اسما اشرف گنجوئی )نویسنده مسئول ) دانشگاه آزاد اسالمی واحد یزد گروه حسابداری یزد ایران. Corresponding Author: Asma Ashraf ganjouie

Transcript

1 بررسی تاثیر تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر عملکرد سازمانی شرکت های تولیدی The effect of changes in control and management accounting systems on organizational performance of manufacturing companies اسما اشرف گنجوئی )نویسنده مسئول ) دانشگاه آزاد اسالمی واحد یزد گروه حسابداری یزد ایران Corresponding Author: Asma Ashraf ganjouie Department of Accounting, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran Safaieeh, Shoahade gomnam Road, Zip code: 8995/55, Yazd, Iran Tel: (++98) ; Fax: (++98) asmaganjouie@yahoo.com شهناز نایب زاده دانشگاه آزاد اسالمی واحد یزد گروه مدیریت یزد ایران Shahnaz Nayebzadeh Department of Management, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran Safaieeh, Shoahade gomnam Road, Zip code: 8995/55, Yazd, Iran Tel: (++98) ; Fax: (++98) snayebzadeh@gmail.com

2 بررسی تاثیر تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر عملکرد سازمانی شرکت های تولیدی چکیده * اسما اشرف گنجوئی )نویسنده مسئول( ** شهناز نایب زاده در سال های اخیر با توجه به سرعت باالی تغییرات در بازارهای رقابتی بهبود عملکرد سازمانی یکی از مهمترین اهداف مدیران می باشد. به همین دلیل بکارگیری صحیح توانمندی ها و قابلیت های سازمانی یکی ازعوامل مهم در جهت افزایش عملکرد شناخته شده است. بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی و عملکرد با توجه به نقش تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت می پردازد.. روش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی بودهو بر حسب روش تحقیق توصیفی-پیمایشی است که با بکارگیری ابزار پرسشنامه دادههای مورد نیاز جمعآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش مدیران مالی شرکت بهبود های تولیدی می باشد و از بین شرکت های تولیدی تعداد 08 نمونه قابل قبول جمعآوری گردید.. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار LISREL و SPSS انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده های تحقیق بیانگر این است که گرایشات استراتژیک بر روی قابلیت های سازمانی تاثیر معنی داری دارد و از طریق قابلیت های سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر روی عملکرد سازمانی نیز تاثیر می گذارد. در نهایت این تحقیق می تواند بر اساس نتایج بدست آمده شامل ارائه راهکار هایی برای عملکرد سازمانی در حوزه حسابداری مدیریت برای مدیران شرکتهای تولیدی و نیز محققان و پژوهشگران قابل بهره برداری و ارزشمند باشد. واژه های کلیدی: گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی عملکرد سازمانی تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت * دانششآموخته ششرمناسی ارشش ماسیششاهمداندششساممو ادمارششدخ هموا ششامدششیدهمزشش ومم نششا ااس همدششیدهمادشش ا asmaganjouie@yahoo.com مم * * ار ادداسهمداندساممو ادماردخ هموا امدیدهمز وممخاد دتهمدیدهماد ا 2

3 مقدمه 0 عملکرد سازمانی را می توان یک سازه نظارتی برای دستیابی به اهداف سازمان معرفی کرد. سازمان ها و شرکت ها به منظور رشد و توسعه در عرصه های رقابتی نیازمند سیستمی جهت ارزیابی عملکرد سازمان می باشند تا کارایی و اثر بخشی فعالیت های سازمان مورد ارزیابی قرار گیرد. با توجه به شرایط رو به رشد بازارهای کنونی سازمان ها باید قادر به شناسایی تمامی قابلیت ها و ظرفیت های عملیاتی و غیر عملیاتی خود باشند تا در عملکرد خود موفق باشند. این گرایشات و تمایالت استراتژیک سازمان ها هستند که چگونگی بکارگیری ظرفیت های سازمانی را مشخص می سازند و در نتیجه منجر به استفاده موثرتر تمامی این قابلیت ها در افزایش عملکرد می شوند از آنجا که در چنین شرایطی اطالعات مفید و مربوط به یکی از اصلی تری نیازهای سازمان ها تبدیل شده است محققین پیشنهاد می کنند که استفاده از سیستم های حسابداری مدیریت مدرن و پیشرفته می تواند اطالعات مهم و ضروری مدیران ارشد و دیگر کارکنان را فراهم کند. سیستم های حسابداری مدیریت در کسب شناسایی نقاط ضعف و کاستی های شرکت به مدیران کمک می کنند و راهکارهایی برای برون رفت از عملکرد ناموفق سازمان ارائه می دهند همچنین از طریق بهبود عملکرد سازمان می تواند در جهت افزایش کارایی منابع اقتصادی و تخصیص بهینه آنها مؤثر واقع شوند. تغییرات حسابداری مدیریت معموال شامل معرفی اطالعات حسابداری جدید و سبک های رهبری مدیران سازمان است که می تواند بر سودمندی اطالعات جدید حسابداری تاثیر گذارد )جانسن 00 ص 08(. گرایشات استراتژیک از طریق ارائه الگویی مناسب در جهت حفظ مزیت رقابتی سازمان مدیران را در دستیابی به اهداف سازمان یاری می رسانند و توانمندی ها و قابلیت های سازمانی که بر عملکرد سازمان دارند با تاثیراتی موجب پیشرفت و بهبود سازمان می شوند. در بررسی هایی که محقق انجام داده کمتر کار تحقیقاتی با متغیرهای موجود در مدل تحقیق حاضر یافت شد لذا می توان گفت تحقیق حاضر از نظر تئوریک به لحاظ ارتقا دانش در زمینه مورد بررسی ضرورت دارد و بر همین اساس محقق قصد دارد به سوال اصلی زیر پاسخ دهد: دارند تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت چه تاثیری بر عملکرد سازمانی شرکت های تولیدی Organizational performance 2 Jansen 3 Strategic orientations 4 Organizational capabilities 5 Control and management accounting system changes 3

4 مبانی نظری و پیشینه پژوهش عملکرد سازمانی همه سازمان های دولتی و خصوصی برای توسعه رشد و پایداری در عرصه رقابتی امروز به نوعی سیستم ارزیابی عملکرد نیاز دارند که در قالب آن بتوانند کارایی و اثربخشی برنامه های سازمانی فرایند و منابع انسانی خود را مورد سنجش قرار دهند. سازمان های کارا به جمع آوری وتحلیل داده ها بسنده نمی کنند بلکه از این داده ها برای بهبود سازمان و تحقق رسالت ها و استراتژی ها استفاده می کنند به عبارت دیگر به جای ارزیابی عملکرد به مدیریت عملکرد می پردازند )امیری ص 0 8 (. تعالی کسب و کار و بهبود عملکرد در گرو استفاده از رویکردهای نوین در مدیریت عملکرد سازمانهاست. برای بهبود عملکرد الزم است با سازوکارهای مناسب در فرآیند ایجاد شکلگیری و کاربردی شدن عملکرد و سازمان مدیریت نمود و آن را تحت نظارت و مربیگری قرار داد. برای جهت دهی به عملکرد کارکنان و سازمان نیاز است کلیه فرآیندها کارکنان و توانمندی های فکری عاطفی فیزیکی و اجتماعی در یک نظام یکپارچه قرار گرفته و از تلفیق و تعامل آنها انرژی سازمانی با ماهیت سازنده و مؤثر ایجاد شود. مدیریت عملکرد نیازمند استفاده از ساز و کارهای خاص خود است تا بتواند سطح عملکرد سازمان را ارتقا دهد )سلطانی 0 8 ص 0 (. ارزیابی عملکرد کسب وکار یکی از مهمترین دستور کارهای مدیریت است زیرا کلید دستیابی به بهبود مستمر در توانایی ارزیابی و سنجش مداوم عملکرد سازمان است. بسیاری از سازمان ها نیز اهمیت ارزیابی مداوم عملکرد را درک کرده اند و سیستم های ارزیابی عملکرد متنوعی در سازمان به کار می برند. )زارعی متین و دیگران 0 8 ص 0(. هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و مرغوبیت فعالیت های خود بویژه در محیط های پیچیده و پویا نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. از سوی دیگر فقدان وجود نظام ارزیابی و کنترل در یک سیستم به معنای عدم برقراری ارتباط با محیط درون و برون سازمان تلقی می گردد که پیامدهای آن کهولت و در نهایت مرگ سازمان است.ممکن است بروز پدیده مرگ سازمانی به علت عدم وقوع یکباره آن از سوی مدیران عالی سازمان ها احساس نشود لکن مطالعات نشان می دهد فقدان نظام کسب بازخورد امکان انجام اصالحات الزم برای رشد توسعه و بهبود فعالیت های سازمان را غیر ممکن می نماید. سرانجام این پدیده مرگ سازمانی است )توالیی 0 8 ص 0 (. در تحقیقی که توسط رهنورد )8 0( بر روی مدیران 0 دستگاه اجرایی استان تهران انجام شده است هدف بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای عملکرد سازمان های بخش دولتی ایران پیگیری شده و نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها بیانگر این است که هر چند سنجش عملکرد در سازمان های بخش دولتی چندان ساده نیست اما تالش برای انتقال از مقیاس های مالی به مقیاس های غیر مالی نظیر سنجش ادراک ذینفعان در سنجش عملکرد سازمان های دولتی بسیار راهگشاست. 4

5 گرایشات استراتژیک گرایشات استراتژیک از اصول هدایت کننده تاثیر گذار بر بازاریابی و انتخاب استراتژی های فعالیت های یک شرکت هستند که منعکس کننده گرایشات استراتژیک اجرا شده توسط شرکت برای ایجاد رفتارهای مناسب می باشند و به عملکرد بهتر منجر می شوند و بر اساس اندیشه شرکت در مورد انجام کسب و کار از طریق مجموعه ای گسترده از ارزش ها و باورهای ریشه ای شکل گرفته اند. تحقیقاتی که درحوزه بازاریابی انجام گرفته است به طور عمده بر حفظ گرایشات بازار بر اساس اتخاذ و اجرای مفهوم بازاریابی متمرکز شده اند با این حال جریان رو به رشدی از تحقیقات بر اتخاذ گرایشات استراتژیک جایگزین از جمله گرایشاتی به سوی نوآوری تکنولوژی کارآفرینی کیفیت و بهره وری تاکید دارند. محققین ادعا می کنند که شرکت ها می توانند عملکرد خود را با گرایشات مکمل بازار به همراه گرایشات استراتژیک مهم دیگر که با شرایط محیطی و ویژگی های سازمانی مناسب هستند به حداکثر برسانند های کسب وکار به کاربرده شده )تئودوسیو و همکاران ص ) مفهوم استراتژی از سال 0 در مطالعه 0 و با وجود پذیرش گسترده آن هنوز مفهومی مبهم و خاص در مدیریت است. تعریف مفهوم استراتژی از یک پژوهشگر به پژوهشگر دیگر متفاوت است اما در جوهره ی بسیاری از تعاریف مفهوم استراتژی چنین بیان شده است" : الگویی در جریان تصمیمات و فعالیت هاست که خصیصه ی اصلی آن ارتباط سازمان با محیطش است و عاملی تعیین کننده در دستیابی به اهداف است". )زارعی متین و دیگران 0 8 ص.) نانداکومار و همکاران )00 ) با شواهد به دست آمده از شرکت های تولیدی به مطالعه ارتباط بین استراتژی های کلی و عملکرد پرداخته اند نتایج حاصل از این مطالعه نشان داده که شرکت هایی که یکی از استراتژی های رهبری هزینه و یا تمایز را اتخاذ کرده اند استراتژیک ندارند عمل می کنند. قابلیت های سازمانی بهتر از شرکت هایی که گرایش غالب در تحقیقات حوزه مدیریت قابلیت های سازمانی به عنوان توانایی انجام فعالیت های کارکردی اساسی شرکت از قبیل تدارکات و بازاریابی تعریف شده اند. محققان دریافته اند که قابلیت را می توان با استفاده از یک طبقه بندی عملکردی استاندارد از فعالیت های شرکت شناسایی کرد )لئو و همکاران 0 ص 08 (. تاثیر اجرای 8 برنامه ریزی منابع شرکت بر قابلیت های سازمانی و عملکرد شرکت در مطالعه حسب النابی و همکاران ( 0 ) 6 Theodosiou et al. 5 Nandakumar et al. (20) 8 HassabElnaby et al. (202) 5

6 مورد پژوهش قرار گرفته و نتایج تحلیل داده ها بیانگر این نکته است که اجرای برنامه ریزی منابع شرکت استراتژی تحقیقاتی را تشویق و حمایت می کند و نه تنها از کنترل هزینه پشتیبانی می کند بلکه از توسعه محصول جدید و معرفی آنها نیز حمایت می کند. شرکت های تحقیقاتی به دنبال اطالعات بهتر برای حمایت از تصمیم گیری توسعه محصوالت جدید و ابتکاری هستند که باعث رشد درآمد ایجاد عملیات کارآمدتر و موثرتر و در نتیجه افزایش بازگشت دارایی هستند. تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بررسی های انجام شده در زمینه دالیل موفقیت شرکت های بزرگ اهمیت وجود یک سیستم حسابداری مدیریت مناسب را برای تحقق اهداف سازمانی نشان می دهد این سیستم با تهیه اطالعات مورد نیاز مدیران را در تولید محصوالت با قیمت پایین و با کیفیت باال تحویل به موقع و نوآوری مطابق با شرایط روز یاری می رساند )حجازی و فتوحی 0 88 ص (. عواملی نظیر فشار رقبای داخلی و جهانی تقاضا برای محصوالت با کیفیت و قابل اطمینان از سوی مشتریان انتظارات باالی سهامداران و کاربرد فناوری های تولید پیشرفته را می توان محرک های اصلی سازمان ها در راستای پیاده سازی سیستم های اندازه گیری عملکرد مناسب تلقی نمود. ادبیات نوین حسابداری مدیریت بر استفاده از معیارهای غیر مالی به عنوان ابزاری برای غلبه بر ناکارایی های نسبت داده شده به معیارهای مالی تاکید دارد و در واقع معتقد است که معیارهای غیرمالی باید در کنار معیارهای مالی استفاده شود )خانی و احمدی 0 0 ص (. هدف اصلی حسابداری مدیریت کمک به سازمان جهت نیل به اهداف استراتژیک آن است. حصول این اهداف نیازهای مشتریان و دیگر ذینفعان سازمان مانند سهامداران اعتباردهندگان عرضه کنندگان )تامین کنندگان( کارکنان و اتحادیه های کارگری را برآورد می سازد )یعقوب نژاد ورضوی 0 88 ص (. در دهههای اخیر حوزه حسابداری مدیریت به حوزههایی فراتر از ارزیابیهای صرفا مالی وارد شده است و در رویکرد نوین حسابداری مدیریت دامنه وسیعتری نظیر مقیاسهای غیر مالی را نیز دربر گرفته است. به عبارت دیگر دامنه حسابداری مدیریت از ساختار سنتی آن شامل بودجهبندی محاسبه قیمت تمام شده محصول و مواردی نظیر آن به تعاریف نوین تغییر یافته است. در شکل نوین حسابداری مدیریت تمرکز بیشتری بر روی مشتریان بازار بهرهوری کیفیت نیروی انسانی رقبا نوآوری توجه به عوامل درونی و بیرونی سازمان و بهبود مستمر شده است. امروزه به مفهوم حسابداری مدیریت به عنوان فرایند ایجاد ارزش نگریسته میشود که هدف از آن حمایت از تصمیمگیرندگان ترغیب کارکنان و ایجاد فرهنگ سازمانی است )جعفری و عابدی صدقیانی 0 8 ص 0(. حسابداری مدیریت شامل طراحی واستفاده ازاطالعات مالی و غیر مالی در داخل سازمان تجاری است که در آن به نیازهای اطالعاتی استفاده کننده گان داخلی توجه شده و سعی در کمک به مدیریت در راستای دستیابی به اهداف سازمان دارد. با توجه به اینکه محیط تجاری حاکم بر سازمان ها هیچ گاه درحالت ایستا نمی باشد و دائما درحال تغییر است بنابراین حسابداری مدیریت نیز برای حفظ کارایی واثربخشی خود درجهت ایفای مسئولیت خویش باید دائما درحال تغییر باشد زیرا اگر تکامل تدریجی 6

7 سیستم حسابداری مدیریت از سیر تحول و تکامل محیط تجاری حاکم برسازمان های تجاری عقب بیفتد و با این تغییرات هماهنگ نشود عملکرد حسابداری مدیریت نه تنها در راستای دستیابی سریع تر و بهتر به اهداف سازمان نخواهد بود بلکه باعث کندی و یاحتی انحراف سازمان در جهت دستیابی به اهداف خود خواهد شد ( نونهال نهر و رحمتی قورولو 0 ص 0(. مشارکت عملکرد حسابداری مدیریت در توسعه استراتژی های رقابتی نشان می دهد که تمرکز حسابداری مدیریت از مرزهای سنتی گزارش داخلی به محیط های کسب و کار خارجی انتقال یافته است )محمدپور زرندی و مینویی 0 0 ص 0(. مدل مفهومی پژوهش مدل مفهومی تحقیق حاضر که متغیر گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی عملکرد سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت را مورد بررسی قرار می دهد به شرح زیر می باشد: قابلیت های سازمانی گرایشات استراتژیک عملکرد سازمانی تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت فرضیات پژوهش فرضیه )0( : بین گرایشات استراتژیک و عملکرد سازمانی رابطه مستقیم وجود دارد. ) : گرایشات استراتژیک از طریق قابلیت های سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد. فرضیه ( فرضیه ( ) : تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر رابطه بین گرایشات استراتژیک و قابلیت های سازمانی تاثیر دارد. 7

8 دارد. فرضیه ( ) : تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر رابطه بین قابلیت های سازمانی و عملکرد تاثیر فرضیه ( ) : تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر رابطه بین گرایشات استراتژیک و عملکرد سازمانی تاثیر دارد. روش شناسی پژوهش روش تحقیق حاضر از این جهت که نتایج مورد انتظار آن را می توان در فرایند ارتقا بینش مدیران در خصوص عملکرد سازمانی و استفاده از سیستم های حسابداری مدیریت به خدمت گرفت از نوع کاربردی می باشد همچنین به لحاظ بررسی روابط بین متغیرها روش تحقیق حاضر همبستگی محسوب می شود. جامعه آماری تحقیق حاضر شرکت های تولیدی می باشد و پرسشنامه ها بین مدیران این شرکت ها توزیع شده اند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 0 نفر محاسبه شده است که 08 نفر به سواالت پرسشنامه پاسخ داده اند و روش نمونهگیری نیز تصادفی طبقهای بوده است. جدول 0 نشان دهنده آمار توصیفی پاسخ دهندگان می باشد. جدول 0: آمار توصیفی پاسخ دهندگان به پرسشنامه تحقیق فراوانی درصد /0 جنسیت زن / 8 مرد /8 وضعیت تاهل متاهل / 8 مجرد 0/ 0 سال زیر / سن - / - /0-0 / 0 کاردانی / 0/ وضعیت تحصیلی کارشناسی کارشناسی ارشد / 0 دکترا 0 / 0 کمتر از سال / سابقه فعالیت 0- / / 8 0-8

9 جهت ارزیابی و اندازه گیری مفاهیم گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی عملکرد سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت پرسشنامه های مختلف از بین مقاالت متعدد بررسی گردید و سپس با نظرات اساتید راهنما و مشاور مناسبترین آنها برای سنجش متغیرها انتخاب شد از آنجا که در راستای بررسی سؤاالت پرسشنامه مورد ارجاع از نظرات اساتید کارشناسان وخبرگان استفاده شده است لذا روایی آن مورد تأیید قرارگرفته و همچنین با توجه به اینکه مقدار آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه است لذا پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار می باشد. / و بزرگتر از / جدول : آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی ابزار تحقیق متغیر گرایشات استراتژیک عملکرد سازمانی قابلیت های سازمانی تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت کل تعداد سوال آلفای کرونباخ /88 / /8 /8 / در این تحقیق داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS8 و نرم افزار LISREL 8.5 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و بررسی تایید روابط بین متغیرها و عوامل از طریق تحلیل عاملی تاییدی و تکنیک معادالت ساختاری به منظور آزمون فرضیهها با هدف سنجش روابط همزمان مستقیم یا غیر مستقیم میان متغیرها انجام شده است همچنین با استفاده از آزمون سبل فروض نقش میانجی متغیرهای قابلیت های سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل حسابداری مدیریت مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر و مدل مورد بررسی قرار گرفته مدل اول بدون متغیر میانجی در نظر گرفته شده مدل دوم و سوم به ترتیب با در نظر گرفتن نقش متغیرهای میانجی قابلیت های سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بررسی شده اند و در مدل چهارم نقش دیگر متغیرهای تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش در این بخش نتایج بدست آمده از بکارگیری روش های مختلف تجزیه و تحلیل داده ها نشان داده شده است. جدول نتایج ارزیابی مدل ها را نشان می دهد. 9

10 جدول : نتایج ارزیابی مدل ها CFI IFI NNFI NFI AGFI GFI RMSEA χ2/df df χ2 6/77 6/77 6/77 6 /77 7/89 6/77 7/730 6 /6 3 3 /23 مدل 0 7/82 7/82 7/96 7/82 7/8 7/9 7/72 3/6 9 مدل 36 /6 7/8 7/0 7/8 7/8 7/ 7/99 7/70 3/38 68 مدل 62 /69 شاخص های موجود در مدل ها همگی نشان از مناسب بودن مدل ها دارند. پس از ارزیابی نتایج به دست آمده از بررسی مدل ها هر کدام از مدل ها در حالت استاندارد نشان داده شده اند. مدل 0 رابطه بین گرایشات استراتژیک و عملکرد سازمانی را بدون در نظر گرفتن نقش متغیر های میانجی بررسی می کند. مدل 0: مدل بدون در نظر گرفتن نقش متغیرهای میانجی در مدل رابطه بین گرایشات استراتژیک و عملکرد سازمانی با توجه به نقش متغیر میانجی قابلیت های سازمانی بررسی شده است.

11 مدل : مدل با در نظر گرفتن نقش متغیر میانجی قابلیت های سازمانی در مدل تاثیر متغیر میانجی تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر رابطه بین گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی و عملکرد سازمانی بررسی شده است. مدل : مدل با در نظر گرفتن نقش متغیر میانجی تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت

12 و 6 نتایج آزمون فرضیات پس از بررسی و تایید مدل ها فرضیههای تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. در بخش اول به بررسی فرضیه 0 پرداخته شده است که بدون در نظر گرفتن نقش متغیرهای میانجی مورد آزمون قرار گرفته است. جدول نشان دهنده نتایج آزمون این فرضیه است. جدول : نتایج آزمون فرضیات T-value فرضیه و مسیر مقدار جدول ضریب استاندارد نتیجه 7/82 تایید فرضیه 6/8 66/6 فرضیه 6 گرایشات استراتژیک عملکرد سازمانی در این فرضیه از آنجایی که مقدار قدرمطلق آماره تی برابر 0 0/ و بزرگتر از مقدار جدول 0/ است پس اینگونه نتیجه گرفته می شود که گرایشات استراتژیک بر روی عملکرد سازمانی تاثیر معنیداری دارد. هر سازمان با کمک گرایشات استراتژیک کسب وکار به رقابت در بازار می پردازد و بر دستیابی و حفظ مزیت رقابتی در سازمان که در صنعت تاکید دارد. فرض کلیدی بسیاری از مدیران این است که عملکرد بهتر زمانی حاصل می شود با رقبایش مقایسه استراتژیک معاصر است داشته به دست در سعی باشد. در بخش فرضیههای آوردن و و مزیت حفظ تفکر ی جوهره که رقابتی که به ترتیب نقش متغیرهای میانجی قابلیت های سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت را بررسی می کنند مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. جدول نتایج آزمون این دو فرضیه را با توجه به استفاده از آزمون سبل نشان می دهد. جدول : نتایج آزمون فرضیات Z P-value SE T-value فرضیه و مسیر مقدار ضریب آزمون نتیجه جدول استاندارد سبل /8 تایید فرضیه /8 7/777 7/66 6/8 فرضیه 3 : 7/86 7/70 6( گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی 66/86 7/76 7/6 3( قابلیت های سازمانی عملکرد سازمانی /9 7/290 تایید فرضیه 2/833 7/777 7/789 7/676 7/70 6/8 66/6 : فرضیه 2 6( گرایشات استراتژیک و قابلیت های سازمانی تغیرات سیستم ها 7/63 7/789 3( تغییرات سیستم ها عملکرد سازمانی 6/7 2

13 برای فرضیه با توجه به جدول برای مسیر 0 مقدار قدرمطلق آماره تی برابر 00/0 و بزرگتر از مقدار جدول 0/ است بنابراین بین گرایشات استراتژیک و قابلیت های سازمانی رابطه معنیداری وجود دارد از طرفی برای مسیر مقدار قدرمطلق آماره تی برابر / 8 و بزرگتر از مقدار جدول 0/ می باشد بنابراین بین قابلیت های سازمانی و عملکرد سازمانی رابطه معنیداری وجود دارد. از طرفی با توجه به آماره آزمون سبل ( /( و سطح معناداری )/( که کمتر از های سازمانی در رابطه بین گرایشات استراتژیک و / می باشد بنابراین با توجه به معنادار نبودن رابطه مستقیم متغیر قابلیت عملکرد سازمانی بصورت کامل نقش میانجی را ایفا می کند و اثر غیر مستقیم آن برابر /0 است. در نتیجه گرایشات استراتژیک از طریق قابلیت های سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد. از آنجا که بازارهای کنونی روند رو به رشدی دارند سازمان ها نمی توانند تنها با اتکا به دانش سنتی خود در مورد استفاده از ظرفیت های سازمان بقای خود در بازار ها را حفظ کنند و برای اینکه بتوانند در ارتقای عملکرد خود موفق باشند باید قادر به شناسایی تمامی قابلیت ها و ظرفیت های عملیاتی و غیر عملیاتی خود باشند. به عبارت دیگر گرایشات و تمایالت استراتژیک سازمان ها چگونگی بکارگیری ظرفیت ها و استعدادهای سازمانی را مشخص می سازند و منجر به استفاده موثرتر تمامی این منابع در افزایش عملکرد می شوند. برای فرضیه های و نیز با توجه به جدول فوق برای مسیر 0 مقدار قدرمطلق آماره تی برابر 0 /0 و / بزرگتر از مقدار جدول 0/ است بنابراین بین گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت رابطه معنیداری وجود دارد از طرفی برای مسیر مقدار قدرمطلق آماره تی برابر و بزرگتر از مقدار جدول 0/ می باشد بنابراین بین تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت و عملکرد سازمانی رابطه معنیداری وجود دارد. از طرفی با توجه به آماره آزمون سبل ( ) و سطح معناداری / )/( که کمتر از / می باشد بنابراین با توجه به معنادار بودن رابطه مستقیم متغیر تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت در رابطه بین گرایشات استراتژیک و قابلیت های سازمانی با عملکرد بصورت جزئی نقش میانجی را ایفا می کند و اثر غیر مستقیم آن برابر / 8 است. در نتیجه تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر رابطه بین گرایشات استراتژیک و قابلیت های سازمانی عملکرد تاثیر می گذارد. با توجه به شرایط رقابتی بازارهای کنونی استفاده از سیستم های حسابداری مدیریت سنتی که بر مبنای معیارهای مالی و دارایی های مشهود است نمی تواند در برابر تغییرات ماهیت تجاری بازارهای امروزی پاسخگو باشد. به همین دلیل تغییرات نوین سیستم های حسابداری مدیریت بر استفاده بیشتر از معیارهای غیر مالی در کنار معیارهای مالی برای بکارگیری تمامی امکانات و منابع سازمان ها تاکید دارد. 3

14 نتیجه گیری و بحث بررسی کلی نتایج آزمون فرضیات نشان می دهد که گرایشات استراتژیک بر روی قابلیت های سازمانی تاثیر معنی داری دارد و از طریق قابلیت های سازمانی و تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت بر روی عملکرد سازمانی نیز تاثیر می گذارد. امروزه برای اینکه سازمان ها در محیط های رقابتی پویا بتوانند تداوم فعالیت و بقای خود را حفظ کنند نیازمند پیشرفت و بهبود مستمر در عملکرد خود هستند. توانایی ها و قابلیت های یک سازمان از طریق استفاده کارا و موثر منابع سازمان به عنوان ابزارهایی مهم برای بهبود عملکرد سازمانی معرفی می شوند که بهره مندی از آن مستلزم مدیریت مطلع وآگاه می باشد بنابراین جمع آوری و فراهم کردن اطالعات مرتبط با عملکرد برای سازمان ها الزم و ضروری می باشد که این نیاز را می توان با بکارگیری سیستم های حسابداری مدیریت منسجم و به روز مرتفع کرد. در این پژوهش سعی بر این بوده است که روابط بین گرایشات استراتژیک قابلیت های سازمانی تغییرات سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت و عملکرد مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به نتایج به دست آمده برای هر کدام از عوامل مورد بررسی در این تحقیق انتظار می رود مدیران سازمان برای اینکه عملکرد سازمان خود را بهبود بخشند با نقش هرکدام از این متغیرها و تاثیری که بر یکدیگر دارند آشنا باشند. اگر سازمان ها دارای عملکرد باال و موفقیت آمیز باشند درواقع توانسته اند خواسته ها و انتظارات کلیه ذینفعان را برآورده سازند. در اینگونه سازمان ها که با روش های کامال حرفه ای مدیریت می شوند خط مشی ها اهداف و برنامه ریزی ها با استفاده از فنون جدید در جهت ارتقا عملکرد هدایت خواهند شد. براساس تحقیقات انجام شده درخصوص کاربردهای سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت باید توجه داشت که مدیران سازمان ها می توانند با اتکا به پیشرفت های اخیر سیستم های حسابداری مدیریت دسترسی بیشتری به منابع و اطالعات مربوط داشته باشند و در نتیجه فرآیند تصمیم گیری را با سهولت بیشتری در نیل به اهداف غایی سازمان انجام دهند. با توجه به نقش مهم و اساسی سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت در بهبود عملکرد سازمان ها مدیران می توانند با انجام تحقیقات بیشتر در مورد کارایی و تاثیر گذاری سیستم های حسابداری مدیریت اهمیت استفاده از این سیستم ها در تصمیم گیری ها را تبیین کنند و نقش هر یک از مؤلفه های سیستم های کنترل و حسابداری مدیریت در رابطه با موقعیت رقابتی سازمان را رتبه بندی کنند. 4

15 -0 - منابع امیری ف. ( 8 0(. اندازه گیری عملکرد سازمان ها با استفاده از مدل تعالی کالچی. تدبیر. توالیی ر. )8 0(. رویکردهای نوین به ارزیابی عملکرد سازمانها. توسعه انسانی پلیس جعفری. ع و عابدی صدقیانی ب. )8 0(. حسابداری مدیریت و کارآفرینی. حسابدار حجازی ر و فتوحی ن. )88 0(. بررسی ارتباط همزمان بین استراتژی رقابتی سازمان طرح سازمانی و سیستم حسابداری مدیریت با عملکرد سازمان رویکرد تناسب اقتضایی در صنایع شیمیایی و دارویی و وسایل نقلیه موتوری و خودرو. پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی..0-0 )0(0 - - خانی ع و احمدی م. )0 0(. ارزیابی عملکرد براساس معیارهای کارت ارزیابی متوازن و استراتژی مبتنی بر گونه شناسی مایلز و اسنو. مجموعه مقاالت دهمین همایش ملی حسابداری ایران -0 رهنورد ف. )8 0(. عوامل مؤثر بر ارتقا عملکرد سازمان های بخش دولتی ایران. پژوهشنامه ی علوم انسانی و اجتماعی مدیریت زارعی متین ح. جام پرازمی م. یزدانی ح و سادات بیریایی ه. )8 0(. بررسی رابطه بین گرایش استراتژیک شرکت با عملکرد سازمانی با استفاده از رویکرد کارت ارزیابی متوازن. مدیریت بازرگانی سلطانی الف. )8 0(. نقش استاندارد جامع چهاربعدی سرآمدی در بهبود مدیریت عملکرد سازمان. مدیریت. 0 0 و محمدپور زرندی م و مینوئی م. )0 0(. نقش و جایگاه حسابداری مدیریت در خلق و حفظ مزیت های رقابتی و ارزش آفرینی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری. مجموعه مقاالت دهمین همایش ملی حسابداری ایران نونهال نهر ع و رحمتی قورولو م. ) 0(. بررسی شکاف بین دیدگاه های دانشگاهیان و شاغلین اجرائی حسابداری مدیریت در اولویت بندی مفاهیم و تکنیک های آن. حسابداری مدیریت یعقوب نژاد الف و رضوی الف. )88 0(. استراتژی و حسابداری مدیریت نقش حسابداری مدیریت جهت دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان. دانش و پژوهش حسابداری. 2- HassabElnaby, H., R. Hwang, W. Vonderembse, M.A. (202). The impact of ERP implementation on organizational capabilities and firm performance. Benchmarking: An International Journal,Vol. 9 No. 4/5, PP Jansen E.P.)20). The effect of leadership style on the information receivers reaction to management accounting change. Management accounting research 22 PP

16 4- Luo, J. Fan, M. & Zhang, H. (202). Information technology and organizational capabilities: A longitudinal study of the apparel industry. Decision Support Systems, 53, PP Nandakumar, M.K. Ghobadian, A. & O Regan N. ( 20). Generic strategies and performance evidence from manufacturing firms. International Journal of Productivity and Performance Management Vol. 60 No. 3, PP Theodosiou, M. Kehagias, J. & Katsikea, E. (202). Strategic orientations, marketing capabilities and firm performance: An empirical investigation in the context of frontline managers in service organizations. Industrial Marketing Management, PP -3. 6

17 The relationship between strategic orientations organizational capabilities and performance with respect to the role of the control and management accounting systems changes Asma Ashraf ganjouie 9 Shahnaz Nayebzadeh 0 Abstract Within the recent years, due to rapid changes in competitive markets, improvement of organizational performance has been one of the most important objectives of the managers. Therefore, appropriate application of organizational potentials has been known as one of the major factors to enhance performance. In this study, the relationship between strategic orientations, organizational capabilities and performance with regard to the role of changes in control and management accounting systems has been investigated using a questionnaire distributed among directors of manufacturing companies and 08 acceptable samples were collected from manufacturing firms. Data analysis was performed using SPSS and LISREL software. The results show that strategic orientation has a significant impact on organizational capabilities, also that it affects organizational performance through organizational capabilities and changes in management accounting and control systems. The results of this research could offer some solutions in the field of management accounting for managers of manufacturing firms and researchers. Keywords: strategic orientation, organizational capabilities, organizational performance, control and management accounting systems changes 8 Corresponding Author, Department of Accounting, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran 9 Department of Management, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran 7