ΤΕΧΝΙΚΕΣ. Α. Καταιγισμός Ιδεών. 1. Τι είναι ο Καταιγισμός Ιδεών;

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΕΣ Α. Καταιγισμός Ιδεών 1. Τι είναι ο Καταιγισμός Ιδεών; Ο Καταιγισμός Ιδεών είναι «μία συνεδριακή τεχνική επίλυσης συγκεκριμένων προ- βλημάτων, συγκέντρωσης πληροφοριών, ερεθίσματος για δημιουργική σκέψη, ανάπτυξης νέων ιδεών, κ.λ.π., η οποία ενισχύει την ανοιχτή και αυθόρμητη συμμετοχή στην συζήτηση» [1]. Ο καταιγισμός ιδεών προορίζεται για την δημιουργία πλήθους ιδεών πάνω σε συγκεκριμένο θέμα ή πρόβλημα. Για παράδειγμα, «η Argus Camera εφάρμοσε την συγκεκριμένη τεχνική για να αναπτύξει μεθόδους περιορισμού δαπανών για αγορές.ς.οι μάνατζερς της εταιρείας διεξήγαγαν συνεδρίες παραγωγής τριών ιδεών, όπου προέκυψαν αρκετές χρήσιμες ιδέες που μπορούσαν να εξοικονομήσουν μέχρι 46,000 δολλάρια ετησίως» [2]. Ο καταιγισμός ιδεών είναι μία ομαδική τεχνική δημιουργικότητας. Εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1930 από τον Alex Faichney Osborn, ο οποίος την περιέγραφε στο βιβλίο του με τίτλο «Εφαρμοσμένη Φαντασία: αρχές και μέθοδοι δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων» [3]. Έχει καλύτερα αποτελέσματα σε ομάδες των πέντε με δέκα ατόμων που εργάζονται σε παρόμοια επίπεδα ιεραρχίας μέσα στον οργανισμό και έχουν αρκετή εμπειρία σχετικά με το θέμα [3]. Η διαδικασία αυτής της τεχνικής διευκολύνεται αρκετά όταν δεν υπάρχουν παρεμβολές και ο χώρος είναι άνετος. Ο ομαδικός καταιγισμός ιδεών είναι ιδιαίτερα χρήσιμος διότι μέσω αυτού προκύπτουν πολλές ιδέες σε σύντομο χρονικό διάστημα και απαιτεί ελάχιστο εποπτικό υλικό. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιαδήποτε ομάδα ατόμων και επιτρέπει ανεξαιρέτως σε όλα τα μέλη της να αναπτύξουν την δημιουργικότητά τους και να συνεισφέρουν με την εμπειρία τους [4]. Η τεχνική αυτή βοηθάει επιπλέον την ομάδα να ξεφύγει από τις παγιωμένες αντιλήψεις της [5]. 67

2 Η μέθοδος του καταιγισμού ιδεών πρέπει να οργανωθεί σωστά από έναν έμπειρο και υπεύθυνο συντονιστή [4] ο οποίος πρέπει να διασφαλίσει ότι οι κοινωνικοί περιορισμοί όπως ο φόβος κριτικής ή αρνητικών σχολίων από συναδέλφους, δεν παρακωλύουν την διαδικασία, την δημιουργικότητα ή την συμμετοχή των μελών της ομάδας [7]. Άλλοι περιορισμοί που μειώνουν την αποδοτικότητα των δραστηριοτήτων της ομάδας στον καταιγισμό ιδεών, είναι η παρεμπόδιση έκφρασης ιδεών ελεύθερα και η μη συμμετοχή [3]. Η αποτελεσματικότητα του ομαδικού καταιγισμού ιδεών μπορεί επίσης να επηρρεαστεί αρνητικά από τους παθητικούς συμμετέχοντες που απολαμβάνουν τα ίδια οφέλη με τους ενεργούς (free rider effect)[3]. Το ποσοστό επιτυχίας της συγκεκριμένης τεχνικής μπορεί να βελτιωθεί, χρησιμοποιώντας τεχνικές που μειώνουν κάποιους από αυτούς τους περιοριστικούς παράγοντες (δείτε παρακάτω Πρόσθετες Τεχνικές Καταιγισμού Ιδεών). 2. Πώς εφαρμόζεται; Tέσσερις Kανόνες Kαταιγισμού Iδεών [3] Ο Osborn περιέγραψε τέσσερις βασικούς κανόνες στον καταιγισμό ιδεών, οι οποίοι μπορούν να μειώσουν τους κοινωνικούς ενδοιασμούς που εμποδίζουν τη γέννηση δημιουργικών ή\και πρωτοποριακών ιδεών και που πιθανόν προκύπτουν σε ομάδες από φόβο κριτικής των συναδέλφων. 1. Μην σχολιάζετε αρνητικά ο στόχος είναι η δημιουργία ενός κλίματος που υποστηρίζει και δεν απορρίπτει ιδέες από φόβο κριτικής, όσο ασυνήθιστες και αν είναι αυτές. 2. Καλωσορίστε τις ασυνήθιστες ιδέες οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε νέους τρόπους αντίληψης ή προσέγγισης του προβλήματος και έτσι, πιθανόν ενισχύουν την εύρεση καλύτερων λύσεων. 3. Στοχεύστε στην ποσότητα όσο περισσότερες ιδέες προκύπτουν, τόσο πιθανότερο είναι να υπάρξει σωστή και αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα. 4. Συνδυάστε και βελτιώστε ιδέες πολλες καλές ιδέες μπορούν να συνδυαστούν για να σχηματίσουν μία πολύ καλή. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΥ ΙΔΕΩΝ Διατυπώστε το πρόβλημα ξεκάθαρα ώστε να είστε σίγουροι ότι θα καταλήξετε σε ουσιαστική και πετυχημένη λύση. Το πρόβλημα πρέπει να διατυπωθεί σαν ερώτηση και να είναι περιεκτικό, εντός θέματος και χωρίς περιττές πληροφορίες όπως π.χ. πώς μπορούμε να προωθήσουμε το νέο μας προϊόν πιο αποτελεσματικά, ή ποιο θα είναι το περιεχόμενο της ιστοσελίδας μας; Εάν το πρόβλημα είναι πολυδιάστατο, θα πρέπει να χωριστεί σε μικρότερες ερωτήσεις για να μπορείτε να το χειριστείτε καλύτερα [7]. Ορίστε συντονιστή ο οποίος θα διευθύνει την διαδικασία. Ο συντονιστής πρέπει να γνωρίζει τις συμπεριφορές και τα ζητήματα που παρεμποδίζουν την αποτελεσματικότητα του καταιγισμού ιδεών π.χ. φόβος κριτικής, παρεμπόδιση ελεύθερης έκφρασης ιδεών κ.λ.π. και πρέπει να είναι σε θέση να κατευθύνει την διαδικασία με συναίσθηση, ώστε όλοι οι συμμετέχοντες να είναι παραγωγικοί. Ένας καλός συντονιστής δείχνει κατανόηση, είναι ικανός να διασφαλίζει την πλήρη και ίση συμμετοχή όλων των συμμετεχόντων εντός των χρονικών ορίων και να κάνει τους συμμετέχοντες να αισθάνονται άνετα. Επιλέξτε συμμετέχοντες έτσι ώστε να συμπεριληφθούν στην διαδικασία άτομα που γνωρίζουν ή κατανοούν το πρόβλημα-θέμα. Τα άτομα αυτά πρέπει να γνωρίζουν τα κριτήρια επιλογής και το θέμα προς επίλυση πριν αρχίσει η συνεδρία. Προτού ξεκινήσει λοιπόν η διαδικασία, χωρίστε τους συμμετέχοντες σε ομάδες των οχτώ με δέκα ατόμων οι οποίες γενικά είναι αποδοτικότερες. Ορίστε κάποιο άτομο που θα κρατάει απαραίτητες σημειώσεις για την ταξινόμηση των ιδεών που προκύπτουν [6][7]. Καθορίστε ένα χρονικό όριο π.χ λεπτά. Για τις μεγαλύτερες ομάδες ίσως χρειάζεται περισσότερος χρόνος έτσι ώστε να μπορέσουν να συμμετέχουν όλοι. Ένας αλλός τρόπος είναι να υπάρχει όριο αριθμού ιδεών, π.χ. 30 ιδέες [6]. Διευθύνετε την διαδικασία - ο συντονιστής 68

3 ξεκινάει την διαδικασία παρουσιάζοντας το πρόβλημα και ζητώντας ιδέες από τους συμμετέχοντες. Εάν στην αρχή υπάρχει διστακτικότητα, ο συντονιστής μπορεί να ξεκινήσει προτείνοντας μία ή δύο ιδέες. Κάθε συμμετέχων παρουσιάζει τις ιδέες του, τις οποίες το άτομο που κρατάει σημειώσεις ταξινομεί πρώτα είτε σε έναν πίνακα παρουσιάσεων, είτε σε μία οθόνη. Έπειτα, μπορεί να τις αριθμήσει, έτσι ώστε ο υπεύθυνος να τις επεξεργαστεί και να παροτρύνει περαιτέρω δημιουργία ιδεών π.χ. «πλέον έχουμε 44 ιδέες, ας παράγουμε κι άλλες ώστε να τις κάνουμε 50» [7]. Τελική Συζήτηση όταν τελειώσει ο χρόνος, ο συντονιστής προωθεί την συζήτηση πάνω στις ιδέες που προέκυψαν. Οι παρόμοιες ιδέες ενώνονται ή συνδυάζονται όπου χρειάζεται, ενώ οι πανομοιότυπες ή μη-χρήσιμες απορρίπτονται. Οι ιδέες που απομένουν επεξεργάζονται και αξιολογούνται βάσει συμφωνημένων κριτηρίων π.χ. απαιτούμενοι πόροι, πιθανά αποτελέσματα από την εφαρμογή τους κ.λ.π. [7]. Σχήμα 2.1:Δείγμα διαδικασίας για μία συνεδρία καταιγισμού ιδεών ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΥ ΙΔΕΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΙΔΕΩΝ: Είναι μία τεχνική δημιουργικότητας που διευκολύνει την συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας. Οι συμμετέχοντες γράφουν τις ιδέες τους αντί να τις εκφράσουν προφορικά και έπειτα ο συντονιστής τις συγκεντρώνει ώστε να συζητηθούν ομαδικά. Η μέθοδος αυτή δίνει την ευκαιρία σε όλους τους συμμετέχοντες να συμβάλλουν στην αποστολή\διαδικασία όπως επιθυμούν και γι αυτό το λόγο, είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις όπου έχει δημιουργηθεί καινούρια ομάδα, ή υπάρχουν συμμετέχοντες που είναι επιφυλακτικοί στο να εκφράζονται μπροστά σε κόσμο. Επιπλέον, η καταγραφή ιδεών είναι ευκολότερη στο σχεδιασμό διότι ο συντονιστής δεν χρειάζεται να είναι τόσο εξειδικευμένος όπως σε μία συνεδρία καταιγισμού ιδεών [2]. OΝΟΜΑΣΤΙΚΗ OΜΑΔΙΚΗ TΕΧΝΙΚΗ: Είναι μία μορφή Καταγραφής ιδεών που αναπτύχθηκε από τους Delbecq και Vande Ven [8]. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε μικρές ομάδες, γράφουν τις ιδέες τους ανώνυμα και έπειτα το άτομο που κρατάει σημειώσεις, συλλέγει τις ιδέες οι οποίες μετά καταγράφονται και ψηφίζονται ανώνυμα από ολόκληρη την ομάδα. Κάποιες φορές, οι καλύτερες ιδέες επιστρέφονται στην ομάδα ή σε υπο-ομάδες για περαιτέρω καταιγισμό ιδεών. To πλεονέκτημα της συγκεκριμένης τεχνικής είναι η ανωνυμία που προσφέρει, η οποία επιτρέπει σε όλη την ομάδα να συμμετέχει σε ίσο βαθμό και χωρίς περισπασμούς. Κάποια μειονεκτήματα είναι η αδυναμία διασταύρωσης και σύγκλισης ιδεών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας [8]. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΣ ΙΔΕΩΝ: Πρόκειται για μία ηλεκτρονική εκδοχή του καταιγισμού ιδεών και πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων ( ). Ο συντονιστής στέλνει την ερώτηση στα μέλη της ομάδας και ο καθένας ανεξάρτητα συμμετέχει στέλνοντας τις ιδέες του πίσω στον συντονιστή. Έτσι, συντάσσεται μία λίστα από ιδέες η οποία διανέμεται μέσω για να επεξεργαστεί περαιτέρω. Ο ηλεκτρονικός καταιγισμός ιδεών πιθανότατα μειώνει κάποια από τα προβλήματα που σχετίζονται με τον τυποποιημένο καταιγισμό ιδεών π.χ. παρεμπόδιση ελευθερίας έκφρασης ιδεών [7]. ΜΕΘΟΔΟΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΙΔΕΩΝ: Η διαδικασία ξεκινάει με ένα καλά διατυπωμένο θέμα (συζήτησης), έπειτα κάθε συμμετέχων δημιουργεί ένα ατομικό καταιγισμό ιδεών γύρω από το θέμα αυτό και στην συνέχεια όλες οι ιδέες ενώνονται σε έναν εκτενή\μεγάλο χάρτη (ιδεών). Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας\φάσης συνένωσης\ενσωμάτωσης των ιδεών, οι συμμετέχοντες πιθανόν να ανακαλύψουν\ διαπιστώσουν μία κοινή αντίληψη\προσέγγιση του θέματος καθώς επεξεργάζονται\ μοιράζονται τις απόψεις τους. Σε ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 69

4 αυτή τη φάση της επεξεργασίας, ίσως προκύψουν καινούριες ιδέες από τους αμοιβαίους συσχετισμούς τους και έτσι, μπορούν και αυτές να προστεθούν στον χάρτη. Έπειτα, εκφράζονται ιδέες σε ατομικό και ομαδικό ταυτόχρονα επίπεδο οπότε, όταν όλες αυτές οι ιδέες εδραιωθούν, η ομάδα μπορεί να θέσει\καθορίσει προτεραιότητες και\ή να λάβει δράση [7]. Ο Εξελιγμένος καταιγισμός ιδεών ενώ ακολουθεί τους κλασικούς κανόνες, έχει ενισχυθεί με τη χρήση ειδικών τεχνικών και εργαλείων [9]. Τα σύγχρονα εργαλεία και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στον εξελιγμένο καταιγισμό ιδεών περιλαμβάνουν: Εργαλεία λογισμικού για καταιγισμό ιδεών Τεχνικές δημιουργικής σκέψης π.χ. τεχνική τυχαίας λέξης, τεχνική τυχαίας εικόνας, τεχνική Λανθασμένων Κανόνων, μέθοδος scamper, αναλογίες, παιχνίδι ρόλων Σχεδίαση ιδεών, καταγραφή ιδιοτήτων, γραφική αναπαράσταση ιστορίας αδικασία παραγωγής ιδεών Οι μάνατζερς και ανώτεροι δεν πρέπει να παρίστανται, έτσι ώστε να ενισχυθεί η δημιουργικότητα και να μην εμποδιστεί η παραγωγή πρωτότυπων ιδεών Ενθαρρύνετε τη χρήση σχεδίων, συμβόλων και χρωμάτων για να ενισχύσετε την δημιουργικότητα Λήξτε τη συνεδρία με συζήτηση για το πώς θα εφαρμοστούν οι επιτυχημένες ιδέες Είναι πολύ σημαντικό η βαθύτερη έννοια των ιδεών κάθε συμμετέχοντα να μεταδίδεται στην ομάδα και να γίνεται κατανοητή. Το άτομο που συγκεντρώνει τις ιδέες, πρέπει να φροντίζει η ιδέα που έχει γράψει κάποιος συμμετέχοντας, να εκφράζει το νόημα που αυτός\ή επιθυμεί. Για να διευκολυνθεί η πλήρης συμμετοχή στην τελική συζήτηση, προτείνεται να ταξινομηθούν οι ιδέες σε ένα πίνακα παρουσιάσεων ή σε οθόνη. 3. Ποιοι είναι οι Παράγοντες Επιτυχίας του Καταιγισμού Ιδεών; Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο εάν η ομάδα συμμετέχει σε κάποια άσκηση χαλάρωσης ή\ και δημιουργικότητας πριν αρχίσει η διαδικασία του καταιγισμού ιδεών γιατί βοηθάει να σπάσει ο πάγος και να νιώθουν εξ αρχής άνετα μεταξύ τους οι συμμετέχοντες [6]. Οι κοινωνικοί περιορισμοί που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια της συνεδρίας του καταιγισμού ιδεών, αναστέλλουν σε μεγάλο βαθμό την δημιουργικότητα της ομάδας. Οι περιορισμοί αυτοί είναι ο φόβος γελοιοποίησης, φόβος κριτικής, παρεμπόδιση ελευθερίας έκφρασης ιδεών, μη συμμετοχή, διάσπαση προσοχής, κ.λ.π. Για να αποφευχθούν όλα αυτά, ο συντονιστής οφείλει οπωσδήποτε να εξασφαλίσει ότι κάθε συμμετέχων κατανοεί τους τέσσερις βασικούς κανόνες του καταιγισμού ιδεών. Επιπλέον: Καμία άσκηση κριτικής σε ατομικές ιδέες δεν πρέπει να λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια του καταιγισμού ιδεών γιατί θα αποπροσανατολίσει την δι- 4. Πώς χρησιμοποίησε η GLANBIA Ε.Π.Ε. τον Καταιγισμό Ιδεών; ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ - AVONMORE FLA- VOURED MILK GLANBIA plc [10] Η Glanbia είναι ένας διεθνής ηγετικός Όμιλος στα γαλακτοκομικά και θρεπτικά συστατικά, με έδρα την Ιρλανδία. Η συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης περιγράφει την δημιουργία της σειράς προϊόντων Avonmore Flavoured Milk η οποία λανσαρίστηκε προς το τέλος του Για τον καταναλωτή ήταν ένα ευχάριστα διαφορετικό και ευπρόσδεκτο ποτό. Για τo Tμήμα Προϊόντων της Glanbia ήταν το αποτέλεσμα μίας διαδικασίας ανάπτυξης νέου προϊόντος που είχε ξεκινήσει το Στον τομέα του εμπορίου, το να παραμένεις στάσιμος είναι ουσιαστικά το ίδιο με το να πηγαίνεις πίσω. Το 2003, η Glanbia ήταν αναμφισβήτητα ο ηγέτης στην Ιρλανδική Αγορά Γάλακτος. Παρ όλα αυτά ο συγκεκριμένος τομέας αγοράς ήταν πλέον κορεσμένος και στα πρόθυρα της πτώσης. Η πρόκληση για την Glanbia ήταν να 70

5 αυξήσει την αγορά πλήρους γάλακτος καθώς και να εντοπίσει ευκαιρίες ανάπτυξης νέων προϊόντων στην ίδια την αγορά. Το 2003, μία άσκηση καταιγισμού ιδεών στο Τμήμα Προϊόντων της Glanbia έδειξε ότι η παγκόσμια κατανάλωση γάλακτος παρέμεινε στατική για τη χρονική περίοδο 1997 εως Εντούτοις, στη συγκεκριμένη αγορά την ίδια περίοδο, ο τομέας του γάλακτος με διάφορες γεύσεις ήταν ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας της συγκεκριμένης αγοράς με ποσοστό ανάπτυξης 23%. Η έρευνα αγοράς έδειξε επίσης ότι αυτή η ανάπτυξη θα συνέχιζε τουλάχιστον μέχρι το Έτσι λοιπόν γεννήθηκε στην Glanbia η ιδέα να δημιουργήσει ένα Ιρλανδικό ρόφημα γάλακτος με διάφορες γεύσεις. Απέχει αρκετά το να έχεις μία καλή ιδέα για ένα νέο προϊόν σε μία συνεδρία καταιγισμού ιδεών από το να καταφέρεις να το παράγεις και να το πουλάς με κέρδος σε μία δυναμική και ανταγωνιστική αγορά. Η Glanbia για να διασφαλίσει την βιωσιμότητα της παραγωγής γάλακτος με διάφορες γεύσεις στην Ιρλανδική αγορά, διεξήγαγε αρκετές έρευνες αγοράς οι οποίες περιελάμβαναν ποιοτικές ομάδες εστίασης (focus group) όπου εξεταζόταν η στάση των γονέων για αυτά τα ροφήματα. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα -90% των ερωτηθέντων γονέων υποστήριξε ότι (πιθανόν) να αγόραζε το συγκεκριμένο ρόφημα-, οδήγησαν στην εκτίμηση των αρχικών δαπανών ανάπτυξης του προϊόντος, έπειτα στη δημιουργία λεπτομερούς σχεδίου προώθησης - μάρκετινγκ και τέλος, στο λανσάρισμα του προϊόντος. Εξι μήνες αργότερα, διεξήχθη μία έρευνα η οποία παρουσίαζε τις πωλήσεις και τον συντελεστή διείσδυσης στα νοικοκυριά. Παρατηρήθηκε λοιπόν ότι τα νέα προϊόντα Avonmore Flavoured Milks δημιούργησαν μία τελείως καινούρια κατηγορία προϊόντων ψυγείου. Μετά το λανσάρισμα αυτής της καινοτομίας από την Glanbia, ακολούθησαν πανομοιότυπα προϊόντα από τους ανταγωνιστές της στην αγορά. 4. Βιβλιογραφία Άρθρα\Έρευνες: [2]McFadzean, E. Creativity in MS / OR: Choosing the Appropriate Technique Interfaces 29: 5 September October 1999 (pp ) [3]Isaksen S.G. (1998) A Review of Brainstorming Research: Six Critical Issues for Enquiry Creative Problem Solving Group, Buffalo, New York Ιστοσελίδες: [1] Brainstorming Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Random House, Inc. Dictionary.com [online]. [Accessed 12 th Feb 2008]. Available from World Wide Web: [4]Preview of the Usability Body of Knowledge. [online]. [Accessed 12 th Feb 2008]. Available from World Wide Web: p314 [5]Brainstorming Creative problem Solving from MindTools.com. [online]. [Accessed 12 th Feb 2008]. Available from World Wide Web: [6]The Step by Step Guide to Brainstorming [online] [Accessed 28 th Jan 2008] Available from World Wide Web: brainstorming.php [7] Brainstorming. Wikipedia, the free encyclopaedia. [online]. [Accessed 28 th Jan Available from World Wide Web: wiki/brainstorming [8]Nominal Group Technique: An Alternative to Brainstorming By John A Sample, Journal of Extension, March 1984, Volume 22, No. 2. [online]. [Accessed 12 th Feb 2008]. Available from World Wide Web: http: //joe.org/joe/1984march/iw2.html [9]Creative Thinking and Lateral Thinking Techniques [online] [Accessed 27 th April 2008] Available from World Wide Web: tutorials/creativethinkingcontents.html [10]Glanbia Case Study [online]. [Accessed 12 th Feb 2008] Available from World Wide Web: Γλωσσάριο Free rider effect Το Φαινόμενο αυτό αναφέρεται σε καταστάσεις όπου άτομα που δεν συμμετέχουν ενεργά στην διαδικασία του καταιγισμού ιδεών, επιβραβεύονται εξίσου με τους ενεργά συμμετέχοντες [3]. Παρεμπόδιση Συμμετοχής Παρεμπόδιση Συμμετοχής υπάρχει, όταν σε μια συνεδρία κάτι εμποδίζει τον συμμετέχοντα να εκφράσει τις ιδέες που έχει π.χ. το να ξεχάσει αυτό που θέλει να πει περιμένοντας να πάρει τον λόγο [3]. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Μη συμμετοχή είναι όταν οι συμμετέχοντες μίας ομάδας δεν έχουν κίνητρο να συμμετέχουν στην συνεδρία επειδή πιστεύουν ότι η άποψη τους δεν θα εκτιμηθεί [3]. 71

6 7. Λέξεις-κλειδιά Καταιγισμός Ιδεών Δημιουργικότητα Ηλεκτρονικός Καταιγισμός Ιδεών Ομαδική Τεχνική Δημιουργικότητας Oνομαστική Oμαδική Tεχνική Osborn Μέθοδος Ομαδικής Χαρτογράφησης Ιδεών 8. Ερωτήσεις Ερωτήση 1: Περιγράψτε τρεις περιπτώσεις όπου είναι απαραίτητος ο καταιγισμός ιδεών και (εξηγήστε) γιατί. Ερωτήση 3: Στην συγκεκριμένη τεχνική χρειάζεται: Δημιουργία μίας μόνο καλής ιδέας Δημιουργία πολλών ποικίλων ιδεών Επιλογή Κριτική όλων των ιδεών Ερωτήση 2: Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες επιτυχίας του καταιγισμού ιδεών; Ερωτήση 4: Απάντηση: Δημιουργία πολλών ποικίλων ιδεών Στην μέθοδο καταιγισμού ιδεών το άτομο που κρατάει σημειώσεις πρέπει να: Επιλογή Σημειώσει επακριβώς\με ακρίβεια όλες τις ιδέες Σημειώσει μόνο τις ασυνήθιστες ιδέες Αξιολογήσει τις ιδέες βάσει των προτιμήσεών του Απάντηση: Σημειώσει επακριβώς\ με ακρίβεια όλες τις ιδέες