Σουλιώτη Ιωάννα. Εργαζία Σσνηαγμαηικού Δικαίοσ. Καθηγηηής : κ. Ανδρέας Γ.Δημηηρόποσλος

Transcript

1 Σουλιώτη Ιωάννα (ΑΡΙΘΜΟ ΜΗΣΡΟΟΤ: ) Εργαζία Σσνηαγμαηικού Δικαίοσ Καθηγηηής : κ. Ανδρέας Γ.Δημηηρόποσλος Εθνικό και Καποδιζηριακό Πανεπιζηήμιο Αθηνών ρνιή Ννκηθψλ Οηθνλνκηθψλ θαη Πνιηηηθψλ Δπηζηεκψλ «Σκήκα Ννκηθήο» Ά έηνο Κιηκάθην Γ

2 P a g e 2 «Πρόλογος» Η εξγαζία απηή πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο «πληαγκαηηθφ Γίθαην» κε θαζεγεηή ηνλ θ. Γεκεηξφπνπιν Αλδξέα. ηελ εξγαζία απηή ζα γίλεη ιφγνο γηα ην εθινγηθφ ζψκα, ην νπνίν ζηελ ζπληαγκαηηθνπνιηηηθή πξαγκαηηθφηεηα απνηειεί ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο. Η αξρή ηεο ειεχζεξεο θαη αλφζεπηεο εθδήισζεο ηεο ιατθήο ζέιεζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επίζεο ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλε ζην άξζξν 1 ηνπ πληάγκαηνο αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο, απνηεινχλ απφδεημε ηεο αλαγσγήο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ζε αλψηαην θξαηηθφ φξγαλν, θάηη ην νπνίν ζα απνδείμνπκε ζηε ζπλέρεηα. Ξεθηλψληαο, ζα γίλεη κηα αλαθνξά ζηνλ Λαφ, ν νπνίνο απαξηίδεη ην εθινγηθφ ζψκα, θαη ζπγθεθξηκέλα ζην θχηηαξν ηνπ Λανχ, ηνλ πνιίηε. ηελ ζπλέρεηα, έρνληαο θάλεη κηα αλαθνξά ζηηο πξνυπνζέζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ νξγάλσζε ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο, ζα αζρνιεζνχκε κε ηελ ζπληαγκαηηθή ζέζε ηνπ Λανχ θαη ζα απνδείμνπκε πσο ην εθινγηθφ ζψκα απνηειεί ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο. ην ηειεπηαίν κέξνο ηνπ δεπηέξνπ θεθαιαίνπ, ζα κηιήζνπκε γηα ηηο αξκνδίνηεηεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο φπσο απηέο θαηνρπξψλνληαη θαη πξνζηαηεχνληαη απφ ην χληαγκά καο θαη ζπγρξφλσο κε πνηνλ ηξφπν ην εθινγηθφ ζψκα αζθεί θξαηηθή εμνπζία, ελψ ιφγνο ζα γίλεη γηα ηνπο ζεζκνχο άκεζεο δεκνθξαηίαο. Έρνληαο παξαζέζεη φια απηά ηα πξαγκαηηθά γεγνλφηα πνπ ηζρχνπλ ζηα ζχγρξνλα πληάγκαηα, ζα θαηαιήμνπκε ζε βαζηθά ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ην εθινγηθφ ζψκα θαη ηε ζέζε πνπ θαηέρεη ζηελ ζχγρξνλε ειιεληθή θνηλσλία.

3 P a g e 3 Κεθάλαιο Πρώηο - ΛΑΟΣ Πίνακας Περιετομένων (ειεθηξνληθήο κνξθήο) 1. Η ϋννοια του Λαού...ςελ.5 2. Το κύτταρο του Λαού Ο πολύτησ...ςελ.5 α. Έννοια...ςελ.5 β. Ενεργόσ Πολύτησ...ςελ.6 3. Αντύθεςη Λαού - Έθνουσ...ςελ.6 Κεθάλαιο Δεύηερο - ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ 1. Η ϋννοια του εκλογικού ςώματοσ...ςελ.7 2. Τα προςόντα και τα κωλύματα του εκλογικού δικαιώματοσ...ςελ.8 α. Τα προςόντα του εκλογικού δικαιώματοσ...ςελ.8 β. Τα κωλύματα του εκλογικού δικαιώματοσ...ςελ.9 γ. Η ϊςκηςη του δικαιώματοσ του εκλϋγειν...ςελ.9

4 P a g e 4 3. Η ςυνταγματικό θϋςη του Λαού...ςελ.10 α. Η αρχό τησ Λαώκόσ Κυριαρχύασ...ςελ.10 β. Η αρχό τησ ελεύθερησ και ανόθευτησ εκδόλωςησ τησ Λαώκόσ θϋληςησ...ςελ Η ϊςκηςη τησ εξουςύασ από το Εκλογικό Σώμα...ςελ.13 α. Οι αρμοδιότητεσ του Εκλογικού Σώματοσ...ςελ.14 i. Η ανϊδειξη τησ Βουλόσ...ςελ14 ii. Η εκλογό των αρχών των ΟΤΑ...ςελ.16 iii. Η διεξαγωγό δημοψηφύςματοσ...ςελ.17 iv. Η ανϊδειξη των αντιπροςώπων ςτο Ευρωπαώκό Κοινοβούλιο...ςελ.18 β. Η ϊςκηςη τησ πολιτικόσ εξουςύασ από το Εκλογικό Σώμα...ςελ.19 γ. Θεςμού ϊμεςησ δημοκρατύασ...ςελ.22 Επύλογοσ...ςελ.23 Περύληψη - Summary...ςελ.24 Βιβλιογραφύα...ςελ.25 Λόμματα...ςελ.26

5 P a g e 5 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ «Ο ΛΑΟ» 1. Η έννοια του Λαού Ο ιαφο είλαη ην βαζηθφηεξν, ζεκειηψδεο ζηνηρείν ηνπ θξάηνπο. Ο φξνο «ιαφο» γίλεηαη αληηιεπηφο κε δχν έλλνηεο, ηελ επξεία έλλνηα (lato sensu) θαη ηελ ζηελή έλλνηα (stricto sensu). Ο ιαφο κε ηελ επξεία έλλνηα ηνπ φξνπ απνηειεί «ζηνηρείν ηνπ θξάηνπο» θαη πεξηιακβάλνληαη ζε απηφλ φινη νη πνιίηεο νη νπνίνη έρνπλ ηελ ίδηα ηζαγέλεηα, ρσξίο λα έρνπλ απαξαηηήησο εθινγηθφ δηθαίσκα. Απφ ηελ άιιε, ν ιαφο κε ηελ ζηελή έλλνηα απνηειεί «φξγαλν ηνπ θξάηνπο» θαη πεξηιακβάλεη φινπο ηνπο πνιίηεο νη νπνίνη έρνπλ ενεργητικό 1 εθινγηθφ δηθαίσκα (δηθαίσκα ςήθνπ). Τπφ ηελ δεχηεξε έλλνηα ν ιαφο απνηειεί ην Δθινγηθφ ψκα, ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο, ην ζχλνιν δειαδή ησλ πνιηηψλ πνπ έρνπλ δηθαίσκα ςήθνπ ιεηηνπξγψληαο σο «αλαδεηθλχνλ» φξγαλν. Μπνξεί λα δηαπηζησζεί πσο ε δηαθνξά ησλ δχν βαζηθψλ ελλνηψλ ηνπ ιανχ είλαη πνζνηηθή. Σν χληαγκά καο δελ αλαθέξεη expressis verbis πσο ν ιαφο απνηειεί φξγαλν ηνπ θξάηνπο αιιά απηφ κπνξεί λα γίλεη αληηιεπηφ απφ ηηο δηαηάμεηο 51 παξ.3 εδ.α φπνπ θξίλεηαη απφ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε αλαγθαία ε θαζνιηθή ςεθνθνξία γηα ηελ εθινγή ησλ βνπιεπηψλ, θαζψο θαη απφ ηελ 1παξ.2 πνπ θαζηζηά ην ιαφ ζεκέιην ηνπ πνιηηεχκαηνο 2. Σο κύτταρο του λαού Ο πολίτησ α. Έννοια Ο πνιίηεο απνηειεί ην θχηηαξν ηνπ ιανχ θαη ζπλάκα ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο. Καη ζηελ πεξίπησζε απηή κπνξνχκε λα κηιήζνπκε γηα πνιίηε κε ηελ επξεία θαη ηελ ζηελή έλλνηα ηνπ φξνπ. Με ηελ επξεία έλλνηα ηνπ φξνπ ν πνιίηεο είλαη κέινο ηνπ ιανχ αλεμάξηεηα απφ ειηθία ή πλεπκαηηθή σξηκφηεηα. 1. Βεληδέινο Δ., Μαζήκαηα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Θεζζαινλίθε, 1991, ζει.327

6 P a g e 6 Η έλλνηα απηή αληηπαξαηίζεηαη κε ηελ ζηελή έλλνηα ηνπ φξνπ απηνχ, ν νπνίνο απαξηίδεηαη απφ πνιίηεο πνπ δηαζέηνπλ ηα απαξαίηεηα πξνζφληα (ειηθία, πλεπκαηηθή σξηκφηεηα) ψζηε λα έρνπλ ην δηθαίσκα ηεο ςήθνπ, απνηειψληαο έηζη ηκήκα φρη κφλν ηνπ ιανχ αιιά θαη ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο. «Έιιελεο πνιίηεο είλαη φζνη έρνπλ ηα πξνζφληα πνπ νξίδεη ν λφκνο», ζχκθσλα κε ην άξζξν 4 παξ. 3 εδ α ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο, εμνπζηνδνηψληαο έηζη ηνλ θνηλφ λνκνζέηε λα θαζνξίζεη ηα πξνζφληα πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ απφθηεζε ηεο ειιεληθήο ηζαγέλεηαο, ε νπνία έρεη ζεκαληηθέο έλλνκεο ζπλέπεηεο 2. Δίλαη ζεκαληηθφ λα αλαθέξνπκε πσο ε αθαίξεζε ηεο ειιεληθήο ηζαγέλεηαο θαηαξρήλ απαγνξεχεηαη. Σν άξζξν 4 παξ.3 νξίδεη ζε πνηεο πεξηπηψζεηο κπνξεί λα αθαηξεζεί απφ θάπνηνλ ε ηδηφηεηα ηνπ πνιίηε «ε πεξίπησζε πνπ θάπνηνο απέθηεζε εθνχζηα άιιε ηζαγέλεηα ή πνπ αλέιαβε ζε μέλε ρψξα ππεξεζία αληίζεηε πξνο ηα εζληθά ζπκθέξνληα, κε ηηο πξνυπνζέζεηο θαη ηε δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπεη εηδηθφηεξα ν λφκνο». β. Ενεργόσ πολύτησ Όπσο ζπλέβαηλε ζηελ αξραηφηεηα, έηζη θαη ζήκεξα, ζηε χγρξνλε Γεκνθξαηία, είλαη βαζηθή ε ζπκκεηνρή ηνπ πνιίηε ζηελ πνιηηηθή δσή ηεο ρψξαο. Απφ ηηο ηξεηο ηδηφηεηεο ηνπ αλζξψπνπ (homo politicus, homo sociologicus, homo economicus), ε πξψηε απνηειεί ηελ βαζηθφηεξε κνξθή ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηνηεηαο. Σν πξφηππν απηφ ηνπ πνιηηηθά ελεξγνχ πνιίηε θαηνρπξψλεηαη θαη ζην χληαγκα. Ο ελεξγφο πνιίηεο είλαη απηφο πνπ εληζρχεη ην Γεκνθξαηηθφ πνιίηεπκα θαη δηθαηνινγεί κε ηε ζπκκεηνρή ηνπ ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο σο Αλψηαην Όξγαλν ηνπ Κξάηνπο. 3. Αντίθεςη Λαού Έθνουσ Λαφο θαη Έζλνο δελ απνηεινχλ δχν έλλνηεο ηαπηφζεκεο. Έζλνο είλαη έλα ζχλνιν αλζξψπσλ πνπ ηνπο ζπλδένπλ ηα εμήο: φκαηκνλ, νκφγισζζνλ, νκφζξεζθνλ. Αληίζεηα Λαφο είλαη ην ζχλνιν ησλ αλζξψπσλ πνπ έρνπλ ηελ ίδηα ηζαγέλεηα. ην χληαγκα φκσο ε ιέμε Έζλνο, άξζξν 51 παξ.2 «Οη βνπιεπηέο αληηπξνζσπεχνπλ ην Έζλνο», κπνξνχκε λα πνχκε φηη ηαπηίδεηαη κε ην Λαφ, κε ηελ έλλνηα φηη νη βνπιεπηέο αληηπξνζσπεχνπλ ην Λαφ σο ελφηεηα, θη φρη ηνλ εθηφο ζπλφξσλ ειιεληζκφ. 2. Γεκεηξφπνπινο Α.Γ., χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, εθδ. άθνπια,2011, ζει 620επ

7 P a g e 7 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ «ΣΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΩΜΑ» 1. Η έννοια του Εκλογικού ώματοσ Σν εθινγηθφ ζψκα ιαφο ππφ ζηελή ελλνία είλαη ην άκεζν, ζπιινγηθφ φξγαλν ηνπ θξάηνπο. Απνηειεί ην αλψηαην πνιηηεηαθφ φξγαλν δηφηη φρη κφλν εθθξάδεη ηελ ιατθή βνχιεζε, αιιά δηακνξθψλεη ηελ πνιηηηθή ηνπ θξάηνπο. Δίλαη άκεζν θαη απηνηειέο θξαηηθφ φξγαλν κε ηελ έλλνηα φηη νη αξκνδηφηεηέο ηνπ θαζνξίδνληαη θαη πξνβιέπνληαη άκεζα απφ ην χληαγκα, ρσξίο ηελ αλάγθε πξάμεο απφ άιιν φξγαλν ηνπ θξάηνπο πνπ λα επηηξέπεη ηελ άζθεζε απηψλ. Σν εθινγηθφ ζψκα είλαη εθθξαζηήο ηεο δεκνθξαηηθήο αξρήο σο βάζε ηνπ πνιηηεχκαηνο ηεο Πξνεδξεπφκελεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Γεκνθξαηίαο. Απνηειείηαη απφ ηνπο ενεργούς πολίτας 3, δειαδή ηα άηνκα πνπ έρνπλ ην εθινγηθφ δηθαίσκα (δηθαίσκα ςήθνπ) 4. χκθσλα κε ην άξζξν 51 παξ.3 ηνπ πληάγκαηνο «Οη βνπιεπηέο εθιέγνληαη κε άκεζε, θαζνιηθή, κπζηηθή ςεθνθνξία απφ ηνπο πνιίηεο πνπ έρνπλ εθινγηθφ δηθαίσκα, φπσο λφκνο νξίδεη». Η δηάηαμε απηή αλαθέξεηαη ζηνλ εθινγηθφ λφκν πνπ θαζνξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηε ζπγθξφηεζε ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα επηζεκάλνπκε πσο κπνξεί ην ίδην ην χληαγκα λα αθήλεη ηνλ θνηλφ λνκνζέηε λα θαζνξίζεη ηα πξνζφληα ηνπ εθινγέα, εληνχηνηο αλαθέξεη «Ο λφκνο δελ κπνξεί λα πεξηνξίζεη ην εθινγηθφ δηθαίσκα παξά κφλν αλ δελ έρεη ζπκπιεξσζεί ην θαηψηαην φξην ειηθίαο ή γηα αληθαλφηεηα δηθαηνπξαμίαο ή σο ζπλέπεηα ακεηάθιεηεο πνηληθήο θαηαδίθεο γηα νξηζκέλα εγθιήκαηα». Απηφ είλαη εχινγν θαζψο ζθνπφο ηνπ λνκνζέηε δελ πξέπεη λα είλαη ν πεξηνξηζκφο ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο αιιά ε θαηά ην δπλαηφ κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ, ψζηε ε έθθξαζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο λα είλαη γλήζηα. 3. Αζαλαζίνπ Γ.Ραΐθνπ, Παξαδφζεηο πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ Σφκνο Α, Έθδνζε 14 ε, Αζήλαη 1983, ζει Μαπξηάο Γ.Κψζηαο, Σν πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αζήλα-Κνκνηελή,Δθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, Έθδνζε 4 ε, 2005, ν νπνίνο αλαθέξεη άζθεζε εμνπζίαο κέζσ ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ εθιέγεηλ ή δηθαηψκαηνο ηεο ςήθνπ ή ελεξγνχ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο.

8 P a g e 8 Η θαηάηαμε ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ζηα άκεζα φξγαλα ηνπ θξάηνπο ήηαλ απνηέιεζκα ζεσξεηηθψλ ζπδεηήζεσλ λνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ ζηνραζηψλ απφ ηνλ 18 ν αηψλα. Οη ζπδεηήζεηο είραλ σο αληηθείκελν ην αλ ην δηθαίσκα ηνπ εκλέγειν είλαη δηθαίσκα αηνκηθφ ή δεκφζην ιεηηνχξγεκα 5. Με ην χληαγκα φκσο ηνπ 1975, ε θαηνρχξσζε ηεο αξρήο ηεο ππνρξεσηηθφηεηαο ηεο ςήθνπ, θαζηζηά ην εθινγηθφ δηθαίσκα δεκφζην ιεηηνχξγεκα. Σν εθινγηθφ ζψκα απνηειεί ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο, θαζψο δελ κεηέρεη κφλν ζηελ παξαγσγή ηεο ζπληαγκαηηθήο λνκηκφηεηαο ηεο Βνπιήο αιιά ηαπηφρξνλα λνκηκνπνηεί ηηο απνθάζεηο ησλ θξαηηθψλ νξγάλσλ άκεζα ή έκκεζα. ηηο κέξεο καο γίλεηαη ιφγνο γηα Λαφ ηεο πνηφηεηαο 6, επεηδή ε αλάπηπμε θαη ε άλνδνο ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ έρεη δεκηνπξγήζεη κηα πιεζψξα πξνηεηλφκελσλ ιχζεσλ γηα ην εθινγηθφ ζψκα, θνξείο ησλ νπνίσλ είλαη ηα πνιηηηθά θφκκαηα. 2. Σα προςόντα και τα κωλύματα του εκλογικού δικαιώματοσ α. Τα προςόντα του εκλογικού δικαιώματοσ Απφ ην άξζξν 51 παξ.3 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο πνπ αλαθέξακε πξνεγνπκέλσο πξνθχπηεη φηη ηα πξνζφληα ηνπ εθινγέα είλαη δχν: ε ηζαγέλεηα θαη ε ελειηθφηεηα. Σν χληαγκά καο θαζνξίδεη κφλν ην πξψην πξνζφλ, ηελ ηζαγέλεηα (ηελ ειιεληθή ηζαγέλεηα). Δθινγηθφ δηθαίσκα κπνξνχλ λα έρνπλ θαηαξρήλ νη Έιιελεο πνιίηεο. Ο ηξφπνο απφθηεζεο ηεο ηζαγέλεηαο είλαη αδηάθνξνο. Γελ επηηξέπνληαη δηαθξίζεηο βαζηζκέλεο ζην θχιν, ην ρξψκα, ηε ζξεζθεία ή ηελ γιψζζα. Σν εθινγηθφ δηθαίσκα παξέρεηαη ζηνπο Έιιελεο πνιίηεο θη φρη ζηνπο αιινδαπνχο. Σν χληαγκα, ινηπφλ, ζηελ παξαπάλσ δηάηαμε θαζνξίδεη κφλν ηελ κία πξνυπφζεζε γηα ηελ απφθηεζε ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο θαη εμνπζηνδνηεί ηνλ θνηλφ λνκνζέηε γηα λα ζεζπίζεη ηα ινηπά πξνζφληα ηνπ εθινγέα. 5. Μαπξηάο Γ.Κψζηαο, Σν πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αζήλα-Κνκνηελή,Δθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, Έθδνζε 4 ε, 2005 ζει Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Δθδ.άθθνπια, 2011, ζει.625

9 P a g e 9 Γεχηεξε πξνυπφζεζε γηα ηελ απφθηεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο ςήθνπ είλαη ε ζπκπιήξσζε ηνπ θαηψηεξνπ νξίνπ ειηθίαο, ην νπνίν ην θαζνξίδεη ν θνηλφο λνκνζέηεο. χκθσλα κε ηε δηαηχπσζε ηνπ ηζρχνληνο εθινγηθνχ λφκνπ (άξζξν 4 π.δ. 265/1989): «1.Σν δηθαίσκα ηνπ εθιέγεηλ έρνπλ νη πνιίηεο Έιιελεο θαη Διιελίδεο πνπ ζπκπιεξψλνπλ ην 18 ν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο. 2. Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ ε 1 ε Ιαλνπαξίνπ ζεσξείηαη σο εκεξνκελία γέλλεζεο φισλ φζνη γελλήζεθαλ κέζα ζην ρξφλν» Η ζπλδξνκή ησλ πξνζφλησλ απηψλ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ απφθηεζε θαη ηε δηαηήξεζε ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο. Γηα ηελ άζθεζή ηνπ, ην άξζξν 6 ηνπ Δθινγηθνχ Κψδηθα πξνβιέπεη έλα αθφκε ηππηθφ πξνζφλ, ηελ εγγξαθή δειαδή ζηνπο εθινγηθνχο θαηαιφγνπο. β. Τα κωλύματα του εκλογικού δικαιώματοσ ηφρνο ηνπ θνηλνχ λνκνζέηε πξέπεη λα είλαη, φρη ν πεξηνξηζκφο ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο αιιά ε ζπκκεηνρή ηνπ κεγαιχηεξνπ κέξνπο ησλ πνιηηψλ ζηελ άζθεζή ηνπ. Σν χληαγκα επηηξέπεη ηνλ πεξηνξηζκφ κφλν αλ δελ έρεη ζπκπιεξσζεί ην θαηψηαην φξην ειηθίαο, ζε πεξίπησζε αληθαλφηεηαο δηθαηνπξαμίαο ή σο ζπλέπεηα ακεηάθιεηεο πνηληθήο θαηαδίθεο γηα νξηζκέλα εγθιήκαηα (άξζξν 51 παξ.3). Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο θαη ζηηο δχν ηειεπηαίεο πεξηπηψζεηο απαηηείηαη δηθαζηηθή απφθαζε. Δμεηδίθεπζε ηεο πληαγκαηηθήο δηάηαμεο είλαη ε εθινγηθή λνκνζεζία 7. χκθσλα κε ην Διιεληθφ χληαγκα, ζηέξεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο ςήθνπ κπνξεί λα γίλεη κφλν κε θαηαδηθαζηηθή πνηληθή απφθαζε δηθαζηεξίνπ, είηε σο δηθαζηηθή ζπκπαξάζηαζε κεησκέλεο δηθαηνπξαθηηθήο ηθαλφηεηαο, είηε σο ζηέξεζε ησλ πνιηηηθψλ ηνπ δηθαησκάησλ σο παξεπφκελε πνηλή. γ. Η ϊςκηςη του δικαιώματοσ του εκλϋγειν Δίλαη ζεκαληηθφ λα δηαθξίλνπκε ην εθινγηθφ δηθαίσκα απφ ηελ ηθαλφηεηα άζθεζήο ηνπ. Σν πξψην δελ ζπλεπάγεηαη θαη αλάγθελ ην δεχηεξν. Η άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ εθιέγεηλ έρεη δχν βαζηθέο πξνυπνζέζεηο, ηελ εγγξαθή ζηα δεκνηνιφγηα (παιηφηεξα κε ηελ εγγξαθή ζηνπο εθινγηθνχο θαηαιφγνπο) θαη ηελ πλεπκαηηθή πγεία θαη θαηαμίσζε Βεληδέινο Β.Δπάγγεινο, φπ.παξ,ζει 329επ 8. Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, φπ.παξ, ζει

10 P a g e Η ςυνταγματική θέςη του Λαού α. Η αρχό τησ Λαώκόσ Κυριαρχύασ Σν χληαγκά καο θαηνρπξψλεη ηελ αξρή ηεο Λατθήο Κπξηαξρίαο ζην άξζξν 1, ην νπνίν έρεη ηνπνζεηεζεί ζηελ κνξθή ηνπ πνιηηεχκαηνο. Καηα ηελ παξ.1, «Σν πνιίηεπκα ηεο Διιάδαο είλαη Πξνεδξεπφκελε Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία». Ήδε απφ ηελ αξρή ηνπ πληάγκαηνο κπνξνχκε λα θαηαλνήζνπκε ηελ ζεκαζία ηνπ ιανχ ζηελ νξγάλσζε θαη ηε κνξθή ηνπ πνιηηεχκαηνο.η πξψηε απηή δηάηαμε έρεη ραξαθηήξα επεμήγεζεο ή αλάιπζεο ηεο δεκνθξαηηθήο αξρήο. Η δεκνθξαηία θαη ε Λατθή Κπξηαξρία ζπλδένληαη άξξεθηα, θαζψο ε πξψηε πξνυπνζέηεη ηελ δεχηεξε γηα λα έρεη νπζία. ηελ παξ.2 ηνπ πξψηνπ άξζξνπ «Θεκέιην ηνπ πνιηηεχκαηνο είλαη ε ιατθή θπξηαξρία», γίλεηαη θαλεξφ πσο ε θπξηαξρία θαη ε αλσηεξφηεηα ηνπ ιανχ απνηειεί ηελ βάζε ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο. Ο ιαφο, φπσο πξναλαθέξακε, απνηειεί ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο. Απηφ πξνθχπηεη κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα απφ ηελ ηξίηε δηάηαμε «Όιεο νη εμνπζίεο πεγάδνπλ απφ ην Λαφ, ππάξρνπλ ππέξ απηνχ θαη ηνπ Έζλνπο θαη αζθνχληαη φπσο νξίδεη ην χληαγκα». Με ηελ δηάηαμε απηή, πξνθχπηεη πσο ν ιαφο απνηειεί φρη κφλν πεγά αιιά θαη θνξέα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα δηεπθξηλήζνπκε πσο φηαλ γίλεηαη ιφγνο γηα ηνλ ιαφ ζην άξζξν απηφ, ελλνείηαη αλακθίβνια ν ιαφο ππφ επξεία έλλνηα. Απηή ηελ ζέζε κπνξνχκε λα ηελ ζηεξίμνπκε κε αξθεηά επηρεηξήκαηα 9. Αλ αλαθεξφηαλ ην άξζξν ζην ιαφ ππφ ζηελή έλλνηα, δειαδή ζην εθινγηθφ ζψκα, απηφ ζα είρε σο απνηέιεζκα λα κελ αληαπνθξίλεηαη ζηε δηαηχπσζε ηεο ππφινηπεο δηάηαμεο «πεγάδνπλ απφ ην Λαφ ππάξρνπλ ππέξ απηνχ θαη ηνπ Έζλνπο», ε νπνία εθθξάδεη ηελ ηαπηφηεηα ησλ ελλνηψλ ζηα δχν απηά ζθέιε. Θα δηαζπφηαλ, επνκέλσο, ε θαζνιηθφηεηα θαη ε νινθιεξσηηθφηεηα ηεο έλλνηαο ηεο δεκνθξαηίαο. Με ηελ αξρή ηεο Λατθήο Κπξηαξρίαο εμαζθαιίδεηαη ε νπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ηνπ Λανχ ζηελ άζθεζε ηεο πνιηηηθήο εμνπζίαο. Αλακθηζβήηεηα, ε αξρή απηή έρεη νπζία κφλν κε ηελ ζπηνπξφζσπε ζπκκεηνρή ηνπ ιανχ ζηελ άζθεζε ηεο εμνπζίαο θαη κε ηελ δπλαηφηεηα ιήςεο απνθάζεσλ γηα ηα ζέκαηα πνπ ηνλ αθνξνχλ. Η αξρή απηή έρεη κφλν ηππηθή ζεκαζία κέζα ζε έλα αληηπξνζσπεπηηθφ ζχζηεκα φπνπ ν ιαφο απνηειεί κφλν πεγή θη φρη θνξέα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. 9. Καζηκάηεο Γηψξγνο, πληαγκαηηθφ Γίθαην ΙΙ, Δθδ: Αλη.Ν.άθθνπια, 1980, ζει. 86

11 P a g e 11 Η αξρή ηεο Λατθήο Κπξηαξρίαο είλαη ε ζπληαγκαηηθή επηηαγή ε νπνία απνξξέεη απφ ηελ θαλνληζηηθή δχλακε ηεο δεκνθξαηηθήο αξρήο. Γελ είλαη αξθεηφο κφλν ν ζρεκαηηζκφο ηεο ζέιεζεο ηνπ ιανχ αιιά θαη ν κεηα-ζρεκαηηζκφο απηήο ηεο ζέιεζεο ζε θξαηηθή απφθαζε, ζε πνιηηεηαθή εμνπζία. Έηζη ν ίδηνο ν ιαφο απνηειεί ην θξαηηθφ, πνιηηεηαθφ φξγαλν θαη κάιηζηα θαζίζηαηαη ην Αλψηαην Όξγαλν ηνπ Κξάηνπο. Έρεη γίλεη ιφγνο γηα ην ηεθκήξην ηεο Αξκνδηφηεηαο ππέξ ηνπ ιανχ, κε ηελ έλλνηα φηη ν ιαφο ζπγθεληξψλεη φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ δελ έρνπλ ηα ππφινηπα θξαηηθά φξγαλα 10. Απφ ηα παξαπάλσ είλαη εχινγν πσο ν ιαφο απνηειεί ηελ κφλε αθεηεξία ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. Έηζη, ην χληαγκα ζεζπίδεη ηε δεκνθξαηηθή αξρή ηφζν ζαλ «αξρή θαζνξηζκνχ θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ πνιηηεχκαηνο», φζν θαη ζαλ «αξρή λνκηκφηεηαο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θξάηνπο» 11. Σν χληαγκα πξνζηαηεχεη ηελ ιατθή θπξηαξρία. Καηά ην άξζξν 52 ηνπ πληάγκαηνο «Η ειεχζεξε θαη αλφζεπηε εθδήισζε ηεο Λατθήο ζέιεζεο, σο έθθξαζε ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο, ηειεί ππφ ηεο εγγχεζε φισλ ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο Πνιηηείαο, πνπ έρνπλ ππνρξέσζε λα ηε δηαζθαιίδνπλ ζε θάζε πεξίπησζε. Νφκνο νξίδεη ηηο πνηληθέο θπξψζεηο θαηά ησλ παξαβαηψλ ηεο δηάηαμεο απηήο». Δπηπιένλ ε αθξνηειεχηηα δηάηαμε ηνπ πληάγκαηνο νξίδεη «Ο ζθεηεξηζκφο, κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν, ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο θαη ησλ εμνπζηψλ πνπ απνξξένπλ απφ απηή δηψθεηαη κφιηο απνθαηαζηαζεί ε λφκηκε εμνπζία, νπφηε αξρίδεη θαη ε παξαγξαθή ηνπ εγθιήκαηνο». Δθηφο απφ ην χληαγκα ε αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο πξνζηαηεχεηαη θη απφ ηνλ πνηληθφ θψδηθα φπνπ ν ζθεηεξηζκφο ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο ραξαθηεξίδεηαη «θαθνχξγεκα(εζράηε πξνδνζία)». β. Η αρχό τησ ελεύθερησ και ανόθευτησ εκδόλωςησ τησ λαώκόσ θϋληςησ Η αξρή ηεο ειεχζεξεο θαη αλφζεπηεο εθδήισζεο ηεο ιατθήο ζέιεζεο 12, απνηειεί ζεκειηψδε αξρή, πνπ θαηνρπξψλεηαη ζπληαγκαηηθά ζην άξζξν 52 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο, θαζψο έκκεζα εκπεξηέρεηαη θαη ζε πνιιέο άιιεο δηαηάμεηο ηνπ. χκθσλα κε ην άξζξν 52 «Η ειεχζεξε θαη αλφζεπηε εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο, σο έθθξαζε ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο, ηειεί ππφ ηελ εγγχεζε φισλ ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο Πνιηηείαο, πνπ έρνπλ ππνρξέσζε λα ηε δηαζθαιίδνπλ ζε θάζε πεξίπησζε. Νφκνο νξίδεη ηηο πνηληθέο θπξψζεηο θαηά ησλ παξαβαηψλ ηεο δηάηαμεο απηήο». ε ζπλδπαζκφ κε ηελ αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο, εχινγα πξνθχπηεη πσο, ε ιατθή ζέιεζε, σο έθθξαζή ηεο πξνζηαηεχεηαη απφ ην χληαγκα κε θάζε ηξφπν απφ νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα λφζεπζήο ή θαηαζηξαηήγεζήο ηεο. Η αξρή απηή έρεη ζεκαζία φρη κφλν γηα ην ζρεκαηηζκφ ηεο ζέιεζεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ρσξίο εκπφδηα αιιά θαη γηα ηελ νξγάλσζε θαη ηελ εμέιημε ηεο εθινγηθήο δηαδηθαζίαο. 10. Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, φπ.παξ., ζει Καζηκάηεο Γηψξγνο, πληαγκαηηθφ Γίθαην ΙΙ, Δθδ:άθθνπια, 1980, ζει Πηθξακέλνο Ν.Μηράιεο, Παπαδεκεηξίνπ Γηψξγνο, Η αξρή ηεο ειεχζεξεο θαη αλφζεπηεο εθδήισζεο ηεο ιατθήο ζέιεζεο, Αζήλα-Κνκνηελή, Δθδ:άθθνπια, 1993, ζει.66επ.

12 P a g e 12 Λακβάλνληαο ππ φςηλ κφλν ηελ Γξακκαηνινγηθή δηαηχπσζε ηεο δηάηαμεο, ζα ζπκπεξηιακβάλακε κφλν ηελ εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο ζην πξνζηαηεπηηθφ καλδχα ηεο δηάηαμεο. Απηφ θπζηθά δελ είλαη νξζφ, δηφηη πξηλ απφ ηελ εθδήισζε, πξνυπάξρεη έλα άιιν, εμίζνπ ζεκαληηθφ ζηάδην, ην ζηάδην ηνπ ζρεκαηηζκνχ ηεο ιατθήο ζέιεζεο, ν νπνίνο πξέπεη λα γίλεηαη κέζα ζε έλα πιαίζην απφιπηεο ειεπζεξίαο. Η ειεχζεξε θαη αλφζεπηε εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο είλαη πάξα πνιχ ζεκαληηθή γηα ηηο πεξηπηψζεηο ελεξγνπνίεζεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο 12. Θα ήηαλ ζσζηφ λα δηεπθξηληζηεί ε έλλνηα ησλ φξσλ «ειεχζεξε» θαη «αλφζεπηε», φζνλ αθνξά ηελ εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο. Με ηνλ φξν «ειεχζεξε», ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο ελλνεί πσο ην εθινγηθφ ζψκα ζα πξέπεη λα δηακνξθψλεη θαη ελ ζπλερεία λα εθδειψλεη ηελ βνχιεζή ηνπ ειεχζεξα, ρσξίο δειαδή θαηαλαγθαζκνχο θαη παξαπιαλήζεηο. Έηζη ζα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα επηιέγεη κε κεγαιχηεξε ζηγνπξηά κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ ζπλδπαζκψλ έρνληαο ζθαηξηθή εηθφλα ησλ πξαγκάησλ, ππφ ζπλζήθεο πνπ ζα επηηξέπνπλ ηελ αλεκπφδηζηε αληηπαξάζεζε ηδεψλ πνπ ζα νδεγήζνπλ ηειηθά ζην ζρεκαηηζκφ ηεο βνχιεζήο ηνπ. Με ηνλ φξν «αλφζεπηε», ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο είρε σο ζηφρν λα εμαζθαιίζεη ηελ γλεζηφηεηα ηεο εθινγηθήο δηαδηθαζίαο, θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ έθθξαζε θαη ηελ αλάδεημε ηεο θξαηηθήο απφθαζεο. Απηφ ζα ζπκβεί κε ηελ απνρή απφ κέηξα θαη πξάμεηο πνπ ζα νδεγνχζαλ ζηελ αιινίσζε ηεο ζέιεζεο ηνπ θάζε εθινγέα κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν, είηε θαηά ηε ζηηγκή ηεο εθδήισζεο, είηε αθφκε θαηά ηε ζηηγκή ηνπ ζρεκαηηζκνχ ηεο. Όπσο,ινηπφλ, εχινγα πξνθχπηεη, ε αξρή ηεο ειεχζεξεο θαη αλφζεπηεο εθδήισζεο ηεο ιατθήο ζέιεζεο απνηειεί κηα ζπληαγκαηηθή επηηαγή, πνπ έρεη σο απψηεξν ζθνπφ ηε ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία ηεο γλεζηφηεηαο ησλ εθινγψλ 13. Η αξρή απηή απνηειεί ζπγρξφλσο θαη κηα απάληεζε ηνπ κεηαπνιεκηθνχ ζπληαθηηθνχ λνκνζέηε ζηηο απαξάδεθηεο πξαθηηθέο ηεο κεηαπνιεκηθήο επνρήο. Η ειεχζεξε θαη αλφζεπηε εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο απνηειεί άιιε κηα απφδεημε, πσο ην εθινγηθφ ζψκα έρεη θαηαζηεί ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο. Η αλάγθε ηεο ειεχζεξεο θαη αλφζεπηεο ιατθήο βνχιεζεο, απνηειεί θξαηηθή αλάγθε, δηφηη κέζα απφ απηήλ ζα ζρεκαηηζηεί ε θξαηηθή απφθαζε, ε νπνία ζα θαζνξίζεη ηελ πνιηηηθή ηνπ θξάηνπο. 13. Καζηκάηεο Γηψξγνο, φπ.παξ., ζει 67επ 14. Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, φπ.παξ, ζει 736

13 P a g e Η άςκηςη εξουςίασ από το Εκλογικό ώμα Σν εθινγηθφ ζψκα απνηειεί, θαηά θνηλή νκνινγία ην Αλψηαην Όξγαλν ηνπ Κξάηνπο. Έηζη, απφ ην «κηθηφ» ηεο ζχγρξνλεο Γεκνθξαηίαο πξνθχπηεη εχινγα πσο ν Λαφο δελ απνηειεί κφλν πεγή αιιά θαη θνξέα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο, θαζψο ζπκκεηέρεη κε πάξα πνιινχο ηξφπνπο ζηελ άζθεζε ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. Απηφ κπνξνχκε λα ην δηαπηζηψζνπκε ιακβάλνληαο ππ φςηλ ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο. Σν εθινγηθφ ζψκα, ινηπφλ, ζπκκεηέρεη ζηελ ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεχκαηνο φρη κφλν θαηά ηξφπν έκκεζν, αιιά θαη άκεζν, φπσο ζα δνχκε παξαθάησ. Σν εθινγηθφ ζψκα, θαζνξίδεη ηελ ζέζε ησλ άιισλ νξγάλσλ ηνπ Κξάηνπο. Δπίζεο ε λνκηθή ηνπ ζέζε πξνθχπηεη απφ ην χληαγκα κέζσ ηεο αξρήο ηεο Λατθήο Κπξηαξρίαο. Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ θαζνξίδνληαη απφ ην χληαγκα, ην νπνίν θαζηεξψλεη θαη αξρήλ ην αληηπξνζσπεπηηθφ ζχζηεκα, πιελ φκσο θαίλεηαη, κέζσ ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο λα γίλεηαη δεθηφ πσο ζηε ρψξα καο επηθξαηεί ε «κηθηή» δεκνθξαηία. Ο ιαφο είλαη αλαδεηθλχνλ φξγαλν, θαζψο αλαδεηθλχεη άιια θξαηηθά φξγαλα, άκεζα θαη έκκεζα (Βνπιή, δεκνηηθέο θαη θνηλνηηθέο αξρέο, Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο-κεηά απφ δηάιπζε ηεο Βνπιήο-θιπ). πγρξφλσο ζηηο απνθιεηζηηθά άκεζεο αξκνδηφηεηέο ηνπ ζπκπεξηιακβάλεηαη ην δεκνςήθηζκα θαη ε εθινγή ησλ Διιήλσλ αληηπξνζψπσλ ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Δίλαη βαζηθφ λα ζπκπεξηιάβνπκε πσο ην Δθινγηθφ ψκα αζθεί θαη πνιηηηθή εμνπζία κέζσ θάπνησλ δηθαησκάησλ ηνπ θαη αξκνδηνηήησλ ηνπ. Η πνιηηηθή εμνπζία αζθείηαη απφ ην εθινγηθφ ζψκα κε ηξεηο ηξφπνπο: 1. Σελ ζπκκεηνρή ζηηο νξγαλψζεηο ησλ πνιηηηθψλ θνκκάησλ 2. Σελ ζπκκεηνρή ζηηο εθινγέο 3. Σελ ζπκκεηνρή ζε δεκνςεθίζκαηα 14. Ο ιαφο είλαη πνιηηηθφ φξγαλν. Οπνηαδήπνηε αξκνδηφηεηά ηνπ έρεη ζπλέπεηα ζηελ πνιηηηθή/θξαηηθή εμνπζία, ελψ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο κέζσ ησλ απνθάζεψλ ηνπ, ην εθινγηθφ ζψκα δηακνξθψλεη ηελ πνιηηηθή ηνπ θξάηνπο. Η πνιηηηθή εμνπζία αθνξά ην δεκηνπξγηθφ ηκήκα ηεο θξαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζην νπνίν ζπκπεξηιακβάλεηαη ν ζρεκαηηζκφο ηεο βαζηθψλ απνθάζεσλ ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Σν εθινγηθφ ζψκα εθθξάδεη ηελ ζέιεζή ηνπ κέζσ ηεο ςήθνπ ηνπ Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, φπ.παξ, ζει Καιακπάθνπ Διέλε, Πνιηηηθνί ζεζκνί θαη νξγάλσζε ηνπ Κξάηνπο,Δθδ:Μ.Μπνξκνπδάθε θαη ΙΑ Ο.Δ,2008, ζει.87

14 P a g e 14 Σν εθινγηθφ δηθαίσκα δηθαίσκα ςήθνπ- είλαη πνιηηηθφ δηθαίσκα αιιά θαη ζπληαγκαηηθφ θαζήθνλ, ελψ ηαπηφρξνλα απνηειεί ιεηηνχξγεκα 16. Δίλαη δηθαίσκα, δηφηη κέζσ ηεο ςήθνπ ν θάζε πνιίηεο κπνξεί λα εθθξάζεη ηελ πνιηηηθή ηνπ βνχιεζε, αιιά είλαη θαη θαζήθνλ/ιεηηνχξγεκα, γηαηί ε ςήθνο είλαη ππνρξεσηηθή θαη κφλν κέζα απφ απηήλ πξνθχπηεη ην άκεζα λνκηκνπνηεκέλν φξγαλν ηνπ θξάηνπο, ην Κνηλνβνχιην. α. Οι αρμοδιότητεσ του Εκλογικού Σώματοσ Σν εθινγηθφ ζψκα είλαη ην άκεζν θαη ζπιινγηθφ φξγαλν ηνπ θξάηνπο θαη απνηειεί ην αλψηαην φξγαλφ ηνπ. Γηα λα δηθαηνινγεζεί απηφο ν ραξαθηεξηζκφο αξθεί λα αλαθέξνπκε ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπ, νη νπνίεο θαζνξίδνπλ άκεζα ή έκκεζα ηελ πνιηηηθή ηνπ θξάηνπο. Σέζζεξηο είλαη νη αξκνδηφηεηεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ζην ειιεληθφ πνιίηεπκα: ε εθινγή ησλ βνπιεπηψλ (άξζξν 51 παξ.3 ), ε απφθαζε γηα νξηζκέλα ζνβαξά ζέκαηα κεηά απφ πξνθήξπμε δεκνςεθίζκαηνο(άξζξν 44 παξ.2 ), ε εθινγή ησλ αληηπξνζψπσλ ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην( Ν. 1180/1981, πνπ ηξνπνπνίζεθε κε λ.2196/1994,θαζψο θαη ηε ζπλζήθε Μάαζηξηρη,λ.2077/1992,πλζ. Δ.Κ., άξζξν 190), θαη ε εθινγή ησλ αξρψλ ησλ νξγαληζκψλ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο( άξζξν 102 παξ. 2 εδ β ) 17. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο ν ιαφο εθδειψλεη ηε βνχιεζή ηνπ γηα ηελ εθινγή ησλ αληηπξνζψπσλ ζηε Βνπιή, ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε θαη ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ελψ ηαπηφρξνλα, κε ην δεκνςήθηζκα ν ιαφο θαιείηαη λα απνθαζίζεη επζέσο γηα θξίζηκα εζληθά ζέκαηα ή γηα ζνβαξά θνηλσληθά δεηήκαηα. Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο : i. Η ανϊδειξη τησ Βουλόσ χκθσλα κε ην άξζξν 51 παξ. 3 ηνπ πληάγκαηνο, «Οη βνπιεπηέο εθιέγνληαη κε άκεζε, θαζνιηθή, κπζηηθή ςεθνθνξία απφ ηνπο πνιίηεο πνπ έρνπλ εθινγηθφ δηθαίσκα, φπσο λφκνο νξίδεη», δειαδή απφ ηνπο πνιίηεο πνπ απνηεινχλ ην εθινγηθφ ζψκα. Η εθινγή ησλ βνπιεπηψλ απνηειεί ηελ απνπδαηφηεξε αξκνδηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Δίλαη ε ζπνπδαηφηεξε εθδήισζε ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο. 17. ππξφπνπινο Κ.Φηι., Δηζαγσγή ζην πληαγκαηηθφ Γίθαην, Δθδ:άθθνπια, 2006, ζει Παληειήο Μ.Αληψλεο, Δγρεηξίδην πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Δθδνηηθφο Οξγαληζκφο Ληβάλε,2007, ζει.311 ν νπνίνο ζεσξεί πσο ε εθινγή ησλ αξρψλ ησλ ΟΣΑ δελ απνηειεί αξκνδηφηεηα ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο, δηφηη απηέο ηηο εθιέγνπλ νη δεκφηεο θάζε νξγαληζκνχ.

15 P a g e 15 Μέζσ ηεο αλάδεημεο ηεο Βνπιήο, ην εθινγηθφ ζψκα εθθξάδεη ηελ βνχιεζή ηνπ, ε νπνία απνηειεί θαη θξαηηθή βνχιεζε, ελψ ηαπηφρξνλα θαζνξίδεη ηελ πνιηηηθή ηεο ρψξαο γηαηί ε θπξίαξρε ιατθή βνχιεζε, ζα αλαρζεί ζε θξαηηθή απφθαζε. Δπηπιένλ είλαη ζεκαληηθφ λα πξνζζέζνπκε πσο έκκεζα κεηέρεη θαη ζε δχν άιιεο δηαδηθαζίεο, νη νπνίεο πξνθχπηνπλ απφ απηή ηελ αξκνδηφηεηά ηνπ λα αλαδεηθλχεη ηε Βνπιή. Μεηέρεη ζηε δηαδηθαζία αλαζεψξεζεο ηνπ πληάγκαηνο, θαζψο εθιέγεη ηε Βνπιή ε νπνία ζα απνθαζίζεη ζρεηηθά κε ηηο αλαζεσξήζηκεο δηαηάμεηο 18 (άξζξν 110 παξ. 3 ). Τπάξρεη επίζεο θαη ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ζε κία άιιε δηαδηθαζία, ηελ εθινγή ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, ζε πεξίπησζε πνπ ε Βνπιή δηαιπζεί ιφγσ αδπλακίαο εθινγήο ηνπ. ην ιαφ, σο αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο, αλήθεη φκσο θαη ν πξσηνγελήο θαζνξηζκφο ηεο γεληθήο πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο, πνπ εθθξάδεηαη κέζσ ηεο Κπβέξλεζεο, ε νπνία αληηπξνζσπεχεη ηελ θξαηνχζα ιατθή βνχιεζε, δειαδή ηελ θξαηηθή απφθαζε ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Η εθινγή ησλ Βνπιεπηψλ απνηειεί ηελ χςηζηε αξκνδηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο, θαζψο απνηειεί δηθαίσκα-ππνρξέσζε(ιεηηνχξγεκα) λα αλαδείμνπλ ηνπο θχξηνπο εθθξαζηέο ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο ζην Πνιίηεπκα. Δίλαη βαζηθφ λα αλαθέξνπκε πσο ην χληαγκα, νζνλ αθνξά ηηο βνπιεπηηθέο εθινγέο θαζηεξψλεη ηηο εμήο αξρέο : ηελ αξρή ηεο θαζνιηθφηεηαο, ηεο ηζφηεηαο ηεο ςήθνπ, ηεο ακεζφηεηαο ηεο ςεθνθνξίαο, ηεο κπζηηθφηεηαο ηεο ςήθνπ, ηεο ππνρξεσηηθήο ςεθνθνξίαο, ηεο ηαπηφρξνλεο δηεμαγσγήο ηεο ςεθνθνξίαο θαη ηεο αλφζεπηεο εθδήισζεο ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο. Οη αξρέο απηέο δηέπνπλ ηελ ςεθνθνξία θαη ηελ ςήθν θαη έρνπλ σο ζηφρν ηελ ειεχζεξε θαη αλφζεπηε εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο, έηζη φπσο αλαθέξακε παξαπάλσ. πγρξφλσο δηεπθνιχλνπλ θνηλσληθέο νκάδεο πνπ αληηκεησπίδνπλ δπζθνιίεο ζηελ άζθεζε απηνχ ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπο (π.ρ. κεηαλάζηεο, λαπηηθνί,άηνκα κε αλαπεξίεο), ελψ εληζρχεηαη ε απζεληηθφηεηα έθθξαζεο ηεο ιατθήο βνχιεζεο θαη ιατθήο θξίζεο, δεκηνπξγψληαο ηελ ππνρξέσζε ζηα θξαηηθά φξγαλα λα ηεξνχλ θαη λα πξνάγνπλ ηηο αξρέο απηέο, ψζηε ην απνηέιεζκα λα είλαη ε αλφζεπηε ζέιεζε ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο θαη ε πξναγσγή ηεο δεκνθξαηηθήο αξρήο. Οη αξρέο απηέο επίζεο δηέπνπλ ηφζν ηελ εθινγή ησλ ΟΣΑ πξψηνπ θαη δεπηέξνπ βαζκνχ, φζν θαη ησλ επξσβνπιεπηψλ θαη ηε ζπκκεηνρή ζε δεκνςήθηζκα 19. Βι.Βεληδέινο Β.Δπάγγεινο, φπ.παξ, ζει338

16 P a g e 16 ii. Η εκλογό των αρχών των Οργανιςμών Τοπικόσ Αυτοδιούκηςησ (ΟΤΑ) Άιιε κία βαζηθή αξκνδηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο είλαη ε εθινγή ησλ αξρψλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Η έλλνηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ζηελ πεξίπησζε απηή δηεπξχλεηαη, θαζψο ζηηο εθινγέο απηέο κπνξνχλ λα ςεθίδνπλ θαη πνιίηεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, θαζψο έρνπλ ηελ επξσπατθή ηζαγέλεηα, εθφζνλ βέβαηα πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ νξίδεη ν λφκνο. Η εθινγή ησλ ΟΣΑ είλαη θαη νπζίαλ νη δεκνηηθέο θαη θνηλνηηθέο εθινγέο, θαζψο θαη νη εθινγέο ησλ ππφινηπσλ βαζκίδσλ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Η αξκνδηφηεηα απηή ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο θαηνρπξψλεηαη κε ην άξζξν 102 παξ. 2 εδ β ηνπ πληάγκαηνο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία «Οη αξρέο ηνπο εθιέγνληαη κε θαζνιηθή θαη κπζηηθή ςεθνθνξία, φπσο λφκνο νξίδεη». Οη νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, κε βάζε ην άξζξν 102 ηνπ πληάγκαηνο, είλαη πξψηνπ θαη δεπηέξνπ βαζκνχ. Πξψηνπ βαζκνχ είλαη νη Γήκνη θαη νη Κνηλφηεηεο θαη δεπηέξνπ βαζκνχ είλαη νη Πεξηθέξεηεο, κεηά ηελ θαηάξγεζε ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ. Οη αξρέο ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο είλαη ηα Γεκνηηθά, Κνηλνηηθά θαη Ννκαξρηαθά πκβνχιηα θαη νη Γήκαξρνη, νη Πξφεδξνη ησλ Κνηλνηήησλ θαη νη Ννκάξρεο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ πσο ε δηαδηθαζία αλάδεημεο ησλ αξρψλ ησλ ΟΣΑ, κνηάδεη ζε κεγάιν βαζκφ κε ηε δηαδηθαζία εθινγήο ησλ βνπιεπηψλ, ππάξρνπλ εληνχηνηο θαη θάπνηεο δηαθνξέο 19. Η αλάδεημε ησλ ΟΣΑ απνηειεί κηα πνιχ βαζηθή αξκνδηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο, θαζψο εληζρχεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ε αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο θαη νη πνιίηεο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα επηιέγνπλ απφ κφλνη ηνπο ηηο αξρέο πνπ ζεσξνχλ θαηάιιειεο γηα ηελ επίιπζε ησλ δεηεκάησλ ηεο πεξηνρήο ηνπο. Δπίζεο, ε αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο θαηνρπξψλεηαη, ζηελ εθινγή ησλ αξρψλ ησλ ΟΣΑ, φρη κφλν κέζσ ηεο θαζνιηθήο θαη κπζηηθήο ςεθνθνξίαο πνπ επηβάιιεηαη θαη πξνβιέπεηαη ξεηψο απφ ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 102 παξ. 2, αιιά θαη κέζσ ηεο ηαπηφρξνλεο δηεμαγσγήο ησλ εθινγψλ απηψλ ζε φιε ηελ ρψξα. Έλα αθφκε ζεκείν πνπ πξέπεη λα επηζεκάλνπκε, είλαη πσο ζηηο δεκνηηθέο εθινγέο εθαξκφδεηαη, παξφηη δελ πξνβιέπεηαη ζπληαγκαηηθά, ε αξρή ηεο ακεζφηεηαο, ε άκεζε δειαδή απφ ην ιαφ εθινγή ησλ αξρψλ ησλ ΟΣΑ. Απηφ απνηειεί άιιε κία δπλαηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο γηα άκεζε ζπκκεηνρή ζε απηά πνπ ηνλ αθνξνχλ. 20. Βι. ππξφπνπινο Κ.Φηι., φπ.παξ, ζει.195

17 P a g e 17 iii. Η διεξαγωγό δημοψηφύςματοσ Σν δεκνςήθηζκα είλαη έλαο απφ ηνπο ηνπο ζεζκνχο άκεζεο Γεκνθξαηίαο, ε βαζηθφηεξε αξκνδηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο πνπ ην θαζηζηά φρη κφλν πεγή αιιά θαη θνξέα άζθεζεο εμνπζίαο. Σν δεκνςήθηζκα απνηειεί ηνλ ζεζκφ πνπ θαηνρπξψλεη ηελ άκεζε ζπκκεηνρή ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ζηελ άζθεζε ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο, θαζψο ν ιαφο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα απνθαζίδεη ν ίδηνο, απηνπξνζψπσο, γηα ηα ζέκαηα πνπ ηνλ αθνξνχλ. Καηά ην άξζξν 44 παξ.2 ηνπ πληάγκαηνο, «ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο πξνθεξχζζεη κε δηάηαγκα δεκνςήθηζκα γηα θξίζηκα εζληθά ζέκαηα, χζηεξα ζπφ απφθαζε ηεο απφιπηεο πιεηνςεθίαο ηνπ φινπ αξηζκνχ ησλ βνπιεπηψλ, πνπ ιακβάλεηαη κε πξφηαζε ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ». Δπίζεο θαηά ηελ παξ.3 ηνπ ίδηνπ άξζξνπ «Γεκνςήθηζκα πξνθεξχζζεηαη απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο κε δηάηαγκα θαη ςεθηζκέλα λνκνζρέδηα πνπ ξπζκίδνπλ ζνβαξφ θνηλσληθφ δήηεκα, εθηφο απφ ηα δεκνζηνλνκηθά...». Όπσο κπνξεί λα δηαπηζησζεί, γηα ην ηη απνηειεί θξίζηκν εζληθφ δήηεκα απνθαζίδεη ε θπβέξλεζε, ε νπνία είλαη θαη ε κφλε αξκφδηα ζην λα θξίλεη ηνλ φξν απηφ θαη λα ππνβάιιεη ην ζρεηηθφ αίηεκα ζηε βνπιή θαη κάιηζηα κε κε δηθαζηηθά θξηλφκελε θξίζε. Οη δηαηάμεηο απηέο πνπ πξναλαθέξζεθαλ πξνβιέπνπλ ηελ δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο ζε δχν πεξηπηψζεηο, πξψηνλ γηα θξίζηκα εζληθά ζέκαηα θαη δεχηεξνλ γηα ζνβαξφ θνηλσληθφ δήηεκα. Φπζηθά θαη νη δχν απηέο έλλνηεο ρξεηάδνληαη εξκελεία γηα λα γίλνπλ πην ζπγθεθξηκέλεο θαη εμεηδηθεχνληαη απφ απηφλ πνπ έρεη ηελ πξσηνβνπιία γηα ηελ δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο. Κξίζηκν εζληθφ ζέκα κπνξεί λα είλαη ζέκα εμσηεξηθήο αιιά θαη εζσηεξηθήο πνιηηηθήο. νβαξφ θνηλσληθφ δήηεκα κπνξεί λα αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ησλ θξίζηκσλ εζληθψλ ζεκάησλ, δηαθνξεηηθά, κπνξνχκε λα ζεσξήζνπκε σο ζνβαξά θνηλσληθά δεηήκαηα, δεηήκαηα ηέηνηα πνπ λα πξνθαινχλ θνηλσληθή δηαηαξαρή, αξθεί λα κελ έρνπλ δεκνζηνλνκηθφ πεξηερφκελν. Σν δεκνςήθηζκα αλήθεη ζηηο ακεζνδεκνθξαηηθέο αξκνδηφηεηεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο θαη αλακθηζβήηεηα ζπκβάιιεη ζηελ νπζηαζηηθή δηεχξπλζε ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο κε ην χληαγκα ηνπ 1975, ζχκθσλα κε ην άξζξν 44 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο, ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο είρε ηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα πξσηνβνπιίαο θαη απφθαζεο γηα ηελ δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο γηα θξίζηκα εζληθά δεηήκαηα, θαη κάιηζηα ρσξίο ε πξάμε απηή λα ρξεηάδεηαη ηελ πξνζππνγξαθή ηνπ Αξκφδηνπ Τπνπξγνχ, αζθψληαο έηζη έιεγρν ζην Κνηλνβνχιην. Με ηελ αλαζεψξεζε, φκσο ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975, ην 1986, ηελ απφθαζε ηελ ιακβάλεη ε βνπιή κε απφιπηε πιεηνςεθία ησλ βνπιεπηψλ κεηά απφ πξσηνβνπιία ηεο Κπβέξλεζεο. ηελ πεξίπησζε ηνπ θνηλσληθνχ δεκνςεθίζκαηνο, ε πξνθήξπμε ηνπ δεκνςεθίζκαηνο, ζρεηίδεηαη κε έλα ςεθηζκέλν λνκνζρέδην, πνπ ε πιεηνςεθία ηεο βνπιήο ςήθηζε θαη ξπζκίδεη ζνβαξφ θνηλσληθφ δήηεκα. Η κεηνςεθία είλαη απηή (2/5 βνπιεπηψλ) πνπ πξνηείλεη ην δεκνςήθηζκα Βι. ππξφπνπινο Κ.Φηι, φπ.παξ.,ζει 197

18 P a g e 18 Σν δεκνςήθηζκα απνηειεί ηνλ αλψηαην ζεζκφ άκεζεο δεκνθξαηίαο, θαζψο έρεη απνθαζηζηηθφ ραξαθηήξα, αλεμαξηήησο ηνπ αληηθεηκέλνπ ηνπ. Έρεη ηππηθή δχλακε ίδηα κε απηήλ ηνπ λφκνπ, απνκέλσο κφλν κε λεφηεξν λφκν κπνξεί λα θαηαξγεζεί ή κε ζπληαγκαηηθή δηάηαμε, θη φρη κε πξάμεηο ηεο δηνίθεζεο. Πάξαπηα, έρεη απμεκέλε νπζηαζηηθή δχλακε, δηφηη απνηειεί απφθαζε ηνπ ίδηνπ ηνπ Λανχ απηνπξνζψπσο, θη φρη ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπ. Μπνξεί ην δεκνςήθηζκα λνκηθά λα κελ δεζκεχεη ην θνηλνβνχιην, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα φκσο δελ,κπνξεί λα ελεξγήζεη ελάληηα ζηε ζέιεζε ηνπ Λανχ, θαζψο απνηειεί απιά εθπξφζσπφο ηνπ, θη νθείιεη λα ιακβάλεη ηηο απνθάζεηο πνπ επηζπκεί ν Λαφο. Δπνκέλσο, απφ απηήλ ηελ άπνςε, ην δεκνςήθηζκα είλαη δεζκεπηηθί γηα φια ηα φξγαλα ηνπ Κξάηνπο. Σα πιενλεθηήκαηα ηνπ δεκνςεθίζκαηνο είλαη πνιιά θαη ζρεηίδνληαη κε ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ παξέρεη 1. Μπνξεί, ινηπφλ, λα εμαζθαιίζεη πνιηηηθή, νηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα θαη αλάπηπμε, κπνξεί λα έρεη εηξελεπηηθή, ελσηηθή, ζηαζεξνπνηεηηθή ιεηηνπξγία, λα κπνξεί λα ζπλαηλεί κε ηνπο αληηπξνζψπνπο, λα ηνπο ειέγρεη θαη λα ηνπο δηνξζψλεη, ελψ ηαπηφρξνλα ιεηηνπξγεί θαη σο λνκηκνπνίεζε θαη επηθχξσζε ησλ θξαηηθψλ νξγάλσλ. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη θαη ε δηαηηεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ δεκνςεθίζκαηνο θιπ. iv. Η ανϊδειξη των αντιπροςώπων ςτο Ευρωπαώκό Κοινοβούλιο Αθφκε κία αξκνδηφηεηα ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο ππφ δηεπξπκέλε ζχλζεζε, είλαη απηή πνπ εηζήρζε κε ηνλ λφκν 1180/1981, φπσο απηφο ηξνπνπνηήζεθε απφ ηνλ λφκν 2196/1994, ε εθινγή ησλ εζληθψλ αληηπξνζψπσλ ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Ο ιαφο, ζηελ πεξίπησζε απηή εθιέγεη ηνπο Έιιελεο αληηπξνζψπνπο ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηνπο επξσβνπιεπηέο. Οη επξσεθινγέο δηελεξγνχληαη αλά πεληαεηία, θαη νη αξρέο πνπ ηελ δηέπνπλ είλαη ε αξρή ηεο θαζνιηθήο ςεθνθνξίαο, ε αξρή ηεο ακεζφηεηαο θαη ε αξρή ηεο κπζηηθφηεηαο (ή νξζφηεξα, αξρή ηνπ απνξξήηνπ) 21. Γεληθφηεξα εθαξκφδνληαη νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ ςήθν θαη ηελ ςεθνθνξία. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο ζηηο εθινγέο απηέο, ην εθινγηθφ ζψκα δελ απνηειείηαη κφλν απφ Έιιελεο πνιίηεο πνπ έρνπλ ην δηθαίσκα ηνπ εθιέγεηλ, αιιά θαη απφ ηνπο πνιίηεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο(θνηλνηηθνί εθινγείο) 22 πνπ κέλνπλ ζηελ Διιάδα, απηνί δειαδή πνπ έρνπλ ηελ επξσπατθή ηζαγέλεηα. 22. Βι. Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, φπ.παξ., ζει.742 επ. 23. Μαπξηάο Γ.Κψζηαο, φπ.παξ., ζει. 395 επ.

19 P a g e 19 β. Η ϊςκηςη τησ πολιτικόσ εξουςύασ από το Εκλογικό Σώμα Σν εθινγηθφ ψκα ζπκκεηέρεη ζηελ άζθεζε ηεο πνιηηηθήο εμνπζίαο κε πνιινχο ηξφπνπο, πνπ ην θαζηζηνχλ ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο. Μέζα απφ ηελ ζπκκεηνρή ηνπ, δηακνξθψλεη θαη ραξάδεη ηελ πνιηηηθή νξγάλσζε ηνπ θξάηνπο, δεζκεχνληαο ηνπο θξαηηθνχο ιεηηνπξγνχο λα αθνινπζνχλ ηελ πνξεία απηή πνπ ραξάδεη ην αλψηαην φξγαλν. Σν εθινγηθφ ζψκα αζθεί πνιηηηθή εμνπζία 23 κέζσ ηεο ζπκκεηνρήο ζηα πνιηηηθά θφκκαηα, κε ηελ ζπκκεηνρή ηνπ ζηηο εθινγέο θαη ζηα δεκνςεθίζκαηα. Ο ιαφο σο πνιηηηθφ φξγαλν, έρεη ζηελ θαηνρή ηνπ θαη ηελ πνιηηηθή εμνπζία, δεζκεχνληαο ηα ππφινηπα θξαηηθά φξγαλα λα ζπκκνξθψλνληαη ζηηο επηηαγέο ηνπ. Ο ιαφο αζθψληαο λνκνζεηηθή εμνπζία θαη εθηειεζηηθή ην κέξνο ηνπ ζρεκαηηζκνχ ηεο απφθαζεο θαη ηνπ θαζνξηζκνχ ηεο γεληθήο πνιηηηθήο, φρη ηελ εθηέιεζε-, κπνξεί λα εθθξάζεη ηελ ζέιεζή ηνπ θαη λα ηελ αλάγεη ζε θξαηηθή απφθαζε. Πξψηνο ηξφπνο ζπκκεηνρήο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο ζηελ άζθεζε ηεο πνιηηηθήο εμνπζίαο είλαη ε ζπκκεηνρή ηνπ ζηα πνιηηηθά θφκκαηα. Η άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο θαη ε πξαγκαηηθή εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο, δελ ζα κπνξνχζε λα είλαη δπλαηή ρσξίο ηελ ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηα πνιηηηθά θφκκαηα. Έρνληαο ηελ δπλαηφηεηα απηήλ, νη πνιίηεο κπνξνχλ λα δηακνξθψζνπλ ηελ πνιηηηθή ηνπ θφκκαηνο θαη λα ην επεξεάζνπλ, ηεξνπκέλεο πάληα ηεο εζσθνκκαηηθήο δεκνθξαηίαο. Με ην άξζξν 29 παξ.1 ηνπ πληάγκαηνο, θαηνρπξψλεηαη ε δπλαηφηεηα ίδξπζεο πνιηηηθνχ θφκκαηνο πνπ ζα ιεηηνπξγεί κε βάζε ηηο αξρέο ηεο δεκνθξαηίαο θαη ζα ζηνρεχεη ζηελ ελίζρπζή ηεο. Η ίδξπζε πνιηηηθνχ θφκκαηνο απνηειεί πνιηηηθφ δηθαίσκα. Κάζε πνιηηηθφ θφκκα, εθθξάδεη έλα ηκήκα ηνπ ιανχ, απνηειεί κία απφ ηηο θξαηηθέο ζειήζεηο, θαη αλάινγα κε ηελ επηξξνή ηνπ, κπνξεί λα αλαρζεί ζε θξαηηθή απφθαζε. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο ζηα θφκκαηα πξέπεη λα ππάξρεη εζσθνκκαηηθή δεκνθξαηία, πνπ ζα βνεζάεη ζηελ ελίζρπζε ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο 24. «Έιιελεο πνιίηεο πνπ έρνπλ ην εθινγηθφ δηθαίσκα κπνξνχλ ειεχζεξα λα ηδξχνπλ θαη λα ζπκκεηέρνπλ ζε πνιηηηθά θφκκαηα, πνπ ε νξγάλσζε θαη ε δξάζε ηνπο νθείιεη λα εμππεξεηεί ηελ ειεχζεξε ιεηηνπξγία ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο». Σν πνιηηηθφ δηθαίσκα, είλαη δηθαίσκα ενεργητικής σσμμετοτής 25 ζηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηθή δσή ηεο ρψξαο (status actives) πνπ εμεηδηθεχεη ηελ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 5 παξ.1 ηνπ πληάγκαηνο, πνπ εμαζθαιίδεη ην δηθαίσκα ηεο πολιτικής σσμμετοτής. 24. Γεκεηξφπνπινο, φπ.παξ., ζει Παπαδεκεηξίνπ Γηψξγνο, Σα φξγαλα ηνπ Κξάηνπο, εθδ:αλη.άθθνπια, 1981, ζει Βεληδέινο, φπ.παξ., ζει 340

20 P a g e 20 Έλαο δεχηεξνο ηξφπνο ζπκκεηνρήο ηνπ Δθινγηθνχ ψκαηνο ζηελ άζθεζε ηεο πνιηηηθήο εμνπζίαο, είλαη ε ζπκκεηνρή ζηηο εθινγέο. Μέζσ ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ εθινγηθή δηαδηθαζία, ν ιαφο επηιέγεη ζπγθεθξηκέλν πνιηηηθφ πξφγξακκα. Ο ιαφο κε ηελ ζπκκεηνρή ηνπ ζηηο εθινγέο, ςεθίδεη έλα ζπγθεθξηκέλν θφκκα, ην νπνίν απνηειεί θνξέα ηεο ζέιεζήο ηνπ, ζηελ ζπλέρεηα, ην θφκκα πνπ εθθξάδεη ηελ ζέιεζε ηνπ κεγαιχηεξνπ κέξνπο-ηκήκαηνο ηνπ ιανχ ζα απνηειέζεη ην θξαηηθφ φξγαλν, θαη ε θπξίαξρε θξαηηθή ζέιεζε ζα αλαρζεί ζε θξαηηθή απφθαζε. Η θξαηηθή απηή απφθαζε, απνηειεί ηνλ δξφκν πνπ ζα αθνινπζήζνπλ ηα θξαηηθά φξγαλα. Σν πην ζεκαληηθφ είλαη πσο ν δξφκνο απηφο έρεη ραξαθηεί απφ ηνλ ίδην ην ιαφ, θαζνξίδνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηελ πνιηηηθή ηεο ρψξαο. Οη εθινγέο έρνπλ δεκνςεθηζκαηηθφ ραξαθηήξα. Οη εθινγείο δελ ςεθίδνπλ πξφζσπα κφλν, αιιά θαη πνιηηηθφ πξφγξακκα. Απηφ απνηειεί απφδεημε ηεο απνρψξεζεο ηνπ αληηπξνζσπεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη επηθξάηεζε ηεο ζχγρξνλεο,κηθηήο δεκνθξαηίαο. Δπίζεο ν δεκνςεθηζκαηηθφο ραξαθηήξαο ησλ εθινγψλ εηζάγεη θαη έλα λέν είδνο δεκνθξαηίαο, ηελ θνκκαηηθή δεκνθξαηία 26. Σν πην ζεκαληηθφ ζηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηηο εθινγέο, είλαη πσο ε ζπκκεηνρή ηνπο είλαη ππνρξεσηηθή, θαη απηφ θαζηεξψλεηαη απφ ην άξζξν 51 παξ.5 ηνπ πληάγκαηνο. Η ππνρξεσηηθή ςεθνθνξία θαζνξίδεη θαι ηελ λνκηθή θχζε ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο. Σν εθινγηθφ δηθαίσκα είλαη θαηαξράο έλα ζεκειηψδεο δηθαίσκα, κε ηελ έλλνηα φηη αλήθεη ζε φινπο ηνπο πνιίηεο πιεξνχλ ηηο απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο θαη αζθείηαη απφ απηνχο ειεχζεξα 27. χκθσλα κε απφςεηο άιισλ ην εθινγηθφ δηαθίσκα είλαη δεκφζην ιεηηνχξγεκα, απνηειεί δειαδή θαζήθνλ θαη αξκνδηφηεηα ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο, ηελ νπνία νθείιεη λα αζθεί. Πην ζσζηφ φκσο απφ απηέο ηηο απφςεηο, είλαη λα δερηνχκε πσο ην εθινγηθφ δηθαίσκα είλαη θαη ζεκειηψδεο δηθαίσκα θαη δεκφζην ιεηηνχξγεκα. Η άζθεζε ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο ζπκπεξηιακβάλεη δχν βαζηθέο αξρέο, ηελ αξρή ηεο θαζνιηθφηεηαο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 51 παξ.3 εδ.α, ηεο ςήθνπ,πνπ πξνθχπηεη απφ ην ραξαθηεξηζκφ ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο σο ζεκειηψδεο,θαη ηελ αξρή ηεο ππνρξεσηηθφηεηαο,ζχκθσλα κε ην άξζξν 51 παξ.5, πνπ πξνθχπηεη απφ ην ραξαθηεξηζκφ ηνπ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο σο δεκφζην ιεηηνχξγεκα. Με ιίγα ιφγηα ην εθινγηθφ δηθαίσκα απνηειεί «ιεηηνπξγηθφ δηθαίσκα» Βι. Γεκεηξφπνπινο, φπ.παξ., ζει.483 επ. 28. Ράηθνο Γ.Αζαλάζηνο, φπ.παξ., ζει Βι. Μηραειίδε Ννπάξν, Γίθαηνλ θαη θνηλσληθή ζπλείδεζηο, 1972, ζει.217επ

21 P a g e 21 Ο ηξίηνο ηξφπνο ζπκκεηνρήο ηνπ ιανχ ζηελ άζθεζε ηεο πνιηηηθήο εμνπζίαο είλαη ε ζπκκεηνρή ηνπ ζηα δεκνςεθίζκαηα. Όπσο αλαθέξακε θαη παξαπάλσ, ην δεκνςήθηζκα απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεζκνχο άκεζεο δεκνθξαηίαο, δειαδή άκεζεο ζπκκεηνρήο ζηελ άζθεζε ηεο εμνπζίαο. Ο ιαφο θαζνξίδεη ζεκαληηθά εζληθά δεηήκαηα θαη εθθξάδεη ηελ γλψκε ηνπ ζε ςεθηζκέλα λνκνζρέδηα, θαη ε απφθαζή ηνπ είλαη δεζκεπηηθή. ηελ απφθαζε απηή δελ κεζνιαβνχλ νη αληηπξφζσπνη, θη έηζη ην εθινγηθφ ζψκα κπνξεί λα απνθαζίδεη γηα δηάθνξα ζπνπδαία ζέκαηα. Δίλαη ζεκαληηθφ λα πξνζδηνξίζνπκε ηη ελλννχκε φηαλ κηιάκε γηα άζθεζε ηεο πνιηηηθήο εμνπζίαο απφ ην εθινγηθφ ζψκα. Όηαλ αλαθεξφκαζηε ζηελ πνιηηηθή εμνπζία ελλννχκε θαηαξράο ηελ λνκνζεηηθή εμνπζία. Ο ιαφο κέζσ ησλ βνπιεπηψλ εθπξνζσπείηαη, αζθψληαο λνκνζεηηθή εμνπζία θαη θαηεπζχλνληαο ηελ γεληθή πνιηηηθή ηεο ρψξαο. Ο ιαφο φκσο αζθεί λνκνζεηηθή εμνπζία φρη κφλν κέζσ ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπ αιιά θαη άκεζα, κέζσ ηνπ λνκνζεηηθνχ δεκνςεθίζκαηνο. Έηζη ην εθινγηθφ ζψκα αλαγλσξίδεηαη σο λνκνζεηηθφ φξγαλν πνπ αζθεί ηηο ίδηεο αξκνδηφηεηεο κε ηελ Βνπιή, θαζφζνλ ην δεκνςήθηζκα δηεμάγεηαη γηα θάζε ζέκα εθηφο ησλ δεκνζηνλνκηθψλ θαη θπζηθά εθηφο ησλ άξζξσλ πνπ πξνβιέπνληαη ζην άξζξν 110 ηνπ πληάγκαηνο θαη δελ ππφθεηληαη ζε αλαζεψξεζε νχηε κέζσ δεκνςεθίζκαηνο. Φπζηθά νη αξκνδηφηεηεο ηεο βνπιήο έρνπλ θαη δηθαζηηθφ θαη δηνηθεηηθφ πεξηερφκελν. Απηέο νη πιεπξέο ηεο αξκνδηφηεηαο ηεο βνπιήο δελ αλήθνπλ θαη ζηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Ο ιαφο έρεη κφλν λνκνζεηηθέο αξκνδηφηεηεο πνπ πξνθχπηνπλ θαη απφ ηηο πεξηπηψζεηο δηεμαγσγήο ησλ δεκνςεθηζκάησλ 29. Ο ιαφο δελ είλαη δηθαζηηθφ φξγαλν θαη θπζηθά απφ ηελ δηνίθεζε κπνξεί λα έρεη αξκνδηφηεηεο κφλν ζε ζρέζε κε ηελ ζέζπηζε λφκσλ, αιιά φρη ζε ζρέζε κε ηελ εθηέιεζε. Ο ιαφο κπνξεί λα επηιέγεη ηα πξφζσπα ηεο δηνίθεζεο, λα νξίδεη ην πιαίζην ηεο πνιηηηθήο ηνπο αιιά δελ κπνξεί λα εθηειέζεη νχηε θαη λα δηθάζεη. Ο ιαφο είλαη πνιηηηθφ, λνκνζεηηθφ φξγαλν, έρεη λνκνζεηηθέο αιιά φρη δηθαζηηθέο ή δηνηθεηηθέο αξκνδηφηεηεο. Μπνξεί λα παξάγεη λφκνο κέζσ ηνπ ζεζκνχ ηνπ δεκνςεθίζκαηνο πνπ ζα έρνπλ ηζρχ λφκνπ πνπ παξάγεηαη απφ ηελ βνπιή, δειαδή θαηψηεξε ηνπ πληάγκαηνο, αλψηεξε ησλ θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ ηεο δηνίθεζεο θαη ηππηθά ηζνδχλακνη ησλ λφκσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ βνπιή. 30. Γεκεηξφπνπινο, φπ.παξ., ζει. 634 επ.

22 P a g e 22 γ. Θεςμού ϊμεςησ Δημοκρατύασ Οη ζεζκνί άκεζεο δεκνθξαηίαο,είλαη νη ζεζκνί πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ άζθεζε ηεο εμνπζίαο απφ ηνλ ίδην ηνλ ιαφ. Σξεηο είλαη νη ζεζκνί ηεο άκεζεο δεκνθξαηίαο, ην δεκνςήθηζκα, ε ιατθή λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία θαη ε αλάθιεζε. Σν δεκνςήθηζκα, φπσο αλαθέξακε παξαπάλσ απνηειεί ηνλ ζεκαληηθφηεξν ζεζκφ άκεζεο δεκνθξαηίαο, θαζψο ην εθινγηθφ ζψκα θαιείηαη λα πάξεη ην ίδην απνθάζεηο γηα ηα ζέκαηα πνπ ην αθνξνχλ. Γεκνςήθηζκα είλαη ην ιεγφκελν referendum, θαζψο ην plebiscitum δελ απνηειεί δεκνςήθηζκα ζηελ θπξηνιεμία ηνπ φξνπ, γηαηί δελ πθίζηαηαη πξνζσπηθφ δεκνςήθηζκα. Ο ιαφο ζην δεκνςήθηζκα απνηειεί φρη κφλν πεγή αιιά θαη θνξέα ηεο εμνπζίαο. Έλαο δεχηεξνο ζεζκφο άκεζεο δεκνθξαηίαο είλαη ε λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ησλ πνιηηψλ πνπ δηαθξίλεηαη ζε θνηλνβνπιεπηηθή θαη δεκνςεθηζκαηηθή. Ο ζεζκφο απηφο δελ πξνβιέπεηαη ζην ειιεληθφ ζχληαγκα πνπ ηελ λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ηελ έρεη είηε ε Βνπιή είηε ε Κπβέξλεζε. Η λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ραξαθηεξίδεηαη θνηλνβνπιεπηηθή, φηαλ απεπζχλεηαη ζην θνηλνβνχιην, θαη δεκνςεθηζκαηηθή φηαλ απεπζχλεηαη πξνο ην εθινγηθφ ζψκα. Φπζηθά ζηελ δεχηεξε πεξίπησζε κνηάδεη ζε κεγάιν βαζκφ κε ην δεκνςήθηζκα. Τπάξρεη θαη ε κηθηή λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ησλ πνιηηψλ, ε νπνία μεθηλά σο θνηλνβνπιεπηηθή, αιιά αλ δελ ππνζηεξηρηεί απφ ην θνηλνβνχιην, κεηαηξέπεηαη ζε δεκνςεθηζκαηηθή. ε κηθηή απηή λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία θαηνρπξψλεηαη ζε πνιιά νκφζπνλδα θξάηε ηεο Γεξκαλίαο. Η λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ησλ πνιίηψλ, εκθαλίδεηαη ζε πνιιά θξάηε, φπσο ηελ Διβεηία, ηελ Απζηξία, ηελ Ιηαιία θιπ. ην δηθφ καο ηζρχνλ χληαγκα, ζην άξζξν 73 παξ. 1, ην λνκνζεηηθφ έξγν αλήθεη ζηελ Βνπιή θαη ηελ Κπβέξλεζε. Καζηεξψλεηαη, ινηπφλ ε έκκεζε λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία. Η άκεζε λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ησλ πνιηηψλ, δηαθέξεη απφ ην δεκνςήθηζκα θαζψο ε απφθαζε απηή ηνπ ιανχ δελ είλαη απνθαζηζηηθή αιιά εηζεγεηηθή 30. πγρξφλσο ε απφθαζε δελ ιακβάλεηαη απφ φιν ην εθινγηθφ ζψκα αιιά απφ έλα ηκήκα ηνπ. Η λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία είλαη ζηελ θπξηνιεμία ην πξνεγνχκελν ζηάδην πξηλ ην δεκνςήθηζκα. Η αλάθιεζε απνηειεί ηνλ ηξίην ζεζκφ άκεζεο δεκνθξαηίαο, ν νπνίνο δηαθέξεη απφ ηνπο δχν πξνεγνχκελνπο, θαζψο δελ απνηειεί κέζν γηα ηελ λνκνζεηηθή δηαδηθαζία, αιιά κέζν ειέγρνπ. ηελ αλάθιεζε δχλαηαη λα αλαθιεζεί ζπγθεθξηκέλνο θνξέαο αμηψκαηνο, φηαλ ζπγθξνχεηαη ε ζέιεζή ηνπ κε απηήλ ηνπ εθινγέα. Η αλάθιεζε κνηάδεη κε ην δεκνςήθηζκα, ζην γεγνλφο φηη θαη νη δχν ζεζκνί απνηεινχλ απνθάζεηο ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο θαη κε ηελ λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία θαζψο θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ελεξγνπνηείηαη ην εθινγηθφ ζψκα. 31. Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, φπ.παξ., ζει.516 επ.

23 P a g e 23 «ΕΠΙΛΟΓΟ» Με βάζε φια απηά πνπ αλαθέξζεθαλ, κπνξνχκε λα έρνπκε κία ζθαηξηθφηεξε εηθφλα ζρεηηθά κε ηελ ζέζε πνπ θαηέρεη ην εθινγηθφ ζψκα ζηε ζχρξνλε δεκνθξαηηθή θνηλσλία. Δχινγα κπνξνχκε λα κηιήζνπκε γηα ηελ εηζρψξεζε κηαο ηέηαξηεο εμνπζίαο, αλψηεξεο απφ ηηο ηξεηο πξνυπάξρνπζεο λνκνζεηηθή, εθηειεζηηθή, δηθαζηηθή -, ηεο εμνπζίαο ηνπ Λανχ. Ο ιαφο απνηειεί ην αλψηαην θξαηηθφ φξγαλν. ήκεξα ζεσξείηαη φρη κφλν πεγή αιιά θαη θνξέαο ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. Γε ζα κπνξνχζακε θπζηθά λα παξαιείςνπκε, πσο γηα λα ηζρπξνπνηεζεί θαη λα πξαγκαηνπνηεζεί, φρη κφλν ζεσξεηηθά αιιά θαη πξαθηηθά απηή ε ηδηαίηεξε ζέζε ηνπ ιανχ ζην ειιεληθφ χληαγκα, ζα ήηαλ ζεκαληηθφ λα ελεξγνπνηνχληαη θάπνηνη ζεζκνί πνπ ζηε ζχγρξνλε δεκνθξαηία πξνβιέπνληαη αιιά δελ πξαγκαηνπνηνχληαη. Σν γεγνλφο φηη ην χληαγκα πξνβιέπεη ην ζεζκφ ηνπ δεκνςεθίζκαηνο, απνηειεί πξάγκαηη έλα ζεκαληηθφ βήκα γηα ηελ νπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ηνπ ιανχ άκεζα ζηελ θξαηηθή εμνπζία, θη φρη κφλν έκκεζα. Δληνχηνηο, ην δεκνςήθηζκα, ζα απνηειέζεη έλαλ ζεζκφ ρσξίο νπζία αλ δελ ελεξγνπνηεζεί απφ ην χληαγκα. Με ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ δεκνςεθίζκαηνο, ζα δηλφηαλ ιχζε ζε πνιιά απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ θαηαηξχρνπλ ηνλ Έιιελα πνιίηε, θαζψο ν ίδηνο, άκεζα ζα ιάκβαλε απνθάζεηο γηα ηα ζέκαηα πνπ ηνλ αθνξνχλ. Δμάιινπ, φπσο έιεγε ν Αξηζηνηέιεο, νη πνιινί κπνξνχλ λα θαηαθέξνπλ πεξηζζφηεξα απφ ηνπο ιίγνπο δηφηη έρνπλ ζπζζσξεπκέλε γλψζε θαη δπλαηφηεηεο, πνπ αλ ηηο ελψζνπλ κπνξνχλ λα ιχζνπλ ηα πξνβιήκαηα ηεο θνηλσλίαο. Γηα λα γίλεη απηφ πξαγκαηηθφηεηα, ζεκαληηθφ ζα ήηαλ λα πξνβιεπφηαλ απφ ην χληαγκα ε πξσηνβνπιία ησλ πνιηηψλ, φπσο αλαθέξακε παξαπάλσ. Έηζη ζα κπνξνχλ νη πνιίηεο λα ιακβάλνπλ ηελ πξσηνβνπιία γηα δεκνςήθηζκα, φπνηε έλα ζέκα ήηαλ θξίζηκν γηα ηελ ειιεληθή θνηλσλία. Απηφ ζα απνηεινχζε έλα κεγάιν βήκα απφ ηελ κηθηή δεκνθξαηία ζηελ άκεζε δεκνθξαηία, έλα κεγάιν βήκα πξνο ηνλ Λαφ.

24 P a g e 24 «ΠΕΡΙΛΗΨΗ - SUMMARY» ηα ειιεληθά: Σν εθινγηθφ ζψκα είλαη ν Λαφο ππφ ζηελή έλλνηα θαη απνηειεί ην αλψηαην φξγαλν ηνπ θξάηνπο. Η ζεκαζία ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο θαηνρπξψλεηαη ζην ειιεληθφ χληαγκα ζηα άξζξα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο. Σν εθινγηθφ ζψκα απνηειείηαη απφ ηνπο πνιίηεο πνπ έρνπλ δηθαίσκα ςήθνπ, θαη έρεη ηηο εμήο αξκνδηφηεηεο: ηελ αλάδεημε ησλ βνπιεπηψλ, ηελ εθινγή ησλ αξρψλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ηελ δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο θαη ηελ εθινγή ησλ αληηπξνζψπσλ ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Δπίζεο ην εθινγηθφ ζψκα απνηειεί πεγή θαη θνξέα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο θαη απηφ γίλεηαη θαλεξφ απφ ηελ ζπκκεηνρή ηνπ άκεζα ή έκκεζα ζηελ πνιηηηθή εμνπζία. In English: The electorate is the people in the strict sense and is the supreme organ of the State. The importance of the electorate in the Greek Constitution enshrined in articles which refer to the principle of popular sovereignty. The electorate consists of citizens who have the right to vote, and has the following responsibilities: the appointment of members, the election of local authorities, the referendum and the election of representatives to the European Parliament. Also the electorate is a source and body of State power and it becomes obvious from the participating directly or indirectly in political power.

25 P a g e 25 «ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ» 1. Βεληδέινο Β.Δπάγγεινο, Μαζήκαηα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Θεζζαινλίθε, Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, εθδ: άθθνπια, Καιακπάθνπ Διέλε, Πνιηηηθνί ζεζκνί θαη Οξγάλσζε ηνπ Κξάηνπο, εθδ: Μ.Μπνξκνπδάθε θαη ΙΑ Ο.Δ., Καζηκάηεο Γηψξγνο, πληαγκαηηθφ Γίθαην ΙΙ, εθδ: Αλη.Ν.άθθνπια, Μαπξηάο Γ.Κψζηαο, Σν πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αζήλα Κνκνηελή, εθδ:αλη.ν.άθθνπια, έθδνζε 4 ε, Μηραειίδεο Ννπάξνο, Γίθαηνλ θαη θνηλσληθή ζπλείδεζηο, Παληειήο Μ.Αληψλεο, Δγρεηξίδην πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Δθδνηηθφο Οξγαληζκφο Ληβάλε, Παπαδεκεηξίνπ Γηψξγνο, Σα φξγαλα ηνπ Κξάηνπο, εθδ: Αλη.άθθνπια, Πηθξακέλνο Ν.Μηράιεο, Παπαδεκεηξίνπ Γηψξγνο, Η αξρή ηεο ειεχζεξεο θαη αλφζεπηεο εθδήισζεο ηεο ιατθήο ζέιεζεο, Αζήλα Κνκνηελή, εθδ: άθθνπια, Ράηθνο Αζαλάζηνο, Παξαδφζεηο πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ Σφκνο Α, έθδνζε 14 ε, Αζήλαη, ππξφπνπινο Κ.Φηι., Δηζαγσγή ζην πληαγκαηηθφ Γίθαην, εθδ: άθθνπια, 2006

26 P a g e 26 «ΛΗΜΜΑΣΑ» Δθινγηθφ ψκα Αξκνδηφηεηεο Άκεζε Γεκνθξαηία Λατθή Κπξηαξρία Γεκνςήθηζκα Δθινγέο Πνιηηηθή Δμνπζία Κξαηηθή Δμνπζία Πξνζφληα Κσιχκαηα Γηθαίσκα Τπνρξέσζε Λεηηνχξγεκα Κξαηηθφ φξγαλν Άκεζνο Κξαηηθή ζέιεζε Κξαηηθή απφθαζε Electorate Responsibilities Direct Democracy Popular Sovereignty Referendum Elections Political Power State Authority Qualifications Impediments Right Obligation Vocation State institution Direct State wil State decision