Μηχανικά και ηλεκτρικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Αντικειμενική ακουομετρία & ακουστική νευροπάθεια

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μηχανικά και ηλεκτρικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Αντικειμενική ακουομετρία & ακουστική νευροπάθεια"

Transcript

1 Μηχανικά και ηλεκτρικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Αντικειμενική ακουομετρία & ακουστική νευροπάθεια ΑΝΕΣΤΗΣ ΨΗΦΙ ΗΣ Αν. Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας ΑΠΘ, Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Περίληψη Η διευκρίνιση και ερμηνεία των μηχανικών φαινομένων της περιφερικής ακουστικής λειτουργίας, όπως η ενίσχυση της μηχανικής πίεσης από το μέσο ους, η ενίσχυση και ο μετασχηματισμός της μηχανικής ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια, ο λεπτός συντονισμός και η ανάλυση των συχνοτήτων από τον κοχλία, οδήγησαν στη κατασκευή της γέφυρας ακουστικής αντίστασης, με την οποία επιτυγχάνεται η τυμπανομετρία και η μέτρηση των ακουστικών αντανακλαστικών. Η διευκρίνιση της ηλεκτρομηχανικής δραστηριότητας των έξω τριχωτών κυττάρων, οδήγησε στην ανακάλυψη της κοχλιακής αντήχησης και στην κατασκευή της μεθόδου ανάλυσης των ωτοακουστικών εκπομπών για την αντικειμενική μέτρηση της κοχλιακής λειτουργίας. Η διευκρίνιση των ηλεκτροφυσιολογικών φαινομένων του κοχλία -κοχλιακό και αθροιστικό δυναμικό- και της ακουστικής νευρικής οδού -δραστικό νευρικό δυναμικό, νευρικά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους και φλοιού-, οδήγησαν στην κατασκευή της ηλεκτροκοχλιογραφίας και των ακουστικών προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους και του φλοιού, για την αντικειμενική εκτίμηση της ανατομικής ακεραιότητας και της φυσιολογικής λειτουργίας του ακουστικού συστήματος. Η αντικειμενική ακουομετρία μετέβαλε την κλασική αντίληψη στη διάκριση της βαρηκοΐας, ως αγωγιμότητας και νευροαισθητήρια, στη νέα αντίληψη για τη διάκριση της βαρηκοΐας, ως αγωγιμότητας, αισθητήρια, νευρική-περιφερική ή κεντρική. Η τυμπανομετρία, η μέτρηση των ακουστικών αντανακλαστικών και η ανάλυση των ωτοακουστικών εκπομπών αποτελούν σήμερα την αντικειμενική τριάδα της βασικής ακουομετρικής εξέτασης. Η εξέταση των ακουστικών προκλητών δυναμικών σε συνδυασμό με την ανάλυση των ωτοακουστικών εκπομπών συμβάλλει καθοριστικά στην πρώιμη διάγνωση της παιδικής βαρηκοΐας και στη νευροακουολογική διάγνωση. Η συμβολή των δύο μεθόδων είναι επίσης καθοριστική στη διάγνωση της ακουστικής νευροπάθειας. Οι μέθοδοι της υποκειμενικής ακουομετρίας -τονική και ομιλητική ακουομετρία- δεν έχουν χάσει την κλινική τους αξία, η οποία παραμένει μοναδική και αναντικατάστατη σε περιπτώσεις όπως είναι η εκτίμηση του τονικού και ομιλητικού ακουστικού ουδού και η εκτίμηση της διακριτικής ικανότητας στην ομιλία. Λέξεις κλειδιά: Κοχλιακό μικροφωνικό, αθροιστικό δυναμικό, σύνθετο δραστικό δυναμικό, αντικειμενικές μετρήσεις, ακουστική νευροπάθεια. Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: 2006, Τεύχος 24 (Aπρίλιος-Μάιος-Ιούνιος) σελίδες Η διαγνωστική ακουολογική μεθοδολογία, ωθούμενη από τα νέα δεδομένα των μηχανισμών της ακοής, πέρασε από την «κλασική αντίληψη» της υποκειμενικής ακουομετρίας στη «σύγχρονη αντίληψη» της αντικειμενικής ακουομετρίας. Σύμφωνα με την «κλασική αντίληψη» υπάρχουν δύο τύποι οργανικής βαρηκοΐας: Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας, η οποία είναι θεραπεύσιμη, είτε με φαρμακευτική είτε με χειρουργική θεραπεία και η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα, η οποία δεν είναι ιάσιμη και μπορεί να υποβοηθηθεί, λίγο ή πολύ, με την ακουστική ενίσχυση που παρέχουν τα ακουστικά βαρηκοΐας και τα κοχλιακά εμφυτεύματα. Η διάκριση της βαρηκοΐας βασιζόταν κάποτε στους τονοδότες και στην τονική και ομιλητική ακουομετρία. Η γνώση της μικροσκοπικής δομής και των μοριακών βιολογικών μηχανισμών, της μικρο-μηχανικής και της ηλεκτροφυσιολογίας του κοχλία οδήγησε στη «σύγχρονη αντίληψη» των διαφόρων τύπων κοχλιακής βαρηκοΐας. Οι τύποι αυτοί δε μπορούν να αξιολογηθούν μόνο με το τονικό ακουόγραμμα, όταν έχει την ίδια απεικόνιση, αλλά μπορούν να διακριθούν από το συνδυασμένο αποτέλεσμα της «βασικής ακουομετρικής τριάδας», που απαρτίζεται από την τυμπανομετρία, τα ακουστικά αντανακλαστικά και τις ωτοακουστικές εκπομπές 1. Η χρησιμότητα της «ακουομετρικής τριάδας» της σύγχρονης διαγνωστικής ακουομετρίας γίνεται φανερή από τη θεώρηση και ερμηνεία των μηχανικών και των ηλεκτρομηχανικών φαινομένων της λειτουργίας του περιφερικού ακουστικού οργάνου, που άγουν τα νευρικά φαινόμενα της περιφερικής και της κεντρικής ακουστικής λειτουργίας. Μηχανικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Τα μηχανικά φαινόμενα της περιφερικής ακουστικής λειτουργίας είναι η ενίσχυση της ηχητικής πίεσης, που επιτυγχάνεται με τη συντονισμένη δόνηση του έξω ακουστικού πόρου και του τυμπανοσταριώδους συστήματος, υπό την επίδραση του ηχητικού κύματος (υδραυλική σχέση, ενέργεια μοχλού). Η ενίσχυση της μηχανικής ενέργειας στον κοχλία και η τονοτοπική ανάλυση των συχνοτήτων, που επιτυγχάνεται με την τονοτοπική δόνηση του βασικού υμένα 31

2 Εικόνα 1. Τύποι τυμπανογράμματος (Jerger, 1970). Τύπος Α: Φυσιολογικό μέσο αυτί, Αd: Λύση ακουστικής αλύσου, Αs: Ωτοσκλήρυνση, Τύπος Β: Εκκριτική μέση ωτίτιδα, Τύπος C: υσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας. υπό την επίδραση του κύματος της λέμφου και την τονοτοπική διέγερση των έσω και των έξω τριχωτών κυττάρων, προκαλεί το λεπτό συντονισμό (sharp tuning) των συχνοτήτων. Το τελικό αποτέλεσμα αυτών των μηχανικών διεργασιών στο περιφερικό ακουστικό όργανο είναι η μηχανοηλεκτρική μετατροπή του ακουστικού ερεθίσματος σε ηλεκτρικό ερέθισμα, που προκαλεί τη συντονισμένη διέγερση των νευρικών ινών του ακουστικού νεύρου. Ακουομετρία ακουστικής αντίστασης Η αγωγή της ακουστικής ενέργειας (immittance), που προσδιορίζεται είτε με την ακουστική αντίσταση (impedance), είτε με την ακουστική αγωγιμότητα (admittance), οφείλεται στις στατικές και στις δυναμικές μηχανικές ιδιότητες του εξωτερικού και ιδίως του μέσου αυτιού, υπό τη επίδραση της ηχητικής πίεσης, όταν παραμένουν ίδια ή μεταβάλλονται τα στοιχεία της μάζας, της τριβής και της ελαστικότητας. Η μέτρηση της στατικής και της δυναμικής ενδοτικότητας (compliance) του τυμπανοσταριώδους συστήματος, οδήγησε στη δημιουργία της μηχανικής ακουστικής γέφυρας από τον Schuster (1934), του κλινικού μοντέλου της από τους Metz (1940), Zwislocky (1957), Terkildsen και Scott Nielsen και την κατασκευή των πρώτων συσκευών μέτρησης της ακουστικής αντίστασης από τις εταιρείες Madsen (1960) και Grason Stadler (1962) 2. H δεκαετία του 1970 υπήρξε η εποχή της κλινικής εφαρμογής της ακουομετρίας ακουστικής αντίστασης στη βασική ακουομετρική εξέταση, ιδίως μετά τη δημοσίευση των κλινικών τύπων του τυμπανογράμματος και των ακουστικών αντανακλαστικών, από τον James Jerger και τους συνεργάτες του, με τη χρήση των συσκευών κλινικής μέτρησης της ηλεκτροακουστικής αντίστασης 3 (εικόνα 1). Η ακουομετρία ακουστικής αντίστασης, που περιλαμβάνει τη μέτρηση της στατικής ενδοτικότητας, την τυμπανομετρία και τη μέτρηση του ακουστικού αντανακλαστικού, αποτελεί και σήμερα πολύ σημαντική αντικειμενική μέθοδο εξέτασης,

3 Εικόνα 2. Τυμπανογράμματα πολλαπλών συχνοτήτων (Van Camp et al., 1986). Πάνω αριστερά: Φυσιολογικό μέσο αυτί, Πάνω δεξιά: Μέση ωτίτιδα, Κάτω αριστερά: Βλάβη Τ.Μ. ή ακουστικής αλύσου, Κάτω δεξιά: Βλάβη Τ.Μ. ή ακουστικής αλύσου. Εικόνα 3. Απουσία καταγραφής ομόπλευρου και ετερόπλευρου αντανακλαστικού. Εικόνα 4. Ακουστικά αντανακλαστικά. Κάθετος τύπος. Εικόνα 5. Ακουστικά αντανακλαστικά. Οριζόντιος τύπος. Εικόνα 6. Ακουστικά αντα νακλαστικά. ιαγώνιος τύπος. που συμβάλλει στη διάγνωση και στη διαφορική διάγνωση των παθήσεων του μέσου αυτιού, των κοχλιακών και των οπισθοκοχλιακών βλαβών 3. Σήμερα, με τη συμβολή της απλής τυμπανομετρίας και της τυμπανομετρίας πολλαπλών συχνοτήτων (εικόνα 2), είναι σχετικά εύκολο να διακρίνουμε εάν η βαρηκοΐα αγωγιμότητας οφείλεται σε ωτοσκλήρυνση ή σε διακοπή της ακουστικής αλυσίδας ή σε δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας ή σε παρουσία υγρού στο μέσο αυτί 4,5. Από την έκλυση ή μη του ακουστικού αντανακλαστικού, μπορούμε να εκτιμήσουμε εάν η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα είναι κοχλιακή, εάν είναι μικρού ή μεγάλου βαθμού, αν οφείλεται σε ενδολεμφικό ύδρωπα (reflex recruitment). Μπορούμε να εκτιμήσουμε επίσης αν η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα είναι οπισθοκοχλιακή, αν οφείλεται σε ακουστικό νευρίνωμα ή όγκο της γεφυρο-παρεγκεφαλιδικής γωνίας ή πάθηση του εγκεφαλικού στελέχους (όγκος, πολλαπλή σκλήρυνση κ.λπ.), από την ανύψωση του ουδού ή την απουσία του αντανακλαστικού, από την κόπωση (reflex decay) ή από τον τύπο που προκύπτει από το συσχετισμό ομόπλευρου-ετερόπλευρου ακουστικού αντανακλαστικού (εικόνες 3-6). Έτσι, η μη καταγραφή των ακουστικών αντανακλαστικών μπορεί να σημαίνει αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα αγωγιμότητας, έστω και μικρού βαθμού, ή νευροαισθητήρια βαρηκοΐα μεγάλου βαθμού (εικόνα 3). Η μη καταγραφή του ομόπλευρου και του ετερόπλευρου αντανακλαστικού στο ένα αυτί μπορεί να σημαίνει παράλυση του VII νεύρου σύστοιχα (εικόνα 4, κάθετος τύπος). Η μη καταγραφή του ετερόπλευρου αντανακλαστικού στα δύο αυτιά μπορεί να σημαίνει βλάβη στη μέση γραμμή του εγκεφαλικού στελέχους (εικόνα 5, οριζόντιος τύπος). Η μη καταγραφή του ομόπλευρου αντανακλαστικού στο ένα αυτί και του ετερόπλευρου στο άλλο αυτί μπορεί να σημαίνει βλάβη στη σύστοιχη πλευρά του εγκεφαλικού στελέχους (εικόνα 6, διαγώνιος τύπος). Το φαινόμενο της κόπωσης του ακουστικού αντανακλαστικού (reflex decay) είναι ένα ισχυρό στοιχείο οπισθοκοχλιακής βλάβης, π.χ. ακουστικό νευρίνωμα (εικόνα 7). Η έκλυση του ακουστικού αντανακλαστικού σε ένταση πάνω από τον ακουστικό ουδό είναι ισχυρό ενδεικτικό στοιχείο της ακουστικής εξίσωσης σε κοχλιακό ύδρωπα (reflex recruitment).η καταγραφή των ακουστικών αντανακλαστικών συμβάλλει, εκτός των άλλων, στην τοποδιάγνωση μιας περιφερικής παράλυσης του προσωπικού νεύρου, με την εντόπιση της θέσης βλάβης, πάνω ή κάτω από την έκφυση του νεύρου του μυός του αναβολέα. Συμβάλλει επίσης στην επιλογή και ρύθμιση του κατάλληλου ακουστικού βαρηκοΐας και στη ρύθμιση του κοχλιακού εμφυτεύματος. Ωτοακουστικές Εκπομπές (Otoacoustic Emissions, OAEs) Οι ωτοακουστικές εκπομπές, που περιγράφηκαν για πρώτη φορά από τον Kemp (1978) 6, είναι ήχοι που προέρχονται από 33

4 Εικόνα 8. Παρουσία παροδικών ΟΑΕ. Εικόνα 7. Κόπωση ακουστικού αντανακλαστικού Reflex decay. Εικόνα 9. Απουσία παροδικών ΟΑΕ. Εικόνα 10. Παρουσία DPOAE. Εικόνα 11. Απουσία DPOAE. τον κοχλία (Kemp Echo) και συγκεκριμένα οφείλονται στην ηλεκτροκινητική δραστηριότητα των έξω τριχωτών κυττάρων. ιακρίνονται σε αυτόματες (spontaneous, SOAE), παροδικές (transient evoked, ΟΑΕ) (εικόνες 8, 9), ειδικές του ερεθίσματος (stimulus evoked) και σε εκπομπές-προϊόντα ακουστικής παραμόρφωσης (distortion products, DPOAE) (εικόνες 10,11). Παρά τη γενική αντίληψη ότι οι ωτοακουστικές εκπομπές προέρχονται από τη μικρομηχανική των έξω τριχωτών κυττάρων, υπάρχουν απόψεις ότι οι παροδικές εκπομπές και τα προϊόντα ακουστικής παραμόρφωσης οφείλονται σε διαφορετικούς μηχανισμούς 7. Όταν βλέπουμε ωτοακουστικές εκπομπές σε έναν ασθενή, εκτιμούμε ότι το ενδοκοχλιακό δυναμικό, τα έξω τριχωτά κύτταρα και το μέσο ους είναι φυσιολογικά. Σήμερα, η μέθοδος ανάλυσης των ωτοακουστικών εκπομπών αποτελεί αξιόπιστη αντικειμενική μέθοδο μέτρησης της κοχλιακής λειτουργίας. Ως ανιχνευτική εξέταση, συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση της βαρηκοΐας στα νεογνά. Ως διαγνωστική εξέταση συμβάλλει στη διάγνωση και διαφορική διάγνωση της νευροαισθητήριας βαρηκοΐας. Η καταγραφή ωτοακουστικών εκπομπών σημαίνει φυσιολογική κοχλιακή λειτουργία. Η αντικειμενική πληροφόρηση που παρέχουν η τυμπανομετρία, η μέτρηση των ακουστικών αντανακλαστικών και η μέθοδος ανάλυσης των ωτοακουστικών εκπομπών για τα περισσότερα από τα φυσιολογικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας, επιβεβαιώνουν την κλινική αξία τους στη διαγνωστική ακουολογία. Ηλεκτροφυσιολογικά φαινόμενα της ακουστικής λειτουργίας Ενδοκοχλιακό υναμικό (Endocochlear potential, EP) To ενδοκοχλιακό δυναμικό (ΕΡ) είναι η γεννήτρια mV που ενδεχόμενα άγει όλες τις κλινικές μετρήσεις των ηλεκτρικών φαινομένων του κοχλία. Το δυναμικό αυτό προέρχεται από το αλγεβρικό άθροισμα του αεροβικού δυναμικού +140mV και του αναερόβιου δυναμικού 60mV. Όλα τα άλλα δυναμικά στο έσω ους μεταβάλλονται δραστικά όταν το ενδοκοχλιακό δυναμικό επηρεάζεται από τη στέρηση οξυγόνου. Το ΕΡ είναι το μόνο δυναμικό που δε μπορεί να μετρηθεί μέχρι σήμερα. Η κλινική μέτρηση του ΕΡ θα συμβάλλει στη διευκρίνιση πολλών καταστάσεων που συμβαίνουν στο έσω ους 8,9 (εικόνα 12). Προς το παρόν, ενώ δεν είναι δυνατή η απ ευθείας μέτρηση του ΕΡ, η ύπαρξή του εκτιμάται από την παρουσία του κοχλιακού μικροφωνικού και των ωτοακουστικών εκπομπών. 34

5 Εικόνα 12. Το ενδοκοχλιακό δυναμικό. Εικόνα 13. Τα δυναμικά του κοχλία. CM: Κοχλιακό μικροφωνικό, SP: Αθροιστικό δυναμικό. Εικόνα 14. Σύνθετο δραστικό δυναμικό. CAP: Compound action potential. έχει διαγνωστική αξία στον κοχλιακό ύδρωπα 11. Η θέση παραγωγής του αθροιστικού δυναμικού είναι αμφιλεγόμενη. Άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από τη δραστηριότητα των έξω τριχωτών κυττάρων ή των έσω τριχωτών κυττάρων 12 ή από αμφότερα 13. Σε ασθενείς με διαταραχές του νευρωνικού συγχρονισμού, με ακέραια όμως λειτουργία των έξω τριχωτών κυττάρων, καταγράφεται το αθροιστικό δυναμικό. Η παρουσία τους επιβεβαιώνει την ακεραιότητα της αγγειώδους ταινίας και της μεμβράνης του Reissner που συμβάλλει στη διατήρηση του ΕΡ. Κοχλιακό Μικροφωνικό (Cochlear Microphonic, CM) Το κοχλιακό μικροφωνικό αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τους Wever και Bray (1930) 10. Σήμερα γνωρίζουμε ότι το CM αντιπροσωπεύει το ηλεκτρικό πεδίο που περιβάλλει τα έσω και έξω τριχωτά κύτταρα και ότι η παρουσία του δηλώνει κυρίως την ηλεκτρική δραστηριότητα των έξω τριχωτών κυττάρων στη βασική έλικα του κοχλία. Κύριο χαρακτηριστικό του ότι είναι ευαίσθητο στην πολικότητα του ερεθίσματος. Όταν η πολικότητα του ερεθίσματος αναστρέφεται, τότε αναστρέφεται και η ηλεκτρική καταγραφή του κοχλιακού μικροφωνικού. Το ιδιαίτερο αυτό γνώρισμα του CM έχει μεγάλη σημασία στην ερμηνεία της διαγνωστικής εξέτασης ABR 8,9 (εικόνα 13). Αθροιστικό υναμικό (Summating Potential, SP) Το αθροιστικό δυναμικό είναι το δυναμικό συνεχούς ρεύματος που παράγεται όσο διαρκεί το ηχητικό ερέθισμα (εικόνα 13). Το ύψος του δυναμικού σε σχέση με το ύψος του CAP Σύνθετο ραστικό υναμικό (Compound Action Potential, CAP) Το σύνθετο δραστικό δυναμικό αντιπροσωπεύει τη σύγχρονη εκπόλωση/εκφόρτιση πολλών νευρικών ινών (single units) του ακουστικού νεύρου. Παρατηρείται πιο εύκολα όταν χρησιμοποιούμε ερέθισμα μικρής διάρκειας που διεγείρει συγχρόνως πολλές νευρικές ίνες στη βασική έλικα του κοχλία, μέσα σε λίγα msec (εικόνα 14). Οι νευρικές ίνες προς την κορυφή του κοχλία διεγείρονται με μικρότερο συντονισμό, λόγω της καθυστέρησης του κινούμενου κύματος και των μηχανικών διαφορών της περιοχής αυτής του κοχλία. Από τον Kemp έχει γίνει η αναπαράσταση με computer (simulation) των μεταβολών της μηχανικής κίνησης του βασικού υμένα όταν μεταβάλλεται η συχνότητα του ερεθίσματος και της εμφάνισης των ωτοακουστικών εκπομπών-προϊόντων ακουστικής παραμόρφωσης 14. Ένα από τα κύρια γνωρίσματα είναι ότι η κυματομορφή CAP δεν αναστρέφεται με την πολικότητα του ερεθίσματος, αλλά απλώς μεταβάλλεται ο λανθάνων χρόνος (latency) (εικόνα 13). Είναι πιθανό, αν και σπάνιο, να καταγράφεται κοχλιακό μικροφωνικό χωρίς να καταγράφονται ωτοακουστικές εκπομπές 15. Με βάση αυτές τις ιδιότητες του CM και CAP, είναι δυνατό να διαχωρίσουμε τη λειτουργία του τριχωτού κυττάρου και την εμφάνιση του CM από τη νευρική λειτουργία και την εμφάνιση του CAP, με την αναστροφή της πολικότητας του ερεθίσματος. Ηλεκτροκοχλιογραφία (Electrocochleography, ECoG) Υπήρξε η πρώτη μέθοδος καταγραφής των προκλητών δυναμικών του ακουστικού νεύρου, στη δεκαετία του (εικόνα 15). Η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε για την αντικειμε- 35

6 Εικόνα 15. Ηλε κ- τρο κοχλιο γραφία (ECoG). Εικόνα 16. Σχέση SP/ AP φυσιολογική (άνω). Παθολογική σε νόσο Menière (κάτω). Εικόνα 17. Ακουστικά προκλητά δυναμικά (ABR). Φυσιολογική κυματομορφή. Κύματα I-II-III-IV-V. Εικόνα 18. Ακουστικά προκλητά δυναμικά (ABR). Πάνω: Φυσιολογικές κυματομορφές. Κάτω: Παθολογικές κυματομορφές σε νευρίνωμα. νική εξέταση της ακοής σε νεογνά και βρέφη, αλλά περιορίστηκε σημαντικά μετά την ευρεία διάδοση των ακουστικών προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για τη διάγνωση και μελέτη της πορείας της νόσου του Men re, με βάση την αναλογία εύρους των αθροιστικών δυναμικών (summating potentials, SP) και των νευρικών δυναμικών (action potentials, AP). Όταν η σχέση AS/AP είναι >50%, τότε είναι ισχυρό στοιχείο διαγνωστικό της νόσου Men re 2 (εικόνα 16). Ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους (ABR) Τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους αποτελούν σήμερα την πιο αξιόπιστη μέθοδο αντικειμενικής εκτίμησης της ακουστικής λειτουργίας, που χρησιμοποιείται στην ανιχνευτική εξέταση της ακοής των νεογνών, στη διάγνωση και στη διαφορική διάγνωση της βαρηκοΐας. Η μέθοδος χρησιμοποιείται επίσης στη διεγχειρητική παρακολούθηση της ακουστικής λειτουργίας (monitoring) σε επεμβάσεις (π.χ. ακουστικό νευρίνωμα, όγκος γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας) και σε ασθενείς που βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση 16. Η διαγνωστική αξία της μεθόδου, οφείλεται στη μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα που διαθέτει για την αντικειμενική εκτίμηση της ανατομικής και λειτουργικής ακεραιότητας του ακουστικού συστήματος. Η κυματομορφή ABR, αποτελείται από τα βασικά κύματα Ι III V. Το αποτέλεσμα της εξέτασης αξιολογείται από την παρουσία ή μη της κυματομορφής, από τη μορφολογία των κυμάτων, από το εύρος (amplitude), τον λανθάνοντα χρόνο (wave latency) και τους διακυματικούς χρόνους (interwave latency) (εικόνα 17). Σε οπισθοκοχλιακές βλάβες παρατηρείται ανώμαλη μορφολογία της κυματομορφής, απουσία κυμάτων, επιμήκυνση λανθάνοντα χρόνου και διακυματικού χρόνου 16 (εικόνα 18). Η μέθοδος των ακουστικών προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους, σε συνδυασμό με τις άλλες αντικειμενικές μεθόδους των ωτοακουστικών εκπομπών και των ακουστικών αντανακλαστικών, χρησιμοποιείται στην εξέταση της ακοής νεογνών και μικρών και δύσκολων παιδιών (hard to test children) 16. Οι αντικειμενικές μετρήσεις στη βασική ακουολογική εξέταση Η βασική ακουολογική εξέταση περιλαμβάνει υποκειμενι- 36

7 Πίνακας 1. Αποτελέσματα αντικειμενικών μετρήσεων στη Βασική Ακουολογική Εξέταση και Πιθανές ιαγνώσεις Αποτέλεσμα Τυμπανόγραμμα φυσιολογικό. Αντανακλαστικά, ομόπλευρο και ετερόπλευρο, db. Ωτοακουστικές εκπομπές: κ.φ. Τυμπανόγραμμα φυσιολογικό. Αντανακλαστικά κ.φ. ή ανυψωμένα. Ωτοακουστικές εκπομπές δεν καταγράφονται σε όλες τις συχνότητες. Πιθανή διάγνωση Φυσιολογική περιφερική ακουστική λειτουργία (μέσο αυτί, κοχλίας, εγκεφ. στέλεχος). εν αποκλείει βλάβη σε ανώτερο επίπεδο του εγκεφ. στελέχους ή στο φλοιό. Αναμένεται φυσιολογικό τονικό ακουόγραμμα σε >ηλικία. Κοχλιακή βαρηκοΐα. Το τονικό ακουόγραμμα αναμένεται ότι θα είναι ενδεικτικό περιφερικής βαρηκοΐας. Βλάβη έξω τριχωτών κυττάρων. ABR αναμένεται κ.φ. Τα ακουστικά συνήθως βοηθούν. Τυμπανόγραμμα φυσιολογικό. Αντανακλαστικά δεν καταγράφονται. Ωτοακουστικές εκπομπές: κ.φ. Τυμπανόγραμμα φυσιολογικό. Αντανακλαστικά δεν καταγράφονται. Ωτοακουστικές εκπομπές δεν καταγράφονται. Τυμπανόγραμμα μη φυσιολογικό. Αντανακλαστικά: όχι. Ωτοακουστικές εκπομπές: όχι. Ισχυρή ένδειξη ακουστικής νευροπάθειας ή ακουστικού δυσυγχρονισμού. Απαιτείται εξέταση ABR με κλικ, σε θετική και αρνητική πολικότητα, για να καταγραφούν τα κοχλιακά μικροφωνικά, ώστε να διακριθεί η βλάβη των έξω τριχωτών κυττάρων από τη νευρική βλάβη. Τα ακουστικά βαρηκοΐας συνήθως δε βοηθούν. Πιθανολογείται μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα (πιθανή παρουσία ωτοσκλήρυνσης, που δεν έχει ακόμη επηρεάσει το τυμπανόγραμμα). Πιθανολογείται βαρηκοΐα τύπου αγωγιμότητας ή μικτή. Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα δεν αποκλείει μια βλάβη ή πάθηση στο μέσο ους. κές μεθόδους μέτρησης της ακοής, όπως είναι η τονική και η ομιλητική ακουομετρία και αντικειμενικές μεθόδους, όπως είναι η τυμπανομετρία και τα ακουστικά αντανακλαστικά, οι ωτοακουστικές εκπομπές και τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους. Η τελευταία μέθοδος εφαρμόζεται στις περιπτώσεις όπου το αποτέλεσμα της ακουολογικής εξέτασης είναι αμφίβολο ή υπάρχουν περιορισμοί στην εξέταση με τις άλλες αντικειμενικές μεθόδους, όπως μέση ωτίτιδα, παράλυση του VII νεύρου. Κατά τους Berlin et al. (1999) 8,9 η σειρά των ακουολογικών εξετάσεων στις οποίες πρέπει να υποβάλλεται αρχικά ο ασθενής είναι: τυμπανομετρία, ακουστικά αντανακλαστικά, ωτοακουστικές εκπομπές, ομιλητική ακουομετρία για τον προσδιορισμό του ομιλητικού ουδού και της διακριτικής ικανότητας στην ομιλία και τονική ακουομετρία για τον προσδιορισμό του ακουστικού ουδού στην αέρινη και οστέινη αγωγή. Η τυμπανομετρία, τα ακουστικά αντανακλαστικά και οι ωτοακουστικές εκπομπές είναι οι τρεις βασικές αντικειμενικές μέθοδοι που έχουν αλληλεξάρτηση και συνδυάζονται μεταξύ τους, έτσι ώστε να αποτελούν την «τριάδα» της βασικής ακουολογικής εξέτασης (the triage trio) 8,9. Όταν το τυμπανόγραμμα είναι φυσιολογικό, τότε αναμένεται και η έκλυση των ακουστικών αντανακλαστικών, εκτός βέβαια αν υπάρχει σοβαρή κοχλιακή βαρηκοΐα. Όταν καταγράφονται ωτοακουστικές εκπομπές, τότε αποκλείεται μια μεγάλη βαρηκοΐα, ενώ αναμένεται η έκλυση των ακουστικών αντανακλαστικών, εκτός βέβαια αν υπάρχει βαρηκοΐα αγωγιμότητας. Από την εφαρμογή της εξεταστικής τριάδας σε μικρά παιδιά, προκύπτουν συνδυασμοί αποτελεσμάτων που παρέχουν αντικειμενική διαγνωστική πληροφόρηση, συμβάλλοντας στην τελική διάγνωση ή παραπέμποντας σε πιο ενδελεχή ακουολογικό έλεγχο 8,9 (πίνακας 1). Όταν πρόκειται για νεογνό ή μικρό παιδί, η εξέταση ABR είναι η μέθοδος επιλογής για την εκτίμηση της ακουστικής λειτουργίας. Όμως η μέθοδος ABR δεν είναι τεστ της ακοής, αλλά είναι ένα τεστ συγχρονισμού των νευρικών ινών του ακουστικού νεύρου και της κεντρικής ακουστικής οδού. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι τα έσω τριχωτά κύτταρα προκαλούν την εκπόλωση των κεντρομόλων νευρικών ινών 17. Έτσι, η απουσία ΑΒR δε σημαίνει απαραίτητα την ύπαρξη κοχλιακής βλάβης, αλλά μια πιθανή αδυναμία διέγερσης των έσω τριχωτών κυττάρων ή των νευρικών ινών του ελικοειδούς γαγγλίου. Ακουστική νευροπάθεια (Auditory neuropathy) Η κλινική εφαρμογή της μεθόδου των ωτοακουστικών εκπομπών συνέβαλε στην αναγνώριση μιας ιδιαίτερης παθο- 38

8 Εικόνα 19. ABR με πυκνωτικό (condensation) και αραιωτικό (rarefaction) ερέθισμα σε νεογνό με φυσιολογική ακοή. Το κοχλιακό μικροφωνικό (CM) αναστρέφεται ενώ το νευρικό δυναμικό (CAP) δεν αναστρέφεται (Berlin, 1999). Εικόνα 20. ABR σε νεογνό με ακουστική νευροπάθεια: H κυματομορφή με πυκνωτικό ερέθισμα κλικ εμφανίζεται ως ABR. Η κυματομορφή με πυκνωτικό και αραιωτικό ερέθισμα κλικ δημιουργείται από το κοχλιακό μικροφωνικό που αναστρέφεται με την πολικότητα του ερεθίσματος, ενώ το νευρικό δυναμικό δεν αναστρέφεται (Hood, 1998). λογικής ακουστικής διαταραχής, που παρατηρείται κυρίως στα μικρά παιδιά και αναφέρεται με τον όρο «ακουστική νευροπάθεια». Η ακουστική νευροπάθεια χαρακτηρίζεται από έλλειψη ακουστικής αντίληψης ή παθολογική συμπεριφορά του παιδιού στους ήχους, που οφείλεται είτε σε ειδική κοχλιακή είτε σε οπισθοκοχλιακή βλάβη. Η πάθηση είναι πιο συχνή σε παιδιά που κατά τη νεογνική ηλικία νοσηλεύθηκαν σε νεογνική μονάδα εντατικής νοσηλείας για πυρηνικό ίκτερο 18,19. Με τον όρο ακουστική νευροπάθεια περιγράφονται οι ακουστικές διαταραχές που οφείλονται σε οπισθοκοχλιακή, μη ογκολογική νευρική βλάβη, είτε του ακουστικού νεύρου είτε της κεντρικής ακουστικής οδού. Η ακουστική νευροπάθεια πιθανολογείται σε μικρά παιδιά που δεν αντιδρούν καθόλου ή αντιδρούν με μη φυσιολογικό τρόπο στους ήχους και αναγνωρίζεται από την ταυτόχρονη απουσία ή παθολογική εμφάνιση των ακουστικών προκλητών δυναμικών και την παρουσία και φυσιολογική εμφάνιση των ωτοακουστικών εκπομπών 18,19. Ο ορισμός της πάθησης δεν είναι σαφής και απόλυτος, όπως δεν είναι σαφώς γνωστή η φύση και η εντόπιση της βλάβης. Με τον όρο ακουστική νευροπάθεια διάφοροι συγγραφείς περιγράφουν οπισθοκοχλιακές, μη ογκολογικές βλάβες του ακουστικού συστήματος που εντοπίζονται στην περιφερική ακουστική οδό, δηλαδή στις νευρικές ίνες του ελικοειδούς γαγγλίου ή του ακουστικού νεύρου ή στους νευράξονες μεταξύ του κοχλία και της γέφυρας του εγκεφαλικού στελέχους. Άλλοι συγγραφείς περιγράφουν με τον ίδιο όρο και περιπτώσεις που εκτιμούν ότι οφείλονται σε ειδικές βλάβες του κοχλία, που αφορούν τον καλυπτήριο υμένα, τα έσω τριχωτά κύτταρα και τις συνάψεις με τις φυγόκεντρες ίνες του ακουστικού νεύρου. Η πρώιμη διάγνωση βασίζεται κυρίως στα αποτελέσματα των εξετάσεων των ακουστικών προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους, των ακουστικών αντανακλαστικών, που είναι παθολογικά και των ωτοακουστικών εκπομπών, που είναι φυσιολογικά. Για τον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση της ακουστικής νευροπάθειας συνιστάται η εξέταση ABR να γίνεται με κλικ θετικής και αρνητικής πολικότητας, ώστε να διαχωρίζονται τα κοχλιακά μικροφωνικά από τα δραστικά νευρικά δυναμικά που διαχωρίζουν την κυτταρική λειτουργία από τη νευρική λειτουργία 8,9 (εικόνες 19, 20). Η διάγνωση της ακουστικής νευροπάθειας σε παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης των 3 ετών επιβεβαιώνεται, εκτός των άλλων, με την τονική και την ομιλητική ακουομετρία. Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας με καθυστέρηση ομιλίας, η ακουολογική εξέταση αποτελεί προτεραιότητα για την επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό της βαρηκοΐας και περιλαμβάνει τόσο τις υποκειμενικές όσο και τις αντικειμενικές μεθόδους εκτίμησης της ακουστικής λειτουργίας. Παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας με διαταραχές της ακουστικής και της λεκτικής επικοινωνίας μπορεί να έχουν φυσιολογική περιφερική ακοή, όπως αυτή αξιολογείται με την απλή τονική και την κλασική ομιλητική ακουομετρία. Η εξέταση των παιδιών αυτών με ειδικές ομιλητικές μεθόδους και με τις αντικειμενικές μεθόδους μπορεί να αποκαλύψει μια διαταραχή της ακουστικής επεξεργασίας. Η ακουστική νευροπάθεια μέχρι πρότινος θεωρούνταν αντένδειξη για την κοχλιακή εμφύτευση. Σήμερα πρεσβεύεται ότι δεν αποτελεί αντένδειξη, μετά από τη βελτίωση που έχει διαπιστωθεί στην ακουστική επικοινωνία παιδιών με ακουστική νευροπάθεια που υποβλήθηκαν σε κοχλιακή εμφύτευση 19. Summary Εlectromechanical phenomena of the auditory function. Objective audiometry & auditory neuropathy A. Psifidis The identification and interpretation of the mechanisms of the peripheral auditory function, like the sound pressure amplification in the middle ear, the mechanical energy amplification and the electromechanical transduction of energy, the sharp tuning and tonotopic frequency analysis in the cochlea, led to the application of the electromechanical acoustic bridge, in tynpanometry and acoustic reflex measurement. The identification and interpretation of the electromechanical activity of the outer hair cells led to the discovery of cochlear echo and the method of analysis of otoacoustic emissions in the measurement of cochlear function. The identification and interpretation of the electrophysiologic phenomena in the cochlea, like cochlear microphonic and summating potential and in the neural auditory pathway, like compound action potential and evoked auditory potentials, led to the application of electrocochleography and auditory evoked responses of brainstem and auditory cortex in the measurement of the integrity of anatomy and normal function of the auditory system. Objective audiometry has changed our concept from the classic concept in classifying hearing loss, as conductive and sensorineural to the modern concept in classifting hearing loss, as 39

9 conductive, sensory, neural peripheral or central. Tympanometry, acoustic reflex measurement and otoacoustic emissions are considered the triage trio of basic audiometry. Evoked response audiometry and otoacoustic emissions contribute definitely in the early diagnosis of childhood hearing loss and in neuroaudiological diagnosis. Both these procedures contributed to the identification of auditory neuropathy. Subjective hearing measurements, like pure tone and speech audiometry, still possess their clinical value which is valuable in measuring the pure tone and speech threshold and speech discrimination. Key words: cochlear microponic, summating potential, compound action potential, objective hearing measurement, auditory neuropathy. Βιβλιογραφία 1. Berlin CI, et al. Reversing click polarity may uncover auditory neuropathy in Infants. Ear and Hearing 1998; 19(1): Hall JW III, Mueller HG III. Audiologist s Desk Reference. Vol. I. Diagnostic audiology, principles, procedures and practices. San Diego: Singular Pub Group Inc; Jerger J. Clinical experience with impedance audiometry. Arch Otol 1970; 92: Van Camp, et al. Principles of tympanometry. ASHA Monographs 1986; No Hall JW III. Immittance audiometry. In: Northern JL and Perkins WH (editors). Seminars in hearing. New York: Thieme Med Pub Inc; Kemp DT. Stimulated acoustic emissions from within the human auditory system. Journal of the Acoustical Society of America 1978; 64(5): Shera CA, Guinan JJ. Evoked otoacoustic emissions arise by two fundamentally different mechanisms: a taxonomy for mammalian OAEs. Journal of the Acoustical Society of America 1999; 105(2.pt 1): Berlin CI, Hood LJ, Goforth-Barter L, Bordelon J. Clinical application of auditory efferent studies. In: Berlin CI (editor). The efferent auditory systems: Basic science and clinical applications. San Diego; Singular Pub: p Berlin CI, Hood LJ, Jeanfreau, Morlet T, Brashears S, Keats B. The physiological basis of audiological management. In: Berlin CI, Hood LJ, Ricci A (editors). Hair cell micromechanics and otoacoustic emissions. Thomson Pub Co; p Wever EG. The cochlear potentials and their relation to hearing. Trans American Otolaryngology Society 1959; 47: Engermont JJ, Odenthal DW. Action potentials and summating potentials in the normal human cochlea. Acta Otolaryngol 1974; 316(suppl): Cheatham MA, Dallos P. Summating potential (SP) tuning curves. Hearing Research 1984; 6(2): Durrant JD, Wang J, Ding DL, Salvi RJ. Are inner or outer ear hair cells the source of summating potentials recorded from the round window? Journal of the Acoustical Society of America 104(1): Kemp DT. Echos of the traveling way; Cochlear traveling way simulation software and real time. OAE viewer. In: Berlin CI (editor). Otoacoustic emissions: Basic science and clinical applications (CD-ROM). San Diego; Singular Pub Co: Withnell RH. Brief report: The cochlear microphonic as an indication of outer hair cell function. Ear & Hearing 2001; 22(1): Hall J III. Handbook of Auditory Evoked Responses. Allyn and Bacon: Spoendlin H. Anatomy of cochlear innervation. American Journal Of 18. Starr A, Sininger Y, Winter M, et al. Auditory Neuropathy. Brain 1996; 119: Trautwein PG, Sininger YS, Nelson R. Cochlear implantation of auditory neuropathy. J Am Acad Audiol 2000; 11: Ω Ω 40

Καραµατζάνης Ελευθέριος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Γ.Ν. Παίδων Πεντέλης

Καραµατζάνης Ελευθέριος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Γ.Ν. Παίδων Πεντέλης Καραµατζάνης Ελευθέριος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Γ.Ν. Παίδων Πεντέλης } Ορισµός: Έκπτωση της ακοής } Σηµασία: Ανάπτυξη της οµιλίας } Τύποι: Μικτού Τύπου Αγωγιµότητας Νευροαισθητήριος Φυσιολογική Ακοή Ήπια

Διαβάστε περισσότερα

AKOH HXOΣ. ένταση. τόνος. Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων.

AKOH HXOΣ. ένταση. τόνος. Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων. AKOH HXOΣ ένταση τόνος Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων. Ακουστό φάσµα : 20-20000 Hz (συνήθως 1000-4000 Hz) Φάσµα ήχου για την κατανόηση της οµιλίας: 200-2000 Hz ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΣΤΟ ΟΥΣ Έξω ους

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΩΤΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΑΚΟΥΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΕΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Α. ΨΗΦΙΔΗΣ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΩΤΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΑΚΟΥΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΕΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Α. ΨΗΦΙΔΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Α ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Β. ΒΙΤΑΛ -------------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Έντυπο Καταγραφής Πληροφοριών και Συγκέντρωσης Εκπαιδευτικού Υλικού για τα Ανοικτά Μαθήματα

Έντυπο Καταγραφής Πληροφοριών και Συγκέντρωσης Εκπαιδευτικού Υλικού για τα Ανοικτά Μαθήματα Έντυπο Καταγραφής Πληροφοριών και Συγκέντρωσης Εκπαιδευτικού Υλικού για τα Ανοικτά Μαθήματα Έκδοση: 1.02, Απρίλιος 2014 Πράξη «Κεντρικό Μητρώο Ελληνικών Ανοικτών Μαθημάτων» Σύνδεσμος: http://ocw-project.gunet.gr

Διαβάστε περισσότερα

Δρ.Κων. Κων.Λαμπρόπουλος. Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου

Δρ.Κων. Κων.Λαμπρόπουλος. Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Δρ.Κων Κων.Λαμπρόπουλος Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Πρόεδρος Ελληνικής Φωνιατρικής Εταιρείας Αθήνα, 17 νοεμβρίου 2010 πέντε αισθήσεις όραση αφή όσφρηση γεύση ακοή η ακοή

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 2 Εμβρυολογία Φυλογενεση Εμβρυολογια Εξω αυτι Μεσο αυτι Εσω αυτι

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 2 Εμβρυολογία Φυλογενεση Εμβρυολογια Εξω αυτι Μεσο αυτι Εσω αυτι Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Φυσική του ήχου Στοιχεια ακουστικης Στοιχεια ψυχοακουστικης Ακουστότητα Περιοχή και όρια ακουστότητας Ύψος καθαρων τόνων Μετήχηση Διαφορικοί ουδοί Aκοή και χρόνος Σχέση διάρκειας

Διαβάστε περισσότερα

Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα

Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα Βασικές Έννοιες Θάνος Μπίμπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear InsOtute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερμηνευτικές Τέχνες Η ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

ακουστικής παραμόρφωσης (DPOAE)

ακουστικής παραμόρφωσης (DPOAE) Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 28, Aπρίλιος - Μάιος - Ιούνιος 7, σελίδες 16-29 Ωτοακουστικές εκπομπές προϊόντων ακουστικής παραμόρφωσης (OAE) Ιδιότητες και κλινικές εφαρμογές

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 3 : Φυσιολογία ακοής (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ήχος Ακουστική, Ψυχοακουστική, ακοή,

ήχος Ακουστική,  Ψυχοακουστική, ακοή, ΠΡΟΛΟΓΟΣ H Aκουολογία (Audiology) είναι η εφαρμοσμένη επιστήμη της ακοής. Το γνωστικό αντικείμενο της ακουολογίας έχει ως υπόβαθρο τις βασικές θετικές επιστήμες (φυσική, μαθηματικά, χημεία, ιατρική, βιολογία)

Διαβάστε περισσότερα

«Λογοθεραπευτική παρέμβαση σε

«Λογοθεραπευτική παρέμβαση σε «Λογοθεραπευτική παρέμβαση σε παιδιά με βαρηκοΐα-κώφωση» Σπουδαστής: Σιώμος Χρήστος Α.Μ. : 12728 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ AYTIOY Το αυτί περιλαμβάνει το αισθητήριο όργανο της ακοής και της ισορροπίας του σώματος και

Διαβάστε περισσότερα

AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018

AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018 AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018 ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ Ο ήχος χρειάζεται ένα μέσον για να μεταδοθεί, πχ αέρα. Προκαλεί δόνηση των μορίων του αέρα. Η συχνότητα δόνησης καθορίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ TMHMA AKOOΛΟΓΙΑΣ - ΝΕΥΡΟΩΤΟΛΟΓΙΑΣ Το αυτί είναι ένα όργανο που εξυπηρετεί δύο λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισµό: η µία είναι η αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΘΟΡΥΒΟΣ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΟΡΙΣΜΟΣ Θόρυβος είναι κάθε ανεπιθύμητος ήχος. Ήχος είναι το αίτιο που διεγείρει το αισθητήριο της ακοής. Δημιουργία θορύβου Οι ήχοι δημιουργούνται όταν ένα

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνος αλληλογραφίας: Δρ. Θεογνωσία Χειμώνα Αγ. Μαρίνας 63, 73300 Κόκκινο Μετόχι, Μουρνιές, Χανιά. Email: chimonath@yahoo.gr

Υπεύθυνος αλληλογραφίας: Δρ. Θεογνωσία Χειμώνα Αγ. Μαρίνας 63, 73300 Κόκκινο Μετόχι, Μουρνιές, Χανιά. Email: chimonath@yahoo.gr Χειμώνα Θ 1 Κιαγιαδάκη Δ 1 Πρώιμος Ε 1 Σεφερλής Φ 1 Μαρουδιάς Ν 2 Παπαδάκης Χ 1 1. ΩΡΛ Τμήμα Γενικού Νοσοκομείου Χανίων, Χανιά. 2. ΩΡΛ Τμήμα Κωνσταντοπούλειου Γενικού Νοσοκομείου Ν. Ιωνίας. Συσχέτιση των

Διαβάστε περισσότερα

Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε

Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε Το αυτί είναι ένα σύνθετο όργανο ακοής και ισορροπίας. Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε ακόμη και πόνο ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΥΤΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1 / 5 Ο ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και διαχείριση ασθενών με διαταραχή του φάσματος της ακουστικής νευροπάθειας.

Διάγνωση και διαχείριση ασθενών με διαταραχή του φάσματος της ακουστικής νευροπάθειας. ανασκόπηση / Review ARTICLE Διάγνωση και διαχείριση ασθενών με διαταραχή του φάσματος της ακουστικής νευροπάθειας. Diagnosis and management of patients with auditory neuropathy spectrum disorder Καραβελιά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο β) Έξω ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN www.orl-peiraias.

ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN www.orl-peiraias. ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN ΕΜΒΟΕΣ ΩΤΩΝ Ορισμός - επιδημιολογία Με τον όρο εμβοές εννοούμε την αντίληψη ήχων κατά

Διαβάστε περισσότερα

6. Oι Παροδικά Προκλητές Ωτοακουστικές Εκπομπές σε Ηλικιωμένους

6. Oι Παροδικά Προκλητές Ωτοακουστικές Εκπομπές σε Ηλικιωμένους 208 6. Oι Παροδικά Προκλητές Ωτοακουστικές Εκπομπές σε Ηλικιωμένους Δ. Μπαλατσούρας, Π. Γκανελής, Γ. Κουκούτσης, Γ. Κλούτσος, Χ. Μπάθα, Α. Μούκος, Κ. Μπουκόνης, Α. Νικολακόπουλος, Α. Καμπέρος Ωτορινολαρυγγολογική

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός

Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός Θάνος Μπίµπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear Institute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερµηνευτικές Τέχνες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας Ανατομία του ωτός ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ Νευρολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου «Πολυκλινική», Αθήνα. Εισαγωγή Ο ίλιγγος, ένα συνηθέστατο αίτιο προσέλευσης ασθενών στο ιατρείο της εφημερίας, συχνά υποκρύπτει επείγουσες καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Νικόλαος Κανέλης, Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan

Γράφει: Νικόλαος Κανέλης, Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan Γράφει: Νικόλαος Κανέλης, Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan Τι συμβαίνει, με αποτέλεσμα ο ήχος να φτάνει στα αυτιά μας ελαφρώς έως βαρύτατα ασθενής και οι λέξεις ανυπόφορα

Διαβάστε περισσότερα

Προσχολική Ανίχνευση Ακοής στην Κύπρο

Προσχολική Ανίχνευση Ακοής στην Κύπρο Προσχολική Ανίχνευση Ακοής στην Κύπρο Χρυσούλα Θώδη Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Μάριος Βογαζιανός Κέντρο Προληπτικής Παιδιατρικής Πάρης Βογαζιανός Environmental Shield Ltd Σάββατο, 7 Οκτωβρίου 205 Γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Κοχλιακά Εμφυτεύματα

Κοχλιακά Εμφυτεύματα ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Κοχλιακά Εμφυτεύματα ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Ευστρατίας

Διαβάστε περισσότερα

Η Πρόληψη και διάγνωση. της παιδικής βαρηκοϊας.

Η Πρόληψη και διάγνωση. της παιδικής βαρηκοϊας. Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 29, Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2007, σελίδες 38-47 Η Πρόληψη και διάγνωση της παιδικής βαρηκοΐας Η Ανιχνευτική εξέταση της ακοής στο

Διαβάστε περισσότερα

Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα στην αποκατάσταση των κωφών παιδιών

Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα στην αποκατάσταση των κωφών παιδιών Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 27, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2007, σελίδες 22-29 Ακουστικά βαρηκοΐας και κοχλιακά εμφυτεύματα στην αποκατάσταση των κωφών παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος (οστέινη και χόνδρινη

Διαβάστε περισσότερα

Απώλεια ακοής και το μωρό σας: το επόμενο βήμα

Απώλεια ακοής και το μωρό σας: το επόμενο βήμα Απώλεια ακοής και το μωρό σας: το επόμενο βήμα Ενημέρωση για οικογένειες στη ΝΝΟ Μια πρωτοβουλία του Πολιτειακού Προγράμματος Ανιχνευτικού Ελέγχου Ακοής Βρεφών ΝΝΟ Greek NSW Kids and Families (Παιδιά και

Διαβάστε περισσότερα

éáôòéëà áîàìåëôá ÁöéÝñùìá óôç ÂáñçêïÀá Διανέµεται δωρεάν Ôüìïò à Ôåý ïò 21 ÉáíïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2014

éáôòéëà áîàìåëôá ÁöéÝñùìá óôç ÂáñçêïÀá Διανέµεται δωρεάν Ôüìïò à Ôåý ïò 21 ÉáíïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2014 éáôòéëà áîàìåëôá Ôüìïò à Ôåý ïò 21 ÉáíïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2014 ÁöéÝñùìá óôç ÂáñçêïÀá ISSN 1790-4045 Tñéìçíéáßá êäïóç ôùí Nïóïêïìåßùí ôïõ Ïìßëïõ ÕÃÅÉÁ Διανέµεται δωρεάν Άρθρα Τριμηνιαία έκδοση των ΥΓΕΙΑ,

Διαβάστε περισσότερα

V Chalkiadakis A Vassiliou A Dimitriou P Maragoudakis N Papadimitriou A Komis D Kandiloros T Nikolopoulos

V Chalkiadakis A Vassiliou A Dimitriou P Maragoudakis N Papadimitriou A Komis D Kandiloros T Nikolopoulos Β Χαλκιαδάκης Α Βασιλείου Α Δημητρίου Π Μαραγκουδάκης Ν Παπαδημητρίου A Κόμις Δ Κανδηλώρος Θ Νικολόπουλος Β Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθήνας, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο. Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Το όργανο της ακοής και της ισορροπίας.

Το όργανο της ακοής και της ισορροπίας. Σημειώσεις Προβολής: 1. Στις διαφάνειες, όπου υπάρχουν υπογραμμισμένες λέξεις (υπερσύνδεση), σημαίνει ότι, πατώντας την λέξη, πηγαίνεις σε άλλη, κρυφή σελίδα. Για να επιστρέψεις στην προηγούμενη πατάς

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα

Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα Βασικές Έννοιες Θάνος Μπίμπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear InsUtute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερμηνευτικές

Διαβάστε περισσότερα

Π 2107 Ειδική Αγωγή και αποτελεσματική διδασκαλία

Π 2107 Ειδική Αγωγή και αποτελεσματική διδασκαλία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Π 2107 Ειδική Αγωγή και αποτελεσματική διδασκαλία Ενότητα 7: Κώφωση και βαρηκοΐα. Σουζάνα Παντελιάδου Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας

στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας 1 Κλινικά στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας Το σύστημα ακοής αποτελείται από δύο μεγάλα τμήματα, την περιφερική και την κεντρική ακουστική οδό. Η περιφερική ακουστική οδός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Β Ω.Ρ.Λ. ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Ο ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘ.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Β Ω.Ρ.Λ. ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Ο ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Β Ω.Ρ.Λ. ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Ο ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘ. ΜΕΤΑΞΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΝΕΠ. ΕΤΟΣ 2009-2010 Αρ. Διατριβής: 2553 Παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

Introduction: Electrocochleography (EcochG) is a method that involves measurement of the stimulus - related

Introduction: Electrocochleography (EcochG) is a method that involves measurement of the stimulus - related Γκερμπεσιώτης Π Μαραγκουδάκης Π Μανδραλή Θ Προίκας Κ Ιωσήφ Δ Κανδηλώρος Δ Νικολόπουλος Θ Β Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, Αθήνα. Ελληνική Ωτορινολαρυγγολογία Χειρουργική

Διαβάστε περισσότερα

Απώλεια ακοής και το μωρό σας: το επόμενο βήμα

Απώλεια ακοής και το μωρό σας: το επόμενο βήμα Απώλεια ακοής και το μωρό σας: το επόμενο βήμα Ενημέρωση για οικογένειες σ τη ΝΝΟ Μια πρωτοβουλία του Πολιτειακού Προγράμματος Ανιχνευτικού Ελέγχου Ακοής Βρεφών ΝΝΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΝΝΟ 73 Miller Street

Διαβάστε περισσότερα

Η χειρουργική αντιμετώπιση της βαρηκοϊας σήμερα, Ε.Φερεκύδης. καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η χειρουργική αντιμετώπιση της βαρηκοϊας σήμερα, Ε.Φερεκύδης. καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών. Η χειρουργική αντιμετώπιση της βαρηκοϊας σήμερα, Ε.Φερεκύδης καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι γνωστό ότι η ελαττωματική ακοή είναι σήμερα μια από τις κοινές αναπηρίες. Ο βαθμός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΡΗΚΟΪΑ Γενικά Σημασία της ακοής

ΒΑΡΗΚΟΪΑ Γενικά Σημασία της ακοής ΒΑΡΗΚΟΪΑ Γενικά Το αυτί είναι το όργανο της ακοής και της ισορροπίας. Διαιρείται ανατομικά σε έξω, μέσο, και έσω αυτί. Η ικανότητα του ανθρώπου να ακούει και να καταλαβαίνει τους ήχους και τους συνομιλητές

Διαβάστε περισσότερα

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές... ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εκφυλιστικές αλλοιώσεις Αγγειακές παθήσεις Παθολογίες των πνευμόνων Ουρο-γυναικολογικές διαταραχές Καρδιακές παθήσεις Παθολογίες σπονδυλικής στήλης Παθολογίες αρθρώσεων Παθολογίες συνδέσμων

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος ακουστικής επεξεργασίας στην Ήπια Γνωστική Διαταραχή

Έλεγχος ακουστικής επεξεργασίας στην Ήπια Γνωστική Διαταραχή Έλεγχος ακουστικής επεξεργασίας στην Ήπια Γνωστική Διαταραχή Νίκος Μοσχόπουλος Ειδικευόµενος Ψυχιατρικής Γ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ. Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ Ήπια Γνωστική Διαταραχή ή Ήπια Νοητική Έκπτωση Mild Cognitive

Διαβάστε περισσότερα

Keywords λέξεις κλειδιά:

Keywords λέξεις κλειδιά: ΑΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας & Ακουστικής ''Κοχλιακά εμφυτεύματα: προσομοίωση της ακοής μέσω εφαρμογής και απεικόνιση της διασποράς ηλεκτρικού πεδίου με

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΤΕΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:

ΕΥΤΕΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ: ΕΥΤΕΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ: ιάγνωση Αποκατάσταση Βαρηκοΐας. Συµβουλευτική Γονέων και Έγκαιρη Παρέµβαση - 1 - Περιεχόµενα Περιεχόµενα -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές και μη σφύζουσες μονόπλευρες εμβοές σε νεαρό ενήλικα με φυσιολογική ακοή

Αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές και μη σφύζουσες μονόπλευρες εμβοές σε νεαρό ενήλικα με φυσιολογική ακοή Αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές και μη σφύζουσες μονόπλευρες εμβοές σε νεαρό ενήλικα με φυσιολογική ακοή Ν. ΖΙΑΒΡΑ 1, Ι. ΚΑΣΤΑΝΙΟΥ ΑΚΗΣ 2, Β. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ 3,. ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 2 2 Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΙΟΥ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΙΟΥ ΦΥΣΙΙΚΗ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα δύο βασικά συστήµατα παραγωγής και ανίχνευσης του ήχου στον άνθρωπο είναι αφενός ο λάρυγγας και οι στοµατικές κοιλότητες, που αποτελούν τη φυσική πηγή του ήχου, και αφετέρου

Διαβάστε περισσότερα

Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο

Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο Ίλιγγος και προβλήματα ισορροπίας Η ισορροπία είναι πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο. Για να κατανοήσουμε τις διάφορες παθήσεις που επηρεάζουν την ισορροπία,

Διαβάστε περισσότερα

Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Κρήτης Τµήµα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Ακαδηµαϊκό Έτος 2009-2010

Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Κρήτης Τµήµα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Ακαδηµαϊκό Έτος 2009-2010 Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Κρήτης Τµήµα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Ακαδηµαϊκό Έτος 2009-2010 Τίτλος Πτυχιακής Εργασίας : Μέτρηση της σχετικής µετατόπισης του κατωφλίου ακουστότητας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Η φυσιολογία της ακοής Οι μορφές βαρηκοΐας Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας 2.2. Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα 6

Πρόλογος Η φυσιολογία της ακοής Οι μορφές βαρηκοΐας Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας 2.2. Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα 6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 3 1. Η φυσιολογία της ακοής 5 2. Οι μορφές βαρηκοΐας 5 2.1. Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας 2.2. Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα 6 3. Η διαγνωστική προσέγγιση της βαρηκοΐας 6 3.1. Η σημασία των

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί βαρήκοο ή με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού;

Παιδί βαρήκοο ή με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού; ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ / ORIGINAL ARTICLE Παιδί βαρήκοο ή με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού; Hard of hearing child or suffering from autism spectrum disorder? Χειμώνα Θ 1 Βλατάκη Μ 2 Πρώιμος Ε 1 Παπουτσάκη

Διαβάστε περισσότερα

Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις

Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις Biomedical Imaging & Applied Optics University of Cyprus Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις Διάλεξη 12 Ακουστικό και Αιθουσιαίο Σύστημα (Auditory and Vestibular Systems) Εισαγωγή Σύστημα Αισθήσεων Αίσθηση ακοής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΟΧΛΙΑΚΗΣ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΕ ΚΩΦΑ ΑΤΟΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΟΧΛΙΑΚΗΣ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΕ ΚΩΦΑ ΑΤΟΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Α ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ιευθυντής: Αθ. Κουλούλας ΠΑΝΕΠ. ΕΤΟΣ 2005-06 Αριθµ. 1919 Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Είναι κακώσεις που συμβαίνουν στην περιοχή της κεφαλής Οι κακώσεις αυτές προκαλούνται, όταν : Α) ένα κινούμενο αντικείμενο χτυπήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ORIGINAL ARTICLE

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ORIGINAL ARTICLE 000_000_KOMHS-5 7/10/2009 15:02 ÂÏ 51 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ORIGINAL ARTICLE Α. Κόμης 1 Ε. Γκορίτσα 2 Ε. Φερεκύδου 1 Δ. Κανδηλώρος 1 Σ. Κορρές 1 1. Ά Πανεπιστημιακή Ωτορινολαρυγγολογική κλινική, Ιπποκράτειο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Λογοθεραπευτική. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας. παρέμβαση σε παιδιά με.

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Λογοθεραπευτική. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας. παρέμβαση σε παιδιά με. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Λογοθεραπευτική Σπουδαστής: Σιώμος Χρήστος Α.Μ. : 12728 Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Ναυσικά Ζιάβρα παρέμβαση σε παιδιά με βαρηκοΐα-κώφωση»

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Αισθητήρια Όργανα

Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ους Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας ΤΟ ΟΥΣ Έξω Μέσο Έσω ΕΞΩ ΟΥΣ Πτερύγιο: τριχοφόρο δέρμα + ελαστικός χόνδρος Έξω ακουστικός πόρος: τριχοφόρο δέρμα με

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ. Δρ.Δ.Λάγγας

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ. Δρ.Δ.Λάγγας ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ Δρ.Δ.Λάγγας Βασική αρχή : Δευτερογενής πρόληψη Εφαρμογή σε: πληθυσμιακό επίπεδο νεογνά υψηλού κινδύνου Μέθοδοι : χαρακτηριστικά των sceening tests Ιστορικά Φαινυλκετονουρία

Διαβάστε περισσότερα

Είναι γεγονός ότι μία από τις πλέον σημαντικές ανακαλύψεις

Είναι γεγονός ότι μία από τις πλέον σημαντικές ανακαλύψεις Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 29, Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2007, σελίδες 27-31 Invited Article Δέκα χρόνια εμπειρίας στα κοχλιακά εμφυτεύματα ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες υποβοήθησης / αποκατάστασης της ακοής

Τεχνολογίες υποβοήθησης / αποκατάστασης της ακοής Cognitive and Computational Musicology Group Αντίληψη της μουσικής σε άτομα με κοχλιακά εμφυτεύματα Γιώργος Παπαδέλης papadeli@mus.auth.gr Τμήμα Μουσικών Σπουδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ανάπτυξη Ενότητα 7: Ανάπτυξη Αντίληψης

Γνωστική Ανάπτυξη Ενότητα 7: Ανάπτυξη Αντίληψης Γνωστική Ανάπτυξη Ενότητα 7: Ανάπτυξη Αντίληψης Διδάσκουσα: Ειρήνη Σκοπελίτη Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Οργάνωση: Εργαστήριο Ηλεκτρομυογραφίας και Κλινικής Νευροφυσιολογίας Α Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Αθήνα, 23 26 Σεπτεμβρίου 2012

Διαβάστε περισσότερα

Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά

Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά έχει σχήμα πεπλατυσμένης σφαίρας Η διάμετρος, στον ενήλικα, είναι περίπου 2,5 cm Αποτελείται από τρεις χιτώνες, το σκληρό, το χοριοειδή και τον αμφιβληστροειδή.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΘΕΜΑ: SCREENING ΑΚΟΗΣ ΝΕΟΓΝΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΒΑΡΗΚΟΙΑΣ - ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΧΟΛΗ Ε.Υ.

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΘΕΜΑ: SCREENING ΑΚΟΗΣ ΝΕΟΓΝΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΒΑΡΗΚΟΙΑΣ - ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΧΟΛΗ Ε.Υ. ΣΧΟΛΗ Ε.Υ.Π ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΘΕΜΑ: SCREENING ΑΚΟΗΣ ΝΕΟΓΝΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΒΑΡΗΚΟΙΑΣ - ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΚΑΡΚΑΡΑ ΕΛΕΝΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Ακουστικά Βαρηκοΐας. Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι ακουστικών βαρηκοίας που η ονομασία τους δόθηκε ανάλογα με την θέση που εφαρμόζονται.

Ακουστικά Βαρηκοΐας. Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι ακουστικών βαρηκοίας που η ονομασία τους δόθηκε ανάλογα με την θέση που εφαρμόζονται. Ακουστικά Βαρηκοΐας ΤΥΠΟΙ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι ακουστικών βαρηκοίας που η ονομασία τους δόθηκε ανάλογα με την θέση που εφαρμόζονται. Οπισθωτιαία (Β.Τ.Ε.) που εφαρμόζονται πίσω από το αυτί

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες.

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες. Bιοηλεκτρισμός To νευρικό σύστημα Το νευρικό κύτταρο Ηλεκτρικά δυναμικά στον άξονα Δυναμικά δράσης Ο άξονας ως ηλεκτρικό καλώδιο Διάδοση των δυναμικών δράσης Δυναμικά δράσεις στους μύες Δυναμικά επιφανείας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΧΛΙΑΚΗ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗ 1. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ

ΚΟΧΛΙΑΚΗ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗ 1. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ 1. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΟΧΛΙΑΚΗ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗ Το αυτί είναι ένα σύνθετο όργανο που εξυπηρετεί δύο αισθήσεις. Την αίσθηση της ακοής και την αίσθηση της ισορροπίας και του προσανατολισμού του ατόμου στο χώρο.

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα;

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη Πέτρος Ρούσσος Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Τι θα προτιμούσατε; Ή να αντιμετωπίσετε τον Γκάρι Κασπάροβ σε μια παρτίδα σκάκι; 1

Διαβάστε περισσότερα

Άτυπες κυματομορφές στα ΑΒR: επίπτωση, εξέλιξη και κλινική σημασία

Άτυπες κυματομορφές στα ΑΒR: επίπτωση, εξέλιξη και κλινική σημασία ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ / ORIGINAL ARTICLE Άτυπες κυματομορφές στα ΑΒR: επίπτωση, εξέλιξη και κλινική σημασία Atypical ABR waveforms incidence, progress and clinical behaviour Βουδούρης Χ Ψαρομμάτης Ι Μανιατάκος

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΑΡΗΚΟΪΑ ΚΑΙ ΚΟΧΛΙΑΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΟΧΛΙΑΚΗΣ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΑΡΗΚΟΪΑ ΚΑΙ ΚΟΧΛΙΑΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΟΧΛΙΑΚΗΣ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΑΡΗΚΟΪΑ ΚΑΙ ΚΟΧΛΙΑΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΟΧΛΙΑΚΗΣ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ηµεροµηνία Ώρα Αίθουσα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ηµεροµηνία Ώρα Αίθουσα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Πόλη Ηµεροµηνία Ώρα Αίθουσα Σαλαµίνα 17 Μαρτίου 2012 09:30 πµ Κινηµατοθέατρο Ναυστάθµου

Διαβάστε περισσότερα

ΩΤΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ. Δρ Εμμανουήλ Χατζημανώλης. Ωτορινολαρυγγολόγος-Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου. Δ/τής της Κλινικής Κεφαλής και Τραχήλου νοσ.

ΩΤΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ. Δρ Εμμανουήλ Χατζημανώλης. Ωτορινολαρυγγολόγος-Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου. Δ/τής της Κλινικής Κεφαλής και Τραχήλου νοσ. ΩΤΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Δρ Εμμανουήλ Χατζημανώλης Ωτορινολαρυγγολόγος-Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου Δ/τής της Κλινικής Κεφαλής και Τραχήλου νοσ. "ΥΓΕΙΑ" Η ωτοσκλήρυνση είναι μία από τις συνηθέστερες αιτίες βαρηκοΐας.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) Γιάννης Τσούγκος ΓΕΝΙΚΑ:...πολλούς αιώνες πριν μελετηθεί επιστημονικά ο ηλεκτρισμός οι άνθρωποι γνώριζαν

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτροφυσιολογία της όρασης

ηλεκτροφυσιολογία της όρασης ηλεκτροφυσιολογία της όρασης www.ophthalmica.gr IΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Ινστιτούτο Ophthalmica & εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας Στο εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας της όρασης πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Εισαγωγή Ο ζωντανός οργανισµός έχει την ικανότητα να αντιδρά σε µεταβολές που συµβαίνουν στο περιβάλλον και στο εσωτερικό του. Οι µεταβολές αυτές ονοµάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Περιφερική αγγειοπάθεια και σακχαρώδης διαβήτης Μια από τις κύριες

Διαβάστε περισσότερα

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν:

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 10 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ» ΜΕΡΟΣ Α: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ 1. Τι είναι οι υποδοχείς και ποιος είναι ο ρόλος τους; 2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που

Διαβάστε περισσότερα

3. Να συμπληρώσετε κατάλληλα τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας νευρώνας.

3. Να συμπληρώσετε κατάλληλα τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας νευρώνας. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 9 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Να συμπληρώσετε το παρακάτω διάγραμμα. 2. Ποιος είναι ο ρόλος του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σημειώσεις Ανατομίας - Φυσιολογίας Ι Σκοπός της λειτουργίας του νευρικού συστήματος Προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί & Πότε χρειάζεται ο παιδίατρος τη γνώμη του παιδοφθαλμιάτρου;

Γιατί & Πότε χρειάζεται ο παιδίατρος τη γνώμη του παιδοφθαλμιάτρου; Γιατί & Πότε χρειάζεται ο παιδίατρος τη γνώμη του παιδοφθαλμιάτρου; Δρ. Νίκος Κοζέης MD, MSc, PhD1, PhD2, FICO, FEBO, MRCOphth Δ/ντης Τμήματος Παιδοφθ/γίας & Στραβισμού Ινστιτούτο Ophthalmica Vis. Professor

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Κατηγοριοποίηση αισθητήρων. Χαρακτηριστικά αισθητήρων. Κυκλώματα διασύνδεσης αισθητήρων

Εισαγωγή. Κατηγοριοποίηση αισθητήρων. Χαρακτηριστικά αισθητήρων. Κυκλώματα διασύνδεσης αισθητήρων Εισαγωγή Κατηγοριοποίηση αισθητήρων Χαρακτηριστικά αισθητήρων Κυκλώματα διασύνδεσης αισθητήρων 1 2 Πωλήσεις αισθητήρων 3 4 Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τη φύση με τα αισθητήρια όργανά του υποκειμενική αντίληψη

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3 Πρόλογος Aγγλικής Έκδοσης xiii Λίγα Λόγια για τους Συγγραφείς xv Ευχαριστίες xvii Εισαγωγή xix Χρησιμοποιώντας το Βιβλίο xxi Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσης xxiii Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Ανατομία

Διαβάστε περισσότερα

«Προσεγγίζοντας την Κώφωση»

«Προσεγγίζοντας την Κώφωση» ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ: ΚΩΦΩΣΗ «Προσεγγίζοντας την Κώφωση» ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Βασίλης Κουρμπέτης Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Μαριάννα Χατζοπούλου Ειδική Παιδαγωγός για Κωφά Παιδιά Παιδαγωγικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της ακουστικής ικανότητας χρήστη με υλοποίηση εφαρμογής για smartphone σε πλατφόρμα Android.

Αξιολόγηση της ακουστικής ικανότητας χρήστη με υλοποίηση εφαρμογής για smartphone σε πλατφόρμα Android. ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ & ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

1/3/2009. Μικρόφωνα. Προενισχυτές. Μείκτες. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Ενισχυτές ισχύος. Μεγάφωνα. Ηχεία. ιασυνδέσεις

1/3/2009. Μικρόφωνα. Προενισχυτές. Μείκτες. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής. Ενισχυτές ισχύος. Μεγάφωνα. Ηχεία. ιασυνδέσεις Από το προηγούμενο μάθημα... Μικρόφωνα Μάθημα: «Ηλεκτροακουστική & Ακουστική Χώρων» Διάλεξη 2 η :«Ηλεκτροακουστικοί Μετατροπείς - Μικρόφωνα» Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής Προενισχυτές Μικροφώνου Τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Ο Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισµός στην Αυχενική Μυελοπάθεια

Ο Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισµός στην Αυχενική Μυελοπάθεια Ο Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισµός στην Αυχενική Μυελοπάθεια Σπύρος Δευτεραίος Ειδικευόµενος Νευρολόγος ΓΝΑ «Γ. Γεννηµατάς» Διδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών Γρηγόρης Παναγόπουλος Αναπληρωτής Διευθυντής Νευρολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση της ουρολοίμωξης

Διάγνωση της ουρολοίμωξης Διάγνωση της ουρολοίμωξης Κων. Κολλιός Γ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ 13-5-2015 1 Οι ουρολοιμώξεις στα παιδιά Είναι συχνό πρόβλημα Η αναγνώρισή τους: δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα στην ηλικία < 24 μηνών Η συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας 2018 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΟΜΑΔΑ Β

ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΟΜΑΔΑ Β ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΟΜΑΔΑ Β ΑΓΓΕΛΟΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΣΤΡΟΓΙAΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΣΩΡΡΑΣ ΦΙΛΙΠΠΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 8o ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2011-2012 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΠΛΑΧΝΩΝ! Οι συνέπειες του περιορισμού στη κινητικότητα. και στην έμφυτη κινητικότητα των σπλάχνων!

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΠΛΑΧΝΩΝ! Οι συνέπειες του περιορισμού στη κινητικότητα. και στην έμφυτη κινητικότητα των σπλάχνων! ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΠΛΑΧΝΩΝ! Οι συνέπειες του περιορισμού στη κινητικότητα και στην έμφυτη κινητικότητα των σπλάχνων! Η κινητικότητα και η έμφυτη κινητικότητα των σπλάχνων,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

Amplitude Mode, A - Mode

Amplitude Mode, A - Mode US TPA Amplitude Mode, A - Mode 1. Κεφαλή Υπερήχων, 2. Εκπεμπόμενη δέσμη, 3. Ηχοανακλαστικές επιφάνειες, 4. Επιστρεφόμενη Ηχώ 5. Απεικόνιση Αφετηρία για την εξέλιξη... Βασικές αρχές: Απεικόνιση ως peaks

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Εργασία στο μάθημα της Βιολογίας Εισηγητής: Μ. Αντώνιος Καθηγητής: Πιτσιλαδής Βασίλης Σχ. έτος: 2016-2017 ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ Η καρδιά είναι ένα μυώδες

Διαβάστε περισσότερα