηη είλαη ζρεδφλ αδχλαηνλ θάπνηνο λα μέξεη φιεο ηηο αζζέλεηεο πνπ έρνπλ εκθαληζηεί δηφηη μεπεξλνχλ ηηο 20. Παξαθάησ αλαθέξσ θάπνηεο απφ ηηο πην γλσζηέο θαη επηθίλδπλεο παζήζεηο πνπ εκθαλίδνληαη ζήκεξα θαηά ηεο ζεμνπαιηθή επαθή. ΑΙDS Σν ΑΙDS, πξνθαιείηαη απφ ηνλ αλζξψπηλν ηφ αλνζναλεπάξθεηαο ΗΙV, πνπ θαηαζηξέθεη ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα θάλνληαο ηνλ νξγαληζκφ επηξξεπή ζηηο αξξψζηηεο. Όηαλ εηζβάιεη ζην ζψκα, ν ΗΙV δηεηζδχεη ζηα βνεζεηηθά ιεκθνθχηηαξα Σ, πνπ δηαδξακαηίδνπλ δσηηθφ ξφιν ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ ελάληηα ζε ινηκψμεηο θαη θαξθίλνπο. Ο ηφο ηνπ ΑΙDS πξνθαιεί ηε δηάξξεμε ησλ ιεκθνθπηηάξσλ Σ, πνπ απειεπζεξψλνπλ κφξηα ηνπ ΗΙV ζην αίκα, κε απνηέιεζκα λα κνιπλζνχλ θαη άιια ιεκθνθχηηαξα Σ. Όηαλ ζπκβαίλεη απηφ, ην ζψκα γίλεηαη επάισην ζε νξηζκέλεο "επθαηξηαθέο" αζζέλεηεο φπσο είλαη ε πλεπκνλία θαη νη θαξθίλνη, πνπ επσθεινχληαη απφ ηελ εμαζζελεκέλε άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ θαη πξνθαινχλ ηηο πην πνιιέο θνξέο ην ζάλαην. Η κφιπλζε απφ ηνλ ΗΙV δελ νδεγεί ακέζσο ζηελ αλάπηπμε ηνπ ΑΙDS, πνπ κπνξεί λα εθδεισζεί αθφκα θαη νθηψ ρξφληα αξγφηεξα. Έηζη, φζνη έρνπλ πξνζβιεζεί απφ ηνλ ηφ, κπνξεί λα κελ ην γλσξίδνπλ θαη λα ηνλ κεηαδίδνπλ άζειά ηνπο ζε άιινπο. Σν ηεζη γηα λα εμαθξηβσζεί αλ ππάξρεη κφιπλζε ή φρη απφ ΑΙDS, γίλεηαη κε κηα εμέηαζε αίκαηνο γηα ηελ αλίρλεπζε αληηζσκάησλ ηνπ ΗΙV. Σα αληηζψκαηα είλαη νπζίεο πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηνλ νξγαληζκφ σο αληίδξαζε ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ηφ. Η παξνπζία ινηπφλ ησλ αληηζσκάησλ ηνπ ΗΙV απνδεηθλχεη φηη ην άηνκν έρεη πξνζβιεζεί απφ ηνλ ηφ. Ο άλζξσπνο πνπ ην αίκα ηνπ πεξηέρεη αληηζψκαηα ηνπ ΗΙV, ιέκε φηη είλαη "θνξέαο ηνπ ΑΙDS". Αλ θάπνηνο θνβάηαη φηη έρεη εθηεζεί ζηνλ ηφ ηνπ ΗΙV, πξέπεη λα επηθνηλσλήζεη κε ην γηαηξφ ηνπ θαη λα θαλνλίζεη έλα ξαληεβνχ γηα εμέηαζε αίκαηνο. Χζηφζν, επεηδή κεζνιαβεί κηα πεξίνδνο επψαζεο κεξηθψλ κελψλ απφ ηε ζηηγκή ηεο έθζεζεο ζηνλ ηφ έσο ηε ζηηγκή πνπ ην ζχκα γίλεηαη θνξέαο ηνπ ΑΙDS, ηα ηεζη κπνξεί λα είλαη αξλεηηθφ αθφκα θαη αλ θάπνηνο έρεη κνιπλζεί απφ ηνλ ΗΙV. Γη' απηφ άιισζηε νη κεηαγγίζεηο αίκαηνο δελ είλαη 100% αζθαιείο. 12

13 Ο πην ζπλεζηζκέλνο ηξφπνο εηζβνιήο ηεο κφιπλζεο ζηνλ νξγαληζκφ είλαη ε ζεμνπαιηθή επαθή, γηαηί ν ηφο βξίζθεηαη ελ αθζνλία ζην ζπέξκα ηνπ κνιπζκέλνπ αηφκνπ. Μπνξεί, ινηπφλ, λα κεηαδνζεί είηε κε ηελ θνιπηθή είηε κε ηελ πξσθηηθή ζπλνπζία. Αθφκε, ν ηφο είλαη παξψλ θαη ζην αίκα ησλ ζπκάησλ ηεο λφζνπ θαη γη' απηφ είλαη δπλαηφλ λα κεηαδνζεί απφ έλα ρξήζηε -ελδνθιεβίσο- ηνμηθψλ νπζηψλ ζην θίιν ηνπ, επεηδή κνηξάδεηαη καδί ηνπ ηελ ίδηα βειφλα. Ο ΗΙV κεηαθέξεηαη επίζεο ζηνπο αηκνθηιηθνχο, φηαλ ην αίκα πνπ κεηαγγίδεηαη είλαη κνιπζκέλν, φπσο θαη ζην αλαπηπζζφκελν έκβξπν κέζα ζηε κήηξα ή θαηά ηνλ ηνθεηφ απφ ην κνιπζκέλν αίκα ηεο κεηέξαο. Θεσξεηηθά, ε κεηάδνζε ηνπ ηνχ απφ ην έλα άηνκν ζην άιιν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλνπζίαο κπνξεί λα απνηξαπεί απφ νπνηνδήπνηε κέζν εκπνδίδεη ηελ αλάκεημε αίκαηνο, ζπέξκαηνο θαη θνιπηθψλ πγξψλ. Ξέξνπκε πιένλ φηη ην πξνθπιαθηηθφ εμαζθαιίδεη αζθαιέο ζεμ, αθνχ νη έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη φηη ν ηφο δελ κπνξεί λα δηαπεξάζεη ην πιηθφ απφ ην νπνίν είλαη θαηαζθεπαζκέλν. Φξαγκφ ζηε κεηάδνζε ηνπ ΗΙV απνηεινχλ θαη ηα ζπεξκαηνθηφλα. Αλ ρξεζηκνπνηνχζαλ φινη πξνθπιαθηηθφ ζε ζπλδπαζκφ κε ζπεξκαηνθηφλα, ε εμάπισζε ηνπ ΑΙDS ζα είρε ζίγνπξα πεξηνξηζηεί. Σν ΑΙDS πξνζβάιιεη ηφζν ηνπο νκνθπιφθηινπο φζν θαη ηνπο εηεξνθπιφθηινπο. Αξρηθά, ε αζζέλεηα είρε πεξηνξηζηεί ζηνπο νκνθπιφθηινπο, νη νπνίνη αληαπνθξίζεθαλ κε δήιν ζην θάιεζκα γηα αζθαιέο ζεμ. Σψξα, ν κεγαιχηεξνο θίλδπλνο κφιπλζεο απφ ηνλ ΗΙV πξνέξρεηαη απφ ηνπο ρξήζηεο -ελδνθιεβίσοηνμηθψλ νπζηψλ θαη ηνπο εηεξνθπιφθηινπο. Πνιιέο ηξαγηθέο πεξηπηψζεηο γπλαηθψλ πνπ πξνζβιήζεθαλ απφ ΑΙDS επηβεβαηψλνπλ ηε ζεσξία φηη θαη κφλν κηα ζεμνπαιηθή επαθή κε θνξέα ηεο αξξψζηηαο αξθεί γηα λα κνιπλζεί θάπνηνο. Πάξα πνιιέο γπλαίθεο -ηα παξαδείγκαηα είλαη ακέηξεηα- θφιιεζαλ ΑΙDS χζηεξα απφ κία θαη κνλαδηθή ζεμνπαιηθή ζπλάληεζε κε άγλσζην άλδξα, πνπ ήηαλ ηνμηθνκαλήο θαη κνηξαδφηαλ ζχξηγγεο κε άιινπο. Δπίζεο, κηα γπλαίθα είλαη δπλαηφλ λα κνιπλζεί απφ ηνλ άλδξα ηεο, αλ έρεη πξνζβιεζεί απφ ηνλ ηφ απφ άιιεο εμσζπδπγηθέο ζρέζεηο, νκνθπινθηιηθέο θαη κε. Ηπαηίηηδα Β Δίλαη θιεγκνλή ηνπ ήπαηνο πνπ νθείιεηαη ζε κφιπλζε απφ ηνλ ηφ ηεο επαηίηηδαο Β (HBV). Λίγνπο κήλεο κεηά ηελ κφιπλζε, έλα άηνκν είλαη δπλαηφ λα εκθαλίζεη νμεία επαηίηηδα Β, πνπ εθδειψλεηαη θπξίσο κε ίθηεξν, κεγάιε αδπλακία, αλνξεμία, ελψ ζπάληα κπνξεί λα είλαη πνιχ ζνβαξή (θεξαπλνβφινο), απεηιεηηθή γηα ηελ δσή. ηνπο ελήιηθεο, ε νμεία επαηίηηδα ζπλήζσο εμειίζζεηαη νκαιά θαη κφλν κηθξφ πνζνζηφ (κηθξφηεξν απφ 5%) κεηαπίπηεη ζε ρξνληφηεηα. Η ρξφληα επαηίηηδα Β είλαη κία ζνβαξή λφζνο αθνχ ζπρλά εμειίζζεηαη ζε θίξξσζε ή θαη θαξθίλν ηνπ ήπαηνο. Πνιχ ζπρλά δελ παξνπζηάδεη ζπκπηψκαηα ή παξνπζηάδεη ιίγα ζπκπηψκαηα θαη απηά είλαη κε εηδηθά (αδπλακία, αλνξεμία). Ιδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηε ρψξα καο έρεη θαη ε παξνπζία αηφκσλ πνπ έρνπλ ζην αίκα ηνπο δείθηεο κφιπλζεο απφ ηνλ ηφ ηεο επαηίηηδαο Β (Δπηθαλεηαθφ ή Απζηξαιηαλφ αληηγφλν ζεηηθφ, HbsAg+) γηα πεξηζζφηεξν απφ έμη κήλεο, ρσξίο ζεκεία επαηίηηδαο (αζπκπησκαηηθνί θνξείο). Σα άηνκα απηά δελ ρξεηάδνληαη ζεξαπεία, αιιά πξέπεη λα παξαθνινπζνχληαη ζπρλά γηα ην θφβν αλάπηπμεο θαξθίλνπ ηνπ ήπαηνο. Γνλόξξνηα Η γνλφξξνηα (ή βιελλφξξνηα) πξνθαιείηαη απφ έλα βαθηεξίδην, ην Neisseria 13

14 gonorrhea, θαη παξ' φιν πνπ πξνζβάιιεη θαη άλδξεο θαη γπλαίθεο, εκθαλίδεηαη κε πεξηζζφηεξα ζπκπηψκαηα ζηνπο άλδξεο. ηηο γπλαίθεο ε αζζέλεηα κπνξεί λα κελ εκθαλίδεη ζπκπηψκαηα θαη γη' απηφ είλαη πην επηθίλδπλε. Έηζη, είλαη δπλαηφλ λα κνιπλζνχλ ρσξίο λα ην μέξνπλ θαη επνκέλσο λα κελ ππνβιεζνχλ ζε θάπνηα ζεξαπεία. Απηφ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε κηα ρξφληα θιεγκνλή ζηα γελλεηηθά φξγαλα. Αλ κνιπλζνχλ νη σνζήθεο θαη νη ζάιπηγγεο, είλαη πνιχ πηζαλφλ λα πξνθιεζεί κφληκε ζηεηξφηεηα. Αλ κηα γπλαίθα έρεη πξνζβιεζεί απφ ην βαθηεξίδην, κπνξεί θαηά ηνλ ηνθεηφ λα κεηαδψζεη ηελ αζζέλεηα ζην λενγέλλεην, ην νπνίν ππάξρεη θίλδπλνο λα αλαπηχμεη ζνβαξή κνξθή επηπεθπθίηηδαο. Σν πην ζπλεζηζκέλν ζχκπησκα γνλφξξνηαο ζηνπο άλδξεο είλαη έλα θηηξηλσπφ έθθξηκα, πνπ ζηάδεη απφ ην πένο. Σε δηνχξεζε ζπλνδεχεη έλα θάςηκν, ελψ ε πεξηνρή γχξσ απφ ηα γελλεηηθά φξγαλα θνθθηλίδεη. Αλ ν άλδξαο δελ ππνβιεζεί ζε ζεξαπεία, ε γνλφξξνηα κπνξεί λα εμαπισζεί ζην ζπεξκαηηθφ πφξν θαη λα πξνθαιέζεη ζηεηξφηεηα ή αθφκα θαη αξζξίηηδα. Ο άλδξαο πνπ παξνπζηάδεη ηέηνηα ζπκπηψκαηα, θαζψο θαη ε εξσηηθή ηνπ ζχληξνθνο πξέπεη λα ζπεχζνπλ ζε αθξνδηζηνιφγν. ηηο γπλαίθεο ε αζζέλεηα κπνξεί λα κελ εκθαλίδεη ζπκπηψκαηα θαη γη' απηφ είλαη πην επηθίλδπλε. Η κφιπλζε απφ γνλφξξνηα έρεη ππνρσξήζεη ζεακαηηθά ράξε ζηε ζεξαπεία κε πεληθηιίλε, πνπ είλαη ν πην αλειέεηνο δνινθφλνο ηνπ βαθηεξηδίνπ φηαλ εκθαλίδεηαη ηφζν ζηνπο άλδξεο φζν θαη ζηηο γπλαίθεο.. Η γνλφξξνηα πξνζβάιιεη πεξηζζφηεξν ηα άηνκα θάησ ησλ 25 ρξφλσλ, πνπ έρνπλ πνιινχο εξσηηθνχο παξηελέξ. Γελλεηηθόο έξπεο Ο ηφο κεηαδίδεηαη θαηά ηε ζεμνπαιηθή επαθή, φηαλ είλαη ελεξγφο, θαη πξνθαιεί θνπζθάιεο ζηελ επηδεξκίδα ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ ηνπ παξηελέξ πνπ έρεη πξνζβιεζεί. Όηαλ ν ηφο βξίζθεηαη ζε ιαλζάλνπζα θαηάζηαζε ζην ζψκα ηνπ κνιπζκέλνπ εξσηηθνχ ζπληξφθνπ θαη δελ παξνπζηάδεη ζπκπηψκαηα, δελ κπνξεί λα κεηαδνζεί. Οη γπλαίθεο πξνζβάιινληαη πεξηζζφηεξν απφ ηνπο άλδξεο, γηαηί ε πεξηνρή ησλ γελλεηηθψλ ηνπο νξγάλσλ είλαη πην ζεξκή θαη πην πγξή. Η αζζέλεηα κπνξεί λα κεηαδνζεί θαη απφ άιια κέξε ηνπ ζψκαηνο, ηδηαίηεξα κε ηα δάρηπια, ηα κάηηα θαη ην ζηφκα. Ο έξπεο κεηαδίδεηαη κε κεγάιε επθνιία. Αλ έλαο απφ ηνπο δχν παξηελέξ έρεη κηα θνπζθάια, νη πηζαλφηεηεο λα θνιιήζεη θαη ν άιινο αγγίδνπλ ην 90%. Σν λφζεκα απηφ δελ ζεξαπεχεηαη. Αλ ν ηφο εηζρσξήζεη ζην ζψκα, εγθαζίζηαηαη γηα ηα θαιά. Σν κφλν πνπ θάλνπλ ηα θάξκαθα είλαη λα κεηξηάδνπλ ηα ζπκπηψκαηα θαη λα αλαθνπθίδνπλ ηνλ αζζελή, ρσξίο φκσο λα ηνλ ζεξαπεχνπλ. Η αζζέλεηα αθνινπζεί κηα πνξεία αξρηθά αλνδηθή θαη ζηε ζπλέρεηα θζίλνπζα. ηα πξψηα ζηάδηα, φηαλ θνπληψλνπλ νη θνπζθάιεο, πξνθαιεί αθφξεηνπο πφλνπο θαη πνιχ θαθή δηάζεζε. Ο άξξσζηνο παζαίλεη θαηάζιηςε θαη άγρνο, επεηδή πνλά ζε φιν ηνπ ην ζψκα, αιιά θαη γηαηί αλεζπρεί κήπσο έρεη θνιιήζεη ηε λφζν ζε θάπνην άιιν άηνκν. Νηψζεη επίζεο ηξνκεξή νξγή γηα ηνλ εξσηηθφ ζχληξνθν πνπ ηνπ κεηέδσζε ην λφζεκα. Σα ζπκπηψκαηα εκθαλίδνληαη ηξεηο κε είθνζη εκέξεο κεηά ηε ζεμνπαιηθή επαθή κε ηνλ κνιπζκέλν απφ έξπεηα παξηελέξ. Πεξηιακβάλνπλ θλεζκφ, ηζνχμηκν θαη πφλν ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο πνπ έρεη πξνζβάιεη ν ηφο. Οη άλδξεο αηζζάλνληαη ηζνχμηκν ζην πένο θαη νη γπλαίθεο ζηνλ θφιπν. Λίγεο ψξεο αξγφηεξα ζην δέξκα βγαίλνπλ κηθξέο θπζαιίδεο, πνπ δηνγθψλνληαη θαη εμειίζζνληαη ζε θνπζθάιεο γεκάηεο πγξφ. Έπεηηα απφ κία, δχν εκέξεο νη θνπζθάιεο αλνίγνπλ απφ κφλεο ηνπο, δεκηνπξγείηαη 14

15 "θξνχζηα" θαη ζην ηέινο επνπιψλνληαη. Οη θπζαιίδεο θαη νη θνπζθάιεο πνλνχλ πνιχ δέθα πεξίπνπ εκέξεο. Αλ ε κφιπλζε δελ απνηξαπεί ηηο πξψηεο 24 ψξεο, ζα ρξεηαζηνχλ ηνπιάρηζηνλ 14 εκέξεο γηα λα θαζαξίζεη εληειψο ε επηδεξκίδα πνπ έρεη πξνζβιεζεί. Έσο ην 1979, πξηλ απφ ηελ εκθάληζε ηνπ Αcyclovir πνπ είλαη έλα θάξκαθν εμαηξεηηθά απνηειεζκαηηθφ, δελ ππήξρε ζρεδφλ θαλέλα άιιν γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ ηψλ. Σν Αcyclovir, πνπ ρνξεγείηαη κε ζπληαγή, θπθινθνξεί ζε θξέκα, αινηθή θαη δηζθία. Πεξηνξίδεη απνηειεζκαηηθά ηηο θνπζθάιεο θαη ηελ έθηαζε ηεο πξνζβνιήο, αξθεί λα γίλεηαη έγθαηξα επάιεηςε ζηε κνιπζκέλε πεξηνρή ή λα ιακβάλεηαη απφ ην ζηφκα κφιηο εθδεισζνχλ ηα ζπκπηψκαηα. Σα θάξκαθα κε αληηηηθή δξάζε, φπσο ην Αcyclovir, εκπνδίδνπλ ην ζρεκαηηζκφ DΝΑ ζηα κνιπζκέλα απφ ηνλ ηφ θχηηαξα, εκπνδίδνληαο έηζη ηε δηάδνζε ηεο αζζέλεηαο. Γελλεηηθά θνλδπιψκαηα Σα θνλδπιψκαηα, ζαλ θαη απηά πνπ εκθαλίδνληαη ζηα ρέξηα ή αιινχ, πηζηεχεηαη πσο πξνθαινχληαη απφ έλαλ ηφ, ηνλ Human Pappiloma (ΗΡV). Μεηαδίδνληαη ζπλήζσο - αιιά φρη πάληα- κε ηε ζεμνπαιηθή επαθή, φηαλ ν παξηελέξ είλαη κνιπζκέλνο. Δκθαλίδνληαη χζηεξα απφ κηα πεξίνδν εθθφιαςεο ηεζζάξσλ κε είθνζη εβδνκάδσλ ζην πένο, ηα ρείιε ηνπ θφιπνπ θαη κέζα ή γχξσ απφ ηνλ πξσθηφ. Κακηά θνξά εμαθαλίδνληαη μαθληθά, αιιά ζπρλά επαλεκθαλίδνληαη. Σα θνλδπιψκαηα έρνπλ ζπλδεζεί κε απμεκέλν θίλδπλν θαξθίλνπ ηνπ ηξαρήινπ. Μηα γπλαίθα πνπ έρεη θνλδπιψκαηα ε ίδηα ή ν εξσηηθφο ηεο ζχληξνθνο πξέπεη λα θάλεη ζπρλά Παπ Σεζη. Σα θνλδπιψκαηα ζεξαπεχνληαη εχθνια κε επάιεηςε κηαο θαπζηηθήο νπζίαο ή κε θαπηεξηαζκφ. Δίλαη απαξαίηεην λα ζεξαπεχνληαη, γηαηί ν ηφο πνπ ηα πξνθαιεί κπνξεί λα είλαη παξάγνληαο δεκηνπξγίαο θαξθίλνπ ηνπ ηξαρήινπ. Αλ αλαθαιχςεηε θνλδπιψκαηα ζηελ πεξηνρή ησλ γελλεηηθψλ ζαο νξγάλσλ ή ηνπ πξσθηνχ, ζπκβνπιεπζείηε ην ζπληνκφηεξν ην γηαηξφ ζαο ή έλαλ αθξνδηζηνιφγν. Μελ θάλεηε έξσηα, αλ δελ νινθιεξσζεί ε ζεξαπεία. Σξηρνκνλάδεο Οη ηξηρνκνλάδεο πξνζβάιινπλ άλδξεο θαη γπλαίθεο. Σν παξάζηην βξίζθεηαη θπξίσο ζηνλ θφιπν, ηνλ ηξάρειν, ηελ νπξήζξα θαη ηελ νπξνδφρν θχζηε ησλ γπλαηθψλ, θαη ζηελ νπξήζξα θαη ηνλ πξνζηάηε ησλ αλδξψλ. Δίλαη πην ζπρλή ζηηο δξαζηήξηεο ζεμνπαιηθά γπλαίθεο θαη ελλέα ζηνπο δέθα εξσηηθνχο παξηελέξ ησλ κνιπζκέλσλ γπλαηθψλ κνιχλνληαη επίζεο. Χζηφζν, νη πην πνιινί άλδξεο δελ εκθαλίδνπλ ζπκπηψκαηα. πλήζσο, κνιχλεηαη ε νπξήζξα ηνπο. Δκθαλίδνπλ θάςηκν θαηά ηε δηνχξεζε θαη εθθξίλνπλ πγξφ απφ ην πένο ηνπο. Οη γπλαίθεο εθθξίλνπλ έλα θηηξηλσπφ, δχζνζκν θνιπηθφ πγξφ θαη έρνπλ ελφριεζε θαη θλεζκφ ζηνλ θφιπν θαη ην πεξίλεν θαη θάςηκν θαηά ηε δηνχξεζε. Αλ κνιπλζεί θαη ε θχζηε, κπνξεί λα παξνπζηαζηνχλ ζπκπηψκαηα θπζηίηηδαο κε θάςηκν θαη πφλν ζην ηέινο ηεο δηνχξεζεο. Οη δχν ζχληξνθνη θαη νη άιινη ζεμνπαιηθνί παξηελέξ πνπ ίζσο ππάξρνπλ, πξέπεη λα ππνβιεζνχλ ζε ζεξαπεία. Η αζζέλεηα αληηκεησπίδεηαη κε έλα θάξκαθν, ηε κεηξνληδαδφιε. ύθηιε Η ζχθηιε πξνθαιείηαη απφ έλα κηθξνζθνπηθφ βαθηεξίδην πνπ κνηάδεη κε ηηξκπνπζφλ θαη νλνκάδεηαη Treponema Pallidum. Πξηλ απφ δχν, ηξεηο αηψλεο ε αζζέλεηα είρε 15

16 πάξεη έθηαζε κηαο ηξνκεξήο επηδεκίαο, πνπ ζθφησζε εθαηνληάδεο ρηιηάδεο άηνκα ζηελ Δπξψπε. Η ζχθηιε πξνζβάιιεη ηελ επηδεξκίδα, ηνπο ηζηνχο, ηα φξγαλα ηνπ ζψκαηνο, ηνλ εγθέθαιν θαη ηα λεχξα, πξνθαιψληαο παξάιπζε, ηξέια θαη ζάλαην. ηε δηάξθεηα ηεο αλάπηπμήο ηεο κηκείηαη ηα ζπκπηψκαηα άιισλ αζζελεηψλ. Πξνθαιεί πξήμηκν ζηηο αξζξψζεηο, πφλνπο ζηε ζπνλδπιηθή ζηήιε, δπζκνξθίεο θαη θαξδηνπάζεηα. Σελ επνρή ηεο "δφμαο" ηεο ηελ απνθαινχζαλ "κηκεηή" θαη θαηά θάπνηνλ ηξφπν ην ΑΙDS είλαη ν ζχγρξνλνο δηάδνρφο ηεο. Χζηφζν, ην βαθηεξίδην ηεο ζχθηιεο εμνληψλεηαη πνιχ εχθνια κε πεληθηιίλε. Η αζζέλεηα κεηαδίδεηαη κε ηε ζεμνπαιηθή επαθή, απφ δεξκαηηθά έιθε πνπ ππάξρνπλ ζηα γελλεηηθά φξγαλα, ηνλ θφιπν, ην αηδνίν, ηνλ ηξάρειν, ην ζηφκα θαη φιε ηελ πεξηνρή ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ, φπνπ έρεη εηζρσξήζεη ην βαθηεξίδην. Σα έιθε απηά είλαη ζθιεξά, θφθθηλα ζηελ άθξε θαη δελ πνλνχλ. Η ζχθηιε εμειίζζεηαη ζε ηξία ζηάδηα θαη ζηα δχν πξψηα ε κεηάδνζή ηεο είλαη εμαηξεηηθά εχθνιε. Σν πξψην αλαπηχζζεηαη κέζα ζε ηξεηο εβδνκάδεο πεξίπνπ κεηά ηε ζεμνπαιηθή επαθή κε κνιπζκέλν παξηελέξ, ελψ ηα πξψηα ζπκπηψκαηα -έλα δχν δεξκαηηθά έιθε- εκθαλίδνληαη ζε ελλέα κε 90 εκέξεο αξγφηεξα. Σν έιθνο εμαθαλίδεηαη κέζα ζε δχν κε έμη εβδνκάδεο αθφκα θαη ρσξίο ζεξαπεία. Άιισζηε, κφλν ιίγεο γπλαίθεο πνπ ην αλαπηχζζνπλ ην παξαηεξνχλ, γηαηί είλαη ζπλήζσο θξπκκέλν βαζηά κέζα ζηνλ θφιπν. Σελ επνχισζε ηνπ πξψηνπ έιθνπο αθνινπζεί, χζηεξα απφ δηάζηεκα κηαο εβδνκάδαο έσο έμη κελψλ, ην δεχηεξν ζηάδην. Σα ζπκπηψκαηα πεξηιακβάλνπλ εμάλζεκα, ππξεηφ, πνλνθεθάινπο, ηζνχμηκν ζην ιαηκφ, αλνξεμία, λαπηία, εξεζηζκέλα κάηηα θαη ηξηρφπησζε. Σν ζηάδην απηφ δηαξθεί απφ ηξεηο έσο έμη κήλεο έσο θαη πάξα πνιιά ρξφληα. Σν ηξίην θαη ηειεπηαίν ζηάδην ηεο ζχθηιεο αλαπηχζζεηαη δέθα κε είθνζη ρξφληα αξγφηεξα θαη είλαη θνβεξφ θαη αδπζψπεην. Ο άξξσζηνο κπνξεί λα πάζεη ζνβαξέο θαξδηνπάζεηεο, λα ηξειαζεί, λα ηπθισζεί, θαη λα ππνζηεί βιάβεο ζε φια ηα φξγαλα ηνπ ζψκαηφο ηνπ. Απφ ηνπο αζζελείο πνπ δελ αθνινπζνχλ θακηά ζεξαπεπηηθή αγσγή ζην δεχηεξν ζηάδην έλαο ζηνπο ηέζζεξηο πεζαίλεη ή κέλεη αλάπεξνο. Η ζεξαπεία γίλεηαη κε πεληθηιίλε ή ηεηξαθπθιίλε θαη πξέπεη λα ηελ αθνινπζήζνπλ ηαπηφρξνλα θαη νη δχν παξηελέξ. Φείξεο ηνπ εθεβαίνπ Οη ςείξεο ηνπ εθεβαίνπ, γλσζηέο σο "θαβνχξηα" ή "θαβνπξφςεηξεο", κεηαδίδνληαη απφ άλζξσπν ζε άλζξσπν κε ηε ζεμνπαιηθή επαθή. Μεηαθέξνληαη θαη απφ ηα θιηλνζθεπάζκαηα, ηηο πεηζέηεο ή ηα ξνχρα κνιπζκέλνπ αηφκνπ. Πξνθαινχλ έληνλν θλεζκφ ζην δέξκα θάησ απφ ηηο ηξίρεο ηνπ εθεβαίνπ, θακηά θνξά κφλν ηε λχρηα, θαη δηαθξίλνληαη εχθνια κε κηα πξνζεθηηθή εμέηαζε ζηελ πεξηνρή. Δίλαη κηθξνζθνπηθά έληνκα ρσξίο θηεξά, πνπ γξαπψλνληαη απφ ην εβηθφ ηξίρσκα κε ηα πίζσ πφδηα. Η ζειπθή ςείξα γελλά αβγά, πνπ ηα ζηεξεψλεη πάλσ ζηηο ηξίρεο. Οη θφληδεο, φηαλ εθθνιάπηνληαη, εμαπιψλνληαη θαη ζε άιιεο πεξηνρέο ηνπ ζψκαηνο. Σα δσχθηα απηά πνπ ηξέθνληαη απφ ην αλζξψπηλν αίκα, δελ εμνληψλνληαη θαη δελ μεθνιινχλ νχηε ηα ίδηα νχηε ηα αβγά ηνπο, φζν θαη αλ πιέλεηε ην εθήβαην κε λεξφ θαη ζαπνχλη. Πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ινηπφλ έλα απφ ηα εηδηθά ζακπνπάλ θαη ηηο ινζηφλ πνπ θπθινθνξνχλ ζηα θαξκαθεία. Σα πξντφληα απηά είλαη εμίζνπ απνηειεζκαηηθά, γηα λα θαηαπνιεκεζνχλ νη ςείξεο ζηα καιιηά ηνπ θεθαιηνχ. Σν θζεηξνθηφλν πνπ ζα επηιερζεί, ζα ζπλνδεχεηαη ζίγνπξα απφ νδεγίεο. ΝSU 16

17 Η ΝSU ("κε εηδηθή νπξεζξίηηδα") είλαη απφ ηα πην ζπλεζηζκέλα αθξνδίζηα λνζήκαηα θαη κνιχλεη έλαλ ζηνπο πεληαθφζηνπο. Η γνλφξξνηα θαη ε ζχθηιε, πνπ παιηφηεξα έθαλαλ ζξαχζε, ζηηο εκέξεο καο έρνπλ ππνρσξήζεη θαη ηα ζχκαηά ηνπο έρνπλ θαηά πνιχ κεησζεί. ΝSU Γελ γλσξίδνπκε αθφκα κε βεβαηφηεηα ηα αίηηα πνπ πξνθαινχλ ηελ ΝSU. Έλαο φκσο απφ ηνπο θχξηνπο ελφρνπο είλαη, θαηά πάζα πηζαλφηεηα, ην παξάζηην πνπ επζχλεηαη γηα ηε ριακχδηα. Σα ζπκπηψκαηα ζπλήζσο εκθαλίδνληαη εληφο επηά έσο δέθα εκεξψλ κεηά ηε ζεμνπαιηθή πξάμε κε κνιπζκέλν εξσηηθφ ζχληξνθν. Χζηφζν, ε ΝSU είλαη δπλαηφλ λα εκθαληζηεί ρσξίο λα έρεη πξνεγεζεί θακηά εξσηηθή επαθή. Η ζεξαπεία θξαηά αξθεηφ θαηξφ θαη βαζίδεηαη ζηελ αληηβίσζε. Σν 80% ησλ αηφκσλ πνπ πξνζβάιιεη είλαη άλδξεο. Σν πξψην θαλεξφ ζχκπησκα είλαη έλα θάςηκν ζηελ άθξε ηνπ πένπο, πνπ γίλεηαη θπξίσο αηζζεηφ κε ηελ πξσηλή δηνχξεζε. Απφ ην πένο βγαίλεη έλα δηαπγέο έθθξηκα, πνπ ζηαδηαθά γίλεηαη παρχξξεπζην, αλ ε κφιπλζε δελ αληηκεησπηζηεί. Σα ζπκπηψκαηα κπνξεί λα ππνρσξήζνπλ, αιιά ε κφιπλζε λα παξακείλεη ζε ιαλζάλνπζα θαηάζηαζε θαη λα κεηαδνζεί. ηηο γπλαίθεο ε ΝSU ελδέρεηαη λα κελ εκθαλίδεη ζπκπηψκαηα. Γελ απνθιείεηαη φκσο λα παξαηεξεζεί κηα κηθξή αχμεζε ζηηο εθθξίζεηο ηνπ θφιπνπ. Υιακύδηα Σα ριακχδηα είλαη ζρεδφλ ε πην δηαδεδνκέλε απφ ηηο ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελεο αζζέλεηεο. Απνηειεί φκσο θαη κεγάιν πξφβιεκα, γηαηί νη πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο πνπ πξνζβάιινληαη δελ παξνπζηάδνπλ ζπκπηψκαηα. Χζηφζν, νη παξελέξγεηεο ηεο αζζέλεηαο είλαη εμαηξεηηθά επηθίλδπλεο, γη' απηφ φπνηνο ππνςηάδεηαη πσο έρεη θάπνηα κφιπλζε, πξέπεη λα ζπεχδεη ακέζσο ζε έλα λνζνθνκείν γηα ζσζηή δηάγλσζε. Σα ριακχδηα κπνξνχλ λα πξνθαιέζεη βιάβεο ζην ηνηρψκαηα ηνπ θφιπνπ, ην ζηφκα, ηα κάηηα, ηελ νπξνθφξν νδφ θαη ην νξζφλ έληεξν, αλ θαη ζπλήζσο πξνζβάιινπλ ηνλ ηξάρειν, πνπ εθθξίλεη έλα θηηξηλσπφ δχζνζκν πγξφ. Η πην ζνβαξή ζπλέπεηα ηεο κφιπλζεο είλαη φηη ζην 30% ησλ γπλαηθψλ πξνθαινχληαη θιεγκνλψδεηο αζζέλεηεο ηεο ππέινπ πνπ, αλ δελ ζεξαπεπζνχλ, κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε ζηείξσζε. Η γπλαίθα πνπ έρεη κνιπλζεί, είλαη δπλαηφλ θαηά ηνλ ηνθεηφ λα κεηαδψζεη ηε λφζν ζην παηδί ηεο. Σν πην ζπλεζηζκέλν ζχκπησκα ησλ ριακπδίσλ ζηα λενγέλλεηα είλαη ε επηπεθπθίηηο, αιιά κπνξεί λα ηνπ πξνθαιέζεη θαη πλεπκνλία. Σα ζπκπηψκαηα ησλ ριακπδίσλ είλαη ζπλήζσο ζπάληα, αιιά πξνεηδνπνηεί ζπρλά ηε γπλαίθα κε θνιπηθέο εθθξίζεηο. Δίλαη πηζαλφλ λα παξνπζηαζηνχλ ππξεηφο θαη ελνριήζεηο ζηελ θνηιηά, ηδηαίηεξα θαηά ηε ζπλνπζία. Οη άλδξεο παξηελέξ έρνπλ θάςηκν θαηά ηε δηνχξεζε. Σα ριακχδηα ζεξαπεχνληαη εχθνια, φηαλ δηαγλσζηεί κε ηα ζχγρξνλα ηεζη πνπ γίλνληαη ζηα λνζνθνκεία. Ο εηδηθφο θάλεη ηε δηάγλσζή ηνπ κέζα ζε κηζή κε κία ψξα θαη έηζη ε ζεξαπεπηηθή αγσγή αξρίδεη ακέζσο. Σα ριακχδηα ζεξαπεχνληαη εληειψο κε αληηβηνηηθά, αιιά ηα θάξκαθα πξέπεη λα ιακβάλνληαη απζηεξά ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο, ψζπνπ λα νινθιεξσζεί ε ζεξαπεία. Δίλαη επηθίλδπλν λα ζηακαηήζεη θάπνηνο αζζελήο ηα ράπηα κφιηο εμαθαληζηνχλ ηα ζπκπηψκαηα, γηαηί ε κφιπλζε κπνξεί λα ππνηξνπηάζεη θαη ηφηε ε επίδξαζή ηνπο δελ ζα είλαη ηφζν απνηειεζκαηηθή. Κάζε ζεμνπαιηθά δξαζηήξηνο άλζξσπνο απεηιείηαη απφ ηα ριακχδηα, αιιά φζνη έρνπλ πνιινχο παξηελέξ θηλδπλεχνπλ πεξηζζφηεξν. Μπθεηίαζε 17

18 Η κπθεηίαζε ηνπ θφιπνπ πξνθαιείηαη απφ κχθεηεο ηνπ γέλνπο monilia θαη candida. Οη κχθεηεο monilia είλαη κφληκνη. θάηνηθνη ηνπ γπλαηθείνπ θφιπνπ θαη ε κφιπλζε παξνπζηάδεηαη φηαλ αλαπηπρζνχλ πνιχ. Απηφ ζπκβαίλεη φηαλ ε γπλαίθα ρξεζηκνπνηεί θνιπηθά δηαιχκαηα ή αληηζεπηηθά ζην κπάλην ηεο, γηαηί θαηαζηξέθνπλ ην θπζηθφ πεξηβάιινλ πνπ εκπνδίδεη ηνπο κχθεηεο λα πνιιαπιαζηαζηνχλ. Η κπθεηίαζε είλαη πην ζπλεζηζκέλε ζε νξηζκέλεο νκάδεο γπλαηθψλ θαη πεξηιακβάλνπλ Σηο γπλαίθεο πνπ παίξλνπλ αληηβηνηηθά. Σα βαθηεξίδηα πνπ ππάξρνπλ επίζεο εθεί δελ αθήλνπλ ηνπο κχθεηεο λα απμεζνχλ. Όηαλ φκσο κε ηελ αληηβίσζε εμνλησζνχλ ηα βαθηεξίδηα θαη δηαηαξαρζεί ε ηζνξξνπία, νη κχθεηεο πιεζαίλνπλ. Σηο γπλαίθεο πνπ ζην ζψκα ηνπο ππάξρνπλ πςειά επίπεδα πξνγεζηεξφλεο, φπσο ιφγνπ ράξε φηαλ πεξηκέλνπλ πεξίνδν ή είλαη έγθπνη. Σα ζπκπηψκαηα ηεο κπθεηίαζεο είλαη έληνλνο εξεζηζκφο θαη θλεζκφο ζηνλ θφιπν θαη ην αηδνίν, πνπ ζπλνδεχνληαη απφ παρχξξεπζην, ιεπθφ θαη άνζκν απέθθξηκα. Σν δέξκα πνιχ ζπρλά θνθθηλίδεη θαη μεθινπδίδεη θαη ην εμάλζεκα κπνξεί λα απισζεί ζην εζσηεξηθφ ησλ κεξψλ. Όηαλ ν άλδξαο κνιπλζεί απφ γπλαίθα ελνριείηαη απφ θλεζκφ ζηε βάιαλν, ελψ εκθαλίδνληαη κηθξά επηθαλεηαθά έιθε ζην πένο ηνπ, ην φζρεν, ηελ πεξηνρή ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ θαη ζηελ θάησ πιεπξά ησλ κεξψλ. Όηαλ ε κφιπλζε θηάζεη ζην νξζφλ έληεξν ηνπ άλδξα ή ηεο γπλαίθαο, πξνθαινχληαη ηζνχμηκν, θλεζκφο, αθφκα θαη δηάξξνηα. Φψξα Η ςψξα είλαη κηα πνιχ θνιιεηηθή λφζνο θλεζκνχ (θαγνχξαο) ηνπ δέξκαηνο. Πξνθαιείηαη απφ έλα κηθξνζθνπηθφ αξαρλνεηδέο παξάζηην πνπ δεη θαη αλαπαξάγεηαη ζην δέξκα ηνπ αλζξψπνπ, ην άθαξη ηεο ςψξαο. Απηφ ην παξάζηην δεη κφλν ζε αλζξψπνπο. Σα ζειπθά αθάξεα, ηα νπνία θσιηάδνπλ ζην δέξκα αλαπηχζζνληαη θπξίσο ζηα ρέξηα, ηα πφδηα, ηα δάθηπια, ηνπο αγθψλεο, ηελ πεξηνρή γχξσ απφ ηηο καζράιεο θαη πάλσ απφ ηα γελλεηηθά φξγαλα. Σα ζπκπηψκαηα είλαη έληνλνο θλεζκφο θαη ζηε ζπλέρεηα εμάλζεκα. Η ςψξα πξνθαιεί εθηεηακέλε θαγνχξα (μχζηκν) θαη θειηδσηφ εμάλζεκα (εξπζξφ ζε ιεπθή επηδεξκίδα, κνβ ή θαζηαλφ ζε πην κειαλή επηδεξκίδα) ζην ζψκα θαη ζηα άθξα. πλήζσο ηα ζπκπηψκαηα δελ παξνπζηάδνληαη ζην θεθάιη ή ζην ιαηκφ. Η θαγνχξα είλαη ρεηξφηεξε ηε λχρηα θαη φηαλ θάλεη πνιχ δέζηε. Η ςψξα ηξππψλεη ζην δέξκα, εηδηθά ζηα δάθηπια, αιιά επίζεο θαη ζηα ρέξηα θαη πφδηα κηθξψλ παηδηψλ. Μπνξεί λα πξνθαιέζεη κηθξέο θνπζθάιεο ζηηο πεξηνρέο απηέο. Παξάζηηα κπνξεί επίζεο λα βξεζνχλ ζηνπο αγθψλεο, γχξσ απφ ηηο καζράιεο, ζην πένο θαη ζηνλ πξσθηφ θαη γχξσ απφ ηηο ζειέο ηνπ ζηήζνπο. Δπίζεο, ε ςψξα κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαγνχξα ζηνλ πξσθηφ. Σξηρνκνλάδσζε Η ηξηρνκνλάδσζε είλαη παξαζηηηθή ινίκσμε πνπ έρεη σο απνηέιεζκα λα δηαηαξάζζεηαη ε θπζηνινγηθή θνιπηθή έθθξηζε ζηηο γπλαίθεο θαη λα πξνθαιείηαη έθθξηζε απφ ην πένο ζηνπο άλδξεο. Η ηξηρνκνλάδσζε πξνθαιείηαη απφ ην παξάζηην Trichomonas vaginalis, ην νπνίν κνιχλεη ηνλ θφιπν ησλ γπλαηθψλ θαη ηελ νπξήζξα 18

19 ησλ αλδξψλ. Η ηξηρνκνλάδσζε ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηα ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα, ηα νπνία κεηαδίδνληαη κε ζεμνπαιηθή επαθή. Σα ζπκπηψκαηα ζηηο γπλαίθεο παξνπζηάδνληαη ζε δηάζηεκα 5-28 εκεξψλ θαη είλαη ηα εμήο: θηηξηλσπε ή πξαζηλσπή έθθξηζε απφ ηνλ θφιπν θαγνχξα ή πφλνο θαηά ηελ νχξεζε πφλνο θαηά ηελ εκκελνξξπζία (πεξίνδν) πφλνο ζην θάησ κέξνο ηεο θνηιηάο πφλνο ή αηκνξξαγία θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλνπζίαο. Σα ζπκπηψκαηα ζηνπο άλδξεο, κνινλφηη ζε κεγάιν πνζνζηφ δελ εθδειψλνληαη, είλαη ηα εμήο: έθθξηζε απφ ην πένο θαγνχξα ή πφλνο θαηά ηελ νχξεζε. Η ζεξαπεία ησλ ηξηρνκνλάδσλ πεξηιακβάλεη θαξκαθεπηηθή αγσγή θαη απζηεξή απνρή απφ ην αιθνφι θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπείαο ιφγσ παξελεξγεηψλ. Η ζεξαπεία απηή εθξηδψλεη ην παξάζηην, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα εθαξκνζηεί θαη ζηνλ εξσηηθφ ζχληξνθν πξνθείκελνπ λα εμαιεηθζεί ην ελδερφκελν επηκφιπλζεο. Μαιαθό έιθνο Σν καιαθφ έιθνο είλαη έλα ηδηαίηεξα επηθίλδπλν ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελν λφζεκα επεηδή ηα έιθε πνπ πξνθαιεί απμάλνπλ ηνλ θίλδπλν ηεο κεηάδνζεο ηνπ AIDS. Αξρηθά εκθαλίδεηαη ζηα γελλεηηθά φξγαλα έλαο κηθξφο θαιφγεξνο ή πιεγή. Αιιά δελ επνπιψλεηαη φπσο έλα ζπλεζηζκέλν ζππξί. Αξγφηεξα κέλεη κηα αλνηθηή πιεγή. Μπνξεί λα ππνξξνεί θαη λα πνλάεη. Οη γπλαίθεο κπνξεί λα κελ έρνπλ πιεγέο, αιιά κπνξεί λα έρνπλ πφλν ζηελ νχξεζε ή θσιηθνχο εληέξνπ, πφλν ζηελ επαθή, αίκα απφ ηνλ πξσθηφ ή θνιπηθά πγξά. Σν αζεξάπεπην καιαθφ έιθνο κπνξεί λα κνιχλεη θαη λα δηνγθψζεη ηνπο βνπβσληθνχο αδέλεο Οη άλδξεο κνιχλνληαη πην ζπρλά απφ ηηο γπλαίθεο Σα ζπκπηψκαηα ζπλήζσο εκθαλίδνληαη κέζα ζε κηα βδνκάδα απφ ηελ κφιπλζε. Δκθαλίδεηαη θαηά ηελ θνιπηθή, ζηνκαηηθή, ή ηελ πξσθηηθή ζεμνπαιηθή επαθή. Καη νη δχν ζχληξνθνη πξέπεη λα αληηκεησπηζζνχλ κε αληηβηνηηθά απφ ην ζηφκα. Σν πξνθπιαθηηθφ πξνζθέξεη πνιχ θαιή πξνζηαζία έλαληη ηνπ καιαθνχ έιθνπο. Φιεγκνλώδεο λόζνο ηεο ππέινπ Πξφθεηηαη γηα ρξφληα ινίκσμε (ππειηθή θιεγκνλή) πνπ πξνζβάιιεη ηε κήηξα, ηηο ζάιπηγγεο θαη ηα γεηηνληθά φξγαλα ζηελ πεξηνρή ηεο ππέινπ, φπσο ηηο σνζήθεο θαη ην έληεξν. Σα ζπκπηψκαηα πεξηιακβάλνπλ πφλν ζην θαηψηεξν ηκήκα ηεο θνηιίαο, ζπρλά ακθνηεξφπιεπξν (δειαδή θαη ζηηο δχν κεξηέο), πνπ ζπλνδεχεηαη απφ νζθπαιγία. Μεξηθέο αζζελείο αλαθέξνπλ πφλν θαηά ηελ νχξεζε, ελφριεζε θαηά ηε ζεμνπαιηθή επαθή, θνιπηθή έθθξηζε θαη πφλν θαηά ηελ θέλσζε ηνπ εληέξνπ. Η θιεγκνλψδεο λφζνο ηεο ππέινπ κπνξεί λα πξνθιεζεί απφ ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελν λφζεκα ή απφ ινίκσμε ζε γεηηνληθφ φξγαλν, φπσο γηα παξάδεηγκα ζηε ζθσιεθνεηδή απφθπζε. 19

20 Η δηάγλσζε γίλεηαη ζπλήζσο κε βάζε ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ, ηε θπζηθή εμέηαζε, ηηο εμεηάζεηο αίκαηνο θαη επηρξίζκαηα πνπ ιακβάλνληαη απφ ηνλ θφιπν, ηνλ ηξάρειν ηεο κήηξαο θαη, κεξηθέο θνξέο, απφ ηελ νπξήζξα (ην ζσιήλα πνπ ζπλδέεη ηελ νπξνδφρν θχζηε κε ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ) γηα βαθηεξηνινγηθή εμέηαζε. Άιιεο εμεηάζεηο πνπ κπνξεί λα γίλνπλ είλαη ην ππεξερνγξάθεκα θαη ε ιαπαξνζθφπεζε. Σα ριακχδηα είλαη ε ζπλήζεο αηηία, θαζψο αλεπξίζθεηαη ζε 50% ησλ πεξηπηψζεσλ. Η γνλφξξνηα είλαη επίζεο αξθεηά ζπρλή. Χζηφζν, πεξίπνπ ζε 20% ησλ αζζελψλ δελ αλεπξίζθεηαη ζαθήο αηηία. Η ζεξαπεία πεξηιακβάλεη ρνξήγεζε δχν δηαθνξεηηθψλ εηδψλ αληηβηνηηθψλ παξάιιεια, θαζψο θαη ρνξήγεζε αλαιγεηηθψλ θαξκάθσλ. Δγθπκνζχλε Σν ζψκα δελ είλαη ζε ζέζε λα γλσξίδεη ηελ εγθπκνζχλε παξά κφλν φηαλ ην γνληκνπνηεκέλν σάξην (ζην ζηάδην ηεο βιαζηνθχζηεο) εκθπηεχεηαη ζηα ηνηρψκαηα ηεο κήηξαο, πεξίπνπ 7 εκέξεο κεηά ηε γνληκνπνίεζε. Απφ ηε ζηηγκή εθείλε θαη κεηά ην σάξην ζηέιλεη ηελ εληνιή ζην ζψκα λα ζπλερίδεη λα παξάγεη πξνγεζηεξφλε (απφ ην σρξφ ζσκάηην ή corpus luteum). Σφηε αξρίδεη λα παξάγεηαη θαη ε hcg ( Υνξηαθή γνλαδνηξνπίλε), δειαδή ε νξκφλε ηεο εγθπκνζχλεο. ε κία θπζηνινγηθή θχεζε ηα επίπεδα ηεο νξκφλεο hcg δηπιαζηάδνληαη θάζε δεχηεξε εκέξα, κέρξη πεξίπνπ ηελ 9ε εβδνκάδα θχεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ έλα ηεζη εγθπκνζχλεο γηα λα έρεη ζεηηθή έλδεημε ζα πξέπεη λα πεξάζνπλ ηνπιάρηζηνλ 7 εκέξεο απφ ηελ σνξξεμία (ή σνζπιαθηνξξεμία) - φκσο θαη πάιη είλαη πνιχ ζπάλην λα ζπκβεί ηφζν γξήγνξα. Αθφκε θαη κε ηα πην επαίζζεηα ηεζη εγθπκνζχλεο ζα πξέπεη λα πεξάζνπλ ηνπιάρηζηνλ 10 εκέξεο απφ ηε γνληκνπνίεζε ηνπ σαξίνπ πξνηνχ αληρλεπηεί έλα ζεηηθφ απνηέιεζκα. Γηα θάπνηεο γπλαίθεο ε εγθπκνζχλε είλαη θάηη θαθφ θαη γηα απηφ ηνλ ιφγν άιισζηε ην αλαγλσξίδεηαη θαη σο αζζέλεηα, επεηδή δελ είλαη ηφζν απιφ φζν αθνχγεηαη κηα γπλαίθα λα θέξεη ζηνλ θφζκν έλα παηδί, θάζε γπλαίθα βηψλεη ζσκαηηθέο θαη ςπρνινγηθέο αιιαγέο θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ηνθεηνχ. πλήζσο γηα ηνπ έθεβνπο ραξαθηεξίδεηαη σο αξξψζηηα δηφηη είλαη κε επηζπκεηή, αλαιπηηθφηεξα, έρεη παξαηεξεζεί απμεκέλε επίπησζε ηεο παζνινγίαο ηεο θπήζεσο ζηηο έθεβεο έγθπεο αθνχ δελ επηζπκνχλ λα θξαηήζνπλ ην έκβξπν. 20

21 4.Mεζνινγία Απηφ ην ηεηξάκελν ε νκάδα καο ζπκκεηείρε ζην πξνηδεθη ησλ δηαθπιηθψλ ζρέζεσλ, αζρνιεζήθακε κε πέληε δηαθνξεηηθέο ππνέλνηεηεο γχξσ απφ ην ζεμνπάιηθεο δηαθπιηθέο ζρέζεηο. Καηά ηελ δηάξθεηα απηήο ηεο εξγαζίαο νχηνο ψζηε λα έρνπκε κηα πιήξε εηθφλα γηα ην ζέκα απηφ, ε νκάδα καο παξαθνινχζεζε δπν δηαιέμεηο κε δπν δηαθνξεηηθνχο επηζηήκνλεο (ςπρνιφγνο).δπίζεο βξήθακε θάπνηεο εξσηήζεηο γηα ην εξσηεκαηνιφγηα καο κε ηηο νπνίεο ζα είρακε κηα πιήξε άπνςε γηα ην πφζν νη λένη είλαη ελεκεξσκέλνη γχξσ απφ ηνπο θηλδχλνπο πνπ εγθπκνλεί ην ζεμ. Δπηπιένλ φια ηα κειή ηεο νκάδνο έςαμαλ ζην δηαδίθηπν γηα λα βξνπλ πιεξνθνξίεο. Αθφκε δηαβάζακε νξηζκέλα βηβιία,(βηβιηνγξαθηθή εξεπλά ),άξζξα, ζπλεληεχμεηο έηζη κε απηή ηελ δηαδηθαζία ε νκάδα θαηάθεξε λα ζπγθεληξψζεη επαξθείο πιεξνθνξείο πνπ νδήγεζαλ ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ καο. 21