Isaak Newton ηνλ 17νλ αηψλα :

Transcript

1 Isaak Newton ηνλ 17νλ αηψλα : παξεκβνιή πάιηλνπ πξίζκαηνο εθηξνπή ηνπ θσηφο ζε δηάθνξα κήθε θχκαηνο ζρεκαηίδεη ην νξαηφ θάζκα Κφθηλν Πνξηνθαιη Κίηξηλν Πξάζηλν Μπιέ Βηνιεηί Ιψδεο

2 Κάζε ρξψκα έρεη μερσξηζηφ (ι) Ο αλζξψπηλνο εγθέθαινο αληηιακβάλεηαη ην θάζε (ι )δηαθνξεηηθά απνδίδνληάο ηνπ θαη μερσξηζηφ ρξψκα Σα δηάθνξα αληηθείκελα έρνπλ δηαθνξεηηθά ρξψκαηα δηφηη νη επηθάλεηεο ηνπο αλαθινχλ θαη δηαθνξεηηθά κήθε θχκαηνο

3 Κάζε ρξψκα έρεη μερσξηζηφ (ι) Ο αλζξψπηλνο εγθέθαινο αληηιακβάλεηαη ην θάζε (ι )δηαθνξεηηθά απνδίδνληάο ηνπ θαη μερσξηζηφ ρξψκα Σα δηάθνξα αληηθείκελα έρνπλ δηαθνξεηηθά ρξψκαηα δηφηη νη επηθάλεηεο ηνπο αλαθινχλ θαη δηαθνξεηηθά κήθε θχκαηνο

4 Όιν ην θάζκα ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο αθηηλνβνιίαο δελ είλαη νξαηφ απφ ην αλζξψπηλν κάηη Σν νξαηφ θάζκα απφ ηνλ άλζξσπν είλαη κεηαμχ 720 nm 380nm ην θάζκα nm ν άλζξσπνο κπνξεί λα αληηιεθζεί φια ηα ρξψκαηα ηε κηα άθξε ζπλαληάκε ην κνβ (ηψδεο)κε < ι θαη ζηελ άιιε ην εξπζξφ κε > ι

5 Ιψδεο Δξπζξφ 0,4κm 0,7κm Όιν ην θάζκα ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο αθηηλνβνιίαο δελ είλαη νξαηφ απφ ην Οξαηφ Τπεξηψδεο Τπεξπζξν αλζξψπηλν κάηη θάζκα Σν νξαηφ θάζκα απφ ηνλ άλζξσπν είλαη κεηαμχ 720 nm 380nm ην θάζκα nm ν άλζξσπνο κπνξεί λα αληηιεθζεί φια ηα ρξψκαηα ηε κηα άθξε ζπλαληάκε ην κνβ Η Τπέξπζξε αθηηλνβνιία βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή κε κήθε θχκαηνο κεγαιχηεξα ηνπ 0,7 (ηψδεο)κε < ι θαη ζηελ άιιε ην εξπζξφ κm κε > ι Η ππεξηψδεο αθηηλνβνιία βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή κε κήθε θχκαηνο κηθξφηεξα ηνπ 0,4 κm

6 Ηιεθηξνκαγλεηηθφ θάζκα Αθηίλεο γ Αθηίλεο ρ Τπεξηψδεηο (UV) Οξαηφ Τπέξπζξν (IR) Μηθξνθχκαηα Ραδηνθχκαηα

7 Κβαληηθή Θεσξία : Η ελέξγεηα πνπ πεξηέρεηαη ζε μερσξηζηά θβάληα είλαη κεγαιχηεξε φζν κεγαιχηεξε είλαη ε ζπρλφηεηα ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο αθηηλνβνιίαο Οη πςεινηεξεο θβαληηθέο ελέξγεηεο είλαη ηθαλέο λα πξνθαιέζνπλ αιιαγέο ζηηο θαηαζθεπέο ησλ ειεθηξνλίσλ ησλ αηφκσλ Πεξηνρέο κε κήθε θχκαηνο κηθξφηεξα απφ απηά ησλ ππεξηψδσλ X Rays ή γ Rays πξνθαινχλ πεξηζζφηεξν νξηζηηθά θαη κε αλαζηξέςεκα απνηειέζκαηα ησλ κνξίσλ θαη ησλ αηφκσλ

8 Η ηνλίδνπζα αθηηλνβνιία έρεη Πεξηιακβάλεη Hz > νξαηνχ θσηφο Μηθξφ κήθνο θχκαηνο (ι) Μεηαθέξεη πνιχ πςειή ελέξγεηα Τπεξηψδεηο ειηαθέο αθηίλεο Αθηίλεο Υ Αθηίλεο γ (ξαδηελέξγεηα)

9 Άηνκν ππξήλα Πξσηφληα θαη λεηξφληα ηνηβάδεο πεξηζηνθήο ησλ ειεθηξνλίσλ - 1. Η ελέξγεηα πνπ απαηηείηαη γηα λα απνζπαζζεί απφ ην άηνκν έλα Hz > νξαηνχ θσηφο ειεθηξφλην ηεο εμσηεξηθήο ηνπ ζηνηβάδαο Μηθξφ κήθνο θαιείηαη θχκαηνο ελέξγεηα (ι) ηνληζκνχ. Η ηνλίδνπζα έρεη Μεηαθέξεη πνιχ πςειή ελέξγεηα 2. Ο ηνληζκφο είλαη ε απφζπαζε ειεθηξνλίσλ απφ ηα άηνκα. Σν αθηηλνβνιία θαηλφκελν απηφ είλαη επηθίλδπλν δηφηη δηαζπά ηνπο δεζκνχο ηνπ DNA Τπεξηψδεηο ειηαθέο αθηίλεο θαη είλαη αηηία βιαβψλ Πεξηιακβάλεη πνπ πξνθαινχλ Αθηίλεο θαξθίλν Υ θαη άιιεο αζζέλεηεο. Αθηίλεο γ (ξαδηελέξγεηα)

10 Η κε ηνλίδνπζα αθηηλνβνιία πνπ κεηαθέξνπλ ηα θβάληα ησλ ειεθηξνκαγλεηηθψλ πεδίσλ κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο ρακειήο ζπρλφηεηαο δελ είλαη ηθαλή λα πξνθαιέζεη ηνληζκφ

11 Η έληαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζηα δηάθνξα ζεκεία ηνπ ήιηνπ θαη ηεο επηθάλεηαο ηεο γεο βξίζθεηαη απφ ηνλ ηχπν:ην=δν/ (4πr2t)=Po/(4πr2) Όπνπ Δo είλαη ε ινγηθή ελέξγεηα πνπ εθπέκπεηαη απφ ηνλ ήιην ζε ρξφλν t θαη θηάλεη ζηελ εζσηεξηθή επηθάλεηα 4πr2 λνεηήο ζθαίξαο πνπ έρεη αθηίλα r. Η έληαζε δειαδή ειαηηψλεηαη αληηζηξφθσο αλάινγα κε ηελ απφζηαζε απφ ηνλ ήιην. ηελ αξρή ηεο αηκφζθαηξαο ηεο γεο ε έληαζε ηεο αθηηλνβνιίαο είλαη:ην=δν/ (4πR2t)=Po/(4πR2) φπνπ R ε απφζηαζε ηνπ ήιηνπ κε ηελ γε.

12 Όηαλ ε αηκφζθαηξα είλαη θαζαξή θαη ν ήιηνο αξθεηά ςειά ψζηε νη αθηίλεο λα πξνζπίπηνπλ ζρεδφλ θάζεηα ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο, ην πνζνζηφ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θηάλεη ζηελ επηθάλεηα απ' επζείαο είλαη γχξσ ζηα 72%. Δθηφο απφ ην πνζνζηφ απηφ άιια 7% θηάλνπλ ζηελ επηθάλεηα απφ δηάρπζε ζηα ζσκαηίδηα ηεο αηκφζθαηξαο.

13 Σα ππφινηπα 18% απνξξνθνχληαη απφ ην φδνλ, ηνπο πδξαηκνχο, ηνλ αέξα θαη ηελ ζθφλε ελψ 3% επηζηξέθεη πίζσ ζην δηάζηεκα. Φπζηθά ζε πεξίπησζε πνπ νη πνζφηεηεο ησλ πδξαηκψλ θαη ηεο ζθφλεο είλαί πεξηζζφηεξεο, ε απνξξφθεζε είλαη κεγαιχηεξε θαη έηζη θηάλεη κηθξφηεξν πνζνζηφ απφ ην 79% ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο.

14 Δπίζεο ε απνξξφθεζε εμαξηάηαη απφ ηε κάδα αέξα πνπ ζπλαληά ε ειηαθή αθηηλνβνιία θαηά ηε δηαδξνκή ηεο πξνο ηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Σν 40% ηεο πξνζπείπηνπζαο αθηηλνβνιίαο ζηελαηκφζθαηξα αλήθεη ζην ππέξπζξν θιάζκα θαη ην 8% ζην ππεξηψδεο (Weast 1985)

15 Τπεξηψδεηο αθηίλεο θνληηλέο καθξηλέο Αλάινγα ηεο ζρέζεο ηνπ κήθνπο θχκαηνο ηνπο, κε ην νξαηφ θάζκα Όξην δηαρσξηζκνχ 2.900Α (Stillwell 1982) Angstrom = ένα δέκαηο ηου εκαηομμυριοζηού ηου χιλιοζηομέηρου

16 UV A : A καθξπλέο καχξηζκα Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV B: A Μεζαίεο Ηιηαθφ έγθαπκα, ζεξαπεία UV C: A Κνληηλέο Βαθηεξηνθηφλνο

17 UV A : είναι ε μεγαλύηεπε πεγή ελιακήρ ακηινοβολίαρ ζηεν επιθάνεια ηερ γερ και διειζδύει κάηω από ηιρ επιθανειακέρ ζηοιβάδερ ηος δέπμαηορ. UV B: θηάνει ζε μικπόηεπα ποζά λόγω ηερ Τπεξηψδεηο αθηίλεο: αποππόθεζερ μεγάλος μέποςρ ηερ από ηε ζηοιβάδα ηος όδονηορ. Και πάλι όμωρ απκεί για να πποκαλέζει δεμιά. UV C: είναι εξαιπεηικά βλαβεπή για ηο δέπμα, αλλά αποπποθείηαι ηελείωρ απο ηο όδον ηερ ζηπαηόζθαιπαρ και έηζι δεν θηάνει ζηεν επιθάνεια ηερ γερ.

18 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV A : A καθξπλέο Άκεζν καχξηζκα Καζπζηεξεκέλν Δκθαλίδεηαη ζε κεξηθέο ψξεο Τπνρσξεί ζε κεξηθέο κέξεο (Basford 1990) Οθείιεηαη ζηελ νμείδσζε ηεο κειαλίλεο θαη φρη ζηελ αιιαγή ηνπ ξπζκνχ ησλ κειαλνθπηηάξσλ Δκθαλίδεηαη δχν - ηξείο κέξεο αξγφηεξα Παξακέλεη έσο θαη δχν εβδνκάδεο Αιιάδεη ε θαηαλνκή ηεο κειαλίλεο Απμάλεηαη ην κέγεζνο θαη ν αξηζκφο ησλ κειαλνθπηηάξσλ (Fitzpatrick 1982)

19 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV A : A Καλέλα έσο ειάρηζηα θπζηνινγηθά απνηειέζκαηα (Stillwell 1982) Παξάγνπλ κφλν ην καχξηζκα ρήκα PUVA ςσξίαζε (Basford 1990) πκβάινπλ ζηελ ζεξαπεία ηεο ηξηρφπησζεο θαη ηεο αθκήο

20 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV B : A Μεζαίεο ΙΟΓΤΝΑΜΙΑ UB-A / UB-B = 1: 200 έσο 1: > πηζαλφηεηα εξπζήκαηνο ή θαη εγθαχκαηνο

21 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV B : A Μεζαίεο Urbach ΙΟΓΤΝΑΜΙΑ 1969: έγθαπκα UB-A εμαξηάηαη / UB-B = απφ 1: 200 ηελ ειηθία έσο 1:2.000 ηνπ αηφκνπ Parrish 1979: έγθαπκα εμαξηάηαη απφ ηελ ειηθία ηνπ αηφκνπ Δγθαχκαηα κφλν ζε πεξηπηψζεηο απμεκέλεο δνζνινγίαο > πηζαλφηεηα εξπζήκαηνο # ή θαη εγθαχκαηνο 1. Πξφγξακκα Goockerman γηα ηελ ςσξίαζε 2. (Anderson 1984, Fitzpatrick 1986): ζεξαπεία νπξαηκηθνχ θληζκνχ 3. Γηεγεξηηθά ζην κεηαβνιηζκφ 4. Ρπζκηζηηθά ζην λεπξνθπηηθφ 5. Παξαγσγή λέσλ ρξσζηηθψλ θνθθηδίσλ

22 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV C : A Απνηεινχλ ην πιένλ ελεξγεηαθφ θιάζκα ησλ ζεξαπεπηηθψλ ππεξησδψλ (Stillwell 1982) Παξέρνπλ βαθηεξηνθηφλν δξάζε (US Dept of HEW 1972, Parrish 1978,1979) Παξαγσγή βηηακίλεο D (αληαιιαγή αζβεζηίνπ θσζθφξνπ) ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα έρνπλ δηεγεξηηθή δξάζε Υξεζηκνπνηνχληαη : 1. Aπνζηείξσζε 2. Μπθεηηάζεηο δέξκαηνο 3. Άηνλα έιθε (Basford 1990)

23 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV C : A Απνηεινχλ ην πιένλ ελεξγεηαθφ θιάζκα ησλ ζεξαπεπηηθψλ ππεξησδψλ (Stillwell 1982) Παξέρνπλ βαθηεξηνθηφλν δξάζε (US Dept of HEW 1972, Parrish 1978,1979) Παξαγσγή βηηακίλεο D (αληαιιαγή αζβεζηίνπ θσζθφξνπ) ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα έρνπλ δηεγεξηηθή δξάζε Υξεζηκνπνηνχληαη : 1. Aπνζηείξσζε 2. Μπθεηηάζεηο δέξκαηνο 3. Άηνλα έιθε (Basford 1990)

24 UV A : A καθξπλέο καχξηζκα Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV B: A Μεζαίεο Ηιηαθφ έγθαπκα, ζεξαπεία UV C: A Κνληηλέο Βαθηεξηνθηφλνο

25 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: UV A : Απφ ην A πέξαζκα καθξπλέο κέζα ζηελ καχξηζκα αηκφζθαηξα (ει. αθη.) Ηιηαθφ έγθαπκα, ηελ ζε- Δπεξεάδνληαη: UV B: Απνξφθεζε A ή Μεζαίεο αλάθιαζε απφ ξαπεία επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο Τγξαζία δέξκαηνο UV C: A Κνληηλέο Βαθηεξηνθηφλνο Αινηθέο ηνπνζεηεκέλεο πάλσ ζην δέξκα Σν πάρνο ηεο θεξαηίλεο ζηνηβάδαο ηνπ δέξκαηνο

26 Αξρέο παξαγσγήο Τπεξησδψλ αθηίλσλ: Αέξην ζε πίεζε ίζε κε ηελ αηκνζθαηξηθή είλαη θαθφο αγσγφο ηνπ ειεθηξηζκνχ. Όζν < πίεζε ηφζν απμάλεηαη ε αγσγηκφηεηα ηνπ. Γηα λα κπνξεί έλα αέξην λα άγεη ην ειεθηξηθφ ξεχκα ζα πξέπεη λα ηνληζηεί Με ηνλ ηνληζκφ ηνπ αεξίνπ ηα ειεθηξφληα θαηεπζχλνληαη πξνο ηελ άλνδν ελψ ζεηηθά ηφληα πξνο ηελ θάζνδν. Ο ηνληζκφο ηνπ αεξίνπ δηαηεξείηαη θαζψο ηα κεηαθηλνχκελα ηφληα ζπγθξνχνληαη κε ηα νπδέηεξα άηνκα κεηαηνπίδνληαο ειεθηξφληα. Δάλ ην αέξην βξίζθεηαη ζε πίεζε ίδηα κε ηελ αηκνζθαηξηθή ηα ζσκαηίδηα ζπλνζηίδνληαη θαη είλαη δχζθνιν λα δηαζπαζηνχλ. Γηα ην ιφγν απηφ ρξεηάδεηαη ηάζε αξθεηψλ ρηιηάδσλ voltsπξνθεηκέλνπ λα

27 Αξρέο παξαγσγήο Τπεξησδψλ αθηίλσλ: Καζψο φκσο ε πίεζε ηνπ αεξίνπ ειαηηψλεηαη ηα κφξηά ηνπ έρνπλ κηθξφηεξε ζπγθέληξσζε θαη έηζη κεηαθηλνχληαη επθνιφηεξα. Δπνκέλσο φζν ειαηηψλεηαη ε πίεζε ηνπ αεξίνπ ηφζν έιαηηψλεηαη θαη ε αληηζηαζή ηνπ ζηε ξνή ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. Όηαλ ε πίεζε ηνπ αεξίνπ πέζεη θάησ απφ έλα επίπεδν ηφηε ε αληίζηαζή ηνπ απμάλεη θαη πάιη δηφηη δελ ππάξρεη επαξθήο αξηζκφο ηφλησλ λα κεηαθέξεη ην ξεχκα. Όηαλ ηα θνξηηζκέλα ζσκαηίδηα επαλαζπλδένληαη γηα λα ζρεκαηίζνπλ ηα νπδέηεξα κφξηα, ειεπζεξψλεηαη ελέξγεηα κε ηε κνξθή ζεξκφηεηαο θαη θσηφο. Η ζηηγκηαία δηέιεπζε ηνπ ξεχκαηνο δεκηνπξγεί παξαγσγή ζπηλζήξα ην ρξψκα ηνπ νπνίνπ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ γηα θάζε αέξην.

28 Αξρέο παξαγσγήο Τπεξησδψλ αθηίλσλ: Ο ζπηλζήξαο απηφο ραξαθηεξίδεηαη ζαλ ειεθηξηθφ ηφμν, ην νπνίν παξάγεη έληνλε ζεξκφηεηα εθπέκπνληαο δηάθνξεο αθηίλεο φπσο ππέξπζξεο, νξαηέο θαη ππεξηψδεηο.

29 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: ΜΔΡΙΚΔ ΓΙΑΦΟΡΔ UVA - UVB Οη εμσηεξηθέο ζηνηβάδεο ηνπ δέξκαηνο, ιακβάλνπλ πην πνιύ ελέξγεηα από ηελ UVA παξά από ηελ UVB. Η UVA όκσο είλαη έσο θαη 2000 θνξέο ιηγόηεξν εξπζεκαηνγόλνο από ηελ UVB. Αλ θαη νη δύν έρνπλ ηελ κεγαιύηεξε έληαζε ην κεζεκέξη, κεγάιν κέξνο ηεο UVA "εθηείλεηαη" θαη ζηηο πξσηλέο θαη ζηηο απνγεπκαηηλέο ώξεο. Ελώ ην 72% ηεο εηήζηαο δόζεο UVB ιακβάλεηαη θαηά ην θαινθαίξη θαη ην 28% ιακβάλεηαη θαηά ηνλ ππόινηπν ρξόλν, κόλν ην 48% ηεο εηήζηαο δόζεο UVA ιακβάλεηαη θαηά ην θαινθαίξη θαη ην 52% θαηά ηνλ ππόινηπν ρξόλν.oη UVA (ζε αληίζεζε κε ηελ UVB), δελ θηιηξάξεηαη από ηα ηδάκηα ησλ παξαζύξσλ.

30 Τπεξηψδεηο αθηίλεο: ΜΔΡΙΚΔ ΓΙΑΦΟΡΔ UVA - UVB Η UVA είλαη ζρεηηθά αλεπεξέαζηε από ην πςόκεηξν θαη ηηο αηκνζθαηξηθέο ζπλζήθεο Η UVA δηεηζδύεη θη απηή ζην δέξκα, θηάλνληαο ζε βάζνο όπνπ πνιιέο δηαδηθαζίεο θσηνγήξαλζεο ιακβάλνπλ ρώξα.

31 Πεγή εθπνκπήο Λάκπα ηόμνπ άλζξαθα Λάκπα αηκώλ πδξαξγύξνπ Φάζκα (Μήθνο Κχκαηνο) Ιδηαίηεξε εθπνκπή Παξαηεξήζεηο Α Α 1.Κίλδπλνο λα ξαγεί. 2.Λεηηνπξγεί ζε πςειέο πηέζεηο > Α 1. Εθπέκπεη κεηά από 5 ιεηηνπξγίαο Λάκπα ρακειήο πίεζεο Hg A A 1.Ψπρξέο ιάκπεο δελ ρξεηάδεηαη πξνζέξκαλζε. 2.Μηθξνβηνθηόλν απνηέιεζκα

32 Πεγή εθπνκπήο Λάκπα πςειήο πίεζεο Hg Λάκπα Kromayer Λάκπα θζνξηζκνύ Φάζκα (Μήθνο Κχκαηνο) Ιδηαίηεξε εθπνκπή Παξαηεξήζεηο A A 1. Θεξκέο ιάκπεο 2. Απαηηνύλ πξνζέξκαλζε 3. Εξύζεκα 4. Φσηνρεκηθέο αληηδξάζεηο A A 1. Υδξόςπθηε 2. Άκεζε επαθή Α UV A Αηνκηθή θαη νκαδηθή ζεξαπεία

33 Πεγή εθπνκπήο Τπέξπζξεο Οξαηέο Τπεξηψδεηο Ηιηαθό θώο Α Α Α 80% 19% 7% Λάκπα ηόμνπ άλζξαθα A 85% A 10% A 5% Λάκπα αηκώλ πδξαξγύξνπ Α 52% Α 20% Α 28%

34 Πεγή εθπνκπήο Τπέξπζξεο Οξαηέο Τπεξηψδεηο Λάκπα Kromayer Απνξξνθάηαη από ην λεξό Α 40% Α 60% Λάκπα θζνξηζκνύ A 50% A 25% A 25% Λάκπα ειίνπ Α Α Α 70% 29% 10%

35 Σηο Γέρμα Σα πιενλεθηήκαηα ησλ αθηίλσλ UV απνδίδνληαη ζηελ πεξηνξηζκέλε απνξξφθεζή ηνπο Απνξξνθψληαη ζηα πξψηα 1 2 mm ηνπ δέξκαηνο θαη θαηά ζπλέπεηα ηα απνηειέζκαηα ηνπο είλαη επηθαλεηαθά. Griffin 1982

36 Σηο Γέρμα Σα πιενλεθηήκαηα ησλ αθηίλσλ UV απνδίδνληαη ζηελ πεξηνξηζκέλε απνξξφθεζή ηνπο Απνξξνθψληαη ζηα πξψηα 1 2 mm ηνπ δέξκαηνο θαη θαηά ζπλέπεηα ηα απνηειέζκαηα ηνπο είλαη επηθαλεηαθά. Griffin 1982

37 Σηο κύηηαρο Απνξξφθεζε UV απφ ηνπο βηνινγηθνχο ηζηνχο Αχμεζε ησλ ελεξγεηαθψλ επηπέδσλ ησλ αηφκσλ θαη ησλ κνξίσλ Υεκηθφ ηνπο εξεζηζκφ - δηέγεξζε Φπζηνινγηθέο απηέο αιιαγέο είλαη απνηέιεζκα ελφο θωηοτημικού θαινομένοσ εμ αηηίαο ηεο δηέγεξζεο ησλ κνξίσλ θαη ησλ αηφκσλ

38 Σηο κύηηαρο θωηοτημικού θαινομένοσ Σξνπνπνηεί ηεο βηνρεκείαο ηνπ θπηηάξνπ Σξνπνπνηεί ηνπ θπηηαξηθνχ κεηαβνιηζκνχ Δπεξεάδεη ηελ ζχλζεζε ηνπ DNA, RNA ηξνπνπνηψληαο ηηο πξσηεΐλεο θαη ηελ παξαγσγή ελδχκσλ.

39 Σηο κύηηαρο θωηοτημικού θαινομένοσ Σξνπνπνηεί ηεο βηνρεκείαο ηνπ θπηηάξνπ Απνηέιεζκα: ν επεξεαζκφο ησλ θπηηαξηθψλ πξσηετλψλ θαη ηνπ DNA ν νπνίνο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ «αδξάλεηα» ηνπ θπηηάξνπ ή Σξνπνπνηεί ηνπ θπηηαξηθνχ κεηαβνιηζκνχ θαη ζην «ζάλαηφ» ηνπ. (Urbach 1969, Parrish 1979) Δπεξεάδεη ηελ ζχλζεζε ηνπ DNA, RNA ηξνπνπνηψληαο ηηο πξσηεΐλεο θαη ηελ παξαγσγή ελδχκσλ.

40 Σηο κύηηαρο (Βιβλιογραθία) Αποηέλεζμα: Σα θαηεζηξακκέλα θχηηαξα κπνξνχλ λα αληηθαηαζηαζνχλ κε ηε βνήζεηα ελδπκηθήο δξάζεο. (Parrish 1979)

41 Σηο κύηηαρο (Βιβλιογραθία) Αποηέλεζμα: Μεηά απφ έθζεζε ζε UV ζε θάζκα Α, ζε πξψηε θάζε, θαηαζηέιιεηαη ε ζχλζεζε ηνπ DNA ζηα θχηηαξα ηεο επηδεξκίδαο γηα h, ελψ ζηε ζπλέρεηα αθνινπζεί κία πεξίνδνο απμεκέλεο ζχλζεζήο ηνπ. (Urbach 1969, Parrish 1979)

42 Σηο κύηηαρο (Βιβλιογραθία) Αποηέλεζμα: Μεηά απφ έθζεζε ζε UV ζε θάζκα Α, ζε πξψηε θάζε, θαηαζηέιιεηαη ε ζχλζεζε ηνπ DNA ζηα θχηηαξα ηεο επηδεξκίδαο γηα h, ελψ ζηε ζπλέρεηα αθνινπζεί κία πεξίνδνο απμεκέλεο ζχλζεζήο ηνπ. (Urbach 1969, Parrish 1979)

43 Τοπικά Αποηελέζμαηα Αληίδξαζε εξπζήκαηνο: Δξχζεκα 1 νπ βαζκνχ: Διαθξηά εξπζξφηεηα ηνπ δέξκαηνο ρσξίο πφλν. Τπνρσξεί ζε 24 h. Δξχζεκα 2 νπ βαζκνχ: Πεξηζζφηεξν θαλεξή εξπζξφηεηα ηνπ δέξκαηνο. Τπνρσξεί ζε 2 3 κέξεο. Δξχζεκα 3 νπ βαζκνχ: εκαληηθή εξπζξφηεηα ηνπ δέξκαηνο. Δπψδπλν θαη νηδεκαηψδεο. Τπνρσξεί πεξίπνπ ζε κία εβδνκάδα. Δξχζεκα 4 νπ βαζκνχ: Ίδην κε ην 3 νπ + χπαξμε θπζαιίδαο.

44 Τοπικά Αποηελέζμαηα Μαχξηζκα Άκεζν καχξηζκα δηάξθεηαο 1 8 h κεηά Καζπζηεξεκέλν καχξηζκα: απνηέιεζκα ζρεκαηηζκνχ λέαο ρξσζηηθήο (κειαλίλεο)

45 Γενικά Αποηελέζμαηα ρεκαηηζκφο βηηακίλεο D UV κε ι: Α (UV-B)πξνθαινχλ κηα ρεκηθή αληίδξαζε, θσηνζχλζεζεο, ε νπνία ιακβάλεη ρψξα ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο,θαη έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ κεηαηξνπή ηεο 7-δευδξνρνιεζηεξφιε ζε βηηακίλε D

46 Γενικά Αποηελέζμαηα Αλνζνπνηεηηθφ Σα θχηηαξα ηνπ δηθηπνελδνζειηαθνχ ζπζηήκαηνο θαγνθπηηαξψλνπλ ηα βαθηεξίδηα θαη παξάγνπλ αληηζψκαηα Η ρξήζε UV ειαηηψλεη ηα βαιβηδηθφ επίπεδν ηεο εξεζηζηηθφηεηά ηνπο έηζη ψζηε ζηελ παξνπζία βαθηεξηδίσλ ή ηνμηλψλ παξάγνληαη πνιχ γξήγνξα αληηζψκαηα. (Αππμάλεηαη ε αληίζηαζε ηνπ νξγαληζκνχ) Υξήζε αθηίλσλ κε ι > Α

47 Γενικά Αποηελέζμαηα Όξαζε: Σχθισζε απφ ρηφλη (375 π.ρ.) απνηέιεζκα UV (Urbach 1969) Φιεγκνλή «θσηνθεξαηίηηδα» 6-24 h κεηά ή θαη έσο 30 Φσηνθνβία, δάθξπα, κπτθφο ζπαζκφο (Parrish 1979) Γελ αλαπηχζζεη αλνρή φπσο ην δέξκα (Prentice 1986)

48 Γενικά Αποηελέζμαηα Γέξκα (καθξνρξφληα Απνηειέζκαηα): Πρόωρη γήρανζη ηοσ δέρμαηος (ειάηησζε ηεο ειαζηηθφηεηαο) «ειηθηαθή ειάηησζε» Καηαζηξνθή ή ηξνπνπνίεζε ηεο ζχλζεζεο ηνπ DNA (Parrish 1979) Καρκίνος ηοσ δέρμαηος ελνρνπνηείηαη ε θαηαζηξνθή ηνπ DNA αιιά ε αθξηβήο αηηία είλαη άγλσζηε.

49 Γενικά Αποηελέζμαηα Σνλνηηθφ: Βειηίσζε ηνπ χπλνπ Βειηίσζε ηνπ ηεο φξεμεο Έιεγρνο ηνπ εθλεπξηζκνχ θαη ηεο επεξεζηζηφηεηαο. Φπρνινγηθά πιενλεθηήκαηα

50 ΓΟΣΟΛΟΓΙΑ Παξάγνληεο πνπ Σελ επεξεάδνπλ: Λάκπα Γηάξθεηα έθζεζεο Πξνεγνχκελε έθζεζε (φρη επαλάιεςε πξηλ ππνρσξήζεη ην εξχζεκα) Απνιέπηζε (2 3 εβδνκάδεο)

51 ΓΟΣΟΛΟΓΙΑ Παξάγνληεο πνπ Σελ επεξεάδνπλ: Απφζηαζε κεηαμχ ιάκπαο θαη αξξψζηνπ Γσλία αθηηλνβνιίαο (λφκνο ζπλεκηηφλσλ Lambert) Δπαηζζεζία ηνπ αηφκνπ πρλφηεηα αθηηλνβνιίαο

52 ΔΝΓΔΙΞΔΙΣ 1. Παξαγσγή βηηακίλεο D 2. Δξεζηζκφο ηνπ δέξκαηνο 3. Απνζηείξσζε 4. Μαχξηζκα 5. Τπεξπιαζία 6. Απνιέπηζε 7. Αληηκεηψπηζε θιεγκνλψλ δηέγεξζε κεηαβνιηζκνχ (Griffin 1982) 8. Αληηκεηψπηζε δεξκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ (ςσξίαζε, ιεηρελνεηδήο πηηπξίαζε, αθκή, έιθε, θαηαθιίζεηο(parrish 1981)

53 ΔΝΓΔΙΞΔΙΣ 9. Αλαιγεζία Αληεξεζηζκφο (εξεζηζκφο αηζζεηηθψλ λεπξηθψλ απνιήμεσλ- αληεξεζηζηηθή αλαθνχθεζε απφ ηνλ πφλν) 10.Γηάγλσζε δεξκαηνινγηθψλ θαηαζηάζεσλ

54 ΑΝΤΔΝΓΔΙΞΔΙΣ 1. Δπαίζζεην δέξκα 2. Πνλνθέθαινο κεηα ηελεθαξκνγή 3. Ναπηία, αχμεζε ζεξκνθξαζίαο ζπλεζηνχλ δηαθνπή ηεο εθαξκνγήο 4. ε πεξηνρέο πνπ έρνπλ δερζεί αθηίλεο Υ3 κήλεο λσξίηεξα (θαξθίλνο δέξκαηνο) 5. Φπκαηίσζε 6. Ομχ έθδεκα 7. Γεξκαηίηηδα

55 ΑΝΤΔΝΓΔΙΞΔΙΣ 8. Πνξθπξία 9. Πειάγξα 10.Δξπζεκαηψδεο ιχθνο 11.αξθνείδσζε 12.Ξεξνδεξκία 13.Ομεία ςσξίαζε 14.Νεθξηθή αλεπάξθεηα 15.Ηπαηηθή αλεπάξθεηα 16.Γηαβήηεο(πξφθιεζε έληνλνπ θλεζκνχ)

56 ΑΝΤΔΝΓΔΙΞΔΙΣ 17.Τπεξζπξενεηδηζκφο (πξφθιεζε έληνλνπ θλεζκνχ) 18.Γεληθεπκέλε δεξκαηίηηδα 19.Πξννδεπηηθή αξηεξηνζθιήξπλζε 20.Καξδηαθή αλεπάξθεηα