Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου Δήμου «Ανάπλαση. περιοχής» διότι συντρέχουν ουσιώδεις πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Ε ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΑΞΗ 366/2018 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου Δήμου «Ανάπλαση περιοχής» διότι συντρέχουν ουσιώδεις πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία. Ειδικότερα: Α) Ο αποκλεισμός της 1ης κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας «Κ/Ξ & ΣΙΑ Ε.Ε.», με την αιτιολογία ότι υπέβαλε την οικονομική προσφορά της σε έντυπο που δεν έφερε τη σφραγίδα της υπηρεσίας, παρίσταται μη νόμιμος. Οι συμμετέχοντες στον ελεγχόμενο διαγωνισμό υποχρεούνταν, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, να καταθέσουν με την προσφορά τους, εκτός των λοιπών στοιχείων, συμπληρωμένο το έντυπο οικονομικής προσφοράς, το οποίο είχε τεθεί στη διάθεσή τους από την αναθέτουσα αρχή μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της. Συνεπώς, οι όποιες ελλείψεις παρουσιάζει το έντυπο αυτό, και συγκεκριμένα η απουσία στρογγυλής σφραγίδας της Υπηρεσίας στο αναρτηθέν στην ιστοσελίδα της έντυπο οικονομικής προσφοράς μορφής DOC, το οποίο συμπλήρωσε η ως άνω αποκλεισθείσα κοινοπραξία, βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή,η οποία δεν δικαιούται, επικαλούμενη την εκ παραδρομής ανάρτηση του ως άνω μη σφραγισμένου εντύπου μορφής DOC, να χρησιμοποιεί τις ελλείψεις αυτές ως λόγο απόρριψης υποβληθέντων προσφορών, διότι έτσι παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου στην ειλικρίνεια και συνέπεια της δράσης της διοίκησης. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι ούτε από τις προεκτεθείσες διατάξεις της διακήρυξης ούτε από τις λοιπές που διέπουν τη διαδικασία ανάθεσης των δημόσιων έργων (ν. 4412/2016) προβλέπεται ρητά ή συνάγεται ερμηνευτικά ότι η χρήση μη σφραγισμένου από την υπηρεσία

2 πλην όμως απολύτως όμοιου ως προς το περιεχόμενο με το αντίστοιχο σφραγισμένο εντύπου οικονομικής προσφοράς συνιστά λόγο κήρυξης υποβληθείσας προσφοράς ως απαράδεκτης (βλ. Ε Κλιμάκιο 238/2006, Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμ. 88/2014). Β) Ο αποκλεισμός της 2ης κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας ««Κ/Ξ Ι.Δ. Ο.Ε.», με την αιτιολογία ότι στην εγγυητική επιστολή που κατέθεσε δεν αναφέρονται οι Α.Φ.Μ. των κοινοπρακτούντων οικονομικών φορέων καθώς και η διεύθυνση του δεύτερου κοινοπρακτούντος, παρίσταται μη νόμιμος. Στα υποβληθέντα από τις εταιρείες-μέλη της ως άνω αποκλεισθείσας κοινοπραξίας Τ.Ε.Υ.Δ. αναγράφονταν οι Α.Φ.Μ. και οι διευθύνσεις της έδρας αυτών, πλην όμως τα ανωτέρω στοιχεία αναγράφονταν ελλιπώς στην εγγυητική επιστολή του Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. που προσκόμισε η παραπάνω κοινοπραξία, παράλειψη όμως που δεν είναι ουσιώδης, δεδομένου ότι δεν προκαλείται αμφιβολία για την ταυτότητα των μελών της ως άνω διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας καθώς και για τη δέσμευση του Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. ως προς τις αναλαμβανόμενες από το Ταμείο αυτό εγγυητικές δεσμεύσεις σε σχέση με την ανωτέρω συμμετέχουσα. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή έπρεπε να καλέσει την ανωτέρω διαγωνιζομένη να άρει την πλημμέλεια αυτήν, η οποία συνιστά πρόδηλο τυπικό σφάλμα που δεν επιδρά στο περιεχόμενο της υποβληθείσας προσφοράς, η σχετική δε παράλειψη της αναθέτουσας αρχής και κατ επέκταση η απόρριψη της προαναφερόμενης δεύτερης μειοδότριας για τον λόγο αυτόν είναι μη νόμιμη(πρβλ. Ελ.Συν. Τμ.Μείζ.Επταμ.Σύνθ. 3148/2012, βλ. Ε Κλιμ. 406/2017). Γ) Η μη συμπλήρωση, εκ μέρους του οικονομικού φορέα, του σχετικού πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ. που αφορά στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο δημοσίων συμβάσεων του άρθρου 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008, όπως απαιτείται από το άρθρο 22.Γ.β της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού, δεν αποδεικνύει τη συνδρομή του εν λόγω κριτηρίου επιλογής, η δε παράλειψη αυτή δεν επιτρέπεται να ερμηνευθεί από την αναθέτουσα αρχή ως αρνητική

3 δήλωση, ήτοι ότι ο οικονομικός φορέας δεν υπερβαίνει το όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου. Δείτε το πλήρες κείμενο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Ε ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΑΞΗ 366/2018 Αποτελούμενο από τον Πρόεδρο του Κλιμακίου Σταμάτιο Πουλή, Σύμβουλο και τα μέλη Ιωάννη Βασιλόπουλο και Θεόδωρο Μαυροβουνιώτη, Παρέδρους. Συνεδρίασε, στις 25 Ιουνίου 2018, στο Δικαστήριο προκειμένου να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου ΧΧΧ «Ανάπλαση περιοχής ΧΧΧ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης ,35 ευρώ με Φ.Π.Α. (συμβατικού τιμήματος ,59 ευρώ με Φ.Π.Α.). Ο φάκελος με τα στοιχεία της υπόθεσης υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο στις (αρ.πρωτ. Ελ.Συν ), με το 14404/ έγγραφο του Αναπληρωτή Προϊστάμενου της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ΧΧΧ. Άκουσε την εισήγηση του Παρέδρου Θεόδωρου Μαυροβουνιώτη. Σκέφθηκε κατά το νόμο και Αποφάσισε τα ακόλουθα: Ι. Το σχέδιο σύμβασης του ως άνω έργου παραδεκτώς εισάγεται ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις

4 του άρθρου 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/ Α 52). IΙ. Το Κλιμάκιο, κατά τον έλεγχο των σχεδίων συμβάσεων και των οικείων διοικητικών πράξεων για την ανάδειξη αναδόχου σε δημόσιο έργο, ερευνά, προς το σκοπό της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος και της εμπέδωσης της αρχής της διαφάνειας, εάν τα όργανα της διοίκησης, ερμηνεύοντας και εφαρμόζοντας τη νομοθεσία που διέπει το διαγωνισμό και την οικεία σύμβαση, κινήθηκαν εντός της δυνατής ερμηνείας του νόμου, δηλαδή εάν είναι νομικώς υποστηρίξιμη η ερμηνευτική εκδοχή επί της οποίας βασίστηκαν οι διοικητικές πράξεις και το σχέδιο σύμβασης, καθώς και εάν οι πράξεις που εκδόθηκαν χαρακτηρίζονται από ουσιώδεις πλημμέλειες, δηλαδή από πλημμέλειες που πλήττουν θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τους δημόσιους διαγωνισμούς ή στη συγκεκριμένη περίπτωση επηρέασαν το αποτέλεσμα του διαγωνισμού. Κατά συνέπεια, κατά την άσκηση της κατά την παρούσα διαδικασία αρμοδιότητάς του, το Κλιμάκιο δεν υποκαθίσταται στις ουσιαστικές ή τεχνικές κρίσεις που εξέφεραν τα διοικητικά όργανα, αρκούμενο στον έλεγχο εάν οι κρίσεις αυτές φέρουν επαρκή αιτιολογία και δεν υπερβαίνουν τα άκρα όρια της διακριτικής τους ευχέρειας. IΙΙ. Η διαδικασία διενέργειας του διαγωνισμού και η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης έργου διέπονται από τις διατάξεις περί δημοσίων συμβάσεων έργων του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ )» (ΦΕΚ Α 147) και από τους όρους της οικείας διακήρυξης (Α.Δ.Α.Μ.: ΧΧΧ), κατά το μέρος που δεν τελούν σε αντίθεση με τον νόμο αυτόν. IV. Α. Ο ν. 4412/2016 ορίζει, στο άρθρο 53, ότι: «1. Οι όροι των εγγράφων της σύμβασης πρέπει να είναι σαφείς και πλήρεις ώστε να επιτρέπουν την υποβολή άρτιων και συγκρίσιμων μεταξύ τους προσφορών. 2. Τα έγγραφα της σύμβασης, πλην της προκήρυξης σύμβασης του άρθρου 63 και της προκαταρκτικής προκήρυξης του άρθρου 62 σε περίπτωση που χρησιμοποιείται ως μέσο προκήρυξης του

5 διαγωνισμού, περιέχουν ιδίως: α) ( ) ιζ) τους απαράβατους όρους, απόκλιση από τους οποίους συνεπάγεται την απόρριψη της προσφοράς ( ) κβ) όλες τις αναγκαίες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο διάθεσης των εγγράφων της σύμβασης ( ) κδ) επιπλέον των ανωτέρω, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων: αα) ( ) ββ) τον τρόπο σύνταξης και υποβολής των οικονομικών προσφορών ( )», στο άρθρο 91, ότι: «Λόγοι απόρριψης προσφορών. 1. Η αναθέτουσα αρχή με βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου και της αξιολόγησης των προσφορών, απορρίπτει, σε κάθε περίπτωση, προσφορά: α) Η οποία αποκλίνει από τα άρθρα 92 έως 100, και 102 έως 104 ή υποβλήθηκε κατά παράβαση των απαράβατων όρων περί σύνταξης και υποβολής της προσφοράς, όπως οι όροι αυτοί ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης ( )», στο άρθρο 95, ότι: «1. Η οικονομική προσφορά (προσφερόμενη τιμή) δίδεται σε ευρώ. 2. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ορίσει στα έγγραφα της σύμβασης ότι οι οικονομικές προσφορές συντάσσονται και υποβάλλονται, σύμφωνα με τα παρακάτω: α) αν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής, οι οικονομικοί φορείς προσφέρουν επιμέρους ποσοστά έκπτωσης για κάθε ομάδα τιμών ομοειδών εργασιών του τιμολογίου και του προϋπολογισμού, εκφραζόμενα σε ακέραιες μονάδες επί τοις εκατό (%), ιδίως όταν είναι μεγάλο το πλήθος των τιμών μονάδας, με τις οποίες θα καταρτισθεί η σύμβαση. Οι οικονομικές προσφορές συντάσσονται, αριθμητικώς και ολογράφως, υποχρεωτικά επί του εντύπου που χορηγεί η αναθέτουσα αρχή ( )» και στο άρθρο 124, ότι: «Οικονομικές προσφορές στις δημόσιες συμβάσεις έργων. 1. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου κάτω των ορίων, η αναθέτουσα αρχή μπορεί, εκτός από τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 95, να ορίσει στα έγγραφα της σύμβασης ότι οι οικονομικές προσφορές συντάσσονται και υποβάλλονται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 125 και Οι οικονομικές προσφορές συντάσσονται υποχρεωτικά επί του εντύπου που χορηγεί η αναθέτουσα αρχή ή βάσει υποδείγματος που περιλαμβάνεται ως Παράρτημα στα έγγραφα της σύμβασης». Περαιτέρω, στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού ορίζεται, στο άρθρο 2, ότι: «Παραλαβή

6 εγγράφων σύμβασης και τευχών Τα έγγραφα της σύμβασης κατά την έννοια της περίπτ. 14 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016 για τον παρόντα διαγωνισμό είναι τα ακόλουθα: α) ( ) δ) το έντυπο οικονομικής προσφοράς ( ) 2.2. Για την παραλαβή των τευχών και του εντύπου της οικονομικής προσφοράς προβλέπεται η με ηλεκτρονικό μέσο ελεύθερη, άμεση, πλήρης και δωρεάν πρόσβαση των ενδιαφερομένων στη συγγραφή υποχρεώσεων, στο έντυπο οικονομικής προσφοράς και στα λοιπά έγγραφα της σύμβασης στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου ΧΧΧ στην ηλεκτρονική διεύθυνση στο σύνδεσμο Ανακοινώσεις Προκηρύξεις Τεχνική Υπηρεσία ( ) 2.3. Εφόσον έχουν ζητηθεί εγκαίρως ( ) οι αναθέτουσες αρχές παρέχουν σε όλους τους προσφέροντες που συμμετέχουν στη διαδικασία σύναψης σύμβασης συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τις προδιαγραφές και οποιαδήποτε σχετικά δικαιολογητικά ( )» και στο άρθρο 24, ότι: «Περιεχόμενο Φακέλου Προσφοράς Ο φάκελος προσφοράς (προσφορά) των διαγωνιζομένων περιλαμβάνει, επί ποινή αποκλεισμού, τα ακόλουθα: (α) ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο με την ένδειξη «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» (β) ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο με την ένδειξη «Οικονομική Προσφορά» σύμφωνα με τα κατωτέρω ( ) Ο φάκελος «Οικονομική Προσφορά» περιέχει συμπληρωμένο το χορηγηθέν από την αναθέτουσα αρχή έντυπο Οικονομικής Προσφοράς του άρθρου 2 (δ) της παρούσας. Επισημαίνεται ότι: α) αποκλείονται από τον διαγωνισμό προσφορές, στις οποίες δεν αναγράφεται έστω και ένα επιμέρους ποσοστό έκπτωσης ομάδας εργασιών του εντύπου της οικονομικής προσφοράς στην περίπτ. (α) της παρ. 2 του άρθρου 95 του ν. 4412/2016 ( ) ολογράφως και αριθμητικώς. β) Η ολόγραφη αναγραφή των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης υπερισχύει της αντίστοιχης αριθμητικής. γ) Αν παρουσιαστούν ελλείψεις στην αναγραφή των στοιχείων της οικονομικής προσφοράς (πλην εκείνων που επιφέρουν αποκλεισμό), διαφορές μεταξύ της ολόγραφης και της αριθμητικής τιμής ή λογιστικά σφάλματα στα αθροίσματα, τα γινόμενα ή τη στρογγυλοποίηση, η Επιτροπή Διαγωνισμού διορθώνει τα σφάλματα και αναγράφει την ορθή οικονομική προσφορά ( )».

7 Β. Περαιτέρω, το άρθρο 102 του ν. 4412/2016 ορίζει ότι: «1. Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, ο αναθέτων φορέας μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να διευκρινίζουν ή να συμπληρώνουν τα έγγραφα ή τα δικαιολογητικά που έχουν υποβάλει ( ) 2. Η πιο πάνω διευκρίνιση ή συμπλήρωση αφορά μόνο στις ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα τυπικά σφάλματα που επιδέχονται διόρθωση ή συμπλήρωση, όπως ιδίως παράλειψη μονογραφών ( ) λεκτικές και φραστικές αποκλίσεις των εγγράφων της προσφοράς από την ορολογία των εγγράφων της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, που δεν επιφέρουν έννομες συνέπειες ως προς το περιεχόμενό τους, ελλείψεις ως προς τα νομιμοποιητικά στοιχεία ( ) Η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση κατά το πρώτο εδάφιο δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή εγγράφων σε συμμόρφωση των όρων της διακήρυξης, αλλά μόνο τη διευκρίνιση, συμπλήρωση, ακόμη και με νέα έγγραφα, εγγράφων ή δικαιολογητικών που έχουν ήδη υποβληθεί ( ) 5. Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 έως 4, είναι υποχρεωτική για τον αναθέτοντα φορέα, εάν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς». Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, ο αναθέτων φορέας υποχρεούται να καλεί τους προσφέροντες να διευκρινίσουν ή να συμπληρώσουν έγγραφα της προσφοράς τους προς άρση ασαφειών ή προδήλων τυπικών σφαλμάτων, όταν επίκειται αποκλεισμός τους για τον λόγο αυτό από τη διαγωνιστική διαδικασία (Ε Κλιμ. 380, 406/2017). V. Στην προκειμένη υπόθεση, από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου είναι η ανάπλαση της περιοχής ΧΧΧ του Δήμου ΧΧΧ, που περιλαμβάνει νέα κυκλοφοριακή ρύθμιση της περιοχής, αναβάθμιση και μικροκλιματική βελτίωση του κοινόχρηστου χώρου αυτής, οργάνωση των χώρων κίνησης και στάσης οχημάτων, δικύκλων και πεζών και τον εμπλουτισμό του

8 υπάρχοντος πρασίνου, όπως το έργο αυτό περιγράφεται αναλυτικότερα στο τεύχος Τεχνικής Περιγραφής της οικείας μελέτης. Το ελεγχόμενο έργο εντάχθηκε στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου ΧΧΧ έτους 2017 (βλ. τις 253/ και 107/ αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ΧΧΧ) και η εκτέλεσή του χρηματοδοτείται από ίδιους πόρους του ως άνω δήμου. Με τη 221/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ΧΧΧ εγκρίθηκαν οι όροι της διακήρυξης του διαγωνισμού, η οποία προβλέπει ότι η ανάθεση του έργου θα γίνει με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (χαμηλότερη τιμή) και σύστημα υποβολής προσφορών αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών (άρθρο 95 παρ. 1 και 2 α του ν. 4412/2016). Περίληψη της διακήρυξης αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. στις ΧΧΧ και δημοσιεύτηκε στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. ΧΧΧ), καθώς και στον ελληνικό τύπο. Κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού ( ) προσήλθαν και υπέβαλαν προσφορά έντεκα (11) υποψήφιοι εργολήπτες. Η Επιτροπή Διαγωνισμού εξέτασε τις προσφορές κατά την προβλεπόμενη στο άρθρο 4 της διακήρυξης διαδικασία και καταχώρισε αυτές κατά σειρά μειοδοσίας, μετά δε τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής έκρινε ως απαράδεκτες τις προσφορές: α) Της 1ης κατά τη σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής κοινοπραξίας «ΧΧΧ», που προσέφερε ποσοστό μέσης έκπτωσης 64,23%, με την αιτιολογία ότι η οικονομική προσφορά της είχε συνταχθεί σε μη σφραγισμένο από την υπηρεσία έντυπο οικονομικής προσφοράς. β) Της 2ης κατά τη σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής κοινοπραξίας «ΧΧΧ», που προσέφερε ποσοστό μέσης έκπτωσης 59,23%, με την αιτιολογία ότι στην εγγυητική επιστολή που κατέθεσε δεν αναφέρονται οι Α.Φ.Μ. των κοινοπρακτούντων οικονομικών φορέων καθώς και η διεύθυνση του δεύτερου κοινοπρακτούντος. Και γ) Της 3ης κατά τη σειρά μειοδοσίας εργοληπτικής κοινοπραξίας «ΧΧΧ», που προσέφερε ποσοστό μέσης έκπτωσης 58,69%, με την αιτιολογία ότι στο Τ.Ε.Υ.Δ. που κατέθεσε το τρίτο μέλος της κοινοπραξίας ΧΧΧ δεν

9 είχε περιλάβει αναφορά στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο δημοσίων συμβάσεων, όπως απαιτείτο από την οικεία διακήρυξη. Επίσης, η Επιτροπή Διαγωνισμού προέβη στον αποκλεισμό των 5ου (ΧΧΧ), 8ου (ΧΧΧ) και 9ου (ΧΧΧ) κατά τη σειρά μειοδοσίας υποψήφιων εργοληπτών, ο οποίος (αποκλεισμός) πάντως δεν ελέγχεται επί του παρόντος από το Κλιμάκιο, αφού δεν ασκεί επιρροή στη διαδικασία, ως εκ της σειράς κατάταξης των ως άνω αποκλεισθέντων υποψηφίων (5ου, 8ου και 9ου). Κατόπιν τούτων, η Επιτροπή, με το από ο πρακτικό της, εισηγήθηκε τον αποκλεισμό των παραπάνω οικονομικών φορέων και την ανάδειξη, ως προσωρινής μειοδότριας, της εργοληπτικής επιχείρησης «ΧΧΧ» (4η κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας), που προσέφερε μέση έκπτωση 57,16%. Με την 336/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής επικυρώθηκε το ανωτέρω πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού και αναδείχθηκε ως προσωρινή μειοδότρια η επιχείρηση «ΧΧΧ». Κατά της ως άνω απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής άσκησαν ένσταση οι αποκλεισθείσες κοινοπραξίες ως ακολούθως: α) Η «ΧΧΧ» (βλ. την 26270/ σχετική ένσταση), η οποία προέβαλε ότι η οικονομική προσφορά της συντάχθηκε σε μη σφραγισμένο έντυπο μορφής DOC που ήταν διαθέσιμο στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς στην ιστοσελίδα του Δήμου, σύμφωνα με τη διακήρυξη του διαγωνισμού, η οποία δεν απαιτούσε ρητώς και επί ποινή αποκλεισμού τη συμπλήρωση σφραγισμένου από την υπηρεσία εντύπου οικονομικής προσφοράς. Επίσης προέβαλε ότι η από διευκρίνιση της αναθέτουσας αρχής προς τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, σύμφωνα με την οποία η οικονομική προσφορά αυτών έπρεπε να συμπληρωθεί αποκλειστικώς στο σφραγισμένο από την υπηρεσία έντυπο μορφής PDF που ήταν επίσης διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Δήμου, δεν ήταν σύμφωνη με τη διακήρυξη του διαγωνισμού ούτε μπορούσε επιτρεπτώς να τροποποιήσει εκ των υστέρων αυτήν ως προς τους επίμαχους όρους της (τρόπος σύνταξης οικονομικών προσφορών) ούτε μπορούσε το πρώτον, με τη διευκρίνιση αυτή και σε αντίθεση με όσα προβλέπονται στην οικεία διακήρυξη, να τεθεί ποινή αποκλεισμού για τη μη χρήση του σφραγισμένου από την υπηρεσία εντύπου οικονομικής προσφοράς. Τέλος, η ως άνω κοινοπραξία προέβαλε ότι σε

10 κάθε περίπτωση το υποβληθέν από αυτήν έντυπο οικονομικής προσφοράς ταυτιζόταν απόλυτα κατά περιεχόμενο με το σφραγισμένο όμοιο που ζητούσε η αναθέτουσα αρχή με την παραπάνω διευκρίνιση προς τους υποψήφιους εργολήπτες. β) Η «ΧΧΧ» (βλ. την 26399/ σχετική ένσταση, όπως συμπληρώθηκε με το 26605/ υπόμνημα), η οποία προέβαλε ότι η αναφορά του Α.Φ.Μ. και της διεύθυνσης των οικονομικών φορέων στην εγγυητική επιστολή που καταθέτουν στο διαγωνισμό δεν έχει τεθεί επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς αυτών, η δε παράλειψη αναφοράς αυτών των στοιχείων είναι εν προκειμένω επουσιώδης και δεν καθιστά την εγγυητική επιστολή άκυρη, δεδομένου ότι από το περιεχόμενο της τελευταίας δεν καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ταυτότητα του υπέρ ου εκδόθηκε η εγγυητική επιστολή και ως προς τη δέσμευση του εγγυητή. Και γ) Η «ΧΧΧ» (βλ. την 26368/ σχετική ένσταση), με την οποία προέβαλε ότι η μη συμπλήρωση εκ μέρους του τρίτου κοινοπρακτούντος μέλους της του σχετικού πεδίου στο Τ.Ε.Υ.Δ. που υπέβαλε, περί μη υπέρβασης του ορίου ανεκτέλεστου υπόλοιπου δημοσίων συμβάσεων, όπως προβλεπόταν στην οικεία διακήρυξη, έπρεπε να ερμηνευθεί από την αναθέτουσα αρχή ως αρνητική δήλωση, ήτοι ότι το εν λόγω μέλος της κοινοπραξίας δεν υπερέβαινε το όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου. Με την 373/ απόφασή της η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου, αφού έλαβε υπόψη την από σχετική γνωμοδότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού, απέρριψε τις ως άνω ενστάσεις ως αβάσιμες. Ειδικότερα, η ένσταση της «ΧΧΧ» απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι η οικονομική προσφορά της έπρεπε να συνταχθεί στο σφραγισμένο από την υπηρεσία έντυπο μορφής PDF, σύμφωνα με την από διευκρίνιση της αναθέτουσας αρχής, και όχι στο μη σφραγισμένο έντυπο μορφής DOC, το οποίο, καθ ομολογία της αναθέτουσας αρχής, εκ παραδρομής της υπηρεσίας είχε τεθεί στη διάθεση των ενδιαφερόμενων στην ιστοσελίδα του Δήμου. Περαιτέρω, η ένσταση της «ΧΧΧ» απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι η μη αναφορά των στοιχείων της εγγυητικής επιστολής, που προβλέπονται στη διακήρυξη του διαγωνισμού, μεταξύ των οποίων είναι ο Α.Φ.Μ. και η διεύθυνση του οικονομικού φορέα, αποτελεί ουσιώδη έλλειψη που καθιστά απαράδεκτη την προσφορά. Τέλος,

11 η ένσταση της «ΧΧΧ» απορρίφθηκε με τη νόμιμη αιτιολογία ότι, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, το προσηκόντως συμπληρωμένο Τ.Ε.Υ.Δ. αποτελεί ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση, που λαμβάνεται υπόψη ως προκαταρκτική απόδειξη και επιβεβαίωση ότι ο υποβάλων αυτό οικονομικός φορέας πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης, μεταξύ των οποίων και η μη υπέρβαση των ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου δημοσίων συμβάσεων, ως κριτήριο επιλογής. Επομένως, η μη συμπλήρωση, εκ μέρους του οικονομικού φορέα, του σχετικού πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ. που αφορά στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο δημοσίων συμβάσεων του άρθρου 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008, όπως απαιτείται από το άρθρο 22.Γ.β της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού, δεν αποδεικνύει τη συνδρομή του εν λόγω κριτηρίου επιλογής, η δε παράλειψη αυτή δεν επιτρέπεται να ερμηνευθεί από την αναθέτουσα αρχή ως αρνητική δήλωση, ήτοι ότι ο οικονομικός φορέας δεν υπερβαίνει το όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου. Κατά της ως άνω απόρριψης των ενστάσεών τους οι «ΧΧΧ» και «ΧΧΧ» άσκησαν προσφυγές ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ΧΧΧ, προβάλλοντας τις ίδιες ως άνω αιτιάσεις, οι οποίες (προσφυγές) απορρίφθηκαν σιωπηρώς. Κατά της σιωπηρής απόρριψης των παραπάνω προσφυγών τους οι δύο κοινοπραξίες άσκησαν τις 5/ / προσφυγές, αντιστοίχως, ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 Οι προσφυγές αυτές απορρίφθηκαν, της μεν «ΧΧΧ» σιωπηρώς, της δε «ΧΧΧ» ως αβάσιμη, με την αιτιολογία ότι η παράλειψη αναφοράς του Α.Φ.Μ. και της διεύθυνσης του οικονομικού φορέα στην εγγυητική επιστολή που κατατίθεται στο διαγωνισμό, αποτελεί ουσιώδη έλλειψη που καθιστά απαράδεκτη την προσφορά. Κατόπιν τούτων, η κατά τα ανωτέρω προσωρινή μειοδότρια εταιρεία «ΧΧΧ» προσκλήθηκε να προσκομίσει τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά κατακύρωσης, μετά δε την υποβολή, τον έλεγχο και τη διαπίστωση της πληρότητας αυτών, το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κατακυρώθηκε σ αυτήν με τη 225/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής. Τέλος, με τη 14387/ βεβαίωση του

12 Δημάρχου ΧΧΧ βεβαιώνεται ότι κατά του κύρους του διαγωνισμού δεν έχουν ασκηθεί περαιτέρω ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα. VI. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν ουσιώδεις πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, οι οποίες κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, κατά τα ως ακολούθως ειδικότερα εκτιθέμενα: Α) Ο αποκλεισμός της 1ης κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας «ΧΧΧ», με την αιτιολογία ότι υπέβαλε την οικονομική προσφορά της σε έντυπο που δεν έφερε τη σφραγίδα της υπηρεσίας, παρίσταται μη νόμιμος. Οι συμμετέχοντες στον ελεγχόμενο διαγωνισμό υποχρεούνταν, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, να καταθέσουν με την προσφορά τους, εκτός των λοιπών στοιχείων, συμπληρωμένο το έντυπο οικονομικής προσφοράς, το οποίο είχε τεθεί στη διάθεσή τους από την αναθέτουσα αρχή (Δήμος ΧΧΧ) μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της. Κατά συνέπεια, οι όποιες ελλείψεις παρουσιάζει το έντυπο αυτό, και συγκεκριμένα η απουσία στρογγυλής σφραγίδας της Υπηρεσίας στο αναρτηθέν στην ιστοσελίδα της έντυπο οικονομικής προσφοράς μορφής DOC, το οποίο συμπλήρωσε η ως άνω αποκλεισθείσα κοινοπραξία, βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή, η οποία δεν δικαιούται, επικαλούμενη την εκ παραδρομής ανάρτηση του ως άνω μη σφραγισμένου εντύπου μορφής DOC, να χρησιμοποιεί τις ελλείψεις αυτές ως λόγο απόρριψης υποβληθέντων προσφορών, διότι έτσι παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου στην ειλικρίνεια και συνέπεια της δράσης της διοίκησης. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι ούτε από τις προεκτεθείσες διατάξεις της διακήρυξης ούτε από τις λοιπές που διέπουν τη διαδικασία ανάθεσης των δημόσιων έργων (ν. 4412/2016) προβλέπεται ρητά ή συνάγεται ερμηνευτικά ότι η χρήση μη σφραγισμένου από την υπηρεσία πλην όμως απολύτως όμοιου ως προς το περιεχόμενο με το αντίστοιχο σφραγισμένο εντύπου οικονομικής προσφοράς συνιστά λόγο κήρυξης υποβληθείσας προσφοράς ως απαράδεκτης (βλ. Ε Κλιμάκιο 238/2006, Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμ. 88/2014). Εξάλλου, οι κρίσιμοι όροι της διακήρυξης δεν

13 μπορούσαν επιτρεπτώς να τροποποιηθούν με το από έγγραφο διευκρινίσεων της αναθέτουσας αρχής προς τους συμμετέχοντες, δεδομένου ότι με τις διευκρινίσεις αυτές ήταν δυνατή μόνον η χορήγηση συμπληρωματικών πληροφοριών και όχι η θέσπιση νέων απαράβατων όρων του διαγωνισμού, επί ποινή αποκλεισμού, χωρίς να έχουν τηρηθεί οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας αυτών. Β) Ο αποκλεισμός της 2ης κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας ««ΧΧΧ», με την αιτιολογία ότι στην εγγυητική επιστολή που κατέθεσε δεν αναφέρονται οι Α.Φ.Μ. των κοινοπρακτούντων οικονομικών φορέων καθώς και η διεύθυνση του δεύτερου κοινοπρακτούντος, παρίσταται μη νόμιμος. Στα υποβληθέντα από τις εταιρείες-μέλη της ως άνω αποκλεισθείσας κοινοπραξίας Τ.Ε.Υ.Δ. αναγράφονταν οι Α.Φ.Μ. και οι διευθύνσεις της έδρας αυτών, πλην όμως τα ανωτέρω στοιχεία αναγράφονταν ελλιπώς στην / εγγυητική επιστολή του Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. που προσκόμισε η παραπάνω κοινοπραξία, παράλειψη όμως που δεν είναι ουσιώδης, δεδομένου ότι δεν προκαλείται αμφιβολία για την ταυτότητα των μελών της ως άνω διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας καθώς και για τη δέσμευση του Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. ως προς τις αναλαμβανόμενες από το Ταμείο αυτό εγγυητικές δεσμεύσεις σε σχέση με την ανωτέρω συμμετέχουσα. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή έπρεπε να καλέσει την ανωτέρω διαγωνιζομένη να άρει την πλημμέλεια αυτήν, η οποία συνιστά πρόδηλο τυπικό σφάλμα που δεν επιδρά στο περιεχόμενο της υποβληθείσας προσφοράς, η σχετική δε παράλειψη της αναθέτουσας αρχής και κατ επέκταση η απόρριψη της προαναφερόμενης δεύτερης μειοδότριας για τον λόγο αυτόν είναι μη νόμιμη (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ.Μείζ.Επταμ.Σύνθ. 3148/2012, βλ. Ε Κλιμ. 406/2017). Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου ΧΧΧ «Ανάπλαση περιοχής ΧΧΧ».