چكيده مقدمه. پزشكي قزوين قزوين ايران.

Transcript

1 نگرش دانشجويان رشتههاي بهداشت و نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي در دانشگاه علوم پزشكي قزوين سال 1391 حمزه علي جمالي * مهران قلعه نوي چكيده مقدمه: افزايش جمعيت دانشآموختگان رشتهه يا بهداشت و و وجود مشكلاتي در جذب بسيا ير از آنها در ه يا كاري باعث افزايش نگراني دانشجويان اين رشتهها نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي آنها شده است. اين مطالعه به منظور تعي ني نگرش دانشجويان رشتهه يا بهداشت و نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي خود در دانشگاه علوم پزشكي قزوين انجام شد. روشها: اين تحقيق توصيفي- مقطعي كليه دانشجويان دو رشته بهداشت و بهداشت شاغل به تحصيل در دانشگاه علوم پزشكي قزوين در نيمسال اول سال تحصيلي در دو مقطع كارشناسي پيوسته و ناپيوسته را در برگرفته و همگي با روش سرشماري مورد مطالعه قرار گرفتند (156=n). روش گردآوري دادهها با استفاده از پرسشنامه دانشگاه مينه سوتاي آمريكا حاوي 17 سو ال با مقياس طيفي ليكرت بود. دادهها با استفاده از آزمونه يا -t test و كاي دو مورد تحليل قرار گرفتند. نتايج: ميانگين و انحراف معيار نمره نگرش دانشجويان رشته بهداشت به رشته تحصيلي و آينده شغلي خود 50/7±9/7 (بر مبناي 85) بود. اين نمره در بين دانشجويان رشته بهداشت داراي ميانگين و انحرف معيار 53/3±6/9 بود. اين عدد براي دانشجويان رشته بهداشت نزديك به حد قابل قبول بود در حالي كه در بين دانشجويان رشته بهداشت اين نگرش پايين تر از حد قابل قبول بود. ميانگين و انحراف معيار نگرش دانشجويان بهداشت در پسران برابر با 58±8/4 و در بين دختران 49/7±9/7 بود. در مورد دانشجويان پسر رشته بهداشت ميانگين و انحراف معيار نگرش به آينده شغلي ±7/6 53/3 و در بين دختران 53/2±6/7 بود. نتيجهگيري: ميانگين نمرات نگرش دانشجويان رشتههاي بهداشت نسبت به آينده شغلي خود پايينتر از حد قابل قبول است بنابراين مسو ولين بايستي نسبت بهايجاد زمينه كار براي اين گروه از دانشجويان توجه ويژهاي نمايند. اصلاح سر فصل دروس اين رشتهها در راستاي افزايش توانمندي اين گروه از دانشجويان نيز بايستي مورد توجه جدي برنامهريزان قرار گيرد. همچنين آگاهي داوطلبان كنكور از شرايط كاري و زمينههاي جذب دانشآموختگان اين گونه رشتهها ميتواند ديدگاه آنها را در مورد آينده شغلي بهبود بخشد. واژههاي كليدي: نگرش دانشجويان بهداشت بهداشت رشته تحصيلي آينده شغلي مجلهايراني آموزش در علوم پزشكي/ مهر (7): 541 تا 550 مقدمه *نويسنده مسو ول: مهران قلعه نوي (مربي) گروه مهندسي بهداشت دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي قزوين بلوار شهيد باهنر دانشگاه علوم پزشكي قزوين قزوين ايران. ghalenoy@gmail.com دكتر حمزه علي جمالي (استاديار) گروه بهداشت دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي قزوين قزوين ايران. ) (jamalisadraei@yahoo.com تاريخ دريافت مقاله: 91/10/25 تاريخ اصلاحيه: 91/12/6 تاريخ پذيرش: 92/4/9 تعليم و تربيت و بهكارگيري نيروهاي انساني متخصص ماهر و مجرب به منظور حل مشكلات بهداشت زيست و ايمني و بهداشت امري اجتنابناپذير است( 1 ). پژوهشهاي زيادي نشان ميدهند كه عملكرد تحصيلي دانشجويان و فعاليتهاي مرتبط با آن در دورهي آموزشي دانشگاهي از كيفيت مطلوبي برخوردار نيست. دانشجويان مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7) 13/1392 / 541

2 مستعد از تواناييهاي خود به خوبي استفاده نميكنند و بهرهبرداري مطلوب از امكانات دانشگاهي صورت نميگيرد. اكثر دانشجويان روحيهي علمي و انگيزهي كافي ندارند و معمولا به جاي توجه به ارتقاي سطح علمي خود به ارتقاي سطح تحصيلي (اخذ مدارج بالاتر) ميانديشند. علل زيادي براي اين وضعيت مطرح شده است كه ميتوان به عدم توفيق دانشگاهها درايجاد و تقويت روحيه علمي عدم انتخاب درست رشته تحصيلي و ويژگيهاي فردي و شخصيتي دانشجويان اشاره كرد( 2 ). نوع نگرش دانشجويان به رشته تحصيلي خود از جمله موارد فردي و شخصيتي دانشجويان است. عصبي نگرش يك حالت دخيل در پيشرفت علمي آمادگي رواني و است كه از طريق تجربه سامان داده شده و تا ثيري هدايتي يا پويا بر پاسخهاي فرد به همهي اشياء و موقعيتهايي كه با آنها مربوط است دارد( 3 ). موفقيت در هر كاري و رسيدن به هدف نيازمند معمولا نوعي نگرش مثبت به آن عمل يا هدف است. به طور كلي تركيب شناختها احساسات و آمادگي براي عمل نسبت به يك مسا له را نگرش شخص نسبت به آن مسا له ميگويند. نگرشه يا فرد در دوران مختلف زندگي هماهنگ با اطراف دستخوش تغيير ميشود( 4 ). امروزه مطالعه نگرش به عنوان مهمترين مفهوم روانشناسي اجتماعي جايگاه ويژهاي در پژوهشها دارد. آگاهي از چگونگي نگرش هم براي پيشبيني رفتارهاي اجتماعي و هم براي تفسير پس از وقوع آن ميتواند مفيد باشد. از آنجا كه دانشگاهها منشاء تحولات جامعه در عرصهه يا مختلف بودهاند و دانشجويان دانشگاه در آينده پيكره مختلف جامعه را تشكيل رشتهه يا بهداشتي رشتهها به آينده است( 5 ). شغلي آگاهي اصلي ميدهند ركن اصلي يك به عنوان سازمانها و ارگانه يا توجه به اهميت و با از نگرش دانشجويان خود از اهميت خاصي اين برخوردار نتايج پژوهش سراجزاده و جواهري در سال 1381 بر روي 1522 نفر از دانشجويان دانشگاههاي كشور نشان داد كه %15 از دانشجويان از رشته تحصيلي خود ناراضي هستند و %79 اظهار كردهاند كه انگيزه كافي براي درس خواندن ندارند( 6 ). تحقيقات نتايج دانشجويان صمدي رشته بهداشت و همكاران نشان داد كه نگرش دانشگاه علوم پزشكي همدان نسبت به آينده شغلي خود پاي ني است( 7 ). به هرحال از ميان كساني كه موفق به عبور از كنكور و ساير مشكلات ورود به دانشگاه ميشوند تعداد زيادي به دليل نارضايتي از رشتهي تحصيلي خود از ادامهي تحصيل منصرف ميشوند و يا نا اميدانه ادامه تحصيل ميدهند. تدوين برنامهاي صحيح و دقيق براي بهينه كردن شيوهي پذيرش دانشجو و تا مين آتيه آنان نقش بسزايي در توسعه و پيشرفت كشور دارد چنانكه آموزش وتربيت دانشجويان بر مبناي انگيزههاي دروني و استعدادهاي آنان از نيز مهمترين وظايف برنامهريزان كشور است. به علاوه همسو كردن علاي ق و تواناييهاي اين قشر با نيازها و امكانات موجود در جامعه از وظايف اصلي دستگاه آموزشي و فرهنگي كشور شمرده ميشود. اكثر دانشجويان رشتهه يا دانشگاه علوم پزشكي قزوين بهداشت و در جلسات توجيهي با اساتيد مشاور و مديران گروهها از نوع دروس اراي ه شده در اين ه يا طرفي دو رشته و عدم استفاده از محتواي نتايج دانشجويان دروس در كاري و همچنين آينده شغلي ناراضي بودند. از قبلي تحقيقات فقط در خصوص نگرش رشته بهداشت بوده كه آن هم مربوط به چندين سال پيش است. لذا با توجه به تغييرات ايجاد شده در دروس و نيز افزايش ظرفيت پذيرش دانشجو در چند سال اخير در دو رشته بهداشت و بهداشت و اهميت اطلاع از نگرش دانشجويان نسبت به رشته تحصيلي خود اين تحقيق به منظور بررسي نگرش دانشجويان اين دو رشته نسبت به رشته تحصيلي و آينده / 542 مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7)

3 نگرش دانشجويان نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي شغلي در دانشگاه علوم پزشكي قزوين انجام شد. روشها در اين مطالعه توصيفي مقطعي نگرش دانشجويان رشتههاي بهداشت و بهداشت دانشگاه علوم پزشكي قزوين نسبت به آينده شغلي و رشته تحصيلي مورد بررسي قرار گرفت. كليه دانشجويان روزانه رشتههاي بهداشت و در دو مقطع كارشناسي پيوسته (ترمه يا سوم و پنجم ( و ناپيوسته (ترمه يا دوم و چهارم) در حال تحصيل در نيمسال اول تحصيلي به عنوان جامعه آماري و به صورت سرشماري مورد بررسي قرار گرفتند (156=N). پس از برگزاري كلاس توجيهي براي دانشجويان شركتكننده در تحقيق پرسشنامهها بين آنان توزيع و پس از تكميل جمعآوري گرديد. ابزار پژوهش پرسشنامه مورد استفاده در دانشگاه مينه سوتاي آمريكا بود( 8 ) كه توسط پژوهشگران اين مطالعه ترجمه شد. ابتدا به روش ترجمه بازترجمه دو نفر كه مسلط به زبان انگليسي بودند پرسشنامه را به فارسي ترجمه نموده سپس پرسشنامه ترجمه شده توسط سه نفر از متخصصين بهداشت و كه مسلط به زبان انگليسي بودند به انگليسي برگردانده شد و در نهايت توسط گروه پنج نفره نسخه ترجمه شده به فارسي و انگليسي و نسخه اصلي با هم مقايسه و نسخه نهايي تهيه شد. پرسشنامه شامل دو بخش اطلاعات فردي و سو الات نگرش دانشجويان رشته بهداشت و نسبت به آينده شغلي و رشته تحصيلي (17 سو ال) بود. پرسشنامه قبل از توزيع در اختيار ده تن از متخصصان رشتههاي بهداشت بهداشت ارگونومي و روانشناسي سلامت قرار گرفت. روايي صوري و محتوا مورد تا ييد مختصصان قرار گرفت. پايايي پرسشنامه نيز با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ (0/74=α) به دست آمد. پاسخه يا هر گزينه بر اساس طيف ليكرتي پنج درجهاي با دامنهاي از موافقم) نمرهبندي 1 (كاملا مخالفم) تا 5 (كاملا شده بود. بر اين اساس نمره 17 نشانگر كمينه گرايش و نمره 85 نمايانگر بيشينه گرايش مثبت به آينده شغلي محسوب گرديد. براي ارزيابي وضعيت نگرش دانشجويان نسبت به آينده شغلي و رشته تحصيلي ميانگين نمرات دانشجويان با ميانگين آزمون كه نمره 51 بود مقايسه گرديد. سپس نمرات كمتر از 51 به عنوان نگرش منفي و نمرات بيشتر از آن به عنوان نگرش مثبت در نظر گرفته شد. سو الات مربوط به رشته تحصيلي به صورت توزيع فراواني با آزمونهاي آماري توصيفي نظير ميانگين و انحراف معيار و براي مقايسه ميانگين نمرات دو جنس مو نث و مذكر دو رشته بهداشت و بهداشت و دو مقطع ناپيوسته و پيوسته از آزمونهاي استفاده گرديد. نتايج و كاي دو با نرمافزار SPSS-20 t-test در مجموع 156 پرسشنامه تكميل و تحليل شد. از مجموع افراد شركتكننده در تحقيق 37 نفر (%23/7) مرد و 119 نفر (%76/3) زن بودند. ساير مشخصات شركتكنندگان در اين تحقيق در جدول 1 اراي ه شده است. ميانگين و انحراف معيار نمره نگرش دانشجويان رشته بهداشت به آينده شغلي خود 50/7±9/7 بود. اين نگرش در بين دانشجويان رشته بهداشت داراي ميانگين و انحرف معيار 53/3±6/9 بود. با توجه به ميانگين نمره پرسشنامه (51) ميانگين نمره دانشجويان بهداشت مورد مطالعه از ميانگين نمره قابل قبول كمتر بود. حداقل نمره نگرش اين گروه از دانشجويان نسبت به آينده شغلي خود 31 و حداكثر 69 بود. در مورد دانشجويان رشته بهداشت نيز حداقل و حداكثر نمره نگرش دانشجويان نسبت به ترتيب 37 و 68 به دست آمد. آينده شغلي خود به مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7) 13/1392 / 543

4 جدول 1: اطلاعات دموگرافيك واحدهاي مورد پژوهش محل سكونت خوابگاه منزل استيجاري منزل پدري منزل شخصي وضعيت تا هل متا هل مجرد وضعيت اشتغال بي كار شاغل ميزان حقوق ماهيانه شاغلين(تومان) اعلام نشده تعداد(درصد ( 80(%51/13) 11(%7/1) 52(%33/3) 13( % 8/ 3) 27( % 82/ 7) 129( % 17/ 3) 118( 75 %/ 6) 38( % 24/ 4) 17(% 44 / 7) 15(% 39 / 5) 6(% 15 / 8) سابقه كار(سال) فاقد سابقه كار 18( % 41) 82( % 52/ 3) 3( % 7/ 6) 1-5 5< نيمسال در حال تحصيل دوم سوم چهارم پنجم مقطع كارشناسي نا پيوسته كارشناسي پيوسته 42( % 29/ 5) 31( % 19/ 9) 45( % 28/ 8) 34( % 21/ 8) 92( % 59) 64( % 41) جدول 2 توزيع فراواني نسبي نگرش دانشجويان نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي را به تفكيك رشته تحصيلي نشان ميدهد. بررسي ارتباط جنسيت دانشجويان اين دو رشته با نگرش آنها به آينده شغلي خود مشخص ساخت كه ميانگين و انحراف معيار نگرش دانشجويان بهداشت در مردان برابر با 58±8/4 49/7±7/9 بود. و در بين خانمها در مورد دانشجويان رشته بهداشت ميانگين و انحراف معيار نگرش به آينده شغلي در مردان 53/3±7/6 و در بين دختران دانشجو 53/2±6/7 بود. ارتباط بين جنس و نگرش به رشته بهداشت نيز معنادار بود (0/034=P) اما اين ارتباط در رشته بهداشت معنادار نبود (0/968=P). بررسي ارتباط بين مقطع تحصيلي و نگرش به رشته در گروه بهداشت نيز معنادار بود (7/695=X2 و /0=P). 006 در حالي كه همين ارتباط در رشته بهداشت معنادار نبود (2/225=X2 و /0=P). 135 بحث در اين پژوهش نگرش دانشجويان رشته بهداشت نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي خود پاي ني تر از حد قابل قبول بود. رشته تحصيلي و نداشتند. در حالي نزديك حد اكثر دانشجويان شغلي آينده كه نگرش دانشجويان قابل قبول بود. اين رشته نسبت به خود نگرش مطلوبي با رشته حال اين بهداشت نگرش پسران دانشجوي رشته بهداشت مثبت اما در بين دختران دانشجو نگرش پاي ني تر از حد قابل قبول بود. در بين پسران و دختران دانشجوي رشته بهداشت نگرش به رشته تحصيلي و آينده شغلي در حد قابل قبول بود. هرچند نمرات نگرش پسران بالاتر از دختران است و يل اين اختلاف معنادار نبود (0/97=p). نتايج اين تحقيق با چند تحقيق مشابه كه در ادامه به آنها اشاره ميگردد همخواني نتايج بررسي دارد. نگرش دانشجويان پزشكي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان نشان داد كه نگرش اكثر دانشجويان نسبت به آينده شغلي خود منفي است. اما تفاوت معناداري بين نگرش پسران و دختران مشاهده نشد. با اين حال %74/2 از دانشجويان تمايل به انصراف نداشتند و %80/9 از آنها ديگران را به ادامه تحصيل در اين رشته تشويق ميكردند كه دلايل آن عشق و علاقه شخصي وجود پلههاي ترقي اجر مادي و معنوي ارضاي روحي كمك به بيماران و وجهه اجتماعي اين رشته بود( 9 ). نتايج بررسي نگرش شغلي و تحصيلي دانشجويان / 544 مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7)

5 نگرش دانشجويان نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي سه مقطع كارداني كارشناسي و كارشناسي ارشد رشته بهداشت دانشگاه علوم پزشكي همدان نيز نشان داد كه نگرش دانشجويان اين رشته نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي خود پايينتر از حد قابل قبول است( 7 ). نتايج تحقيق بررسي رشته بهداشت طي سالهاي وضعيت اشتغال دانشآموختگان نشان داد كه از بين دانشآموختگان مقطع كارداني %64/6 كارشناسي %42/7 و كارشناسي ارشد %3/7 بيكار بودند. عمده بيكاران خانمها بودند( 10 ). بر اساس نتايج شاغل و دانشجويان ساله يا حاضر تحقيق %24/4 بيكار %75/6 كارشناسي بودند. ناپيوسته افراد شاغل همگي بودند و اين از دانشجويان در بين افراد در گذشته در مراكز بهداشتي و درماني يا صنايع و كارخانجات جذب شدهاند و پس از چندين سال اشتغال به كار اقدام به ادامه تحصيل نمودهاند. در حال حاضر نيز ع يل رغم اين كه در كنكور امكان قبولي در اين دو رشته براي دختران و پسران برابر است اما بر اساس مشاهدات ميداني فقط خانمها پذيرش ملاحظه ميشود كه در چندين دوره شدهاند و در بعضي از دورهها نيز تعداد معدودي پسران اين رشته را انتخاب كردهاند اين اتفاق باعث افزايش جمعيت دانشآموختگان خانم جوياي كار اين رشتهها در آينده ميگردد. از ديگر دلايل افزايش جمعيت بيكاران اين رشته ميتوان به تربيت دانشجو بيش از نياز توانمندي پايين دانشآموختگان و همچنين ماهيت مردانه حيطه فعاليت اين رشتهها عليرغم پذيرش بيشتر دختران در اين دو رشته اشاره نمود. نتايج بررسي نگرش شغلي دانشجويان پزشكي دو مقطع علوم پايه و باليني دانشگاه علوم پزشكي جهرم نشان داد كه نگرش كلي دانشجويان به رشته تحصيلي خود منفي است و نگرش در دوره باليني منفيتر از علوم پايه است. همچنين دانشجوياني كه معدل پايينتري داشتند از نگرش پايينتري نيز برخوردار بودند. %51/4 از دانشجويان اعلام نمودند كه در صورت شركت مجدد در كنكور رشته پزشكي را انتخاب نخواهند كرد( 11 ). نتايج تحقيق حاضر نشان رشته بهداشت و %45/3 داد كه %35/9 اعلام نمودند دروس محتواي و آنها به دانشآموختگان را در 26 دانشجويان از از دانشجويان بهداشت اين دو رشته تحصيلي و گونهاي است كه نيازهاي كار تا مين نميكند. شغلي نتايج تحقيقي كه بين دانشآموختگان بهداشت شاغل در استان اصفهان انجام شد نشان داد كه دانشآموختگان كارداني كارشناسي و كارشناسي ارشد به ترتيب نوع فعاليت را به عنوان فعاليتهاي شغلي خود عنوان كردند. همچنين محققين اعلام نمودند كه سر فصل دروس اين رشته بايستي مورد بازنگري و اصلاح قرار گرفته تا بتواند نيازهاي شغلي آنها را برآورده نمايد( 12 ). اين يافتهها با نتايج اين تحقيق همخواني دارد. مطالعهاي كه روي نگرش شغلي دانشجويان پزشكي دانشگاه علوم پزشكي بابل انجام شد نشان داد كه %74 دانشجويان با آگاهي و علاقه اين رشته را انتخاب كردهاند. اما نگرش %60 از آنها نسبت به رشته انتخابي و آينده شغلي اين رشته تغيير كرده است كه اكثريت آنها (%57/5) داراي نگرش منفي بودهاند( 13 ). در حالي كه نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه %78/1 دانشجويان بهداشت و %63/15 دانشجويان بهداشت به دليل اين كه رتبه اكتسابي آنها در كنكور اجازه پذيرش در اين رشته را ميداد. اين رشته را انتخاب كردهاند. البته در مورد نگرش به رشته تحصيلي و آينده شغلي نتايج اين دو تحقيق همخواني دارند زيرا هر دو تحقيق نگرش منفي دانشجويان به آينده شغلي و رشته تحصيلي را نشان ميدهد. نتايج تحقيقي كه در دانشكده پزشكي پنسيلوانياي آمريكا انجام شد نشان داد كه %90 دانشجويان از برنامه آموزشي رضايت داشته و اكثريت آنها در پايان دوره تحصيلي تمايل به مشاغل پژوهشي در مراكز دانشگاهي را داشتند( 14 ) كه با نتايج اين تحقيق متفاوت است. مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7) 13/1392 / 545

6 جدول 2: توزيع فراواني مطلق (و نسبي) پاسخهاي دانشجويان رشتههاي بهداشت و دانشگاه علوم پزشكي قزوين در سو الات اين رشته را انتخاب كردم زيرا نمرات من فقط اجازه پذيرش در اين رشته را ميداد/ من از انتخاب اين رشته راضي هستم اهداف دروس اراي ه شده با نيازهاي فردي و انتظارات دانشجويان متناسب است/ من پس از تحصيل در اين رشته علاقه بيشتري نسبت به رشتهام پيدا كردهام به نظر من اين رشته در مقاطع بالاتر ارزش بيشتري پيدا ميكند به نظر من دانشجويان ديگر رشتهها نظر مناسبي نسبت به رشتهام دارند/ به نظر من جامعهاي كه در آن زندگي ميكنم نسبت به اين رشته ديد مثبتي دارند/ اساتيد اين رشته باعث ترغيب دانشجويان براي پيدا كردن شغل مناسب ميشوند/ به نظر من مزاياي حقوقي اشتغال در اين رشته مناسب است/ من نسبت به بازار كار اين رشته نگراني ندارم به نظر من و ضعيت اشتغال براي مقاطع پايينتر بهتر از مقاطع بالاتر است/ من كار كردن در زمينه اين رشته را دوست دارم/ پس از گذراندن مقطع كارشناسي در مقاطع بالاتر ادامه تحصيل ميدهم/ اشتباها در اين رشته پذيرفته شدهام دروس اراي ه شده كاربردي و قابل استفاده در كار هستند/ سر فصل دروس اراي ه شده با محتواي آموزشي متناسب با نيازهاي جامعه است/ دروس و محتواي آنها به گونه اي است كه نيازهاي شغلي من را در كار تا مين ميكند/ 32(50/8) مورد نگرش نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي كاملا موافقم 18(28/6) موافقم 34(37) 7(11/1) نظري ندارم 10(10/9) 2(3/2) مخالفم 18(19/6) 4(6/3) كاملا مخالفم 6(6/5) 2(2/2) 20(21/7) 4(4/3) 6(6/5) 7(7/6) 4(4/3) 2(2/2) 7(7/6) 10(15/9) 5(7/9) 11(17/2) 2(3/1) 6(9/4) 4(6/3) 11(17/2) 3(4/7) 14(21/9) 7(10/9) 14(21/9) 17(18/5) 28(30/4) 19(20/7) 32(34/8) 35(38) 19(20/7) 16(17/4) 36(39/1) 44(47/8) 42(45/7) 36(39/1) 26(28/3) 15(23/8) 24(38/1) 18(28/1) 24(37/5) 20(31/3) 16(25) 22(34/4) 21(32/8) 10(15/6) 6(9/4) 20(21/7) 9(9/8) 23(25) 18(19/6) 12(13) 23(25) 16(17/5) 26(28/3) 35(38) 27(29/3) 15(23/8) 15(23/8) 9(14/1) 19(29/7) 22(34/4) 14(21/9) 15(23/1) 25(39/1) 48(52/8) 32(34/8) 37(40/2) 47(51/1) 17(18/5) 14(15/2) 35(38) 46(50) 35(38) 47(51/1) 33(35/9) 13(14/1) 30(32/6) 31(33/7) 19(30/2) 16(25/4) 20(31/3) 22(34/4) 16(25) 13(20/3) 9(14/1) 21(23/8) 25(39/1) 9(14/1) 14(21/9) 16(25) 7(7/6) 2(2/2) 13(14/1) 29(31/5) 4(4/3) 0(0) 9(8/9) 8(8/7) 11(12) 38(41/3) 2(2/2) 1(1/1) 1(1/1) 4 (6/3) 3(4/8) 7(10/9) 24(37/5) 6(9/4) 3(4/7) 7(9/10) 4(6/3) 6(9/4) 5(7/8) 7(10/9) 4(6/3) 5(7/8) 3(4/7) افزايش پذيرش دانشجو بدون توجه با نياز بازار كار و صرفا به خاطر پاسخ به نياز روزافزون داوطلبان ورود به دانشگاه در سالهاي اخير و عدم توسعه زير ساختهاي لازم باعث ايجاد روحيه ياس و نااميدي به مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7) 13/1392 / 546

7 و 7 نگرش دانشجويان نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي آينده شغلي دانشجويان شده است. در توجيه نگرش منفي دانشجويان دو رشته بهداشت و نسبت به رشته تحصيلي و آينده شغلي خود ميتوان به نظريه جامعهشناس معروف Blave) (Peter اشاره كرد. بر اساس نظريه بلاو دو گروه عوامل در انتخاب شغل دخالت دارند. گروه اول خصوصيات فردي از قبيل عوامل بيولوژنيك و رواني را شامل ميشود و گروه دوم موقعيت اقتصادي و اجتماعي را در بر ميگيرد كه از اين گروه ميتوان به موقعيت جغرافيايي منافع اجتماعي امكان تحرك و ارتقاي شرايط فرهنگي و بازار كار اشاره نمود. عوامل گروه دوم نقش مهمتر و حساستري در انتخاب شغل دارند( 15 ). در حال حاضر پذيرش دانشجو در كليه رشتههاي گروه علوم پزشكي و از جمله رشتههاي بهداشت و بهداشت افزايش يافته به طوري كه طبق دفترچه راهنماي انتخاب رشته آزمون سراسري سازمان سنجش آموزش كشور ظرفيت پذيرش دانشجو در سالهاي 1390 و 1391 در مقطع كارشناسي پيوسته و ناپيوسته اين دو رشته به ترتيب 1222 و 1290 نفر است. در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري نيز نرخ پذيرش دانشجوي بالايي را شاهد هستيم براي مثال ميزان پذيرش دانشجو در مقطع دكتري بهداشت از 5 نفر در سال 1382 به 38 نفر در سال 1391 رسيده است. بنابراين در شرايط كنوني عوامل گروه دوم به طور قابل توجهي تغيير يافته و نگرش دانشجويان به رشته تحصيلي و آينده شغلي آنها را تحت تا ثير قرار داده است( 8). بر اساس نتايج اين تحقيق %60/4 از دانشجويان رشته بهداشت از انتخاب اين رشته دانشگاهي رضايت دارند در حالي كه فقط %36/5 از دانشجويان رشته بهداشت از انتخاب اين رشته تحصيلي راضي هستند. تنوع دروس رشته بهداشت و نيز وجود صنايع و كارخانجات متنوع در سطح استان و جاذبههاي آموزشي و پژوهشي زيادي كه در اين صنايع وجود دارند از دلايل نگرش بهتر دانشجويان اين رشته هستند. آلبرت آليس يكي از دلايل نگرش منفي دانشجويان به رشته خود را اهمال كاري دانشجويان در انجام تكاليف خود ميداند( 16 ). همچنين اين محقق معتقد است بيشتر مردم گرفتار عادت بيمار گونه اهمال كاري هستند و اين عادت بر كارايي و سلامت رواني افراد تا ثير ميگذارد. از دلايل نگرش منفي دانشجويان رشته بهداشت ميتوان به پذيرش بيشتر دانشجويان دختر در اين رشته و از طرف ديگر ماهيت مردانه بودن حيطه فعاليتهاي اين رشته و محدود بودن مراكز جذب دانشآموختگان و فرهنگي زمينه اجتماعي دو رشته اشاره كرد. ه يا درماني سازمانه يا كاري شركته يا مديريت نسبت به اشتغال بانوان در اين 15 تجارب ساله محققين اعم از كارخانجات مراكز بهداشتي آب و فاضلاب شهري در و و روستايي پسماند شهرداريها شركته يا مهندسي مشاور نشان ميدهد اغلب خانمه يا شاغل از كاري خود راضي نيستند. اين افراد اظهار ميدارند كه ما در انتخاب اين دانشگاهي دارند و بيان ح يت اشتباه كردهايم رشته به عنوان رشته تحصيلي و از كاري خود گلايه ميكنند كه اين رشتهها ماهيت مردانه دارند. در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي نيز در مواردي فقط دانشآموخته مرد استخدام ميشود. با اين حال جهت تعميم اين نتايج به دانشجويان رشتههاي بهداشت نياز به تحقيقات مشابه در ساير دانشگاههاي كشور است. در صورت انجام چنين تحقيقات مشابهي امكان بازنگري سر فصل دروس اين رشته و پذيرش دانشجو بر طبق نياز بازار كار فراهم خواهد شد. نتيجهگيري نگرش دانشجويان هر دو رشته بهداشت و بهداشت نسبت به آينده شغلي خود مناسب نبود. همچنين نگرش دانشجويان رشته بهداشت نسبت به رشته خود مثبت بود اما نگرش دانشجويان رشته بهداشت مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7) 13/1392 / 547

8 نسبت به رشته خود منفي بود. بهداشت درمان و آموزش پذيرش دانشجو در اين پزشكي رشتهها توزيع لذا توجه جدي وزارت نسبت به تعديل در مناسب نيروي انساني اصلاح سرفصل دروس بر اساس نيازهاي واقعي جامعه و ايجاد بازار كار جديد از اولويت بالايي برخوردار است. همچنين آگاهي داوطلبان كنكور از شرايط زمينههاي جذب كاري و اينگونه رشتهها ميتواند ديدگاه آنها را نسبت به انتخاب رشته مناسب بهبود بخشد. قدرداني از كليه دانشجويان دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي قزوين به جهت همكاري خوب در اين تحقيق كمال تشكر و قدراني به عمل مي آيد. 1. Saeedi rezvani M, Mohammad Hosseinzadah M, baghgeli H. [The employment situation of educational sciences and psychology graduated of Ferdosi Univesity]. Studies in Education and Psychology. 2010; 11(2): [Persian] 2. Nazari katoli A, Rajaei R. [Graduate employment challenges]. Tadbir. 2004; 153: [Persian] 3. Karimi Y. [Attitude and attitude change]. 2 nd ed. Tehran:Viraiesh publication; 2005 [Persian] 4. Bigdeli Z, Abam Z.[The effective factors in choose discipline and change the attitude of librarian and clinical psychology at the University of shahid chamran Ahvaze]. Library and Information Science. 2003; 6(2): [Persian] 5. Sharifi M, Taheri Nassaj H. [Medical Students' Attitude Towards Studying Medicine]. Iranian Journal of Medical Education. 2001; 1(4): [Persian] 6. Serajzadah H, Javahery F. [Students attitude and behavior, summarizes the findings of a survey]. Tehran:Office of social and cultural planning, ministry of research and technology; [Persian] 7.Samadi M, Taghizadeh J, Kashitarash esfahani Z, Mohammadi M. [Evaluating environmental health students attitudes toward their discipline and future career in Hamedan University of Medical Sciences]. Iranian Journal of Medical Education. 2010; 9(4): [Persian] 8. Hafferty FW, Boulger JG. A look by medical students at medical practice in the future. J Med Educ. 1986; 61(5): Sadr Arhami N, Kalantari S, Atarod S.[Medical Students Attitude Towards their Field of Study and Future Career.] Iranian Journal of Medical Education. 2004; 4 (1):76-81.[Persian] 10. Malakootian M, Parvaresh A. [The employment situation of environmental health graduates in Iran between ]. Iranian Journal of Medical Education. 2004; 3(2): [Persian] 11. Iravani K, Amini M, Doostkam A. [A survey of medical students attitude toward medicine and it s future in Jahrom Medical University (basic and clinical stages)]. Iranian Journal of Medical Education. 2003; 3(2): [Persian] 12.Hamdi MR, Parvaresh AR, Amin M.[Job description and educational needs of different levels of environmental health graduates]. Iranian Journal of Medical Education. 2005; 5(2): [Persian] 13. Hajian K, Nasiri A. [Evaluating medical students attitudes toward their future career in Babol University of Medical Sciences in 2002]. Journal of Babol University Medical sciences. 2005; 8(1): [Persian] 14. Watt CD, Greeley SA, Shea JA, Ahn J. Educational views and attitudes and career goals of MD-PhD students at University of Pennsylvania School of medicine. Acad Med. 2005; 80(2): Shafie abadi A. [Vocational guidance and career counseling theories]. 5 th ed. Tehran: Ministry of culture and guidness; [Persian] 16. Farjad MA, (Translator). Overcoming procrastination: or how to think and act rationally in spite of life's inevitable hassles. Ellis A, Knaus WJ, (Author). 4 th ed. Tehran: Roshd Publisher; 2009: [Persian] ] منابع / 548 مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي / مهر (7)

9 Attitudes of Environmental Health and Occupational Health Students Toward Their Discipline and Future Career in Qazvin University of Medical Sciences in Abstract Hamzah Ali Jamali 1, Mehran Ghalenoei 2 Introduction: The raise of environmental and occupational health graduates followed by scarce employment has developed a concern about these disciplines and future career among students. This study was performed with the aim of determining environmental health and occupational health students' attitude toward their disciplines and future career in Qazvin University of Medical Sciences in Methods: All environmental and occupational health freshmen of Qazvin University of Medical Sciences studying for a segregated or integrated Bachelor s Degree in participated in this descriptive cross-sectional study through census (n=156). The data gathering tool was Minnesota University questionnaire including 17 questions, using a Likert scale. Data were analyzed using t-test and chi-square test. Results: The mean and standard deviation of environmental students' attitude toward their future career was 50.7±9.7 (out of 85). Also mean and standard deviation of occupational students' attitude was 53.3±6.9. Mean and standard deviation of environmental health students' attitude in men was 58±8.4, But these parameters in women were 49.7±9.7. On the other hand, mean and standard deviation of occupational health students' attitude toward their future career was 53.3±7.6 in men and 53.2± 6.7 in women. Conclusion: The mean score for attitude of environmental health under investigation toward their discipline and future career was lower than acceptable level which demonstrates lack of desirable attitude toward future career among students. The authorities should pay special attention to creating jobs for these students. Curriculum improvement should also be seriously considered in order to increase the students competence. Also, informing students about university disciplines before they take the entrance examination, and supporting the students financially may prove helpful in improving their attitudes. Keywords: Students' Attitude, Environmental Health, Occupational Health, Discipline, Future Career Addresses: 1 Assistant Professor, Department of Environmental Health Engineering, Qazvin University of medical science, Qazvin,Iran. jamalisadraei@yahoo.com, ( ) Instructor, Department of Occupational Health, Qazvin University of Medical Science, Qazvin, Iran. ghalenoy@gmail.com Iranian Journal of Medical Education 2013: 13(7) / 550