Research Paper Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men

Transcript

1 Spring Vol 13. Num 1 Research Paper Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men Reza Mohammadi 1, *Mehrdad Fathei 2, Keyvan Hejazi 3 1. Department of Sport Sciences, Faculty of Human Sciences, Bojnourd Branch, Islamic Azad University, Bojnourd, Iran. 2. Department of Exercise Physiology, Faculty of Sport Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. 3. Department of Sport Sciences, Faculty of Sport Sciences, Toos Institute of Higher Education, Mashhad, Iran. Use your device to scan and read the article online Citation: Mohammadi R, Fathei M, Hejazi K. [Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(1): :: Received: 05 Oct Accepted: 30 Jan Key words: High-intensity interval aerobic training, Overweight elderly men, Endothelin-1 A B S T R A C T Objectives Different physical activities can play an important role in improving health and cardiovascular fitness. The aim of this study was to compare the effect of high-intensity interval aerobic training on certain cardiovascular risk factors in overweight elderly men. Methods & Materials In this semi-experimental study, 24 overweight elderly men were selected by convenience sampling. They were then randomly assigned into two groups based on their body mass index (BMI). The age range in the experimental group was 73.50±3.34 years (n=12) and that in control group was 71.33±3.44 years (n=12). The experimental group underwent high-intensity interval aerobic training that included 3 sessions (each of minutes) a week for eight weeks. The control group was given no intervention. Blood samples of all the subjects were measured at baseline and at the end of the study. All tests were two-tailed, and P<0.05 was considered significant. Data analysis was performed using SPSS software (version 16.0, SPSS). For comparison of means within and between the groups, paired and independent t-tests were used, respectively. Results The weight, BMI, and body fat percentage were found to have significantly decreased in overweight men after high-intensity interval aerobic training (P<0.05). Moreover, the levels of serum endothelin-1 reduced significantly after eight weeks of aerobic training. However, the levels of nitric oxide increased significantly at the end of the training period. Conclusion This result suggests that eight weeks of high-intensity interval aerobic training led to decreased endothelin-1 serum and increased nitric oxide levels. This is effective in improving cardiovascular health and reducing the risk of atherosclerosis. Therefore, it is suggested that high-intensity interval aerobic training be used to prevent the adverse effects of an increased incidence of atherosclerosis. C health Extended Abstract 1. Objective ardiovascular diseases are an important factor in mortality and impose a significant financial burden on the system [1]. These diseases mainly originate from inflammation; therefore, vascular stimulation and their injuries, as a result of consuming some substances, can directly increase the sensitivity of vascular endothelial cells such as endothelin-1 and nitric oxide [2]. In this field, secondary prevention measures including changes in lifestyle and performing various physical activities can improve health and cardiovascular fitness of the people. The purpose of * Corresponding Author: Mehrdad Fathei, PhD Address: Department of Exercise Physiology, Faculty of Sport Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. Tel: +98 (511) mfathei@um.ac.ir 74

2 Spring Vol 13. Num 1 this study was to investigate the effect of eight weeks of aerobic training on the levels of certain cardiovascular risk factors in overweight elderly men. 2. Methods and Materials In this quasi-experimental study, 24 overweight elderly men were selected by available and targeted methods and randomly divided into two groups of experimental (12 subjects) and control (12 subjects). The age range of patients was 73.5±3.34 years in the aerobic training group and 71.33±3.44 years in the control group. The body mass index (BMI) of the selected participants was 25 to 30 kg/m 2. In this study, the experimental group performed aerobic exercises while the control group continued their inactive way of life. The aerobic exercise program included three sessions of minutes per week for eight weeks. The intensity of sessions was gradually increased to 90 to 95 percent of the stored maximum heart rate. The blood samples were collected 48 hours before starting the exercises and 48 hours after the last training session in order to measure endothelin-1 and serum nitric oxide. To determine endothelin-1 levels, the ELISA method and Kazabuyu Kit, made in Japan, were used. Also, the levels of serum nitric oxide were measured using the Zebra Kit, made in Germany. Impedance bioelectric device was used to estimate body composition. Using SPSS software16,the intra-group and inter-group means were compared by the statistical methods of dependent t-student and covariance analysis (MANOVA). The results were tested at the significance level of P<0.05. The present paper is based on the master thesis of Mr. Reza Mohammadi registered under code at the meeting of the Department of Sports Sciences of Azad University of Bojnord. 3. Result The results of this study showed that eight weeks of periodic aerobic exercise resulted in a significant reduction in body weight variables from 78.16±4.80 to 77.67±4.50 (P=0.03), BMI from 28.43±2.05 kg/m 2 to 28.26±2.13 kg/m 2 (P=0.02), the percentage of body fat from 44.71±2.38% to 43.16±2.63% (P=0.006), and Endothelin-1 serum from 4.17±0.68 to 3.86±0.71 (P=0.001) in the group of aerobic periodic exercises. The serum nitric oxide increased from 3.34±0.29 to 3.76±0.41 (P=0.001). There was a significant difference between intra-group and inter-group means in both the groups with respect to variables such as body weight (P=0.02), BMI (P=0.01), body fat percentage (P=0.01), Endothelin-1 (P=0.003), and nitric oxide (P=0.001) (Table 1). 4. Conclusion These results indicate that eight weeks of periodic aerobic exercises are effective in improving cardiovascular health and reducing the risk of atherosclerosis by increasing nitric oxide and endothelin-1 reduction. Performing physical activity is one of the most effec- Table 1. Comparison of intra-group and intergroup variance changes of Endothelin-1, nitric oxide, and the body composition of overweight elderly men Variables Groups Pre-Test (Mean±SD) Post-Test (Mean±SD) **Within Group Body weight (Kg) Experimental 78.16± ± Control 78.72± ± Experimental 28.43± ± BMI (Kg/m 2 ) Control 28.14± ± Body fat (%) Experimental 44.71± ± Control 44.83± ± Endothelin-1 Experimental 4.17± ± (Picogram/mm) Control 4.71± ± Nitric oxide (mmol/l) Experimental 3.34± ± Control 3.53± ± P *** Between Group Significant, * Significance at P <0.05 level, ** t-correlated test, *** Covariance analysis test 75 Mohammadi R, et al. Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(1):74-85.

3 Spring Vol 13. Num 1 tive factors in changing the process of functioning of the cardiovascular system. It is dependent on the severity, duration, type of exercise and physical fitness, type of nutrition, mental and psychological states, and hormonal factors. Based on the results obtained, it can be said that aerobic periodic exercises can improve the performance of the elderly's cardiovascular system. Therefore, it can be suggested that the elderly should enjoy the benefits of physical activity and exercises to strengthen the cardiovascular system by performing varied periodic aerobic exercises with less fatigue. Acknowledgments This research was extracted from the MSc. thesis of the first author in the Department of Sport Sciences, Faculty of Human Sciences, Islamic Azad University of Bojnourd, Iran. Conflict of Interest The authors declared no conflicts of interest. Mohammadi R, et al. Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(1):

4 1 شماره 13. دوره بهار سالمند مردان اندوتلین- 1 و اکساید نیتریک سرمی سطح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر وزن اضافه با 3 حجازی کیوان 2 فتحی مهرداد * 1 محمدی رضا ایران. بجنورد اسالمی آزاد دانشگاه بجنورد واحد انسانی علوم دانشکده بدنی تربیت گروه 1- ایران. مشهد مشهد فردوسی دانشگاه ورزشی علوم دانشکده ورزشی فیزیولوژی گروه 2- ایران. مشهد توس عالی آموزش موسسه ورزشی علوم دانشکده ورزشی فیزیولوژی گروه مهر 13 دریافت: تاریخ 1396 بهمن 10 پذیرش: تاریخ کلیدواژهها: هوازی تناوبی تمرین اضافه با سالمند مردان اندوتلین- 1 وزن باشد. داشته ارزندهای و مهم نقش افراد قلبیعروقی آمادگی سطح ارتقای و سالمتی بهبود در میتواند مختلف بدنی فعالیتهای اهداف بود. وزن اضافه با سالمند مردان قلبیعروقی خطرزای عوامل برخی سطوح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر پژوهش این از هدف کنترل و ) 12 نفر( تجربی گروه دو در بدن توده نمایه اساس بر وزن اضافه با سالمند مرد 24 نیمهتجربی مطالعه این در ها روش و مواد و دسترس در نمونهگیری روش به 71/33±3/44 کنترل گروه و 73/50±3/34 هوازی تناوبی تمرین گروه در سنی دامنه با نفر( )12 هوازی تناوبی تمرینات انجام به دقیقه 60 تا 45 جلسه هر و هفته هر در روز سه هفته هشت مدت به آزمودنیها شدند. انتخاب هدفمند مقایسه 16 ویرایش SPSS نرمافزار از استفاده با شد. جمعآوری تمرینی مداخله پایان از پس و شروع از پیش خونی نمونه پرداختند. رد نتایج و شد محاسبه )MANOVA( کوواریانس تحلیل و همبسته تی ترتیب به آماری روش از بینگروهی و درونگروهی میانگینهای شدند. تجزیهوتحلیل 0/05<P معنیداری سطح شد منجر بدن چربی درصد و بدن توده نمایه وزن متغیرهای معنیدار کاهش به هوازی تناوبی تمرینی هفته هشت ها یافته در نیز اکساید نیتریک سطح )0/005=P(. یافت معنیدار کاهش دوره پایان در سرمی اندوتلین- 1 سطوح همچنین )0/05<P(. )0/05 P(. یافت معنیدار افزایش دوره پایان اندوتلین- 1 کاهش و اکساید نیتریک افزایش طریق از هوازی تناوبی تمرین هفته هشت که است آن از حاکی نتایج این گیری نتیجه هوازی تناوبی تمرینات از میشود پیشنهاد بنابراین باشد. مؤثر آتروسکلروز بیماری خطر کاهش و عروق و قلب سالمت بهبود در میتواند شود. استفاده آترواسکلروزیس بیماری بروز افزایش از ناشی سوء آثار از پیشگیری برای مقدمه جهان در مرگومیر عامل مهمترین قلبیعروقی بیماریهای از )یکی کلسترول تدریجی رسوب اثر بر بیماری این بروز است. داخلی دیواره در مواد و چربیها دیگر و خون( چربیهای انواع در هایی پالک ایجاد باعث و است بدن )شریان( سرخرگهای دیواره سختشدن و سفت تنگ به که میشود عروق این جدار خطرساز عوامل از بسیاری اگرچه ]1[. شد خواهد منجر رگها میشود زده تخمین است شده شناخته قلبیعروقی بیماریهای فوت بیماری این دلیل به 1995 سال در انسان میلیون 17 که ]2[. میدادند تشکیل مسن افراد را آنها بیشتر که کردهاند قلبیعروقی متابولیکی عملکرد در تغییر موجب سالمندی تحرک سن افزایش با که آنجا از میشود. عضالنی عصبی و تغییرات با عمده طور به روند این مییابد کاهش بدنی قلب سن افزایش با ]3[. است همراه بدن ترکیب در اساسی سلولهای اندازه افزایش علت به قلب عضله سفتشدن با مواجه سلولها این تعداد کاهش با همراه بطنها عضالنی میشود زیاد کالژن و سلولی بین ماتریکس همچنین میشود. ]4[. میشود فیبروز دچار قلب ماهیچه و رو این از است التهاب قلبیعروقی بیماریهای اغلب منشأ به مواد برخی مصرف نتیجه در آن آسیبهای و عروقی تحریکات طور به برشی فشار افزایش نظیر موارد پارهای در و مستقیم طور عروق آندوتلیال مولکولهای حساسیت افزایش سبب غیرمستقیم نوعی اندوتلین- 1 ]5[. میشود اکسید نیتریک و اندوتلین- 1 نظیر مسئول: نویسنده * فتحی مهرداد دکتر ورزشی. فیزیولوژی گروه ورزشی علوم دانشکده مشهد فردوسی دانشگاه مشهد نشانی: +98 )511( تلفن: mfathei@um.ac.ir الکترونیکی: پست 77

5 1 شماره 13. دوره بهار را آن اندوتلیال سلولهای که است عروق قوی منقبضکننده پپتید عروق اندوتلیال سلولهای در قوی انقباضی تأثیر و میکنند تولید و A نوع انسانی اندوتلین گیرنده نوع دو تاکنون ]6[. دارد انسان و قلب در بیشتر A اندوتلین شدهاند.گیرندههای شناخته B نوع واسطه گیرنده نوع این همچنین دارند. وجود عروق صاف عضالت نوع اندوتلین درصورتیکه است اندوتلین با عروق انقباض اصلی مرکزی عصبی سیستم کلیه در عمدتا دارد بیشتری توزیع که B نیتریک تولید موجب و میشود یافت عروق اندوتلیال سلولهای و اندوتلیوم از مترشحه مواد جمله از همچنین میشود] 7 [. اکسید و عروق دیواره سالمت حفظ در که است نیتریک اکسید عروق زیادی تأثیر عروق گشادکنندگی و تنگکنندگی عملکرد تنظیم آنزیم و دارد کیلودالتون 30 معادل وزنی نیتریک اکسید دارد. ]8[. میکند تولید را آن آرژنین ال- از سنتاز اکسید نیتریک کمتر سنین در تعدیل قابل خطر عوامل اثر در بیماری این رویداد خطر بدنی فعالیت فقدان که طوری به میشود ایجاد این میدهد. افزایش دوبرابر تا حداقل را قلبیعروقی بیماریهای جامعه سالمت برای جهانی مشکلی بیتحرکی که است حالی در ناتوانی و بیماری مرگومیر عمده علت بیتحرک زندگی است. فعالیت فقدان علت به مرگ میلیون دو حدود ساله هر است که همکاران و جارت زمینه این در ]9[. میافتد اتفاق جسمانی برای دقیقه 40 تا 30 جلسه هر هوازی تمرین جلسه 24 تأثیر صورت به MLSS صددرصد معادل شدت با هفته هشت مدت بررسی را یائسه زنان اکسیداتیو استرس پارامترهای فزاینده سیتولی خون فشار بدن وزن که رسیدند نتیجه این به کردند 37/7 افزایش همچنین یافت. معنیدار کاهش دیاستولی و cgmp غلظت در درصدی 30/8 و اکساید نیتریک در درصدی ADMA لپتین کورتیزول سطوح در معنیداری تغییر شد. دیده آلدوئید دی مالون سطوح در تغییری نشد. دیده بتا 1 اینترلوکین معنی افزایش اما نشد دیده دوره پایان در نیز کاتاالز و 1 )MDA( ]10[. کردند مشاهده موتاز دیس سوپراکسیداتیو در را داری با هوازی تمرینات هفته 16 بررسی با همکاران و کراسو مصرفی اکسیژن حداکثر درصد کم متفاوت شدتهای مدت برای مصرفی اکسیژن حداکثر درصد 65 تا 55 متوسط و با مرد 25 روی هفته در جلسه 3 و جلسه هر در دقیقه 30 تمرین که رسیدند نتیجه این به چاق و سال 52 سنی دامنه جسمانی آمادگی و بدن ترکیب در معنیداری عدمتغییر به متوسط شدت با تمرینات اجرای اما شد منجر شرکتکنندگان ]11[. شد منجر مردان در اکسید نیتریک افزایش به مشاورههای غذایی رژیمهای منظم بدنی فعالیتهای مداخله برای حال به تا که است راههایی جمله از درمانی دارو و بهداشتی اب ]12[. شدهاند مطرح قلبیعروقی بیماری درمان و پیشگیری تغییرات با که است زیستشناختی فرایندی سالمندی حال این در و قلبیعروقی بیماریهای جمله از انسان بدن در مشکالتی و است همراه کرونری عروق مشکالت و خون پرفشاری آنها رأس بیشتر میان این در کند. محدود را فرد زندگی است ممکن که و بدنی فعالیت روش درباره تندرستی علوم و بهداشتی متخصصان عالئم کاهش روش علمیترین و اصولیترین عنوان به غذایی رژیم شرکتکردن آنها ]13[. دارند نظر اتفاق قلبیعروقی بیماریهای بسیاری درمان و پیشگیری برای منظم بدنی فعالیتهای در شروع از قبل قلبیعروقی بیماریهای جمله از بیماریها از میکنند. پیشنهاد را تغذیهای و تمرینی مشاوره دارودرمانی تمرینات اثر اندکی مطالعات انجامشده بررسیهای به توجه با بنابراین کردهاند. بررسی را شاخصها این سطح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر بررسی تحقیق این از محقق هدف مردان قلبیعروقی خطرزای عوامل برخی سطوح بر هوازی تناوبی بود. وزن اضافه با سالمند مطالعه روش آزمودنیها هدف لحاظ از و باکنترل نیمهتجربی نوع از حاضر مطالعه نمونه شد. انجام پسآزمون و پیشآزمون طرح با که است کاربردی بجنورد شهرستان ساکن سالمند مرد 24 شامل تحقیق این آماری وزن اضافه معیار با و سال 79 تا 68 سنی دامنه با 1395 سال در کیلوگرم 30 تا 25 بین بدنی توده نمایه باید شرکتکنندگان بود. در انتخابی نمونهگیری روش به همچنین میداشتند. مترمربع بر نحوه و ماهیت با افراد نخست شدند. انتخاب هدفدار و دسترس مراجعهکنندگان بین از شدند. آشنا پژوهش اجرای با همکاری کردند کامل را بدنی و تندرستی پرسشنامه داوطلب نفر 100 برای شرایط حائز نفر 24 نامه پرسش تجزیهوتحلیل از پس و اخالقی مالحظات رعایت برای شدند. انتخاب پژوهش در شرکت قبیل از پژوهش اجرای مراحل تمام با آزمودنیها آشنایی ضمن تکمیل از قبل آزمایشگاهی ارزیابیهای و تمرینی برنامههای دریافتی اطالعات که شد داده توضیح آنها به رضایتنامه فرم در توانستند می آنها همچنین بود. خواهد محرمانه صورت به شوند. خارج مطالعه از مرحلهای هر در تمایل صورت دارو مصرفنکردن تندرستی پرسشنامه اساس بر سالمبودن تمرینی برنامه هیچ در شرکتنکردن و دخانیات عدماستعمال از تمرینات برنامه در شرکت از پیش ماه دو مدت به حداقل معیارهای ازجمله همچنین بود. تحقیق این به ورود معیارهای بیماریهای به ابتال شامل حاضر پژوهش از آزمودنیها خروج و خون فشار نورولوژیک اختالالت دیابت قلبیعروقی یا متوالی جلسه دو در مدنظر تمرینی برنامه در حضورنداشتن تحقیق شرایط اساس بر آزمودنیها بود. غیرمتوالی جلسه سه 1. Malondialdehyde وزن«اضافه با سالمند مردان اندوتلین- 1 و اکساید نیتریک سرمی سطح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر همکاران. و محمدی»رضا 78

6 1 شماره 13. دوره بهار امضا را رضایتنامه فرم و شرکت تحقیق در داوطلبانه صورت به از استفاده با افراد جسمانی فعالیت سطح پژوهش این در کردند. ]14[. شد مشخص 2 کیزر جسمانی فعالیت ارزیابی پرسشنامه کرد ارزیابی را جسمانی فعالیت الگوهای و عادات پرسشنامه این مراقبت و خانه امور به مربوط فعالیتهای بخش چهار شامل و در مشارکت و فعال زندگی عادات شغلی فعالیتهای خانواده از ابزار این 1999 سال در همکاران و 3 ورث آینس است. ورزش کردند تأیید سال سنی گروه زنان برای را اندازهگیری این اساس بر آمد. دست به کرونباخ 83/ =α آن درونی اعتبار و خود زندگی روزمره و عادی کارهای در زنانیکه پرسشنامه سال 3-5 یعنی نبودند ورزشکار و کمیداشتند جسمانی فعالیت جلسه یک از بیش اخیر ماه دو در و نداشتند منظم ورزشی سابقه سپس ]14[. شدند پژوهش وارد بودند نکرده ورزش هفته در هوازی تناوبی تمرین گروه دو به تصادفی طور به آزمودنیها مطالعه این در شدند. تقسیم نفر( )12 کنترل گروه و نفر( )12 ]15[ فلیس نمونه حجم برآورد معادله از نمونه حجم تعیین برای شد: استفاده 2σ 2 (z n= 1-a/2 +z 1-β )2 2(2.5) 2 (2+1.28) =11 ~ = d و 0/05 معادل آلفای و 0/8 آزمون توان معادله این در برآورد براساس شد. گرفته نظر در واحد پنج میانگین تغییرات احتیاط با که آمد دست به نفر 10/97 نمونه حجم صورتگرفته تحت سالمند مرد 12 داوطلب سالمند مردان میان از بیشتر شدند. انتخاب مداخله گروه عنوان بدن ترکیب قد طول ترتیب به بدن ترکیبات ارزیابی برای تحقیق این در حساسیت با آلمان( کشور )ساخت سکا قدسنج با آزمودنیها ژاپن( )مابیس- نواری متر با کمر و باسن محیط میلیمتر پنج چربی درصد و گرم صد حساسیت با وزن میلیمتر پنج دقت با کره 720-In body )مدل ایمپدنس بیوالکتریکال دستگاه با بدن متر به قد مجذور بر بدن وزن تقسیم از شد. اندازهگیری جنوبی( تمامی آمد. دست به مترمربع بر کیلوگرم حسب بر بدن توده نمایه ساعت چهار از آزمودنیها که شد انجام حالی در اندازهگیریها حد تا و بودند کرده خودداری آشامیدن و خوردن از آزمون از قبل بود. شده تخلیه آنها روده و معده مثانه ممکن خونی نمونه وهله دو در آزمایشگاهی علوم مجرب کارشناسان از یکی در آزمودنی از یک هر چپ دست سیاهرگ از خونی نمونههای شروع از پیش ساعت 48 در استراحت حالت در و نشسته وضعیت جمعآوری را تمرین جلسه آخرین از بعد ساعت 48 و تمرینات از خون سیسی پنج تمرین از پس و پیش نوبت دو هر در کرد. درجه 18- دمای در نمونهها و شد گرفته بازویی آنتیکوبیتال ورید روش از اندوتلین- 1 میزان تعیین برای شدند. فریز سانتیگراد همچنین شد. استفاده ژاپن شرکت ساخت کازابایو کیت و االیزا زالبیو کیت از استفاده با نیز سرم )NO( اکساید نیتریک سطوح شد. سنجیده آلمان کشور ساخت تمرینی برنامه به هوازی تناوبی تمرینات شامل ورزشی فعالیت تحقیق این در مدت به جلسه هر و جلسه سه هفته هر در و هفته هشت مدت گرمکردن شامل شدید تناوبی تمرین برنامه بود. دقیقه 60 تا 45 سپس و دقیقه 10 مدت به نرمشی و کششی حرکات انواع با هر میان فعال استراحت دقیقه دو با شدید تناوبی حرکات اجرای اصل گرفتن نظر در با و مشکل به ساده از تمرینی برنامه بود. ست شد. اجرا تمرین شدت افزایش با و بار اضافه سه اول هفته در بود: صورت این به شدید تناوبی تمرین الگوی با ذخیره قلب ضربان درصد 90 شدت با دقیقه چهار اجرای وهله دقیقه چهار اجرای وهله چهار دوم هفته فعال ریکاوری دقیقه دو فعال ریکاوری دقیقه دو با ذخیره قلب ضربان درصد 90 شدت با ضربان درصد 90 شدت با دقیقه چهار اجرای وهله پنج سوم هفته وهله شش چهارم هفته فعال ریکاوری دقیقه دو با ذخیره قلب دو با ذخیره قلب ضربان درصد 90 شدت با دقیقه چهار اجرای دقیقه چهار اجرای وهله هفت پنجم هفته فعال ریکاوری دقیقه فعال ریکاوری دقیقه دو با ذخیره قلب ضربان درصد 90 شدت با درصد 90 شدت با دقیقه چهار اجرای وهله هشت ششم هفته شش هفتم هفته فعال ریکاوری دقیقه دو با ذخیره قلب ضربان ذخیره قلب ضربان درصد 90 شدت با دقیقه چهار اجرای وهله چهار اجرای وهله پنج هشتم هفته و فعال ریکاوری دقیقه دو با ریکاوری دقیقه دو با ذخیره قلب ضربان درصد 90 شدت با دقیقه کشور ساخت )پ الر سنج ضربان با تمرین شدت شد. انجام فعال دوره طول در فعالیتی هیچ کنترل گروه ]16[. شد کنترل فنالند( داشتند(. غیرفعال زندگی )شیوه بودند غیرفعال و نداشتند تحقیق اب جمعآوریشده دادههای پژوهش اجرایی مرحله پایان در از پس شدند. تجزیهوتحلیل 16 ویرایش SPSS افزار نرم کمک آماری آزمون از استفاده با دادهها نظری توزیع عادیبودن تأیید برای لوین آزمون توسط واریانسها همگنی و 4 شاپیروویلک آزمون از ترتیب به بینگروهی و درونگروهی میانگینهای مقایسه )MANOVA( کوواریانس تحلیل و وابسته استیودنت تی آماری رد 0/05 سطح با معنیداری تصمیمگیری معیار شد. استفاده شد. گرفته نظر 4. Shapiro Wilk Test 2. Kaiser Physical Activity Survey 3. Ains worth 79 وزن«اضافه با سالمند مردان اندوتلین- 1 و اکساید نیتریک سرمی سطح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر همکاران. و محمدی»رضا

7 1 شماره 13. دوره بهار یافتهها جدول در کنترل و تجربی گروه آزمودنیهای مشخصات تفاوت جدول این نتایج اساس بر است. شده داده نشان 1 شماره اندوتلین- 1 بدن توده نمایه وزن قد شاخصهای بین معنیداری نداشت. وجود تجربی و کنترل گروه دو در اکساید نیتریک و داد نشان وابسته t نتایج 2 شماره جدول یافتههای اساس بر بدن توده نمایه )0/03=P( 77/67 به 78/16 از بدن وزن مقادیر به 44/71 از بدن چربی درصد )0/02=P( 28/26 به 28/43 از )P=0/001( 3/86 به 4/17 از اندوتلین- 1 )P=0/006( 43/16 تمرین گروه در )0/001=P( 3/76 به 3/34 از اکساید نیتریک و اساس بر همچنین بود. معنیدار آماری لحاظ به هوازی تناوبی تغییرات داد نشان کوواریانس تحلیل نتایج جدول این نتایج نمایه )0/02=P( بدن وزن متغیر در بینگروهی میانگینهای اندوتلین- 1 )0/01=P( بدن چربی درصد )0/01=P( بدن توده آماری لحاظ به )0/001=P( اکساید نیتریک و )0/003=P( بود. معنیدار بحث تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر مقایسه حاضر مطالعه از هدف با مردان قلبیعروقی خطرزای عوامل برخی سطوح بر هوازی حاضر پژوهش از بهدستآماده نتایج اساس بر بود. وزن اضافه نمایه بدن وزن معنیدار کاهش به هوازی تناوبی تمرینات برنامه نتایج این شد. منجر تجربی گروه در بدن چربی درصد و بدن توده عبارتی به ]17[. دارد همخوانی همکاران و ایروینگ یافتههای با میتواند هوازی تناوبی تمرینات خصوص به منظم بدنی تمرینات آنها قلبیعروقی سیستم کارایی و کاهش را افراد بدنی ترکیبات بر داللت حاضر تحقیق از بهدستآمده نتایج دهد. افزایش را ترکیب و وزن کنترل بر مناسب شدت با منتخب تمرینات نقش بدنی فعالیت مدت و شدت نوع البته دارد. آزمودنیها بدنی اثرگذاری نوع در میتوانند که هستند مهمی متغیرهای منتخب خصوص این در کنند. دخالت شاخصها روی بر بدنی فعالیت دالیل میتوان پژوهش این و تحقیقات نتایج بین اختالف برای باشد. بدنی فعالیت نوع میتواند آن مهم دلیل کرد. ذکر مختلفی درک موضوعی چنین به فیزیولوژیکی سازگاریهای جمله از عضالت عملکرد برای الزم انرژی آنها با که است مکانیسمهایی میشود. گرفته خدمت به به زمان و حجم محققان توصیههای به توجه با که آنجا از هوازی صورت به فعالیت برنامه که بود شده گرفته نظر در نحوی اسیدهای مذکور فعالیت حین در که میرود انتظار گیرد صورت باعث و شود استفاده عضله با اصلی سوخت عنوان به چرب که تحقیق ماهیت به توجه با بنابراین شود. بدن چربی کمشدن میشود محسوب آن کاهش در عامل اصلیترین است هوازی روزانه فعالیت تغذیه مانند گوناگون متغیرهای دخالت ولی زا میتواند تحقیق شروع از قبل آنها ارائه وضعیت و آزمودنیها صورتگرفته مطالعات اساس بر باشد. نتایج تفاوت دیگر دالیل درباره اما مییابد بهبود هوازی تمرینات از استفاده با وزن کاهش بدن چربی کاهش برای مهمی محرک تمرین مدت یا شدت اینکه تمرین دوره شروع در واریانسها بودن همگن فرض بررسی برای مستقل T آزمون نتایج همچنین و معیار انحراف میانگین 1. جدول F تنسنجی اندازههای گروهها معیار انحراف میانگین± واریانسها برابری تعیین برای لون آزمون P /92±4/90 167/33±4/31 قد )سانتیمتر( هوازی تناوبی تمرین کنترل 0/52 0/41 78/16±4/80 78/72±4/42 وزن )کیلوگرم( هوازی تناوبی تمرین کنترل 0/36 0/84 28/43±2/05 28/14±1/77 بدن توده نمایه مترمربع( )کیلوگرم/ هوازی تناوبی تمرین کنترل 0/90 0/11 4/17±0/68 4/71±0/65 اندوتلین- 1 لیتر( میلی در )پیکوگرم هوازی تناوبی تمرین کنترل 0/48 0/50 3/34±0/29 3/53±0/35 اکساید نیتریک لیتر( بر )میکرومول هوازی تناوبی تمرین کنترل وزن«اضافه با سالمند مردان اندوتلین- 1 و اکساید نیتریک سرمی سطح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر همکاران. و محمدی»رضا 80

8 بهار دوره 13. شماره 1 جدول 2. مقایسه تغییرات واریانس درون گروهی و بین گروهی اندوتلین- 1 نیتریک اکساید و ترکیب بدن مردان سالمند دارای اضافه وزن تغییرات *** ** درون گروه بین گروه P P 0/03 0/027 0/40 متغیرها وزن بدن )کیلوگرم( گروهها تجربی کنترل پیش آزمون )میانگین و انحراف استاندارد( پس آزمون )میانگین و انحراف استاندارد( 77/67±4/50 78/88±4/73 78/16±4/80 78/72±4/42 0/008 0/02 0/36 28/26±2/13 28/20±1/92 28/43±2/05 28/14±1/77 نمایه توده بدن )کیلوگرم بر مترمربع( تجربی کنترل 0/02 0/006 0/95 43/16±2/63 44/80±5/39 44/71±2/38 44/83±4/84 درصد چربی بدن )درصد( تجربی کنترل 0/001 0/ 001 0/19 3/86±0/71 4/80±0/54 4/17±0/68 4/71±0/65 اندوتلین- 1 )پیکوگرم در میلی لیتر( تجربی کنترل 0/002 0/001 0/21 3/76±0/41 3/40±0/33 3/34±0/29 3/53±0/35 نیتریک اکساید )میکرومول بر لیتر( تجربی کنترل معنیدار بودن * معنی داری در سطح 0/05>P ** آزمون تی همبسته *** آزمونی تحلیل کوواریانس است همچنان بحث وجود دارد ]18[. با بررسی برنامههای تمرینی در مطالعات کاهش وزن مشخص شد در شدتهای تمرینی یکسان حجم تمرینی بیشتر به کاهش بیشتر وزن بدن منجر میشود ]20 19[. گزارش شده است تمرین شدید باعث کاهش اشتها و افزایش میزان متابولیک استراحتی میشود و در نهایت افزایش تعادل منفی انرژی را به همراه دارد ]20[. بنابراین با کنترل حجم تمرین میتوان اثر شدت تمرین را که بعد دیگر تمرین است بررسی کرد. اما تمرین با شدت کم در مقایسه با شدت زیاد موجب کاهش چربی بدنی بیشتری میشود. نشان داده شده است فعالیت لیپولیتیکی در ذخایر چربی مختلف )زیرپوستی یا داخل شکمی( ناهمگن است. بافت چربی درون شکمی از نظر فعالیت لیپولیتیکی فعالترین ذخیره بافت چربی است ]21[. با وجود سرعت زیاد فعالیت لیپولیتیکی چربی داخل شکمی بعید است که در فراهمکردن اسیدهای چرب برای اکسایش عضله در طول تمرین سهم مهمی داشته باشد. بنابراین اغلب اسیدهای چربی که وارد گردش خون میشوند از بافت چربی زیرپوستی استخراج میشوند. مقادیر اسیدهای چرب آزادشده از بافت چربی باالتنه بیش از پایین تنه است] 22 [. همچنین فعالیت لیپولیتیکی در قسمتهای مختلف چربی زیرپوستی بدن ناهمگن است. در طول تمرین استقامتی با شدت متوسط حدود نیمی از اسیدهای چرب مورد نیاز را بافت چربی زیرپوستی تأمین میکند که سهم چربی زیرپوستی باالتنه بیش از پایینتنه است ]23[. یافتههای تحقیق نشان داد هشت هفته تمرینات تناوبی هوازی به کاهش معنیدار سطوح اندوتلین- 1 سرمی آزمودنیها در پایان دوره منجر شد. نتایج پژوهش حاضر با یافتههای قهرمانی مقدم و همکاران و مائد و همکاران همخوانی دارد ]25 24[. اما با نتایج ماراتلی 5 و همکاران مبنی بر کاهش یافتن سطوح اندوتلین- 1 سرمی همخوانی ندارد ]26[. قهرمانیمقدم و همکاران با بررسی اثر هشت هفته تمرین هوازی بر سطح سرمی اندوتلین- 1 و مالون دی آلدئید زنان بیش از 60 سال غیرفعال به این نتیجه رسیدند که اندوتلین- 1 سرمی گروه مداخله پس از هشت هفته تمرین هوازی کاهش معنیدار یافت ]24[. مائد و همکاران با بررسی اثر هشت هفته تمرین تمرین هوازی بر سطح لیپیدهای پالسمایی و اندولین- 1 در 16 مرد میان سال به این نتیجه رسیدند که سطح اندوتلین- 1 در پایان دوره تمرینی کاهش معنیدار یافت ]25[. ماراتلی و همکاران در مطالعهای که برای بررسی مقایسه سطح اندوتلین- 1 پالسما در گروه بیماران با پوکی استخوان و افراد سالم انجام دادند به این نتیجه رسیدند که تفاوتهای معنیداری در سطوح اندوتلین- 1 پالسما بین گروههای ورزش و کنترل وجود ندارد ]26[. از دالیل تناقض یافتهها میتواند متفاوتبودن برنامههای تمرینی نوع آزمودنیها و به ویژه مدتزمان تمرینها باشد. همچنین به نظر میرسد تنظیم هورمونهای تروپیک بدن بر اثر فعالیت بدنی یا تغییرات در وزن بدن و کل توده چربی و نیز افزایش قدرت و توان عضالت اسکلتی اطراف عروق خونی همگی باعث کاهش نیاز بدن به عملکرد سلولهای اندوتلیال عروق 5. Muratli 81»رضا محمدی و همکاران. تأثیر هشت هفته تمرین تناوبی هوازی بر سطح سرمی نیتریک اکساید و اندوتلین- 1 مردان سالمند با اضافه وزن«

9 1 شماره 13. دوره بهار می کاهش سلولها این از مترشحه مواد نتیجه در که میشود در اندوتلین- 1 غلظت کاهشیافتن اینکه به توجه با ]27[. یابد و قلبی بیماریهای خون فشار سطوح کاهش به احتماال خون ایسکمی از مانع همچنین و میشود منجر شرایین تصلب خطر عوامل اندوتلین- 1 تولید در که آنجایی از و میشود کلیه آنژیوتانسیون 2 مانند عصبیخونی فاکتورهای همچون مختلفی خود نامبرده عوامل بنابراین دارند نقش وازوپروسین و آرژنین این از یابند] 28 [. کاهش هوازی تمرین تأثیر تحت است ممکن آزادسازی و تولید تحریک با یا مستقیم اثر با آنژیوتانسین 2 رو اعصاب ازانتهای سیناپسی پیش ناحیه )از نفرین نوراپی موجب عروق اندوتلیوم در 1 اندوتلین تولید با و آدرنرژیک( صورتگرفته مطالعات اساس بر میشود. رگها شدید انقباض کاهش 2 آنژیوتانسین منظم هوازی فعالیتهای انجامدادن با رد 1 اندوتلین تولید بر میتواند عامل این که یافت معنیدار ]28[. باشد تأثیرگذار عروق اندوتلیوم افزایش به هوازی تناوبی تمرینات داد نشان حاضر تحقیق نتایج این شد. منجر وزن اضافه با مردان اکساید نیتریک معنیداری با اما دارد] 11 [. همخوانی همکاران و کراسو های یافته با نتایج نیتریک یافتن افزایش بر مبنی همکاران و 6 رادووانیک یافتههای هفته 16 همکاران و 7 کراسو ]29[. ندارد همخوانی اکساید حداکثر درصد کم متفاوت شدتهای با هوازی تمرینات حداکثراکسیژن درصد 65 تا 55 متوسط و مصرفی اکسیژن هر در جلسه 3 و جلسه هر در دقیقه 30 مدت برای مصرفی دادند. انجام چاق و سال 52 سنی دامنه با مرد 25 روی هفته معنیداری تغییر عدم به تمرین که رسیدند نتیجه این به آنها اما شد منجر شرکتکنندگان جسمانی آمادگی و بدن ترکیب در اکساید نیتریک بهبود به باعث متوسط شدت با تمرینات اجرای ]11[. شد مردان در دورهای تمرینات هفته چهار اثر بررسی با همکاران و رادووانیک 20 سنی دامنه با زن جودوکار 10 در جودو مسابقات از قبل تغییر که رسیدند نتیجه این به سال 11 ورزشی سابقه با سال دی مالون همچون اکسیداتیو استرس پارامترهای در معنیداری نشد دوره پایان در کربونیل و کاتاالز اکساید نیتریک آلدوئید انقباض طی عضالنی تارهای و عضالنی عروق آندوتلیوم ]29[. نیروهای افزایش عبارتی به یا باال خون جریان به پاسخ در و را نیتریک اکسید موضعی طور به استرس( )شیر همودینامیکی آنژیوژنز و آرتریوژنز سبب عمده بطور استرس شیر میکنند. ترشح حاد افزایش که رسد می نظر به ]30[. شود می دوتایی تقسیم عروق اتساعکنندههای ترشح موجب بیشتر استرس شیر فوری و اما میشوند. متسع عروق طریق این از و میشود NO ویژه به افزایش ویژه به ساختاری تغییر سبب شیراسترس مزمن افزایش فعالسازی طریق از شیراسترس میشود. عروق هایپرتروفی و قطر افزایش تولید موجب پتاسیمی کانالهای ویژه به یونی کانالهای فعالسازی موجب تغییرات ] 31 [.این میشود نیتریک یافتهاکسید VEG- بهویژه رشدی فاکتورهای کینازی تیروزین گیرندههای از اکساید نیتریک میشود. Tie-2 گیرنده شدن فسفریله و FR-2 میشود. سنتز سلولی مختلف انواع توسط ال-آرژنین آمینواسید عروقی آندوتلیال های سلول در نیتریک اکسید تولید اصلی منبع شود می فعال شیراسترس و ورزشی تمرین طی که است Enos g )پروتئین مکانیکی حسگرهای بر تأثیر با شیراسترس ]32[. قرار اندوتلیال سلولهای غشای در که اینتگرین( و یونی کانالهای مسیرهای یعنی مکانیکی پیام انتقال مسیر چهار طریق از دارند HSP-( گرمایی شوک پروتئین MEK c-src و ERK Ras Raf افزایش با )HIF-1( یک هایپوکسی القای قابل فاکتور مسیر و 90( میشود NO تولید نهایتا و enos فعالسازی موجب VEGF تولید برای احتمالی فیزیولوژیک های محرک جمله از ]33[. شده شناخته رگ مجرای در خون جریان افزایش اکسیدنیتریک و سنتاز اکسیدنیتریک افزایش موجب آن حاد اثر در که است است. فشار سازی متعادل برای عروق اتساع تعدیل اینکه دلیل به که میکند تقویت را احتمال این یافتهها این پرضربانی و نبض فشار افزایش سبب مکرر طور به منظم تمرین اکسید زیستی دسترسبودن در میتواند نتیجه در شود می متعددی مطالعات این بر عالوه ]8[. دهد افزایش را نیتریک اندوتلیالی سنتاز اکسیدنیتریک آنزیم و HSP-90 بین تعامل بر سلولی داخل محافظ عنوان به که HSP-90 شدهاند. متمرکز اندوتلیال سلولهای جمله از سلولها بیشتر در میکند عمل جمله از مختلفی محرکهای به پاسخ در و دارند وجود و آزاد رادیکالهای تولید و مکانیکی ضربههای و استرسها عامل نیز ورزشی تمرین و میشوند آزاد اکسایشی آسیب راستا این در ]34[. است. HSP برای فیزیولوژیکی تحریکی اندوتلیالی سنتاز اکسیدنیتریک آنزیم افزایش موجب HSP-90 اثر در ایجادشده تحریک به پاسخ در اندوتلیال سلولهای در عملکرد بهبود در ورزشی تمرینات نتیجه در و میشود تمرین ]35[. دارند تأثیر عروقی اندوتلیال رژیم همچون محدودیتهایی با مطالعه این اینکه به توجه با تعداد بدنی فعالیت به گوناگون سازگاری پاسخهای متنوع غذایی تحقیق در شرکت از آنها از بعضی انصراف دلیل به آزمودنیها کم را احتیاط جانب نتیجه در بود روبهرو فردی تفاوتهای و حاضر کرد. رعایت باید بیشتر نهایی نتیجهگیری هوازی تناوبی تمرین هفته هشت که گفت میتوان کلی طور به بهبود در اندوتلین- 1 کاهش و اکساید نیتریک افزایش طریق از مؤثر آتروسکلروز بیماری خطر کاهش و عروق و قلب سالمت.6 Radovanovic 7. Krause وزن«اضافه با سالمند مردان اندوتلین- 1 و اکساید نیتریک سرمی سطح بر هوازی تناوبی تمرین هفته هشت تأثیر همکاران. و محمدی»رضا 82

10 بهار دوره 13. شماره 1 است. از این رو میتوان پیشنهاد کرد سالمند با انجام تمرینات تناوبی هوازی متنوع با خستگی کمتر از فواید فعالیت بدنی و ورزش برای تقویت دستگاه قلب و عروق بهرهمند شود. تشکر و قدردانی مقاله حاضر برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد آقای رضا محمدی است که در جلسه گروه دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد واحد بجنورد تحت کد ثبت شده است. مراتب سپاس و قدردانی خود را از تمامی کسانی که ما را در انجام این پژوهش یاری دادند اعالم میکنیم. این مقاله با حمایت مالی دانشگاه آزاد بجنورد انجام شده است و تضاد منافعی وجود ندارد. 83»رضا محمدی و همکاران. تأثیر هشت هفته تمرین تناوبی هوازی بر سطح سرمی نیتریک اکساید و اندوتلین- 1 مردان سالمند با اضافه وزن«

11 Spring Vol 13. Num 1 References [1] Kim DY, Jung SY. Effect of aerobic exercise on risk factors of cardiovascular disease and the apolipoprotein B/apolipoprotein a-1 ratio in obese woman. Journal of Physical Therapy Science. 2014; 26(11): doi: /jpts [2] Puska P, Norrving B, Mendis S. Global atlas on cardiovascular disease prevention and control. Geneva: World Health Organization; [3] Mir E, Attarzadeh Hosseini SR, Hejazi K, Mir Sayeedi M. [Effect of eight weeks of endurance and resistance training on serum adiponectin and Insulin resistance index of inactive elderly men (Persian)]. Journal of Gorgan University of Medical Sciences. 2016; 18(1): [4] Olivetti G, Giordano G, Corradi D, Melissari M, Lagrasta C, Gambert SR, et al. Gender differences and aging: Effects on the human heart. Journal of the American College of Cardiology. 1995; 26(4): doi: / (95) [5] Miyauchi T, Masaki T. Pathophysiology of endothelin in the cardiovascular system. 1999; 61(1): doi: /annurev. physiol [6] Guang-da X, Yun-lin W. Regular aerobic exercise training improves endothelium-dependent arterial dilation in patients with impaired fasting glucose. Diabetes Care. 2004; 27(3): doi: /diacare [7] Zhang W, Li XJ, Zeng X, Shen DY, Liu CQ, Zhang H-J, et al. Activation of nuclear factor-κb pathway is responsible for tumor necrosis factor-α-induced up-regulation of endothelin B2 receptor expression in vascular smooth muscle cells in vitro. Toxicology Letters. 2012; 209(2): doi: /j.toxlet [8] Green DJ, Maiorana A, O Driscoll G, Taylor R. Effect of exercise training on endothelium-derived nitric oxide function in humans. The Journal of Physiology. 2004; 561(1):1 25. doi: /jphysiol [9] Franke WD, Anderson DF. Relationship between physical activity and risk factors for cardiovascular disease among law enforcement officers. Journal of Occupational and Environmental Medicine. 1994; 36(10): doi: / [10] Jarrete AP, Novais IP, Nunes HA, Puga GM, Delbin MA, Zanesco A. Influence of aerobic exercise training on cardiovascular and endocrine-inflammatory biomarkers in hypertensive postmenopausal women. Journal of Clinical & Translational Endocrinology. 2014; 1(3): doi: /j.jcte [11] Krause M, Rodrigues-Krause J, O Hagan C, Medlow P, Davison G, Susta D, et al. The effects of aerobic exercise training at two different intensities in obesity and type 2 diabetes: implications for oxidative stress, low-grade inflammation and nitric oxide production. European Journal of Applied Physiology. 2013; 114(2): doi: /s [12] Buttar HS, Li T, Ravi N. Prevention of cardiovascular diseases: Role of exercise, dietary interventions, obesity and smoking cessation. Experimental & Clinical Cardiology. 2005; 10(4): PMCID: PMC [13] Kromhout D. Prevention of coronary heart disease by diet and lifestyle: evidence from prospective cross-cultural, cohort, and intervention studies. Circulation. 2002; 105(7): doi: / hc [14] Sternfeld B, Ainsworth BE, Quesenberry CP. Physical activity patterns in a diverse population of women. Preventive Medicine. 1999; 28(3): doi: /pmed [15] Bartlett JE, Kotrlik JW, Higgins CC. Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal. 2001; 19(1): [16] American College of Sports Medicine. ACSM s guidelines for exercise testing and prescription. Philadelphia, Pennsylvania: Lippincott Williams & Wilkins; [17] Irving BA, Davis CK, Brock DW, Weltman JY, Swift D, Barrett EJ, et al. Effect of exercise training intensity on abdominal visceral fat and body composition. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2008; 40(11): doi: /mss.0b013e d40 [18] Donnelly J, Smith B, Jacobsen D, Kirk E, Dubose K, Hyder M, et al. The role of exercise for weight loss and maintenance. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology. 2004; 18(6): doi: /s (04) [19] Slentz CA, Duscha BD, Johnson JL, Ketchum K, Aiken LB, Samsa GP, et al. Effects of the amount of exercise on body weight, body composition, and measures of central obesity. Archives of Internal Medicine. 2004; 164(1):31. doi: /archinte [20] Marra CC, Bottaro MM, Oliveira RJ, Novaes JS. Effect of moderate and high intensity aerobic exercise on body composition in over weight men. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2003; 35(Supplement 1):S308. doi: / [21] De Glisezinski I, Moro C, Pillard F, Marion-Latard F, Harant I, Meste M, et al. Aerobic training improves exercise-induced lipolysis in SCAT and lipid utilization in overweight men. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism. 2003; 285(5):E984 E990. doi: /ajpendo [22] Martins C, Morgan LM, Bloom SR, Robertson MD. Effects of exercise on gut peptides, energy intake and appetite. Journal of Endocrinology. 2007; 193(2): doi: /joe [23] Horowitz JF. Fatty acid mobilization from adipose tissue during exercise. Trends in Endocrinology & Metabolism. 2003; 14(8): doi: /s (03) [24] Ghahremani Moghaddam M, Hejazi K. [Effect of aerobic training on Endothelin-1 and Malondialdehyde in inactive elderly women (Persian)]. Journal of Gorgan University of Medical Sciences. 2016; 18(3): [25] Maeda S, Tanabe T, Miyauchi T, Otsuki T, Sugawara J, Iemitsu M, et al. Aerobic exercise training reduces plasma endothelin-1 concentration in older women. Journal of Applied Physiology. 2003; 95(1): doi: /japplphysiol [26] Muratli HH, Çelebi L, Hapa O, Biçimoğlu A. Comparison of plasma endothelin levels between osteoporotic, osteopenic and normal subjects. BMC Musculoskeletal Disorders. 2005; 6(1):49. doi: / [27] Donato A, Lesniewski L, Delp M. he effects of aging and exercise training on endothelin-1 vasoconstrictor responses in rat skeletal muscle arterioles. Cardiovascular Research. 2005; 66(2): doi: /j.cardiores [28] Suen RS, Rampersad SN, Stewart DJ, Courtman DW. Differential roles of endothelin-1 in angiotensin II-induced atherosclerosis and aortic aneurysms in apolipoprotein E-null mice. The Ameri- Mohammadi R, et al. Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(1):

12 Spring Vol 13. Num 1 can Journal of Pathology. 2011; 179(3): doi: /j.ajpath [29] Radovanovic D, Stankovic N, Ponorac N, Nurkic M, Bratic M. Oxidative stress in young judokas: effects of four week pre-competition training period. Archives of Budo. 2012; 8: doi: /aob [30] Egginton S. Unorthodox angiogenesis in skeletal muscle. Cardiovascular Research. 2001; 49(3): doi: /s (00) [31] Cunningham KS, Gotlieb AI. The role of shear stress in the pathogenesis of atherosclerosis. Laboratory Investigation. 2004; 85(1):9 23. doi: /labinvest [32] Higashi Y, Yoshizumi M. Exercise and endothelial function: Role of endothelium-derived nitric oxide and oxidative stress in healthy subjects and hypertensive patients. Pharmacology & Therapeutics. 2004; 102(1): doi: /j. pharmthera [33] Harrison Dg, Widder J, Grumbach I, Chen W, Weber M, Searles C. Endothelial mechanotransduction, nitric oxide and vascular inflammation. Journal of Internal Medicine. 2006; 259(4): doi: /j x [34] Irani K. Oxidant signaling in vascular cell growth, death, and survival: A review of the roles of reactive oxygen species in smooth muscle and endothelial cell mitogenic and apoptotic signaling. Circulation Research. 2000; 87(3): doi: /01. res [35] Xu Q. Role of heat shock proteins in atherosclerosis. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 2002; 22(10): doi: /01.atv Mohammadi R, et al. Effect of Eight-Weeks Aerobic Training on Serum Levels of Nitric Oxide and Endothelin-1 in Overweight Elderly Men. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(1):74-85.