Επιμέλεια: Δημήτρης Π. Μπερτζελέτος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc. Αντιπρόεδρος Ένωσης Διαιτολόγων-Διατροφολόγων Ελλάδας

Transcript

1 Επιμέλεια: Δημήτρης Π. Μπερτζελέτος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Αντιπρόεδρος Ένωσης Διαιτολόγων-Διατροφολόγων Ελλάδας

2 ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ (ΕΟΦ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΡΤΖΕΛΕΤΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ΦΟΡΕΑΣ / ΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ: ΙΔΙΩΤΗΣ ΟΜΙΛΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (ΤΙΤΛΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ):7 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ: Ε.Μ.ΠΑ.ΚΑ.Ν ΤΙΤΛΟΣ (ΘΕΜΑ) ΟΜΙΛΙΑΣ: Είχατε εσείς (προσωπικά ή ως μέλος εργασιακής/ερευνητικής ομάδας) ή μέλος της οικογένειάς σας οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλου είδους όφελος* από την εταιρία / επιχείρηση που διοργανώνει / χρηματοδοτεί την ως άνω εκδήλωση κατά τη διάρκεια των τελευταίων 4 ετών: ΌΧΙ

3 Δομή εισήγησης : Προ- Προ-& Πρεβιοτικά

4 Προ- Ορισμοί Προβιοτικά: ζωντανοί μικροοργανισμοί που παρέχουν όφελος στην υγεία του «υποδοχέα» όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες (WHO) Πρεβιοτικά: συστατικά που οδηγούν σε συγκεκριμένες αλλαγές στη σύνθεση ή/και τη δραστηριότητα της εντερικής χλωρίδας, προσδίδοντας έτσι όφελος (-η) στην υγεία του «υποδοχέα» Συμβιωτικά: προϊόντα που περιέχουν & προβιοτικά & πρεβιοτικά World Gastroenterology Organisation, 2011

5 Προ- ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ (ένας εναλλακτικός ορισμός) Μη παθογόνα βακτηριδιακά στελέχη: -επιβιώνουν στα οξέα του στομάχου -προσκολλώνται στον έντερο (εντερική επένδυση) -αυξάνονται και «καθιερώνονται» (προσωρινά) στο έντερο -βελτιώνουν μικροβιακή ισορροπία (Γ.Σ.) -δίνουν οφέλη για την υγεία R Fuller. Probiotics: The Scientific Basis. London: Chapman and Halls. 1992

6 Προ- ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ Παραδείγματα: Lactobacillus Bifidobacterium + Saccharomyces cerevisiae (μαγιά) E. Coli (μερικά) Bacillus (μερικοί) Ηλεκτρονική μικρογραφία L. salivarius

7 Προ- ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ Πηγές: 1. Τρόφιμα 2. Φάρμακα 3. Διατροφικά συμπληρώματα World Gastroenterology Organisation, 2011

8 Προ- Εντερική χλωρίδα:

9 Προ- Εντερική χλωρίδα: -αποικισμός κατά τη γέννηση -παρόμοια με τη μητρική -οι οργανισμοί «καθιερώνονται» από το 1 ο έτος -πλήθος βακτηρίων εντέρου= Χ10 αριθμός κυττάρων σώματος -η σύνθεση της χλωρίδας είναι εξατομικευμένη (εναλλακτική λύση για δακτυλικά αποτυπώματα!) -επιδρούν στη σύνθεση φύλο, ηλικία, κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον, χρήση αντιβιοτικών κα

10 Προ- Εντερική χλωρίδα:

11 Προ- ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ Εισαγωγικά: -μη «πεπτόμενα» συστατικά τροφίμων (κυρίως υδατάνθρακες) -επηρεάζουν ευεργετικά τον ξενιστή -διεγείρουν την ανάπτυξη ή τη δραστικότητα ενός ή περιορισμένου αριθμού βακτηριδίων (κόλον) τροποποιoύν τη μικροχλωρίδα του παχέως εντέρου διεγείρουν πολλαπλασιασμό και ανάπτυξη ευεργετικών μη παθογόνων βακτηριδίων (Lactobacillus, Bifidobacterium) Valéria Maria Caselato de Sousa et al, Food and Nutrition Sciences, 2011, 2,

12 Προ- ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ Παραδείγματα: fructooligosaccharides, galactooligosaccharides, mannanoligosaccharides, xylooligosaccharides, glycooligosaccharides, isomaltooligosaccharides, soybean oligosaccharides, Valéria Maria Caselato de Sousa et al, Food and Nutrition Sciences, 2011, 2, arabinose, galactose, inulin, raffinose, mannose, lactulose, stachyose, palatinose, lactosucrose,

13 Προ- ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ Κριτήρια (ταξινόμησης): 1. Ούτε υδρολύονται ούτε απορροφώνται στο ανώτερο τμήμα του Γ.Σ. 2. Επιλεκτικά μεταβολίζονται στο κόλον από περιορισμένο αριθμό ωφέλιμων βακτηριδίων 3. Είναι σε θέση να μεταβάλουν την μικροχλωρίδα στο κόλον προς μια υγιέστερη βακτηριδιακή χλωρίδα 4. Είναι ικανά να επάγουν μια φυσιολογική δράση ευεργετική για την υγεία (του ξενιστή) Valéria Maria Caselato de Sousa et al, Food and Nutrition Sciences, 2011, 2,

14 Προ- ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ Πηγές: 1. Φρούτα-Λαχανικά πράσα, κρεμμύδια, ραδίκια, ντομάτες, σπαράγγια, αγκινάρες, μπανάνες κα 2. Μητρικό Γάλα (oligosaccharides) 3.Πρόσθετα σε: Τρόφιμα-φόρμουλες για παιδιά, γαλακτοκομικά, προϊόντα ζαχαροπλαστικής ποτά, σως 4. Συμπληρώματα διατροφής Valéria Maria Caselato de Sousa et al, Food and Nutrition Sciences, 2011, 2,

15 Προ- FOS: φρουκτολιγοσακχαρίτες V. C. Borges, Revista Brasileira de Nutricao Clinica, Vol. 12, 1997, pp

16 Προ- Ινουλίνη(υδατάνθρακας) A.J. Moshfegh et al, The Journal of Nutrition, Vol. 129, No. 7,1999, pp

17 Προ- Προ-

18 Προ- ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ, ισχυρισμοί για οφέλη(γενικά) (1) Ανοσοποιητικό σύστημα: (διατήρηση βέλτιστης υγείας και ευεξίας, παρέχουν φυσική άμυνα, αποτρέπουν την ανάπτυξη επιβλαβών βακτηριδίων, ενισχύουν ανοσοποιητική απάντηση έναντι αλλεργιών και αυτοάνοσων νοσημάτων, βοηθούν στην παραγωγή βιταμινών) Πεπτικό σύστημα: («υγιής» πέψη, δυσκοιλιότητα, έλεγχος επιβλαβών βακτηριδίων, μείωση επίπτωσης μόλυνσης από Candida, βελτίωση της πέψης της λακτόζης, έλεγχος επιπέδων χοληστερόλης, έλεγχος αρτηριακής πίεσης, απορρόφησης μετάλλων, τερηδόνας ) Prebiotics/Probiotics (fact sheet), 2011 University of North Dakota

19 Προ- ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ, ισχυρισμοί για οφέλη (γενικά) (2) Πρόληψη ασθενειών: (κολπικές μολύνσεις, λοιμώξεις ουροποιητικού συστήματος, πρόληψη διάρροιας μετά από αντιβιοτική αγωγή-από ιό Salmonella, διαχείριση Σ.Ε.Ε.(IBS), καταπολέμηση αλλεργιών, παραμονής καρκινογόνων ουσιών στο έντερο, επιπτώσειων μόλυνσης από Candida, πρόληψη ή/και αντιμετώπιση καρκίνου π. εντέρου., παιδικών αλλεργιών, λοιμώξεων και φλεγμονών, καταπολέμηση εκζέματος) Prebiotics/Probiotics (fact sheet), 2011 University of North Dakota

20 Προ- ΠΡEΒΙΟΤΙΚΑ, ισχυρισμοί για οφέλη (γενικά) Βιολογικοί δείκτες ανοσοποιητικού συστήματος ( ανάπτυξη λευκών αιμοσφαιρίων,- Τ μακροφάγων) Μητρικός θηλασμός (ποιότητα κοπράνων- εντερίτιδας- ατοπικής δερματίτιδας) Πρόληψη -Αντιμετώπιση Σ.Ε.Ε. Ca Κόλον απορρόφησης ασβεστίου, (+Mg?, +Fe?) (πχ μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες) Έλεγχος βάρους (μεταβολικό σύνδρομο: παχυσαρκία-σ.δ. Τύπου ΙΙ) Διαφορετικά μήκη αλυσίδας=> διαφορετικά αποτελέσματα M. Roberfroid et al. Brit J of Nutrition Vol. 104 Supplement No. S2 August 2010

21 Κδμ.Κ. γενικά Προ- «Καρδιομεταβολικός κίνδυνος είναι η ομαδοποίηση διαφόρων παραγόντων κινδύνου, που θέτουν ένα άτομο σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη Τύπου 2 και Καρδιαγγειακής νόσου (CVD)» Brunzell JD, Davidson M, Furberg CD, et al. J Am Coll Cardiol. 2008;51(15):

22 Μεταβολικό σύνδρομο LDL-C Δείκτες φλεγμονής -Κεντρική παχυσαρκία -υπερτtgαιμία - HDL-C - Α.Π. -ινσουλινοαντίσταση κάπνισμα Κδμ.Κ φυσική δραστηριότητα Ανθυγιεινή διατροφή Ψυχοκοινωνικά θέματα Υψηλή glu αίματος Φύλο-φυλή-ηλικία-κληρονομικότητα

23 Κδμ.Κ. γενικά Προ- Διαγνωστικά κριτήρια Μεταβολικού Συνδρόμου (NCEP NHANES ATP III) Διάγνωση = Πλήρωση τουλάχιστον 3 κριτηρίων Κεντρική Παχυσαρκία Τριγλυκερίδια HDL - χοληστερόλη Αρτηριακή πίεση Περίμετρος μέσης > 102 cm (άνδρες) > 88 cm (γυναίκες) TG 150 mg/dl HDL-c < 40 mg/dl (άνδρες) HDL-c < 50 mg/dl (γυναίκες) BP 130/85 mmhg Υπεργλυκαιμία νηστείας FPG 110 mg/dl

24 Review Douglas B DiRienzo (2013). Effect of probiotics on biomarkers of CVD : implications for heart-healthy diets Nutrition Reviews.Vol 72(1): κλινικές μελέτες + 2 μετα-αναλύσεις Lactobacillus reuteri NCIMB Enterococcus faecium L. acidophilus La5+Bifidobacterium lactis Bd12 Synbiotics: L. Acidophilus CHO-220+inulin L. acidophilus+ gructo-oligosaccharides LDL-C

25 Review Douglas B DiRienzo (2013). Effect of probiotics on biomarkers of CVD : implications for heart-healthy diets Nutrition Reviews.Vol 72(1):18-29 Πιθανοί μηχανισμοί μείωσης χοληστερόλης 1) πρόσδεση της χοληστερόλης από τις κυτταρικές επιφάνειες και μεμβράνες των προβιοτικών 2) αφομοίωση της χοληστερόλης στα αναπτυσσόμενα προβιοτικά κύτταρα 3) αποσύζευξη χολικών οξέων ( δράσης υδρολάσης BSH) αύξηση απέκκρισης αποσυζευγμένων χολικών αλάτων αυξημένη χρήση χοληστερόλης (αντιστάθμισμα) παραγωγή νέων χολικών οξέων 4) παραγωγή SCFA (ζύμωση υδατανθράκων) μειωμένη παραγωγή ενδογενούς χοληστερόλης (ήπαρ) 5) μείωση απορρόφησης χοληστερόλης ( δράσης της BSH και αποσύζευξη χολικών αλάτων -λεπτό έντερο)

26 Δείκτες φλεγμονής και προβιοτικά 1) χορήγηση προβιοτικών μείωση φλεγμονής οξείας φάσης μείωση κινδύνου Σ.Ν., ΣΔ τύπου ΙΙ, παχυσαρκία Hakansson A, Molin G. Gut microbiota and inflammation. Nutrients. 2011;3: ) επιδρούν στα χολικά οξέα (άμεσα ή έμμεσα) ενεργοποίηση υποδοχέων επηρεάζουν ανοχή γλυκόζης, κατανάλωση ενέργειαςλίπους (Μεταβολικό Σύνδρομο) Fiorucci S et al. Bile acid-activated receptors in the treatment of dyslipidemia and related disorders. Prog Lipid Res. 2010;49: ) παραπροϊόντα ζύμωσης γάλακτος επίδραση στους δείκτες φλεγμονής Ebringer L et al. Beneficial health effects of milk and fermented dairy products review. Folia Microbiol (Praha). 2008;53:

27 Review Προ- Douglas B DiRienzo (2013). Effect of probiotics on biomarkers of CVD : implications for heart-healthy diets Nutrition Reviews.Vol 72(1):18-29 Πρωτεΐνη της τροφής και παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου

30 Review Douglas B DiRienzo (2013). Effect of probiotics on biomarkers of CVD : implications for heart-healthy diets Nutrition Reviews.Vol 72(1):18-29 Lactobacillus reuteri NCIMB 30242: LDL-C + ολική chol Βελτίωση δεικτών φλεγμονής (ινωδογόνο, CRP) Generally recognized as safe (GRAS) Υποψήφιο να συμπεριληφθεί στις θεραπευτικές συστάσεις όσον αφορά τρόπο ζωής (TLCs) Συγκρίνεται με θεραπεία στατίνες/ χρήση φυτοστερολών-στανολών?

31 Agerholm-Larsen Let al.(2000). Effect of 8 week intake of probiotic milk products on risk factors for cardiovascular diseases. Eur J Clin Nutr Apr;54(4): άτομα (τυχαιοποιημένη διπλή τυφλή) 4 γκρουπ (διαφορετικά στελέχη μικροβίων) + 1 γκρουπ (placebo pills) 450ml εμπλουτισμένο γιαούρτι Χ 8 εβδομάδες ΥΠΕΡΒΑΡΑ ΑΤΟΜΑ (Γκρουπ: Streptococcus thermophilus CAUSIDO(R)) LDL-cholesterol (-8%) ινωδογόνο (? ανοσοδιέγερση από ένα από τα στελέχη προϊόντος)

32 Review Usinger L. Fermented milk for hypertension. Cochrane Database Syst Rev Apr 18;4 5 databases Εμπλουτισμός γάλακτος με lactobacilli Κριτήρια: παρέμβαση για +4 εβδομάδες με προϊόντα γάλακτος (lactobacilli) => Επίδραση στην ΑΠ Δεν επιδρά στην ΑΠ μικρή επίδραση στη SBP => Δεν υπάρχει αντιυπερτασική επίδραση

33 Review Kellow NJ et al.(2014). Metabolic benefits of dietary prebiotics in human subjects: a systematic review of randomised controlled trials.br J Nutr Apr 14;111(7): databases 26 Τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές 831 άτομα Κατανάλωση πρεβιοτικών: 1. +αίσθημα κορεσμού 2. -(μεταγευματικής) glu 3. -(μεταγευματικής) ινσουλίνης. Απαιτούνται =>επιπρόσθετες αποδείξεις για σύσταση (άτομα με μεταβ. ανωμαλίες) =>μεγαλύτερη κλίμακα+διάρκεια

34 Conference on Dietary strategies for the management of cardiovascular risk 'Tuohy KM et al. The way to a man's heart is through his gut microbiota'--dietary pro- and prebiotics for the management of cardiovascular risk.proc Nutr Soc May;73(2): ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ πιθανός παράγοντας κινδύνου για CVD (ως δείκτης) Συσχετισμοί διατροφικών συνηθειών με εντερική χλωρίδα 1. κατανάλωση κόκκινου κρέατος παραγόμενοι μεταβολίτες χολίνης, φωσφατιδυλοχολίνης (εντερική χλωρίδα) τοξικότηταπαρεκκλίνουσα εντερική χλωρίδα 2. Πλούσια σε φυτικά τρόφιμα (φρούτα-λαχανικά-ολικής αλέσεως δημητριακά) πλούσια σε πρεβιοτικά συστατικά ευεργετικών βακτηριδίων χλωρίδας επιβλαβούς βακτηριδιακής δραστηριότητας (πχ πρωτεϊνική δίαιτα)

35

36 Προ- Bifidobacteria (C) -1 Εντερική διαπερατότητα/ Μεταβολική ενδοτοξαιμία (LPS) Μια μελέτη.. Πρεβιοτικά? Εντερική χλωρίδα συμβάλλει στη ρύθμιση μεταβολισμού (Μεταβολικό Σύνδρομο: παχυσαρκία-σδ ΙΙ) Review Marcel Roberfroid et al. Prebiotic effects: metabolic and health benefits. British Journal of Nutrition Volume 104, 2010 ISSN:

37 Προ- MicroObesity (Micro+Obesity) Dysbiosis Αποκρυπτογράφηση ρόλου, επιπτώσεις στο μεταβολισμό-αποθήκευση ενέργειας Σχέση «μικροβιακής κοινότητας»: + λίπους μάζας +ινσουλινοαντίσταση +δείκτες φλεγμονής ΚδμΚ Review Patrice D. Cani, Nathalie M. Delzenne (2011). The gut microbiome as therapeutic target.pharmacology & Therapeutics 130 (2011)

38

39 η έλευση των προβιοτικών και πρεβιοτικων θεραπειών φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη "φαρμακο-διατροφική" προσέγγιση για αντιστροφή της κατάστασης (μεταβολισμού) σε έναν παχύσαρκο με dysbiosis?

40 Προ- Βασικά ζητήματα (για το μέλλον) ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ: 1. είδη (ποια?) 2. συγκεκριμένα στελέχη (που?) 3. δόσεις 4. μορφές 5. ασφάλεια 6. διάρκεια ζωής ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ: 1. προέλευση 2. προφίλ 3. δόσεις Linda C. Douglas, PhD, RD Mary E. Sanders, PhD (2008). Journal of the American Dietetic Association Volume 108, Issue 3, Pages