ΤΙΗΜΕΗ ΕΡΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΜΙΚΟ-ΑΡΟΘΕΜΑΤΑ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΗΤΗΣ. Ζργο LIFE-CRETAPLANT

Transcript

1 ΤΙΗΜΕΗ ΕΡΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΜΙΚΟ-ΑΡΟΘΕΜΑΤΑ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΗΤΗΣ Ζργο LIFE-CRETAPLANT Ριλοτικό Δίκτυο Μικρο-Αποκεμάτων Φυτϊν ςτθ Δυτικι Κριτθ Μ. Ανδρζου 2010

2 A6: Learning from the experiences of other EU countries that adopted the PMR approach 16-19/05/2010 Κριτθ Χριςτίνα Ρανταηι (Τμιμα Ρεριβάλλοντοσ) Κϊςτασ Καδισ, Μάριοσ Ανδρζου (Ρανεπιςτιμιο Frederick) Γιϊργοσ Στζλικοσ (Τμιμα Δαςϊν) Κϊςτασ Θάνοσ, Απόςτολοσ Καλτςισ, Χριςτίνα Φουρναράκθ Επίςκεψθ ςε 4 ΜΑΦ Τρία φυτικά είδθ και ζνα τφπο οικοτόπου

3 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri Το Androcymbium rechingeri φφεται ςε μικρζσ περιοχζσ ςτισ παραλίεσ τθσ Δυτικισ Κριτθσ (Ελαφονιςι) και πουκενά αλλοφ ςτον πλανιτθ. Ρεριγράφθκε για πρϊτθ φορά το 1967 από τον Ελβετό βοτανικό Werner Greuter. Είναι μικρό βολβϊδεσ πολυετζσ φυτό, φψουσ μόνο μζχρι 7 cm, ςπάνια 10 cm, και τα φφλλα του ζχουν μικοσ μζχρι 15 cm. Ανκίηει από το Δεκζμβριο ζωσ το Φεβρουάριο. Κάκε φυτό ζχει περιςςότερα από 4 άνκθ τα οποία είναι λευκά και ςυνικωσ με επιμικεισ μωβ λεπτζσ ρίγεσ. Τα ςπζρματα ωριμάηουν μζςα ςτισ κάψεσ και τα υπζργεια μζρθ του φυτοφ ξεραίνονται τζλθ Μαΐου προσ αρχζσ Ιουνίου. Ρροςτατεφεται από το Ρ.Δ.67/81, από τθ Συνκικθ τθσ Βζρνθσ, περιλαμβάνεται ςτα παραρτιματα ΙΙ* και IV τθσ Οδθγίασ των Οικοτόπων. Κινδυνεφει με άμεςθ εξαφάνιςθ ςφμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Σπάνιων και Απειλοφμενων Φυτϊν τθσ Ελλάδασ, διότι οι πλθκυςμοί του δζχονται μεγάλεσ πιζςεισ κυρίωσ από τθν τουριςτικι ανάπτυξθ. Στα πλαίςια του προγράμματοσ CRETAPLANT, το Μικρο - Απόκεμα του φυτοφ ορίςτθκε ςε μια ζκταςθ 20 ςτρεμ. ςτθ νθςίδα Ελαφονιςι.

4 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri

5 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri Το Μικρο-Απόκεμα του Androcymbium rechingeri βρίςκεται ςτθ δυτικι πλευρά τθσ νθςίδασ τθσ Ελαφονιςου (δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, GR ) και περικλείει το μεγαλφτερο τμιμα του υποπλθκυςμοφ του είδουσ. Η οριοκετθμζνθ επιφάνεια του μικρο-αποκζματοσ ζχει ζκταςθ 20 ςτρεμμάτων και βρίςκεται ςε υψόμετρο m. Ρεριλαμβάνει βραχϊδθ ακτι με αμμϊδθ-αργιλλϊδθ εδάφθ και πλοφςια φρυγανικι βλάςτθςθ. Το δυτικότερο τμιμα ςτο Ελαφονιςι είναι πολφ εκτεκειμζνο ςτουσ ζντονουσ ανζμουσ και ςτον ψεκαςμό από το καλαςςινό νερό.

6 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri

7 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri Δράςεισ παρακολοφθηςησ-διατήρηςησ Φφλαξθ Τοποκζτθςθ ενθμερωτικϊν πινακίδων Καταγραφι κλιματικϊν παραμζτρων Μζτρθςθ πυκνότθτασ πλθκυςμοφ και αναπαραγωγικοφ δυναμικοφ Αποκικευςθ ςπερμάτων ςτο ΜΑΙΧ και ςτο ΕΚΡΑ Φφτρωςθ

8 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri

9 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Androcymbium rechingeri

10 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti Το είδοσ Phoenix theophrasti είναι ζνα ςπάνιο ενδθμικό του Αιγαίου. Απαντάται ςτθν Κριτθ και ςτθ ΝΔ Τουρκία, ςε αμμϊδεισ υγρζσ κοιλάδεσ ι βραχϊδεισ περιοχζσ, κοντά ςτθ κάλαςςα. Είναι γνωςτό με το κοινό όνομα φοίνικασ ι βαγί.το πιο γνωςτό δάςοσ με φοίνικεσ είναι ςτο Βάι τθσ Ανατολικισ Κριτθσ. Ρεριγράφθκε ςαν νζο είδοσ το 1967 από τον Ελβετό βοτανικό Werner Greuter. Το ονόμαςε ζτςι προσ τιμι του πατζρα τθσ Βοτανικισ Θεόφραςτου ( π.χ.), ο οποίοσ πρϊτοσ αναφζρει τθν φπαρξθ του φοίνικα ςτθν Κριτθ, ςτο ζργο του «Ρερί Φυτϊν Ιςτορία». Είναι δζνδρο δίοικο, δθλ. με δζνδρα που φζρουν μόνο αρςενικά ι μόνο κθλυκά άνκθ. Φτάνει ςε φψοσ ζωσ 10 m, παράγει παραφυάδεσ και μπορεί να εμφανίηει περιςςότερουσ από ζναν κφριουσ κορμοφσ. Ανκίηει από τον Απρίλιο ζωσ το Μάιο και τον Οκτϊβριο ωριμάηουν τα ςπζρματα του. Μοιάηει με τθ χουρμαδιά (Phoenix dactylifera), αλλά οι καρποί του δεν είναι βρϊςιμοι. Το άλλο είδοσ φοίνικα, ο Phoenix canariensis, που χρθςιμοποιείται εκτεταμζνα ςαν καλλωπιςτικό, αυξάνεται ταχφτερα και διακρίνεται για τον πιο χοντρό και ψθλό κορμό του και για το ότι δεν παράγει παραφυάδεσ.

11 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti Ο οικότοποσ αυτόσ, περιλαμβάνεται ςτο παράρτθμα Ι τθσ Οδθγίασ των Οικοτόπων και κεωρείται προτεραιότθτασ για προςταςία. Το είδοσ Phoenix theophrasti, προςτατεφεται από το Ρ.Δ.67/81, από τθ Συνκικθ τθσ Βζρνθσ και περιλαμβάνεται ςτα παραρτιματα ΙΙ και IV τθσ Οδθγίασ των Οικοτόπων. Το 1973, το φοινικοδάςοσ του Βάι κθρφχτθκε Αιςκθτικό Δάςοσ (Ρ.Δ. 121/73, ΦΕΚ 170/Αϋ/73) και ζκτοτε προςτατεφεται από τθ δαςικι νομοκεςία. Στα πλαίςια του προγράμματοσ CRETAPLANT, το Μικρο-Απόκεμα για τθν προςταςία του οικοτόπου ορίςτθκε μια ζκταςθ 22 ςτρεμ. ςτθν περιοχι τθσ Χρυςοςκαλίτιςςασ.

12 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti Το Μικρο-Απόκεμα του Phoenix theophrasti βρίςκεται ςτθν Χρυςοςκαλίτιςςα (δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, GR ) και περιλαμβάνει τμιμα του πλθκυςμοφ που απαντά ςτο δυτικότερο άκρο τθσ παγκόςμιασ εξάπλωςθσ του είδουσ. Το μικρο-απόκεμα βρίςκεται ςτο βορειότερο άκρο του πλθκυςμοφ και καταλιγει ςτθν παραλία τθσ λιμνοκάλαςςασ Άςπρθ Λίμνθ και περιλαμβάνει επίςθσ τθν παράκτια ηϊνθ. Η ζκταςθ του μικρο-αποκζματοσ είναι 80 ςτρζμματα και βρίςκεται ςε υψόμετρο 0-10 m. Το μικρο-απόκεμα καλφπτει μια βραχϊδθσ αςβεςτολικικι ακτι με αλοφιλικι και φρυγανικι βλάςτθςθ.

13 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti

14 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti

15 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti Δράςεισ παρακολοφθηςησ-διατήρηςησ Φφλαξθ Τοποκζτθςθ ενθμερωτικϊν πινακίδων Καταγραφι κλιματικϊν παραμζτρων Τεχνθτι επικονίαςθ κθλυκϊν ατόμων Καλλιζργεια παραφυάδων από κθλυκά άτομα ςε φυτϊριο μεταφφτευςθ ςτο ΜΑΦ Αποκικευςθ ςπερμάτων ςτο ΜΑΙΧ και ςτο ΕΚΡΑ Φφτρωςθ

16 Μικρο-απόκεμα του οικοτόπου Phoenix theophrasti

17 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Bupleurum kakiskalae Το φυτό Bupleurum kakiskalae φφεται ςτα Λευκά Πρθ, ςε κάκετα και απότομα γκρεμνά και πουκενά αλλοφ ςτον πλανιτθ. Ρεριγράφθκε για πρϊτθ φορά το 1967 από τον Ελβετό βοτανικό Werner Greuter. Είναι πολυετζσ φυτό, ηει ζωσ και 12 ζτθ, αλλά ανκίηει και καρποφορεί μια φορά μόνο ςτο τζλοσ τθσ ηωισ του. Ανκίηει Ιοφλιο με Αφγουςτο με μία επιβλθτικι ταξιανκία μικουσ 1 μζτρου περίπου. Τα άνκθ του είναι μικρά και κίτρινα. Μεταξφ Οκτϊβρθ και Νοζμβρθ, ωριμάηουν τα ςπζρματά του και το Δεκζμβρθ αρχίηουν να φυτρϊνουν. Εμφανίηονται πολλά μικρά αρτίβλαςτα, αλλά λίγα καταφζρνουν να επιβιϊςουν, λόγω τθσ βόςκθςθσ και του ανταγωνιςμοφ από άλλα φυτά ςτθν περιοχι. Ρροςτατεφεται από το Ρ.Δ.67/81, από τθ Συνκικθ τθσ Βζρνθσ, περιλαμβάνεται ςτα παραρτιματα ΙΙ* και IV τθσ Οδθγίασ των Οικοτόπων. Θεωρείται ζνα από τα 50 πιο απειλοφμενα φυτά τθσ Μεςογείου ςφμφωνα με τθν IUCN. Κινδυνεφει με άμεςθ εξαφάνιςθ ςφμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Σπάνιων και Απειλοφμενων Φυτϊν τθσ Ελλάδασ διότι ο μοναδικόσ του πλθκυςμόσ είναι ευάλωτοσ ςε οποιαδιποτε απειλι (π.χ. κλιματικζσ αλλαγζσ). Στα πλαίςια του προγράμματοσ CRETAPLANT, Μικρο-Απόκεμα του φυτοφ ορίςτθκε ςε μια ζκταςθ 10 ςτρεμ. ςτθν περιοχι Λινοςζλι, όπου και εντοπίηεται ο μοναδικόσ πλθκυςμόσ του.

18 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Bupleurum kakiskalae

19 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Bupleurum kakiskalae Το Μικρο-Απόκεμα του Bupleurum kakiskalae βρίςκεται ςτθν τοποκεςία Κακιςκάλα, ςτο Λινοςζλι Λευκϊν Ορζων (δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, GR ) και περιλαμβάνει το ςφνολο του πλθκυςμοφ του είδουσ. Η ςυνολικι επιφάνεια του μικρο-αποκζματοσ ανζρχεται ςε 10 ςτρζμματα και βρίςκεται ςε υψόμετρο 1450 m. Ρεριλαμβάνει κάκετθ ορκοπλαγιά με αςβεςτολικικό πζτρωμα και χαςμοφυτικι βλάςτθςθ κακϊσ και τμιμα των πρανϊν με ςάρεσ και αραιι βλάςτθςθ.

20 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Bupleurum kakiskalae

21 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Bupleurum kakiskalae Δράςεισ παρακολοφθηςησ-διατήρηςησ Φφλαξθ Τοποκζτθςθ ενθμερωτικϊν πινακίδων Καταγραφι κλιματικϊν παραμζτρων Ρερίφραξθ Ετιςια καταμζτρθςθ πλθκυςμοφ Αποκικευςθ ςπερμάτων ςτο ΜΑΙΧ και ςτο ΕΚΡΑ Φφτρωςθ

22 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Bupleurum kakiskalae

23 Δημιουργία Δημιουργία Δικτφου Δικτφου Μικρο-αποθεμάτων Μικρο-αποθεμάτων Φυτών Φυτών ςτην ςτην Κφπρο Κφπρο για για τη τη Διατήρηςη Διατήρηςη Ειδών Ειδών και και Οικοτόπων Οικοτόπων Προτεραιότητασ Προτεραιότητασ Μικρο-απόκεμα του είδουσ Cephalanthera cucullata Η ορχιδζα Cephalanthera cucullata φφεται ςε δαςϊδθ μζρθ ςτα βουνά όλθσ τθσ Κριτθσ, ςε υψόμετρο m, και πουκενά αλλοφ ςτον πλανιτθ. H Cephalanthera cucullata ανακαλφφκθκε για πρϊτθ φορά από το Γάλλο φυςιοδίφθ Victor Raulin το Μάιο ι Ιοφνιο του Είναι πολυετζσ ποϊδεσ φυτό, με κοντά, ζρποντα ριηϊματα. Το φψοσ του φτάνει ζωσ και τα 30 cm και εμφανίηει ζωσ 24 άνκθ από το Μάιο ζωσ τον Ιοφνιο. Τζλθ Ιουνίου ωριμάηουν τα ςπζρματά του και τα υπζργεια μζρθ του φυτοφ ξεραίνονται. Ρροςτατεφεται από το Ρ.Δ.67/81, από τθ Συνκικθ τθσ Βζρνθσ, περιλαμβάνεται ςτα παραρτιματα ΙΙ* και IV τθσ Οδθγίασ των Οικοτόπων και τθ Συνκικθ CITES (Ραράρτθμα ΙΙ). Κινδυνεφει με άμεςθ εξαφάνιςθ ςφμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Σπάνιων και Απειλοφμενων Φυτϊν τθσ Ελλάδασ, διότι εντοπίηεται ςε μικροφσ πλθκυςμοφσ και το φυτό απειλείται από τθν βόςκθςθ. Το 1985, με απόφαςθ του Υπουργείου Γεωργίασ, περιοχι 2 ςτρεμμάτων που είναι βιότοποσ του φυτοφ ςτισ Καμάρεσ Ηρακλείου, κθρφχτθκε ωσ Διατθρθτζο Μνθμείο τθσ Φφςθσ. Στα πλαίςια του προγράμματοσ CRETAPLANT Μικρο- Απόκεμα του φυτοφ ορίςτθκε ςε μια ζκταςθ 120 ςτρεμ. κοντά ςτο χωριό Κουςτογζρακο Ανατ. Σελίνου.

24 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Cephalanthera cucullata Το Μικρο-Απόκεμα τθσ Cephalanthera cucullata βρίςκεται ςτθν τοποκεςία Κουκοφλι, ςτο Κουςτογζρακο Αν. Σελίνου, ςτθν δυτικι περιοχι των Λευκϊν Ορζων, (δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, GR ) και περιλαμβάνει το ςφνολο του τοπικοφ υποπλθκυςμοφ (1 από τουσ 5 τθσ Κριτθσ). Η ςυνολικι επιφάνεια του μικρο-αποκζματοσ ανζρχεται ςε 120 ςτρζμματα και βρίςκεται ςε υψόμετρο m. Η βλάςτθςθ του μικρο-αποκζματοσ αποτελείται από μικτό δάςοσ βελανιδιάσ, κυπαριςςιοφ και ςφενδαμιοφ ςε πετρϊδεσ υπόςτρωμα.

25 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Cephalanthera cucullata

26 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Cephalanthera cucullata Δράςεισ παρακολοφθηςησ-διατήρηςησ Φφλαξθ Τοποκζτθςθ ενθμερωτικϊν πινακίδων Καταγραφι κλιματικϊν παραμζτρων Ρερίφραξθ - κλωβοί Ετιςια καταμζτρθςθ πλθκυςμοφ Μζτρθςθ υπζργειασ ανάπτυξθσ φυτοφ, καταμζτρθςθ ανκοφόρων ςτελεχϊν Αποκικευςθ ςπερμάτων ςτο ΜΑΙΧ και ςτο ΕΚΡΑ Φφτρωςθ

27 Μικρο-απόκεμα του είδουσ Cephalanthera cucullata

28 Ξενάγθςθ ςτο Κζντρο Ρλθροφόρθςθσ του Εκνικοφ Δρυμοφ Εκνικϊν Ορζων

29 Ξενάγθςθ ςτο Κζντρο Ρλθροφόρθςθσ του Εκνικοφ Δρυμοφ Εκνικϊν Ορζων

30 Ξενάγθςθ ςτο Βοτανικό Κιπο του Κζντρου Ρλθροφόρθςθσ του Εκνικοφ Δρυμοφ Εκνικϊν Ορζων

31 Ξενάγθςθ ςτο Βοτανικό Κιπο του Κζντρου Ρλθροφόρθςθσ του Εκνικοφ Δρυμοφ Εκνικϊν Ορζων

32 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Κζντρο επιςκεπτϊν

33 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Κζντρο επιςκεπτϊν

34 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Βοτανικόσ Κιποσ

35 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Βοτανικόσ Κιποσ

36 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Ερμπάριο

37 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Εργαςτιριο

38 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Τράπεηα Σπερμάτων

39 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Τράπεηα Σπερμάτων

40 Ξενάγθςθ ςτισ εγκαταςτάςεισ του ΜΑΙΧ: Τράπεηα Σπερμάτων