Σχεδιασμός συγκοινωνιακών έργωνοικονομικά

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Αγρονό ων Το ογράφων Μηχανικών ΕΜΠ Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής Σχεδιασμός συγκοινωνιακών έργωνοικονομικά στοιχεία Κωνσταντίνος Αντωνίου Ανα ληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Σημείωση: Το αρχείο αυτό βασίζεται σε υλικό του αξιομνημόνευτου κ. Πέτρου Βυθούλκα, Επίκουρου Καθηγητή της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ.

2 Άδεια χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

3 1 Εισαγωγή στην οικονομία των μεταφορών 3

4 Οικονομία των μεταφορών H οικονομία των μεταφορών είναι διεπιστημονική σπουδή θεμάτων που συνδέουν την επιστήμη του συγκοινωνιολόγου μηχανικού με τις οικονομικές επιστήμες. Η οικονομία των μεταφορών διαφέρει από άλλους κλάδους των οικονομικών επιστημών δεδομένου ότι οι παραδοχές που γίνονται σε άλλους κλάδους δεν ισχύουν Σε άλλους κλάδους δεν λαμβάνεται υπόψη η χωρική διάσταση Χρονική διάσταση Αλλά στις μεταφορές Άνθρωποι και εμπορεύματα κινούνται σε δίκτυα με συγκεκριμένες ταχύτητες και χωρητικότητες Η ζήτηση παρουσιάζει έντονες αιχμές. Η αγορά εισιτηρίου αρκετό χρόνο πριν την πραγματοποίηση της μετακίνησης μπορεί να συνεπάγεται πολύ χαμηλότερο κόμιστρο Τα μεταφορικά δίκτυα μπορεί να είναι ή να μην είναι ανταγωνιστικά Μία μετακίνηση μπορεί να απαιτεί υπηρεσίες από διαφορετικές εταιρείες, οργανισμούς, και διαφορετικά μέσα 4

5 Οικονομία των μεταφορών Αντικείμενο των οικονομικών επιστημών: ο προσδιορισμός της αποδοτικής κατανομής των πόρων σε ένα σύστημα. Αντικείμενο του σχεδιασμού των μεταφορών είναι: ο προσδιορισμός των χαρακτηριστικών του μεταφορικού συστήματος που θα προσφέρει το βέλτιστο επίπεδο εξυπηρέτησης στους μετακινούμενους. Αντικείμενο της οικονομίας των μεταφορών: Ο προσδιορισμός της αποδοτικής κατανομής των πόρων έτσι ώστε να υλοποιηθούν οι στόχοι του σχεδιασμού των μεταφορών και να μεγιστοποιηθεί το κοινωνικό όφελος. 5

6 Βασικές συνιστώσες της οικονομικής ανάλυσης στις μεταφορές Ζήτηση, Προσφορά και αλληλεπίδραση προσφοράς και ζήτησης Εξωτερικές αλληλεπιδράσεις, κοινωνικό κόστος και κοινωνικό όφελος Αποδοτική Κατανομή των πόρων Η Αξιολόγηση των έργων - χρηματοοικονομική και κοινωνικοοικονομική Χρηματοδότηση έργων - Νέες μέθοδοι χρηματοδότησης Τιμολόγηση χρέωση για χρήση οδικού δικτύου Το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας Ανταγωνισμός και ιδιωτικοποίηση των μέσων μαζικής μεταφοράς 6

7 Ζήτηση και Προσφορά Ένα παλιό αστείο για τους οικονομολόγους Αν θέλεις έναν καλό οικονομολόγο αυτό που χρειάζεσαι είναι ένας παπαγάλος που θα τον μάθεις να λέει ΠΡΟΣΦΟΡΑ και ΖΗΤΗΣΗ για απάντηση σε οποιαδήποτε ερώτηση. Είναι άδικο, αλλά Η θεωρία της προσφοράς και της ζήτησης αποτελεί τον πυρήνα της οικονομικής επιστήμης Αποτελεί το πρότυπο (μοντέλο) που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι για αναλύσουν σχεδόν όλα τα προβλήματα που μελετούν, ακόμα και όταν αυτή η θεωρία δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμη. 7

8 Ζήτηση και Προσφορά Η θεωρία της προσφοράς και ζήτησης χρησιμοποιείται για την ανάλυση των ανταγωνιστικών αγορών Οι ανταγωνιστικές αγορές λειτουργούν μέσω του μηχανισμού της αλληλεπίδρασης της προσφοράς με την ζήτηση. Ο Alfred Marshall παρομοίασε προσφορά και ζήτηση με τις δύο λεπίδες ενός ψαλιδιού. Απαιτούνται και οι δύο. Θα αναλύσουμε κατ αρχάς τη ζήτηση και τη προσφορά ξεχωριστά και στη συνέχεια την αλληλεπίδραση τους την ισορροπία της προσφοράς και της ζήτησης. 8

9 Χρηματοδότηση Το παρόν υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 9

10 Κατάλογος αναφορών σχημάτων Σχήμα 1.1 A340 Lufthansa Lufthansa Σχήμα 1.2 JetPhotos.net- Image Copyright Brett Charlton Σχήμα 1.3 International Civil Aviation Organization- ICAO (1987), Airport Planning Manual, Part I, Master Planning Σχήμα 1.4 Airliners.net Ernie Viskupic Σχήμα 1.5 Dempsey, P.S. (2000). Airport planning and development handbook. New York: McGraw-Hill Σχήμα 1.6 Airliners.net Brett Charlton Σχήμα 1.7 Airliners.net Travis Prather Σχήμα 1.8 Airliners.net Gary Chambers Σχήμα 1.9 Airliners.net Travis Prather Σχήμα 1.10 Airliners.net Alejandro Ruiz Yanez Σχήμα 1.11 Airliners.net Tomas Coelho- AirTeamimages