ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΑ, ΧΟΛΟΣΤΕΡΟΛΗ

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΑ, ΧΟΛΟΣΤΕΡΟΛΗ"

ÍΒενιαμίν Κόρακας
4 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 9 Η ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΑ, ΧΟΛΟΣΤΕΡΟΛΗ 1

2 ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΑ 2

3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΦΩΣΦΟΛΙΠΟΕΙΔΩΝ Τα φωσφολιπίδιαονομάζονται και γλυκερο-φωσφατίδια ή φωσφο-γλυκερίδια(-γλυκερόλες). Εδώ υπάγεται η φωσφατιδυλο-χολίνη(λεκιθίνη)η φωσφατιδυλο-αιθανολαμίνη, ηφωσφατιδυλο-ϊνοσιτόλη, η φωσφατιδυλο-σερίνη,οι σφιγγομυελίνες (5-20% των φωσφολιπιδίων) και τα πλασμαλογόνα. Η φωσφατιδυλο-αιθανολαμίνη, ηφωσφατιδυλο-σερίνη και η φωσφατιδυλο-ϊνοσιτόλη είναι γνωστές ως κεφαλίνες. 3

4 Κατηγορίες Λιπαρών Υλών - Γλυκεροφωσφολιπίδια 4

5 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΦΩΣΦΟΛΙΠΟΕΙΔΩΝ Οι λεκιθίνες (φωσφατιδυλο-χολίνες) είναι κυτταρικάσυστατικά πουαπαντούν κυρίως σε ζωϊκούςιστούς όπου εμφανίζουν δομικές (τμήμα κυτταρικών μεμβρανών) και μεταβολικές επιδράσεις. Απαντούν επίσης στις λιπο-πρωτείνες. Οι λεκιθίνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εστεροποίηση της ελεύθερης χοληστερόλης σχηματίζοντας εστέρες χοληστερόλης. 5

6 ΛΕΚΙΘΙΝΗ 6

7 Μεταβολισμός πολικών λιποειδών Η αποικοδόμηση των φωσφολιποειδών γίνεται με τη δράση των φωσφολιπασών είτε με άλλες πορείες. 7

8 Η δράση της κορτιζόλης και της ασπιρίνης 8

9 Μεταβολισμός πολικών λιποειδών Η βιοσύνθεση των φωσφολιποειδών ξεκινά απόδύο εvώσεις κλειδιά.τo φωσφατιδικό οξύ, από τo oπoίo ξεκιvά η βιoσύvθεση τωv φωσφo-ϊvoσιτίδιωv και της φωσφατιδυλoσερίvης και τo διγλυκερίδιo, από τo oπoίo βιoσυvτίθεvται η φωσφατιδυλ-χoλίvη και η φωσφατιδυλ-αιθαvoλαμίvη. 9

10 10

11 Μεταβολισμός πολικών λιποειδών Υπάρχει η δυvατότητα αλληλoμετατρoπώv της φωσφατιδυλoχoλίvης σε φωσφατιδυλo-αιθαvoλαμίvηείτε με τη δράση φωσφολιπασών είτεμε τη μεταφορά ενός ατόμου άνθρακα. Υπάρχει επίσης η δυvατότητα αλληλoμετατρoπώvτης φωσφατιδυλo-αιθαvoλαμίvης σε φωσφατιδυλo-σερίvηείτε με τη δράση φωσφολιπασών, είτε μεαποκαρβοξυλίωση της φωσφατιδυλoσερίvης. 11

12 ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΧΟΛΙΝΗ 12

13 13

14 ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ 14

15 Μεταβολισμός της χοληστερόλης Η χοληστερόληπαράγοντας ανάπτυξης: ρυθμιστής της σύστασης και ρευστότητας των μεμβρανών και μητρική ένωση των στεροειδών ενώσεων (ορμονών και βιταμινών). Εναπόθεση στα αγγεία οδηγεί σε αθηροσκλήρωση. 15

16 Χοληστερόλη και χολικά άλατα Το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερόλης του αίματος ανακυκλώνεται, με σχετικά ταχύ ρυθμό, μεταξύ του ήπατος, της χολής και του λεπτού εντέρου και του ήπατος. Το ήπαρ χρησιμοποιεί τη χοληστερόλη για να συνθέτει χολικά άλατα. Αυτά εκκρίνονται προς τη χολή και με αυτή διοχετεύονται προς το λεπτό έντερο. 16

17 Χολικά άλατα Στο δωδεκαδάκτυλο χρησιμοποιούνται για τη γαλακτοματοποίηση των λιπιδίων της τροφής, έτσι συμβάλλουν ουσιωδέστατα στην πέψη και την απορρόφησή τους. Μαζί με τα λιπίδια απορροφάται και το μεγαλύτερο μέρος των χολικών αλάτων, τα οποία ξαναγυρίζουν πίσω στο συκώτι, και στη συνέχεια προωθούνται προς τη χολή. Ένα μικρό μέρος (5-10%) αποβάλλεται με τα περιττώματα από το σώμα. 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 Περιεχόμενο της χολής Ελεύθερη χοληστερόλη, Χολικά οξέα, Φωσφολιπίδια (λεκιθίνη), Χολοχρωστικές (χολερυθρίνη και γλυκουρονίδια της χολερυθρίνης), Άλατα, Νερό. 23

24 24

25 Οι χολόλιθοι 25

26 Χολολιθίαση Οι χολόλιθοιδεν αποβάλλονται από μόνοι τους. Μπορούν να αντιμετωπισθούν προσωρινά με φαρμακευτική ή διαιτητική αγωγή, όπως μείωση λήψης λιπαρών ουσιών. Αυτή η αγωγή έχει περιορισμένα και προσωρινά ποσοστά επιτυχίας. Τα συμπτώματα της χολολιθίασης θα συνεχισθούν μέχρι να αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, αποτελεί την πλέον δημοφιλή, παγκοσμίως διενεργούμενη λαπαροσκοπική επέμβαση, απολύτως ενδεικνυόμενη για την λιθίαση της χοληδόχου κύστεως, αλλά και άλλες παθήσεις. 26

27 Βιοσύνθεση χοληστερόλης Πρώτη ύλη για τη σύνθεση της το ακετύλιο. Διαδοχική συμπύκνωση 3 ακετυλίων οδηγεί σε HMG-CoA (Υδροξυ-μεθυλο-γλουτάρυλο-CoA). Το HMG-CoA με αναγωγή (NADPH) μετατρέπεται σε μεβαλονικό οξύ. Η HMG-CoA αναγωγάσηρυθμίζει τη σύνθεση χοληστερόλης. Ενδιάμεσοι μεταβολίτες: 1. Πυροφωσφορικό ισοπεντενύλιο, 2. Πυροφωσφορικό διμεθυλαλλύλιο, 3. Πυροφωσφορικό γερανύλιο, 4. Πυροφωσφορικό φαρνεσύλιο, 5. Σκουαλένιο, 6. Λανοστερόλη. 27

28 28

29 29

30 Ρύθμιση της χοληστερόλης του πλάσματος Η συγκέντρωση της χοληστερόλης στο αίμα εξαρτάται από: 1. Tη σύνθεση (περίπου mg ημερησίως). 2. Tην πρόσληψη (περίπου mg ημερησίως, η απορρόφηση είναι μερική). 3. Tην απομάκρυνση (έκκριση) των VLDL/LDL από το ήπαρ. 4. Την επιστροφή χοληστερόλης στο ήπαρ (HDL). 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 Ρύθμιση της χοληστερόλης του πλάσματος Η υπερχοληστερολαιμία προκύπτει ως αποτέλεσμα: 1. Προβληματικής ρύθμισης της σύνθεσης, 2. Αυξημένης πρόσληψης χοληστερόλης ή κορεσμένων λιπαρών οξέων, 3. Μειωμένης απομάκρυνσης LDL από το ήπαρ (οικογενής υπερχοληστερολαιμία), 4. Μειωμένης πρόσληψης χοληστερόλης από τους ιστούς. 35

36 Η σημασία των υποδοχέων της LDL 36

37 Μεταλλάξεις στο γονίδιο του υποδοχέα LDL και οικογενής υπερχοληστερολαιμία 37

38 Εναπόθεση χοληστερόλης 38

39 Ξανθώματα 39

40 Χοληστερόλη και αθηρογένεση Επιδημιολογικές μελέτες εντοπίζουν: Θετική συσχέτιση της ημερήσιας πρόσληψης με εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Αύξηση χοληστερόλης του πλάσματος με την ηλικία. Πειραματικά αποτελέσματα: Αυξημένη πρόσληψη χοληστερόλης -κορεσμένων λιπαρών προκαλεί αθηροσκλήρωση. Δραστική μείωση της πρόσληψης προκαλεί βελτίωση της εικόνας των αγγείων, απαιτείται όμως παράλληλη φαρμακευτική αγωγή. 40

41 41

42 Συμπέρασμα: Χοληστερόλη και αθηρογένεση Υπάρχει σύνδεση της πρόσληψης χολοστερόληςμε την αθηροσκλήρωση. Άλλες διαπιστώσεις: Στις δυτικές κοινωνίες είναι αυξημένη η πρόσληψη: χοληστερόλης -θειούχων αμινοξέων (κρέας). Αυξημένη πρόσληψη δεν συνεπάγεται πάντοτε εμφάνιση αθηροσκλήρωσης. Αυξημένη πρόσληψη χοληστερόλης + αυξημένα τριγλυκερίδια + οξειδώσεις + stress + υπερινσουλιναιμία+ κάπνισμα, αθροιστικά προκαλούν αθηροσκλήρωση ταχύτερα. 42

43 Χοληστερόλη και αθηρογένεση Οι οξειδωμένες LDL πιο αθηρογενετικές. Οι LDL πλούσιες σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Οξείδωση των πολυακορέστων ελευθερώνει δραστικές αλδεΰδες. Αντίδραση των αλδεϋδών με ε-αμινομάδες της λυσίνης των αποπρωτεϊνών. 43

44 Χοληστερόλη και αθηρογένεση Οι αλλοιωμένες αποπρωτεϊνες δεν αναγνωρίζονται από τους υποδοχείς. Συλλαμβάνονται από κύτταρα του ανοποιητικού (μακροφάγα). Μακροφάγα + LDL = αφρώδη κύτταρα (αθηροματική πλάκα). Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών. 44

45 Τρόποι μείωσης της χοληστερόλης του πλάσματος Αναστολή της σύνθεσης (αναστολείς της HMG-CoA αναγωγάσης), Αυξημένη αποβολή χολικών οξέων (διαιτικές ίνες, προσροφητικές ρητίνες), Μειωμένη πρόσληψη, Άσκηση. 45

46 46

Όταν οι αθηρωματικές πλάκες είναι σταθερές και το ενδοθήλιο παράγει ουσίες που

47 Αναστολείς της HMG-CoA Στατίνες αναγωγάσης. Η δράση των στατινών έχει σχέση και με τη σταθεροποίηση της αθηρωματικής πλάκας. Όταν οι αθηρωματικές πλάκες είναι σταθερές και το ενδοθήλιο παράγει ουσίες που αντιστρατεύονται τη θρόμβωση των αρτηριών και του αρτηριακού σπασμού, τότε τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά επεισόδια ελαχιστοποιούνται. 47

48 Στατίνες και παρενέργειές τους 48

49 Στατίνες και παρενέργειές τους 1. Κυτταρικές μεμβράνες: Αμνησίες, σύγχυση, απάθεια, 2. Ενέργεια, κατάσταση μεμβρανών, οξειδώσεις: Χρόνια κόπωση, μυοπάθεια, ραβδομυόλυση, περιφερική νευροπάθεια, ηπατίτιδα, παγκρεατίτιδα, 3. Γλυκοσυλίωση πρωτεϊνών: Ψυχολογικές διαταραχές, μειωμένη ανοσοαπόκριση, 4. Μεγαλύτερη πιθανότητα νευρολογικών παθήσεων, 5. Μυοπάθειες, 6. Διαταραχές στην ανοσολογική απάντηση. 49

Φιμπράτες: αυξάνουν το καταβολισμό των LDL Οι

τροποποιούν και διευκολύνουν το μεταβολισμό του

50 Φιμπράτες: αυξάνουν το καταβολισμό των LDL Οι φιμπράτες ενεργοποιούν τους PPAR (peroxisome proliferatoractivated receptors), ιδίως τους PPARα, μία τάξη ενδοκυτταρικών υποδοχέων που τροποποιούν και διευκολύνουν το μεταβολισμό του λίπους (π.χ. απομάκρυνση των LDL από την κυκλοφορία). 50

51 Χολεστυραμίνη και δέσμευση χολικών αλάτων ΑΥΞΗΣΗ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΧΟΛΙΚΩΝ ΑΛΑΤΩΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ 51

52 Στερόλες και στανόλες στη δίαιτα 52

53 Στερόλες και στανόλες στη δίαιτα Έρευνες έδειξαν ότι μπορεί να επιτευχθεί μείωση της χοληστερόλης καταναλώνοντας 1-3 g φυτικών στερολών ή στανολών καθημερινά, αλλά δεν επιτυγχάνεται περαιτέρω μείωση με πρόσληψη μεγαλύτερη των 3 g. Καταναλώνοντας καθημερινά 2 g φυτοστερολών ή φυτοστανολών παρατηρείται μείωση της LDL χοληστερόλης κατά 10%. Μείωση της τάξεως του 15% της LDL χοληστερόλης μπορεί να επιτευχθεί εάν συνδυαστούν 2 g φυτοστερολών ή φυτοστανολών με υγιεινή διατροφή ευεργετική για την καρδιά, χαμηλή σε κορεσμένα λίπη. 53

Σχετικά έγγραφα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Τα λίπη αποτελούν μια συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας Ενεργούν σαν διαλύτες