ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Transcript

1 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2 Ιουνίου 2018 Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος Αιµατολογική Κλινική Μονάδα Μεταµόσχευσης Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας Δηµόσια Τράπεζα ΟΠΑ Εξειδικευµένα Εργαστήρια 1

2 Ο ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΠΑΡΑΓΕΙ o Τα ερυθρά αιµοσφαίρια, υπεύθυνα για τη µεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς µας o Τα αιµοπετάλια, υπεύθυνα για την πήξη του αίµατος o Τα λευκά αιµοσφαίρια και τα λεµφοκύτταρα, απαραίτητα για την άµυνα µας o Κάθε µέρα ο Μυελός των Οστών παράγει πάνω από 500 δισεκατοµµύρια καινούρια κύτταρα! 2

3 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ o Αναλόγως της πηγής του µοσχεύµατος - Μυελικές - Αιµατικές - Οµφαλιοπλακουντικές o Αναλόγως της προέλευσης του µοσχεύµατος - Αυτόλογες - Αλλογενείς o Αναλόγως της ισχύος του προπαρασκευαστικού σχήµατος - Μυελοαφανιστικές ή συµβατικές - Μειωµένης έντασης 3

4 ΕNΔΕΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ o o o o o o Οξείες και χρόνιες λευχαιµίες, µυελοδυσπλαστικά σύνδροµα Πολλαπλό µυέλωµα, λεµφώµατα Απλαστική αναιµία Μεσογειακή αναιµία, δρεπανοκυτταρική αναιµία, ανοσοανεπάρκειες, διαταραχές µεταβολισµού Συµπαγείς όγκοι Βαριά αυτοάνοσα νοσήµατα 4

5 Relative Proportions of Indications for an HSCT in Europe in

6 ΛΗΨΗ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΟΣ Από το µυελό των οστών στο χειρουργείο Από το αίµα µε ειδικό µηχάνηµα Από το αίµα του οµφάλιου λώρου και του πλακούντα 6

7 ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΕΛΟ o Η συλλογή γίνεται στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία µε αναρροφήσεις του µυελού από τα οστά της λεκάνης o Η διαδικασία διαρκεί περίπου µία έως δύο ώρες. Συλλέγονται ml (2-5% συνόλου µυελού) o Ανάκαµψη µυελού του δότη 4-6 εβδοµάδες o Προβλήµατα : αναισθησία, πόνος, ήπια αναιµία 7

8 ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ o Αυξητικός παράγοντας των λευκών αιµοσφαιρίων G-CSF (4-5 µέρες). Η συλλογή γίνεται µε ειδικό µηχάνηµα φυγοκέντρησης αίµατος (κυτταρικός διαχωριστής) o Διάρκεια λήψης 3-4 ώρες /µέρα 1-2 ηµέρες, o Προβλήµατα: µυαλγία, κεφαλαλγία, κόπωση ( 1-2 ηµέρες) 8

9 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΟΠΑ Συσκευή αναρτήσεως Πλακούντας Οµφάλιος Λώρος Μονάδα αίµατος 9

10 ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ Δηµόσιες Τράπεζες Ιδιωτικές Τράπεζες q δωρεές q > απόθεµα q > αλλογενείς q Δεκάδες αυτόλογες (εκατοντάδες ερευνητικές) 10

11 ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΑΛΛΟΓΕΝΩΝ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ o Από ταυτόσηµα αδέλφια 25-30% o Από ξένους εθελοντές δότες 35-40% o ΟΠΑ 10% o Απλοταυτόσηµες µεταµοσχεύσεις 10% Ø 10-20% δεν βρίσκει δότη 11

12 ΑΠΛΟΤΑΥΤΟΣΗΜΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ Από συγγενείς α βαθµού µε συµβατότητα ενός απλοτύπου αντιγόνων ιστοσυµβατότητας 12

13 ΑΝΤΙΓΟΝΑ ΙΣΤΟΣΥΜBΑΤΟΤΗΤΑΣ HLA o Κληρονοµούνται ως µπλοκ µισά από κάθε γονέα o Τάξης Ι: A, B, C τάξης ΙΙ: DRB1, DQB1, DPB1 o Καλή συµβατότητα 8/8: A, B, C, DRB1 επιπέδου αλληλίων «ιδανική συµβατότητα»: 12/12 αντιγόνα o Από οµφάλιο λώρο αποδεκτή συµβατότητα µε λιγότερα αντιγόνα: 4 ή 5/6 (Α και Β σε επίπεδο αντιγόνου, DRB1 σε αλληλίου) 13

14 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΔΟΤΩΝ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΠΑ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ q Δότες q Μονάδες ΟΠΑ q Σύνολο ~ αλλογενείς µεταµοσχεύσεις Last modified: May :34:31 14

15 ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ 15

16

17

18

19

20

21 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 21

22 59% 52% 27%

23 52% αδέλφια 49% εθελοντές 41% εθελοντές 45% αδέλφια

24 40% 73% 58%

25 59% 39% 28%

26 91% 78% Άνω των 18 ετών 78% vs. 68%

27 ΠΟΤΕ ΝΑ ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ o Νωρίς στην πορεία της νόσου o Όταν η νόσος είναι σε ύφεση ή µε πολύ χαµηλό φορτίο o Όταν η νόσος είναι χηµειοευαίσθητη o Όταν οι ασθενείς είναι σε καλή κλινική κατάσταση και τα όργανα λειτουργούν καλά 27

28 Μarrow vs. compatible at DRB1 CB 5 years post-bmt in children SC Source TRM, % Relapse, % LFS, % OS, % 8/8 Marrow UCB 6/ /6 >3Χ /6 <3Χ / M. Eapen, Lancet. 2007;369:

29 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΛΟΤΑΥΤΟΣΗΜΗΣ ΜΑΦ ΜΑΚ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ- ΟΜΛ σε 1 η ύφεση Ολική επιβίωση και επιβίωση χωρίς νόσο 132 ασθενών µε ενδιάµεσου και υψηλού κινδύνου ΟΜΛ σε 1 η πλήρη ύφεση απλοταυτόσηµες vs χηµειοθεραπεία 4-year DFS 73.1% vs 44.2% P < year OS, 77.5% vs 54.7% P.001 Huang X et al. Blood 2012;119:

30 Αποτελέσµατα αλλογενών µεταµοσχεύσεων µε απλοταυτόσηµους δότες και ταυτόσηµα αδέλφια Nilanjan Ghosh et al. JCO 2016;34:

31 Allo-HCT Outcomes in AML: Similar Outcomes Regardless of Donor Type Biology of Blood and Marrow Transplantation 2015;21:

32 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ALL ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ MRD Knechtli C. J. C. et al, Blood, Vol. 92, Issue 11, , December 1,

33 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ νοσοκοµείου Γ. Παπανικολάου 33

34 ΔΙΕΝΕΡΓΗΘΕΙΣΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ 1985-Απρίλιος 2018 q Αλλογενείς (1900) 786 q Αυτόλογες (1985) 966 q Σύνολο

35 AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ HL ΚΑΙ NHL: OΛΙΚΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ Ευαίσθητη νόσος Ανθεκτική νόσος 35

36 ΑΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ HL ΚΑΙ NHL: OΛΙΚΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ CR Υποτροπιάζουσα Πρωτοπαθώς ανθεκτική 36

37 AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΝ ΜΥΕΛΩΜΑ Progression Free Survival Overall survival 48% 32% 37

38 AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ χαρακτηριστικά ασθενών και νόσου q No. of patients 35 q MS type: progressing disease; failed previous therapies progression by 1 EDSS step in previous year 31/35 pat. secondary progressive MS ± relapses 19 relapsing-progressing MS 3 aggressive relapsing-progressive ( malignant ) 1 (frequently) relapsing & remitting 1 primary progressive 11 38

39 AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ επιβεβαιωµένη επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου PFS q All patients 41% at 9 yrs. q PFS by MRI activity at Tx 64% active MRI 24% inactive p=0,03 q PFS by disease duration: 50% short 31% long (> 7½ yrs.) sec progr & RR: 59% short 14% long p=0,01 39

40 AHSCT in MS PFS by MRI Activity pre-tx (2 ος 2010) 40

41 ΑΛΛΟ-ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΜΛ ΣΕ CR1 και CR2 CR1 CR2 41

42 ΑΛΛΟ-ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΛ DFS 66% >CR2/REF/REL 42

43 Μεταµοσχευτικά Κέντρα 2014 Σύνολο ΜΑΚ: Γ. Παπανικολάου Ευαγγελισµός Αγία Σοφία Άγιος Σάββας Αλεξάνδρα Αττικό Λαϊκό Πάτρα Μεταξά-Ογκολογική Μεταξά-Αιµατολογική ΠΑΓΝΗ-Αιµατολογική Υγεία Γ. Γεννηµατάς Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού ΠΑΓΝΗ-Παιδιατρική ΓΝΣ ΓΝΑ Ιασώ Μετροπόλιταν Σισµανόγλειο 1

44 Μεταµοσχευτικά Κέντρα 2015 Σύνολο ΜΑΚ: Γ. Παπανικολάου Ευαγγελισµός Αγία Σοφία Άγιος Σάββας Αλεξάνδρα Αττικό Λαϊκό Πάτρα Μεταξά-Ογκολογική Μεταξά-Αιµατολογική ΠΑΓΝΗ-Αιµατολογική Υγεία Γ. Γεννηµατάς Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού Ιατρικό Αθηνών ΠΑΓΝΗ-Παιδιατρική ΓΝΣ ΓΝΑ Ιασώ Μετροπόλιταν Σισµανόγλειο ΝΝΑ 1

45 Μεταµοσχευτικά Κέντρα 2016 Σύνολο ΜΑΚ: Παπανικολάου Παίδων Αγίας Σοφίας Ευαγγελισµός Αττικό Λαϊκό Πάτρα 3 7. Αλεξάνδρα Άγιος Σάββας ΠΑΓΝΗ-Αιµατολογική Μεταξά-Αιµατολογική Υγεία Μεταξά-Ογκολογική Γ. Γεννηµατάς Μετροπόλιταν Σισµανόγλειο ΓΝΑ Ιατρικό Κέντρο ΠΑΓΝΗ-Παιδιατρική ΓΝΣ Ιασώ Ιατρικό Ψυχικού ΝΝΑ 1 45

46 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 46

47 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 47