ιοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων

Transcript

1 ιοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων Επιλογή Προσωπικού Ιωάννης Νικολάου Λέκτορας Οργανωσιακής Συµπεριφοράς Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Τµήµα ιοικητικής Επιστήµης και Τεχνολογίας Τα Στάδια της Συστηµατικής Επιλογής Προσωπικού Ανάλυση Θέσεων Προδιαγραφές Θέσεων Προσέλκυση Προσωπικού Επιλογή Προσωπικού Αξιολόγηση της Επιλογής Ιωάννης Νικολάου 2 Ιωάννης Νικολάου 1

2 Θέση Εργασίας Κάθε θέση εργασίας διακρίνεται από συγκεκριµένα χαρακτηριστικά Ανάλυση Θέσης Προδιαγραφές θέσης Περιγραφή Θέσης Ιωάννης Νικολάου 3 Εργαζόµενος Ατοµικές ιαφορές Οι άνθρωποι διαφέρουν σε µία σειρά χαρακτηριστικών: Ικανότητες Προσωπικότητα Ενδιαφέροντα Στάσεις κλπ. κλπ. Ιωάννης Νικολάου 4 Ιωάννης Νικολάου 2

3 Στόχος της Επιστηµονικής Επιλογής Προσωπικού Κάτι παραπάνω από το απλό συνταίριασµα της θέσης µε τον εργαζόµενο Ιωάννης Νικολάου 5 Θέµατα Μέτρησης Μέτρηση Βαθµολογίες Συσχέτιση των βαθµολογιών Ιωάννης Νικολάου 6 Ιωάννης Νικολάου 3

4 Ποιότητα των µετρήσεων Αξιοπιστία: Η σταθερότητα της µέτρησης Μεταξύ διαφορετικών χρονικών στιγµών Μεταξύ διαφορετικών κριτών Μεταξύ διαφορετικών µετρήσεων Εγκυρότητα: Η ακρίβεια της µέτρησης Σε σχέση µε το κριτήριο Σε σχέση µε το περιεχόµενο Ιωάννης Νικολάου 7 Μέθοδοι Επιλογής Προσωπικού Βιογραφικό σηµείωµα Screening in-out των υποψηφίων 2 ανά βιογραφικό Χαµηλή εγκυρότητα / αξιοπιστία Ιωάννης Νικολάου 8 Ιωάννης Νικολάου 4

5 Μέθοδοι Επιλογής Προσωπικού Έντυπες Αιτήσεις Πρόσληψης Παροχή πληροφοριών Βαθµός δυσκολίας Προτυποποίηση της αίτησης Ιωάννης Νικολάου 9 Μέθοδοι Επιλογής Προσωπικού Συστάσεις Παροχή πληροφοριών από προηγούµενους εργοδότες / καθηγητές Υποκειµενικότητα Χαµηλή εγκυρότητα και αξιοπιστία Ηθικά θέµατα οµηµένη µορφή;;; Ιωάννης Νικολάου 10 Ιωάννης Νικολάου 5

6 Η Συνέντευξη Επιλογής Στόχος/Σκοπός Η συλλογή και αξιολόγηση των πληροφοριών για τους υποψήφιους/από τους υποψήφιους µέσω προσωπικής επαφής και επικοινωνίας Να υποστηρίξει/συνοδεύσει άλλες µεθόδους επιλογής Ιωάννης Νικολάου 11 Η Συνέντευξη Επιλογής Πλεονεκτήµατα Προσωπική Επαφή-Επικοινωνία Συλλογή και αξιολόγηση πληροφοριών και από τα δύο µέρη Αξιολόγηση της συνοχής του υποψηφίου στην κουλτούρα της εταιρίας Ρεαλιστική Περιγραφή Εργασίας Ιωάννης Νικολάου 12 Ιωάννης Νικολάου 6

7 Η Συνέντευξη Επιλογής Μειονεκτήµατα Μειωµένη αξιοπιστία και εγκυρότητα Μεγάλη εξάρτηση από τις ικανότητες του συνεντευκτή Υπόκειται σε λάθη υποκειµενικότητας και προκατάληψης εν αξιολογείται απαραίτητα η «επαγγελµατική ικανότητα» του υποψηφίου Ιωάννης Νικολάου 13 Η Συνέντευξη Επιλογής Στρατηγικές/Τεχνικές της συνέντευξης επιλογής Βιογραφική (π.χ. συµπεριφορική συνέντευξη) Επίλυσης προβληµάτων (π.χ. καταστασιακή συνέντευξη) Συνέντευξη άγχους (Stress interview) Βάσει δεξιοτήτων Ιωάννης Νικολάου 14 Ιωάννης Νικολάου 7

8 Η Συνέντευξη Επιλογής Βιογραφική συνέντευξη Η πιο συνηθισµένη µορφή συνέντευξης Συνήθως βάσει χρονολογικής σειράς και ανά θεµατική ενότητα (δηλ. εκπαίδευσηπροϋπηρεσία, κλπ.) Η Συµπεριφορική Συνέντευξη «Ο καλύτερος προφήτης του µέλλοντος είναι το παρελθόν» Αναζήτηση παραδειγµάτων και συµπεριφορών από το παρελθόν που σχετίζονται µε τα κριτήρια προς αναζήτηση «Τι έκανες όταν» Ιωάννης Νικολάου 15 Η Συνέντευξη Επιλογής Επίλυσης Προβληµάτων Ο υποψήφιος καλείται να απαντήσει σε υποθετικά σενάρια που είναι πιθανόν να προκύψουν στη νέα του θέση Η Καταστασιακή Συνέντευξη «Οι προθέσεις σχετίζονται µε τη συµπεριφορά» «Τι θα έκανες αν» οµηµένη Συνέντευξη-Στηριγµένη στην τεχνική των κρίσιµων συµβάντων Μειονεκτεί των προηγούµενων λόγω υποθετικών απαντήσεων Ιωάννης Νικολάου 16 Ιωάννης Νικολάου 8

9 Η Συνέντευξη Επιλογής Συνέντευξη άγχους Αξιολόγηση του υποψηφίου στο χειρισµό καταστάσεων που προκαλούν άγχος Επιθετική συµπεριφορά Εφαρµόζεται ιδιαίτερα στην επιλογή ανωτάτων στελεχών Αµφισβητούµενα τα οφέλη της ίνει άσχηµη εικόνα στους υποψηφίους Ιωάννης Νικολάου 17 Η Συνέντευξη Επιλογής Βάσει δεξιοτήτων Άµεση σύνδεση ερωτήσεων µε τα κριτήρια αξιολόγησης και τις απαιτούµενες δεξιότητες Απαραίτητη η ανάλυση θέσεων και η ανάπτυξη προδιαγραφών θέσεων Ιωάννης Νικολάου 18 Ιωάννης Νικολάου 9

10 Η Συνέντευξη Επιλογής Κριτήρια Επιλογής της Κατάλληλης Μεθόδου οµηµένη µορφή Εµπειρία και Αρµοδιότητες Επίπεδο ή/και περιεχόµενο της θέσης Συµπεριφορικές ή/και καταστασιακές ερωτήσεις Ιωάννης Νικολάου 19 Τα είδη της Συνέντευξης Επιλογής Η οµηµένη Συνέντευξη Επιλογής Ανάπτυξη ερωτήσεων βάσει της ανάλυσης θέσης και των προδιαγραφών θέσεως Ίδιες ερωτήσεις σε όλους τους υποψηφίους Ανάπτυξη συστηµατικού τρόπου αξιολόγησης Αυξηµένη εγκυρότητα και αξιοπιστία αλλά Έλλειψη ευελιξίας Ιωάννης Νικολάου 20 Ιωάννης Νικολάου 10

11 Ατοµική Τα είδη της Συνέντευξης Επιλογής Αυξηµένος βαθµός υποκειµενικότητας ιαδοχική Χρονοβόρα, απαιτεί υψηλή οργάνωση Οµαδική Προκαλεί άγχος στους υποψηφίους Περιορίζουν την υποκειµενικότητα των αξιολογητών Ιωάννης Νικολάου 21 Η ιαδικασία της Συνέντευξης Επιλογής Προετοιµασία Οργάνωση των συνεντεύξεων Κράτηση αιθουσών & αναµονή των υποψηφίων Ο περιβάλλων χώρος Εξωτερικές ενοχλήσεις (π.χ. τηλεφωνήµατα) Στόχος: Καλή εικόνα της εταιρείας στους υποψηφίους Ιωάννης Νικολάου 22 Ιωάννης Νικολάου 11

12 Η ιαδικασία της Συνέντευξης Επιλογής Η ιεξαγωγή της Συνέντευξης Επιλογής Ηρεµούµε τον υποψήφιο Κάνουµε µόνο σχετικές ερωτήσεις Αξιολόγηση της προσωπικότητας Καταγραφή των πληροφοριών Αξιολόγηση των απαντήσεων Μη λεκτική επικοινωνία Ιωάννης Νικολάου 23 Η ιαδικασία της Συνέντευξης Επιλογής Τα κυριότερα µέρη της συνέντευξης: Επιλογή Συνεντευκτή Ξεκίνηµα όµηση της συνέντευξης Παρουσίαση της εταιρίας-θέσης Εργασιακή πείρα Εκπαίδευση Ερωτήσεις υποψηφίου Κλείσιµο συνέντευξης Ιωάννης Νικολάου 24 Ιωάννης Νικολάου 12

13 Κίνδυνοι Συνεντευκτή Υποκειµενικότητα-Προκατάληψη Υπερβολική Βαρύτητα στις Πρώτες Παρατηρήσεις Γρήγορη Απόφαση Βαρύτητα στην Εµφάνιση Συγκρίσεις µε Άλλους Αντικατοπτριζόµενη Επίδραση Similar-to-meeffect Αναζήτηση Επιπλέον Στοιχείων Ιωάννης Νικολάου 25 Η Συνέντευξη Επιλογής εξιότητες των Συνεντευκτών Συναισθηµατική Επαφή - Rapport Αποφυγή κριτικής Άκου τις απαντήσεις του υποψηφίου ιατήρηση της ροής της συνέντευξης ιατήρηση του ελέγχου της συνέντευξης Τήρηση σηµειώσεων Ιωάννης Νικολάου 26 Ιωάννης Νικολάου 13

14 Η Συνέντευξη Επιλογής Τα Συχνότερα Σφάλµατα στη Συνέντευξη Επιλογής Ο συνεντευκτής: εν κατάφερε να επικεντρωθεί στον υποψήφιο εν πρόσεξε τις δυσκολίες του υποψηφίου Εισήγαγε άσχετα θέµατα Έδειξε ανία ή ανυποµονησία εν έδειξε συνέπεια στις ερωτήσεις του Μιλούσε πολύ Έκανε άµεση αξιολόγηση του υποψηφίου Αγνόησε τα κριτήρια επιλογής Χρησιµοποίησε καθοδηγητικές ερωτήσεις εν διευθέτησε σωστά το χώρο Έχασε τον έλεγχο της συνέντευξης Ιωάννης Νικολάου 27 Η ιαδικασία της Συνέντευξης Επιλογής Ανοίγοντας τη συνέντευξη επιλογής Συστάσεις Ενηµέρωση για συνεντευκτή, την εταιρεία και τη διαδικασία επιλογής όµηση της συνέντευξης Στόχος: Να κάνουµε τον υποψήφιο να αισθανθεί άνετα Ιωάννης Νικολάου 28 Ιωάννης Νικολάου 14

15 Η ιαδικασία της Συνέντευξης Επιλογής Το κύριο µέρος της συνέντευξης Είδη ερωτήσεων Ανοιχτές Κατευθυντικές Κλειστές Ερωτήσεις αξιολόγησης ικανοτήτων Υποθετικές Συµπεριφορικές Παρακίνησης Ερωτήσεις ροής Eρωτήσεις καριέρας Ιωάννης Νικολάου 29 Η ιεξαγωγή της Συνέντευξης Επιλογής Καταγραφή των πληροφοριών και Αξιολόγηση των απαντήσεων Άµεση καταγραφή των απαντήσεων και αξιολόγηση των υποψηφίων Χρήση δοµηµένης φόρµας αξιολόγησης Ο ρόλος του χρόνου στη λήψη απόφασης Ιωάννης Νικολάου 30 Ιωάννης Νικολάου 15

16 Η ιεξαγωγή της Συνέντευξης Επιλογής Κλείνοντας τη συνέντευξη επιλογής Ερωτήσεις των υποψηφίων Ενηµέρωση για τη συνέχεια της διαδικασίας Οι υποψήφιοι εκτιµούν ιδιαίτερα την έγγραφη/προσωπική ενηµέρωση Ιωάννης Νικολάου 31 Η Συνέντευξη Επιλογής Κρίνοντας τη συνέντευξη επιλογής ιακρίσεις (Αποφυγή άσχετων µε την εργασία ερωτήσεων) Μεροληπτικές διαστρεβλώσεις (bias) Όµοιος µε εµένα - Similar-to-me effect Προσωπική προτίµηση - Personal liking bias Επεξεργασία πληροφοριών και λήψη αποφάσεων (ρόλος του χρόνου και των αρνητικών πληροφοριών) Άµεση κρίση του υποψηφίου και στη συνέχεια προσπάθεια επιβεβαίωσης της απόφασης Μη λεκτική συµπεριφορά Ιωάννης Νικολάου 32 Ιωάννης Νικολάου 16

17 Η Συνέντευξη Επιλογής Κρίνοντας τη συνέντευξη επιλογής (συν.) Επεξεργασία πληροφοριών και λήψη αποφάσεων Αίτηση συµµετοχής και εµφάνιση του υποψηφίου Κρίση του συνεντευκτή Μεγάλη η βαρύτητα των αρνητικών πληροφοριών σε σχέση µε τις θετικές Η γρήγορη απόφαση των συνεντευκτών αντικατοπτρίζεται στην εξέλιξη της συνέντευξης Ιωάννης Νικολάου 33 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Ψυχοµετρικά τεστ ιακρίνονται µε βάση το ψυχολογικό χαρακτηριστικό που µετράνε: Ικανότητες Προσωπικότητα Ενδιαφέροντα Αξίες Ιωάννης Νικολάου 34 Ιωάννης Νικολάου 17

18 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Τεστ Ικανοτήτων Τεστ Νοηµοσύνης Τεστ Λεκτικών Ικανοτήτων Τεστ Αριθµητικών Ικανοτήτων Τεστ Μηχανικών Ικανοτήτων Ιωάννης Νικολάου 35 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Τεστ Προσωπικότητας: Το µοντέλο των πέντε παραγόντων Εξωστρέφεια Ευσυνειδησία Συναισθηµατική Σταθερότητα Προσήνεια εκτικότητα στην εµπειρία Ιωάννης Νικολάου 36 Ιωάννης Νικολάου 18

19 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Ψυχοµετρικά τεστ Κριτήρια επιλογής Αξιοπιστία Εγκυρότητα Στάθµιση στην Ελλάδα Καταλληλότητα για τη θέση υπό έρευνα Πάντα πρέπει να χρησιµοποιούνται συµπληρωµατικά µε τη συνέντευξη ή άλλη µέθοδο επιλογής ή για το screening των υποψηφίων Ιωάννης Νικολάου 37 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής είγµατα Έργου Ο υποψήφιος καλείται να εκτελέσει κάποια µορφή εργασίας που θεωρείται ότι έχει άµεση σχέση µε την εργασία για την οποία γίνεται η επιλογή. Έχουν υψηλή εγκυρότητα, αλλά µεγάλο κόστος Χωρίζονται σε 4 κατηγορίες: Ψυχοκινητικά Ατοµική λήψη αποφάσεων (π.χ. Τεστ εισερχόµενων-in tray) Πληροφορίες σχετικές µε την εργασία (π.χ γραπτές εξετάσεις) Οµαδικές συζητήσεις/οµαδική λήψη αποφάσεων Ιωάννης Νικολάου 38 Ιωάννης Νικολάου 19

20 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Κέντρα Αξιολόγησης ιαδικασία που περιλαµβάνει συνδυασµό µεθόδων Περιλαµβάνουν συνήθως: Οµαδικές συζητήσεις Οµαδικές δραστηριότητες Παρουσιάσεις Ασκήσεις & δείγµατα έργου Συνεντεύξεις Ψυχοµετρικά τεστ Χρησιµοποιούνται για επιλογή όσο κυρίως και για την ανάπτυξη του προσωπικού ιαρκούν 2-4 µέρες και συνήθως πραγµατοποιούνται εκτός επιχείρησης Ιωάννης Νικολάου 39 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Βιογραφικές Μέθοδοι Τυποποιηµένες µέθοδοι συλλογής βιογραφικών στοιχείων και αξιολόγησής τους µε προκαθορισµένο τρόπο: Σταθµισµένα έντυπα (weighted application forms-biodata) Αρκετά έγκυρη αλλά και περίπλοκη η διαδικασία κατασκευής τους Αντικειµενικός τρόπος αξιολόγησης των υποψηφίων εν µπορούν να χρησιµοποιηθούν για διαφορετικούς οργανισµούς Ιωάννης Νικολάου 40 Ιωάννης Νικολάου 20

21 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Τέλεια Πρόβλεψη είγµατα Έργου (0.54) Τεστ Ικανοτήτων (0.53) Κέντρα Αξιολόγησης (0.41) Βιογραφικές Μέθοδοι (0.37) οµηµένη Συνέντευξη (0.35) Ερωτηµατολόγια Προσωπικότητας (0.33) Μη δοµηµένη Συνέντευξη (0.11) Αστρολογία-Γραφολογία (0.0) Ιωάννης Νικολάου 41 Έρευνα ΟΠΑ-PricewaterhouseCoopers Επίπεδο Εργαζοµένων Μέθοδος Επιλογής Προσωπικού Ανώτατα & Ανώτερα Στελέχη Προσωπική Συνέντευξη (94%) Συστάσεις (39%) Panel Interview (34%) Ψυχοµετρικά Τεστ (21%) Μεσαία Στελέχη Προσωπική Συνέντευξη (96%) Συστάσεις (48%) Έντυπες Αιτήσεις (35%) Προσωπικό Yποστήριξης/ Εργατοτεχνίτες Προσωπική Συνέντευξη (83%) Συστάσεις (45%) Έντυπες αιτήσεις (39%) Ιωάννης Νικολάου 42 Ιωάννης Νικολάου 21

22 Μέθοδοι και Εργαλεία Επιλογής Χώρα Μέθοδος GR UK FR D Συνέντευξη 87% 82% 99% 60% CVs 66% 92% 89% 83% Συστάσεις 41% 77% 11% 76% Tests 18% 10% 20% 5% Ιωάννης Νικολάου 43 Ιωάννης Νικολάου 22