ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ου τόμου

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ου τόμου Προλογίζουν οι κ.κ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΘΑΝΟΥ-ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΥ Πρόεδρος του Αρείου Πάγου... IX ΕΙΡΗΝΗ ΚΙΟΥΡΚΤΣΟΓΛΟΥ-ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου... ΧΧΙ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΑΝΩΦ Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας... ΧΧΙΙΙ ΑΡΓΥΡΙΟΣ Χ. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ Εισαγγελέας Εφετών Ιωαννίνων.. Συντμήσεις.. Βιβλιογραφία.. ΧΧΙΧ LV LXI 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Προοίμιο Ι. Ιστορική αναδρομή.. 6 Ι. ΙΙ. Εισαγωγή 6 Ι.ΙΙ.α) Η αρχή της βιωσιμότητας. 6 Ι.ΙΙ.β) Ο ρόλος των δικαστηρίων στην πραγμάτωση της βιώσιμης ανάπτυξης Ι.ΙΙ.γ) Ο ρόλος των ελληνικών δικαστηρίων στην πραγμάτωση της βιωσιμότητας.. 11 Ι.ΙΙ.δ) Προς ένα νέο δίκαιο της βιωσιμότητας; 13

2 XXXIV Γεώργιος Π. Αλμπούρας Ι.ΙΙ.ε) Προς ένα νέο ποινικό - κατασταλτικό δίκαιο της βιωσιμότητας ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟ ΕΝΝΟΜΟ ΑΓΑΘΟ Ι. Θεωρητική και νομολογιακή προσέγγιση 23 Ι.α) Ορισμός της έννοιας του δικαίου του περιβάλλοντος Ι.β) Ορισμός του εννόμου αγαθού κατά την ελληνική επιστήμη Το έννομο αγαθό του άρθρου 28 παρ Ι.β) α. Το περιβάλλον αυτόνομο έννομο αγαθό.. 30 Ι.β) β. Συμπέρασμα. 38 Ι.β) γ. Η εξωτερική (εμπειρική) όψη του εννόμου α- γαθού του περιβάλλοντος. 41 Ι.β) δ. Το έννομο αγαθό του άρθρου 28 παρ Ι.γ) Ορισμός του εννόμου αγαθού κατά την ελληνική νομολογία Ι.γ) α. Η νομολογία της διοικητικής δικαιοδοσίας Δάση και δασικές εκτάσεις - το φυσικό περιβάλλον αυτοτελώς προστατευόμενο αγαθό Καταφύγια άγριας ζωής προστασία και διάσωση του φυσικού περιβάλλοντος Οικιστικό περιβάλλον συνταγματικά προστατευόμενη αξία Πολιτιστικό περιβάλλον αυτοτελώς προστατευόμενο αγαθό Ζώνες οικιστικού ελέγχου πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης Περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης προστασία του περιβάλλοντος Προστασία των δασών Προστασία της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας Ειδικές χρήσεις γης - εξυγίανση του οικιστικού περιβάλλοντος Ρέματα αντικείμενα συνταγματικής προστασίας. 54

3 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XXXV 2.ΙΙ. - Σκοπός του νόμου η εξασφάλιση περιβάλλοντος υψηλής ποιότητας Ι.γ) β. Η νομολογία της πολιτικής δικαιοδοσίας Ρεύματα - το φυσικό περιβάλλον αυτοτελώς προστατευόμενο κοινόχρηστο αγαθό 55 - Εξασθενές χρώμιο ο ζωτικός χώρος συνταγματικώς προστατευόμενος δια της αξίας του προσώπου 56 - Λατομικές δραστηριότητες το φυσικό περιβάλλον αυτοτελές αγαθό Δασικό αγαθό εντάσσεται στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα Προστασία δασών υλοτόμηση 58 - Όροι δόμησης σκοπός η ευνοϊκή ανάπτυξη του α- τόμου 58 - Προστασία κοινοχρήστων εντάσσεται στο δικαίωμα της προσωπικότητας Αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος του αιγιαλού Ρύπανση κατά τη διαχείριση στερεών αποβλήτων Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία κεραίες κινητής τηλεφωνίας Τριτενέργεια της συνταγματικής διάταξης.. 63 Συμπέρασμα Ι.γ) γ. Προσδιορισμός του σκοπού του περιβαλλοντικού νόμου κατά την ποινική νομολογία Προστασία του περιβάλλοντος κατά τα επί μέρους στοιχεία του ως αυταξίας Αποτροπή ρύπανσης και υποβάθμισης Κανόνας η προληπτική προστασία Συμπέρασμα.. 67 Η προσαρμογή του συστήματος καταστολής του Ν. 1650/1986 στη συνταγματική τάξη ΙΙ.α) Η υπαγωγή της ποινικής διάταξης του άρθρου 28 στους ορισμούς της συνταγματικής επιταγής των άρθρων 7 και

4 XXXVI Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΙΙ.α) Α. Lex perfecta ή imperfecta. Η θέση του ζητήματος ΙΙ.α) Β. Η επάρκεια του καθορισμού του προστατευόμενου εννόμου αγαθού ΙΙ.α) Γ. Η επάρκεια της περιγραφής των στοιχείων της αξιόποινης συμπεριφοράς στη βάση της χρήσης των όρων της ρύπανσης και υποβάθμισης 80 ΙΙ.α) Δ. Συμπέρασμα.. 92 ΙΙ.β) Η έννοια της ρύπανσης και υποβάθμισης με πρότυπο τις κοινωνικές αντιλήψεις ΙΙ.γ) Η έννοια της ρύπανσης και υποβάθμισης κατά τον νομοθετικό τους ορισμό ΙΙ.δ) Η εκτίμηση της χρήσης των εννοιών της ρύπανσης και υποβάθμισης από την ποινική νομολογία 100 ΙΙ. ε) Η εκτίμηση της χρήσης των εννοιών της ρύπανσης και υποβάθμισης από τη διοικητική νομολογία ΙΙ.στ) Η παραπομπή του άρθρου 28 σε εκτελεστικές κανονιστικές πράξεις της διοίκησης, ως συμπληρωτικών παραμέτρων των συστατικών όρων του εγκλήματος ΙΙ.ζ) Η διττή παραπομπή του άρθρου 28 σε ίδιες διατάξεις και σε εκτελεστικές κανονιστικές πράξεις της διοίκησης ΙΙ.ζ) Α. Η διττή νομοθετική εξουσιοδότηση του Ν. 1650/ ΙΙ.ζ) Β. Η παραπομπή του άρθρου 28 σε ίδιες διατάξεις ΙΙ.η) Τελολογική συστολή του νόμου ΙΙ.θ) Αμφιβολία ως προς τα όρια του σκοπού του νόμου και διασταλτική ερμηνεία ΙΙ.ι) Επιτρεπτή και απαγορευμένη αναλογία 172 ΙΙ.ια) Κίνδυνος ή διακινδύνευση. 182 ΙΙ.ιβ) Επιτρεπτή διακινδύνευση.. 196

5 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XXXVII 2.ΙΙΙ. Η ενεργοποίηση της ποινικής καταστολής του Ν. 1650/1986 (κατώφλι πλήρωσης της αντικειμενικής υπόστασης) ΙΙΙ.α) Ουδός (κατώφλι) πλήρωσης της αντικειμενικής υπόστασης ΙΙΙ.β) Νομολογιακή προσέγγιση ΙV. Η σχέση του συστήματος της ποινικής με εκείνο της διοικητικής καταστολής του Ν. 1650/ IV.α) Διάκριση μεταξύ εγκλήματος και διοικητικής παράβασης Συρροή ποινικών και διοικητικών κυρώσεων IV.α) Α. Διάκριση κατά το εσωτερικό δίκαιο. 225 IV.α) Β. Η επιρροή της διάκρισης κατά το ΔΕΚ και το ΕΔΔΑ IV.α) Γ. Παρατηρήσεις επί των διοικητικών κυρώσεων του Ν. 1650/ IV.α) Γ.1. Οι κυρώσεις IV.α) Γ.2. Τα εγκλήματα στα οποία αφορούν IV.α) Γ.3. Τα νομικά πρόσωπα στα οποία αφορούν 252 IV.α) Γ.3.α. Τα νομικά πρόσωπα του ιδιωτικού δικαίου IV.α) Γ. 3.β. Η ευθύνη των δημοσίων νομικών προσώπων IV.α) Γ. 3.γ. Τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα ΙV.α) Δ. Ο χαρακτήρας των κυρώσεων IV.α) Ε. Η επιβολή ποινικών κυρώσεων σε βάρος νομικού προσώπου IV.β) Η εξάρτηση της ποινικής προστασίας του περιβάλλοντος από τις διοικητικές διατάξεις 269 Περίληψη 276 Summary 277

6 XXXVIII Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2 ου τόμου Προλογίζουν οι κ.κ. Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου Πρόεδρος του Αρείου Πάγου... Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου... Μαρία Καραμανώφ Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας... Αργύριος Χ. Δημόπουλος Εισαγγελέας Εφετών Ιωαννίνων.. Συντμήσεις.. Βιβλιογραφία.. IX ΧΧΙ ΧΧΙΙΙ ΧΧΙΧ LV LXI 3. Η ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 279 Εισαγωγή Ι. Ο προσδιορισμός του περιεχομένου της έννοιας της ρύπανσης, της υποβάθμισης και της μόλυνσης 283 Ι.α) Ορισμοί. 283 Ιβ) Ειδικότερη προσέγγιση της εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 13 παρ. 1, περ α, εδ. α & περ. β του Ν. 743/1977 σε σχέση με το άρθρο 28 παρ. 1 περ. α του Ν. 1650/ ΙI. Περιπτωσιολογική ανάλυση του άρθρου 28, υπό τον παράτιτλο: Ποινικές κυρώσεις ΙΙ.α) Εισαγωγή επί του μεταβατικού καθεστώτος, με βάση το διεθνές και το ελληνικό δίκαιο: Το ζή-

7 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XXXIX τημα της διαχρονικής εφαρμογής του άρθρου 28, εν όψει της τροποποίησης της διάταξης με τον Ν. 4042/ ΙΙ.α) Α. Το μεταβατικό δίκαιο. 323 ΙΙ.α) Α.1. Η μη αναδρομικότητα των αυστηρότερων ποινικών νόμων ΙΙ.α) Α.1.α. Η σημασία της αρχής της μη αναδρομικότητας ΙΙ.α) Α.1.β. Η εφαρμογή της αρχής ΙΙ.α) Α.2. Η αναδρομικότητα των ευνοϊκότερων ποινικών νόμων ΙΙ.α) Α.2.α. Η έννοια της αρχής ΙΙ.α) Α.2.β. Η σημασία της αρχής 327 ΙΙ.α) Α.2.γ. Οι συνέπειες της αρχής στη νομολογία του ποινικού τμήματος του (γαλλικού) Α- κυρωτικού Οι νομοθετικές τροποποιήσεις που προβλέπουν ρητώς επί της αναδρομικότητας in mitius : νόμοι ποινικοποίησης και νόμοι κυρωτικοί Μεταβολή του συμπληρωτικού νόμου ή του εκδοθέντος κατ εξουσιοδότηση λευκού νόμου ΙΙ.α) Α.2.δ. Συμπέρασμα 332 ΙΙ.α) Α.3. Οι διαδοχικοί ποινικοί νόμοι 332 ΙΙ.α) Α.4. Οι κανόνες του δικονομικού δικαίου ΙΙ.α) Α.5. Η αρχή της αυστηρής ερμηνείας του ποινικού νόμου ΙΙ.β) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 1 (πρώην 1α) ΙΙ.β) Α. Διαχρονικό δίκαιο επιεικέστερη διάταξη. 339 ΙΙ.β) Β. Συστηματική προσέγγιση και εφαρμογή ζητήματα συρροής με την παρ. 2α ΙΙ.β) Γ. Έγκλημα βλάβης 347 ΙΙ.β) Δ. Εν ευρεία εννοία σύνθετο ή πολύπρακτο 348 ΙΙ.β) Ε. Έγκλημα άλλοτε στιγμιαίο και άλλοτε διαρκές

8 XL Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΙΙ.γ) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 2α (πρώην 1β). 361 ΙΙ.γ) Α. Διαχρονικό δίκαιο αυστηρότερη διάταξη 361 ΙΙ.γ) Β. Βασικό έγκλημα ΙΙ.γ) Γ. Υπαλλακτικώς μικτό 362 ΙΙ.γ) Δ. Έγκλημα αποτελέσματος 363 ΙΙ.γ) Ε. Έγκλημα βλάβης Κριτική των ως άνω απόψεων και θέση επί του ζητήματος ΙΙ.γ) ΣΤ. Νομολογιακή προσέγγιση του ζητήματος 385 ΙΙ.γ) Ζ. Όχι κοινώς επικίνδυνο έγκλημα ΙΙ.γ) Η. Έγκλημα άλλοτε στιγμιαίο και άλλοτε διαρκές ΙΙ.γ) Η. 1. Στιγμιαία και διαρκή εγκλήματα 402 ΙΙ.γ) Η.1.α. Νομολογιακή προσέγγιση. 420 ΙΙ.γ) Η.1.β. Απόρριψη ραδιενεργών αποβλήτων. 433 ΙΙ.γ) Η.1.γ. Διάχυση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας ΙΙ.γ) Η.2. Οι συνέπειες της διάκρισης ΙΙ.δ) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 2β. 447 ΙΙ.δ) Α. Σύγκριση με το προϊσχύσαν δίκαιο - αυστηρότερη διάταξη ΙΙ.δ) Β. Αιτιολογία της αθωωτικής απόφασης. 451 ΙΙ.ε) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 2γ 457 ΙΙ.ε) Α. Προνομιούχος παραλλαγή ΙΙ.ε) Β. Ουσιαστική εκτίμηση του εύρους των επιπτώσεων ΙΙ.ε) Γ. Υποκειμενική υπόσταση. 470 ΙΙ.στ) Τα εγκλήματα του άρθρου 28 παρ Γενική εισαγωγή στα εγκλήματα της παρ ΙΙ.ζ) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 3 εδ. α 477 ΙΙ.ζ) Α. Έγκλημα σκοπού ή υπερχειλούς υποκειμενικής υπόστασης ΙΙ.ζ) Β. Επιμέτρηση της ποινής 488 ΙΙ.ζ) Γ. Διακεκριμένη παραλλαγή 496

9 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XLI ΙΙ.ζ) Γ.1. Απόπειρα ΙΙ.ζ) Γ.2. Παραγραφή ΙΙ.ζ) Γ.3. Συναυτουργία ΙΙ.η) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 3 εδ. β ΙΙ. η) Α. Έγκλημα σκοπού και διακεκριμένη παραλλαγή ΙΙ.η) Β. Η διάκριση του οικονομικού από το υλικό όφελος ΙΙ.η) Β.1. Χρήση ποσοτικών εννοιών ΙΙ.η) Β.2. Στο κατ εξακολούθηση έγκλημα 504 ΙΙ.η) Β.3. Αθροιστικό έγκλημα τελούμενο κατ ε- πάγγελμα ή κατά συνήθεια 504 ΙΙ.θ) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 3 εδ. γ. 512 ΙΙ.θ) Α. Διάκριση της «απλής» από τη «σοβαρή» προσβολή ΙΙ.θ) Β. Διακεκριμένη παραλλαγή 524 ΙΙ.θ) Γ. Συγκεκριμένης διακινδυνεύσεως. 530 Αιτιώδης σύνδεσμος ΙΙ.ι) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 3 εδ. δ ΙΙ.ι) Α. Διαχρονικό δίκαιο αυστηρότερη διάταξη. 534 Κριτήρια στάθμισης ΙΙ.ι) Α.1. Βαριά σωματική βλάβη ΙΙ.ι) Α.2. Κίνδυνος ζωής ΙΙ.ι) Α.3. Βαριά και μακροχρόνια αρρώστια ΙΙ.ι) Α.4. Σοβαρός ακρωτηριασμός ΙΙ.ι) Α.5. Παρεμπόδιση του παθόντα για πολύ χρόνο να χρησιμοποιεί το σώμα ή τη διάνοιά του ΙΙ.ι) Α.6. Παραμόρφωση. 540 ΙΙ.ι) Α.7. Διανοητική πάθηση ΙΙ.ι) Α.8. Πάθηση νεογνού Συμπέρασμα ΙΙ.ι) Α.9. Έμβρυο 545 ΙΙ.ι) Α.10. Πρακτική σημασία προσδιορισμού του κυοφορουμένου ως ανθρώπου ή εμβρύου. 549

10 XLII Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΙΙ.ι) Β. Διακεκριμένη παραλλαγή 555 ΙΙ.ι) Γ. Εν μέρει εν στενή εννοία σύνθετο και εν μέρει ευρεία εννοία σύνθετο ή πολύπρακτο ΙΙ.ι) Δ. Υπαλλακτικώς μικτό (γνήσιο πολύτροπο) ΙΙ.ι) Ε. Συγκεκριμένης διακινδύνευσης 572 ΙΙ.ι) ΣΤ. Κοινώς επικίνδυνο. 575 ΙΙ.ι) Ζ. Έγκλημα διαρκές. 579 ΙΙ.ια) Το έγκλημα του άρθρου 28 παρ. 3 εδ. ε 579 ΙΙ.ια) Α. Διαχρονικό δίκαιο αυστηρότερη διάταξη ΙΙ.ια) Β. Εν στενή εννοία σύνθετο 582 ΙΙ.ια) Γ. Εκ του αποτελέσματος διακρινόμενο βλάβης ΙΙ.ια) Γ.1. Τιμώρηση για αποτέλεσμα που καλύπτεται από αμέλεια του δράστη ΙΙ.ια) Γ.2. Τα χαρακτηριστικά του παραπέρα αποτελέσματος ΙΙ.ια) Γ.3. Αιτιώδης σύνδεσμος ΙΙ.ια) Γ.4. Η έννοια της αμέλειας. 589 ΙΙ.ια) Γ.5. Παραγραφή ΙΙ.ια) Γ.6. Απόπειρα ΙΙ.ια) Γ.7. Συμμετοχή ΙΙ.ια) Γ.8. Η περίπτωση της πρόκλησης του βαρύτερου αποτελέσματος από δόλο ΙΙ.ια) Δ. Υπαλλακτικώς μικτό (γνήσιο πολύτροπο) 599 ΙΙ.ια) Ε. Κοινώς επικίνδυνο ΙΙ.ια) ΣΤ. Θανάτωση του εμβρύου ΙΙ.ια) ΣΤ.1. Τέλεση της πράξης χωρίς συναίνεση της εγκύου ΙΙ.ια) ΣΤ.2. Θανάτωση του εμβρύου 602 ΙΙ.ια) ΣΤ.3. Πολιτική αγωγή 603 ΙΙ.ιβ) Το περιβαλλοντικό έγκλημα επί εμβρύου, κατά την προϊσχύσασα διάταξη του άρθρου 28 παρ. 3 εδ. γ ΙΙ.ιβ) Α.Έγκλημα βλάβης αποτελέσματος

11 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XLIII ΙΙ.ιβ) Β. Διακεκριμένη παραλλαγή (ανεφάρμοστη διάταξη) ΙΙ.ιβ) Γ. Έγκλημα σύνθετο υπό ευρεία έννοια (κατά τη δεύτερη άποψη) ΙΙ.ιβ) Δ. Έγκλημα υπαλλακτικώς μικτό ΙΙ.ιβ) Ε. Τέλεση της πράξης χωρίς συναίνεση της ε- γκύου 612 ΙΙ.ιβ) ΣΤ. Θανάτωση του εμβρύου. 613 ΙΙ.ιβ) Ζ. Βαριά σωματική βλάβη του εμβρύου ΙΙ.ιβ) Η. Πολιτική αγωγή. 616 ΙΙ.ιγ) Δικονομικά ζητήματα ΙΙ.ιγ) Α. Καθ ύλην αρμοδιότητα. 616 ΙΙ.ιγ) Α.1. Μονομελές Πλημμελειοδικείο 616 ΙΙ.ιγ) Α.1.α. Προγενέστερο δίκαιο ΙΙ.ιγ) Α. 1.β. Ισχύον δίκαιο ΙΙ.ιγ) Α.2. Τριμελές Πλημμελειοδικείο 617 ΙΙ.ιγ) Α.2.α. Προγενέστερο δίκαιο ΙΙ.ιγ) Α.2.β. Ισχύον δίκαιο 618 ΙΙ.ιγ) Α.3. Τριμελές Εφετείο 618 ΙΙ.ιγ) Β. Προσωρινή κράτηση για κακούργημα ΙΙ.ιγ) Γ. Ποινική μεταχείριση ανηλίκου ΙΙ.ιγ) Δ. Παράσταση πολιτικής αγωγής ΙΙ.ιδ) Τα τελούμενα εξ αμελείας εγκλήματα της παρ. 3 περ. γ, δ και ε ΙΙ.ιδ) A. Προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς. 627 ΙΙ.ιδ) B. Ισχύον νομοθετικό καθεστώς 632 ΙΙ.ιδ) Γ. Συμπέρασμα ΙΙ.ιε) Το άρθρο 28 παρ ΙΙ.ιε) Α. Εισαγωγή ΙΙ.ιε) Β. Σύγκριση με την προγενέστερη διάταξη ΙΙ.ιε) Γ. Η έννοια του νομικού προσώπου 664 ΙΙ.ιε) Δ. Η έννοια του κατόχου ιθύνουσας θέσης ΙΙ.ιε) Ε. Προσδιορισμός και ταυτοποίηση του υπευθύνου φυσικού προσώπου

12 XLIV Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΙΙ.ιε) ΣΤ. Η απαλλαγή με τη μεταβίβαση εξουσιών 697 ΙΙ.ιε) Ζ. Η φύση του πταίσματος του διευθύνοντα ΙΙ.ιε) Η. Δόλια πράξη του προστηθέντα ή του κατέχοντα ιθύνουσα θέση στο νομικό πρόσωπο ΙΙ.ιε) Θ. Τέλεση πράξης κατά ή εξ αφορμής της δραστηριότητας νομικού προσώπου ΙΙ.ιε) Θ.1. Σώρευση της ευθύνης των νομικών και φυσικών προσώπων ΙΙ.ιε) Θ.2. Γνήσιο ιδιαίτερο έγκλημα ΙΙ.ιε) Θ.3. Γνήσιο έγκλημα παραλείψεως ΙΙ.ιε) Θ.4. Έγκλημα συμπεριφοράς (τυπικό) ΙΙ.ιε) Θ.5. Εγκληματολογική θεώρηση της 28 παρ ΙΙ.ιστ) Επιβολή μειωμένης ποινής ή απαλλαγή από αυτήν (άρθρο 28 παρ. 6) ΙΙ.ιστ) Α. Προγενέστερο δίκαιο ΙΙ.ιστ) Β. Πεδίο εφαρμογής και σκοπός ΙΙ.ιστ) Γ. Μείωση της ποινής ΙΙ.ιστ) Δ. Απαλλαγή από την ποινή. 794 ΙΙ.ιστ) Ε. Δικονομικά ΙΙ.ιζ) Άσκηση πολιτικής αγωγής - αποκατάσταση (άρθρο 28 παρ. 7). 798 ΙΙ.ιζ) Α. Η πολιτική αγωγή ΙΙ.ιζ) Α.1. Εισαγωγή. 798 ΙΙ.ιζ) Α.2. Η συνάφεια της επικαλούμενης βλάβης με την προστατευόμενη αξία ΙΙ.ιζ) Α.2.α. Ο αδικηθείς από την αξιόποινη πράξη 801 ΙΙ.ιζ) Α.2.β. Νομιμοποίηση ΙΙ.ιζ) Α. 2. γ. Έννομο συμφέρον ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.α. Έννομο συμφέρον επί φυσικών προσώπων ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β. Έννομο συμφέρον επί νομικών προσώπων ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β. α. Γενικά 819

13 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XLV ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β. Η συλλογική αγωγή του γαλλικού δικαίου ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β.α. Το κοινό δίκαιο συλλογικής αγωγής 827 ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β.α.α. Η «θεώρηση ως παραδοσιακής» της εταιρικής αγωγής: η προσβολή της «εικόνας» (φήμης) 829 ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β.α.β. Η «εξειδίκευση» του σκοπού του νομικού προσώπου ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β.β. Οι ειδικά νομιμοποιούμενες ενώσεις στην προστασία του περιβάλλοντος 832 ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β.β.α. Η αναγνώριση Ι.ιζ) Α.2.γ.β.β.β.β. Η προάσπιση του καταστατικού σκοπού ΙΙ.ιζ) Α.2.γ.β.β.γ. Οι ειδικές εξουσιοδοτήσεις ΙΙ.ιζ) Α.3. Η άσκηση πολιτικής αγωγής εκ μέρους του Δημοσίου και άλλων δημοσίων νομικών προσώπων ΙΙ.ιζ) Α.3.α. Το κοινό δίκαιο 837 ΙΙ.ιζ) Α.3.α.α. Η υλική βλάβη ΙΙ.ιζ) Α.3.α.α.α. Η απώλεια, εξ αιτίας της παράβασης, των αποτελεσμάτων της δημόσιας δαπάνης ΙΙ.ιζ) Α.3.α.α.β. Τα έξοδα παρέμβασης των δημόσιων υπηρεσιών για την αποκατάσταση των συνεπειών μιας παράβασης 839 ΙΙ.ιζ) Α.3.α.β. Η ηθική βλάβη ΙΙ.ιζ) Α.3.α.β.α. Η προσβολή του δημοσίου συμφέροντος ΙΙ.ιζ) Α.3.α.β.β. Η προσβολή ηθικών δικαιωμάτων των ιδιωτικών νομικών προσώπων: Η βλάβη της «εικόνας» (φήμης). 843 ΙΙ.ιζ) Α.3.β. Ειδικές νομοθετικές προβλέψεις / εξουσιοδοτήσεις ΙΙ.ιζ) Α.3.β.α. Τα έξοδα επανόρθωσης 846

14 XLVI Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΙΙ.ιζ) Α.3.β.β. Ειδικά περί των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ΙΙ.ιζ) Α.3.γ. Υποχρεωτικότης της παράστασης του Δημοσίου ΙΙ.ιζ) Α.3.δ. Άσκηση πολιτικής αγωγής σε βάρος του Δημοσίου ΙΙ.ιζ) Α.4. Παράσταση μόνο προς υποστήριξη της κατηγορίας. 859 ΙΙ.ιζ) Α.5. Έγγραφη προδικασία ΙΙ.ιζ) Β. Αποκατάσταση των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση ΙΙ.ιζ) Β.1. Εισαγωγή 865 ΙΙ.ιζ) Β.2. Η νομική φύση της αποκατάστασης ΙΙ.ιζ) Β.3. Η οδηγία για την περιβαλλοντική ζημία ΙΙ.ιζ) Β.3.α. Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. 872 ΙΙ.ιζ) Β.3.β. Οι μηχανισμοί πρόληψης και αποκατάστασης της ζημίας ΙΙ.ιζ) Β.4. Οι δυσχέρειες του προσδιορισμού της οικολογικής ζημίας από τα ποινικά (και πολιτικά) δικαστήρια ΙΙ.ιζ) Β. 4.α. Αποζημίωση σε χρήμα 875 ΙΙ.ιζ) Β.4.β. Αυτούσια (in naturam) αποκατάσταση 878 ΙΙ.ιζ) Β.5. Η συρροή της αστικής ευθύνης με την περιβαλλοντική ευθύνη κατά την έννοια της οδηγίας (ΠΔ 148/2009) 882 ΙΙ.ιζ) Β.5.α. Η συρρίκνωση του εύρους των αποκαταστατέων βλαβών από τον ποινικό (και πολιτικό) δικαστή ΙΙ.ιζ) Β.5.β. Η έκταση των μέτρων επανόρθωσης που μπορούν να ληφθούν από τον ποινικό (και πολιτικό) δικαστή ΙΙ.ιζ) Β.6. Συζήτηση στο ακροατήριο της πολιτικής αγωγής και απόφαση.. 891

15 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XLVII ΙΙ.ιζ) Β.6.α. Αν ο οφειλέτης δεν εκπληρώνει υποχρέωση να ενεργήσει πράξη που μπορεί να γίνει και από τρίτο πρόσωπο ΙΙ.ιζ) Β.6.β. Αν ο οφειλέτης δεν εκπληρώνει υποχρέωση να ενεργήσει πράξη που εξαρτάται αποκλειστικά από τη δική του βούληση. 903 ΙΙ.ιζ) Β.6.γ. Αν ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να παραλείψει ή να ανεχθεί πράξη ΙΙ.ιζ) Β.7. Αποκατάσταση των πραγμάτων στο μέτρο που είναι δυνατή ΙΙ.ιζ) Β.8. Η (γαλλική) διαδικασία της αναβολής υφ όρους ΙΙ.ιζ) Β.8.α. Τα χαρακτηριστικά της αναβολής υφ όρους ΙΙ.ιζ) Β. 8.α.α. Οι μηχανισμοί της αναβολής υπό ό- ρους ΙΙ.ιζ) Β.8.α.β. Οι ιδιαιτερότητες της αναβολής υφ όρους σε σχέση με την (απλή) αναβολή ΙΙ.ιζ) Β.8.α.γ. Οι κοινοί μηχανισμοί 917 α. Η αυθεντικότητα του δεδικασμένου. 917 β. Το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα της έφεσης 918 ΙΙ.ιζ) Β.8.β. Το περιεχόμενο των όρων 918 ΙΙ.ιζ) Β.8.γ. Η αποτελεσματικότητα της αναβολής υφ όρους Περίληψη 921 Summary 922

16 XLVIII Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3 ου τόμου Προλογίζουν οι κ.κ. Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.... Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου.... Μαρία Καραμανώφ Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας... Αργύριος Χ. Δημόπουλος Εισαγγελέας Εφετών Ιωαννίνων.. Συντμήσεις.. Βιβλιογραφία.. IX ΧΧΙ ΧΧΙΙΙ ΧΧΙΧ LV LXI 4. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗΣ Ι. Γενικά Ι.α) Χωροχρονική έκταση της πραγμάτωσης της αντικειμενικής υπόστασης Ι.β) Συρροή περισσοτέρων του ενός ομοειδών αποτελεσμάτων από μία κοινώς επικίνδυνη πράξη 932 Ι.γ) Συρροή περισσοτέρων του ενός ανομοιογενών αποτελεσμάτων από μία κοινώς επικίνδυνη πράξη 934 Ι.γ) Α. Συρροή δημιουργίας κινδύνου θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης με την πρόκληση θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης 934 Ι.γ) Β. Συρροή πρόκλησης θανάτου με πρόκληση (βαρέων) σωματικών βλαβών

17 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος XLIX 4.ΙΙ. Ι.γ) Γ. Συρροή πρόκλησης κινδύνου θανάτου με κίνδυνο πρόκλησης (βαρέων) σωματικών βλαβών 936 Συμπέρασμα Ι.γ) Δ. Συρροή (βαριάς) σωματικής βλάβης ή θανάτου προσώπου με (βαριά) σωματική βλάβη ή θάνατο εμβρύου Έγκλημα αποτελέσματος/διακεκριμένη παραλλαγή και αληθής κατ ιδέα συρροή Εισαγωγή 939 ΙΙ.α) Τέλεση του εγκλήματος της παρ. 3 εδ. δ (πρώην α ) πρόκλησης του αποτελέσματος του κινδύνου θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης αποδιδόμενου σε δόλο ή σε αμέλεια, αντίστοιχα. 944 ΙΙ.α) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.α) Β. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο ΙΙ.α) Γ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από δόλο ΙΙ.α) Δ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.β) Τέλεση του εγκλήματος της παρ. 3 εδ. ε (πρώην β ) πρόκλησης από ενδεχόμενο ή άμεσο δόλο δευτέρου βαθμού ή αμέλεια του αποτελέσματος της βαριάς σωματικής βλάβης. 951 ΙΙ.β) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.β) Β. Βασικό έγκλημα από δόλο παραπέρα αποτέλεσμα από άμεσο δόλο δευτέρου βαθμού ή ενδεχόμενο δόλο ΙΙ.β) Γ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από άμεσο δόλο δευτέρου βαθμού ή ενδεχόμενο δόλο

18 L Γεώργιος Π. Αλμπούρας ΙΙ.β) Δ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.γ) Τέλεση του εγκλήματος της παρ. 3 εδ. ε (πρώην β ) πρόκλησης από αμέλεια του αποτελέσματος του θανάτου ΙΙ.γ) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.γ) Β. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.δ) Τέλεση του εγκλήματος της παρ. 3 εδ. ε (πρώην β ) πρόκλησης από άμεσο δόλο πρώτου βαθμού του αποτελέσματος της βαριάς σωματικής βλάβης ΙΙ.δ) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο παραπέρα αποτέλεσμα από άμεσο δόλο πρώτου βαθμού (επιδίωξη) ΙΙ.δ) Β. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από άμεσο δόλο πρώτου βαθμού (επιδίωξη) ΙΙ.ε) Τέλεση του εγκλήματος της παρ. 3 εδ. ε (πρώην β ) πρόκλησης από δόλο του αποτελέσματος του θανάτου ΙΙ.ε) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο Αποτέλεσμα ανθρωποκτονίας από πρόθεση Αποτέλεσμα ανθρωποκτονίας από πρόθεση σε βρασμό ψυχικής ορμής ΙΙ.ε) Β. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από δόλο Αποτέλεσμα ανθρωποκτονίας από πρόθεση Αποτέλεσμα ανθρωποκτονίας από πρόθεση σε βρασμό ψυχικής ορμής

19 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος LI ΙΙ.στ) Τέλεση του εγκλήματος της παρ. 3 εδ. ε πρόκλησης του αποτελέσματος του θανάτου εμβρύου χωρίς τη συναίνεση της εγκύου αποδιδόμενου σε δόλο και σε αμέλεια, αντίστοιχα 968 ΙΙ.στ) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.στ) Β. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο ΙΙ.στ) Γ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο. 972 ΙΙ.στ) Δ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.ζ) Τέλεση του εγκλήματος της πρώην παρ. 3 εδ. γ πρόκλησης του αποτελέσματος της σωματικής βλάβης εμβρύου, αποδιδόμενου σε δόλο ή σε αμέλεια, αντίστοιχα ΙΙ.ζ) Α. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.ζ) Β. Βασικό έγκλημα από αμέλεια βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο ΙΙ.ζ) Γ. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο ΙΙ.ζ) Γ.1. Παραπέρα αποτέλεσμα καλυπτόμενο από άμεσο δόλο δευτέρου βαθμού ή ενδεχόμενο δόλο ΙΙ.ζ) Γ.2. Παραπέρα αποτέλεσμα καλυπτόμενο από άμεσο δόλο πρώτου βαθμού (επιδίωξη) 978 ΙΙ.ζ) Δ. Βασικό έγκλημα από αμέλεια βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙ.η) Επέλευση του βαρύτερου αποτελέσματος από τυχηρό περιστατικό ΙΙ.θ) Συμπέρασμα ως προς την εφαρμογή της παρ. 3 του άρθρου

20 LII Γεώργιος Π. Αλμπούρας 4.ΙΙΙ. Συρροή της διάταξης του βασικού εγκλήματος με άλλες ποινικές διατάξεις (κείμενες εκτός του περιβαλλοντικού νόμου) ΙΙΙ.α) Με φθορά ξένης ιδιοκτησίας ΙΙΙ.β) Με παράβαση Υγειονομικής Διάταξης ΙΙΙ.γ) Με κατασκευή αυθαιρέτου κτίσματος 996 ΙΙΙ.δ) Με αμμοληψία χωρίς άδεια εκτέλεσης δομικών εργασιών ΙΙΙ.ε) Με απαγορευμένη αμμοληψία 1007 ΙΙΙ.στ) Με μεταβολή αιγιαλού ΙΙΙ.ζ) Με αδικήματα περί θήρας (αλιείας) ΙΙΙ.η) Με θαλάσσια ρύπανση ΙΙΙ.η) Α.1. Βασικό έγκλημα ΙΙΙ.η) Α.2. Έγκλημα με βαρύτερο αποτέλεσμα 1029 ΙΙΙ.η) Β. Τέλεση του εγκλήματος του άρθρου 13 παρ. 1 περ. α υποπ. ι) εδ. β του Ν. 743/1977 πρόκλησης κινδύνου σωματικής βλάβης ή ζημίας πραγμάτων αποδιδόμενου σε δόλο ή σε αμέλεια, αντίστοιχα ΙΙΙ.η) Β.1. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙΙ.η) Β.2. Βασικό έγκλημα από δόλο βλαπτικό αποτέλεσμα από δόλο ΙΙΙ.η) Β.3. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από δόλο ΙΙΙ.η) Β.4. Βασικό έγκλημα από αμέλεια παραπέρα αποτέλεσμα από αμέλεια ΙΙΙ.η) Γ. Πρόκληση του παραπέρα αποτελέσματος του θανάτου ή της βαριάς σωματικής βλάβης ανθρώπου ή εμβρύου ΙΙΙ.θ) Με δασικά αδικήματα Συμπέρασμα 1052 ΙΙΙ.ι) Με εμπρησμό δάσους ΙΙΙ.ια) Με κοινώς επικίνδυνη βλάβη

21 Περιβαλλοντικό Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος LIII ΙΙΙ.ιβ) Με τον νόμο περί προστασίας των αρχαιοτήτων ΙΙΙ.ιγ) Με δηλητηρίαση πηγών και νομής ζώων ΙΙΙ.ιδ) Με την ένταξη σε εγκληματική ή τρομοκρατική οργάνωση ή με τη συμμορία, όχι όμως και με την τέλεση τρομοκρατικής πράξης Επίλογος Περίληψη 1085 Summary. 1086