خلاصه

Transcript

1 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران انتخاب سيستم ساختماني مناسب با استفاده از روش تصميمگيري چندمعياره AHP گروهي وحيد بلالي عبدا... حسيني بنفشه زهراي ي عباس روزبهاني - دانشجوي كارشناسي ارشد مهندسي و مديريت ساخت دانشكده مهندسي عمران دانشگاه تهران - استاديار دانشكده مهندسي عمران دانشگاه تهران - دانشيار دانشكده مهندسي عمران دانشگاه تهران - دانشجوي دكتري مهندسي عمران دانشكده مهندسي عمران دانشگاه تهران vbalali@ut.ac.ir خلاصه امروزه با معرفي سيستمهاي نوين ساختماني به صنعت ساخت و ساز و رقابت اين سيستمها تصميمگيري جهت بكارگيري مناسبترين سيستم ساختماني در يك پروژه با وجود سيستمهاي ساختماني سنتي و متداول چندان آسان نميباشد و اين مسي له يكي از چالشها و مساي ل مهم در مهندسي و مديريت ساخت اين دسته از پروژهها بخصوص در كشور ايران ميباشد. انتخاب سيستم ساختماني مناسب براساس معيارهاي مختلف اقتصادي فني كنترل و اجتماعي بايستي صورت گيرد. با توجه به مزاياي روشهاي نوين ساخت همچون استاندارد بودن محصول دوام و پايداري كيفيت قطعات ساخته شده توليد انبوه قطعات سرعت در اجرا كاهش قيمت تمام شده در مقايسه با سيستمهاي سنتي قابليت مونتاژ و دمونتاژ با استفاده از نيروهاي نيمهماهر ماهر و متخصص كاهش مصرف انرژي قابليت تطبيق با طرحهاي گوناگون معماري و غيره لازم است كه از تكنولوژيهاي جديد صنعتي يا تكنولوژيهاي كارخانهاي استفاده شود. با توجه به تنوع اين سيستمها و همچنين ويژگيهاي گاه منحصر به فردي كه هر يك از آنها دارا ميباشند و همچنين شرايط و ملزوماتي كه اجراي هر پروژه مي طلبد مانند شرايط جغرافيايي ميزان دسترسي به امكانات و غيره استفاده از برخي از اين سيستمهاي نوين خواهد شد تا ضمن معرفي تعدادي از سيستمهاي نوين ساختماني و بيان شاخصهاي مختلف ارزيابي آنها مانند نسبت به ساير سيستمهاي رايج در كشور ارجحيت پيدا ميكند. در اين مقاله سعي شاخصهاي ارزيابي سازه و زلزله انرژي عمر مفيد و دوام معماري ايمني توليد صنعتي اقتصادي و محيط زيست چگونگي انتخاب بهترين سيستم از بين آنها با استفاده از روش تصميمگيري چند معياره AHP گروهي با در نظر گرفتن نظرات كارشناسان و تصميمگيرندگان اعم از مشاوران و پيمانكاران در فرايند تصميمگيري نشان داده شود. نتايج اين تحقيق كمك شاياني به متخصصين كشور جهت انتخاب صحيح و اصولي سيستمهاي بهينه ساختماني مينمايد. كلمات كليدي: سيستمهاي نوين ساختماني تصميمگيري چندمعياره مهندسي و مديريت ساخت AHP گروهي.. مقدمه ساليانه در حدود يك ميليون تا يك ميليون و پانصد هزار واحد مسكوني در كشور مورد نياز است كه در حال حاضر با استفاده از روشهاي سنتي در بخش دولتي و خصوصي در حدود سيصد هزار واحد مسكوني با روشهاي سنتي ساخته ميشود. بهرهگيري از روشهاي علمي فناوريهاي نوين و مصالح جديد يكي از ضرورتهاي اساسي جهت ارتقاي كيفي صنعت ساختمان و مسكن در كشور به شمار ميرود. لذا بايد معماران و مهندسان كشور با مزايا و امكانات اين گونه ساختمانها آشنا شوند زيرا با توجه به نياز روزافزون به مسكن در جامعه راهي جز توليد صنعتي وجود ندارد. انتخاب سيستم ساختماني با مشخصات مختلفي بيان ميشود كه انتخاب آن را با رويكرد استفاده از روشهاي تصميمگيري چندمعياره مناسب ميسازد. اين كار يك روند تعاملي است كه نياز به هماهنگي اطلاعات گوناگون از منابع مختلف دارد. انتخاب سيستم ساختماني اولين گام از فرآيند طراحي سازه در پروژههاي انبوهسازي است كه نتيجه آن هماهنگي كلي سازه شامل شكل كلي هندسه و اجزاي سازهاي است. به طور كلي انتخاب سيستم ساختماني به علت عدم قطعيتهاي موجود در تصميمگيري بسيار پيچيده است. دانش سيستمهاي ساختماني بسيار وسيع ضعيفساختار يافته و شامل تخصصهاي متنوعي است. در سالهاي اخير توجهات بسيار زيادي به كاربرد روشهاي تصميمگيري چندمعياره در مهندسي و مديريت ساخت شده است. تصميمگيري چندمعياره به رتبهبندي گزينههاي مختلف بر اساس معيارهاي چندگانه كه عمدتا با يكديگر تضاد

2 و ششمين كنگره ملي مهندسي عمران 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران دارند ميپردازد كه در سالهاي اخير به خصوص در حوضه تصميمگيري در مهندسي و مديريت ساخت مورد توجه قرار گرفته است. روش تحليل سلسله مراتبي (Saaty,980) نيز يكي از اين روشهاي كاربردي و داراي قابليتهاي فراوان است. Kamal(00) و Al-Subhi كاربرد AHP را در مديريت پروژه در انتخاب سيستم پيشبرد پروژه بررسي نمودند. Tiwari(00) و (ANN) و همكاران (00) از رويكرد شبكه عصبي مصنوعي Tabarak براي انتخاب فرآيند بتنريزي استفاده كرده است. AHP از Banerjee براي بررسي دوام در مرحله طراحي اوليه ساختمانها كمك گرفتهاند. دو رويكرد تصميمگيري چندمعياره AHP و ANP براي ارزيابي سطح هوشمندي سيستمهاي ساختماني هوشمند توسط Wong و همكاران (008) به كار گرفته شده است. در اين تحقيق 69 معيار هوشمندي براي 8 سيستم ساختماني هوشمند اصلي شناسايي شده است. (008) Metin از تركيب روشهاي AHP و PROMETHEE براي انتخاب ماشينآلات در پروژههاي ساخت استفاده كرده است. همچنين انتخاب سيستم ساختماني مناسب با استفاده از خانواده روشهاي تصميمگيري چندمعياره PROMETHEE توسط نگارندگان اين مقاله در سال 00 انجام شده است. در اين مقاله سيستمهاي نوين ساختماني رايج در پروژههاي انبوهسازي مسكوني با در نظر گرفتن آستانههاي برتري و بيتفاوتي در تصميمگيري به منظور كاهش عدم قطعيتهاي موجود مورد ارزيابي قرار گرفته است.. روششناسي يكي از ابزارهاي پشتيباني تصميمگيري گروهي ) (GDSS فرايند تحليل سلسله مراتبي گروهي است كه مي تواند تاثير متقابل و مشاركت افراد در تصميمگيري را افزايش دهد. اساس اين روش مشابه آنچه در مغز انسان انجام ميشود به تجزيه و تحليل مسايل ميپردازد. علاوه برآن نياز به مقايسات زوجي در AHP يكي از مزاياي روش به حساب مي آيد چراكه تصميمگيرنده را مجبور ميكند تا در مورد وزنهاي عوامل بيشتر فكر كند و موقعيت را بصورت عميقتري تجزيه و تحليل نمايد. مزيت ديگر AHP در توانايياش براي اندازهگيري موضوعات كمي و كيفي است بطوريكه ترجيحات ذهني دانش خبره و اطلاعات عيني همگي در AHP موجود است و بكار مي رود. مزيت ديگر اين روش ساختار دادن به مساله تصميمگيري با تشكيل سلسله مراتبي است. طبقهبندي معيارها از بالا به پايين درخت تصميمگيري باعث ميشود تا مساي ل پيچيده به صورتي سيستماتيك توسط روش AHP و به خصوص با در نظر گرفتن نظرات كارشناسان و تصميمگيرندگان مختلف مورد بررسي قرار گيرد. قابليت درك آسان بدون نياز به متخصصان ارايه ساختاري جهت همكاري و مشاركت گروهي در تصميمگيري استفاده از هر دو بعد نگرش سيستمي و تحليل جزء به جزء براي حل مسايل و دارا بودن مقياس اندازهگيري مختص اين روش از جمله تواناييهاي اين روش است. اين روش يكي از روشهاي مطمي ن در محاسبه اوزان شاخصهاست زيرا اساس كار آن نظرات تصميمگيرنده است نه ماتريس تصميمگيري. فرض بر اين است كه افراد در مقايسات زوجي بهترين تصميم را ميگيرند. اين روش امكان تحليل حساسيت روي معيارها و زير معيارها را نيز فراهم ميكند. از مزاياي ممتاز اين روش اين است كه مي توان ميزان سازگاري و ناسازگاري تصميمات اتخاذ شده توسط تصميمگيرندگان نهاده شده است(اصغرپور 8). را در آن محاسبه كرد. بعلاوه اين روش از يك تي وري قوي برخوردار بوده و بر اساس اصول بديهي بنا روش AHP بر سه اصل پايهريزي شده است: ساختار مدل قضاوتهاي مقايسهاي گزينهها و معيارها و تعيين ارجحيتها. در اولين گام يك مسا له تصميمگيري پيچيده به شكل سلسله مراتبي ساخته ميشود. AHP در ابتدا مسا له پيچيده تصميمگيري را به سلسله مراتبهاي مرتبط با اجزاي تصميم (معيارها و گزينههاي تصميمگيري) ميشكند. اين سلسله مراتب حداقل داراي سه سطح است: هدف كلي مسا له در بالا معيارهاي چندگانه كه گزينهها را تعريف ميكنند در سطح مياني و گزينههاي تصميم در پايين( 00.(Albayrak and Erensal مرحله دوم مقايسه گزينهها و معيارها است. پس از اينكه مساله تجزيه شد و ساختار سلسله مراتبي شكل گرفت روند ارجحيت با توجه به تعيين اهميت نسبي معيارها در هر سطح شروع ميشود. قضاوتهاي زوجي از دومين سطح شروع ميشود و در پايينترين سطح كه گزينهها قرار دارند تمام ميشود. در هر سطح معيارها به صورت زوجي با توجه به ميزان تا ثيرشان و بر اساس معيارهاي خاص در سطح بالاتر مقايسه ميشوند ) and Albayrak (Erensal 00. مقايسات زوجي چندگانه بر اساس مقياس استاندارد 9 تايي طبق جدول () انجام ميشود. جدول مقياس استاندارد مقايسات زوجي مقدار معادل قدري مهمتر مهمتر خيلي مهمتر فوقالعاده مهمتر مقادير مياني 9 شدت اهميت و 6 و 8 Analytical Hierarchy Process Group Decision Support System

3 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران () فرض كنيد j=,,,n} C={C j مجموعه معيارها باشد. همان طور كه در معادله () نشان داده شده است نتيجه مقايسه زوجي روي n معيار در يك ماتريس n n ميتواند خلاصه شود كه در آن هر درايه (i,j=,,,n) a ij نسبت وزن معيارهاست. در روش AHP گروهي مقايسات زوجي به جاي يك تصميمگيرنده توسط چندين تصميمگيرنده انجام ميشود و نظرات تمام تصميمگيرندگان ملحوظ ميگردد. در اين موارد از تصميمگيري گروهي ميتوان طبق معادله () از ميانگين هندسي براي عناصر ماتريس استفاده نمود. a a... an... a a an A =, a =, = ii a ji, aij aij an an... ann ' a ij k = ( a l = ijl ) k ; l =,,..., k i, j =,,..., n ; 0 i j () كه در آن k تعداد تصميمگيرندگان است. در گام آخر فرآيند رياضي با نرمال كردن و يافتن وزنهاي نسبي براي هر ماتريس شروع ميشود. وزنهاي نسبي با بردار ويژه تعريف ميشوند: ' Aω = λ max ω (). λ max در اين مورد وزنها ميتوانند با نرمال كردن هر يك از اگر مقايسات زوجي كاملا سازگار باشند ماتريس A رتبه دارد و = سطرها يا ستونها به دست آيند. لازم به ذكر است كه كيفيت خروجي AHP كاملا به رابطه سازگاري قضاوتهاي مقايسات زوجي وابسته است. سازگاري با رابطه بين وروديهاي A : a a = a ij jk ik تعريف ميشود. شاخص سازگاري ) (CI برابر است با : ( λmax n) C. I. = () ( n ) نسبت سازگاري نهاي ي ) (C.I.R زماني استفاده ميشود كه ارزيابيها كاملا سازگار باشند.: C. I. R. = C. I. () I. I. R مقدار 0/ براي حد بالايي C.I.R. قابل قبول است. اگر نرخ سازگاري نهاي ي از اين مقدار بيشتر باشد روند ارزيابي بايد تكرار شود تا سازگاري افزايش يابد. اندازهگيري سازگاري ميتواند براي ارزيابي سازگاري تصميمگيرندگان نيز همانند سازگاري تمام سلسله مراتب استفاده شود.. فناوري در صنعت ساختمان ضرورتها و اهداف سيستم كنترل پروژه و كنترل كيفيت كارآمد كاهش مصرف انرژي استفاده بهينه از مصالح كاهش توليد و قيمت تمام شده ساختمان و افزايش كيفيت قطعات و اجراي ساختمان از مهمترين مزاياي استفاده از فناوريهاي نوين در صنعت ساختمان است. از عمدهترين نقاط ضعف ساختمانهاي موجود در ايران ميتوان به موارد زير اشاره نمود: ساختمانهاي خشتي به علت عدم وجود سيستم باربري جانبي اتصالات نامناسب و وزن سنگين ساختمانهاي بلوكي و آجري به علت غيرمسلح بودن سقفهاي غيريكپارچه وزن سنگين و اتصالات ضعيف ساختمانهاي چوبي به علت پوسيدگي عدم مهاربندي جانبي و سقفهاي غيريكپارچه ساختمانهاي فولادي به علت جوشكاري نامناسب و ضعف در مقابل حرارت و خوردگي فولاد و ساختمانهاي بتن مسلح به علت استفاده از بتن نامناسب عملآوري نامناسب بتن و مشكل در اجراي اتصالات به شدت آسيبپذير ميباشند. فناوريهاي نوين را ميتوان در چهار گروه طبقهبندي نمود: () فناوريهاي نوين در توليد و كاربرد مصالح ساختماني شامل بتن خودتراكم بتنهاي با مقاومت بالا آجرهايي با مقاومت بالا در برابر حريق. () فناوريهاي نوين در اجزاي ساختمان شامل انواع پنجره و شيشه عايقهاي حرارتي و صوتي تيغههاي جداكننده داخلي و خارجي. () سيستمهاي نوين سازهاي شامل قاب فولادي سبك( LSF ) پانلهاي D سيستم ديوار باربر با استفاده از قالب تونلي و غيره. () فناوريهاي نوين تا سيسات و تجهيزات ساختمان شامل سيستمهاي تا سيسات گرمايش سرمايش و تهويه مطبوع سيستمهاي Consistency Index Consistency Index Ratio

4 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران هوشمند ساختمان در كنترل ايمني و مصرف انرژي تجهيزات الكتريكي و سيستمهاي BMS (فخري 88). در اين مقاله با توجه به ضرورت صنعتيسازي ساختمانهاي مسكوني در پروژههاي انبوهسازي به مورد () سيستمهاي نوين سازهاي پرداخته ميشود. بدون ترديد براي استحكام بخشي ساخت و سازها دستيابي به توسعه پايدار و بهبود محيط زندگي و نهايتا ارتقاي شاخص بهسازي مسكن گذر از روشهاي متداول ساختمانسازي و توجه به فناوريهاي نوين ساختمان امري اجتنابناپذير است. نياز گسترده و روزافزون جامعه به احداث مسكن مقاوم و يا بهسازي ساختمانهاي موجود مستلزم شناخت جامع و كامل روشهاي جديد ساختمانسازي است كه علاوه بر افزايش ايمني دوام و سرعت ساخت كاهش ساخت را نيز به همراه دارد. اهميت بهينه شدن فرآيند سرمايهگذاري در ساخت واحدهاي مسكوني و بهرهبرداري مناسب از سرمايههاي عظيم ملي وقتي نمايان ميشود كه بدانيم حدود % 0 سرمايهگذاري صنعت كشور در بخش ساختمان است. طولاني بودن مدت اجراي پروژهها (كاهش سرعت اجرا) افت كيفي كاهش عمر مفيد و دوام ساختمانها (كاهش ايمني و پايداري) و همچنين بر بودن و غيراقتصادي شدن پروژهها (افزايش ) از اهم مشكلاتي است كه امروز صنعت ساختمان كشور با آن روبهرو است. زماني كه در برنامههاي توسعه به مفاهيمي چون انبوهسازي سادهسازي ارزانسازي مقاومسازي و ساخت و ساز صنعتي اشاره ميشود گذر از روشهاي متداول و توسعه روشهاي نوين به ذهن خطور ميكند(گلابچي 8). كاهش وزن سازه كاهش زمان ساخت (افزايش سرعت ساخت) توجيه فني و اقتصادي صرفهجوي ي در مصرف انرژي قابليت بازيافت در چرخه صنعت واجد شاخصهاي توليد صنعتي (سبكسازي سريعسازي سريسازي) مقاومت در برابر آتشسوزي و عايق صدا و حرارت انطباق با معماري انطباق با شرايط اقليمي و زيستمحيطي و قابليت اجرا از ويژگيهاي سيستمهاي ساختماني نوين است... گزينهها و معيارهاي ارزيابي از بين سيستمهاي ساخت نوين به صورت بسيار مختصر سيستم ساختماني مورد تا ي يد مركز تحقيقات ساختمان و مسكن جهت انتخاب بهترين سيستم مورد بررسي قرار گرفتهاند. علت انتخاب اين سيستمهاي ساختماني رواج آنها به خاطر استفاده متعدد در پروژههاي انبوهسازي در ايران است. اين سيستمها عبارتند از: قاب فلزي سبك :LSF از خصوصيات اين سيستم ساختماني ميتوان به افزايش فوقالعاده كيفيت به دلايل ساخت 90 درصدي در كارخانه كاهش 60 درصدي وزن مرده اين ساختمان نسبت به ساختمانهاي مشابه اجراي كليه اتصالات در محل نصب توسط پيچ و مهره افزايش 0 درصدي فضاهاي مفيد ساختمان به دليل كم كردن ضخامت ديوارها نسبت به ساختمانهاي سنتي صرفهجوي ي در مصرف انرژي با رعايت كامل مبحث 9 مقررات ملي ساختمان قابليت احداث در كليه شرايط آب و هواي ي به دليل خشك بودن كارگاه اجرايي ايجاد ارزش اقتصادي با كاستن زمان اجرا به حداقل رسيدن نيروي انساني مورد نياز در كارگاه عدم نياز به استفاده از ماشينآلات سنگين در كارگاه عمر مفيد بيش از 0 سال سهولت در نصب تا سيسات برقي و مكانيكي سهولت در تغيير پلان ساختمان تنوع فوقالعاده در مصالح مورد استفاده در نما و نازككاري داخلي و عدم آلودگي محيط زيست با به حداقل رسيدن مواد دورريز در كارگاه (صنعت سبز) اشاره نمود. پانلهاي سه بعدي : خصوصيات ساختمانهاي D Panel شامل سبكي سازه ايستادگي عدم آوار ساخت حداكثر دو طبقه مقاومت در برابر گرما عايق صدا و رطوبت سرعت حمل و نقل و سهولت اجرا در بالا كشيدن قابليت كاربرد در طيف گستردهاي از ساختمانها فضاي مفيد بيشتر به علت عرض ديوارها سهولت استفاده از انواع نماها و غيرقابل نفود بودن است. در ضمن اين سيستم يك كارگاه تميز و عاري از نخاله را تا مين كرده و هسته پلياستايرن اصلاح شده نيز نميسوزد و به لايه اوزن آسيب نميرساند. قالبهاي عايق ماندگار :ICF سيستم قالب عايق ماندگار شامل قالبهاي داي مي است كه براي بتنريزي و ساخت ديوارهاي بتن مسلح استفاده ميشود و پس از بتنريزي جزي ي از ديوار محسوب ميشوند و اغلب از جنس پلياستايرن منبسطشونده هستند كه بايد با نازككاري داخلي و خارجي مناسب محافظت شوند. اين قالبهاي مانگار معمولا از دو صفحه سانتيمتري پلياستايرن تشكيل ميشوند كه به وسيله رابطهاي پلاستيكي يا فلزي به همديگر متصل ميشوند. در اين سيستم ديوارهاي سازهاي عناصر اصلي براي تحمل و انتقال بارهاي ثقلي و جانبي هستند و بارهاي ثقلي و جانبي توسط سيستم دال و ديوار به صورت يكنواخت به شالوده منتقل ميشوند. سيستم ICF درجه نامعيني زيادي دارد و لذا انتظار ميرود رفتار لرزهاي قابل قبولي از خود نشان دهد. Light Steel Frame D Panel Insulating Concrete Formwork

5 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران سيستم قالب تونلي : سيستم موسوم به تونلي يكي از روشهاي نوين ساخت با سيستم باربر ديوار و سقف بتني است. در اين سيستم ديوارها و سقفهاي بتن مسلح به طور همزمان ميلگردگذاري قالببندي و بتنريزي ميشوند. نام اين سيستم به علت شكل قالبهاي فلزي يكپارچه ديوارها و سقفها است. عناصر باربر اصلي در ساختمانهاي با سيستم تونلي ديوارهاي باربر و دالهاي تخت هستند. در اين سيستم ديوارهاي سازهاي به دليل نبود تيرها و ستونها عناصر اصلي براي تحمل و انتقال بارهاي ثقلي و جانبي هستند. سازه ساختمانهاي با سيستم تونلي به دليل بتنريزي همزمان ديوارها و دالهاي سقف و يكپارچه بودن اعضا و اتصالات آنها عملكرد لرزهاي بسيار مناسبي دارد. يكپارچگي سيستم و بهبود رفتار لرزهاي به دليل عملكرد جعبهاي سازه تغيير حالت تمركز تنش از حالت گرهي و متمركز به حالت گسترده به علت تغيير سازه از حالت تير و ستون به حالت دال و ديوار افزايش درجه نامعيني سازه و تا خير بيشتر در تشكيل مفصلهاي پلاستيك سرعت اجراي بالا به علت اجراي همزمان ديوار و سقف كاهش مصرف بتن نسبت به اسكلت رايج بتني و كاهش اتلاف مصالح از مهمترين ويژگيهاي اين سيستم ساختماني است. سيستم ترونكو : سيستم ترونكو با الهام از روشهاي قديمي و تركيب آن با روشهاي جديد براي ساختمانهاي با طبقات كم به كار ميرود. عنصر اصلي اين سيستم را قطعات لولهاي شكل از جنس استيل گالوانيزه قابل تهيه در محل ساخت تشكيل ميدهد. فريم درها و پنجرهها و تا سيسات الكتريكي و مكانيكي در حين كار در محل لازم كار گذاشته ميشود. سيستم ترونكو با توجه به فضاي خالي داخل لولهها و ديوارها و سقف با استفاده از پانلهايي از جنس EPS بهترين روش براي صرفهجوي ي در مصرف انرژي و در عين حال سبكسازي بنا است. در اين مقاله سيستمهاي ساخت با توجه به معيارهاي زير رتبهبندي و مناسبترين آنها جهت به كارگيري در پروژههاي انبوهسازي انتخاب ميشوند: : معيار شامل هاي احداث خط توليد هر مترمربع ساختمان مصالح حمل و نقل و هاي اجرا و نگهداري است. سهولت اجرا: معيار سهولت اجرا شامل دسترسي به ماشينآلات خاص و ضرورت نيروي متخصص و همچنين سادگي و ايمني نصب است. صرفهجوي ي در مصرف انرژي: پارامترها و شاخصهاي انرژي در ديوارهاي محيطي قرارگيري در استانداردها و آي يننامههاي ساختمان و توانايي استفاده از انرژيهاي موجود در تهويه سرمايش و گرمايش از شاخصهاي مهم ارزيابي انرژي هستند. بار مرده: به منظور كاهش خسارات و آسيبديدگان در زلزله ساختمانها بايد بر اساس مقررات لرزهاي آخرين آي يننامهها و حداقل وزن طراحي و اجرا گردند. تعداد طبقات: تعداد طبقات و حداكثر ارتفاع ساختمانها معمولا از مهمترين عوامل در پروژههاي انبوهسازي است. عمر مفيد و دوام : دوام مصالح مقاومت در برابر خوردگي و پايداري سازه از مهمترين عوامل در ارزيابي اين معيار هستند. بر همين اساس ساختار سلسله مراتبي شامل گزينهها و معيارها تدوين و در شكل () نشان داده شده است. شكل ساختار سلسله مراتبي گزينهها و معيارها.. فرآيند جمعآوري نظرات گروهي ميزان اعتبار تصميم اتخاذي در روش AHP از نظر كيفي و كمي به پرسشنامه وابسته است. اين پرسشنامه با كمك متخصصين افراد و سازمانهايي كه در فرآيند تصميمگيري دخالت دارند تنظيم و تكميل ميشود. طبق اين پرسشنامهها و اطلاعات جمعآوري شده از منابع مورد اطمينان جداول ماتريسهاي مقايسه زوجي تنظيم ميگردند. در اين تحقيق به منظور جمعآوري اطلاعات لازم در خصوص انتخاب گزينه برتر پرسشنامههايي تدوين Tunnel Formwork Systems Tronco System

6 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران شده و نظرات متخصصين جمعآوري گرديده است. در اين بين از 0 شركت پيمانكاري (هر سيستم دو شركت) شركت مهندسين مشاور فعال در زمينه طراحي و تني چند از كارفرمايان و متخصصين و اساتيد دانشگاه استفاده شده است. از بررسيهاي به دست آمده روشن گرديد كه براي مشاوران معيارهاي فني شامل بار مرده و صرفهجوي ي در مصرف انرژي براي پيمانكاران سهولت اجرا و براي كافرمايان عمر مفيد و بسيار بااهميت هستند.. انتخاب سيستم ساختماني مناسب با AHP.. نتايج رتبهبندي جهت مقايسه معيارها و گزينهها با يكديگر بايد مفاهيم نسبي به كميت تبديل شوند. در ماتريس مقايسه زوجي مقدار هر عنصر ماتريس بيانگر درجه اهميت معيار سطر نسبت به معيار ستون است. ماتريس مقايسه زوجي معيارها در جدول () نشان داده شده است. لازم به ذكر است كه اين ماتريس حاصل ميانگين هندسي نظرات تصميمگيرندگان مختلف با فرض قدرت تصميمگيري يكسان است. جهت مقايسه متعادل معيارها بايد وزندهي شوند. وزندهي معيارها با به دست آوردن بردار وزن براي هر ماتريس انجام ميشود. در اين مقاله از يكي از روشهاي تقريبي (روش ميانگين حسابي) جهت محاسبه وزن ماتريسها استفاده شده است. در اين روش ابتدا عناصر هر ستون از ماتريس با تقسيم بر جمع ستون نرمال ميشوند. نرمال شده در هر سطر به عنوان وزن هر معيار انتخاب ميشود. ارزش وزني هر معيار در جدول () نشان داده شده است. سپس ميانگين مقادير جدول ماتريس مقايسه زوجي گروهي معيارها معيارها سهولت اجرا صرفهجوي ي در مصرف انرژي بار مرده تعداد طبقات عمر مفيد و دوام ارزش وزني /8 % /8 % سهولت اجرا 0/ /9 % 0/ صرفهجوي ي در مصرف انرژي 0/ / % 0/ 0/0 0/0 بار مرده 0/ /8 % 0/ 0/ تعداد طبقات 0/ /6 % 0/ 0/ 0/ 0/ عمر مفيد و دوام 0/ ماتريس مقايسه زوجي فقط در صورتي جهت محاسبات قابل اتكا است كه سازگار باشد. مفهوم سازگاري اين است كه نسبتهاي داده شده جهت مقايسه معيارها و گزينهها در يك ماتريس اراي ه شده در بخشهاي قبلي مقدار نرخ ناسازگاري محاسبه و در جدول () اراي ه شده است. (با توجه به ارتباط زوجي تمام معيارها با هم) تناسب لازم را با يكديگر داشته باشند. بر اساس روابط جدول پارامترهاي محاسبه نرخ ناسازگاري ماتريس مقايسه زوجي گروهي معيارها C.I.R 9 % I.I.R / C.I. 0 / l Max 6 /8 6 همان طور كه اشاره شد جهت كاربردي بودن ماتريس مقايسات زوجي در روش AHP ناسازگاري ماتريسهاي مقايسه زوجي نبايد از 0% بيشتر باشد كه اين امر محقق شده است. به همين ترتيب براي تعيين نسبت ميان زيرمعيارها و گزينهها ماتريسهاي مقايسه زوجي براي آنها تشكيل ميشود. روند تعيين سازگاري مانند قبل است. به عنوان نمونه ماتريس مقايسه زوجي سيستمهاي نوين ساختماني بر اساس معيار در جدول () آورده شده است. معيار قاب فلزي سبك جدول ماتريس مقايسه زوجي گروهي گزينهها بر اساس معيار قاب فلزي سبك پانلهاي D قالب عايق ماندگار قالب تونلي ترونكو 0/ 0/ پانلهاي D قالب عايق ماندگار قالب تونلي ترونكو 0/ 0/ 9 0/ 0/ 0/ 0/ 0/ 0/

7 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران با محاسبات انجام شده ضريب ناسازگاري برابر است با % /8 كه از ميزان مجاز 0 درصد كمتر است. به همين ترتيب براي ساير معيارها گزينهها به صورت زوجي با يكديگر مقايسه شده و ضرايب ناسازگاري آنها در جدول () خلاصه شده است. در انتها بر اساس وزن نسبي معيارها نسبت به يكديگر و همچنين بردارهاي وزني گزينهها امتياز هر گزينه جهت اولويتبندي به دست ميآيد كه در جدول (6) قابل مشاهده است. با توجه به امتيازات به دست آمده و رتبهبندي گزينهها گزينه برتر سيستم ساختماني LSF و سپس سيستم ترونكو ميباشد. معيار جدول مقادير ضريب ناسازگاري ماتريس مقايسات زوجي گروهي گزينهها نسبت به هر معيار سهولت اجرا صرفهجوي ي در مصرف انرژي بار مرده تعداد طبقات عمر مفيد و دوام ضريب ناسازگاري (درصد) /8 /0 / / 6/0 /9 جدول 6 امتياز گزينهها و رتبهبندي آنها معيار وزن معيار (درصد) /8 سهولت اجرا /8 صرفهجوي ي در مصرف انرژي بار مرده تعداد طبقات عمر مفيد و دوام امتياز (درصد) رتبه /6 /8 / /9 8/ % 0/6 0/6 0/8 0/60 0/60 0/ قاب فلزي سبك LSF 9/ % 0/90 0/0 0/6 0/9 0/9 0/6 پانلهاي D /0 % 0/90 0/6 0/0 0/0 0/08 قالب عايق ماندگار 0/088 / % 0/90 / 0/09 0/0 0/0 قالب تونلي 0/0 0/9 % 0/09 0/ 0/ 0/ 0/8 ترونكو 0/98.. تحليل حساسيت تحليل حساسيت بر روي معيارها نشان ميدهد كه تا چه اندازه تغيير در وزن معيارها و نظرات تصميمگيرندگان بر رتبهبندي به دست آمده با روش AHP گروهي اثر ميگذارد. اختلاف اندك امتياز نهاي ي دو سيستم ساختماني LSF و ترونكو بيانگر حساس بودن اين دو گزينه است. بدين منظور با استفاده از نرمافزار Expert Choice 000 تحليل حساسيت انجام شده و در جدول () نتايج آن نشان داده شده است. همان طور كه مشاهده ميشود كمترين تغييرات مربوط به معيار بار مرده است. بدين معني كه با افزايش وزن بار مرده به ميزان / درصد رتبهبندي دو گزينه LSF و ترونكو جابهجا ميشود. لذا معيار بار مرده حساسترين معيار در تعيين اولويت دو گزينه LSF و ترونكو است. پس از بار مرده به ترتيب تعدا طبقات و عمر مفيد و دوام دو معيار حساس در تعيين اولويت اين دو گزينه هستند. جدول - نتايج تحليل حساسيت وزن هر معيار جهت برابر شدن رتبه LSF و ترونكو معيار سهولت اجرا صرفه جوي ي در مصرف انرژي بار مرده تعداد طبقات عمر مفيد و دوام درصد تغيير وزن -/ % +/ % +68/% +/% +8/% +6/ %

8 ض" ششمين كنگره ملي مهندسي عمران 6 و ارديبهشت 90 دانشگاه سمنان سمنان ايران. نتيجهگيري در اين مقاله با اعمال روش تصميمگيري چندمعياره AHP گروهي كارايي روش در رابطه با يكي از مهمترين موضوعات انبوهسازان كه مسا له انتخاب سيستم ساختماني مناسب به خصوص در كشور ايران ميباشد نشان داده شده است و سيستمهاي پيشنهادي با در نظر گرفتن برخي از مهم ترين معيارهاي موجود رتبهبندي شدند. روشهاي نويني كه در خصوص صنعت ساختمان مطرح گرديد و سيستمهاي ساختماني كه داراي امكان توليد صنعتي ميباشند ميتوانند نيازهاي كمي و كيفي بخش مسكن را برآورده كنند. روش بهينه اراي ه شده در اين تحقيق براي اجراي ساختمان با استفاده از مقاطع فلزي جدار نازك LSF در اسكلت ساختمان ميباشد كه نه تنها امكان توليد صنعتي آن وجود دارد بلكه سبك بودن سيستم باعث كاهش نيروها در هنگام زمينلرزه خواهد بود و در نتيجه آسيبپذيري ناشي از زلزله را كاهش خواهد داد. لذا كاهش وزن اجزاي ساختمان و استفاده از مصالح سبك به عنوان راهحلي كه ميتواني د سبب افزايش سرعت ساخت و كاهش اجراي ساختمانها شود بايد مورد توجه خاص قرار گيرد. سيستمهاي معرفي شده در اين مقاله و سيستمهاي ساختماني مناسب ديگر ميتوانند با اصلاحاتي به عنوان روشهاي مناسب براي اجراي ساختمان و توليد مسكن كه از ويژگيهاي سبك بودن سهولت نصب سرعت اجرا عدم وابستگي به تجهيزات و ماشينآلات متعدد عدم نياز به تعداد بسيار زيادي از نيروهاي انساني متخصص و ماهر برخوردار هستند مورد استفاده قرار گيرند. همچنين از روش تصميمگيري چندمعياره پيشنهادي ميتوان در ديگر زمينههاي مهندسي و مديريت ساخت مانند انتخاب ماشينآلات ساختماني و انتخاب سيستمهاي پيشبرد پروژه و غيره استفاده نمود. قدرداني 6. از حمايتهاي سازمان منطقه ويژه اقتصادي پارس جنوبي به خاطر پشتيباني از اين تحقيق تقدير و تشكر ميشود.. مراجع. Saaty, T.L., (980), The Analytic Hierarchy Process, New York: McGraw Hill.. Kamal, M., and Al-Subhi, A.H., (00), Application of the AHP in project management, International Journal of project management, No. 9, pp Tiwari, M.K., and Banerjee. R., (00), A Decision Support System for the Selection of a Casting process using AHP, Production Planning and Control, No., pp Tabarak, M.A., and William, D., (00), Artificial neural network for selection of buildable structural systems, Engineering Construction and Architectural Management Journal, Vol. 0, No., pp Wong, J., Li, H., and Lai, J., (008), Evaluating the system intelligence of the intelligent building systems, Automation in Construction, Vol., pp Metin, D., (008), Decision Making in Equipment Selection: an integrated approach with AHP and PROMETHEE, Springer, No. 9, pp Balali, V., Zahraie, B., Hosseini, A., and Roozbahani, A., (00), Selecting the Appropriate Structural System by Application of PROMETHEE Decision Making Method, Proc. Of the nd International Conference on Engineering System Management and its Application, UAE..٨ 9. اصغرپور م. ج. (8) "تصميمگيريهاي چندمعياره" چاپ ششم انتشارات دانشگاه تهران. 9. Albayrak. E., and Erensal. Y.C., (00), Using AHP to improve human performance: An application of multiple critertia decision making problem, Journal of Intelligent Manufacturing, No., pp فخري م. و بشاش ع. (88) "قابليتهاي فناوريهاي نوين ساخت در مسكن روستاي ي" فصلنامه معماري شهرسازي آبادي شماره 60.. گلابچي م. (8) دانشكدههاي فني دانشگاه تهران تهران ايران. رورت بهرهگيري از فناوريهاي نوين ساختماني" مجموعه مقالات دومين سمينار ساخت و ساز در پايتخت پرديس 8