ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Transcript

1 ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2-5 ΦΕΒΡΟΥΡΑΡΙΟΥ 2017

2 ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΕΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΌ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΗΓΗ

3 «Τοπική φροντίδα ελκών» Καθαρισμός

4 Το 25% των ενηλίκων που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη θα αναπτύξει νευροπαθητικό, ισχαιμικό ή νευροισχαιμικό έλκος στο πόδι κατά την διάρκεια της ζωής του

5 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ & ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Αυξάνει την πιθανότητα ακρωτηριασμού είκοσι φορές 14-25% των ΣΔ ατόμων με έλκος θα χρειαστούν ακρωτηριασμό

6 ΤΑ ΕΛΚΗ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ 85% ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΩΝ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

7 Το 40-60% όλων των μη τραυματικών μεγάλων Ακρωτηριασμών των κάτω άκρων γίνονται σε Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη!

8 Συχνότητα παθήσεων Διαβητικού Ποδιού 2% ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΌ ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

9 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΝΕΥΡΟΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ Ανώδυνο Περιβάλλεται από κάλο Εντοπίζεται κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων και κάτω από τα δάχτυλα είναι στρογγυλό με βαθειά οπή που φθάνει σε εσωτερικούς ιστούς μέχρι και τα οστά. Το άκρο είναι θερμό με ξηρό δέρμα και διάταση των φλεβών.

10 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ Χαρακτηρίζεται από περιοχή με νέκρωση και ερυθρότητα συνήθως επώδυνη με απουσία κάλου Εντοπίζεται στο μεγάλο δάκτυλο, στη κεφαλή του 1 ου μεταταρσίου, στη φτέρνα και στο πλάι του 5 ου δακτύλου Το άκρο είναι συνήθως ψυχρό απουσία ψηλαφητών σφίξεων Το δέρμα είναι ατροφικό απουσία τριχών

11 Παραδοσιακή μέθοδος αντιμετώπισης διαβητικού έλκους Σχολαστικός καθαρισμός του έλκους σε τακτική βάση Μέθοδος νωπής γάζας καθημερινές αλλαγές Αντιμετώπιση πιθανώς συνυπάρχουσας λοίμωξης Αποφόρτιση του έλκους Αποκατάσταση της αιματικής ροής στο πόδι αν απαιτείται Σχολαστική ρύθμιση του σακχάρου

12 Βαρύτητα έλκους Η εκτίμηση της βαρύτητας του έλκους σύμφωνα με τη σταδιοποίηση κατά Wagner Grade'0':'Όχι έλκος σε υψηλού κινδύνου πόδι'' Grade'1':'Επιφανειακό έλκος περιοριζόμενο στο δέρμα και όχι στους υποκείμενους ιστούς' Grade'2':'Βαθύ έλκος έως και τους μύες, όχι όμως προσβολή οστού Grade'3':'Βαθύ έλκος, που συνοδεύει κυτταρίτιδα ή απόστημα. Συχνά με οστεομυελίτιδα' Grade'4':'Eντοπισμένη γάγγραινα'' Grade'5':'Εκτεταμένη γάγγραινα που εμπλέκει όλo το πόδι'

13 Στα έλκη Σταδίου 1 και 2 κατά Wagner, η φροντίδα, ο καθαρισμός και η αποφόρτιση παίζουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία τους

14 Καθαρισμός νεαροποίηση του έλκους «Μετατροπή του χρόνιου έλκους σε οξύ»

15 ΝΕΑΡΟΠΟΙΗΣΗ Απομάκρυνση κάθε μη βιώσιμου και νεκρωμένου ιστού από τη περιοχή του έλκους.

16 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΤΥΛΩΔΗ ΙΣΤΟΥ Αξιολόγηση της πραγματικής διάστασης του έλκους Δε λειτουργεί σαν εμπόδιο στην ανάπτυξη νέου επιθηλίου Επιτρέπει την αποστράγγιση του έλκους Επιταχύνεται η επιθηλιοποίηση (ελευθερώνονται κυτοκίνες και αυξητικοί παράγοντες από τον υγιή ιστό) Μειώνονται οι πιέσεις που ασκούνται στο πέλμα

17 ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΕΛΚΟΥΣ Με φυσιολογικό ορό (απομάκρυνση σχεδόν του 50% των μικροοργανισμών) Χρήση άλλων καθαριστικών / αντισηπτικών (σε τοπική λοίμωξη)

18 Χρήση αντισηπτικού σε έλκος και στη συνέχεια καθαρισμός με φυσιολογικό ορό

19 Έλκος από τραυματισμό με γυαλί στην παραλία. Πρόκληση ζημίας στους επικείμενους ιστούς ύστερα από συνεχή πλύσιμο της πληγής με ποβιδούχο ιοδίνη!

20 Μέθοδος νωπής γάζας καθημερινές αλλαγές

21 ΕΝΖΥΜΑΤΙΚΟΣ Xορήγηση εξωγενών ενζυματικών παραγόντων και ενζυματικών επουλωτικών σκευασμάτων. Διαφορετικά αποτελέσματα σε διαφορετικές περιπτώσεις. Η κολλαγενάση μπορεί να οδηγήσει σε επιθηλιοποίηση και κερατινοποίηση του έλκους και χρησιμοποιείται σε ασθενείς που δεν είναι υποψήφιοι για χειρουργικό καθαρισμό.

22 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Τοποθέτηση σκωλήκων Lucilia cuprina στο έλκος Χρησιμοποιούνται και σε διαβητικά έλκη Έκκριση προτεολυτικών ενζύμων υγροποίηση νεκρωμένων ιστών και απορρόφηση υγροποιημένου ιστού εντός λίγων 24ώρων Αλλαγή κάθε 48 ή 72 ώρες. Χρήση το πολύ 7 ημέρες Αντιμικροβιακή δράση

23

24 ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (vacuum assisted closure V.A.C) Ολοένα και συχνότερη στην καθημερινή πράξη Δημουργία υποατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια ενός τραύματος ή ενός έλκους Απορρόφηση από τη συσκευή των υγρών του τραύματος Δημιουργία στεγνού και καθαρού περιβάλλοντος για ταχύτερη επούλωση Αυξημένη αιμάτωση της περιοχής

25 Έλκη τραυματικά σε νευροπαθητικό πόδι από αιχμηρά αντικείμενα

26 Νευροισχαιμικό έλκος σε χρόνιο καπνιστή Αιτία τα στενά παπούτσια Πριν 2 μήνες μετά

27 Καθαρισμός έλκους με υπερήχους

28 Εκπαίδευση ασθενών και συγγενών όσον αφορά την καθημερινή φροντίδα των ελκών

29 Ο καθαρισμός του έλκους είναι ένα από τα τρία πιο βασικά πράγματα στη θεραπεία του διαβητικού ποδιού.

30 ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

31 ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ Τραύμα είναι η διάρρηξη της συνέχειας των ιστών που καλύπτουν το σώμα και συνήθως συνδέεται με απώλεια ιστού. Όταν ένα τραύμα γίνεται εξ ορισμού «χρόνιο», η διαδικασία επούλωσής του επιδεινώνεται και το κόστος θεραπείας του αυξάνεται.

32 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΑ ΜΕΣΩ ΔΥΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Πρωτεάσες Ένζυμα υπεύθυνα για την αποδόμηση υπερκυτταρικών πρωτεϊνών Σε μεγάλη περιεκτικότητα εμποδίζουν την επαναεπιθηλιοποίηση. Περιορίζουν τη μετακίνηση και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων

33 Αυξητικοί παράγοντες Οι πρωτεΐνες ρυθμίζουν τη διαδικασία επούλωσης. Επιταχύνουν την κοκκιοποίηση και την επιθηλιοποίηση. Βοηθούν την αγγειογέννεση. Υποβοηθούν τη μετακίνηση και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων

34 ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ Η επούλωση των ελκών ακολουθεί συνήθως τρεις διαδοχικές φάσεις : Φλεγμονή Κοκκιοποίηση Επιθηλιοποίηση

35 Θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε τα τρία στάδια επούλωσης των τραυμάτων Καθαρισμός Κοκκιοποίηση Επιθηλιοποίηση

36 ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ / ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ Καθαρισμός

37 ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ / ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ

38 ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ / ΚΟΚΚΙΟΠΟΙΗΣΗ Καθαρισμός Κοκκιοποίηση

39 ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ / ΚΟΚΚΙΟΠΟΙΗΣΗ

40 ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ / ΕΠΙΘΗΛΙΟΠΟΙΗΣΗ Καθαρισμός Κοκκιοποίηση Επιθηλιοποίηση

41 ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ / ΕΠΙΘΗΛΙΟΠΟΙΗΣΗ

42 ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ Σήμερα τα σύγχρονα επιθέματα κατέχουν σημαντική θέση στην αποκατάσταση των χρόνιων ελκών στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα έλκη σε έδαφος διαβητικού ποδιού. Η βασική ιδέα της χρήσης επιθεμάτων είναι η ανάγκη υποκατάστασης του δερματικού ελλείμματος στην περιοχή του έλκους μέχρι την πλήρη αποκατάσταση που θα προέλθει με την ολοκλήρωση της επουλωτικής διαδικασίας.

43 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΜΑΤΩΝ Να απορροφούν τις εκκρίσεις και να διατηρούν το τραύμα καθαρό Να επιτρέπουν την ανταλλαγή O 2 - CO 2 και την υδρατμοδιαπερατότητα Να συντελούν στη σωστή διαχείριση της υγρασίας του τραύματος Να παρέχουν δυνατότητα για εύκολη εφαρμογή και σωστή χρήση

44 Να μειώνουν το αίσθημα του πόνου καθώς αποφεύγεται ο τραυματισμός των νευρικών απολήξεων. Να προστατεύουν το τραύμα από μηχανικούς τραυματισμούς εφόσον δεν κολλούν στο τραύμα και ο νέος ιστός δεν καταστρέφεται. Να αποφεύγεται η μόλυνση των ελκών λόγω αδιαπερατότητας των περισσοτέρων. Να αποφεύγεται η περαιτέρω μόλυνση με τη χρήση μικροβιοκτόνων παραγόντων (άργυρος)

45 ΕΙΔΗ ΕΠΙΘΕΜΑΤΩΝ Υδροκολλοειδή Αλγινικά Αφρώδη Υδροτριχωιδικά Υδρογέλες (απολεπιστικοί παράγοντες Απλές μεμβράνες Υποκατάστατα δέρματος Επιθέματα μελιού Επιθέματα κολλαγόνου Επιθέματα αργύρου (αντιμικροβιακοί παράγοντες) Επιθέματα με συνδυασμό αργύρου και αντιβιοτικού (σουλφαδιαζίνη) Επιθέματα αναλγητικά (ιβουπροφαίνη)

46 ΥΔΡΟΚΟΛΛΟΕΙΔΗ Είναι κατάλληλα για τη θεραπεία ελαφρώς έως μετρίως εξιδρωματικών τραυμάτων, ελκών ποδός, εκδορών και ελκών με αργή επούλωση. Είναι ημιδιαφανή για την συνεχή παρακολούθηση του τραύματος,. Έχουν ελάχιστες πιθανότητες αλλεργίας.

47 ΑΛΓΙΝΙΚΑ Χρησιμοποιούνται για έλκη με μέτρια ως μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος ή έλκη με κοιλότητα. Είναι αποστειρωμένα μη υφασμένα από αλγινικό και υδροκολλοειδές υλικό. (κυτταρίνη, άλατα αλγινικού ασβεστίου νατρίου) Έχουν υψηλή απορροφητικότητα, αιμοστατική δράση. Δημιουργούν κατάλληλο υγρό περιβάλλον για το τραύμα.

48 ΑΦΡΩΔΗ Όπως και τα αλγινικά χρησιμοποιούνται για μέτρια ως μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος. Κατασκευάζονται από πολυουρεθάνη. Απορροφούν μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος και παρέχουνε ένα υγρό περιβάλλον στο τραύμα. Δεν κολλούν πάνω στο έλκος, παρέχουν καλή θερμική μόνωση και συγκρατούν τα υγρά ακόμα και σε συνθήκες πίεσης.

49 ΥΔΡΟΤΡΙΧΩΙΔΙΚΑ Χρησιμοποιούνται για έλκη με μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος.

50 ΥΔΡΟΓΕΛΕΣ Αποτελούνται από 90% νερό, κυτταρίνη και αλγινικό ασβέστιο. Ενδείκνυνται για στεγνά έλκη ή έλκη με νεκρωτικούς ιστούς.

51 ΑΠΛΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Διαφανές στρώμα απλής πολυουρεθάνης. Χρησιμοποιείται συμπληρωματικά με άλλα επιθέματα.

52 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Κατασκευάζονται με καλλιέργειες ινοβλαστών. Σχετικά ακριβή μέθοδος. Χρησιμοποιούνται σε καθαρά έλκη χωρίς λοίμωξη.

53 ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΙΟΥ Αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις. Μειώνουν οίδημα και εξίδρωμα. Προάγουν την αγγειογέννηση και επιταχύνουν την επιθηλιοποίηση της πληγής.

54 ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΚΟΛΛΑΓΟΝΟΥ Έχουν αιμοστατική δράση. Χρησιμοποιούνται σε καθαρά τραύματα. Ενδείκνυνται όταν όλα τα υπόλοιπα είναι αναποτελεσματικά.

55 ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΑΡΓΥΡΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥ & ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΟΥ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ Χρησιμοποιούνται σε επιμολυσμένα έλκη και σε ισχαιμικά για τη μείωση του πόνου.

56 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΕΠΙΘΕΜΑΤΟΣ Να διατηρεί επίπεδο υγρασίας Να διευκολύνει τον αυτολυτικό καθαρισμό Εύκολη χρήση σε όλο το φάσμα μεγέθους και τύπους ελκών Να υπάρχει ποικιλία μεγεθών σε σχέση με το πάχος και την επιφάνεια Να είναι απορροφητικό Να παρέχει προστασία από τις μεταβολές εξωτερικής θερμοκρασίας Να παρέχει προστασία από τα βακτηρίδια του περιβάλλοντος Να ελαττώνει τον πόνο και να μην προκαλεί πόνο κατά την αλλαγή Αξιολόγηση κόστους οφέλους

57 ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΜΑΤΟΣ Η επιλογή του επιθέματος πρέπει να γίνεται από άτομα με εμπειρία (γιατρούς ή νοσηλευτές) Να διατελούν υπό την επιτήρηση αυτών. Να τηρούνται οι ενδείξεις και οι αντενδείξεις. Να εκπαιδεύονται ασθενείς και συνοδοί ώστε να γίνονται σωστά οι αλλαγές.

58 ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΧΡΟΝΙΩΝ ΕΛΚΩΝ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣ Θεραπεία με Υγρή γέλη Σουκραλφάτης 25% - 30gr (SKINCOL) Παρέχει κυτταροπροστατευτική δράση, παρατεταμένη διάρκεια στην περιοχή του έλκους Παρέχει αντιφλεγμωνώδη δράση Προστατεύει από βακτηριακές μολύνσεις

59 ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΧΡΟΝΙΩΝ ΕΛΚΩΝ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣ Θεραπεία με Βιομιμητική Θειϊκή Ηπαράνη Δρά με τον εξής τρόπο συνδέεται με ιστούς που έχουν βλάβη με μηχανικό τρόπο (αυξητικούς παράγοντες) με αποτέλεσμα να επιταχύνει την ανάπλαση των ιστών Μειώνει του χρόνο επούλωσης Μειώνει του πόνου του ασθενούς. Μειώνει το κόστος Ταχύτερη επιθηλιοποίηση και επούλωση Μείωνει τον κινδύνο ακρωτηριασμών

60 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Κλείνοντας πρέπει να τονίσουμε πως τα σύγχρονα επιθέματα βοηθούν στην επούλωση των διαβητικών ελκών. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως είναι απαραίτητο να:

61 Καθαρίζεται σωστά και με τις πρέπουσες προδιαγραφές το έλκος

62 Να ακολουθείται η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

63 Να χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα πέλματα και υποδήματα για την αποφόρτιση του άκρου