Δφο βαςικζσ παραδοχζσ

Transcript

1 Δίνοντασ χϊρο και χρόνο ςε όλα τα παιδιά. Το παράδειγμα τησ διαφοροποιημζνησ παιδαγωγικήσ ςτο Νηπιαγωγείο/ H επεξεργαςία βιβλίου και η διαφοροποιημζνη παιδαγωγική M.Σφυρόερα

2 Δφο βαςικζσ παραδοχζσ Πλεσ οι τάξεισ ιταν και είναι ανομοιογενείσ Η Μάκθςθ είναι μια ατομικι και ταυτόχρονα ςυλλογικι διαδικαςία. Το κάκε άτομο αξιοποιεί δικοφσ του τρόπουσ πρόςβαςθσ ςτθν κατανόθςθ και ερμθνεία τθσ πραγματικότθτασ αλλά ζχει ανάγκθ και τουσ άλλουσ για να οικοδομιςει τθ γνϊςθ Οι δφο παραπάνω παραδοχζσ μασ οδθγοφν ςτθ διαφοροποιημζνη παιδαγωγική, θ οποία ιδιαίτερα ςτο ςθμερινό κοινωνικοπολιτιςμικό περιβάλλον, είναι αναγκαίο να προτακεί ωσ κεντρικόσ άξονασ τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ

3 Ραράδειγμα 1: Ο Α. κάκεται ςε ζνα καρεκλάκι κοντά ςτο τραπζηι και κρατά μια απλι φωτοτυπία με αςκιςεισ. Τθν ίδια ζχουν όλα τα παιδιά. Κάκομαι δίπλα του και μου λζει: «Εγϊ δεν ξζρω» και δεν κάνει καμιά προςπάκεια να αντιγράψει τισ παράλλθλεσ γραμμζσ. Η Ε. τον κοιτάει και του λζει: «Σιγά το δφςκολο! Κοίτα εγϊ πϊσ τισ κάνω!». Ο Α. με κοιτάει με απορία. Ροια ερωτιματα, προβλθματιςμοφσ, ςχόλια κα μποροφςαμε να διατυπϊςουμε βλζποντασ το παραπάνω παράδειγμα; Ροια είναι τα χαρακτθριςτικά τθσ εκπαιδευτικισ ςυνκικθσ που κάνουν τον Α. να μθν προςπακεί; -το ότι δεν κατανοεί αυτό που κάνει; -το ότι δεν κατανοεί το γιατί να το κάνει; -θ αίςκθςθ ότι κα αποτφχει;

4 Μποροφν να κάνουν όλοι τα ίδια τθν ίδια χρονικι ςτιγμι? Ρρϊτοι προβλθματιςμοί

5 ΡΑΑΔΕΙΓΜΑ 2: Εξελίςςοντασ τισ παιδαγωγικζσ πρακτικζσ????? Δίνω ςε όλα τα παιδιά ζνα απλό ςταυρόλεξο. 3 λζξεισ από 4 ζωσ 6 γράμματα. Από κάτω ζχει όλεσ τισ λζξεισ που πρζπει να ςυμπλθρϊςουν τα παιδιά. Κάποια παιδιά αντιλαμβάνονται αμζςωσ τι πρζπει να κάνουν. Κάποια μοιάηουν να μθν ζχουν ξαναδεί. Πολλά παιδιά το τελειϊνουν πολφ γριγορα και δείχνουν να βαριοφνται. Ο Κ. κάκεται κρατϊντασ το μολφβι και προςπακεί να κρυφοκοιτάξει από τουσ διπλανοφσ του ποια γράμματα να ςυμπλθρϊςει και ςε ποια κζςθ. Η Σ. γράφει ανακατεμζνα γράμματα. Δε μιλάει κακόλου, μόνο κοιτάηει το χαρτί με ςκυμμζνο το κεφάλι. Η Β. ζχει γράψει ςωςτά κάποιεσ λζξεισ και μοιάηει να ςκζφτεται. Το ίδιο κάνουν και αρκετά άλλα παιδιά. Η μιςι ςχεδόν τάξθ τα καταφζρνει. Ο Ε. δεν κάνει καμία προςπάκεια, απλά χρωματίηει τα κουτάκια. Ο Ν. δεν αςχολείται κακόλου με αυτό που ζχει να κάνει. Του επιτρζπω να αποςυρκεί. και να αςχολθκεί με κάτι άλλο, κάτι που εξάλλου ςυμβαίνει πολφ ςυχνά. Όταν τελειϊνουν όλοι, επιβραβεφω όλα τα παιδιά για τθν προςπάκειά τουσ και τουσ λζω να βάλουν τθν εργαςία ςτο φάκελό τουσ. Επιτρζποντασ ςτο κάκε παιδί να ςυμπλθρϊςει το ςταυρόλεξο όπωσ μπορεί πιςτεφω ότι ςε κάποιο βακμό ςζβομαι και ακολουκϊ τουσ ρυκμοφσ των μακθτϊν μου. Τουλάχιςτον δεν τουσ πιζηω. Λειτουργϊ διαφοροποιθμζνα. Εντοφτοισ κάτι με προβλθματίηει

6 Ραράδειγμα 3: εξελίςςοντασ τθ διαδικαςία? Σε μία δεφτερθ φάςθ και ςκεπτόμενθ ότι όλα τα παιδιά δεν μποροφν να βρίςκονται ςτο ίδιο επίπεδο, φζρνω ςτθν τάξθ ςταυρόλεξα διαφορετικοφ βακμοφ δυςκολίασ, κάτι που απαιτεί πολφ χρόνο και προετοιμαςία. Οι προχωρθμζνοι κα κάνουν πιο ςφνκετα και οι λιγότερο προχωρθμζνοι πιο απλά ςταυρόλεξα. Τα παιδιά δουλεφουν ατομικά, αν και ςυγκρίνουν τισ δουλειζσ που τουσ ζχω ανακζςει και κάνουν ςχόλια.το κετικό ςε αυτι τθ ςυνκικθ είναι ότι όλα τα παιδιά κάνουν κάτι ςτα μζτρα τουσ. Αυτό είναι ενδεχομζνωσ μια απάντθςθ ςτθν ανομοιογζνεια τθσ τάξθσ μου. Εντοφτοισ και αυτι θ ςυνκικθ αφινει κάποια παιδιά αδιάφορα.

7 Οι παραπάνω προςεγγίςεισ ταυτίηουν τθ διαφοροποιθμζνθ παιδαγωγικι με τθν εξατομίκευςθ και με τισ ομάδεσ επιπζδου. Η αντίλθψθ αυτι ςθμαίνει διαφορετικοί ςτόχοι και υλικά για κάκε μακθτι με βάςθ το επίπεδό του. Μια τζτοια αντίληψη εςτιαςμζνη ςτο άτομο, αποςιωπεί την ςυνοικοδόμηςη γνϊςεων και δεξιοτήτων ςτο πλαίςιο τησ ςυνεργατικήσ μάθηςησ

8 Ραράδειγμα 4: Εκπαιδευτικζσ εμπειρίεσ Μια όχι αςυνικιςτθ ςυνκικθ. «Φζτοσ ζχω μια πολφ ανομοιογενι τάξθ: παιδιά αλλόγλωςςα με ελάχιςτθ γνϊςθ τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ, παιδιά αλλόγλωςςα με καλι γνϊςθ τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ, παιδιά ελλθνόφωνα. Από τθν αρχι τθσ χρονιάσ πίςτεψα ότι τουλάχιςτον με τα ελλθνόφωνα παιδιά που αποτελοφςαν τα 2/3 τθσ τάξθσ δεν κα είχα προβλιματα, εφόςον όλα κα είχαν ίδιο περίπου γλωςςικό επίπεδο, παρόμοιεσ δεξιότθτεσ, βιϊματα, γνϊςεισ και εμπειρίεσ. Η πραγματικότθτα με διζψευςε. Από τα παιδιά αυτά άλλα ιξεραν ςχεδόν να διαβάηουν και να γράφουν, άλλα δεν αναγνϊριηαν οφτε το όνομά τουσ, άλλα ζκαναν ςχεδόν μακθματικζσ πράξεισ και άλλα δεν ιξεραν καν να μετράνε μζχρι το 5, άλλα ςυμμετείχαν ςε όλεσ τισ ςυηθτιςεισ, άλλα ιταν αφθρθμζνα ι ςιωπθλά, άλλα μάκαιναν γριγορα, άλλα χρειάηονταν περιςςότερο χρόνο. Ακόμθ και ςε επιμζρουσ πράγματα που τουσ ηθτοφςα, όπωσ να ηωγραφίςουν τι τουσ άρεςε από ζνα βιβλίο, να δραματοποιιςουν ζνα παραμφκι ζβλεπα μεταξφ τουσ τεράςτιεσ διαφορζσ τόςο ωσ προσ αυτά που κατάφερναν όςο και ωσ προσ το βακμό ςυμμετοχισ τουσ.

9 Αυτό δυςκόλευε ιδιαίτερα τθν κακθμερινότθτά μου. Για παράδειγμα, κάκε φορά που ικελα να επιλζξω ζνα βιβλίο, ζψαχνα κάτι που να βρίςκεται «ςτθ μζςθ»: οφτε πολφ εφκολο, οφτε πολφ δφςκολο! Το ίδιο και όταν πρότεινα μια καταςκευι ι μια άλλθ δραςτθριότθτα. Κάποια παιδιά βαριόντουςαν γιατί δεν τα κινθτοποιοφςε ιδιαίτερα και κάποια άλλα ακολουκοφςαν αςκμαίνοντασ χωρίσ να καταφζρνουν και πολλά. Ακόμθ προβλθματίηομαι για το πϊσ μπορεί να χειριςτεί κανείσ αυτι τθν ανομοιογζνεια, ειδικά όταν ςτθν τάξθ του ζχει περιςςότερα από 20 παιδιά ϊςτε να τα κινθτοποιιςει όλα

10 Η διαφοροποίθςθ μοιάηει λοιπόν αναγκαία

11 Ξαναγυρνϊντασ ςτισ βαςικζσ παραδοχζσ Oι άνκρωποι μακαίνουν αυτό που είναι ςθμαντικό για αυτοφσ Οι άνκρωποι καταςκευάηουν τθ νζα γνϊςθ βαςιςμζνοι ςτθ γνϊςθ που ιδθ ζχουν Τα άτομα μακαίνουν διαφορετικά Η μάκθςθ είναι αποτζλεςμα αλλθλεπίδραςθσ με το περιβάλλον και τουσ άλλουσ Οι άνκρωποι μακαίνουν όταν υπάρχει πρόκλθςθ

12 Τα παιδιά βιϊνουν με διαφορετικό τρόπο τθ μακθςιακι εμπειρία Ζνα κετικό ςυναιςκθματικό κλίμα ενιςχφει τθ μάκθςθ

13 Υπάρχουν τεχνικζσ διαφοροποίθςθσ; ευζλικτθ διάταξθ κρανίων, ποικιλία βοθκθμάτων, εργαςία ςε ηευγάρια, ποικιλία ρυκμϊν, διαβακμιςμζνεσ δραςτθριότθτεσ, επιλογζσ πολλαπλισ νοθμοςφνθσ, προςομοιϊςεισ, πολλαπλά κείμενα ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΡΑΝΤΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ;

14 Ρροχποκζςεισ τθσ διαφοροποιθμζνθσ παιδαγωγικισ. Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ - Διαπιςτϊνω /εντοπίηω τθν ανομοιογζνεια - Τθν αποδζχομαι (άρα ςκζφτομαι και τισ δικζσ μου βιωμζνεσ εμπειρίεσ) - Aναςτοχάηομαι πάνω ςτισ πρακτικζσ μου «Κατά ςυνζπεια, το γεγονόσ ότι θ οργάνωςθ ενόσ περιβάλλοντοσ μάκθςθσ που ςυνάδει με τθ διαφοροποιθμζνθ παιδαγωγικι δεν μασ είναι γνϊριμο βιωματικά, θ μθ δθλαδι διαφοροποιθμζνθ εκπαιδευτικι μασ εμπειρία, αλλά και θ εςτίαςθ τθσ δικισ μασ εκπαίδευςθσ ςτθν ακαδθμαϊκι διάςταςθ, αλλά και ςτο περιεχόμενο τθσ γνϊςθσ και όχι ςτθ διαδικαςία μασ οδθγεί ςε αδυναμία ι δυςκολία να εργαςτοφμε με βάςθ τθ διαφοροποιθμζνθ προςζγγιςθ ι ακόμθ και να τθ φανταςτοφμε ςε όλεσ τισ τισ πικανζσ διαςτάςεισ. Αυτό οδθγεί ςυχνά ςε παιδαγωγικζσ πρακτικζσ που δεν ςυμπεριλαμβάνουν όλα τα ςτοιχεία διαφοροποίθςθσ».

15 «Ο εκπαιδευτικόσ δεν μπορεί να διαχειριςτεί τθν ετερογζνεια, αν δεν τθν αναγνωρίςει ωσ ςυςτατικό ςτοιχείο κάκε προςωπικότθτασ, ςυμπεριλαμβανομζνου και του εαυτοφ του. Αυτι θ διαδικαςία του αναςτοχαςμοφ μπορεί να «ταρακουνιςει» τισ βεβαιότθτεσ και τθν αςφάλεια του και να τον δυςκολζψουν ςε ζνα πρϊτο επίπεδο. Αν όμωσ ο εκπαιδευτικόσ καταφζρει να αντζξει τισ πρϊτεσ «αναταράξεισ» και ςυνεχίςει με ςυνζπεια και αποφαςιςτικότθτα αυτι τθ διαδικαςία, τα κζρδθ κα είναι πολλαπλά για τθν εκπαιδευτικι του παρζμβαςθ και αποτελεςματικότθτα, αφοφ κα ζχει βρει κλειδιά για να επζμβει εκεί που καταρχιν του φαινότανε αδφνατθ θ όποια προςπάκεια. Επιπλζον, αυτό το άνοιγμα προσ τον άλλον ίςωσ αποδειχτεί τελικά το πιο χριςιμο κλειδί για το ςχολείο και για τθν κοινωνικι ςυνοχι γενικότερα.» (Ανδροφςου, Αςκοφνθ, 2004, ςελ. 32).

16 Ξεπερνϊντασ τισ Ραρανοιςεισ απλοποίθςθ φλθσ vs. διαφορετικοί τρόποι προςζγγιςθσ ομάδεσ επιπζδου Υπάρχουν τεχνικζσ διαφοροποίθςθσ vs. H Διαφοροποίθςθ δεν είναι μια ςυνταγι διδαςκαλίασ. Ο εκπαιδευτικόσ που αποηθτά ζτοιμεσ ςυνταγζσ διαφοροποίθςθσ δεν ζχει κατανοιςει τθν ζννοια τθσ διαφοροποίθςθσ. Η διαφοροποίθςθ είναι μια αναςτοχαςτικι διαδικαςία

17 - Εςτιάηω ςτθ διαδικαςία και όχι ςτο αποτζλεςμα, επιδιϊκοντασ τθ ςυμμετοχι ΟΛΩΝ

18 Επιτρζποντασ τθν ατομικι ζκφραςθ Πταν τελείωςε θ ανάγνωςθ του παραμυκιοφ θ νθπιαγωγόσ τουσ είπε να ηωγραφίςουν ό,τι τουσ κάνει εντφπωςθ από αυτό το παραμφκι. Επάνω ςτθ ηωγραφιά τουσ μποροφν να γράψουν και ό,τι κζλουν από το παραμφκι, τουσ είπε.

19 Διαφοροποίθςθ ωσ προσ τι? Α) Ωσ προσ τθ διαδικαςία. Ρ.χ. κοινόσ ςτόχοσ ςε όλα τα παιδιά (να φτιάξουν μια ευχετιρια κάρτα), αλλά παροχι τθσ δυνατότθτασ να επιλζξουν μόνα τουσ τον τρόπο με τον οποίο κα το κάνουν, το χρόνο που κα χρειαςτοφν, τα μζςα και τισ ςτρατθγικζσ που κα χρθςιμοποιιςουν (άλλα μόνο κα ηωγραφίςουν, άλλα κα γράψουν με περιςςότερο ι λιγότερο ςυμβατικοφσ τρόπουσ, άλλα κα αντιγράψουν). Τι πετυχαίνουμε με αυτό?

20 Β) Ωσ προσ το περιεχόμενο. Τα παιδιά δουλεφουν ςε ομάδεσ ι ατομικά και οι ςτόχοι τουσ διαφοροποιοφνται ανάλογα με τα ενδιαφζροντα του κάκε παιδιοφ. (Ρ.χ. διαφορετικοί ρόλοι ςτθν παραγωγι ενόσ βιβλίου, ενόσ επιτραπζηιου παιχνιδιοφ, μιασ αφίςασ) Τι πετυχαίνουμε με αυτό? Τθ ςυμμετοχι όλων χωρίσ ςυγκρίςεισ και αξιολογικζσ κρίςεισ

21 Υπάρχουν μεκοδολογικά «εργαλεία» διαφοροποίθςθσ; Η λογικι των ανοιχτϊν εκπαιδευτικϊν ςυνκθκϊν και των ανοιχτϊν ερωτιςεων : μζςο/ εργαλείο για τθ διαφοροποίθςθ γιατί επιτρζπουν ςτα παιδιά να οικοδομοιςουν και να εκφράςουν τισ δικζσ τουσ κατανοιςεισ Η ομαδικι δουλειά Οι διακεματικζσ προςεγγίςεισ

22 Ραραδείγματα διαφοροποίθςθσ

23 Ιδζεσ βαςιςμζνεσ ςτθ κεωρία Η ανοιχτι επεξεργαςία ενόσ βιβλίου δίνει π.χ ςτα παιδιά ευκαιρίεσ ςυμμετοχισ, ςκζψθσ, ςυνεργαςίασ και δθμιουργίασ, λαμβάνει υπόψθ τισ διαφορετικζσ αποςκευζσ κάκε παιδιοφ και τισ επεκτείνει. =>αποτελεί ζνα παράδειγμα διαφοροποιημζνησ παιδαγωγικήσ

24 1. 1 Η κοινι αλλθλεπιδραςτικι ανάγνωςθ με τθν αξιοποίθςθ ανοιχτϊν ερωτιςεων δίνει τθ δυνατότθτα ςε όλα τα παιδιά να εκφράςουν τισ ιδζεσ τουσ, τα βιϊματά τουσ, να προβάλουν τισ ςκζψεισ τουσ ςτο βιβλίο (Τι λζτε να γίνει μετά; Ρϊσ λζτε να νιϊκει; Τι κα κάνατε ςτθ κζςθ του; Γιατί λζτε να )

25 Ειδικά ςτα εικονογραφθμζνα βιβλία, ο ρόλοσ τθσ εικόνασ είναι καταλυτικόσ για τθν υποκειμενικι ερμθνεία.

26 Βιβλία με ανοιχτό τζλοσ προςφζρονται για τθν ζκφραςθ των υποκζςεων, ςκζψεων και βιωμάτων των παιδιϊν.

27 Ζτςι: Το βιβλίο γίνεται όχθμα για τθν ζκφραςθ τθσ προςωπικισ ςκζψθσ του κακενόσ και τθσ υποκειμενικισ του εμπειρίασ. Αν οι απαντιςεισ ςυγκλίνουν, καταςκευάηεται ζνα κοινό νόθμα. Αν οι απαντιςεισ αποκλίνουν, γίνονται αποδεκτζσ οι διαφορετικζσ οπτικζσ. => Ραντοφ «χωράνε» όλοι

28 2 2. Η πολυτροπικότθτα προςφζρει πολλαπλζσ «ειςόδουσ» ςτο περιεχόμενο του βιβλίου Η εικόνα και ο λόγοσ δθμιουργοφν μια ςυνκικθ διαφοροποιθμζνου υλικοφ και δίνουν ςε όλα τα παιδιά τθ δυνατότθτα να αξιοποιιςουν τα ςτοιχεία που κζλουν για να οικοδομιςουν τισ κατανοιςεισ τουσ.

29 3 3. Βιβλία με διαφοροποιθμζνα χαρακτθριςτικά = βιβλία που επιτρζπουν τθ ςυμμετοχι όλων ςτισ αναγνωςτικζσ δράςεισ. με μεγάλο κείμενο, χωρίσ κείμενο, με αφαιρετικι εικονογράφθςθ ι με εικονογράφθςθ που αναπαριςτά τθ δράςθ, με αναφορζσ ι όχι ςε κλαςςικά παραμφκια, ανατρεπτικά, ςε ςυνζχειεσ, ανοιχτά, χωρίσ τζλοσ κλπ με αναφορζσ ςε διαφορετικζσ κεματικζσ (λφκοι, διαφορετικότθτα κλπ ) ςυμβατικά ι τριςδιάςτατα (pop-ups), μικρά θ μεγάλα, από διάφορεσ χϊρεσ.

30 4 4.Οι πολλαπλζσ δράςεισ γφρω από το βιβλίο επιτρζπουν ςε όλα τα παιδιά να ςυμμετζχουν μζςα από διαφορετικοφσ ρόλουσ «Η εκπαιδευτικόσ μετά από τθν παρουςίαςθ ενόσ βιβλίου ηθτά από τα παιδιά ςε ομάδεσ να αποτυπϊςουν με όποιον τρόπο κζλουν μια πικανι ςυνζχεια τθσ ιςτορίασ, κάτι που ζχουν ιδθ δοκιμάςει πολλζσ φορζσ ςτθν τάξθ, και να τθν παρουςιάςουν ςτθν ολομζλεια. Η μία ομάδα αποφαςίηει να φτιάξει ζνα διςζλιδο με λόγια και εικόνεσ, θ δεφτερθ να δραματοποιιςει τθ ςυνζχεια τθσ ιςτορίασ και θ τρίτθ με τθ βοικεια τθσ φωτογραφικισ μθχανισ να φωτογραφίςει μια ακόμθ ςκθνι και να γράψει μια λεηάντα. Πρόκειται για μια διαδικαςία που διαρκεί αρκετά. Τα παιδιά ςυνεργάηονται, διαφωνοφν και αλλθλεπιδροφν μοιράηοντασ ρόλουσ μεταξφ τουσ: άλλοι γράφουν, άλλοι ηωγραφίηουν, άλλοι χειρίηονται τθ φωτογραφικι μθχανι, άλλοι αναπαριςτοφν. Η εκπαιδευτικόσ παρεμβαίνει και διευκολφνει όποτε κεωρεί ότι κάτι τζτοιο χρειάηεται».

31 Ομαδικι δουλειά: Συνεχίηοντασ τθν εικόνα Λίτςα Κοςμίδου (Νθπ)

32 Ζνα άλλο παράδειγμα: Ακοφγοντασ τισ ανάγκεσ των παιδιϊν. Ελληνοαφρικανικόσ Παιδικόσ Σταθμόσ- Αθήνα- Αγ.Παντελεήμονασ Τμήμα Νηπίων Βλζποντασ τθν ζντονθ ανάγκθ που υπάρχει από τα παιδιά να ζρκουνε ςε επαφι με τα βιβλία ςκεφτθκα ότι κα ιτανε καλό να κακιερωκεί ζνα 10λεπτο κακθμερινισ ατομικήσ ανάγνωςησ από τα παιδιά, ϊςτε να αρχίςουνε να εξοικειϊνονται με το βιβλίο και αυτιν τθν απλι μορφι του να μάκουνε να ξεφυλλίηουνε ζνα βιβλίο και να κοιτάνε τισ εικόνεσ του. Εάν υπάρχει θ δυνατότθτα (λόγω χϊρου και εργαςίασ τθν άλλθσ ομάδασ ςτον ίδιο χϊρο) κζλω αυτι θ δραςτθριότθτα να ςυνοδεφεται από χαλαρωτικι ορχθςτρικι μουςικι. Είχα διαλζξει 15 βιβλία, κάναμε το τραπζηι ςτθν άκρθ και κακίςαμε κάτω. Τουσ είπα ότι επειδι είδα ότι τουσ αρζςει κάκε μζρα κα κακόμαςτε για λίγο και κα διαβάηει ο κακζνασ μόνοσ του κάποιο βιβλίο. Τουσ άρεςε θ ιδζα και από τθν ϊρα που με είχανε δει να κρατάω τα βιβλία ιδθ είχανε αρχίςει να λζνε «εγϊ αυτό κζλω». Τα άφθςα κάτω και άρχιςα να τα παρατθρϊ πωσ ιτανε

33 Αρχίςανε να διαλζγουνε βιβλία και ςιγά ςιγά τα περιςςότερα άρχιςαν να παίρνουνε τον χϊρο τουσ και να «απομονϊνονται» λίγο από τουσ υπόλοιπουσ για να πάνε να διαβάςουνε μόνοι τουσ. Ζτςι ζβλεπα τα παιδιά που αρχίςανε να εξιςτοροφνε δυνατά ο κακζνασ μόνοσ του ςτθν γλϊςςα του (πρϊτθ φορά με τόςθ άνεςθ) τθν ιςτορία που διάβαηε. Τόςο για ιςτορίεσ που ξζρανε όςο και για ιςτορίεσ που δεν ξζρανε τθν υπόκεςθ. Η Ανδριάνα που ιτανε πιο κοντά μου και τθν άκουγα περιςςότερο είδα πόςο καλά ζλεγε τθν ιςτορία και πόςο τθσ άρεςε που ζβαηε τα δικά τθσ ςτοιχεία, και με πόςθ προςιλωςθ κοίταγε τισ εικόνεσ. Το ίδιο και οι υπόλοιποι. Ρολλά παιδιά είχανε διαλζξει βιβλία με ςελίδεσ είτε τριςδιάςτατεσ, είτε που ζχουνε αλλθλεπίδραςθ και τουσ άρεςε πολφ. Τα ζβλεπα με τι προςοχι αςχολιόντουςαν με αυτά, μου ζδωςαν τθν αίςκθςθ ότι κα μποροφςανε για ϊρα να αςχολοφνται. Κάποιεσ ςτιγμζσ είδα παιδιά (που ςυνικωσ τςακϊνονταν μεταξφ τουσ) να ςυνεργάηονται και να βοθκάνε το ζνα το άλλο ςτθν ιςτορία ι ςτο πϊσ να κλείςουνε ζνα βιβλίο που είχε τριςδιάςτατεσ εικόνεσ και το άλλο παιδί είχε μπερδευτεί

34 Μπορζςανε να λειτουργιςουνε τζλεια μόνα τουσ, αυτόνομα χωρίσ να χρειαςτοφνε τθν βοικεια μου. Απόλαυςα ιδιαίτερα αυτζσ τισ εικόνεσ, γιατί πρϊτθ φορά είδα τα παιδιά να αςχολοφνται με το βιβλίο με ζναν τρόπο που ζδειχνε να τουσ ευχαριςτεί πολφ (ςε αντίκεςθ με τισ απόπειρζσ μου για ανάγνωςθ μαηί τουσ βιβλίων) και είδα ότι τελικά δεν είναι τόςο ότι δεν μποροφνε να κάνουνε πράγματα όπωσ ίςωσ ιτανε θ αρχικι μου εκτίμθςθ, αλλά περιςςότερο είτε ότι δεν ζχουνε «διαβαςτεί» οι ανάγκεσ τουσ αλλά και ότι δεν ζχουνε ενκαρρυνκεί προσ μια τζτοια κατεφκυνςθ. Ζτςι αυτό μου δίνει μια άλλθ οπτικι για τισ δυνατότθτεσ που ζχουνε αυτά τα παιδιά και άρα ότι ρόλοσ μου εκεί είναι περιςςότερο να «ξεκλειδϊςω» τισ ικανότθτεσ που ιδθ ζχουνε, να τουσ δϊςω χϊρο και να τουσ επιτρζψω να εκδθλωκοφνε. Αυτό βζβαια δεν ςθμαίνει ότι δεν υπάρχουν ελλείψεισ ι ότι τα προβλιματα κα λυκοφν δια μαγείασ. Ομως για παράδειγμα ςιμερα ο Ιβάν μπόρεςε να μιλιςει και να πει πολφ περιςςότερα πράγματα από ότι όλεσ τισ άλλεσ μζρεσ. Ζτςι αυτόσ είναι ο ςτόχοσ μου και αυτό ζχω να καλλιεργϊ κάκε μζρα για κάκε παιδί αυτό που κακζνα ζχει περιςςότερθ ανάγκθ.

35 Το ίδιο το βιβλίο αλλά κυρίωσ ο τρόποσ επεξεργαςίασ του από τον εκπαιδευτικό προςφζρει πολλαπλζσ ευκαιρίεσ μάκθςθσ, εμπλοκισ και ςυμμετοχισ όλων ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία.

36 Το να ηθτάμε το ίδιο ςε μια δεδομζνθ ςτιγμι από όλα τα παιδιά δθμιουργεί ςυνκικεσ αυτϊν που πάντα πετυχαίνουν και αυτϊν που πάντα ι ςχεδόν πάντα αποτυγχάνουν Η διαφοροποιθμζνθ παιδαγωγικι ονομάηεται και παιδαγωγικι τθσ επιτυχίασ.

37 Τι πετυχαίνουμε τελικά? Πλοι οι μακθτζσ ζχουν τθ δυνατότθτα να «πετφχουν» ςε κάτι από αυτά που τουσ προτείνονται. Αποκτοφν αυτοπεποίκθςθ, ενδυναμϊνονται ϊςτε να τολμιςουν και το πιο απαιτθτικό. Είναι όλοι ενεργοί και όχι κεατζσ κατά τθ διαδικαςία τθσ μάκθςθσ, όλοι ζχουν κζςθ ςτθν εκπαιδευτικοί διαδικαςία, όλοι δίνουν και παίρνουν μζςα ςε αυτιν.

38 Η διαφοροποιθμζνθ παιδαγωγικι δεν είναι μια μζκοδοσ με ςαφι δομι και προκακοριςμζνουσ κανόνεσ αλλά μια ανοιχτή παιδαγωγική αντίληψη. που κζλει ζνα ςχολείο για όλουσ, γιατί όλοι είναι διαφορετικοί. Είναι θ διαμόρφωςθ ςυνκθκϊν και ςχζςεων που αφινουν χϊρο ςε όλουσ να κατακζςουν το βίωμά τουσ, να ακουςτοφν, να δϊςουν και να πάρουν και χρόνο για να μπορζςουν να το κάνουν. Δεν είναι μια εξατομικευμζνθ προςζγγιςθ αλλά μια προςζγγιςθ που τθν ενδιαφζρει το ατομικό μζςα ςτο ςυλλογικό

39 Είναι μια προςζγγιςθ που δίνει κίνθτρο και νόθμα ςε όλουσ (μακθτζσ και εκπαιδευτικοφσ), που ςζβεται, ενκαρρφνει και δεν αποτρζπει τθ ςυμμετοχι. Είναι μια εκπαιδευτικι πρόταςθ που δε ςτθρίηεται μόνο ςε καλζσ προκζςεισ του εκπαιδευτικοφ αλλά και ςτθν ικανότθτά του να αναλφει και να λαμβάνει πραγματικά υπόψθ του το πλαίςιο, χωρίσ «ςτερεότυπα», χωρίσ να προβάλει προςδοκίεσ βαςιςμζνεσ ςε προκαταλιψεισ.

40 Aντιςτάςεισ Τείνουμε να διδάςκουμε με τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ εμείσ διδαχτικαμε Οι εκπαιδευτικοί βάηουν ςε δεφτερθ μοίρα τθ διαδικαςία και προτάςςουν το περιεχόμενο (φυςικι; Μακθματικά;)