Downloaded from sdmej.ir at 4: on Wednesday September 5th 2018

Transcript

1 گامهاي توسعه در آموزش پزشكي مجله مركز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي دوره سوم: شماره دوم. ص ارتباط بين اعتماد به نفس و خود كارآمدي با رفتارهاي بهداشتي در دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد (1384) دكتر سيد سعيد مظلومي محمودآباد* دانشيار گروه مبارزه با بيماريها دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد ايران علي مهري كارشناس ارشد آموزش بهداشت گروه بهداشت دانشگاه آزاد اسلامي سبزوار ايران دكتر محمدعلي مروتيشريفآباد استاديار گروه مبارزه با بيماريها دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد ايران زمينه: رفتارهاي بهداشتي فعاليتهايي هستند كه صرف نظر از وضعيت سلامت واقعي يا مشاهده شده توسط فرد با هدف حفظ حمايت و ارتقاء سلامت انجام ميشود. شواهدي مبني بر ارتباط مستقيم بين سطح انجام رفتارهاي بهداشتي و انگيزش تحصيلي و نيز پيشرفت تحصيلي دانشجويان و دانش آموزان وجود دارد. هدف:اين مطالعه با هدف تعيين ارتباط رفتارهاي بهداشتي دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي و ارتباط آن با اعتماد به نفس و خود كارآمدي آنان انجام شد. روشكار:در اين مطالعه همبستگي نمونه پژوهش 309 نفر دانشجو بود كه به روش نمونه گيري تصادفي طبقهاي از مقاطع مختلف انتخاب شدند. دادهها توسط پرسشنامهاي كه روايي آن از طريق نظر سنجي از متخصصين و پايايي ثبات دروني آن با محاسبه ضريب آلفا كرونباخ (در بخش اعتماد به نفس 0/78 خودكارآمدي 0/87 و رفتارهاي مربوط به سلامت 0/74) مورد تا ييد قرار گرفته بود جمعآوري گرديد. يافتهها: طبق نتايج پژوهش دانشجويان در مجموع 60/7 درصد نمره اعتماد به نفس 62/3 درصد نمره خودكارآمدي و 74/8 درصد نمره رفتارهاي بهداشتي را كسب كردند. بين رفتارهاي بهداشتي با اعتماد به نفس و خودكارآمدي ارتباط معنيدار آماري وجود داشت ) بهترتيب 0/013=P 0/14=r وP=0/0001 0/31=r). در آناليز رگرسيون مشخص شد كه سن جنس بعد خانوار اعتماد به نفس خودكارآمدي و تحصيلات والدين در مجموع 15/9 درصد واريانس رفتارهاي بهداشتي را توضيح ميدهد كه در بين اين متغيرها اثر خودكارآمدي بر روي رفتارهاي بهداشتي بيش از ساير متغيرها بود. نتيجهگيري: به طور كلي رفتارهاي بهداشتي دانشجويان نسبتا مطلوب اما رفتارهاي بهداشتي مربوط به تحرك وفعاليت فيزيكي ضعيف بود. نتايج اين بررسي رابطه بين اعتماد به نفس وخودكارآمدي با رفتارهاي بهداشتي را تا ييد ميكند. با توجه به همبستگي اعتماد به نفس و خودكارآمدي با رفتارهاي بهداشتي دانشجويان و نقش اين متغييرها در پيشرفت تحصيلي دانشجويان بايد با برنامهريزي ارتقاء اعتماد به نفس و خودكارآمدي و رفتارهاي بهداشتي دانشجويان مد نظر قرار گيرد. كليد واژهها: اعتماد به نفس خودكارآمدي رفتارهاي بهداشتي دانشجو mazloomy_s@yahoo.com نويسنده مسو ول: دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد ايران تلفن: نمابر: *

2 ارتباط اعتماد به نفس و خود كارآمدي با رفتارهاي بهداشتي دانشجويان... مقدمه دانشجويان از اقشار مستعد و برگزيده جامعه و سازندگان فرداي هر كشور ميباشند (1) كه بهدليل واقع شدن در دوره جواني در يك دوره بحراني براي اتخاذ رفتارهاي بهداشتي قرار دارند (2 3). رفتارهاي بهداشتي كه در طي اين دوره شكل ميگيرند اثر نگهدارندهاي برسلامت فرد در دورانهاي بعدي زندگي دارند (4). بسياري از الگوهاي رفتاري غيربهداشتي كه در دوران جواني بهوجود ميآيند. پايه و اساس الگوهاي رفتاري غيربهداشتي طولاني مدت افراد را در بزرگسالي تشكيل ميدهند. شناسايي عواملي كه منجر به اين الگوهاي رفتاري ميشود ميتواند شيوع اين رفتارها را در جواني و بزرگسالي كاهش دهد( 5 ). تي وري يادگيري اجتماعي كه ارتباط بين شناخت دروني و رفتار را ثابت ميكند بر اين امر تاكيد دارد كه فاكتورهاي شخصيتي مانند خودپنداره (Self-concept) خودكنترلي (Self-control) خودكارآمدي (Self-efficacy) و اعتماد به نفس (Self-esteem) بر كليه رفتارها از جمله بر رفتارهاي بهداشتي تا ثير ميگذارند (6). اعتماد به نفس از تفاوت بين خود ادراك شده (يك تصوير عيني از خود) وخود ايدهآل (آنچه كه شخص با ارزش ميداند يا ميخواهد دوست داشته باشد) نشا ت ميگيرد بهطوري كه تفاوت و فاصله زياد اين دو منجر به اعتماد به نفس پايين ميشود و تفاوت و فاصله كم حاكي از اعتماد به نفس بالاست (7). از جمله راههايي كه اعتماد به نفس ميتواند بر سلامت افراد تا ثير بگذارد انتخاب نوع رفتار بهداشتي ميباشد (8). گلاسر (Glaser) بيان ميكند كه افراد داراي اعتماد به نفس پايين مشكلات بهداشتي بيشتري نسبت به افراد با اعتماد به نفس بالا دارند (9). نتايج بررسيهاي ديگر نشان داد كه رابطه معنيداري بين اعتماد بهنفس و رفتارهاي بهداشتي وجود دارد.(3) خودكارآمدي به معناي قضاوت فرد در مورد تواناييهايش براي انجام يك عمل ميباشد و ميتواند مردم را به اتخاذ 112 مظلومي و همكاران رفتارهاي ارتقاء دهنده سلامت و ترك رفتارهاي مضر براي سلامت قادر سازد (10). بهعلاوه شواهدي وجود دارد كه بالا رفتن سطح خود كارآمدي باعث افزايش انگيزش تحصيلي ميشود (11). از آنجايي كه رفتارهاي بهداشتي مثبت در اراي ه دهندگان خدمات بهداشتي درماني آينده يكي از اهداف مهم دانشگاههاي علوم پزشكي ميباشد و چندين مطالعه همبستگي معنيدار بين رفتارهاي بهداشتي و پيشرفت تحصيلي را است( 7 12 ) تا ييد نموده و در عين حال در كشور ما تاكنون چنين مطالعهاي صورت نگرفته است لذا اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت خودكارآمدي و رفتارهاي بهداشتي در دانشجويان طراحي و اجرا گرديد تا از نتايج آن براي اراي ه راهكارهايي مناسب جهت افزايش پيشرفت تحصيلي در دانشجويان استفاده گردد. روش كار در اين مطالعه تحليلي كه بهصورت مقطعي انجام شد جامعه مورد بررسي دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي وخدمات بهداشتي درماني يزد در سال تحصيلي بودند كه در مقاطع كارداني ( 640 نفر) كارشناسي ( 656 نفر) و كارشناسي ارشد و دكتري (849 نفر) مشغول بهتحصيل بودند. حجم نمونه 309 نفر بر آورد گرديد كه بهنسبت از هر مقطع به روش نمونهگيري تصادفي طبقهاي انتخاب شدند. ابزار جمعآوري دادهها پرسشنامه بود كه به روش خود- ايفا تكميل گرديد. پرسشنامه شامل 41 سو ال در چهار بخش بود: بخش اول از 10 سو ال پرسشنامه استاندارد اعتماد به نفس روزنبرگ (Rosenberg) تشكيل شده بود (13) كه اعتماد به نفس دانشجويان را مورد سنجش قرار ميداد. پاسخ به اين سو الات بر اساس مقياس چهار گزينهاي (كاملا موافق موافق مخالف كاملا مخالف) بود كه از صفر تا 3 نمره داده ميشد. بنابراين دامنه نمرات بود. نمره بالاتر از 25 به عنوان اعتماد به نفس خوب نمره بهعنوان اعتماد

3 ه ب مجله گامهاي توسعه در آموزش پزشكي بهنفس متوسط و نمره 15> بهعنوان اعتماد به نفس پايين در نظر گرفته شدند. پايايي ثبات دروني اين بخش از پرسشنامه با محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ 0/78 بود. بخش دوم نيز از سو ال 10 نسخه فارسي پرسشنامه استاندارد efficacy) (General Self تشكيل شده بود (14) كه خود كارآمدي دانشجويان را مورد سنجش قرار ميداد. سو ال پاسخ هر صحيح است از چهار گزينه (اصلا تاحدي صحيح است صحيح نيست كاملا كمي صحيح است) تشكيل شده بود كه از 0-3 نمره داده ميشد. بنابراين دامنه نمرات بين بود. افراد با نمره 25< عنوان افراد با خودكارآمدي بالا نمره خود كارآمدي متوسط و افراد با نمره 15> بهعنوان افراد پايايي شدند. ثبات دروني با خودكارآمدي پايين در نظر گرفته اين بخش از پرسشنامه از طريق محاسبه ضريب آلفا كرونباخ 0/87 بهدست آمد. بحش سوم از 21 سو ال پژوهشگر- ساخته در خصوص رفتارهاي مرتبط با سلامت تشكيل شده بود كه رفتارهاي بهداشتي شامل كنترل استرس فعاليت ورزشي عادات غذايي مناسب و رفتارهاي بهداشت دهان و رفتارهاي پر خطر شامل مصرف سيگار و دارو را مورد سنجش قرار ميداد. پاسخ به اين سو الات سه گزينهاي براساس مقياس (بيشتر اوقات گاهي اوقات هيچ وقت) صورت ميگرفت و به هر سو ال از -1 3 نمره داده شد كه بهطور كلي دامنه نمرات بين را در بر ميگرفت. 45> نمرات بهعنوان وضعيت ضعيف بهعنوان وضعيت متوسط و نمرات 49< بهعنوان وضعيت خوب از نظر رفتارهاي بهداشتي در نظر گرفته شدند. روايي محتوي و صوري اين بخش از پرسشنامه به وسيله پانل خبرگان و پايايي ثبات دروني با محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ مورد تا ييد قرار گرفت (0/74=α). بخش چهارم پرسشنامه حاوي مشخصات دموگرافيك (سن جنس وضعيت تا هل تحصيلي شغل پدر و مادر درآمد خانواده رشته تحصيلي مقطع تحصيلات پدر و مادر و بعد خانوار) بود. جهت جمعآوري دادهها بعد از انتخاب كلاسها دوره سوم شماره دوم پرسشنامهها پس از اتمام كلاس درس بين دانشجويان توزيع گرديد و با نظارت يكي از اعضاي تيم تحقيق تكميل گرديد. دادهها پس از جمع آوري درنرم افزار آماري 11.5.V SPSS وارد و توسط آزمونهاي آماري t آناليز واريانس يك طرفه آناليز رگرسيون و ضريب همبستگي پيرسون تجزيه و تحليل گرديد. يافتهها جمعيت مورد بررسي 309 نفراز دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي يزد بودند كه 29/8 درصد (92 نفر) آنان در مقطع كارداني 30/7 درصد (95 نفر) در مقطع كارشناسي و 39/5 درصد (122 نفر) در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري مشغول بهتحصيل بودند. سن دانشجويان از حداقل 18 تا حداكثر 39 سال و ميانگين (انحراف معيار ±) سني آنان (3/6 21/4 ±) سال بود. 24/7 درصد جامعه مورد بررسي را پسران و 75/3 درصد را دختران تشكيل ميدادند 85/3 درصد آنها مجرد و 14/7 درصد متا هل بودند. از نظر تحصيلات والدين 4 درصد پدران دانشجويان بيسواد بودند 36/2 درصد تا مقطع ابتدايي و راهنمايي 24/9 درصد تا سطح دبيرستان و ديپلم تحصيل كرده بودند و 34/9 درصد تحصيلات دانشگاهي داشتند. همچنين 5/7 درصد مادران دانشجو بيسواد بودند 46/6 درصد تا مقطع ابتدايي و راهنمايي 29 درصد تا سطح دبيرستان و ديپلم تحصيل كرده بودند و 18/7 درصد تحصيلات دانشگاهي داشتند. 44 درصد پدران دانشجو كارمند 52/1 درصد شغل آزاد و 3/9 درصد كارگر بودند. از طرفي 18/8 درصد مادران دانشجو كارمند 80/8 درصد خانه دار و 0/4 درصد كارگر بودند. 52/5 درصد خانواده دانشجويان درآمد /8 درصد درآمد 300< و 5/7 درصد درآمد 100> هزار تومان داشتند. ميانگين (انحراف معيار ±) بعد خانوار دانشجويان (±1/6) 5/6 بود. ميانگين انحراف معيار و محدوده نمرات قابل اكتساب سازههاي اعتماد به نفس خودكارآمدي و رفتارهاي بهداشتي 113

4 ارتباط اعتماد به نفس و خود كارآمدي با رفتارهاي بهداشتي دانشجويان... (شامل رفتارهاي پرخطر عادات غذايي فعاليت بدني كنترل استرس و بهداشت دهان و دندان) در جدول 1 نشان داده شده است. جدول 1: ميانگين انحراف معيار و محدوده نمره قابل اكتساب اعتماد مظلومي و همكاران 114 رفتارهاي بهداشتي بهنفس خودكارآمدي و رفتارهاي بهداشتي دانشجويان متغيرها اعتماد بهنفس خود كارآمدي رفتارهاي پر خطر عادات غذايي فعاليت بدني كنترل استرس بهداشت دهان و دندان ميانگين (انحراف معيار) 18/2 (4/3) محدوده نمره قابل اكتساب /7 (5/5) 8/2(0/9) 11/1(2/2) 7/8(1/6) 6/5(1/3) 13/5(2/2) در اين بررسي تفاوت معنيدار آماري از نظر ميانگين نمره رفتارهاي بهداشتي دانشجويان با توجه به تحصيلات پدر (0/0001=P) تحصيلات مادر شغل پدر و (0/001=P) (0/024=P) آنها وجود داشت. دانشجوياني كه تحصيلات والدين آنها بالاتر از ديپلم و شغل پدرشان كارمند بود ميانگين نمره رفتارهاي بهداشتي بيشتري نسبت به ساير گروهها كسب كردند (جدول 2). همچنين براساس نتايج اين پژوهش همبستگي معنيداري بين رفتارهاي بهداشتي با اعتماد بهنفس (0/013=P r) = 0/14 و خودكارآمدي (0/0001=P r) = 0/31 وجود داشت. اين نتيجه بيانگر آن است كه با افزايش اعتماد به نفس وخودكارآمدي در دانشجويان ميانگين نمره رفتارهاي بهداشتي آنان افزايش مييابد. در اين خصوص همبستگي خودكارآمدي و اعتماد به نفس نيز معنيدار بود (0/0001=P r). = 0/14 در آناليز رگرسيون بين متغيرهاي سن جنس بعد خانوار اعتماد بهنفس خودكارآمدي تحصيلات پدر و تحصيلات مادر با رفتارهاي بهداشتي مشخص شد كه اين هفت متغير در درصد 15/9 مجموع واريانس رفتارهاي بهداشتي را توضيح در ميدهد. بين اين متغيرها پيش گويي كنندگي متغيرهاي خودكارآمدي جنس و تحصيلات مادر معنيدار بود بهطوري كه با افزايش تحصيلات مادر و ميزان خودكارآمدي رفتارهاي بهداشتي بيشتر ميشود و در مورد جنس نيز احتمال انجام رفتارهاي بهداشتي در آزمودنيهاي مو نث بيش از آزمودنيه يا مذكر ميباشد كه در اين ميان ميزان پيش گويي خود كارآمدي (0/31=ß) بيش از ساير متغيرها ميباشد (جدول 3). تحصيلات پدر تحصيلات مادر شغل پدر سن جدول 2: مقايسه نمره رفتارهاي بهداشتي دانشجويان برحسب تحصيلات والدين و شغل پدر متغيرها بي سواد ابتدايي وراهنمايي دبيرستان وديپلم بالاتر از ديپلم بي سواد ابتدايي وراهنمايي دبيرستان وديپلم بالاتر از ديپلم كارمند آزاد كارگر تعداد ميانگين انحراف معيار p.value P=0/0001 P=0/001 P=0/024 6/5 5/1 6/3 4/8 6/2 4/7 6/1 5/3 4/7 6/0 5/4 43/5 45/6 48/1 48/1 45/0 45/9 47/9 48/8 47/7 46/8 43/ جدول 3: آناليز رگرسيون متغيرهاي مرتبط با رفتارهاي بهداشتي متغيرهاي مستقل بعد خانوار خودكارآمدي اعتماد بهنفس جنس تحصيلات پدر تحصيلات مادر بتا استاندارد شده R 2 0/159 P. value 0/646 0/854 0/000 0/453 0/005 0/549 0/039 0/030 0/012 0/309 0/055 0/182 0/049 0/181

5 مجله گامهاي توسعه در آموزش پزشكي بحث و نتيجهگيري در اين بررسي دانشجويان 74/8 درصد نمره رفتارهاي بهداشتي را كسب نمودند كه تقريبا در حد متوسط بود. نتايج بررسيهاي حسينخاني (15) مازوجي (16) مصلي (17) و قدسبينجهرمي (18) نيز ميانگين رفتارهاي بهداشتي را در حد متوسط گزارش كردند. اسدي (1378) بيان ميكند عدم رعايت رفتارهاي بهداشتي را ميتوان در هر جامعهاي اعم از بيسواد باسواد ثروتمند يا فقير و غيره مشاهده نمود. زيرا رفتارهاي درست و نادرست بهداشتي بخشي از فرهنگ جوامع ميباشند. مردم بايد شيوههاي درست زندگي را بشناسند و در جهت حفظ سلامت و اجتناب از بيماري عمل كنند كه براي اين امر آنها نيازمند برنامه آموزشي مناسب ميباشند (19). ميزان رفتارهاي بهداشتي مرتبط با رفتارهاي پرخطر مانند عدم استعمال دخانيات وعدم مصرف خود سرانه دارو در حد خوب عادات غذايي كنترل استرس و بهداشت دهان ودندان درحد متوسط وفعاليت بدني در حد ضعيف بود. در بررسي حسين خاني (15) نيز استعمال دخانيات خوب رژيم غذايي و دوره سوم شماره دوم مشخصات دموگرافيك سطح اقتصادي-اجتماعي و تحصيلات تا ثير مثبتي بر رفتارهاي بهداشتي دارند (19). در اين بررسي همبستگي مثبت معنيداري بين رفتارهاي بهداشتي با اعتماد بهنفس (0/14=r) و خود كارآمدي (0/31=r) دانشجويان مشاهده گرديد (0/013=P). بدين معني كه هر چه اعتماد بهنفس و خود كارآمدي دانشجويان افزايش پيدا ميكرد رفتارهاي ارتقاء سلامت آنان نيز افزايش پيدا ميكرد. اعتماد به نفس بالا يك عامل مهم در سلامت و رفاه فرد در سرتاسر دوره زندگي او محسوب ميشود. اعتماد بهنفس افراد از طريق روابطشان با ديگران حفظ يا ارتقاء مييابد (21). نتايج مطالعات متعدد نيز نشان ميدهد كه همبستگي معنيداري بين اعتماد بهنفس و رفتارهاي بهداشتي وجود دارد ( (3 5 8 خود كارآمدي يك درك رفتاري است كه احتمال التزام به يك برنامه كاري و رفتارهاي ارتقاء سلامت را افزايش ميدهد (25) و نقش اساسي در پذيرش حفظ و دوام رفتارها دارد و مهمترين فاكتور شخصي در تغيير رفتار ميباشد (26). در همين زمينه نتايج يك بررسي نشان داد كه همبستگي معنيداري بين رفتارهاي بهداشتي و خود كارآمدي وجود دارد (27) اين نتيجه با نتايج مطالعه حاضر هماهنگي دارد و بيانگر آن است كه در طراحي برنامههاي آموزش بهداشت در نظر گرفتن متغيرهاي روانشناختي اهميت دارد بهطوري كه اگر انگيزههاي رفتاري و عوامل شخصي در نظر گرفته نشود كوشش براي تغيير رفتار بينتيجه خواهد بود (3). در حاليكه خود كارآمدي اثر قوي بر رفتار ميگذارد اعتماد بهنفس نسبت به خودكارآمدي اثر محدودتري در بسياري از ويژگيهاي رفتاري دارد (15). در بررسيهايي كه رابطه اعتماد بهنفس وخودكارآمدي با رفتارهاي بهداشتي را مورد بررسي قرار دادهاند نشان داده شده است كه خود كارآمدي اثر قوي بر رفتارهاي بهداشتي دارد و در برخي بررسيها خودكارآمدي بيش از 50 درصد واريانس رفتارهاي بهداشتي را تبيين كند (28-30). نتايج بررسي حاضر نيز نشان 115 تحرك متوسط و كنترل استرس ضعيف گزارش شده است. در بررسي مصلي (17) رفتارهاي بهداشتي دانشجويان بجز ورزش و استعمال دخانيات درحد متوسط يا خوب گزارش شده است. بهنظر ميرسد استعمال كم دخانيات و رعايت مصرف خودسرانه دارو توسط دانشجويان بهعلت تا ثير كتب درسي آنها و آموزشهاي دوران تحصيلي و آگاهي آنها از مضرات سيگار كشيدن و مصرف خودسرانه دارو باشد. علت فعاليت بدني ضعيف دانشجويان را ميتوان به كمبود امكانات ورزشي و زندگي در محيط خوابگاه و نيز بي حوصلگي آنان مربوط دانست (20). نتايج نشان داد دانشجوياني كه تحصيلات والدين آنها بالاتر از ديپلم و شغل پدرشان كارمند بود ميانگين نمره رفتارهاي بهداشتي بيشتري نسبت به ساير گروهها كسب كردند (جدول 1). اسدي به نقل از يوراواش( U.Rawash ) بيان ميكند كه

6 ارتباط اعتماد به نفس و خود كارآمدي با رفتارهاي بهداشتي دانشجويان... مظلومي و همكاران داد كه خودكارآمدي بيشترين تا ثير را بر روي رفتارهاي بهداشتي داشت (0/31=ß). بهنظر ميرسد افراد زماني براي انجام رفتارهاي بهداشتي برانگيخته ميشوند و حتي در برخورد با چالشها رفتارهاي بهداشتي را انجام ميدهند كه احساس كنند كه بر رفتار بهداشتي شان كنترل دارند (31). با توجه به اينكه ارتباط بين رفتارهاي بهداشتي و پيشرفت تحصيلي مشخص شده است پيشنهاد ميگردد جهت ارتقاي انجام ورزش كنترل استرس رفتارهاي بهداشت دهان و دندان و همچنين عادات غذايي مناسب و عدم استعمال دخانيات در دانشجويان برنامه جامعي با مشاركت مركز توسعه آموزش دانشگاه معاونت دانشجويي و جلب مشاركت خود منابع.1 دانشجويان طراحي و در سطح دانشگاه به اجرا درآيد. بديهي است اين برنامه بايد بر مبناي ارتقاي اعتماد بهنفس و خودكارآمدي دانشجويان باشد. سپاسگزاري نويسندگان بر خود لازم ميدانند از سركار خانم معصومه عباسي شوازي كارشناس ارشد آموزش بهداشت كه محققين را در ويرايش نهايي اين مقاله ياري نمودند تشكر و قدرداني نمايند. -سالاري هادي بصيري مقدم كوكب. بررسي ارتباط بين تيپ شخصيتي ونستوهي در دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي گناباد پاي يز فصلنامه علمي پژوهشي دانشكده علوم پزشكي سبزوار (12): Richard J, Mark ST, Frances MC. Protective factors in adolescent health behavior. J. Pers. Soc. Psychol.; 1998; 75(3): Torres R, Fernandez F, Maceira D.Self-esteem and value of health as correlates of of adolescent health behavior. Adolescence 1995; 30: Von Ah D. Ebert S, Ngamvitroj A, Park N, Kang DH. Predictors of health behaviors in college students. J Adv Nurs 2004; 48(5): Erik TH, Linda JL. Attachment relationships and health behavior: The mediationl role of self-esteem. Psychology and Health 2004; 19(4): Baldwin TT, Falciglia GA. Application of cognitive behavioral theories to dietary change in clients.j Am Diet Assoc 1995; 95(11): بهارستان جليل شريعتي علي اكبر تقي زاده بافقي احمد. بررسي اعتماد به نفس دانش آموزان دختر وپسر سال سوم راهنمايي شهرستان بافق.پايان نامه كارشناسي رشته مديريت وبرنامه ريزي آموزشي.يزد: دانشگاه يزد Schafer E, Schafer RB, Kerth PM, Bose J. Self-esteem and fruit and vegetable intake in women and men. J. Nutr. Educ. Behav. 1999; 31(3): Glaser JB, Greifinger RB. Correctional health care: a public health opportunity. Ann Intern Med 1993; 118(2): Bandura A. Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychol Rev 1977; 84(2): گلاور جي اي. برونتينگ آر اچ. روانشناسي تربيتي. ترجمه علينقي خرازي. مركز نشر دانشگاهي. تهران. چاپ پنجم : 12. Burak LJ. Health risk behaviors and aliteracy: are they related? Am J Health Educ 2003; 34(1) Rosenberg, M. Society and the adolescent self-image. Revised edition. Middletown, CT: Wesleyan University Press. 1989:

7 مجله گامهاي توسعه در آموزش پزشكي دوره سوم شماره دوم 14. Bosscher RJ, Smit JH. Confirmatory factor analysis of the general self-efficacy scale. Behav Res Ther 1998; 36(3): حسينخاني نوابه. بررسي رفتار بهداشتي دانشجويان سال آخر كارشناسي پرستاريدانشكدههاي پرستاري و مامايي دانشگاههاي علوم پزشكي شهر تهران. پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه علوم پزشكي تهران دانشكده پرستاري و مامايي 1371 : مازوجي فايضه. بررسي رفتارهاي بهداشتي مرتبط با سلامت كاركنان زن مراكز بهداشتي درماني آموزشي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي كردستان. مجله طب و تزكيه 1381 شماره : 17. مصلي خديجه. بررسي و مقايسه رفتارهاي بهداشتي دانشجويان دختر و پسر سال آخر كارشناسي پرستاري دانشگاههاي علوم پزشكي واقع در شهر تهران. پايان نامه (كارشناسي ارشد) دانشگاه علوم پزشكي ايران : 18. قدسبينجهرمي فريبا. بررسي رفتارهاي بهداشتي دانشآموزان دختر سال آخر رشته بهداشت دبيرستانهاي منتخب شهر تهران در مورد پيشگيري از بيماريها فريبا قدسبينجهرمي به راهنمايي: فرخنده مهري. پايان نامه (كارشناسي ارشد) - دانشگاه علوم پزشكي ايران : 19. اسدي سيده فاطمه.بررسي رفتارهاي بهداشتي زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر لاهيجان در ارتباط با پيشگيري از بيماري توكسوپلاسموز. فصلنامه دانشكده پرستاري ومامايي استان گيلان (4): Mazloomi SS, Hassan poor MM, Ehrampoosh MH. Viewpoints, knowledge and practice in exercise: a survey in the university students. PJBS. 2005; 8(6): Dobois DL, Flay BR. The healthy pursuit of self-esteem: comment on and alternative to the crocker and Park (2004) formulation. Psychological Bulletin 2004; 130: Dileman TE, Leech SL, Lorenger AT, Horvath WJ. Health locus of control and self-esteem as related to adolescent health behaviors and intensions. Adolescence 1984; 19: Hurst DF, Boswell DL, Boogaard SE, Watson MW. The relationship of self-esteem to the health-related behaviors of the patients of a primary care clinic. Arch Fam Med. 1997; 6(1): Yarcheski TJ, Mahon NE, Yarcheski A. Social support, self-esteem, and positive Health practices of early adolescents. Psychol Rep 2003; 92(1): Pender NJ, Murdaugh C, Parsons MA. Health promotion in nursing practice 4th ed, Prentice -Hall Health, Inc Bandura A. Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.1977; Urmimala S, Lawrence F, Dean S. Is self-efficacy associated with diabetes self-management across race/ethnicity and health literacy? Diabetes Care. 2006; 29: Yarcheski A, Mahon NE, Yarcheski TJ, Cannella BL. A meta-analysis of predictors of positive health practices. J Nurs Scholarsh. 2004; 36(2): Fry PS. Predictors of health-related quality of life perspectives, self-esteem, and life satisfactions of older adults following spousal loss: an 18-month follow-up study of widows and widowers. Gerontologist 2001; 47(6): Strauss RS, Rodzilsky D, Burack G, Colin M. Psychosocial correlates of physical activity in healthy, children. Arch Pediatr Adolesc Med 2001;155(8): National Cancer Institute (US). Theory at a glance: a guide for health promotion practice 2005: