Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Δίκαιο και Μηχανική στην Ενέργεια» Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία

Transcript

1 Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Δίκαιο και Μηχανική στην Ενέργεια» Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Ρόλος και Υποχρεώσεις του Διαχειριστή Συγγραφέας Αικατερίνη Β. Κοντογιάννη Επιστημονικός Υπέυθυνος Προγράμματος Καθηγητής Παναγιώτης Γκλαβίνης Θεσσαλονίκη, Οκτώβρης

2 Η παρούσα εργασία αποτελεί διπλωματική εργασία στo πλαίσιo του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Δίκαιο και Μηχανική της Ενέργειας» που συνδιοργανώνεται από τη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ιδίου ως άνω Πανεπιστημίου. Αντί ευχαριστιών, 2

3 Εισαγωγή - Περίληψη Κεφάλαιο 1: Ευρωπαϊκό Περιβάλλον Βασικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμοί Κεφάλαιο 2: Υποχρεώσεις Τρόπος Λειτουργίας Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων 2.1: Γενικές Αρμοδιότητες Διαχειριστή ΜΔΣ 2.2: Διαχείριση Συστήματος Διανομής 2.3: Τήρηση αρχείων για την εκκαθάριση της αγοράς 2.4: Πληροφόρηση Δημοσιοποίηση Πληροφοριών και Στοιχείων 2.5: Υποχρεώσεις στο Πλαίσιο της διαδικασίας διαχείρισης Μετρητών και Μετρήσεων 2.6: Αρμοδιότητες Διαχειριστή Έναντι Παραγωγών 2.7: Αρμοδιότητες Διαχειριστή σχετικά με φορτία. 2.8: Υποχρεώσεις του Διαχειριστή σχετικά με τις επικουρικές υπηρεσίες 2.9 Ανάπτυξη Δικτύου και αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών Κεφάλαιο 3: Παρουσίαση Περιπτώσεων Λειτουργίας Διαχειριστή ΜΔΣ 3.1: Case study Ελλάδα 3.1.1: Κύρια αντικείμενα εργασιών του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή των ΜΔΝ Σχέση μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή των ΜΔΝ και ΔΕΗ ΑΕ Εξασφάλιση Ανεξαρτησίας του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ Εξασφάλιση Οικονομικής Ανεξαρτησίας του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ Ρύθμιση Διαδικασιών Έγκρισης και Διάθεσης των απαραίτητων πόρων που σχετίζονται με τη Διαχείριση των ΜΔΝ Διοικητική Δομή του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή των ΜΔΝ 3.2: Case study Κύπρος 3.3: Case study Ισλανδία 3.4: Κανάρια νησιά Κεφάλαιο 4: Συμπεράσματα References 3

4 Εισαγωγή - Περίληψη Η εργασία αυτή εκπονήθηκε από τη Δικηγόρο Αικατερίνη Κοντογιάννη στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος ειδίκευσης στο Δίκαιο και τη Μηχανική της Ενέργειας. Στόχος της είναι να παρουσιαστεί το ισχύον πλαίσιο λειτουργίας ενός Διαχειριστή Ηλεκτρικού Δικτύου Ενέργειας σε Μη Διασυνδεδεμένα Συστήματα. Τέτοιου είδους μη διασυνδεδεμένα συστήματα αποτελούν τόσο τα νησιά, όσο και απομακρυσμένες ηπειρωτικές περιοχές στον πλανήτη, των οποίων η διασύνδεση κρίνεται είτε ως τεχνικά ανέφικτη, είτε ως μη συμφέρουσα. Ο Διαχειριστής υπόκειται στον έλεγχο του εκάστοτε Ρυθμιστή Ενέργειας (στην Ελλάδα, της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας - ΡΑΕ) και η λειτουργία του εναρμονίζεται αναγκαστικά με τις βασικές αρχές του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Ως ιδιαίτερης σημασίας προκρίνεται ο διακριτός λειτουργικός ρόλος του Διαχειριστή, σε σχέση τόσο με τους Παραγωγούς Ισχύος Ενέργειας, όσο και με τους Εμπόρους Ενέργειας, οικιακών, εταιρικών και βιομηχανικών πελατών. Θα παρουσιαστούν αρχικά οι βασικές ευρωπαϊκές οδηγίες και η εθνική νομοθεσία, που διέπουν τη λειτουργεία του Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων (από εδώ και στο εξής ΔΜΔΣ). Εν συνεχεία, θα γίνει εκτενής παρουσίαση των αρμοδιοτήτων και των υποχρεώσεων του ΔΜΔΣ, τόσο απέναντι στους παραγωγούς ισχύος, όσο και απέναντι στους εμπόρους και καταναλωτές της ενέργειας, με ειδικότερη αναφορά στον τρόπο διασφάλισης της ενεργειακής επάρκειας του εκάστοτε μη διασυνδεδεμένου συστήματος. Εν κατακλείδι, θα παρουσιαστούν και θα αναπτυχθούν τέσσερις μελέτες περιπτώσεων (case studies): τα Ελληνικά νησιά, η Ισλανδία, η Κύπρος και τα Κανάρια νησιά. 4

5 Κεφάλαιο 1: Ευρωπαϊκό Περιβάλλον Βασικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμοί Το Ευρωπαϊκό Δίκαιο που ορίζει την αγορά ενέργειας, τους ρόλους και τις υποχρεώσεις των βασικών συντελεστών των δικτύων και της αγοράς, βασίστηκε στις διατάξεις της Οδηγίας 2009/72ΕΚ και τις κατευθυντήριες γραμμές καλής πρακτικής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διαχειριστών Ενέργειας (Council of European Energy Regulators-CEER), ενώ, σε Εθνικό επίπεδο, τις βασικές γραμμές όρισε ο νόμος 4001/2011 (τροποποιούμενος από τους 4203/2013 και 4425/2016), ο Κώδικας Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, διάφορες σχετικές αποφάσεις της ΡΑΕ, καθώς και άλλες σχετικές Ευρωπαϊκές και Εθνικές Ρυθμιστικές κατευθύνσεις και πολιτικές. Ειδικότερα, το θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας σχετικά με τους κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει ορίσει τα ακόλουθα, όπως θα παρουσιαστούν σε μορφή σημείων: Ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κοινωνίας είναι η εφαρμογή μιας βιώσιμης πολιτικής για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας εντός της εσωτερικής αγοράς της Ευρωπαϊκής ένωσης και η εξασφάλιση του απρόσκοπτου εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας. Για το λόγο αυτό, καθίσταται απαραίτητο να αναπτυχθούν περαιτέρω οι υφιστάμενες διασυνοριακές διασυνδέσεις, ώστε να εξασφαλισθεί η προσφορά όλων των πηγών ενέργειας στη χαμηλότερη δυνατή τιμή, τόσο για τους καταναλωτές, όσο και για τη βιομηχανία, στο γεωγραφικό πλαίσιο της Ε νωσης. Χωρίς τον «αποτελεσματικό διαχωρισμό» των δικτύων από τις δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας («αποτελεσματικός διαχωρισμός»), υφίσταται ο κίνδυνος διακρίσεων στην εκμετάλλευση των δικτύων, αλλά και στην παροχή κινήτρων στις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις για την πραγματοποίηση των ενδεδειγμένων επενδύσεων στα δίκτυά τους. Ο αποτελεσματικός διαχωρισμός μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την άρση του κινήτρου στις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις για την επίδειξη μεροληπτικής συμπεριφοράς εις βάρος των ανταγωνιστών τους, όσον αφορά την πρόσβαση στο δίκτυο και τις επενδύσεις. Ο διαχωρισμός της ιδιοκτησίας για παράδειγμα, που πρου ποθέτει ότι ο ιδιοκτήτης δικτύου δεν μπορεί να ορίζεται και ως διαχειριστής του δικτύου, ο οποίος οφείλει να είναι ανεξάρτητος από συμφέροντα προμήθειας και παραγωγής, είναι σαφώς ένας αποτελεσματικός και 5

6 σταθερός τρόπος για την επίλυση της εγγενούς σύγκρουσης συμφερόντων και την εγγύηση της ασφάλειας του εφοδιασμού. Για τον λόγο αυτό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του της 10ης Ιουλίου 2007, σχετικά με τις προοπτικές για την εσωτερική αγορά αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, αναφέρει τον διαχωρισμό της μεταφοράς από την ιδιοκτησία, ως το πιο αποτελεσματικό μέσο για την προώθηση των επενδύσεων σε υποδομή χωρίς διακρίσεις, τη δίκαιη πρόσβαση των νεοεισερχομένων στο δίκτυο και τη διαφάνεια της αγοράς. Στο πλαίσιο του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας, κατά συνέπεια, θα πρέπει να απαιτείται από τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι το αυτό πρόσωπο ή πρόσωπα δεν δικαιούνται να ασκούν έλεγχο επί επιχείρησης παραγωγής ή προμήθειας και, ταυτοχρόνως, να ασκούν έλεγχο ή δικαιώματα σε διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ή σε σύστημα μεταφοράς. Αντιστρόφως, θα πρέπει να αποκλείεται η δυνατότητα να ασκεί έλεγχο ή δικαιώματα σε επιχείρηση παραγωγής ή προμήθειας, όποιος ελέγχει σύστημα μεταφοράς ή τον διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς. Εντός των εν λόγω ορίων, επιχείρηση παραγωγής ή προμήθειας θα πρέπει να μπορεί να έχει μετοχές μειοψηφίας σε διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ή σε σύστημα μεταφοράς. Οποιοδήποτε σύστημα διαχωρισμού κι αν επιλεγεί, θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό όσον αφορά την άρση τυχόν συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ παραγωγών, προμηθευτών και διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς, προκειμένου να δημιουργηθούν κίνητρα για τις απαραίτητες επενδύσεις και να εξασφαλισθεί η πρόσβαση των νεοεισερχομένων στην αγορά στο πλαίσιο ενός διαφανούς και αποτελεσματικού κανονιστικού καθεστώτος, ενώ παράλληλα δεν πρέπει να δημιουργήσει επαχθές και δύσχρηστο ρυθμιστικό καθεστώς για τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές. Κατά τον τρόπο αυτό, στο πλαίσιο του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας που αναφέθηκε ανωτέρω, για να εξασφαλιστεί η πλήρης ανεξαρτησία της εκμετάλλευσης του δικτύου από συμφέροντα προμήθειας και παραγωγής και για να αποφευχθεί η ανταλλαγή οποιωνδήποτε εμπιστευτικών πληροφοριών, θα πρέπει να μην είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ή συστήματος μεταφοράς, πρόσωπο το οποίο είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου επιχείρησης που εκτελεί οποιαδήποτε από τις λειτουργίες παραγωγής ή προμήθειας. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να μην έχει το δικαίωμα να διορίζει μέλη του διοικητικού συμβουλίου διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ή συστήματος μεταφοράς, πρόσωπο το οποίο ασκεί έλεγχο ή οιοδήποτε δικαίωμα σε επιχείρηση παραγωγής ή προμήθειας. Η καθιέρωση διαχειριστών συστημάτων ή μεταφοράς, ανεξάρτητων από 6

7 συμφέροντα προμήθειας και παραγωγής θα πρέπει να παρέχει στις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις τη δυνατότητα να διατηρούν την ιδιοκτησία των πάγιων στοιχείων του δικτύου, διασφαλίζοντας παράλληλα τον αποτελεσματικό διαχωρισμό συμφερόντων, υπό τον όρο ότι ο ανεξάρτητος διαχειριστής συστήματος ή ο ανεξάρτητος διαχειριστής μεταφοράς, ασκεί όλες τις δραστηριότητες του διαχειριστή συστήματος και ότι έχουν θεσπισθεί λεπτομερείς κανονιστικές ρυθμίσεις και εκτενείς μηχανισμοί ρυθμιστικού ελέγχου. Προκειμένου να διαφυλαχθούν πλήρως τα συμφέροντα των μετόχων των κάθετα ολοκληρωμένων επιχειρήσεων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν την εφαρμογή του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας, είτε μέσω άμεσης πώλησης, είτε μέσω διάσπασης των μετοχών της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης σε μετοχές της επιχείρησης δικτύου και σε μετοχές των εναπομενουσών επιχειρήσεων προμήθειας και παραγωγής, υπό τον όρο ότι τηρούνται οι απαιτήσεις που προκύπτουν από τον διαχωρισμό της ιδιοκτησίας. Περαιτέρω, για να διασφαλισθεί ότι οι δραστηριότητες δικτύου και οι δραστηριότητες προμήθειας και παραγωγής σε ολόκληρη την Κοινότητα παραμένουν ανεξάρτητες μεταξύ τους, οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να έχουν την εξουσία να αρνούνται την πιστοποίηση διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς που δεν τηρούν τους κανόνες του διαχωρισμού. Για να εξασφαλιστεί η συνεπής εφαρμογή των κανόνων αυτών σε ολόκληρη την Κοινότητα, οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη στο έπακρο τη γνώμη της Επιτροπής όταν αυτή λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με την πιστοποίηση. Περαιτέρω, για να εξασφαλιστεί η τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων της Κοινότητας, καθώς και η αλληλεγγύη και η ασφάλεια εφοδιασμού εντός της Κοινότητας, η Επιτροπή θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να δώσει τη γνώμη της σχετικά με την πιστοποίηση σε σχέση με τον ιδιοκτήτη ή διαχειριστή συστήματος μεταφοράς που ελέγχεται από πρόσωπο ή πρόσωπα από τρίτη χώρα ή τρίτες χώρες. Οι λειτουργικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και, ειδικότερα, τα δίκτυα και τα άλλα πάγια στοιχεία που συνδέονται με την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ουσιώδη για τη δημόσια ασφάλεια, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την ευημερία των πολιτών της Ε νωσης. Δεν θα πρέπει συνεπώς να επιτρέπεται σε πρόσωπα από τρίτες χώρες να ελέγχουν συστήματα μεταφοράς ή διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς, παρά μόνον εφόσον συμμορφώνονται προς τις προδιαγραφές περί πραγματικού διαχωρισμού που ισχύουν εντός της Κοινότητας. 7

8 Οι διαδικασίες χορήγησης αδειών, δεν θα πρέπει να οδηγούν σε διοικητική επιβάρυνση, δυσανάλογη προς το μέγεθος και τη δυνητική σπουδαιότητα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας. Οι αδικαιολόγητα μακροχρόνιες διαδικασίες χορήγησης αδειών μπορεί να συνιστούν φραγμό στην πρόσβαση νεοεισερχομένων. Οιαδήποτε εναρμόνιση των εξουσιών των εθνικών ρυθμιστικών αρχών, θα πρέπει να περιλαμβάνει την εξουσία παροχής κινήτρων στις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας και την εξουσία επιβολής αποτελεσματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων στις εταιρείες ηλεκτρικής ενεργείας, ή την εξουσία προσφυγής στα αρμόδια δικαστήρια με αίτημα την επιβολή παρόμοιων κυρώσεων. Επιπλέον, οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να έχουν την εξουσία να ζητούν σχετικές πληροφορίες από εταιρείες ηλεκτρικής ενεργείας, να διεξάγουν κατάλληλες και επαρκείς έρευνες και να διευθετούν αντιδικίες. 8

9 Κεφάλαιο 2: Υποχρεώσεις Τρόπος Λειτουργίας Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων ακόλουθες: 2.1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΜΔΣ Οι γενικές υποχρεώσεις του Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων είναι οι Α. Παρακολουθεί και μεριμνά για την αξιόπιστη, οικονομικά αποδοτική και ασφαλή λειτουργία των μονάδων παραγωγής των Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων, λαμβάνοντας παραλλήλως τα κατάλληλα μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Β. Μεριμνά για την ανάπτυξη, την τεχνική αρτιότητα και την οικονομία της παραγωγής στα Μη Διασυνδεδεμένα Συστήματα, για την εξυπηρέτηση της ζήτησης. Γ. Απέχει από κάθε διάκριση μεταξύ των παραγωγών των Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων και ιδίως, από διακρίσεις υπέρ των Συνδεδεμένων με αυτόν επιχειρήσεων. Δ. Συντάσσει και υποβάλλει προς έγκριση τα Προγράμματα Ανάπτυξης των ΜΔΣ και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση των εγκεκριμένων αυτών Προγραμμάτων. τους. Ε. Καταρτίζει τα προγράμματα Κατανομής Φορτίου και μεριμνά για την υλοποίηση ΣΤ. Μεριμνά ώστε να εξασφαλίζονται αναγκαίοι χώροι για την εγκατάσταση νέου δυναμικού παραγωγής, για την επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού ή στοιχείων ενίσχυσης και επέκτασης του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας στα Μη Διασυνδεδεμένα Συστήματα. Ζ. Συνάπτει τις Συμβάσεις με τους κατόχους των αδειών για την έγχυση και απορρόφηση ενέργειας και την παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών στο Δίκτυο Διανομής των Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων, την αμοιβή των Παραγωγών καθώς και τη χρέωση των Εκπροσώπων Φορτίου. Η. Τηρεί και λειτουργεί το Σύστημα Εκκαθάρισης Αγοράς ΜΔΣ και Παρακολούθησης Λογαριασμών, τηρεί και διαχειρίζεται τους Λογαριασμούς Συμμετεχόντων 9

10 καθώς και τους Ειδικούς Λογαριασμούς, εκδίδει τις απαιτούμενες εντολές για την εκκαθάριση των συναλλαγών και έχει τη δυνατότητα να απαιτεί από τους Πελάτες την καταβολή κάθε οφειλής σε περίπτωση μη εκπλήρωσης χρηματικών υποχρεώσεων εκ μέρους του Προμηθευτή τους, εφόσον οφείλονται από τον Πελάτη. Θ. Συνάπτει Συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από εγκαταστάσεις ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ που συνδέονται με το Δίκτυο των Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων και καταβάλλει τις πληρωμές που προβλέπονται στις Συμβάσεις αυτές. Ι. Ελέγχει, σε συνεχή βάση, τη λειτουργία των μονάδων παραγωγής, με τακτικό έλεγχο των απολογιστικών στοιχείων λειτουργίας τους, ιδίως σε σχέση με την προσήκουσα εφαρμογή των ισχυουσών κατά περίπτωση διατάξεων για τη συμμετοχή τους στη λειτουργία των Συστημάτων και της Αγοράς ΜΔΣ, καθώς και την τήρηση των δηλωμένων τεχνικοοικονομικών στοιχείων των μονάδων. Για τον σκοπό αυτό, διενεργεί δοκιμαστικούς ελέγχους των Μονάδων Παραγωγής περιοδικά και δειγματοληπτικά, με διαδικασίες αντίστοιχες με εκείνες που προβλέπονται κατά την δοκιμαστική λειτουργία, εφόσον κριθεί σκόπιμο. ΙΑ. Μεριμνά για την αξιόπιστη, ασφαλή και αδιάλειπτη λειτουργία των Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων, λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα. ΙΒ. Μεριμνά ώστε να λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα σχεδίασης, ανάπτυξης, ενίσχυσης, συντήρησης και καθημερινής λειτουργίας των εγκαταστάσεων και του αναγκαίου εξοπλισμού για την άρτια και αποτελεσματικότερη διαχείριση και λειτουργία της αγοράς και των Συστημάτων ΜΔΣ. ΙΓ. Μεριμνά ώστε να λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα και να διατίθενται όλοι οι αναγκαίοι πόροι για τη διατήρηση της υψηλής ποιότητας υπηρεσιών προς τους Συμμετέχοντες και τους Χρήστες του Δικτύου ΜΔΣ. ΙΔ. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ με βάση τη Δήλωση Εκπροσώπησης Καταχωρημένων Μετρητών του Εκπροσώπου Φορτίου, και εφόσον η δήλωση αυτή είναι πλήρης, υπολογίζει το ύψος των Εγγυήσεων που πρέπει να καταβληθούν, καθώς και το Αντίτιμο Παγίου Χρηματοοικονομικού Κόστους Κάλυψης. Το ύψος των ανωτέρω στοιχείων και χρεώσεων γνωστοποιείται εγγράφως στον Εκπρόσωπο Φορτίου εντός τριών ημερών από την κατάθεση 10

11 της δήλωσης. Στις γενικές υποχρεώσεις του ΔΜΔΣ είναι και η τήρηση αρχείων διαδικασίας ημερήσιου προγραμματισμού και κατανομής. Ειδικότερα: α. Ο Διαχειριστής ΜΔΝ υποχρεούται να τηρεί πλήρη στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία του ημερήσιου προγραμματισμού αναγκών και παραγωγής ισχύος, περιλαμβανομένης και της επικαιροποίησής του, καθώς και της Κατανομής, σε οργανωμένη βάση δεδομένων, ανά Μη Συνδεδεμένο Σύστημα, συγκεντρωτικά και ανά Συμμετέχοντα. β. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ τηρεί αρχείο σχετικά με τα δεδομένα και τις λοιπές παραμέτρους που χρησιμοποιούνται για τις Προβλέψεις Φορτίου, Παραγωγής ΑΠΕ και Αναγκών Εφεδρειών Ενεργού Ισχύος. γ. Τα στοιχεία των ανωτέρω αρχείων για κάθε έτος τηρούνται από τον Διαχειριστή για χρονικό διάστημα πέντε (5) τουλάχιστον ετών. 2.2 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Τα βασικά καθήκοντα των διαχειριστών συστημάτων διανομής είναι: Η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ικανότητας του συστήματος να ανταποκρίνεται σε εύλογη ζήτηση διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, θέτοντας σε λειτουργία, συντηρώντας και αναπτύσσοντας, υπό οικονομικούς όρους, ένα ασφαλές, αξιόπιστο και αποδοτικό δίκτυο διανομής στην περιοχή που καλύπτουν, λαμβάνοντας τη δέουσα μέριμνα για το περιβάλλον, και την ενεργειακή απόδοση. Η αποφυγή κάθε διάκρισης μεταξύ χρηστών ή κατηγοριών χρηστών του συστήματος, και ιδίως διακρίσεις υπέρ των συνδεδεμένων με αυτούς επιχειρήσεων. Η παροχή στους χρήστες του δικτύου των πληροφοριών που χρειάζονται για την αποτελεσματικότερη πρόσβαση στο σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του. Η παραχώρηση προτεραιότητας στις εγκαταστάσεις παραγωγής που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή απόβλητα ή που παράγουν συνδυασμένα 11

12 ενέργεια και θερμότητα (καθήκον που συνήθως τους επιβάλλεται από τα κράτη μέλη). Η προμήθεια της ενέργειας που χρησιμοποιούν για να καλύπτουν τις απώλειες ενέργειας και να διατηρούν εφεδρικό δυναμικό στο σύστημά τους με διαφανείς, αμερόληπτες και βασιζόμενες στην αγορά διαδικασίες. Η λήψη μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας/διαχείρισης της ζήτησης ή/και αποκεντρωμένης παραγωγής που θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν την ανάγκη αναβάθμισης ή αντικατάστασης του δυναμικού ηλεκτρικής ενέργειας, όταν προγραμματίζει την ανάπτυξη του Δικτύου διανομής. Η θέσπιση κανόνων για την εξισορρόπηση του συστήματος διανομής, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τη χρέωση των χρηστών του δικτύου τους, λόγω έλλειψης ενεργειακής ισορροπίας, με αντικειμενικό, διαφανή και αμερόληπτο τρόπο. Περαιτέρω, όταν ο διαχειριστής συστήματος διανομής αποτελεί μέρος κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης, πρέπει να είναι ανεξάρτητος, τουλάχιστον από άποψη νομικής μορφής, οργάνωσης και λήψης αποφάσεων, από άλλες δραστηριότητες που δεν συνδέονται με τη διανομή. (Οι κανόνες αυτοί δεν συνεπάγονται υποχρέωση διαχωρισμού του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των περιουσιακών στοιχείων του συστήματος διανομής από την κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση). Προς το σκοπό αυτό, εφαρμόζονται τα ακόλουθα ελάχιστα κριτήρια: α. Τα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση του συστήματος διανομής, δεν μπορούν να συμμετέχουν σε διαρθρωτικές δομές της ολοκληρωμένης επιχείρησης ηλεκτρικής ενέργειας που φέρουν την ευθύνη, άμεσα ή έμμεσα, για την καθημερινή εκτέλεση των δραστηριοτήτων παραγωγής, μεταφοράς ή προμήθειας ηλεκτρικής ενεργείας, β. Πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλισθεί ότι τα επαγγελματικά συμφέροντα των προσώπων που είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση του συστήματος διανομής, λαμβάνονται υπόψη κατά τρόπον ώστε να διασφαλίζεται ότι είναι σε θέση να ενεργούν με ανεξαρτησία, γ. Ο διαχειριστής του συστήματος διανομής πρέπει να διαθέτει ουσιαστικές εξουσίες 12

13 λήψης αποφάσεων, ανεξάρτητα από την ολοκληρωμένη επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας, όσον αφορά τους πόρους που είναι αναγκαίοι για τη λειτουργία, συντήρηση ή ανάπτυξη του δικτύου. Για την εκπλήρωση των καθηκόντων αυτών, ο διαχειριστής του συστήματος διανομής διαθέτει τους αναγκαίους ανθρώπινους, τεχνικούς, υλικούς και οικονομικούς πόρους. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτρέπει την ύπαρξη κατάλληλων συντονιστικών μηχανισμών που θα εξασφαλίζουν ότι προστατεύονται τα οικονομικά δικαιώματα και τα δικαιώματα εποπτείας της διαχείρισης, τα οποία έχει η μητρική εταιρεία όσον αφορά την απόδοση των πόρων θυγατρικής της εταιρείας. Ειδικότερα, τούτο επιτρέπει στη μητρική εταιρεία να εγκρίνει το ετήσιο σχέδιο χρηματοδότησης ή ισοδύναμο μέσο του διαχειριστή του συστήματος διανομής και να θέτει συνολικά όρια για τα επίπεδα χρέωσης της θυγατρικής της. Δεν επιτρέπει στη μητρική επιχείρηση να δίνει εντολές σχετικά με την καθημερινή λειτουργία ή τις επιμέρους αποφάσεις σχετικά με την κατασκευή ή την αναβάθμιση των γραμμών διανομής, οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους όρους του εγκεκριμένου χρηματοδοτικού σχεδίου ή οποιουδήποτε ισοδύναμου μέσου. δ. Ο διαχειριστής του συστήματος διανομής, πρέπει να καταρτίζει πρόγραμμα συμμόρφωσης, το οποίο αναφέρει όλα τα μέτρα που λαμβάνονται προκειμένου να αποκλείεται οποιαδήποτε μεροληπτική συμπεριφορά και να διασφαλίζεται η δέουσα παρακολούθηση της τήρησης του προγράμματος. Στο πρόγραμμα συμμόρφωσης καθορίζονται οι συγκεκριμένες υποχρεώσεις των υπαλλήλων για την επίτευξη του εν λόγω στόχου. Ο υπεύθυνος συμμόρφωσης του διαχειριστή συστήματος διανομής είναι πλήρως ανεξάρτητος και έχει πρόσβαση σε κάθε αναγκαία πληροφορία του διαχειριστή συστήματος διανομής και κάθε θυγατρικής εταιρείας του για την εκπλήρωση των καθηκόντων του. Επιπλέον, στην περίπτωση όπου ο διαχειριστής συστήματος διανομής αποτελεί μέρος κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι, οι δραστηριότητες του διαχειριστή του συστήματος διανομής παρακολουθούνται από ρυθμιστικές αρχές ή άλλους αρμόδιους φορείς, ώστε να μην είναι σε θέση να εκμεταλλευθεί την κάθετη ολοκλήρωσή του για να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού. Ειδικότερα, οι ανακοινώσεις και τα σήματα των διαχειριστών συστημάτων διανομής με κάθετη ολοκλήρωση δεν πρέπει να προκαλούν σύγχυση όσον αφορά τη χωριστή ταυτότητα του κλάδου προμήθειας της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης. 13

14 2.3 ΤΗΡΗΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΜΔΣ Ο Διαχειριστής ΜΔΣ τηρεί αρχείο Εκκαθαρίσεων συγκεντρωτικά και ανά Συμμετέχοντα, αναλυτικά για κάθε μία από τις επιμέρους δραστηριότητες που εκκαθαρίζονται. Στο εν λόγω αρχείο, εκτός από τις Αρχικές και Τελικές Καταστάσεις Εκκαθαρίσεων, τηρούνται και όλες οι απαραίτητες μετρήσεις και τα δεδομένα στα οποία στηρίζονται οι υπολογισμοί των εκκαθαρίσεων, ώστε αυτοί να μπορούν να επαληθεύονται. Τα ανωτέρω αρχεία τηρούνται σε μηνιαία βάση για τις μηνιαίες εκκαθαρίσεις και σε ετήσια βάση για τις ετήσιες εκκαθαρίσεις. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ τηρεί Μητρώο Παραγωγών. Στο μητρώο παραγωγών εγγράφονται οι Παραγωγοί και οι Αυτοπαραγωγοί, των οποίων οι Σταθμοί συνδέονται στο Δίκτυο ΜΔΣ. Εν συνεχεία, ο Διαχειριστής επιλέγει, εγκαθιστά, λειτουργεί και συντηρεί το Πληροφοριακό Σύστημα ΜΔΣ 2.4 ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ-ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ υποχρεούται να τηρεί την αρχή της διαφάνειας και οφείλει να δημοσιοποιεί, με ανάρτηση στην ιστοσελίδα του ή με άλλο πρόσφορο τρόπο, τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώνει σχετικά με τη λειτουργία και ανάπτυξη των ηλεκτρικών συστημάτων των ΜΔΣ και τις δραστηριότητες των Συμμετεχόντων στην Αγορά ΜΔΣ. 2. Για την εξυπηρέτηση των κανόνων της διαφάνειας και εχεμύθειας, καθώς και για τη διασφάλιση κατά τρόπο ενιαίο και συστηματικό του δικαιώματος πρόσβασης στην πληροφόρηση, ο Διαχειριστής εντός δύο μηνών από το πέρας κάθε ημερολογιακού έτους, συντάσσει και δημοσιοποιεί στην ιστοσελίδα του, Ετήσια Ε κθεση Λειτουργίας Συστημάτων ΜΔΣ, ενώ παράλληλα, παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και στοιχεία στην αρμόδια ρυθμιστική αρχή. Ειδικότερα: Ο Διαχειριστής ΜΔΣ οφείλει να επιτρέπει στη Ρυθμιστική Αρχή την πρόσβαση σε κάθε στοιχείο, οικονομικό ή τεχνικό, που τηρεί και αφορά στη λειτουργία των Συστημάτων ΜΔΣ, καθώς και σε κάθε άλλη σχετική πληροφορία. 14

15 Στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή έχει άμεση πρόσβαση στις εγκαταστάσεις και διεξάγει αυτεπαγγέλτως, είτε κατόπιν αναφοράς από τρίτους, ελέγχους και έρευνες σχετικά με τη λειτουργία των Συστημάτων ΜΔΣ. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ δεν μπορεί να επικαλείται εμπιστευτικότητα ή απόρρητο των στοιχείων, εφόσον τα στοιχεία αυτά ζητούνται από την Αρχή. 2.5 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΕΤΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Διαχειριστής ΜΔΣ: Στο πλαίσιο της διαδικασίας διαχείρισης των Μετρητών και των Μετρήσεων, ο Τηρεί και ενημερώνει Μητρώο μετρητών παραγωγής που εγκαθίστανται στο Σύστημα ΜΔΣ. Αντιστοιχίζει κάθε μετρητή παραγωγής ή μετρητή ειδικής κατηγορίας με τον αντίστοιχο Παραγωγό. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ δύναται να καταρτίζει σχετικό πίνακα αντιστοίχισης. Συλλέγει, ελέγχει, πιστοποιεί και επαληθεύει τα στοιχεία των μετρητών, και προβαίνει σε διόρθωση ή εκτίμηση των δεδομένων των μετρήσεων, εάν αυτό είναι αναγκαίο, με βάση όσα προβλέπονται στον Κώδικα Διαχείρισης Δικτύου. Μεριμνά ώστε οποιαδήποτε εγκατάσταση συνδέεται στο Δίκτυο ΜΔΣ, να ενεργοποιείται και να επιτρέπεται η ροή ενέργειας μέσω της σύνδεσης αυτής, μόνον εφόσον η ενέργεια αυτή μετράται από έναν τουλάχιστον μετρητή. Επιπλέον, ο Διαχειριστής ΜΔΣ είναι υπεύθυνος για την διατήρηση των κάτωθι αρχείων και στοιχείων: Αρχεία μετρήσεων και δεδομένων μετρήσεων των μετρητών. Αρχείο ελέγχων και δοκιμών των μετρητών. Άλλα στοιχεία που κρίνει ότι είναι αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Μη Διασυνδεδεμένων Συστημάτων. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ μεριμνά για τον συγχρονισμό των μετρητών, ώστε οι μετρούμενες ποσότητες να αναφέρονται στον ίδιο πραγματικό χρόνο. 15

16 Ο Διαχειριστής ΜΔΣ φέρει ευθύνη για τον έλεγχο της Συχνότητας του Δικτύου, μέσω των κατάλληλων εντολών και των συστημάτων ελέγχου των μονάδων παραγωγής. Οι ρυθμίσεις της προστασίας που αφορά σφάλματα εντός του ορίου ευθύνης του Διαχειριστή ΜΔΣ και επενεργεί στον διακόπτη του μετασχηματιστή μονάδας στο σημείο σύνδεσης με το Σύστημα ΜΔΣ, παρέχονται από τον Διαχειριστή ΜΔΣ. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ οφείλει να παρέχει τις ρυθμίσεις των προστασιών αποστάσεως ή υπερέντασης. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ δύναται, με τεκμηριωμένη έκθεσή του που υποβάλλεται για έγκριση στη Ανεξάρτητη Αρχή, να καθορίζει διαφορετικά όρια διαταραχής ή διακύμανσης της τάσης παροχής στα σημεία σύνδεσης. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ τηρεί Πίνακα Καταχωρημένων Χαρακτηριστικών για κάθε Μονάδα Παραγωγής που συνδέεται στο Σύστημα ΜΔΣ. Ο Πίνακας αυτός συμπληρώνεται με ευθύνη του Διαχειριστή ΜΔΣ κατά τη διαδικασία εγγραφής της Μονάδας στο Μητρώο Μονάδων. 2.6 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΕΝΑΝΤΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Οι Παραγωγοί που επιθυμούν τη σύνδεση των εγκαταστάσεών τους στο Δίκτυο ΜΔΣ, ή την τροποποίηση υφιστάμενης σύνδεσης, υποβάλλουν αίτηση χορήγησης προσφοράς σύνδεσης (Αίτηση Σύνδεσης) προς τον Διαχειριστή ΜΔΣ. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ καταρτίζει και διαθέτει στους Παραγωγούς τυποποιημένες αιτήσεις για τη σύνδεση εγκαταστάσεων στο Δίκτυο ΜΔΣ, ή για την τροποποίηση υφιστάμενων συνδέσεων. Ο Παραγωγός μπορεί να ζητάει από τον Διαχειριστή ΜΔΣ στοιχεία σχετικά με το Σύστημα ΜΔΣ στο οποίο πρόκειται να συνδεθούν οι εγκαταστάσεις του, τα οποία είναι αναγκαία για την κατάρτιση της αίτησης Σύνδεσης. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ επεξεργάζεται την Αίτηση Σύνδεσης προβαίνοντας στον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο προσφέρεται να γίνει η σύνδεση στο Δίκτυο ΜΔΣ χορηγώντας Προσφορά Σύνδεσης στο Δίκτυο ΜΔΣ. Αν για την επεξεργασία της Αίτησης Σύνδεσης απαιτούνται πρόσθετα στοιχεία, ιδίως για την εξέταση του βαθμού κατά τον οποίον η σύνδεση των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων στο Δίκτυο ΜΔΣ επηρεάζει και τη λειτουργία του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ο Διαχειριστής ΜΔΣ ενημερώνει εγγράφως τον Παραγωγό ο οποίος οφείλει να τα προσκομίσει εντός τασσόμενης προθεσμίας. 16

17 ΠΑΡΟΧΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ 1. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ τηρεί σε τυποποιημένη μορφή κατάλογο διαθέσιμων στοιχείων για τη λειτουργία και την προβλεπόμενη ανάπτυξη του Συστήματος ΜΔΣ τα οποία αφορούν στην κατάρτιση Αίτησης Σύνδεσης των Παραγωγών 2. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ παρέχει στους Παραγωγούς, κατόπιν αιτήσεώς τους, στοιχεία προκειμένου αυτοί να μελετήσουν τις δυνατότητες σύνδεσης των εγκαταστάσεών τους στο Δίκτυο ΜΔΣ. Τα στοιχεία αυτά παρέχονται το συντομότερο δυνατόν. 3. Στην περίπτωση που απαιτούνται ειδικές μελέτες για την παροχή στοιχείων από τον Διαχειριστή ΜΔΣ, οι Παραγωγοί καταβάλλουν για την εκπόνηση αυτών το ανάλογο κόστος. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΜΔΣ Για την κατάρτιση της Προσφοράς Σύνδεσης στο Δίκτυο ΜΔΣ, ο Διαχειριστής ΜΔΣ λαμβάνει υπόψη του τα αντίστοιχα κριτήρια που περιγράφονται στον Κώδικα Διαχείρισης του Δικτύου. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ Ο ΔΜΔΣ καταρτίζει και κοινοποιεί στον Παραγωγό, Προσφορά Σύνδεσης στο Δίκτυο ΜΔΣ, εντός προθεσμίας συγκεκριμένων μηνών από το χρονικό σημείο που η Αίτηση Σύνδεσης καθίσταται πλήρης. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ δύναται να περιγράφει, κατά την κρίση του, περισσότερους του ενός εναλλακτικούς τρόπους σύνδεσης του σταθμού με τη χορηγούμενη Προσφορά Σύνδεσης στο Δίκτυο ΜΔΣ. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ οφείλει να εξασφαλίζει την άμεση και απρόσκοπτη σύνδεση των Παραγωγών στο Δίκτυο ΜΔΣ. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ, τηρεί σειρά προτεραιότητας στην ικανοποίηση των Αιτημάτων Σύνδεσης και των αιτημάτων οριστικοποίησης μη Δεσμευτικής Προσφοράς Σύνδεσης, με βάση την ημερομηνία κατά την οποία καθίσταται πλήρης ο σχετικό φάκελος, κατά τρόπο διαφανή και με τήρηση και δημοσίευση σχετικού καταλόγου. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ κοινοποιεί στην Ανεξάρτητη Αρχή αμελλητί κάθε Προσφορά Σύνδεσης στο Δίκτυο ΜΔΣ, ή πράξη ανάκλησης ή τροποποίησής της. 17

18 ΜΗ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ- ΔΕΣΜΕΥΣΗ «ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ» Για την έκδοση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης σε περίπτωση σύνδεσης του σταθμού του Παραγωγού μέσω νέου Υποσταθμού Υψηλής Τάσης / Μέσης Τάσης ή Υποσταθμού ζεύξης, απαιτείται και βεβαίωση καταλληλόλητας του γηπέδου εγκατάστασης του Υ/Σ, η οποία εκδίδεται από τον Διαχειριστή ΜΔΣ μετά από αίτηση του Παραγωγού, βάσει ειδικής μελέτης από κατάλληλο φορέα καθώς και λοιπών απαιτούμενων στοιχείων και εγγράφων από τον Διαχειριστή ΜΔΣ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ Η σύνδεση εγκαταστάσεων Παραγωγού στο Δίκτυο ΜΔΣ και η λειτουργία τους παράλληλα με το Δίκτυο ΜΔΣ, επιτρέπεται μόνο κατόπιν σύναψης σχετικής Σύμβασης Σύνδεσης στο Δίκτυο ΜΔΣ μεταξύ του Παραγωγού και του Διαχειριστή ΜΔΣ. Για τη σύναψη Σύμβασης Σύνδεσης ο Παραγωγός υποβάλει σχετική αίτηση προς το Διαχειριστή ΜΔΣ. Στη σύμβαση Σύνδεσης περιλαμβάνονται όροι για τις περιπτώσεις που προκαλείται ζημιά στις εγκαταστάσεις Παραγωγού από μη εύρυθμη λειτουργία του Δικτύου ΜΔΣ, πλην των περιπτώσεων Ανωτέρας Βίας, για τις οποίες ο Διαχειριστής ΜΔΣ οφείλει να καταβάλλει στον Παραγωγό αποζημίωση η οποία αντανακλά το συνολικό ύψος αποκατάστασης κάθε ζημίας που υπέστη ο Παραγωγός, πέραν των ποινικών ρητρών ή άλλων κυρώσεων που καταβάλλονται κατά τον παρόντα Κώδικα ή τον Κώδικα Διαχείρισης του Δικτύου. ΗΛΕΚΤΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ - ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΟΝΑΔΑΣ Κατά το στάδιο της Δοκιμαστικής Λειτουργίας, ο Διαχειριστής ΜΔΝ ελέγχει αν ο σταθμός ή η μονάδα και τα σχετικά έργα σύνδεσης υπό τάση, έχουν κατασκευασθεί και λειτουργούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές και τα τεχνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, όπως αυτά περιλαμβάνονται στη Σύμβαση Σύνδεσης και αν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του παρόντος Κώδικα Επίσης, ο Διαχειριστής ΜΔΝ διενεργεί περιοδικό και δειγματοληπτικό έλεγχο των τεχνικών χαρακτηριστικών τους. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του σταδίου αυτού, ο Διαχειριστής ΜΔΝ εκδίδει σχετική βεβαίωση για την ολοκλήρωση της πρόσβασης του 18

19 Παραγωγού στο Δίκτυο ΜΔΝ, εντός συγκεκριμένου διαστήματος από την επιτυχή ολοκλήρωση των δοκιμών, η οποία κοινοποιείται στη Ρυθμιστική Αρχή. 2.7 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΦΟΡΤΙΑ Ο Διαχειριστής συγκεντρώνει τις Δηλώσεις Φορτίου που υποβλήθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως. Σε περίπτωση μη αποδοχής Δήλωσης Φορτίου ο Διαχειριστής κοινοποιεί στον Εκπρόσωπο Φορτίου αιτιολογημένη απόφαση μη αποδοχής. Στο πλαίσιο του Ημερήσιου Προγραμματισμού, ο Διαχειριστής υποβάλλει τις ακόλουθες δηλώσεις: α. Δήλωση που αφορά την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας σε MWh που προγραμματίζεται να εγχύσουν στο Δίκτυο ΜΔΣ για κάθε Ώρα Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, Κατανεμημένες Μονάδες οι οποίες βρίσκονται σε δοκιμαστική λειτουργία. Η ένταξη των μονάδων παραγωγής σε πρόγραμμα δοκιμαστικής λειτουργίας, η διάρκεια και το είδος των ελέγχων διενεργείται με απόφαση του Διαχειριστή ΜΔΣ. β. Δήλωση που αφορά τη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας σε MWh που εκτιμάται ότι θα εγχύσουν κατά μέγιστο (μέγιστη αναμενόμενη βάσει της πρόβλεψης) στο Δίκτυο ΜΔΣ για κάθε Ώρα Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, οι μη Κατανεμόμενες Μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, σύμφωνα με τη σχετική πρόβλεψη παραγωγής ΑΠΕ που διενεργεί ο Διαχειριστής ΜΔΣ. γ. Δήλωση συνολικού φορτίου, που αφορά στην ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας σε MWh που εκτιμάται ότι θα απορροφηθεί συνολικά από το Δίκτυο ΜΔΣ για κάθε Ώρα Κατανομής της Ημέρας Κατανομής, σύμφωνα με τη σχετική πρόβλεψη φορτίου που διενεργεί ο Διαχειριστής ΜΔΣ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ, ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΕ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΦΕΔΡΕΙΩΝ Στο πλαίσιο του Ημερήσιου Προγραμματισμού ο Διαχειριστής: Διενεργεί την Πρόβλεψη Φορτίου για κάθε Ημέρα Κατανομής. 19

20 Λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα των μελετών σχετικά με τους λειτουργικούς περιορισμούς διείσδυσης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Διενεργεί την Πρόβλεψη Αναγκών Εφεδρειών για κάθε Ημέρα Κατανομής. Για τους ανωτέρω σκοπούς ο Διαχειριστής επιλέγει και εφαρμόζει κατάλληλες μεθόδους σύμφωνα με αξιόπιστες και δόκιμες επιστημονικές μεθοδολογίες. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Ο Διαχειριστής ΜΔΣ καταρτίζει το Πρόγραμμα Κατανομής περιοδικά ανά είκοσι (20) λεπτά της ώρας από την έναρξη της Ημέρας Κατανομής. Μετά την κατάρτιση Προγράμματος Κατανομής, ο Διαχειριστής ΜΔΣ ενημερώνει έγκαιρα τους Παραγωγούς για την προγραμματισμένη λειτουργία των Μονάδων τους σύμφωνα με το ισχύον Πρόγραμμα Κατανομής. ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΜΑΤΟΣ Ο Διαχειριστής δημοσιοποιεί στην ιστοσελίδα του τα ακόλουθα στοιχεία, που αφορούν το Ημερήσιο Πρόγραμμα και το Επικαιροποιημένο Ημερήσιο Πρόγραμμα: την Πρόβλεψη Φορτίου και ΑΠΕ Τα αποτελέσματα της επίλυσης της διανομής φορτίου τη συνολική ετοιμότητα παροχής εφεδρειών ενεργού ισχύος, που εξασφαλίζεται με το Ημερήσιο Πρόγραμμα, για κάθε τύπο εφεδρείας. ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ 1. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ κοινοποιεί στους Συμμετέχοντες, το τμήμα του Προγράμματος Κατανομής που τους αφορά. H κοινοποίηση διενεργείται στο πλαίσιο αποστολής Εντολών Κατανομής,. 2. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ, εντός 20 ημερών από το πέρας κάθε ημερολογιακού μήνα, κοινοποιεί στη Αρχή αντίγραφο των τηρούμενων στοιχείων της διαδικασίας Κατανομής του ημερολογιακού αυτού μήνα

21 ΕΚΔΟΣΗ, ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΝΤΟΛΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Ο Διαχειριστής ΜΔΣ εκδίδει Εντολές Κατανομής για τη λειτουργία των Κατανεμημένων Συμβατικών Μονάδων και των Κατανεμημένων Μονάδων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με προσφορά ενέργειας. Κάθε Εντολή Κατανομής απευθύνεται αποκλειστικά σε μία και μόνο Μονάδα. 2.8 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Επικουρικές υπηρεσίες είναι οι υπηρεσίες που απαιτούνται για την ασφαλή λειτουργία του Συστήματος ΜΔΣ και για τη διασφάλιση της ποιότητας παροχής της ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ είναι υπεύθυνος για τον προγραμματισμό, τη διαχείριση και τον έλεγχο παροχής των Επικουρικών Υπηρεσιών και για το σκοπό αυτό ελέγχει: α) τη δυνατότητα των Κατανεμημένων Μονάδων να παρέχουν Επικουρικές Υπηρεσίες σύμφωνα με τα Καταχωρημένα Χαρακτηριστικά τους, μέσω ιδίως: επεξεργασίας των απολογιστικών στοιχειών των Μονάδων αναφορικά με την παροχή των Επικουρικών εντολών, διενέργειας δοκιμαστικών ελέγχων στις Μονάδες Παραγωγής περιοδικά και δειγματοληπτικά β) τις Δηλώσεις Μη Διαθεσιμότητας Μονάδας που υποβάλλονται από τον Παραγωγό και αφορούν μεταβολή των δυνατοτήτων της Μονάδας για παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ Για τις ανάγκες επάρκειας τροφοδοσίας και ασφάλειας λειτουργίας του δικτύου ο Διαχειριστής ΜΔΝ καταρτίζει, σε συνεργασία με τους Παραγωγούς, Πρόγραμμα Συντήρησης Μονάδων σε ετήσια βάση. Το Πρόγραμμα αυτό αφορά στην τακτική συντήρηση που επιβάλλεται να διενεργείται για τις μονάδες παραγωγής, προκειμένου να διατηρούν τα τεχνικά και λειτουργικά τους χαρακτηριστικά και να εξασφαλίζουν αποδεκτά επίπεδα αξιόπιστης λειτουργίας. Κατά την κατάρτιση του Προγράμματος Συντηρήσεων ο Διαχειριστής ΜΔΝ 21

22 λαμβάνει υπόψη: α) το προτεινόμενο από τους Παραγωγούς Πρόγραμμα Συντήρησης των Μονάδων τους, β) κάθε άλλο σχετικό παράγοντα και ιδίως τη θέση εκτός λειτουργίας εγκαταστάσεων και λοιπών στοιχείων του Δικτύου και την αναμενόμενη διακύμανση του φορτίου. Η κατάρτιση του Προγράμματος Συντηρήσεων γίνεται με τρόπο ώστε να εξασφαλίζονται τα αποδεκτά επίπεδα αξιοπιστίας για την ασφάλεια τροφοδοσίας. 2.9 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΔΝ 1. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ, μέχρι συγκεκριμένη ημερομηνία του έτους εκπονεί Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστημάτων ΜΔΣ το οποίο υποβάλλεται και εγκρίνεται από τη Αρχή, κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης, και επικαιροποιείται ανά έτος έως την ημερομηνία αυτή. 2. Αν, κατά την επικαιροποίηση του Προγράμματος Ανάπτυξης, τα πραγματικά δεδομένα και τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για την εκπόνηση του για οποιοδήποτε Σύστημα ΜΔΣ δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά από την έγκριση του εν ισχύ Προγράμματος Ανάπτυξης, ο Διαχειριστής δύναται να μην περιλαμβάνει το εν λόγω Σύστημα ΜΔΣ στο περιεχόμενο του επικαιροποιημένου Προγράμματος Ανάπτυξης, αιτιολογώντας την εισήγησή του. Στην περίπτωση αυτή, για το συγκεκριμένα Σύστημα ΜΔΣ, εξακολουθεί να ισχύει το προηγούμενο Πρόγραμμα Ανάπτυξης και για το έτος αυτό. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ Οι έκτακτες ανάγκες μπορούν να προκύψουν ιδίως: λόγω αδυναμίας κάλυψης της ζήτησης που οφείλεται σε μη επάρκεια διαθεσιμότητας του υφιστάμενου δυναμικού, σε περιπτώσεις όπως η καθυστέρηση στην εγκατάσταση νέου δυναμικού παραγωγής, ή η απρόβλεπτη βλάβη σε μονάδα παραγωγής και λόγω απρόβλεπτης βλάβης σε τυχόν διασύνδεση μεταξύ δύο ΜΔΣ του ίδιου συστήματος ΜΔΣ, ή απρόβλεπτης βλάβης στο δίκτυο με αποτέλεσμα την αδυναμία κάλυψης της ζήτησης σε μία γεωγραφική ζώνη του. Για την έγκαιρη διαπίστωση και αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών, ο Διαχειριστής ΜΔΣ οφείλει να υποβάλει στην Αρχή συνοπτική αναφορά σχετικά με την επάρκεια του δυναμικού 22

23 παραγωγής για κάθε Σύστημα ΜΔΣ. Η αναφορά αυτή υποβάλλεται ανά εξάμηνο. Σε περίπτωση απρόβλεπτου συμβάντος ιδίως όταν πρόκειται για βλάβη μονάδας παραγωγής ή καλωδίου διασύνδεσης ή σημαντικής βλάβης δικτύου, ο Διαχειριστής προβαίνει έως το τέλος της επόμενης μέρας από την πραγματοποίηση του συμβάντος, σε έγγραφη ενημέρωση της Αρχής. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ καταγράφει με λεπτομέρεια και σαφήνεια το συμβάν και προβαίνει άμεσα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπισή του και ενημερώνει αμελλητί την Αρχή για το βαθμό κάλυψης της έκτακτης ανάγκης και ιδίως αν απαιτείται αδειοδότηση πρόσθετου δυναμικού. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης, ο Διαχειριστής ΜΔΣ προβαίνει στις εξής με χρονική σειρά ενέργειες: Εξετάσει αν είναι δυνατή η κάλυψη της ανάγκης με μείωση της αιχμιακής ζήτησης, ιδίως με την ενεργοποίηση συμβάσεων περικοπτόμενου φορτίου ή με τη λήψη άλλων μέτρων διαχείρισης της ζήτησης. Εκδίδει εντολή ένταξης/συγχρονισμού τυχόν διαθέσιμων μονάδων που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Μονάδων στο Σύστημα ΜΔΣ, οι οποίες δεν έχουν την υποχρέωση παροχής εγγυημένης ισχύος, και για τις οποίες προβλέπεται η δυνατότητα αυτή στις σχετικές Συμβάσεις Σύνδεσης και Πώλησης. Εξετάζει αν είναι δυνατή η κάλυψη της ανάγκης αυτής με μεταφορά και εγκατάσταση φορητών μονάδων που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Μονάδων, εφόσον δεν διαταράσσεται η επάρκεια δυναμικού άλλων συστημάτων. εισηγείται στην Αρχή τη χορήγηση άδειας παραγωγής για πρόσθετο δυναμικό παραγωγής, προσδιορίζοντας την αναγκαία ισχύ, το χρονικό διάστημα για το οποίο υφίσταται η ανάγκη, τα προτεινόμενα σημεία εγκατάστασης δυναμικού, καθώς και τυχόν ειδικότερες τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις για το δυναμικό αυτό 23

24 2.10 ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΚΑΛΥΨΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΓΙΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ Ο Διαχειριστής ΜΔΣ δύο (2) μήνες πριν από την έναρξη κάθε ημερολογιακού έτους υποβάλλει για έγκριση στην Αρχή πρου πολογισμό για το κόστος κάλυψη των λειτουργικών δαπανών και παγίων (πρου πολογισμός Διαχειριστή ΜΔΣ), ο οποίος περιλαμβάνει λεπτομερή ανάλυση για το είδος και το ύψος των επιμέρους δαπανών του συνολικού ποσού προς ανάκτηση, συνυποβάλλοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία που το τεκμηριώνουν. Ιδίως για τις δαπάνες που αφορούν σε απόκτηση παγίων, συνυποβάλλονται οι βασικές προδιαγραφές του εξοπλισμού, στοιχεία τεκμηρίωσης της αναγκαιότητάς τους, καθώς και οι όροι χρηματοδότησης τους. Εφόσον, με βάση την κείμενη νομοθεσία, υποβάλλεται συνολικός πρου πολογισμός για το σύνολο των δραστηριοτήτων διαχείρισης Δικτύου και Συστημάτων ΜΔΣ, ο ανωτέρω πρου πολογισμός του Διαχειριστή ΜΔΣ ενσωματώνεται στον συνολικό αυτό πρου πολογισμό. Σε κάθε περίπτωση η Ανεξάρτητη Αρχή πριν την έναρξη του επόμενου ημερολογιακού έτους, εγκρίνει τον πρου πολογισμό του Διαχειριστή ΜΔΣ ως έχει υποβληθεί ή τον τροποποιεί κατά την κρίση της, λαμβάνοντας υπόψη εύλογες παραδοχές και διαθέσιμα στοιχεία διεθνούς πρακτικής. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΗΝΙΑΙΑΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ Μετά το πέρας κάθε ημερολογιακού μήνα, ο Διαχειριστής ΜΔΣ προβαίνει σε Μηνιαία Εκκαθάριση για τον μήνα αυτό, ανά Σύστημα ΜΔΣ, η οποία περιλαμβάνει τις επιμέρους εκκαθαρίσεις: Αγοραπωλησίας Ενέργειας, Επικουρικών Υπηρεσιών, Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος, Κυρώσεων, Ειδικών Λογαριασμών ΑΠΕ ΜΔΣ, Κάλυψης Κόστους Ε κτακτης Ανάγκης, Κάλυψης Λειτουργικών Δαπανών του Διαχειριστή ΜΔΣ και Διαχείρισης Παγίων, καθώς και Εισπράξεων υπέρ Τρίτων. ΕΤΗΣΙΑ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ Ο διαχειριστής ΜΔΣ προβαίνει σε Ετήσια Οριστική Εκκαθάριση για το έτος αυτό, ανά Σύστημα ΜΔΣ, στα πλαίσια της οποίας: Λαμβάνει υπόψη τυχόν διαφορές των δεδομένων των μετρήσεων και λοιπών μεγεθών τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τον υπολογισμό των χρεώσεων και πιστώσεων στις μηνιαίες Καταστάσεις Τελικής Εκκαθάρισης με τα τελικά απολογιστικά στοιχεία του έτους. 24

25 Εντοπίζει τυχόν σφάλματα στους αρχικούς υπολογισμούς των χρεώσεων και πιστώσεων των μηνιαίων Καταστάσεων Τελικής Εκκαθάρισης. Επαληθεύει βάσει νεότερων δεδομένων τυχόν εκτίμηση που έγινε στην περίπτωση εκκαθάρισης σε Ε κτακτες Καταστάσεις Προσδιορίζει το απολογιστικό κόστος Κάλυψης Ε κτακτης Ανάγκης. Προσδιορίζει το απολογιστικό κόστος Κάλυψης Λειτουργικών Δαπανών και Παγίων. Λαμβάνει υπόψη την έκβαση τυχόν διαδικασίας Επίλυσης Διαφορών. ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΩΝ Ο Διαχειριστής ΜΔΣ υπολογίζει ανά Σύστημα ΜΔΣ και δημοσιοποιεί μηνιαίως στην ιστοσελίδα του, αμέσως μετά την κατάρτιση των μηνιαίων Καταστάσεων Τελικής Εκκαθάρισης, τα ακόλουθα στοιχεία: το Μέσο Μεταβλητό Κόστος Παραγωγής για κάθε Περίοδο Κατανομής για όλες τις Ημέρες Κατανομής του μήνα στον οποίο αφορά η εκκαθάριση. το Μέγιστο Μεταβλητό Κόστος Παραγωγής για κάθε Περίοδο Κατανομής για όλες τις Ημέρες Κατανομής του μήνα στον οποίο αφορά η εκκαθάριση το Μέσο Κόστος Παροχής κάθε Επικουρικής Υπηρεσίας, το οποίο υπολογίζεται ως το πηλίκο του συνολικού κόστους που προκύπτει ανά Επικουρική Υπηρεσία προς τη συνολικά παραγόμενη ενέργεια στο Σύστημα ΜΔΣ για το μήνα εκκαθάρισης, το Μέσο Κόστος του Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος, το οποίο υπολογίζεται ως το πηλίκο του συνολικού κόστους του Μηχανισμού αυτού καθώς και του πρου πολογιστικού Κόστους Κάλυψης Ε κτακτης Ανάγκης, προς τη συνολικά παραγόμενη ενέργεια στο Σύστημα ΜΔΣ για το μήνα εκκαθάρισης. ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ 1. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ, αν διαπιστώσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του, παράβαση των διατάξεων του Κώδικα εκ μέρους των Συμμετεχόντων στην αγορά ΜΔΣ, επιβάλλει τις κυρώσεις που προβλέπονται. 2. Ο Διαχειριστής ΜΔΣ, αν διαπιστώσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του, παράβαση των όρων που προβλέπονται στις Συμβάσεις που συνάπτει με τους Συμμετέχοντες επιβάλλει τις κυρώσεις που προβλέπονται στις Συμβάσεις αυτές. 25

26 Κεφάλαιο 3: Παρουσίαση Περιπτώσεων Λειτουργίας Διαχειριστών ΜΔΣ Η Ευρωπαϊκή Ε νωση (Ε.Ε.) έχει αρκετές εκατοντάδες νησιά διαφόρων διαστάσεων και καθεστώτων. Υπάρχουν τέσσερις χώρες μέλη (Κύπρος, Δημοκρατία της Ιρλανδίας, Μάλτα, Ηνωμένο Βασίλειο) και επίσης περισσότερα από 286 νησιά στην Ευρώπη τα οποία κατοικούνται από περισσότερους από 10 εκατομμύρια ανθρώπους [Eurostat, 7/2/2014]. Τα νησιά της Ε.Ε. βρίσκονται σε τρεις μεγάλες γεωγραφικές περιοχές: στον Ατλαντικό, στον Βορρά και στη Μεσόγειο, η οποία αντιπροσωπεύει το 85% του νησιωτικού πληθυσμού. Τα 286 νησιά ανήκουν σε 11 χώρες μέλη της Ε.Ε. με 5 εξ αυτών να έχουν περισσότερο από το 75% των νησιών. Το ρυθμιστικό πλαίσιο διαφέρει ανάμεσα στα νησιά και εξαρτάται από τη σχέση μεταξύ του αντίστοιχου κράτους μέλους και της Ε.Ε. Ενώ τα νησιά κοντά στην ηπειρωτική Ευρώπη, όπως τα βρετανικά νησιά του Καναλιού (Channel Islands), είναι συχνά ήδη διασυνδεδεμένα, πιο απομακρυσμένα μέρη δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα σύνδεσης. Για παράδειγμα, τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου δεν είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας και άρα βασίζονται στη ρυπογόνο και ασύμφορη οικονομικά παραγωγή από ντίζελ για να καλύψουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Τα μεγαλύτερα όμως από τα νησιά της Μεσογείου ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τη διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα. Η ανάπτυξη υποθαλάσσιων καλωδίων AC (Εναλλασσόμενο Ρεύμα) ή DC (Συνεχές Ρεύμα) υψηλής τάσης είναι αντικείμενο των σχεδιαστών ανάπτυξης του δικτύου. Ε να τέτοιο παράδειγμα είναι η διασύνδεση Μάλτας-Σικελίας που είναι υπό κατασκευή. ΜΔΝ) 3.1: CASE STUDY - ΕΛΛΑΔΑ (Διαχειριστής Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών- Η εταιρία «Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ» με διακριτικό τίτλο «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ» ή «ΔΕΔΔΗΕ» είναι ανώνυμη εταιρία, θυγατρική της ΔΕΗ ΑΕ, η οποία είναι και ο μοναδικός (100%) ιδιοκτήτης της. Η εταιρία ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ αναλαμβάνει τα καθήκοντα του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΔΔΗΕ) καθώς και της δραστηριότητας του Διαχειριστή των μη Διασυνδεδεμένων Νησιών σε μία κατά 100% θυγατρική εταιρία της ΔΕΗ ΑΕ. Ο Νόμος ορίζει ότι η εταιρία ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ θα ασκήσει ανεξάρτητα και αμερόληπτα 26

27 τις δραστηριότητές της, εξυπηρετώντας το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, και η εταιρία ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ θα είναι: ο Διαχειριστής του ΕΔΔΗΕ, έχοντας λάβει από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) σχετική Άδεια Διαχείρισης του ΕΔΔΗΕ, και ο Διαχειριστής των Ηλεκτρικών Συστημάτων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ), έχοντας λάβει από τη ΡΑΕ σχετική Άδεια Διαχείρισης. Στη συνέχεια, η ανάλυση εστιάζεται στη δραστηριότητα του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή των Ηλεκτρικών Συστημάτων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ) και συγκεκριμένα θα αναλυθούν τα εξής: Καθορισμός των σχέσεων μεταξύ της ΔΕΗ ΑΕ και του Διαχειριστή ΜΔΝ (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ) Διοικητικές δομές και λειτουργικές πρακτικές που πρέπει να εφαρμόζει ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστής των Συστημάτων ΜΔΝ : Κύρια αντικείμενα εργασιών του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή των ΜΔΝ Ο ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε έχει την ευθύνη για τη διαχείριση των ηλεκτρικών συστημάτων (παραγωγή, μεταφορά, διανομή, αγορά) των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Πιο συγκεκριμένα, με βάση το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο, το αντικείμενο εργασιών του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, ως Διαχειριστή των ΜΔΝ, είναι το ακόλουθο: Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός (ΚΗΕΠ). Ο ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε, κάθε μέρα, διενεργεί τον προγραμματισμό λειτουργίας όλου του παραγωγικού δυναμικού του συστήματος των ΜΔΝ για τις 24 ώρες της επόμενης ημέρας (Ημερήσιος Προγραμματισμός), τη λεγόμενη Ημέρα Κατανομής. Αυτός ο προγραμματισμός ονομάζεται Κυλιόμενος Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός (ΚΗΕΠ). Η Ημέρα Κατανομής ξεκινάει τα μεσάνυκτα (ώρα 00:00) της ημέρας που αφορά και ολοκληρώνεται τα μεσάνυκτα της επόμενης (ώρα 24:00), ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ πραγματοποιεί επικαιροποίηση του ΚΗΕΠ μία φορά και κατά τη διάρκεια της Ημέρας Κατανομής. Σκοπός του ΚΗΕΠ είναι ο προσδιορισμός, σε ημερήσια βάση, της ένταξης και της παραγωγής ενέργειας των κατανεμόμενων μονάδων παραγωγής, για την ασφαλή κάλυψη της ζήτησης κάθε ηλεκτρικού συστήματος ΜΔΝ, με την τήρηση των προβλεπόμενων περιορισμών ασφαλείας και των λειτουργικών κανόνων κάθε Συστήματος ΜΔΝ. Με την κατάρτιση του Ημερήσιου Προγράμματος προσδιορίζονται οι Κατανεμόμενες Συμβατικές Μονάδες ή οι μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που για κάθε Ώρα Κατανομής 27

28 προγραμματίζεται να εκκινήσουν (συγχρονισμός), ή να παύσουν (αποσυγχρονισμός), ή να εξακολουθούν να λειτουργούν, η ενέργεια που προγραμματίζεται ενδεικτικά να παράγουν αυτές οι μονάδες καθώς και η ενέργεια που προγραμματίζεται να απορροφήσουν οι Υβριδικού Σταθμοί για την πλήρωση των συστημάτων αποθήκευσής τους. Η μεθοδολογία του Μηχανισμού Επίλυσης Προγράμματος συνίσταται στην κατάστρωση και επίλυση προβλήματος με κριτήριο τη μέγιστη δυνατή διείσδυση ΑΠΕ και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) με ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους λειτουργίας των συμβατικών μονάδων παραγωγής για όλη την Ημέρα Κατανομής. Διαδικασία Κατανομής Ενέργειας. Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, κατά τη διάρκεια της Ημέρας Κατανομής, καταρτίζει το Πρόγραμμα Κατανομής των Συστημάτων ΜΔΝ περιοδικά ανά είκοσι (20) λεπτά της ώρας. Η περίοδος επίλυσης του Προγράμματος Κατανομής αφορά το χρονικό ορίζοντα των τεσσάρων (4) ωρών Κατανομής που έπονται της ώρας κατάρτισής του. Το πρόβλημα κατάρτισης του Προγράμματος Κατανομής επιλύεται ταυτόχρονα για όλα τα εικοσάλεπτα κατανομής της περιόδου επίλυσής του. Σκοπός της Διαδικασίας Κατανομής είναι, σε πραγματικό χρόνο, ο προγραμματισμός της λειτουργίας των Κατανεμόμενων Μονάδων, η διαχείριση του Συστήματος ΜΔΝ για την έγχυση ενέργειας των μη κατανεμόμενων μονάδων ΑΠΕ, καθώς και η έκδοση από το ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ των σχετικών Εντολών Κατανομής, ώστε η συνολική απορρόφηση ηλεκτρικής ενέργειας από το Σύστημα ΜΔΝ, σύμφωνα με τις προβλέψεις και τις μετρήσεις του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, να πραγματοποιείται με σκοπό να διασφαλίζεται η καλή και αξιόπιστη λειτουργία του Δικτύου, η ευχερής αντιμετώπιση απρόβλεπτων συμβάντων στο Σύστημα ΜΔΝ, η ποιότητα τροφοδότησης του Φορτίου, η ελαχιστοποίηση της συνολικής δαπάνης και η μεγιστοποίηση της απορρόφησης ενέργειας από ΑΠΕ. Πρόγραμμα Συντήρησης Μονάδων. Για τις ανάγκες επάρκειας τροφοδοσίας και ασφάλειας λειτουργίας του δικτύου, ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ πρέπει να καταρτίζει έως το τέλος Δεκεμβρίου κάθε έτους, σε συνεργασία με τους Παραγωγούς του Συστήματος ΜΔΝ, το Πρόγραμμα Συντήρησης Μονάδων σε ετήσια βάση. Το πρόγραμμα συντήρησης αναφέρεται στο χρονικό ορίζοντα του επόμενου ημερολογιακού έτους. Το Πρόγραμμα αυτό αφορά στην τακτική συντήρηση που επιβάλλεται να διενεργείται για τις μονάδες παραγωγής, προκειμένου να διατηρούν τα τεχνικά και λειτουργικά τους χαρακτηριστικά και να εξασφαλίζουν αποδεκτά επίπεδα αξιόπιστης λειτουργίας. Το Πρόγραμμα Συντήρησης αφορά σε ένα ημερολογιακό έτος, και σε αυτό περιγράφονται, για κάθε Σύστημα ΜΔΝ και για κάθε μονάδα παραγωγής που συνδέεται στο δίκτυο, οι χρονικές περίοδοι κράτησής της εκτός λειτουργίας λόγω τακτικής 28

29 συντήρησης. Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ μπορεί να προσδιορίζει χρονικές περιόδους εντός του έτους κατά τις οποίες δεν επιτρέπονται συντηρήσεις μονάδων για λόγους έλλειψης επάρκειας δυναμικού παραγωγής. Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστημάτων ΜΔΝ. Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ καταρτίζει Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Συστημάτων ΜΔΝ, όπου προσδιορίζει τον τύπο και το μέγεθος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, συμβατικών, ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών Σταθμών, καθώς και το χρόνο εγκατάστασής τους ώστε να διασφαλίζεται ο απρόσκοπτος εφοδιασμός των καταναλωτών των ΜΔΝ με ηλεκτρική ενέργεια και να επιτυγχάνεται ένα ικανοποιητικό επίπεδο υπηρεσιών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας προς αυτούς, η αξιόπιστη και αποδοτική λειτουργία των σταθμών, η μεγιστοποίηση της διείσδυσης της ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους των συμβατικών μονάδων, για χρονικό ορίζοντα 5 έως 7 ετών. Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, μέχρι την 31 η Μαρτίου του έτους που έπεται της έκδοσης του Κώδικα Διαχείρισης ΜΔΝ, εκπονεί Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστημάτων ΜΔΝ, το οποίο υποβάλλεται και εγκρίνεται από τη ΡΑΕ, κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης, και επικαιροποιείται ανά έτος έως την 31 η Μαρτίου κάθε έτους. Βασικοί στόχοι του Προγράμματος Ανάπτυξης Συστημάτων ΜΔΝ είναι ο απρόσκοπτος εφοδιασμός με ηλεκτρική ενέργεια των καταναλωτών ΜΔΝ για τον χρονικό ορίζοντα του Προγράμματος και η κάλυψη όλων των ηλεκτρικών αναγκών, η ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους παραγωγής (σταθερού και μεταβλητού) των συμβατικών σταθμών, η μεγιστοποίηση της διείσδυσης της παραγωγής από ΑΠΕ και η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων Σχέση μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστη των ΜΔΝ και ΔΕΗ ΑΕ Σύμφωνα με το Νόμο 4001/2011, η κυριότερη από αυτές τις συμβάσεις προβλέπει ότι η ΔΕΗ ΑΕ υποστηρίζει τον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, από την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του και για χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών, παρέχοντάς του υποστηρικτικές υπηρεσίες Εξασφάλιση Ανεξαρτησίας του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ Η ανεξαρτησία του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ καθορίζεται από το Άρθρο 124 του Νόμου 4001/2011, όπου γίνεται ειδικότερη αναφορά στα παρακάτω σημεία: Στην επιβεβλημένη ανεξαρτησία των διοικητικών οργάνων του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ. 29

30 Στο διαχωρισμό της εταιρικής ταυτότητας του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, ώστε το αντικείμενο των δραστηριοτήτων και τα εμπορικά σήματα του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ να μην προκαλούν σύγχυση με τις λοιπές δραστηριότητες της ΔΕΗ ΑΕ και ιδίως με τις δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας της ΔΕΗ ΑΕ. Στη διαχείριση της εταιρικής ιστοσελίδας (website). Η ιστοσελίδα του ΔΕΔΔΗΕ ( όπου παρέχονται και συντηρούνται πληροφορίες σχετικά με την εταιρική ταυτότητά του, διαχειρίζεται από το ΔΕΔΔΗΕ και διαφοροποιείται σαφώς από την ιστοσελίδα της ΔΕΗ ΑΕ ( Στη διαχείριση εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών σε συστήματα πληροφορικής και διαχωρισμό των Πληροφοριακών Συστημάτων μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ και ΔΕΗ ΑΕ. Η διασφάλιση της διαχείρισης των εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών έχει οριστεί και προδιαγραφεί σαν μέτρο στο Πρόγραμμα Συμμόρφωσης του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, όπως ο διαχωρισμός των πληροφοριακών συστημάτων μεταξύ των δύο εταιριών (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ και ΔΕΗ ΑΕ) Εξασφάλιση Οικονομικής Ανεξαρτησίας του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ είναι μία εταιρία παροχής υπηρεσιών. Είναι εύλογο να επιδιώκει ένα μικρό περιθώριο κέρδους για όλες τις υπηρεσίες του, εφόσον βεβαίως είναι αποδοτικός. Ο ΔΕΔΔΗΕ θα πρέπει να έχει υγιή οικονομικά, αφού θα ανακτά τα κόστη για τις υπηρεσίες που παρέχει και θα του μένει ένα μικρό εργολαβικό όφελος. Το ρυθμιστικό και επιχειρηματικό περιβάλλον υπαγορεύει στο ΔΕΔΔΗΕ να καταβάλλει σήμερα τις δαπάνες του και να λαμβάνει τα αντίστοιχα έσοδα μερικούς μήνες αργότερα, οπότε να χρηματοδοτεί έτσι την Αγορά επί 2 3 μήνες. Την οικονομική κατάσταση του ΔΕΔΔΗΕ επιδεινώνουν οι σοβαρότατες οφειλές προς αυτόν ορισμένων Προμηθευτών από μη πληρωμή τελών χρήσης δικτύου. Επίσης, η υποχρέωση του ΔΕΔΔΗΕ να πληρώνει τις μονάδες ΑΠΕ των ΜΔΝ και στη συνέχεια να προσπαθεί να ανακτήσει το κόστος αυτό από Προμηθευτές και ΛΑΓΗΕ, είναι αρκετά πιθανό να δυσχεράνει περαιτέρω το ταμειακό πρόβλημα του ΔΕΔΔΗΕ. Στη σημερινή κατάσταση της μεγάλης στενότητας χρήματος αλλά και της αδυναμίας του ΔΕΔΔΗΕ να δανεισθεί λόγω ανεπαρκούς περιουσίας, είναι προφανές το αδιέξοδο της εταιρίας λόγω προβλημάτων χρηματοροών. 30

31 Φαίνεται λοιπόν ότι αν δεν βελτιωθούν οι υφιστάμενες πρακτικές που αναγκάζουν το ΔΕΔΔΗΕ να χρηματοδοτεί την Αγορά, αυτός δεν θα είναι οικονομικά βιώσιμος λόγω κυρίως του σοβαρού ταμειακού του ελλείμματος Ρύθμιση Διαδικασιών Έγκρισης και Διάθεσης των απαραίτητων πόρων που σχετίζονται με τη Διαχείριση των ΜΔΝ Οι εμπορικές και οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ και ΔΕΗ ΑΕ πρέπει να γίνονται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και να καταγράφονται. Αυτό προφανώς πρέπει να εφαρμόζεται και στις διαδικασίες έγκρισης και διάθεσης των απαραίτητων πόρων από τη ΔΕΗ ΑΕ προς το ΔΕΔΔΗΕ για τις δαπάνες που σχετίζονται με τη διαχείριση των ΜΔΝ. Για τις κάθε είδους συναλλαγές μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ και ΔΕΗ ΑΕ θα πρέπει να υπογράφονται σχετικές συμφωνίες συμβάσεις, όπου θα ρυθμίζονται θέματα κόστους τιμολογήσεων, ποιότητας, κοκ, και θα διασφαλίζεται ότι οι όροι και οι πρου ποθέσεις και οι τιμές και το εν γένει πλαίσιο εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών που θα συνομολογούνται δε θα διαφέρουν από αυτά που θα ίσχυαν μεταξύ ανεξάρτητων εταιριών στις συνήθεις συνθήκες της ελεύθερης και ανταγωνιστικής αγοράς. Σε περίπτωση που οι συναλλαγές αυτές εμπεριέχουν εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες, θα πρέπει να προβλέπονται συγκεκριμένοι όροι για τη διαφύλαξη του εμπιστευτικού χαρακτήρα των πληροφοριών αυτών Διοικητική Δομή του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή των ΜΔΝ Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι οργανωμένος σε 8 Κεντρικές Διευθύνσεις, 5 Περιφερειακές Διευθύνσεις και 3 Κεντρικά Κλιμάκια. Στις 8 Κεντρικές Διευθύνσεις του ΔΕΔΔΗΕ περιλαμβάνονται οι ακόλουθες τρεις Κεντρικές Διευθύνσεις Δικτύου: 1. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Νησιών με κύρια δραστηριότητα τη διαχείριση και τον έλεγχο της ασφαλούς, οικονομικής και τεχνικά άρτιας Παραγωγής και Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. 2. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Δικτύου με κύρια δραστηριότητα τη διασφάλιση της πρόσβασης στο Δίκτυο σημαντικών χρηστών (Παραγωγοί, Προμηθευτές) με όρους διαφάνειας 31

32 και αμεροληψίας καθώς και την ευθυγράμμιση του ΔΕΔΔΗΕ με τους γενικούς κανόνες της λιανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. 3. Η Διεύθυνση Δικτύου, η οποία συνεργάζεται άμεσα με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις αναφορικά με τη λειτουργία, ανάπτυξη και συντήρηση του Δικτύου Διανομής, και επίσης μεριμνά και για τα μεγάλα έργα του ΔΕΔΔΗΕ. Οι 5 Περιφερειακές Διευθύνσεις (Διεύθυνση Περιφέρειας Αττικής, Διεύθυνση Περιφέρειας Μακεδονίας Θράκης, Διεύθυνση Περιφέρειας Πελοποννήσου Ηπείρου, Διεύθυνση Περιφέρειας Κεντρικής Ελλάδας, και Διεύθυνση Περιφέρειας Νησιών) του ΔΕΔΔΗΕ είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη, συντήρηση και λειτουργία του δικτύου στο σύνολο της Ελλάδας, παρέχοντας πρόσβαση και εξυπηρέτηση και γενικότερα υπηρεσίες ανάπτυξης και εκμετάλλευσης προς όλους τους χρήστες του δικτύου. Στον Κώδικα Διαχείρισης Ηλεκτρικών Συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (Κώδικας ΜΔΝ) καθορίζονται οι αρμοδιότητες, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ΔΕΔΔΗΕ ως Διαχειριστή των ΜΔΝ. Ο ΔΕΔΔΗΕ, ως διαχειριστής ΜΔΝ έχει αναλάβει τις αρμοδιότητες της διαχείρισης της παραγωγής και της λειτουργίας της Αγοράς και των Συστημάτων ΜΔΝ και της διαχείρισης του Δικτύου ΜΔΝ. Ο ΔΕΔΔΗΕ ως διαχειριστής των ΜΔΝ υποχρεούται να: 1. Παρακολουθεί και μεριμνά για την αξιόπιστη, οικονομικά αποδοτική, περιβαλλοντικά φιλική, και ασφαλή λειτουργία των μονάδων παραγωγής των ΜΔΝ. 2. Μεριμνά για την ανάπτυξη, την τεχνική αρτιότητα και την οικονομικότητα της παραγωγής στα ΜΔΝ, για την εξυπηρέτηση της ζήτησης. 3. Απέχει από κάθε διάκριση μεταξύ των παραγωγών των ΜΔΝ και ιδίως από διακρίσεις υπέρ των συνδεδεμένων με αυτόν επιχειρήσεων. 4. Συντάσσει και υποβάλλει προς έγκριση τα Προγράμματα Ανάπτυξης των ΜΔΝ και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση των εγκεκριμένων Προγράμματα Ανάπτυξης των ΜΔΝ. 5. Καταρτίζει τα προγράμματα ΚΗΕΠ και Κατανομής και μεριμνά για την υλοποίησή τους. 6. Μεριμνά ώστε να εξασφαλίζονται οι αναγκαίοι χώροι για την εγκατάσταση νέου δυναμικού παραγωγής, για την επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού ή στοιχείων ενίσχυσης και επέκτασης του ΕΔΔΗΕ στα ΜΔΝ. 32

33 7. Συνάπτει τις Συμβάσεις με τους κατόχους των αδειών για την έγχυση και απορρόφηση ενέργειας και την παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών στο Δίκτυο Διανομής των ΜΔΝ, την αμοιβή των Παραγωγών, καθώς και τη χρέωση των Εκπροσώπων Φορτίου. 8. Τηρεί και λειτουργεί το Σύστημα Εκκαθάρισης Αγοράς ΜΔΝ και Παρακολούθησης Λογαριασμών, τηρεί και διαχειρίζεται τους Λογαριασμούς Συμμετεχόντων, καθώς και τους Ειδικούς Λογαριασμούς, και εκδίδει τις απαιτούμενες εντολές για την εκκαθάριση των συναλλαγών. 9. Συνάπτει Συμβάσεις Πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από εγκαταστάσεις ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών Σταθμών που συνδέονται με το Δίκτυο των ΜΔΝ και καταβάλλει τις πληρωμές που προβλέπονται στις Συμβάσεις αυτές. 10. Ελέγχει, σε συνεχή βάση, τη λειτουργία των Μονάδων παραγωγής, με τακτικό έλεγχο των απολογιστικών στοιχείων λειτουργίας τους, καθώς και την τήρηση των δηλωμένων τεχνικοοικονομικών στοιχείων των Μονάδων. 11. Μεριμνά για την αξιόπιστη, ασφαλή και αδιάλειπτη λειτουργία των Συστημάτων ΜΔΝ λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα, όπως ειδικότερα προβλέπεται στον Κώδικα διαχείρισης ΕΔΔΗΕ. 3.2: CASE STAUDY- ΚΥΠΡΟΣ Η Κύπρος έχει περίπου κατοίκους και ένα απομονωμένο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς διασυνδέσεις. Δηλαδή, δεν υπάρχουν αγωγοί διασύνδεσης ηλεκτρισμού, πετρελαίου ή αερίου με άλλες χώρες και όλες οι ενεργειακές ανάγκες καλύπτονται από την παραγωγή της ενδοχώρας. 33

34 Η Κύπρος είναι σχεδόν αποκλειστικά εξαρτώμενη από τα εισαγόμενα καύσιμα: ντίζελ και HFO, τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως για παραγωγή ενέργειας στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση πετρελαίου, καθώς επίσης και LFO, LPG, καύσιμα ναυτιλίας, λιπαντικά, βενζίνη, κηροζίνη και καύσιμα αεροσκαφών. Το υπόλοιπο σύστημα ισορροπεί με εισαγωγές pet-coke και άνθρακα που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τσιμέντου καθώς και από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με κύρια την ηλιακή. Οι μέσες τιμές πώλησης (προ φόρων) του πετρελαίου και της βενζίνης είναι συστηματικά υψηλότερες από τις αντίστοιχες τιμές των 27 χωρών της Ε.Ε. όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Ο τομέας παραγωγής ενέργειας της Κύπρου έχει ως εξής: Η παραγωγή και παροχή ενέργειας έχουν απελευθερωθεί από την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. (Μάιος 2004). Από την 1 η Ιανουαρίου 2009 η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει απελευθερωθεί για όλους τους μη οικιακούς πελάτες. Ανεξάρτητοι παραγωγοί ενέργειας (IPPs) πρέπει να αποκτήσουν την σχετική άδεια από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ ή CERA) ώστε να τους επιτραπεί να παράγουν και να προμηθεύουν ηλεκτρική ενέργεια. Οι ανεξάρτητοι παραγωγοί μπορούν επίσης να συνδεθούν στο εθνικό σύστημα μεταφοράς κάνοντας αίτηση στον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς (ΔΣΜ ή TSO - Transmission System Operator). H Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ ή EAC) είναι ο κύριος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας για βιομηχανική και εμπορική χρήση (Η τσιμεντοποιία Βασιλικού 34

35 παράγει μόνη της ηλεκτρική ενέργεια για τις ανάγκες της). Η ΑΗΚ είναι επίσης ο ιδιοκτήτης του εθνικού συστήματος μεταφοράς. Διαχειριστές δικτύου και κυρίαρχοι παραγωγοί Η ιδιοκτησία του ΔΣΜ δεν έχει μέχρι τώρα διαχωριστεί (ownership unbundling). Η Κύπρος απαλλάσσεται από αυτήν την υποχρέωση εξαιτίας των δομικών της χαρακτηριστικών αφού είναι ένα μικρό και απομονωμένο σύστημα [ΡΑΕΚ, 2010]. Με την είσοδό της στην Ε.Ε. και συνεπώς την υιοθέτηση του κοινοτικού κεκτημένου, η Κύπρος καθιέρωσε το 2004 έναν ανεξάρτητο ΔΣΜ [ΡΑΕΚ, 2010]. Το δίκτυο μεταφοράς και διανομής ανήκει στην ΑΗΚ αλλά ο ΔΣΜ λειτουργεί ανεξάρτητα από την άποψη της οργάνωσης και λήψης αποφάσεων από την ΑΗΚ και από τις δραστηριότητες παραγωγής, διανομής και προμήθειας, προκειμένου να διασφαλιστεί σε τρίτους η πρόσβαση στο δίκτυο μεταφοράς και η ίση μεταχείριση όλων των δεικτών του εν λόγω δικτύου [ΡΑΕΚ, 2010]. Η ΑΗΚ, ως ιδιοκτήτης του συστήματος διανομής, έχει επίσης οριστεί ως ο Διαχειριστής του Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ ή DSO Distribution System Operator). Αν και δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητος οργανισμός όπως ο κυπριακός ΔΣΜ, έχει τις ίδιες αρμοδιότητες όσον αφορά το σύστημα διανομής. Σύνδεση στο δικτύου Για τη σύνδεση στο δίκτυο ακολουθείται μια διαδικασία που διατυπώθηκε στο νόμο περί ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού (LREM) και στους κανόνες για τη μεταφορά και διανομή (Transmission and Distribution Rules TDR 2.0). Ο ΔΣΜ είναι υποχρεωμένος να διατυπώσει μια προσφορά σύνδεσης σε κάθε παραγωγό που αιτείται σύνδεσης στο δίκτυο. Σχετικές νομικές πηγές Η διαδικασία για τη σύνδεση ενός σταθμού ηλεκτρικής ενέργειας ανανεώσιμων πηγών (RES-e plant) στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής ρυθμίζεται κυρίως από τους κανόνες μεταφοράς και διανομής [TDR 2.0]. Άλλες σχετικές πηγές είναι ο νόμος ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού (LREM No.122(1)/2003) και τα ετησίως εκδοθέντα σχέδια υποστήριξης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολική, ηλιακή ενέργεια και βιομάζα, γνωστά ως SSRES και SSRES 2011 για την έκδοση του 2011, που περιλαμβάνουν προβλέψεις σχετικά με τη σύνδεση στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής. 35

36 Ρυθμιστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του δικτύου Όπως αναφέρθηκε, η ΑΗΚ είναι ταυτόχρονα ο ιδιοκτήτης τόσο του δικτύου μεταφοράς, όσο και του δικτύου διανομής της Κύπρου. Ο ρυθμιστικός νόμος LREM αναφέρει πως η ΑΗΚ είναι υπεύθυνη για την κατασκευή και συντήρηση ενός αποδοτικού, ασφαλούς, αξιόπιστου και οικονομικά βιώσιμου δικτύου μεταφοράς (άρθρο 45) και διανομής (άρθρο 50) αντίστοιχα. Σε σχέση με το δίκτυο μεταφοράς, η ΑΗΚ ως ιδιοκτήτης είναι επίσης υπεύθυνη για τις απαραίτητες εργασίες για την ανάπτυξη του δικτύου μεταφοράς (άρθρο 46 παρ. α) με τη βοήθεια του κυπριακού ΔΣΜ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία και ανάπτυξη ενός αποδοτικού, ασφαλούς, αξιόπιστου και οικονομικά βιώσιμου δικτύου μεταφοράς (άρθρο 61, παρ. 1α). Αυτό οφείλεται όπως αναφέρθηκε στο γεγονός πως μέχρι τώρα δεν έχει διαχωριστεί η ιδιοκτησία του ΔΣΜ (ownership unbundling) λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών της Κύπρου. Η συνεργασία μεταξύ του διαχειριστή και του ιδιοκτήτη του συστήματος μεταφοράς γίνεται μέσω του «δεκαετούς πλάνου ανάπτυξης δικτύου» του δικτύου μεταφοράς. Ο κυπριακός ΔΣΜ συντάσσει ένα «δεκαετές πλάνο ανάπτυξης δικτύου» το οποίο αναθεωρείται κάθε χρόνο και λαμβάνει υπόψη τις νέες αιτήσεις για σύνδεση με το δίκτυο και τις απαραίτητες εργασίες που πρέπει να πραγματοποιηθούν (άρθρο 62 LREM). Το πλάνο υποβάλλεται τελικά στην ΡΑΕΚ που το εγκρίνει (άρθρο 62 παρ. 4). Η τριάδα ΔΣΜ-ΡΑΕΚ-ΑΗΚ συμμετέχει στη σύνθεση αυτού του πλάνου το οποίο υποβάλλεται σε δημόσια διαβούλευση. Όσον αφορά το δίκτυο διανομής, η ΑΗΚ ως ιδιοκτήτης και διαχειριστής του συστήματος διανομής συντάσσει ένα πενταετές πλάνο, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις πιθανές εργασίες ανάπτυξης του δικτύου με βάση τα υπάρχοντα masterplans. Κύριοι παίκτες στην κυπριακή αγορά ενέργειας Η Υπηρεσία Ενέργειας ανήκει στο Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ, CERA): υπεύθυνη για τη ρύθμιση και την επίβλεψη της κυπριακής αγοράς ενέργειας Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ, EAC): δημόσια επιχείρηση που αυτή τη στιγμή κυριαρχεί στην κυπριακή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Της ανήκουν τα περουσιακά στοιχεία μεταφοράς και διανομής, ενώ παραμένει ο μόνος ενεργός προμηθευτής. 36

37 Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς (ΔΣΜ, TSO): υπεύθυνος για τη λειτουργία του εθνικού συστήματος μεταφοράς και την αντικειμενική διαχείριση της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι ο εξουσιοδοτημένος φορέας για την έκδοση εγγυήσεων προέλευσης. Σταθμοί παραγωγής ενέργειας Αυτή τη στιγμή η ΑΗΚ λειτουργεί τρεις σταθμούς παραγωγής ενέργειας με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 1118MW. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ ή RES) Νομικό-Χρηματοδοτικό πλαίσιο για ΑΠΕ Το νομικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ τέθηκε σε ισχύ το 2003: τα έσοδα (σχεδόν 22ευρώΜ) αυτού του κεφαλαίου προέρχονται από τους καταναλωτές που πληρώνουν έναν επιπλέον φόρο 0,44 ευρωλεπτά/kwh. Οι διαδικασίες για την αδειοδότηση και διασύνδεση αιολικών και φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στο εθνικό δίκτυο έχουν καθοριστεί. Κύριες κατηγορίες ΑΠΕ Ηλιακά θερμικά συστήματα (θέρμανση/ψύξη και θέρμανση νερού) Φωτοβολταϊκά συστήματα (αυτόνομα ή συνδεδεμένα στο δίκτυο) Αιολικά συστήματα (παραγωγής ηλεκτρισμού και άντλησης νερού) 37

38 ηλεκτρισμού) Συγκεντρωμένοι ηλιακοί σταθμοί-csp (παραγωγή ηλεκτρισμού) Αξιοποίηση βιομάζας και βιοαερίου (θέρμανση/ψύξη και παραγωγή Γεωθερμικές αντλίες θερμότητας (θέρμανση/ψύξη) Μικρά υδροηλεκτρικά συστήματα (παραγωγή ηλεκτρισμού) Αφαλάτωση με χρήση ΑΠΕ Χρηματοδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη ΑΠΕ στον ηλεκτρισμού Αιτήσεις στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) Η ΡΑΕΚ έχει δεχτεί τις ακόλουθες αιτήσεις για ΑΠΕ: Αιολικά: περισσότερα από 1000MW CSP: 270MW Φωτοβολταϊκά ισχύος άνω των 20KW: 22MW Υδροηλεκτρικά: 330MW Βιομάζα: 11,35MW Εξάλειψη των εμποδίων της διοίκησης Η Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού έχει αναλάβει το ρόλο ενός «καταστήματος μιας στάσης» (one stop shop) ώστε να επισπεύδει τις 38

39 διαδικασίες και να διευκολύνει την πραγματοποίηση επενδύσεων για την προώθηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας και τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας. Σχεδιασμός της αγοράς Εξαιτίας της έλλειψης ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τη ΡΑΕΚ δεν προβλέπεται να λειτουργήσει αγορά χονδρικής στο προσεχές μέλλον. Ωστόσο, οι κανόνες συναλλαγών και εκκαθάρισης-trading and Settlement Rules (κανόνες αγοράς) έχουν καθιερωθεί και ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι συμμετέχοντες μπορούν να εμπορεύονται ηλεκτρική ενέργεια [ΡΑΕΚ 2010]. Η Κύπρος που είναι νησί δεν έχει διασυνοριακές συνδέσεις με άλλες χώρες και λειτουργεί σαν ένα μικρό απομονωμένο σύστημα. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ούτε σύνδεση φυσικού αερίου στο νησί παρά το σχέδιο της κυβέρνησης αν χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο ως το κύριο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον. Σύμφωνα με τη ΡΑΕΚ, η απουσία φυσικού αερίου είναι το κύριο κώλυμα στην ανάπτυξη και ολοκλήρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η Κύπρος έχει θεσπίσει έναν μοναδικό ΔΣΜ ο οποίος είναι μη διαχωρισμένος νομικά και διοικητικά από τον ιδιοκτήτη του συστήματος που είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ΔΣΜ πρέπει να διασφαλίζει την διαθεσιμότητα των πόρων παραγωγής και των βοηθητικών υπηρεσιών σε καθημερινή βάση και να συντονίζει τις ενέργειες που χρειάζονται για την επισκευή και εκκαθάριση σφαλμάτων κατά την παραγωγή [ΡΑΕΚ 2010]. Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο βασίζεται ακόμα στις διμερείς συμφωνίες. Σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς, ο παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να κοινοποιεί τις προβλέψεις παραγωγής για την επόμενη ημέρα στον ΔΣΜ, καθημερινά στις 20:00. Η παραγωγή που ανακοινώνεται στον ΔΣΜ από τους συμβατικούς παραγωγούς πρέπει να έχει διακύμανση ±10% από τη ζήτηση των πελατών τους. Οι προβλέψεις των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ πρέπει να έχουν ακρίβεια ±20% [TSO Cyprus 2006]. Όλες οι ανισορροπίες διευθετούνται μέσω του μηχανισμού εξισορρόπησης, ο οποίος αποτελείται από τον ΔΣΜ και την ΑΗΚ [ΡΑΕΚ 2010]. Κλείσιμο πύλης (gate closure) Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι παραγωγοί είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν τον ΔΣΜ στις 20:00 για την προγραμματισμένη παραγωγή τους σε όλες τις περιόδους διακανονισμού της επόμενης ημέρας. Σύμφωνα με του κανόνες συναλλαγών και εκκαθάρισης, μετά το κλείσιμο της πύλης καμιά αλλαγή στις προσφορές δεν μπορεί να 39

40 υποβληθεί. Η κάθε μέρα για την αγορά περιλαμβάνει 24 ώρες και αρχίζει τα μεσάνυχτα [TSO Cyprus 2009a]. Στους κανόνες συναλλαγών και εκκαθάρισης, κεφάλαιο 16 για τις επιπλέον προβλέψεις για τους σταθμούς παραγωγής με χρήση ΑΠΕ, η ώρα κλεισίματος πύλης που έχει αναφερθεί ισχύει μόνο για παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ με εγκατεστημένη ισχύ έως 5MW [TSO Cyprus 2011b]. Οι παραγωγοί ΑΠΕ με καταχωρημένη ισχύ παραγωγής άνω των 5MW πρέπει να υποβάλλουν τον προγραμματισμό παραγωγής στον ΔΣΜ σύμφωνα με το πρόγραμμα ανακηρύξεων που υπάρχει στους κανόνες συναλλαγών και εκκαθάρισης. Δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι χρόνοι για αιολικούς ή άλλους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με ΑΠΕ. Οι ανακηρύξεις που υποβάλλονται παίρνουν προτεραιότητα πάντα εκτός αν οι περιορισμοί του συστήματος απαιτούν κάτι διαφορετικό [TSO Cyprus 2009b]. Ενδοημερήσια αγορά (intraday market) Δεν υπάρχει ενδοημερήσια αγορά στην Κύπρο. Αγορά εξισορρόπησης (balancing market) Μαζί με την αγορά χονδρικής θεσπίστηκε και η αγορά εξισορρόπησης. Λόγω της απουσίας άλλων συμμετεχόντων στην αγορά εκτός από την ΑΗΚ, ο ΔΣΜ μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει ενέργεια εξισορρόπησης μόνο από αυτή. Επομένως, σε περιπτώσεις εξισορρόπησης στην Κύπρο ο κανόνας είναι οι διμερείς συμφωνίες [TSO Cyprus 2011a]. Προς το παρόν, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ δεν συμμετέχουν στο μηχανισμό εξισορρόπησης [TSO Cyprus 2011b]. Οι κανόνες συναλλαγών και εκκαθάρισης παρέχουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης. Η διευθέτηση των ανισορροπιών γίνεται σε μηνιαία βάση. Η διάρκεια της περιόδου διευθέτησης είναι 30 λεπτά. Η ελάχιστη δυναμικότητα παραγωγής για συμμετοχή στην αγορά εξισορρόπησης είναι 50MW [TSO 2009a, ΡΑΕΚ 2010]. Μελλοντική διασύνδεση Στις αρχές του 2012, η ΑΗΚ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με μια τοπική επιχείρηση ώστε να πραγματοποιήσει την κατασκευή υποθαλάσσιας σύνδεσης με το Ισραήλ και την Ελλάδα μέσω της Κρήτης. Η σύνδεση είναι δυνατόν να έχει ολοκληρωθεί ως το 2016, ενώνοντας το νησί με την Ευρωπαϊκή και την Ισραηλίτικη ηπειρωτική χώρα. H σύνδεση μήκους περίπου 1000χλμ εκτιμάται ότι θα κοστίσει 1,5 δις ευρώ. 40

41 3.3: CASE STAUDY- ΙΣΛΑΝΔΙΑ Σύμφωνα με την Πράξη ηλεκτρικής ενέργειας (Electricity Act 2003), οι Διαχειριστές των συστημάτων μεταφοράς και διανομής έχουν αποκλειστικά δικαιώματα όσον αφορά την μεταφορά και τη διανομή αντίστοιχα. Ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς (TSO) της Ισλανδίας είναι η Landsnet hf. που έχει στην ιδιοκτησία της και λειτουργεί ολόκληρο το σύστημα μεταφοράς, το οποίο αποτελείται από γραμμές από 33kV έως 220kV. Η Landsnet είναι ο ισλανδικός Διαχειριστής Μεταφοράς (TSO), που είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη του συστήματος μεταφοράς με οικονομικό τρόπο, λαμβάνοντας υπόψιν την ασφάλεια, την αποδοτικότητα, την αξιοπιστία της παροχής και την ποιότητα της ηλεκτρικής ενέργειας. Η Landsnet βρίσκεται στο επίκεντρο ολόκληρου του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας της Ισλανδίας, λειτουργώντας το εθνικό δίκτυο και διευθύνοντας τις λειτουργίες του συστήματος. Η εταιρεία έχει στην κατοχή της και διευθύνει όλες τις κύριες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και τους κύριους υποσταθμούς στην Ισλανδία. Η Landsnet κατέχει το αποκλειστικό δικαίωμα να κατασκευάσει νέες εγκαταστάσεις μεταφοράς. Η εταιρεία είναι επίσης υπεύθυνη για την ασφαλή διαχείριση του συστήματος παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και διασφαλίζει την ασφάλεια και ποιότητα της παράδοσης ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με την Πράξη ηλεκτρικής ενέργειας η Landsnet (Icegrid), μια ιδιωτική εταιρεία, ιδρύθηκε για να παρέχει τις υπηρεσίες της μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Η εταιρεία ξεκίνησε να λειτουργεί στις αρχές του 2005 και είναι υπεύθυνη για τις υπηρεσίες μεταφοράς και διανομής του προκατόχου της, της Landsvirkjun που είναι και ο μεγαλύτερός της μέτοχος (64,73%). Στους ιδιοκτήτες της Landsnet περιλαμβάνονται επίσης η Icelandic State Electricity (22.51%), η Reykjavik Energy (6.78%) και η Westfjord Power Company (5.98%). Οι προαναφερθείσες εταιρείες παρείχαν τις γραμμές μεταφοράς τους και 41

42 τον εξοπλισμό τους στην Landsnet ως ιδία κεφάλαια. Η εταιρεία μεταφοράς μπορεί να λειτουργήσει και μια αγορά ενέργειας εάν τηρεί χωριστούς λογαριασμούς. Η Orkustofnun είναι υπεύθυνη για την επίβλεψη των εταιρειών μεταφοράς και διανομής και αναμένεται να θεσπίσει ένα ανώτατο όριο εισοδήματος (income cap) για τα τιμολόγιά τους. Η Πράξη διευκρινίζει τι μπορεί να συμπεριληφθεί στα έξοδα λειτουργίας και η Orkustofnun θα θεσπίσει ένα ανώτατο όριο σε σχέση με αυτά, ζητώντας ταυτόχρονα αυξημένο εξορθολογισμό και αποδοτικότητα για το κόστος. Υποδομές δικτύου Το 75% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισλανδία προέρχεται από υδροηλεκτρικά, καθιστώντας τα την κύρια πηγή καθαρής ενέργειας της χώρας. Υπάρχουν 72 υποσταθμοί (δομές και εξοπλισμός που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν ηλεκτρική ενέργεια από και προς το σύστημα μεταφοράς) και 77 σημεία παροχής. Η ροή ισχύος αναπαρίσταται πάντα σε πραγματικό χρόνο (real time) στην ιστοσελίδα του TSO της Ισλανδίας. Το μεγαλύτερο μέρος των υποδομών του δικτύου μεταφοράς λειτουργεί με τάση μεταξύ 30kV και 220kV. Η τάση λειτουργίας αυτών των καλωδίων έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες σύμφωνα με τις αυξανόμενες ανάγκες μεταφοράς και την τεχνολογική πρόοδο στον σχεδιασμό καλωδίων. Για παράδειγμα, οι κύριες γραμμές μεταφοράς των υποσταθμών της Reykjavik Energy είναι υπόγεια καλώδια 132kV. Το τμήμα διαχείρισης του δικτύου της Landsnet βρίσκεται στο κέντρο ελέγχου στο Ρέικιαβικ (Reykjavik) και διαχειρίζεται ένα εκτεταμένο δίκτυο ελέγχου για το ηλεκτρικό σύστημα ολόκληρης της χώρας. Το κέντρο ελέγχου συλλέγει ένα ευρύ φάσμα δεδομένων για τη λειτουργία και την κατάσταση του ηλεκτρικού συστήματος σε κάθε χρονική στιγμή. Το κέντρο ελέγχου βρίσκεται σε επιφυλακή 24 ώρες την ημέρα, όλο το χρόνο, για να διασφαλίζει πως η ασφάλεια λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος πληρεί τα υψηλότερα πρότυπα (standars). Εξισορρόπηση της αγοράς ενέργειας Η παραγόμενη ενέργεια ρέει συνεχώς στο δίκτυο μεταφοράς και δεν μπορεί να αποθηκευτεί. Πρέπει λοιπόν να καταναλωθεί με το που παράγεται. Άρα, πρέπει να διασφαλιστεί μια ισορροπία ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση, δηλαδή η παραγωγή ενέργειας πρέπει να είναι ίση με την κατανάλωση σε κάθε χρονική στιγμή. Ε νας από τους κύριους ρόλους της ισλανδικής Landsnet είναι να διευθύνει τις λειτουργίες του συστήματος, στις οποίες περιλαμβάνεται η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ 42

43 της παραγωγής ενέργειας και της ζήτησης. Η εταιρεία πρέπει να είναι σε θέση να καλύπτει τις αποκλίσεις από τις προγραμματισμένες ποσότητες γρήγορα, ζητώντας από τις εταιρείες παραγωγής να αυξήσουν ή να μειώσουν την παραγωγή τους ανάλογα με την κατανάλωση. Αυτό γίνεται με τη λειτουργία μιας αγοράς εξισορρόπησης ενέργειας και έχοντας διαθέσιμη στους πελάτες ενέργεια εξισορρόπησης ώστε να διορθώνονται οι ανισορροπίες ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση σε πραγματικό χρόνο. Για το σκοπό αυτό, η Landsnet διαχειρίζεται μια ρυθμιστική αγορά ενέργειας για την ηλεκτρική ενέργεια που παρέχει η εταιρεία, ώστε να ισορροπήσει την ανισότητα ανάμεσα στην προβλεπόμενη και την πραγματική κατανάλωση ενέργειας στο ηλεκτρικό σύστημα. Οι εταιρείες παραγωγής και οι πάροχοι πρέπει να προετοιμάσουν έναν λεπτομερή προγραμματισμό για τις συναλλαγές τους από την προηγούμενη ημέρα, δηλώνοντας ότι το ποσό της ενέργειας που υπολογίζουν να παράξουν ή να αγοράσουν την επόμενη μέρα θα ισούται με αυτό που προορίζεται για πώληση στους καταναλωτές ή άλλες εταιρείες παραγωγής. Οι παραγωγοί πρέπει επίσης να υποβάλλουν προσφορές στην ρυθμιστική αγορά ενέργειας, είτε για ρύθμιση προς τα επάνω (up-regulation) σε περίπτωση αυξημένης παραγωγής, είτε για ρύθμιση προς τα κάτω (down-regulation) σε περίπτωση μειωμένης παραγωγής. Οι πάροχοι πρέπει επίσης να υποβάλλουν προσφορές εκ μέρους των καταναλωτών για ρύθμιση προς τα επάνω ή κάτω. Οι προσφορές ισχύουν για τουλάχιστον μια ώρα, αλλά η πραγματική ζήτηση φαίνεται σε πραγματικό χρόνο. Οι προσφορές γίνονται αποδεκτές με σειρά προτεραιότητας. Το σύστημα εξισορρόπησης της Ισλανδίας μοιάζει με παρόμοια συστήματα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι προσφορές για ρύθμιση προς τα επάνω καθορίζουν μια τιμή με την οποία θα πληρώσει η Landsnet τον αιτούντα, ενώ οι προσφορές για ρύθμιση προς τα κάτω δηλώνουν την τιμή με την οποία θα πληρώσει αυτός που υπέβαλλε την προσφορά στην Landsnet. Για ρύθμιση προς τα επάνω επιλέγεται πρώτη η χαμηλότερη προσφορά, ακολουθούμενη από τη δεύτερη χαμηλότερη κ.ο.κ. Το αντίθετο εφαρμόζεται στην ρύθμιση προς τα κάτω. Η τιμή της τελευταίας αποδεκτής προσφοράς ορίζεται ως η τιμή εξισορρόπησης ενέργειας. Με αυτή την τιμή διευθετούνται όλες οι ανισορροπίες κατά τη διάρκεια της εν λόγω μιας ώρας. 43

44 3.4: CASE STAUDY- ΚΑΝΑΡΙΑ ΝΗΣΙΑ Σε μερικά νησιά έχει γίνει πλήρης μετάβαση ή επίκειται σύντομα: Aruba (αιολική) Cap Verde (αιολική, PV) El Hierro (αιολική, αντλούμενη υδροηλεκτρική) Fiji (υδροηλεκτρική, PV, μπαταρίες) Iceland (γεωθερμική, υδροηλεκτρική) Tokelau (ηλιακή, μπαταρίες) Tonga (PV, αιολική, κυματική) Η μετάβαση είναι πιο εύκολη για τα μεγαλύτερα νησιά (που ίσως έχουν υδροηλεκτρικά) και τα ηφαιστιογενή (που μπορούν να αναπτύξουν αντλούμενη υδροηλεκτρική και γεωθερμική). Τα κοραλλιογενή έχουν συνήθως λιγότερες δυνατότητες για βασικό φορτίο. Τα Κανάρια νησιά είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς μια απομονωμένη ομάδα νησιών μπορεί να χρησιμοποιήσει ανανεώσιμη ενέργεια και φυσικό αέριο για να ισχυροποιήσει την παροχή ενέργειας μειώνοντας παράλληλα το κόστος και την εξάρτηση από το πετρέλαιο. Τα Κανάρια νησιά είναι μια ομάδα επτά μικρών νησιών συνολικής έκτασης 7.500km 2 και πληθυσμού 2 εκατομμυρίων. Επιπλέον, περίπου 12 εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται τα νησιά κάθε χρόνο. Ενεργειακά, τα Κανάρια είναι εντελώς αυτόνομα. Πριν το 2006, τα νησιά ήταν πλήρως εξαρτημένα από εισαγόμενα καύσιμα, κυρίως πετρέλαιο. Τα ηλεκτρικά δίκτυα των νησιών ήταν σε μεγάλο βαθμό μη συνδεδεμένα και η ηλεκτρική ενέργεια παραγόταν από ποικίλους σχετικά μικρούς σταθμούς παραγωγής. Εξαιτίας της αυξανόμενης ζήτησης ενέργειας και ανησυχιών σχετικά με την ασφάλεια της παροχής, ένας ενεργειακός σχεδιασμός αναπτύχθηκε για τα Κανάρια νησιά (PECAN 2006). Οι αρχές του σχεδιασμού είναι: η διασφάλιση της παροχής ενέργειας η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και των περιβαλλοντικών της επιπτώσεων η προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας 44

45 για το Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται το ισοζύγιο ενέργειας στα Κανάρια νησιά Ο επόμενος πίνακας παρουσιάζει την εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ και την παραγόμενη ενέργεια. 45

46 Ισχύς (MW) Ενέργεια (GWh) LA PALMA LA GOMERA TENERIFE 1,333 3,715 EL HIERRO GRAN CANARIA 1, ,707 LANZAROTE FUERTEVENTURA Στα Κανάρια δεν υπάρχει αγορά για τους παραγωγούς: πολύ στενά περιθώρια για ανταγωνισμό μεταξύ συμβατικών παραγωγών η εκκαθάριση πραγματοποιείται από τον διαχειριστή συστήματος (REE) σύμφωνα με τα μεταβλητά κόστη κάθε παραγωγού, διασφαλίζοντας την ασφάλεια παροχής, βελτιστοποιώντας τα έξοδα εκμετάλλευσης και μεγιστοποιώντας την ενσωμάτωση τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας. Σταδιακή διάλυση της καθετοποιημένης δομής παροχής ενέργειας: η REE είναι ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς (TSO) Ελ Ιέρρο-El Hierro Η νήσος Ελ Ιέρρο (El Hierro) είναι η δυτικότερη και νοτιότερη των Καναρίων με έκταση 278km 2 και πληθυσμό κατοίκων μοιρασμένο σε μικρές πόλεις. Για αυτό το λόγο έχει αντιμετωπίσει δυσκολίες στην παροχή, κάτι σύνηθες για έναν περιορισμένο και απομονωμένο χώρο. Στις 27 Νοεμβρίου 1997, το σχέδιο βιωσιμότητας του El Hierro εγκρίθηκε και η τοπική κυβέρνηση (El Hierro Cabildo) είχε την ιδέα να καταστήσει το νησί ενεργειακά αυτοσυντηρούμενο. Αυτό υποστηρίχθηκε από ένα σχέδιο που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τίτλο «White Paper for a Community Strategy and Action Plan». Ε να υδρο-αιολικό ενεργειακό σύστημα σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε που μπορεί να καλύψει τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του El Hierro, κάνοντας το νησί μια περιοχή ηλεκτρικά αυτοτροφοδοτούμενη μόνο από ανανεώσιμη ενέργεια. Αυτό επετεύχθη μέσω ενός αιολικού πάρκου, μιας μονάδας άντλησης και μιας υδροηλεκτρικής μονάδας. 46

47 Το αιολικό πάρκο παρέχει ενέργεια απευθείας στο δίκτυο και ταυτόχρονα τροφοδοτεί την μονάδα άντλησης που φέρνει το νερό σε μια υψηλότερη δεξαμενή, δρώντας ως ένα σύστημα αποθήκευσης ενέργειας. Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο χρησιμοποιεί την ενέργεια που έχει ενδεχομένως αποθηκευτεί, διασφαλίζοντας την παροχή ενέργειας και τη σταθερότητα του ηλεκτρικού δικτύου. Ο υδρο-αιολικός σταθμός του El Hierro ανήκει στην Gorona del Viento, μια δημόσια επιχείρηση που ανήκει στην Cabildo Insular del Hierro κατά 60%, στην κυβέρνηση των Καναρίων μέσω του Τεχνολογικού Ινστιτούτου των Καναρίων νήσων (Technological Institute of the Canary Islands-ITC) κατά 10% και στην εταιρεία Endesa, που είναι ο ενεργειακός πάροχος του νησιού. Αγορά Ηλεκτρικής Ηνέργειας Η μονάδα ντίζελ είναι ιδιοκτησία και διευθύνεται από την UNELCO II, που επίσης ελέγχει το δίκτυο. Η Unión Eléctrica de Canarias (UNELCO) ήταν μια τοπική δημόσια επιχείρηση που ιδρύθηκε αρχικά για να χειρίζεται την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στα Κανάρια νησιά. Μετά τη διαδικασία απελευθέρωσης, η UNELCO έγινε μια ιδιωτική εταιρεία που ανήκει 100% στην ισπανική πολυεθνική Energia de Espana SA (ENDESA) και σχηματίστηκαν δύο θυγατρικές: η UNELCO II για τις δραστηριότητες παραγωγής ενέργειας και η UNELCO I για τις δραστηριότητες διανομής. Το αιολικό πάρκο διευθύνεται από την ENDESA Cogeneración y Renovables, μια άλλη θυγατρική της πολυεθνικής ENDESA. Συνεπώς, η λανθασμένη εντύπωση μιας κατάστασης ανταγωνισμού στην αγορά αποκρύπτει μια συγκεντρωμένη σε μεγάλο βαθμό διαδικασία λήψης αποφάσεων στα πλαίσια μιας εταιρείας, της ENDESA. Παρατηρώντας την ισπανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, υπάρχουν δυο διαφορετικά καθεστώτα: αυτό που ελέγχει την ανοικτή αγορά παραγωγής ενέργειας το λεγόμενο ειδικό καθεστώς, που είναι ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που εισήχθηκε για να προωθήσει τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας Οι επιπτώσεις στην αγορά ενέργειας του νησιού διαφέρουν για κάθε καθεστώς. Γενικά, οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά παραγωγής καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο από τον διαχειριστή της ισπανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την Compañía Operadora del Mercado Español de Electricidad (OMEL). Η OMEL ταιριάζει την αναμενόμενη 47

48 ζήτηση για μια συγκεκριμένη περίοδο με την παραγωγή την οποία οι διάφοροι παραγωγοί προσφέρουν λαμβάνοντας υπόψιν τα ατομικά τους κόστη παραγωγής. [OMEL, 2004]. Το επόμενο διάγραμμα παρουσιάζει την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας του El Hierro. Τιμολόγηση Η τιμή στην οποία ο διανομέας αποκτά την ηλεκτρική ενέργεια, όπως και η τιμή που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής, καθορίζονται σε ετήσια βάση με Βασιλικό Διάταγμα. Η διατίμηση λειτουργεί, όσον αφορά τη σχέση μεταξύ διανομέα και τελικού καταναλωτή, ως η μέγιστη τιμή για ηλεκτρική ενέργεια. Λαμβάνει υπόψη τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας της αγοράς παραγωγής της προηγούμενης χρονιάς, οι οποίες πρέπει να αντικατοπτρίζουν το μέσο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η διατίμηση ποικίλει ανάλογα με τον τελικό καταναλωτή, την απαιτούμενη ενέργεια, το επίπεδο της κατανάλωσης κλπ. αλλά είναι μοναδική για κάθε κατηγορία για ολόκληρη την Ισπανία. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στο συνταγματικό δικαίωμα της μη διάκρισης, το οποίο εξασφαλίζει τις ίδιες συνθήκες πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια. Η εσωτερική πολιτική της UNELCO περιορίζεται στο να ελαχιστοποιεί τα κόστη παραγωγής λαμβάνοντας υπόψη την συνάρτηση παραγωγής κάθε νησιού, η οποία εξαρτάται από τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και τις τεχνολογίες παραγωγής που υπάρχουν σε κάθε νησί. Η αγορά διανομής, όπως αναφέρθηκε, ελέγχεται από ένα σύστημα διατιμήσεων. Καθώς αυτά τα μικρά και απομονωμένα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας δεν επωφελούνται από την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στην ηπειρωτική χώρα, οι διανομείς και οι 48

49 καταναλωτές αυτών των συστημάτων δεν χρειάζεται να επιβαρυνθούν με μια επιπλέον χρέωση που συνδέεται με την σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας. Οι διανομείς σε αυτά τα συστήματα εξαιρούνται επίσης από το να πληρώνουν το τίμημα που τους αναλογεί στην ηπειρωτική αποζημίωση (Compensación Extrapeninsular). Λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη τον μειωμένο Φ.Π.Α. στα Κανάρια, ο λογαριασμός ρεύματος του τελικού καταναλωτή είναι σχετικά μικρότερος στα νησιά από ότι σε ηπειρωτικό επίπεδο. Αυτό το μικρό όφελος έχει αναγνωριστεί σύμφωνο με την αρχή της μη διάκρισης και ίσης μεταχείρισης που αναφέρθηκε προηγουμένως καθώς λαμβάνονται υπόψη άλλα υπάρχοντα κόστη για τον νησιωτικό πληθυσμό. Ρυθμιστικό πλαίσιο Βασικό νομικό πλαίσιο Η αγορά ενέργειας διέπεται από: Νόμος 54/1997 για τον ενεργειακό τομέα της Ισπανίας Βασιλικό Διάταγμα (Royal Decree) 1747/2003 Εντολή (Order) ITC/913/2006, ρύθμιση και μεθοδολογία διακανονισμών μεταβλητού κόστους Εντολή ITC/914/2006, ρύθμιση και μεθοδολογία πληρωμής χωρητικότητας Προεδρικό διάταγμα 661/2007, ρύθμιση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ Ο διαχειριστής συστήματος του ισπανικού δικτύου, η Red Eléctrica de España (REE) καθορίζει την σειρά προτίμησης σε ωριαία βάση στο κανονικό καθεστώς σύμφωνα με το φθίνον μεταβλητό κόστος. Η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ, όπως και στην ηπειρωτική Ισπανία, προηγείται στη σειρά προτίμησης εάν οι τεχνικές συνθήκες την καθιστούν εφικτή. Οι παραγωγοί αποστέλλουν τον εβδομαδιαίο προγραμματισμό τους (Σάββατο-Παρασκευή) εκ των προτέρων στον διαχειριστή (REE). Portugal) Περίπτωση 3 νήσος Φλόρες (Αζόρες, Πορτογαλία)/Flores island (Azores, Αζόρες Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Αζόρων στον Ατλαντικό Ωκεανό, περίπου δύο ώρες πτήσης και 1500km από την Λισαβόνα, είναι μια αυτόνομη περιοχή της δημοκρατίας της Πορτογαλίας από το Τα εννέα του νησιά χωρίζονται σε τρεις ομάδες: την ανατολική με 49

50 τα Sao Miguel και Santa Maria, την κεντρική με τα Terceira, Graciosa, Sao Jorge, Pico και Faial και τη δυτική με τα Flores και Corvo. Από ανατολικά μέχρι δυτικά το σύμπλεγμα εκτείνεται 600km και σχηματίζει μια αποκλειστική οικονομική ζώνη περίπου 1,1 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Οι Αζόρες χωρίζονται σε 19 δήμους που με τη σειρά τους χωρίζονται σε 156 κοινότητες. Περίπου 250 χιλιάδες κάτοικοι ζουν στα νησιά αυτά. Η Προεδρία της αυτόνομης κυβέρνησης έχει έδρα στην Ponta Delgada (στο Sao Miguel) με το Ανώτατο Δικαστήριο στην Angra do Heroisma (Terceira) και τη Νομοθετική Συνέλευση στην Horta (Faial). Η Ponta Delgada είναι η μεγαλύτερη πόλη με περίπου κατοίκους. Ενεργειακοί στόχοι για τις Αζόρες Η παραγωγή ενέργειας στις Αζόρες το 2009 φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα: Η ενεργειακή στρατηγική για το 2018 είναι: 75% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες και 40% της πρωτογενούς ενέργειας από ανανεώσιμες. 50

51 Φλόρες-Flores Το Flores είναι το πιο απομακρυσμένο νησί των Αζόρων από την ηπειρωτική χώρα της Πορτογαλίας καθώς, μαζί με το Corvo, είναι απομονωμένα επίσης και από την κύρια ομάδα νησιών. Το σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Flores βασίζεται σε τρεις πηγές ενέργειας: το νερό, τον αέρα και τα ορυκτά καύσιμα, πετυχαίνοντας ήδη 59% διείσδυση ανανεώσιμης ενέργειας από το Η υδροηλεκτρική μονάδα αποτελείται από 4 υδροηλεκτρικά σύνολα συνδεδεμένα στο ίδιο φράγμα: 4 τουρμπίνες Francis, τρεις των 370kW και μία των 640kW. Το επόμενο διάγραμμα δείχνει πώς εξελίχθηκε η συνεισφορά των διαφόρων συστημάτων παραγωγής ενέργειας την περίοδο από το 1996 έως το Καθώς το αιολικό πάρκο άρχισε την παραγωγή στα τέλη του 2002, η αύξηση της αιολικής παραγωγής το 2003 δεν οφείλεται σε αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος αλλά στον υπολογισμό ολόκληρης της ετήσιας παραγωγής. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Δύο παραγωγοί παρέχουν την ηλεκτρική ενέργεια στο Flores. Η Electricidade dos Açores S.A. (EDA) ελέγχει το θερμικό σταθμό παραγωγής. Καθώς η Utility Empresa de Electricidade e Gaz (EEG) ελέγχεται 100% από την EDA, οι δράσεις τους είναι αλληλένδετες. Όλη η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια αγοράζεται από την EDA, η οποία ελέγχει το σύστημα διανομής. Επομένως το σύνολο της παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας διευθύνεται από τον όμιλο της EDA. Η EEG, όπως και οι άλλες εταιρείες που ανήκουν σε αυτόν τον όμιλο, είναι απόρροια της ένταξης της Πορτογαλίας στην Ε.Ε. και των νέων κανόνων που θεσπίστηκαν στην πορτογαλική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για την προσαρμογή στις απαιτήσεις της Ε.Ε. 51