Η εργασία αίτιο ψυχικής πάθησης ; Γεώργιος Χρ Ντουνιάς Τομέας Επαγγελματικής & Βιομηχανικής Υγιεινής Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Transcript

1 Η εργασία αίτιο ψυχικής πάθησης ; Γεώργιος Χρ Ντουνιάς Τομέας Επαγγελματικής & Βιομηχανικής Υγιεινής Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

2 Medici munus plebeios curantis est interrogare quas artes exerceant

3 Εργασία, απασχόληση και ψυχική υγεία Η φύση της εργασίας και η απασχόληση παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχική υγεία 2 πιθανές σχέσεις: Η εργασία ως αιτία και συνισταμένη της ψυχικής υγείας Η ψυχική υγεία ως καθοριστικός παράγοντας της κακής ποιότητας εργασίας, της απουσίας από την εργασία ή της ανικανότητας του ατόμου να εργάζεται

4 Κύρια ευρήματα Οι βασικοί εργασιακοί παράγοντες που συνδέονται με βλάβες της ψυχικής υγείας και τον απουσιασμό για λόγους υγείας αφορούν : στις ώρες εργασίας, στο φόρτο εργασίας και την πίεση καθώς και τις συνέπειες τους στη προσωπική ζωή των εργαζομένων, στην απουσία ελέγχου της εργασίας, στο ποσοστό συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στη μικρή κοινωνική υποστήριξη στην ανεπαρκή διαχείριση. Διαφαίνεται κάποια απόδειξη ότι ο απουσιασμός συνδέεται με ανεπαρκή διαχείριση. Επιτυχείς παρεμβάσεις βελτίωσης χρησιμοποιούν μεθόδους κατάρτισης και οργανωτικές προσεγγίσεις που αυξάνουν την συμμετοχή στις αποφάσεις και στην επίλυση προβλημάτων, αυξάνουν την υποστήριξη και την ανατροφοδότηση και βελτιώνουν την επικοινωνία.

5 Μοντέλο Προσπάθειας-Ανταμοιβής (Siegrist) προσπάθεια - απαιτήσεις - υποχρεώσεις - μισθός - αναγνώριση - προαγωγή/ ασφάλεια προσδοκία ανταμοιβή Ανισορροπία: προσδοκία αν δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή αν υπάρχει αποδοχή της κατάστασης για στρατηγικούς λόγους ανάλογα με την προσωπική τακτική αντιμετώπισης

6 Stress-Related Illnesses Stress has emerged as an important hazard in the contemporary workplace. It has been associated with a range of emotional and physical ailments, including coronary artery disease and myocardial infarction. The risk of stress-related related illness is increased in jobs with high emotional/psychologic demands and low potential for control by the worker. Karasek R, Theorell T. Healthy work: stress, productivity, and the reconstruction of working life.. New York: Basic Books, 1992:

7 επαγγελματικό στρες προέρχεται από τον συνδυασμό των συνθηκών εργασίας και των ατομικών χαρακτηριστικών κάθε εργαζόμενου και εκδηλώνεται με διαταραχές και ενδεχομένως κλονισμό της ψυχικής και της σωματικής υγείας, αφού η ενεργοποίηση των ενδιαφερόντων και η υλοποίηση των προσδοκιών του ατόμου παραμένουν χωρίς ανταπόκριση. Οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην κατάσταση αυτή είναι: επαγγελματική ανασφάλεια και αίσθημα κινδύνου, σύγκρουση ρόλων, ασυμβατότητα επαγγέλματος με την ατομική ιδιοσυγκρασία, μεγάλη χρονική πίεση ή φόρτος εργασίας, κακή οργάνωση εργασίας, αντιπαραθέσεις με προϊστάμενους και υφιστάμενους ή έλλειψη κοινωνικής αποδοχής του επαγγέλματος.

8 εργασιακό στρες Από συνδυασμό συνθηκών εργασίας και ατομικών χαρακτηριστικών και εκδηλώνεται με διαταραχές και ενδεχομένως κλονισμό της ψυχικής αλλά και της σωματικής υγείας, αφού η ενεργοποίηση των ενδιαφερόντων και η υλοποίηση των προσδοκιών του ατόμου παραμένουν χωρίς ανταπόκριση

9 επιπτώσεις στην υγεία ψυχικές κατάθλιψη, κόπωση, ευερεθιστότητα απόκλιση συμπεριφοράς με έναρξη καπνίσματος, υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, ψυχοφάρμακα, διατροφικές ή σεξουαλικές διαταραχές σωματικές ΜΣΚ άλγη, δερματικές, νευρολογικές ή καρδιολογικές εκδηλώσεις παρατεταμένο επαγγελματικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση και πεπτικά έλκη. Επιρρέπεια στο επαγγελματικό στρες εμφανίζουν κυρίως φιλόδοξα άτομα!.

10

11 A Follow-up Study of Job Strain and Heart Disease Among Males in the NHANES1 Population (full text available on journal web site American Journal of Industrial Medicine 1997; vol. 31, pp ) A study of heart disease and job stress, which found that increased job control -which reduces job stress- was associated with lower incidence of ischemic heart disease, taking into account leading risk factors such as smoking.

12

13 Mental health: the facts 1 in 4 people will suffer some form of mental health problem during their lives At any given time 1 in 6 working age adults have symptoms associated with mental ill-health (e.g. sleep problems, fatigue, etc) which do not meet the criteria for diagnosis A further 1 in 6 working age adults experience diagnosable mental health problems (e.g. depression, anxiety, etc) at any given time An estimated 1%-2% of the population have severe mental health problems (e.g. schizophrenia, bipolar disorder, etc) The Royal College of Psychiatrists: Mental Health and Work (2008)

14 Ψυχιατρικά Σύνδρομα στους εργασιακούς χώρους Διαταραχές προσαρμογής Διαταραχές θυμικού [Δυσθυμία-Κατάθλιψη] Διαταραχές άγχους (πανικός) Stress (Μετατραυματικό( Μετατραυματικό) Κατάχρηση ουσιών (αλκοόλ) Σωματομορφικές διαταραχές (υποχονδρίαση) Διαταραχές προσωπικότητας Ψυχωτικές διαταραχές Παρενόχληση & εκφοβισμός (Harassment & Bullying)

15

16 Πρόγραμμα Διαχείριση των Ψυχοκοινωνικών Κινδύνων και του Στρες στο χώρο εργασίας [ΠOY] Φιλοσοφία Διαχείρισης Κινδύνων Επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ αιτιών (συνθήκες εργασίας) και αποτελεσμάτων (ατομική και οργανωτική υγεία) Αναζητά αίτια στο σχεδιασμό, την οργάνωση και τις συνθήκες της εργασίας Ελαχιστοποιεί τον παράγοντα άτομο και εξετάζει τη μορφή και την εκτέλεση της εργασίας στη συγκεκριμένη επιχείρηση

17 Συνθήκες Εργασίας Εμπειρία Στρες Σωματική και Ψυχολογική Διάσταση Ατομική Υγεία και Συμπεριφορά Οργανωτική Υγεία και Απόδοση n n Αποφεύγουμε τη μέτρηση του στρες ως αρνητική συναισθηματική εμπειρία Επικεντρώνουμε στη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ συνθηκών εργασίας και ατομικής και οργανωτικής υγείας

18 Βασικά Σημεία για τον σχεδιασμό Πολιτικών Πολλές από τις σχετιζόμενες με την εργασία παραμέτρους που συνδέονται με υψηλά επίπεδα ψυχολογικών προβλημάτων δυνητικά επιδέχονται αλλαγές. Απαιτούνται αρκετές εκτιμήσεις των παρεμβάσεων που να βασίζονται σε τυχαιοποιημένες ή προοπτικές έρευνες. Οι παρεμβάσεις για τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις τεκμηριωμένης [evidence] αποτελεσματικότητας πρέπει να αποτελέσουν οδηγό και να επαναξιολογηθούν σε διαφορετικούς εργασιακούς χώρους.

19 ΠΡΟΛΗΨΗ: συμφέρει!

20 The arrival of a good clown exercises more beneficial influence upon the health of a town than twenty asses laden with drugs Thomas Sydenham 17th Century Physicain