Κυριάκος Π. Καρκούλιας Επίκ. Καθηγητής Πνευμονολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κυριάκος Π. Καρκούλιας Επίκ. Καθηγητής Πνευμονολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών"

Ισίδωρα Νικολάκος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Κυριάκος Π. Καρκούλιας Επίκ. Καθηγητής Πνευμονολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών

Οδηγά Σημεία Πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα : Λουδοβίκειος γωνία (2η πλευρά) Ξιφοειδής απόφυση Οπίσθιο θωρακικό τοίχωμα Ακανθώδης απόφυση 7ου αυχενικού σπονδύλου Ακανθώδης απόφυση 7ου θωρακικού σπονδύλου

2 Οδηγά Σημεία Πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα : Λουδοβίκειος γωνία (2η πλευρά) Ξιφοειδής απόφυση Οπίσθιο θωρακικό τοίχωμα Ακανθώδης απόφυση 7ου αυχενικού σπονδύλου Ακανθώδης απόφυση 7ου θωρακικού σπονδύλου Νοητές γραμμές Μεσοστερνική γραμμή Μεσοκλειδική γραμμή (δεξιά και αριστερά) Προσθία / μέση / οπισθία μασχαλιαία γραμμή (δεξιά και αριστερά) Μέση σπονδυλική γραμμή Ωμοπλατιαία γραμμή (δεξιά και αριστερά)

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΘΩΡΑΚΟΣ Οι λοβοί των πνευμόνων - Πύλες Από την ακανθώδη του Θ2 έως το χόνδρο της 6 ης πλευράς = μείζονα μεσολόβιος (άνω και κάτω λοβός) Θ2 Μέσος λοβός = Από το

3 ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΘΩΡΑΚΟΣ Οι λοβοί των πνευμόνων - Πύλες Από την ακανθώδη του Θ2 έως το χόνδρο της 6 ης πλευράς = μείζονα μεσολόβιος (άνω και κάτω λοβός) Θ2 Μέσος λοβός = Από το χόνδρο της 4 ης πλευράς μέχρι να συναντήσει την μείζονα μεσολόβιο Πύλες: έμπροσθεν: 3 ο μεσοπλεύριο- παραστερνικά, όπισθεν: μεσοπλάτιο χώρα, 5 ο μεσοπλεύριο, Θ5/6 6 η 4 η

4 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ μεταβολές του σχήματος 1: 1,5

5 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ δέρμα Αγγειακές ανωμαλίες: επίφλεβο, επίφλεβο, τελαγγειεκτασίες, σπίλοι Εξανθήματα: π.χ. έρπης ζωστήρας Όζοι: λιπώματα, μεταστατικές βλάβες Επισκόπηση μαστών

6 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΝΑΠΝΟΗΣ Ρυθμός, Βάθος αναπνοής, Κανονικότητα Normal/Eupnea Adults:12-20/min Infants: 44/min Ι/Ε : 1: 1,2 Bradypnea Brain tumor, drugs Sighs Hyperventilation syndrome 1 sigh per 200 breaths Tachypnea Rapid, shallow breathing Hyperypnea Rapid, deep breathing Hyperventilation Kussmaul breathing (metabolic acidosis) Ataxic breathing Biot s breathing Irregularly,irregular,apnea 30 sec e.g., brain medullary injury Cheyne-Stokes breathing Regular rate, irregular depth, apnea sec e.g., left heart failure, brain damage with raised pressure, coma, morphine

7 ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ Θέση τραχείας- Μετατόπιση του άνω μεσοθωρακίου Μετατόπιση του κατώτερου μεσοθωρακίου: ψηλάφηση της καρδιακής ώσης (5 ο μεσοπλέυριο στη μεσοκλειδική)

8 ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ Σύσπαση επικουρικών αναπνευστικών μυών (στερνοκλειδομαστοειδήςτραπεζοειδής) και κοιλιακών μυών (ορθός κοιλιακός στο ύψος του επιγάστριου) = εργώδης αναπνοή Διογκωμένοι λεμφαδένες (όπισθεν στερν/δή, υπερκλείδιες χώρες, μασχαλιές κοιλότητες, μαστοί)

9 ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ Θωρακικό τοίχωμα (υποδόριο εμφύσημακριγμός = τριβή πρόσφατου χιονιού ) Σύνδρομο Tietze: τοπική ευαισθησία στους παραστερνικούς χόνδρους μετά διογκώσεως αυτών και ερυθρότητας του υπερκείμενου δέρματος Κινητικότητα ημιθωρακίων

10 ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ κινητικότητα έκπτυξη ημιθωρακίων ψηλάφηση κορυφών ψηλάφηση κατώτερων λοβών έμπροσθεν, όπισθεν

11 ΦΩΝΗΤΙΚΕΣ ΔΟΝΗΣΕΙΣ Είναι οι κραδασμοί του θωρακικού τοιχώματος οι οποίοι παράγονται υπό της φωνής και γίνονται αισθητοί δια της αφής κατά την ψηλάφηση του θώρακος Εξασθένηση φωνής Απόφραξη βρόγχου Πάχυνση υπεζωκότα Παρουσία υγρού ή αέρα στον υπεζωκότα Ατελεκτασία Ρικνώσεις πνεύμονα Πνευμονικό εμφύσημα

12 ΦΩΝΗΤΙΚΕΣ ΔΟΝΗΣΕΙΣ Αύξηση : όταν παρεμβάλλεται στερεός ιστός (πνευμονία) Μείωση : όταν παρεμβάλλεται αέρας ή υγρό

13 ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΟΣ ΕΜΜΕΣΗ

14 ΕΠΙΚΡΟΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ ΕΚ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΟΣ Ένταση Συχνότητα Διάρκεια Όργανο Αμβλύς Ασθενής Υψηλή Μικρή Μηρός Υπαμβλύς Μέση Μέση Μέση Ήπαρ Σαφής πνευμονικός Δυνατή Χαμηλή Μεγάλη Πνεύμονας Υπερσαφής Πολύ δυνατή Πολύ χαμηλή Πολύ μεγάλη Εμφύσημα πνευμονικός Τυμπανικός Δυνατή Πολύ χαμηλή Γαστρική φυσαλίδα

15 ΕΠΙΚΡΟΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ ΕΚ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΟΣ

Επιπρόσθετοι παθολογικοί ήχοι Επιπρόσθετοι ονομάζονται οι ήχοι που παράγονται κατά την ακρόαση των πνευμόνων, οι οποίοι όμως δεν ανήκουν στα στοιχεία του αναπνευστικού

16 Επιπρόσθετοι παθολογικοί ήχοι Επιπρόσθετοι ονομάζονται οι ήχοι που παράγονται κατά την ακρόαση των πνευμόνων, οι οποίοι όμως δεν ανήκουν στα στοιχεία του αναπνευστικού ψιθυρίσματος Σημαίνουν την παρουσία παθολογικής κατάστασης που εντοπίζεται είτε στο πνευμονικό παρέγχυμα είτε στον υπεζωκοτικό χώρο -Μουσικοί -Μη Μουσικοί -Ήχος τριβής

17 ΡΟΗ

18 ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΟΣ Κανόνες 1. Απόλυτη ησυχία στο δωμάτιο 2. Εξάσκηση συγκέντρωση του ιατρού 3. Κατάλληλη θερμοκρασία δωματίου 4. Ηρεμία του ασθενή και χαλάρωση των μυών του θώρακα 5. Αποβολή όλων των ρούχων 6. Καθιστή θέση του εξεταζομένου 7. Ο ασθενής αναπνέει με ανοιχτό το στόμα πιο βαθιά από το κανονικό, χωρίς να κάνει θόρυβο 8. Η ακρόαση ξεκινάει από τις κορυφές και εκτείνεται μέχρι τις βάσεις πάντοτε συγκριτικά

19 ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΟΣ Λάθη 1. Τρίχωση του θωρακικού τοιχώματος 2. Κατάλληλη εφαρμογή του στηθοσκοπίου στο δέρμα 3. Αποφυγή ταλαντώσεων και δονήσεων των ελαστικών σωλήνων του στηθοσκοπίου

20 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ Προκαλούνται από επαρκείς παλμικές δονήσεις, οι οποίες παράγονται εντός των πνευμόνων ή των αεραγωγών Ελέγχω: συχνότητα (αριθμός / sec), ένταση (εύρος δόνησης), διάρκεια (χρόνος), ποιότητα ήχων Αναπνευστικό ψιθύρισμα, φωνητική αντήχηση, επιπρόσθετοι / παθολογικοί ήχοι

21 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ ΚΥΨΕΛΙΔΙΚΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΨΙΘΥΡΙΣΜΑ Προέρχεται από την περιφέρεια του πνεύμονα, ίσως από τους ενδολοβιδιακούς αεραγωγούς (δεν υπάρχει ροή αέρος πέραν του τελικού βρογχιολίου), αν και μια συμμετοχή από τους κεντρικούς αεραγωγούς δεν μπορεί να αποκλειστεί. Οι κυψελίδες συμμετέχουν στο ψιθύρισμα, καθότι προκαλούν απόσβεση ορισμένων στοιχείων των ήχων.

22 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ μείωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος ΠΑΧΥΠΛΕΥΡΙΤΙΔΑ ΥΓΡΟ ΑΕΡΑΣ ΑΤΕΛΕΚΤΑΣΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ βρογχική αναπνοή Εμφύσηση αέρα εντός σωλήνα Εντονότερος και μεγαλύτερης διάρκειας κατά την εκπνοή με σαφή βραχεία παύλα

23 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ βρογχική αναπνοή Εμφύσηση αέρα εντός σωλήνα Εντονότερος και μεγαλύτερης διάρκειας κατά την εκπνοή με σαφή βραχεία παύλα μεταξύ των δυο φάσεων Επί : πυκνώσεως, ατελεκτασίας, υγρό, πνευμοθώρακα με την προϋπόθεση ότι ο βρόγχος της παθολογικής περιοχής παραμένει ανοικτός

24 Σιγμός, Stridor Αποτελεί παραλλαγή μουσικού εισπνευστικού/εκπνευστικού ήχου σταθερής συχνότητας και είναι δαοφορετικός από τον μονοφωνικό ήχο, κυρίως ως προς την έντασή του. Παράγεται λόγω επιταχύνσεως του αέρος δια μέσου εστενωμένου αυλού ιδίως των ανώτερων αναπνευστικών οδών, κυρίως της τραχείας ή του λάρυγγος, ώστε ο μηχανισμός ηχογενέσεως είναι ανάλογος με εκείνον στα πνευστά όργανα. Με την επιδείνωση της καταστάσεως που οδηγεί σε απόφραξη, ο συριγμός μπορεί να επεκταθεί και στην εκπνοή, όπως συμβαίνει επί εισροφήσεως ξένου σώματος ή ενδοβρογχικής αναπτύξεως όγκου.

25 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ επιπρόσθετοι ήχοι ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΗΧΩΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ Α Μουσικοί ή συνεχείς (continuous) ρόγχοι 1. Συρίττοντες (Wheezes ή stridor) 2. Ρεγχάζοντες (rhonchi) B Μη μουσικοί ή διακεκομμένοι (discontinuous, crackles, rales) ρόγχοι 1. Λεπτοί (fine crackles) 2. Τραχείς ή παχείς (coarse crackles)

26 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ μουσικοί ή συνεχείς επιπρόσθετοι ήχοι Μουσικό χαρακτήρα, συνεχείς, μεγάλης διάρκειας > 200 ms Α: Συρίττοντες : υψηλό τόνο, συχνότητα 400 Hz B: Ρεγχάζοντες: χαμηλού τόνου, συχνότητα 200 Hz Γ: Σιγμός (stridor) Δ: Κραυγή χήνας (squawk), = όταν ένας κλειστός αεραγωγός ανοίγει απότομα με την εισπνοή για πολύ βραχύ χρονικό διάστημα

27 Forgacs: Ο τόνος του μουσικού ρόγχου εξαρτάται από : 1. Τη μάζα του τοιχώματος 2. Την ελαστικότητα του τοιχώματος 3. Το μέγεθος της ροής του αέρα Και δεν εξαρτάται: 1. Μήκος αεραγωγού 2. Αρχική διάμετρο αεραγωγού ΜΟΥΣΙΚΟΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΗΧΟΙ μηχανισμοί παραγωγής (Forgacs) (αρχή Bernoulli) Grotberg: Τοίχωμα αεραγωγών και εκκρίσεις εντός αυτών

28 Επιπρόσθετοι παθολογικοί ήχοι Ρεγχάζοντες Ήχοι με βαθύτερη χροιά Ακούγονται κοντά στο αυτί Μοιάζουν με ροχαλητό ή γουργουρητό γάτας Παράγονται σε μεγαλύτερους βρόγχους Σχηματισμός μεμβρανών Όταν οι συρίττοντες και οι ρεγχάζοντες ακούγονται ταυτόχρονα, τότε το ακροαστικό φαινόμενο ονομάζεται «Ήχος καταιγίδας»

29 ΜΟΥΣΙΚΟΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΗΧΟΙ κλινική σημασία 1. Βρογχόσπασμος 2. Οίδημα βλεννογόνου 3. Ενδοαυλική ανάπτυξη όγκου ή κατακράτηση εκκρίσεων 4. Ξένο σώμα σε βρόγχο (εντοπισμένος) 5. Πίεση εκ των έξω σε βρόγχο (εντοπισμένος) Εντοπισμένοι ή διάχυτοι, εισπνευστικοί ή εκπνευστικοί

30 Τρίζοντες Παράγονται αποκλειστικά τις κυψελίδες, από την αποκόλληση των τοιχωμάτων τους Η συγκόλληση των τοιχωμάτων οφείλεται είτε στην παρουσία εξιδρώματος είτε στην απορρόφηση του αέρα (ατελεκτασία) Ακούγονται μόνο στην εισπνοή Μοιάζουν με τρίχες που τρίβονται κοντά στο αυτί ή με αλάτι στη φωτιά ή με την αποκόλληση βρεγμένων με σάλιο ραγών δακτύλων Παράγονται στην πνευμονία, στην ατελεκτασία, στη βρογχοπνευμονία, στο πνευμονικό έμφρακτο κ.ά.

31 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ μη μουσικοί ή ασυνεχείς επιπρόσθετοι Α: Λεπτοί (fine) Υψηλού τόνου, μικρού εύρους, βραχείας διάρκειας B: Τραχείς ή παχείς (coarse) Χαμηλού τόνου, μεγάλου εύρους, μακράς διάρκειας ήχοι Δεν έχουν μουσικό χαρακτήρα, μικρή διάρκεια < 20ms, με ευρύ φάσμα συχνοτήτων Hz Διάσπαρτοι ή εντοπισμένοι, εισπνευστικοί ή εκπνευστικοί, αραιοί ή

32 ΜΗ ΜΟΥΣΙΚΟΙ Η ΑΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΗΧΟΙ Α: Τελοεισπνευστικοί Β: Πρώιμοι εισπνευστικοί - τελοεισπνευστικοί Γ: Ολοεισπνευστικοί

33 ΜΗ ΜΟΥΣΙΚΟΙ Η ΑΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΗΧΟΙ

34 ΜΗ ΜΟΥΣΙΚΟΙ Η ΑΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΗΧΟΙ μηχανισμοί παραγωγής ΠΑΛΑΙΑ ΑΠΟΨΗ: υγρό εντός αυλού βρόγχων (ορός, αίμα, πύον, ύδωρ) ο εισερχόμενος αέρας προκαλεί ανατάραξη του υγρού και τη δημιουργία φυσαλίδων οι οποίες ρήγνυνται (υγροί τρίζοντες ή μεγαλο- μεσο- μικρο- φυσαλιδώδεις, υποτρίζοντες πολύ μικρά βρογχιόλια) ΤΩΡΑ: τραχείς ή παχείς ρόγχοι ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΠΟΨΗ (Forgags): Απότομη διάνοιξη κλειστών αεραγωγών κατά την εισπνοή ή απότομη σύγκλειση αεραγωγών κατά την εκπνοή (σε αυξημένη ελαστική πίεση επαναφοράς, φλεγμονή ή οίδημα στους πνεύμονες) (εξαρτώνται από το εύρος των αεραγωγών)

35 Ήχος τριβής του υπεζωκότα Για να παραχθεί ήχος τριβής πρέπει τα προστριβόμενα πέταλα 1. Να καταστούν ανώμαλα 2. Να μην υπάρχει ορώδες υγρό - Φλεγμονές του υπεζωκότα, του πνεύμονα ή του ερειστικού συστήματος - Αφυδάτωση

36 Συνήθως, ο σπλαγχνικός υπεζωκός διολισθαίνει επί τους τοιχωματικού, αθορύβως, κατά τις αναπνευστικές κινήσεις, αλλά αυτό δεν ισχύει, επί φλεγμονής του υπεζωκότος, όταν επαλείφεται από ινώδες εξίδρωμα ή υφίσταται πάχυνση οποιασδήποτε αιτιολογίας. Στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί να παραχθούν ποικιλία ήχων, ακουστών κατά την ακρόαση, αλλά συχνότερα ακούγεται ήχος τριβής, που είναι ήχος μη μουσικός και ομοιάζει με τους τρίζοντες, αν και ακούγονται στην εισπνοή και, με την αντίθετη αλληλουχία, στην εκπνοή. Αν δηλαδή ακούγεται στο τέλος της εισπνοής, ακούγεται πάλι στην αρχή της εκπνοής. Ο ήχος τριβής ενέχει δυσκολίες εντοπισμού και μπορεί να συγχέεται με τρίζοντες, εκτός από το γεγονός ότι πιθανόν μένουν αμετάβλητοι με το βήχα.

37 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Είναι ήχος συνεχής Με την πίεση του ακουστικού ακούγεται κοντά στο αυτί Υπάρχει παύλα Είναι πιο έντονος στα σημεία μεγαλύτερης κινητικότητας Η πίεση του ακουστικού πονάει?

Σχετικά έγγραφα

Φυσική εξέταση - Ακρόαση

Φυσική εξέταση - Ακρόαση Ενότητα 2: Φυσική εξέταση - Ιστορικό Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Φυσική εξέταση του αναπνευστικού συστήματος