ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Σελίδα 1 από 63

Transcript

1

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η έκθεση αυτή παρουσιάζει την εξέλιξη της εφαρμογής της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ στην Ελλάδα «σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας». Στόχος της έκθεσης είναι η καταγραφή της αποκτηθείσας εμπειρίας από την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης στην Ελλάδα, σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 18 της ως άνω Οδηγίας. Η έκθεση εκπονήθηκε από το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ) της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ), Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), σε συνεργασία με τις Περιφερειακές Επιτροπές Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ) της χώρας. Σελίδα 1 από 63

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα Επεξήγηση ακρωνύμιων 3 1. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ στην Ελληνική νομοθεσία Αρμόδιοι φορείς για την εφαρμογή της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ στην Ελλάδα Δράσεις της κεντρικής αρμόδιας Αρχής (ΣΥΓΑΠΕΖ) για την εφαρμογή της 11 Οδηγίας 2004/35/ΕΚ στην Ελλάδα Συνεργασία και συντονισμός αρμόδιων Αρχών σε κεντρικό και περιφερειακό 12 επίπεδο Συνεργασία με αρμόδιες Αρχές, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλα Κράτη 16 Μέλη, καθώς και με εμπλεκόμενους φορείς Εφαρμογή της χρηματοοικονομικής ασφάλειας Θέματα στελέχωσης - οργάνωσης χρηματοδότησης της κεντρικής αρμόδιας Αρχής ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Μεθοδολογία συλλογής υλικού - πληροφοριών, για τη σύνταξης της παρούσας 21 έκθεσης 2.2 Συνοπτική παρουσίαση, ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΑΣΩΠΟΣ Ζητήματα εφαρμογής της περιβαλλοντικής ευθύνης στην περιοχή του Ασωπού Προβλήματα και προκλήσεις για τη βελτίωση της εφαρμογής της Οδηγίας /35/ΕΚ στην Ελλάδα 3.2 Στόχοι και επόμενες δράσεις 46 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I Ανεξέλεγκτες απορρίψεις άγνωστης προέλευσης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II Μητρώο υποθέσεων περιβαλλοντικής ευθύνης στην Ελλάδα Πίνακες ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Μητρώο υποθέσεων περιβαλλοντικής ευθύνης στην Ελλάδα «κλειστές» υποθέσεις ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Μητρώο υποθέσεων περιβαλλοντικής ευθύνης στην Ελλάδα «ανοικτές» υποθέσεις Νομοθετικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στους Πίνακες 1 & 2 του Παραρτήματος ΙI 61 Σελίδα 2 από 63

4 ΕΕ ΥΠΕΚΑ ΕΓΕΠΕ ΣΥΓΑΠΕΖ ΕΥΕΠ ΕΥΠΕ Δ/νση ΕΑΡΘ ΕΑΠΕΖ ΑΔΑ ΑΔΘΣΤΕ ΑΔΘΜ ΑΔΗΔΜ ΑΔΠΔΕΙ ΑΔΑΙ ΑΔΚ Γ.Γ. ΔΙΠΕΧΩΣΧ ΠΕΑΠΖ ΚΕΠΠΕ ΕΛΚΕΘΕ ΜΚΟ Π.Ε. Ν.Α. Δ.Ε. Δ.Κ. Τ.Κ. ΦΕΚ Ν. Νόμος Π.Δ. ΚΥΑ ΥΑ ΑΕΠΟ Ευρωπαϊκή Ένωση Επεξήγηση ακρωνύμιων Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (Αδειοδοτούσα Υπηρεσία ΥΠΕΚΑ) Διεύθυνση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης & Θορύβου (Αδειοδοτούσα Υπηρεσία ΥΠΕΚΑ) Επιτροπή Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (σε κεντρικό επίπεδο) Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος & Ιονίου Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης Γενικός Γραμματέας (της εκάστοτε αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εκτός εάν αναφέρεται άλλος διοικητικός φορέας) Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού (της εκάστοτε αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης) Περιφερειακή Επιτροπή Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (σε περιφερειακό επίπεδο) Κλιμάκιο Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών Μη Κυβερνητική Οργάνωση Περιφερειακή Ενότητα Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δημοτική Ενότητα Δημοτική Κοινότητα Τοπική Κοινότητα Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως Προεδρικό Διάταγμα Κοινή Υπουργική Απόφαση Υπουργική Απόφαση Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων Σελίδα 3 από 63

5 Επεξήγηση ακρωνύμιων παρ. αρ. ΑΗΗΕ ΟΤΚΖ ΒΙΠΕ ΕΠΠΑ Ν.Ε.Ο. ΧΑΔΑ ΧΥΤΑ κμ μ στρ τμ χλμ ΕΚΑ ΕΠΠΕΡΑΑ ΕΣΠΑ ΣΤΑΚΟΔ ΦΠΑ SPA SCI παράγραφος αριθμός Απόβλητα Ειδών Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού Οχήματα στο Τέλος Κύκλου Ζωής Βιομηχανική Περιοχή Επιχειρηματικό Πάρκο Νέα Εθνική Οδός Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων κυβικό μέτρο μέτρο στρέμμα τετραγωνικό μέτρο χιλιόμετρο Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Στατιστική Ταξινόμηση Οικονομικών Δραστηριοτήτων Φόρος Προστιθέμενης Αξίας Special Protection Areas (Ζώνες Ειδικής Προστασίας -ΖΕΠόπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ) Sites of Community Importance (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας -ΤΚΣόπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) Σελίδα 4 από 63

6 1. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Η Οδηγία 2004/35/ΕΚ διαμορφώνει ένα κοινό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», με σκοπό την πρόληψη και την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών, που προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από την άσκηση δραστηριοτήτων σε: προστατευόμενα είδη και φυσικούς οικότοπους ύδατα έδαφος, όταν η μόλυνση δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Η περιβαλλοντική ευθύνη και η ανάληψή της από τους φορείς εκμετάλλευσης, εφαρμόζεται στις περιβαλλοντικές ζημιές (ή την άμεση απειλή αυτών) που προκλήθηκαν από τις επαγγελματικές δραστηριότητες όπως αυτές προσδιορίζονται στο σχετικό Παράρτημα ΙΙΙ της Οδηγίας, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της δραστηριότητας και της ζημιάς. Το πλαίσιο που τίθεται από την Οδηγία για την ανάληψη της ευθύνης από τους υπεύθυνους φορείς εκμετάλλευσης δημιουργεί καταρχήν κίνητρα για την αποτροπή πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημιάς και την υιοθέτηση προληπτικών μέτρων. Στην περίπτωση που καταγράφεται άμεση απειλή περιβαλλοντικής ζημιάς, καθώς και όταν διαπιστωθεί η ζημιά, η αρμόδια Αρχή όπως ορίζεται στην Οδηγία, μεταξύ άλλων: υποχρεώνει το φορέα εκμετάλλευσης να λάβει τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης ή αποκατάστασης, αντίστοιχα, ή η ίδια η Αρχή λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης ή αποκατάστασης και στη συνέχεια ανακτά από το φορέα εκμετάλλευσης το κόστος αποκατάστασης που προκύπτει από την εφαρμογή των μέτρων. Τέλος, προβλέπονται ρητά οι περιπτώσεις που εξαιρούνται από την περιβαλλοντική ευθύνη σύμφωνα με το Παράρτημα IV της Οδηγίας (π.χ. σε περιπτώσεις ένοπλης σύγκρουσης, σε περιπτώσεις που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής Διεθνών Συμβάσεων όπως της Σύμβασης του 1992 για την αστική ευθύνη συνεπεία ζημιών από Σελίδα 5 από 63

7 ρύπανση πετρελαίου, σε δραστηριότητες με σκοπό την εθνική άμυνα, κ.ο.κ.), καθώς και τα χρονικά όρια εφαρμογής της (εφαρμόζεται σε ζημιές που προκλήθηκαν από δραστηριότητες που έλαβαν χώρα μετά την 1 η Μαΐου 2007). Η έκθεση αυτή υποβάλλεται σύμφωνα με το άρθρο 18 της Οδηγίας βάσει του οποίου, τα Κράτη - Μέλη υποχρεούνται σε υποβολή έκθεσης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την αποκτηθείσα εμπειρία από την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης, για πρώτη φορά το έτος Οι εκθέσεις περιλαμβάνουν πληροφορίες και στοιχεία που αναφέρονται στο Παράρτημα VI της Οδηγίας. Η έκθεση στοχεύει: στην παρουσίαση των ενεργειών της Ελλάδας ως προς την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ από την εναρμόνισή της στην εθνική νομοθεσία το 2009, τη σύσταση των αρμόδιων Αρχών για την εποπτεία και την εφαρμογή, την παροχή κατευθύνσεων από την εποπτεύουσα Αρχή για αποτελεσματική λειτουργία των μηχανισμών, στο πλαίσιο των διατάξεων της Οδηγίας στην εφαρμογή του άρθρου 18 και του Παραρτήματος VI, δηλαδή την παράθεση των περιπτώσεων περιβαλλοντικής ευθύνης στην Ελλάδα (με ανάλυση/στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων και των πληροφοριών και την εξαγωγή συμπερασμάτων) από την έναρξη ισχύος της Οδηγίας, αναφέροντας τα εξής στοιχεία: o Είδος της περιβαλλοντικής ζημιάς, ημερομηνία κατά την οποία επήλθε και/ή διαπιστώθηκε η ζημιά και ημερομηνία κατά την οποία κινήθηκαν οι διαδικασίες περιβαλλοντικής ευθύνης με βάση το Π.Δ. 148/2009, όπως ισχύει o Κωδικός ταξινόμησης της δραστηριότητας του υπεύθυνου ή των υπεύθυνων νομικών προσώπων (Κωδικός ΣΤΑΚΟΔ για όσες από τις δραστηριότητες ήταν δυνατόν να παρασχεθεί αυτό το στοιχείο) o Εάν υπάρχει διαδικασία δικαστικής προσφυγής είτε εκ μέρους των υπευθύνων μερών είτε εκ μέρους νομιμοποιούμενων φορέων (με διευκρινίσεις σχετικά με το είδος των εναγόντων και το αποτέλεσμα της διαδικασίας) o Αποτέλεσμα της διαδικασίας αποκατάστασης Σελίδα 6 από 63

8 o Ημερομηνία περάτωσης της διαδικασίας στην ανάδειξη των προβλημάτων που προέκυψαν κατά την εφαρμογή της Οδηγίας (συγκεκριμένων διατάξεων ή/και του συνόλου αυτής) στην ενημέρωση για τις επόμενες προγραμματισμένες δράσεις της κεντρικής αρμόδιας Αρχής στην παρουσίαση ειδικών θεμάτων που προέκυψαν κατά την εφαρμογή. Σε εναρμόνιση με την Οδηγία 2004/35/ΕΚ, θεσπίστηκε στην Ελλάδα και τέθηκε σε ισχύ το Προεδρικό Διάταγμα 148/2009 (ΦΕΚ 190Α/2009) «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον Εναρμόνιση με την Οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει». Στο Προεδρικό Διάταγμα 1 148/2009, γίνεται ρητή αναφορά στις αντιστοιχίες των άρθρων του με τα άρθρα της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ. Τα Παραρτήματα της Οδηγίας προσαρτήθηκαν στο άρθρο 21 του Διατάγματος. Το Π.Δ. 148/2009 τροποποιήθηκε/συμπληρώθηκε μεταγενέστερα, με τα ακόλουθα νομοθετήματα: την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 39624/2209/Ε103/2009 (ΦΕΚ 2076Β/2009) με την οποία ενσωματώθηκε η οδηγία 2006/21/ΕΚ «σχετικά µε την διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιοµηχανίας και την τροποποίηση της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ», το οποίο αφορά σε προσθήκη στο Παράρτημα ΙΙΙ του Π.Δ/τος. το Νόμο 4014/2011 (ΦΕΚ 209Α/2011) για την «περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων και άλλες διατάξεις» αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος. Οι τροποποιήσεις που αφορούν στο Π.Δ. 148/2009 περιλαμβάνονται στο άρθρο 22 του ως άνω Νόμου και αναφέρονται σε θέματα διοικητικής οργάνωσης και εφαρμογής της χρηματοοικονομικής ασφάλειας. 1 Προεδρικό Διάταγμα, στο εξής Π.Δ. Σελίδα 7 από 63

9 την ΚΥΑ ΗΠ 48416/2037/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 2516Β/2011) για την «αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς τροποποίηση του Π.Δ/τος 148/2009». Οι τροποποιήσεις που αφορούν στο Π.Δ. 148/2009 περιλαμβάνονται στο άρθρο 31 της ως άνω ΚΥΑ, το οποίο αφορά σε προσθήκη στο Παράρτημα ΙΙΙ του Π.Δ/τος. Α. Κεντρικό επίπεδο Σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του Π.Δ/τος 148/2009 (άρθρο 11 της Οδηγίας), σε κεντρικό επίπεδο ορίστηκε ως αρμόδιος φορέας για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ, πρώην Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων - ΥΠΕΧΩΔΕ), και ειδικότερα το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ), το οποίο υποστηρίζεται από τη γνωμοδοτική Επιτροπή Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΕΑΠΕΖ). Το ΣΥΓΑΠΕΖ και η ΕΑΠΕΖ εδρεύουν στην Αθήνα. Το ΣΥΓΑΠΕΖ υπάγεται με βάση το άρθρο 6 του Ν. 3818/2010 (ΦΕΚ Α/2010), στην Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ), η οποία αποτελεί ενιαίο διοικητικό τομέα του ΥΠΕΚΑ, με βασικούς τομείς ευθύνης την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς από ρύπανση, την εποπτεία και παρακολούθηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής, πολεοδομικής και ενεργειακής νομοθεσίας και πολιτικής της χώρας, καθώς και τη συμμόρφωση σε κεντρικό, περιφερειακό επίπεδο και επίπεδο ΟΤΑ, και το συντονισμό των ενεργειών των αρμόδιων υπηρεσιών. Ειδικότερα, στην ΕΓΕΠΕ υπάγονται οι κάτωθι Υπηρεσίες: το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ), το οποίο υποστηρίζεται από την ΕΑΠΕΖ. η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ). Η ΕΥΕΠ συστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Νόμου 2947/2001 (ΦΕΚ 228Α/2001) και του Π.Δ/τος 165/2003 (ΦΕΚ 137Α/2003) και συνδράμει ουσιαστικά το ΣΥΓΑΠΕΖ Σελίδα 8 από 63

10 λόγω του ελεγκτικού της ρόλου σχετικά με: α) την εξέταση και αποδοχή (ή μη) των αιτημάτων για ανάληψη δράσης αποκατάστασης περιβαλλοντικής ζημιάς που υποβάλλονται από νομικά ή φυσικά πρόσωπα, β) τον προσδιορισμό των υπεύθυνων φορέων εκμετάλλευσης κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 13 του Π.Δ/τος 148/2009 (άρθρα 12 και 13 της Οδηγίας), καθώς και γ) σε συνεργασία με το ΣΥΓΑΠΕΖ, στην επιβολή διοικητικών κυρώσεων, στις περιπτώσεις που οι φορείς εκμετάλλευσης δεν συμμορφώνονται με τις αποφάσεις αποκατάστασης (Π.Δ. 148/2009, άρθρο 17). Στην ΕΥΕΠ υπάγεται και η Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης & Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ). η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης & Ενέργειας (ΕΥΕΔΕΝ). Ε Γ Ε Π Ε ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ε.Υ.Ε.Π. ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥ.Γ.Α.ΠΕ.Ζ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑNTIMEΤΩΠΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ Ε.Υ.Ε.Δ.ΕΝ. ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΔΟΜΗΣΗΣ ΕΥΕΚΑ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ & ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗΣ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ ΕΥΕΠΕΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΥΕΔΕΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΕΠΕ Σελίδα 9 από 63

11 Β. Περιφερειακό επίπεδο Σε περιφερειακό επίπεδο, αρμόδιες είναι οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (οι οποίες συστάθηκαν με το Νόμο 3852/2010, ΦΕΚ 87Α/2010), και ειδικότερα οι Περιφερειακές Επιτροπές Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ), οι οποίες συστήνονται σε κάθε Περιφέρεια της χώρας, με απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα (Γ.Γ.) Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με επιστημονικό και γνωμοδοτικό ρόλο ως προς τον καθορισμό των μέτρων αποκατάστασης. Η ανάληψη δράσης αποφασίζεται από τους Γενικούς Γραμματείς των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, αφού λάβουν υπόψη τους τις εισηγήσεις των ΠΕΑΠΖ. Οι δεκατρείς (13) συνολικά ΠΕΑΠΖ, που έχουν συσταθεί και καλύπτουν όλη τη χώρα, εδρεύουν στις αντίστοιχες έδρες των Περιφερειών της χώρας, με χωρική αρμοδιότητα τα διοικητικά όρια της αντίστοιχης Περιφέρειας, και συγκεκριμένα: ΠΕΑΠΖ Αττικής με έδρα την Αθήνα, υπάγεται στον Γενικό Γραμματέα (Γ.Γ.) Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής (ΑΔΑ) ΠΕΑΠΖ Θεσσαλίας με έδρα τη Λάρισα, και ΠΕΑΠΖ Στερεάς Ελλάδας με έδρα τη Λαμία, υπάγονται στον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας (ΑΔΘΣΤΕ) ΠΕΑΠΖ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης με έδρα την Κομοτηνή, και ΠΕΑΠΖ Κεντρικής Μακεδονίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη, υπάγονται στον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης (ΑΔΜΘ) ΠΕΑΠΖ Ηπείρου με έδρα τα Ιωάννινα, και ΠΕΑΠΖ Δυτικής Μακεδονίας με έδρα την Κοζάνη, υπάγονται στον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας (ΑΔΗΔΜ) ΠΕΑΠΖ Πελοποννήσου με έδρα την Τρίπολη, ΠΕΑΠΖ Δυτικής Ελλάδος με έδρα την Πάτρα, και ΠΕΑΠΖ Ιονίου με έδρα την Κέρκυρα, υπάγονται στον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος & Ιονίου (ΑΔΠΔΕΙ) ΠΕΑΠΖ Βορείου Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη, και ΠΕΑΠΖ Νοτίου Αιγαίου με έδρα την Ερμούπολη, υπάγονται στον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου (ΑΔΑΙ) Σελίδα 10 από 63

12 ΠΕΑΠΖ Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο, υπάγεται στον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης (ΑΔΚ). Το ΣΥΓΑΠΕΖ, ως κεντρικό όργανο υπαγόμενο στην ΕΓΕΠΕ, έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες (άρθρο 6 του Π.Δ/τος 148/2009): Εποπτεύει και ελέγχει την εφαρμογή των διατάξεων του Π.Δ/τος 148/2009, συντονίζοντας τις σχετικές δράσεις των αρμόδιων Αρχών σε περιφερειακό επίπεδο, καθώς και των συναρμόδιων υπηρεσιών που εμπλέκονται σε θέματα που άπτονται της εφαρμογής της περιβαλλοντικής ευθύνης. Ως αρμόδια Αρχή, εισηγείται προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ την ανάληψη δράσης για την πρόληψη ή/και αποκατάσταση, στις περιπτώσεις που η ζημιά ή η επικείμενη απειλή ζημιάς επηρεάζει φυσικούς πόρους ή υπηρεσίες εθνικής σημασίας, η προστασία ή/και διαχείριση των οποίων εμπίπτει στην αρμοδιότητα δημόσιας αρχής, ή όταν επηρεάζονται φυσικοί αποδέκτες ή υπηρεσίες που εκτείνονται στα διοικητικά όρια περισσότερων της μιας Περιφερειών, ή στην επικράτεια άλλων όμορων Κρατών Μελών. Για ζημιά ή επικείμενη απειλή ζημιάς που επηρεάζει φυσικούς πόρους ή υπηρεσίες που δεν εμπίπτουν στις ως άνω περιπτώσεις, αναλαμβάνει, ως αρμόδια Αρχή, η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση μέσω των ΠΕΑΠΖ. Συνεργάζεται με τις αρμόδιες Αρχές των άλλων Κρατών Μελών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης σε διασυνοριακό επίπεδο. Συνεργάζεται με επιστημονικούς φορείς της ημεδαπής και της αλλοδαπής, για τη συγκέντρωση επιστημονικών ή άλλων πληροφοριών σχετικά με ζητήματα πρόληψης και αποκατάστασης των περιβαλλοντικών ζημιών. Γνωμοδοτεί προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ για θέματα εφαρμογής της χρηματοοικονομικής ασφάλειας (άρθρο 14 του Π.Δ/τος 148/2009). Παρακολουθεί την εξέλιξη υλοποίησης μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης. Σελίδα 11 από 63

13 Μεριμνά για την κατάρτιση των εκθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 20 του Π.Δ/τος 148/2009 (άρθρο 18 της Οδηγίας). Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, το ΣΥΓΑΠΕΖ προέβη μέχρι σήμερα στις παρακάτω ενέργειες και δράσεις: Το ΣΥΓΑΠΕΖ εξέδωσε την Εγκύκλιο 65/2011 (Αριθμός Διαδικτυακής Ανάρτησης: ΔΡ6 2 ), «για τη συνεργασία και το συντονισμό των αρμόδιων Αρχών για θέματα εφαρμογής του Π.Δ/τος 148/2009 σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς». Στην ως άνω Εγκύκλιο περιγράφονται σαφώς οι αρμοδιότητες του ΣΥΓΑΠΕΖ και των ΠΕΑΠΖ, και καθορίζεται το πλαίσιο της συνεργασίας αυτών με την ΕΥΕΠ. Μεταξύ των διευκρινήσεων που παρέχονται με την Εγκύκλιο, περιλαμβάνονται τα εξής: Στις περιπτώσεις που η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος αποδέχεται ένα αίτημα ανάληψης δράσης (από φυσικά ή νομικά πρόσωπα), θα πρέπει να συνοδεύεται από τα αναγκαία στοιχεία για τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση του φορέα εκμετάλλευσης που προκαλεί την περιβαλλοντική ζημιά (μέσω της επιθεώρησης και του επιτόπιου ελέγχου) και παράλληλα να διαβιβάζονται αρμοδίως όλα τα σχετικά στοιχεία στο ΣΥΓΑΠΕΖ ή στην οικεία ΠΕΑΠΖ, προκειμένου να γίνει ο καταλογισμός της περιβαλλοντικής ευθύνης. Στις περιπτώσεις καταγγελιών, μετά την εξέταση των οποίων προκύπτει περιβαλλοντική ζημιά αλλά δεν ταυτοποιείται ο υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης, η σχετική απόφαση του Γενικού Επιθεωρητή διαβιβάζεται στην, κατά περίπτωση, αρμόδια Αρχή, προκειμένου να αναλάβει η ίδια δράση. 2 Σελίδα 12 από 63

14 Στις περιπτώσεις διενέργειας περιβαλλοντικού ελέγχου κατά τις οποίες διαπιστώνεται απειλή πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημιάς ή επικείμενη ζημιά, τόσο η ΕΥΕΠ, όσο οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου, θα πρέπει να ζητούν ρητά από τον φορέα εκμετάλλευσης, όχι μόνο τη συμμόρφωση της δραστηριότητας στους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, αλλά και την παράλληλη λήψη τυχόν συμπληρωματικών μέτρων πρόληψης και μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, σε εφαρμογή του Π.Δ/τος 148/2009, υπό την επίβλεψη της, κατά περίπτωση, αρμόδιας Αρχής. Σε κάθε περίπτωση που, μετά από έλεγχο των αρμόδιων υπηρεσιών, διαπιστωθεί ότι μια δραστηριότητα προκαλεί περιβαλλοντική ζημιά ή ενδέχεται να προκαλέσει (απειλή πρόκλησης) και εφόσον για την εν λόγω δραστηριότητα βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ανανέωση ή τροποποίηση περιβαλλοντικών όρων), η αρμόδια, κατά περίπτωση, Αρχή, οφείλει να ενημερώνει πάραυτα την αδειοδοτούσα υπηρεσία, προκειμένου να αντιμετωπίσει το ζήτημα μέσω των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), καθορίζοντας, αφενός την υποχρέωση λήψης μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης εντός συγκεκριμένου και εύλογου χρονοδιαγράμματος, αφετέρου την υπόδειξη των κατάλληλων μέτρων. Σε κεντρικό επίπεδο, το ΣΥΓΑΠΕΖ εξέδωσε απόφαση για τη σύσταση της Επιτροπής Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΕΑΠΕΖ), η οποία συγκροτήθηκε με τη με αριθ. 73/2012 Απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ (Αριθμός Διαδικτυακής Ανάρτησης: Β44Υ0-8Θ0 3 ), σε εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 6 του Π.Δ/τος 148/2009. Η ΕΑΠΕΖ υποστηρίζει το έργο του ΣΥΓΑΠΕΖ, γνωμοδοτεί και παρέχει κατευθύνσεις επί θεμάτων που αφορούν: στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζημιών (ή ενδεχόμενης απειλής πρόκλησης περιβαλλοντικών ζημιών) σε έδαφος, νερά και προστατευόμενα 3 Σελίδα 13 από 63

15 είδη / φυσικούς οικότοπους, προκειμένου το ΣΥΓΑΠΕΖ να εισηγηθεί τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ στην οικονομική αποτίμηση της περιβαλλοντικής ζημιάς στον καταλογισμό δαπανών πρόληψης και αποκατάστασης στην περίπτωση πλειόνων υπευθύνων φορέων εκμετάλλευσης στην εφαρμογή του συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας στην αντιμετώπιση θεμάτων εφαρμογής της περιβαλλοντικής ευθύνης σε περιοχές υψηλού περιβαλλοντικού κινδύνου (βλ. Ενότητα 3.2 Στόχοι και επόμενες δράσεις της παρούσας έκθεσης, σελίδα 46). Η ΕΑΠΕΖ συγκαλείται από τον Πρόεδρό της, κατόπιν εισηγήσεως του ΣΥΓΑΠΕΖ. Ως μέλη της ΕΑΠΕΖ έχουν οριστεί εκπρόσωποι των εκάστοτε αρμόδιων Υπηρεσιών Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, καθώς και των Υπουργείων Οικονομικών, Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Υποδομών - Μεταφορών & Δικτύων, Υγείας, Πολιτισμού & Αθλητισμού, Ναυτιλίας & Αιγαίου, εφόσον κατά περίπτωση εμπλέκονται σε θέματα εφαρμογής του Π.Δ/τος 148/2009. Επιπροσθέτως, στην ΕΑΠΕΖ συμμετέχουν εκπρόσωποι και άλλων κατά περίπτωση αρμόδιων φορέων του δημόσιου τομέα, επιστημονικών φορέων, ιδρυμάτων ή οργανισμών, όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), το Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδας, καθώς και εκπρόσωποι Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, δεδομένου ότι κρίθηκε πως «η διεύρυνση της σύνθεσης της ΕΑΠΕΖ και με άλλα μέλη, συμπεριλαμβανομένων των προαναφερόμενων ομάδων, θα επιβοηθήσει ουσιαστικά στο έργο της» (άρθρο 6 παρ. 5 εδάφιο ε του Π.Δ/τος 148/2009). Επιπλέον, το ΣΥΓΑΠΕΖ εποπτεύει και συνεπικουρεί το έργο των Περιφερειακών Επιτροπών Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ), παρακολουθεί το έργο των ΠΕΑΠΖ και κατευθύνει τις ενέργειές τους, εφόσον το κρίνει σκόπιμο ή/και εφόσον του ζητηθεί, με γνώμονα την τήρηση των διατάξεων του Π.Δ/τος 148/2009, αλλά και, ταυτόχρονα, την ταχύτερη εξέλιξη των διαδικασιών, κυρίως για περιπτώσεις που ενέχουν σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους και όπου η άμεση ανταπόκριση όλων Σελίδα 14 από 63

16 των αρμόδιων φορέων καθίσταται επιβεβλημένη. Η υποστηρικτική λειτουργία του ΣΥΓΑΠΕΖ αφορά μέχρι στιγμής στην παροχή έγγραφων διευκρινίσεων και συστάσεων α) γενικής κατεύθυνσης, και β) εξειδικευμένα για κάθε υπόθεση χωριστά, όπως αυτές παρουσιάζονται στο Παράρτημα Ι της παρούσας έκθεσης. Οι ΠΕΑΠΖ, όπως προαναφέρθηκε, συγκροτούνται με Απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα, και ως μέλη ορίζονται εκπρόσωποι των Διευθύνσεων Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού (ΔΙΠΕΧΩΣΧ) και των Διευθύνσεων Υδάτων, καθώς και άλλων κατά περίπτωση συναρμόδιων περιφερειακών Υπηρεσιών, εφόσον λόγω αρμοδιότητας εμπλέκονται σε θέματα εφαρμογής του Π.Δ/τος 148/2009. Με την ίδια Απόφαση καθορίζεται ο τρόπος και η διαδικασία λήψης των αποφάσεων, η λειτουργία των ΠΕΑΠΖ καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εκτέλεση του έργου τους. Ως προς αυτό και με σκοπό την εναρμονισμένη λειτουργία των ΠΕΑΠΖ, προκειμένου να υποστηριχθεί η ορθή εφαρμογή του Π.Δ/τος 148/2009 αλλά και να υπάρξει ο αναγκαίος συντονισμός με την κεντρική Υπηρεσία (ΣΥΓΑΠΕΖ), η ΕΓΕΠΕ όρισε, με το με αριθ. 1724/2010 έγγραφό της με θέμα «Κανόνες λειτουργίας Περιφερειακών Επιτροπών Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ) και άλλα ζητήματα», το γενικό πλαίσιο λειτουργίας που υιοθετήθηκε και διευκολύνει τη λειτουργία των ΠΕΑΠΖ. Επιπλέον ζητήθηκε να μεριμνήσουν οι περιφερειακές αρμόδιες Αρχές, ώστε: να εγγραφεί ειδικός κωδικός στον ετήσιο προϋπολογισμό τους, για τυχόν ανακύπτουσες περιπτώσεις αποκατάστασης περιβαλλοντικής ζημιάς που εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο του Π.Δ/τος 148/2009 να συγκεντρώσουν στοιχεία καταγραφής της κατάστασης του περιβάλλοντος σε επίπεδο περιφέρειας να προσδιορίσουν τις ανάγκες σε μελέτες και να εισηγηθούν τις αναγκαίες χρηματοδοτήσεις μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ να ενημερώνουν το ΣΥΓΑΠΕΖ σε τακτή χρονική περίοδο, όχι λιγότερο από έξι (6) μήνες, σχετικά με περιπτώσεις που έχουν κινήσει τις διαδικασίες του Π.Δ/τος 148/2009 και την πορεία υλοποίησης των μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης. Σελίδα 15 από 63

17 Οι ΠΕΑΠΖ κοινοποιούν προς το ΣΥΓΑΠΕΖ όλες τις ενέργειές τους για υποθέσεις περιβαλλοντικής ευθύνης που εμπίπτουν στη χωρική και διαχειριστική τους αρμοδιότητα (όπως πρακτικά συνεδριάσεων, γνωμοδοτήσεις προς τους οικείους Γενικούς Γραμματείς για τη λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης περιβαλλοντικών ζημιών, καθώς και τις αντίστοιχες Αποφάσεις των Γενικών Γραμματέων, εκθέσεις αυτοψιών και πορίσματα από ελέγχους συμμόρφωσης που διενεργούν στις δραστηριότητες των υπόχρεων φορέων εκμετάλλευσης, εγκρίσεις δαπανών για ανάληψη δράσης, συνεργασίες με άλλες αρμόδιες τοπικές Υπηρεσίες και φορείς, κ.λπ.). Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώνονται στο σχετικό Μητρώο που τηρεί το ΣΥΓΑΠΕΖ. Το ΣΥΓΑΠΕΖ διοργάνωσε ή/και συμμετείχε στις παρακάτω εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν σε Βρυξέλλες και Αθήνα, για τη μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση της εφαρμογής της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ: - Συμμετοχή στις εξαμηνιαίες συναντήσεις των εθνικών εμπειρογνώμων των Κρατών - Μελών που διοργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Διμερής συνεργασία στις Βρυξέλλες (Νοέμβριος 2011) με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - Διμερής συνεργασία στην Αθήνα (Δεκέμβριος 2011) με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπηρεσιακούς παράγοντες και εκπροσώπους από τον ασφαλιστικό και τραπεζικό τομέα - Διήμερο εργαστήριο (workshop) στην Αθήνα (Ιανουάριος 2012), με θέμα την εφαρμογή της Οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, με διανομή ενημερωτικού υλικού και συμμετοχή εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Κρατών Μελών της ΕΕ, αρμόδιων Υπηρεσιών και των εμπλεκόμενων φορέων: εκπρόσωποι του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών, ασφαλιστικών εταιρειών, εμπειρογνωμόνων, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), κ.α. Σελίδα 16 από 63

18 - Συνάντηση Εργασίας & Ανοικτής Διαβούλευσης στην Αθήνα (Φεβρουάριος 2012), με θέμα την πορεία υλοποίησης του «Προγράμματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Περιβαλλοντικής Κρίσης στον Ασωπό ποταμό» (βλ. Ενότητα 2.3 Ειδικές Περιπτώσεις Ασωπός της παρούσας έκθεσης, σελίδα 40), με συμμετοχή από εκπροσώπους των Υπουργείων, της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, των Δήμων και των επιχειρήσεων της περιοχής, Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, καθώς και ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Η χρηματοοικονομική ασφάλεια (άρθρο 14 του Π.Δ/τος 148/2009) είναι υποχρεωτική για τους φορείς εκμετάλλευσης του Παραρτήματος ΙΙΙ του Π.Δ/τος 148/2009. Σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 7 του Νόμου 4014/2011 (ΦΕΚ 209Α/2011), το οποίο τροποποιεί εν μέρει το άρθρο 14 του Π.Δ/τος 148/2009 (βλ. και Ενότητα 1.2. Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ στην Ελληνική νομοθεσία της παρούσας έκθεσης, σελ. 6), προβλέπεται η έκδοση ΚΥΑ των Υπουργών ΠΕΚΑ, Οικονομικών και Ανάπτυξης - Ανταγωνιστικότητας, η οποία θα καθορίζει το είδος και το ύψος της χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την υπαγωγή των δραστηριοτήτων του Παραρτήματος ΙΙΙ του Π.Δ/τος 148/2009, λαμβάνοντας υπόψη το είδος της δραστηριότητας, τη σοβαρότητα της ενδεχόμενης ρύπανσης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτής στο έδαφος, τα νερά και προστατευόμενα είδη / φυσικούς οικότοπους, το βαθμό επικινδυνότητας εκδήλωσης περιβαλλοντικής ζημιάς και κάθε άλλη λεπτομέρεια. Στο ΥΠΕΚΑ συστάθηκε ομάδα εργασίας για την έκδοση της εν λόγω ΚΥΑ, με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών (Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδας, Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών). Στα κύρια σημεία του σχεδίου της ΚΥΑ συμπεριλαμβάνονται τα εξής: Ο φορέας εκμετάλλευσης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του Παραρτήματος ΙΙΙ του Π.Δ/τος 148/2009, ως ο κατ αρχήν οικονομικά υπεύθυνος για τη λήψη μέτρων Σελίδα 17 από 63

19 πρόληψης ή/και αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς και προκειμένου να καλύψει την ευθύνη του, υποχρεούται να κάνει χρήση μέσων χρηματοοικονομικής ασφάλειας (ιδιωτικής ασφάλισης ή/και άλλων μορφών χρηματοοικονομικών εγγυήσεων) μέσω των κατάλληλων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών φορέων. Ο φορέας εκμετάλλευσης μεριμνά ώστε με τη χρηματοοικονομική ασφάλεια ή το συνδυασμό διαφόρων ειδών χρηματοοικονομικής ασφάλειας που επιλέγει, να επιτυγχάνεται η κατά το δυνατόν πληρέστερη κάλυψη της αποκατάστασης των ενδεχόμενων περιβαλλοντικών ζημιών. Το πλαίσιο των καλυπτόμενων κινδύνων μέσω χρηματοοικονομικής ασφάλειας, θα περιλαμβάνει κατ ελάχιστον τις δαπάνες αποκατάστασης περιβαλλοντικής ζημιάς στο έδαφος και τα ύδατα. Οι δραστηριότητες του Παραρτήματος ΙΙΙ του Π.Δ/τος 148/2009 θα υπάγονται υποχρεωτικά σε καθεστώς ασφάλισης και προκειμένου να καθοριστεί το ύψος της ασφαλιστικής κάλυψης, θεσπίζονται τρείς βασικές κατηγορίες κινδύνου κατ αναλογία με την κατάταξη δραστηριοτήτων του Νόμου 4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Για την κατάταξη στις τρεις βασικές κατηγορίες περιβαλλοντικών ζημιών (υψηλού κινδύνου, μεσαίου κινδύνου και χαμηλού κινδύνου), και για τον προσδιορισμό του ανάλογου ύψους ασφάλισης, λαμβάνονται υπόψη τα εξής κριτήρια: o χαρακτηρισμός ως προς τη θέση της δραστηριότητας όπως: χρήσεις γης - ζώνες προστασίας, απόσταση από υδάτινο αποδέκτη, είδος και όγκος αποβλήτων, μέθοδοι επεξεργασίας αποβλήτων, δείκτες παρακολούθησης τιμών αποβλήτων, επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, κίνδυνος επέκτασης διάχυσης και διασποράς ρύπων o χαρακτηρισμός ως προς τους κινδύνους λειτουργίας της δραστηριότητας όπως: τήρηση όρων ΑΕΠΟ, εφαρμογή πολιτικής πρόληψης, ύπαρξη σχεδίου εκτάκτου ανάγκης, σύστημα διαχείρισης ποιότητας/προστασίας περιβάλλοντος, ιστορικό παραβάσεων, παράγοντες πρόκλησης ζημιάς, ενδεχόμενα είδη ζημιάς, πιθανή έκταση και ένταση ζημιάς, κόστος μέτρων αποκατάστασης της βέλτιστης μεθόδου αποκατάστασης. Το σχέδιο ΚΥΑ θα τεθεί σε διαβούλευση στον δικτυακό τόπο opengov. Σελίδα 18 από 63

20 Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 3 του Π.Δ/τος 148/2009, για όσες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ έχει ήδη θεσπισθεί, πριν από την ισχύ του Π.Δ/τος, σύστημα υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας (υπό μορφή ιδιωτικής ασφάλισης καθώς και άλλων μορφών χρηματοοικονομικών εγγυήσεων) για τη νόμιμη άσκησή τους, όπως είναι για παράδειγμα οι εργασίες διαχείρισης αποβλήτων, οι εν λόγω δραστηριότητες εξακολουθούν και μετά την έναρξη ισχύος του Διατάγματος να παραμένουν στο καθεστώς της εν λόγω χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Το ΣΥΓΑΠΕΖ στελεχώνεται με υπαλλήλους του ΥΠΕΚΑ ή με υπαλλήλους που αποσπώνται σε αυτό από άλλες Υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ ή άλλων Υπουργείων και φορέων του Δημοσίου. Στην παρούσα φάση, στο ΣΥΓΑΠΕΖ απασχολούνται 6 υπάλληλοι εκ των οποίων: Δύο (2) με ειδικότητα στο Περιβάλλον Δύο (2) με ειδικότητα Γεωτεχνικών Μία (1) με ειδικότητα Διοικητικού-Οικονομικού και Ένας (1) με αντικείμενο την γραμματειακή υποστήριξη της Υπηρεσίας Εξάλλου, για την εύρυθμη λειτουργία και την υποστήριξη του έργου της Υπηρεσίας, έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση (start-up) από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ Άξονας Προτεραιότητας 10), που εντάσσεται στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ ). Οι εγκριθείσες ενέργειες περιλαμβάνουν την διενέργεια αυτοψιών για τη διαπίστωση άμεσης απειλής ή πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημιάς, την διοργάνωση σεμιναρίων / ημερίδων για την ευαισθητοποίηση ομάδων-στόχων και του κοινού, την κατάρτιση υπαλλήλων, τη χρηματοδότηση μελετών για την εκτίμηση του περιβαλλοντικού κινδύνου, τη διενέργεια αναλύσεων περιβαλλοντικών δειγμάτων, την κάλυψη λειτουργικών αναγκών, καθώς και την ανάπτυξη μεθόδων για τη βελτίωση των διοικητικών διαδικασιών ως προς την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης. Σελίδα 19 από 63

21 Οι μελέτες που εκπονεί το ΣΥΓΑΠΕΖ, έχουν ως στόχο τη δημιουργία των κατάλληλων εργαλείων εκτίμησης της περιβαλλοντικής ζημιάς και την επιλογή των κατάλληλων μέτρων αποκατάστασης και ειδικότερα: 1. Μελέτη για την «Ανάπτυξη και προσδιορισμό της μεθοδολογίας και ελάχιστων προδιαγραφών για το περιεχόμενο των μελετών καθορισμού των μέτρων πρόληψης της επέκτασης της περιβαλλοντικής ζημιάς καθώς και των μελετών αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς που προκαλούνται από δραστηριότητες του Παραρτήματος ΙΙΙ του Π.Δ/τος 148/2009 για την Περιβαλλοντική Ευθύνη» 2. Μελέτη για τον προσδιορισμό της «αρχικής κατάστασης» του εδάφους, υδάτων και προστατευόμενων ειδών / φυσικών οικότοπων για: α) τον καθορισμό των παραμέτρων αρχικής κατάστασης β) την ανάπτυξη-διασύνδεση με πληροφοριακή πλατφόρμα-τράπεζα Δεδομένων 3. Μελέτη για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης όσον αφορά στον καθορισμό α) μέτρων πρόληψης β) μέτρων αποκατάστασης (πρωτογενούς, συμπληρωματικής, αντισταθμιστικής) γ) συμμόρφωση και προσδιορισμό διοικητικών κυρώσεων - προστίμων δ) ανάπτυξη εργαλείου πληροφοριακής εφαρμογής για τη λήψη αποφάσεων. Σελίδα 20 από 63

22 2. ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Οι πληροφορίες που καταγράφονται στην παρούσα έκθεση, συγκεντρώθηκαν από δύο κύριες πηγές: 1) Το αρχείο του ΣΥΓΑΠΕΖ, στο οποίο αφενός υποβάλλονται και αφετέρου κοινοποιούνται τα αιτήματα ανάληψης δράσης, για την υπαγωγή σε καθεστώς περιβαλλοντικής ευθύνης 2) Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, κατόπιν εγγράφου 4 του ΣΥΓΑΠΕΖ. Το έγγραφο συνοδεύτηκε από ηλεκτρονική αποστολή τυποποιημένης φόρμας (σε αρχείο Εxcel), για την καταχώρηση πληροφοριών: α) που προβλέπονται στο Παράρτημα VΙ του άρθρου 21 του Π.Δ/τος 148/2009 β) που προτείνονται στις συμπληρωματικές οδηγίες που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο του 2012 ( ), σχετικά με τη δομή και το περιεχόμενο της έκθεσης. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ανταποκρίθηκαν στο σύνολό τους μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών τους (Διευθύνσεις Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού και ΠΕΑΠΖ), και επέστρεψαν στο ΣΥΓΑΠΕΖ, σε ηλεκτρονική μορφή, τα συμπληρωμένα αρχεία Excel, με επικαιροποιημένες πληροφορίες για τις υποθέσεις περιβαλλοντικής ευθύνης που διαχειρίστηκαν λόγω χωρικής αρμοδιότητας. Η αξιολόγηση, τελική διαμόρφωση και στατιστική επεξεργασία των στοιχείων ολοκληρώθηκε από το ΣΥΓΑΠΕΖ. Ακολουθεί η συνοπτική παρουσίαση των υποθέσεων, καθώς και η ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων, ενώ για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις υποθέσεις, παρατίθενται οι Πίνακες 1 & 2, στο Παράρτημα ΙΙ της παρούσας έκθεσης. 4 Έγγραφο με θέμα τη «Συλλογή στοιχείων για την κατάρτιση έκθεσης για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή του Π. Δ/τος 148/2009 στην Ελλάδα σύμφωνα με το άρθρο 20 αυτού» (αρ. πρωτοκόλλου 12/ ) Σελίδα 21 από 63

23 Στην Ελλάδα έχουν υποβληθεί και καταγραφεί, μέχρι στιγμής, 52 υποθέσεις που αντιμετωπίστηκαν με το Π.Δ. 148/2009 για την περιβαλλοντική ευθύνη και σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ, και διακρίνονται σε (Διάγραμμα 2): κλειστές (ποσοστό 17%) μερικώς ανοικτές σε εξέλιξη η υλοποίηση των μέτρων αποκατάστασης (ποσοστό 21%) ανοικτές (ποσοστό 60%) υπό διερεύνηση εξέταση για την υπαγωγή ή μη στην Οδηγία (ποσοστό 2%). ΚΛΕΙΣΤΕΣ 21% 2% 17% ΑΝΟΙΚΤΕΣ (ΕΚΚΡΕΜΕΙ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΜΕΤΡΩΝ/ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΑ ΜΕΤΡΑ/ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΦΑΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ) ΜΕΡΙΚΩΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ (ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ) 60% ΥΠΟ ΕΞΕΤΑΣΗ (ΓΙΑ ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2: «ΚΛΕΙΣΤΕΣ» ΚΑΙ «ΑΝΟΙΚΤΕΣ» ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ Σελίδα 22 από 63

24 Γεωγραφικά, οι υποθέσεις («κλειστές» και «ανοικτές») κατανέμονται στις Περιφέρειες της χώρας ως ακολούθως: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ «ΚΛΕΙΣΤΕΣ» «ΑΝΟΙΚΤΕΣ» Αττική Στερεά Ελλάδα Θεσσαλία Κεντρ. Μακεδονία Ανατ. Μακεδονία - Θράκη Ήπειρος Δυτ. Ελλάδα Πελοπόννησος Ιόνιο Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη ΣΥΝΟΛΑ Αξίζει να σημειωθεί ότι, είκοσι πέντε (25) υποθέσεις, που αποτελούν ποσοστό 48% επί του συνόλου των υποθέσεων, αφορούν σε δραστηριότητες που είναι εγκατεστημένες στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, μία από τις σημαντικότερες περιοχές βιομηχανικής δραστηριότητας της χώρας (Διάγραμμα 3). Σελίδα 23 από 63

25 "ΑΝΟΙΚΤΕΣ" ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ "ΚΛΕΙΣΤΕΣ" ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ 5 0 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3: ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Α. Κλειστές Υποθέσεις Οι «κλειστές» υποθέσεις είναι εννέα (9), για τις οποίες τα μέτρα πρόληψης/αποκατάστασης έχουν ήδη ολοκληρωθεί, αποτελούν ποσοστό 17% όλων των υποθέσεων και παρουσιάζονται αναλυτικά στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος ΙΙ. Συνοπτικά παρουσιάζονται τα κυριότερα στοιχεία για τις «κλειστές υποθέσεις» στο πλαίσιο που ακολουθεί: Σελίδα 24 από 63

26 1. ΑΤ/1 Στις διαπιστώθηκε διαρροή στο έδαφος από αποθηκευμένη ποσότητα 25 τόνων χημικών αποβλήτων, σε γήπεδο εγκαταλειμμένης μονάδας παραγωγής στεγανωτικών και μονωτικών υλικών, στην Αθήνα. Ο φορέας εκμετάλλευσης είχε κηρύξει πτώχευση. Η ΕΓΕΠΕ παρήγγειλε τη σφράγιση και ασφάλιση του χώρου και παράλληλα ενημέρωσε τη σύνδικο. Eκδόθηκαν Αποφάσεις Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων αποκατάστασης (συλλογή και απομάκρυνση των υλικών και τυχόν ρυπασμένου εδάφους από κατάλληλα αδειοδοτημένο φορέα, με έξοδα του Δήμου Αθηναίων). Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την ανάκτηση του κόστους. 2. ΣΤ/5 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους με πετρελαιοειδή, από δεξαμενή αποθήκευσης, σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στην Εύβοια. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσης - αποκατάστασης (βιοεξυγίανση με επί τόπου εφαρμογή). Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. 3. ΣΤ/3 Στις διαπιστώθηκε ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στο έδαφος, λόγω διάθεσης επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων σε απορροφητικούς βόθρους, σε μονάδα γαλβανιστηρίων - μεταλλικών κατασκευών, στη Βοιωτία. H υπεδάφια διάθεση αποβλήτων σταμάτησε. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης (αποσφράγιση των βόθρων και απομάκρυνση τυχόν υδάτων και της ιλύος από τον πυθμένα τους, διαχείριση των αποβλήτων από αδειοδοτημένο φορέα, σφράγιση με μπετόν των εξόδων των σωληνώσεων που οδηγούσαν στους βόθρους, πλήρωση των βόθρων με κατάλληλο υλικό και εκ νέου σφράγιση). Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. 4. ΣΤ/7 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους με πετρελαιοειδή, σε αποθήκη μηχανημάτων έργου, στη Βοιωτία. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης (απομάκρυνση του επιφανειακού στρώματος και υποβολή μελέτης αξιολόγησης ενδεχόμενης ρύπανσης). Στην Απόφαση ορίζονται, ως μέτρο πρόληψης, οι περιοδικές δειγματοληψίες και αναλύσεις νερού γεώτρησης. Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. 5. ΣΤ/8 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους με πετρελαιοειδή, σε ναυπηγείο, στην Εύβοια. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσης αποκατάστασης (απομάκρυνση ρυπασμένου χώματος και αποκατάσταση/πλήρωση του χώρου). Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. 6. ΣΤ/10 Στις διαπιστώθηκε ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στο έδαφος, από τη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων σε απορροφητικούς βόθρους, σε βιομηχανία μετάλλων, στη Βοιωτία. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης (τροποποίηση μεθόδου διαχείρισης των αποβλήτων, σφράγιση βόθρων κατόπιν απομάκρυνσης ιλύος και τυχόν υδάτων, και πλήρωση των βόθρων με αδρανές υλικό). Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. 7. ΘΡ/1 Στις διαπιστώθηκε ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας σε έδαφος και ύδατα, από εκπομπές μετά από πυρκαγιά, σε υπαίθρια αποθήκη μεταχειρισμένων ελαστικών (επισώτρων) αυτοκινήτων, στην Π.Ε. Δράμας. Ως άμεσα και επείγοντα μέτρα επιβλήθηκαν: η απαγόρευση της ελεύθερης βόσκησης και της κατανάλωσης νωπού γάλακτος και κρέατος, ο υποχρεωτικός ενσταυλισμός ζώων στη ζώνη επιτήρησης, η κάλυψη (επιχωμάτωση) των υπολειμμάτων καύσης με διάστρωση σκυροδέματος και γαιωδών υλικών (χώματος), σε δύο φάσεις. Το Δημόσιο κάλυψε μερικώς τις δαπάνες (κατάσβεση της πυρκαγιάς). Η επιχωμάτωση ολοκληρώθηκε και συντάχθηκε έκθεση εκτίμησης της ρύπανσης. Δεν ανιχνεύθηκαν ρύποι σε έδαφος και ύδατα. Εξετάζεται το ενδεχόμενο επανελέγχου με νέες δειγματοληψίες καθώς και η διαχρονική παρακολούθηση της κατάστασης των υπόγειων υδάτων. Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. Σελίδα 25 από 63

27 8. ΘΡ/2 Στις διαπιστώθηκε η ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημία σε έδαφος και ύδατα, λόγω εκπομπών μετά από πυρκαγιά, σε εργοστάσιο εκτύπωσης σύνθετων & εύκαμπτων υλικών συσκευασίας, στη Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙΠΕ) Κομοτηνής. Με έγγραφο της αρμόδιας Δ/νσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης, ζητήθηκε η κατασκευή τάφρου συγκέντρωσης υδάτων πυρόσβεσης, η συγκέντρωση-συμπίεση του scrap και η απομάκρυνση των υπολειμμάτων καύσης από αδειοδοτημένους φορείς. Εκπονήθηκε μελέτη αποκατάστασης. Δεν ανιχνεύθηκαν ρύποι σε έδαφος και ύδατα. Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν. 9. ΗΠ/1 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση πρανών, εδάφους και υδάτων, λόγω διαφυγής μαζούτ στον ποταμό Άραχθο στην Άρτα, από δεξαμενή αποθήκευσης καυσίμου σε εγκαταλειμμένη μονάδα χυμοποιίας. Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα του περιστατικού, και κατόπιν εισηγήσεως Γ.Γ. Περιφέρειας, εκδόθηκε Απόφαση Υφυπουργού Οικονομικών για έγκριση χρηματοδότησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), για: καθαρισμό του ποταμού, των πρανών και του εδάφους, διακοπή ροής ποταμού στο φράγμα ΠΟΥΡΝΑΡΙ ΙΙ, αποξηλώσεις και φραγές αγωγών και φρεατίων, προσωρινές επικαλύψεις στην κοίτη με νάιλον θερμοκηπίου και επιστρώσεις άμμου λατομείου, απομάκρυνση των ρυπασμένων υλικών από αδειοδοτημένο φορέα, καθώς και παρακολούθηση νερών, εδαφών, οργανισμών και αγροτικών προϊόντων, και, τέλος, καταγραφή υφιστάμενων μονάδων κοντά στα υδάτινα οικοσυστήματα της περιοχής. Τα μέτρα αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν επιτυχώς. Η αρμόδια ΠΕΑΠΖ είναι σε διαδικασία ανάκτησης του καταβαλλόμενου κόστους. Β. Μερικώς Ανοικτές - Ανοικτές - Υπό Διερεύνηση Για Υπαγωγή Υποθέσεις Οι «ανοικτές» υποθέσεις είναι σαράντα τρεις (43), παρουσιάζονται στον Πίνακα 2 του Παραρτήματος ΙΙ, και κατανέμονται σε: Μερικώς ανοικτές υποθέσεις, έντεκα (11) στο σύνολο, αποτελούν ποσοστό 21% όλων των υποθέσεων, στις οποίες τα μέτρα πρόληψης/αποκατάστασης εφαρμόζονται ήδη και είναι σε διαδικασία ολοκλήρωσης. Ανοικτές υποθέσεις, τριάντα μία (31) στο σύνολο, αποτελούν ποσοστό 60% όλων των υποθέσεων, για τις οποίες εκκρεμούν, κατά περίπτωση: α) η υποβολή στοιχείων (μελετών, παραστατικών, κ.λπ.) από τους φορείς εκμετάλλευσης προς τις αρμόδιες Αρχές, ή β) η αξιολόγηση των υποβληθέντων στοιχείων για την έκδοση τελικών εισηγήσεων/αποφάσεων, ή γ) η ενημέρωση προς την κεντρική αρμόδια Αρχή σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων, ή/και σχετικά με τη συμμόρφωση των υπόχρεων φορέων εκμετάλλευσης (π.χ., εάν η αποκατάσταση είναι σε εξέλιξη, ή εάν τηρούνται τα χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται στις Αποφάσεις, τυχόν προβλήματα που παρουσιάζονται, κ.λπ.). Σελίδα 26 από 63

28 Τέλος, μία υπόθεση (ποσοστό 2% με αρ. Μητρώου Ν.ΑΙΓ./2) είναι υπό εξέταση για την υπαγωγή (ή μη) στο Π.Δ. 148/2009, όπου η πρόκληση περιβαλλοντικής ζημιάς δεν έχει τεκμηριωθεί, λόγω έλλειψης στοιχείων. Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση, οι τοπικές Αρχές έχουν ήδη προβεί στη λήψη κάποιων αναγκαίων μέτρων πρόληψης, για τον περιορισμό της ρύπανσης και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Συγκεκριμένα: 1. ΑΤ/2 Στις διαπιστώθηκε μόλυνση εδάφους και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στα ύδατα (κίνδυνος νιτρορρύπανσης υπόγειων και επιφανειακών υδάτων), λόγω ανεξέλεγκτης εναπόθεσης ρευστής κόπρου πτηνοτροφείου στη Δυτική Αττική. Έχει ζητηθεί η υποβολή μελέτης αποκατάστασης και εκκρεμεί σχετική ενημέρωση. 2. ΑΤ/3 Στις διαπιστώθηκε διαρροή πισσωδών υλικών στο έδαφος από πλαστικά/μεταλλικά βαρέλια/δοχεία και παλετοδεξαμενές, με υπολείμματα χημικών ουσιών (πετρελαιοειδή, ελαιώδη υγρά, πυκνά οξέα, όξινα διαλύματα, αδρανή υλικά), σε παράνομη μάντρα στη Δυτική Αττική. Ζητήθηκε από την ΕΥΕΠ η άμεση σφράγιση της εγκατάστασης, η απομάκρυνση των υλικών, και η υποβολή σχεδίου απορρύπανσης-εξυγίανσης του χώρου. Η εγκατάσταση σφραγίστηκε, και έγινε μερική απομάκρυνση των επικίνδυνων υλικών. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την απομάκρυνση των υπόλοιπων υλικών άγνωστης χημικής σύστασης. 3. ΑΤ/4 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στον υπόγειο υδροφόρο, λόγω ανεξέλεγκτης εναπόθεσης μη επικίνδυνων και εν δυνάμει επικίνδυνων αποβλήτων, σε πρώην ΧΑΔΑ της Ανατολικής Αττικής. Η ΕΓΕΠΕ παρήγγειλε την αποτροπή πρόσβασης αναρμόδιων, την ασφάλιση του χώρου και τη διευθέτηση των όμβριων υδάτων. Η ΠΕΑΠΖ Αττικής αναμένεται να εκδώσει την απόφαση αποκατάστασης. 4. ΣΤ/1 Στις διαπιστώθηκε ανεξέλεγκτη διαχείριση στερεών επικίνδυνων αποβλήτων και ρύπανση εδάφους, λόγω πρόχειρης υπαίθριας αποθήκευσής τους, σε μονάδα χυτηρίου αλουμινίου, στην Εύβοια. Η δραστηριότητα υποχρεώθηκε σε προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της. Έχει ζητηθεί η υποβολή μελέτης αποκατάστασης, χωρίς ανταπόκριση από το φορέα εκμετάλλευσης. Εκκρεμεί η διενέργεια νέας αυτοψίας και η εισήγηση της υπόθεσης στην ΠΕΑΠΖ Στερεάς Ελλάδας. 5. ΣΤ/2 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους με πετρελαιοειδή κατά την κατασκευή κτιρίου στην Εύβοια. Αναμένεται ενημέρωση, κατόπιν ενεργειών των ΔΙΠΕΧΩΣΧ Στερεάς Ελλάδας και Π.Ε. Ευβοίας. Σελίδα 27 από 63

29 6. ΣΤ/6 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στα ύδατα, λόγω ανεξέλεγκτης εναπόθεσης επικίνδυνων αποβλήτων σε υπαίθριο χώρο, χωρίς δίκτυο συλλογής όμβριων υδάτων που απορρέουν ανεξέλεγκτα στο έδαφος, σε μονάδα παραγωγής και ανακύκλωσης συσσωρευτών και ανοδίων καθοδικής προστασίας, στη Βοιωτία. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. για λήψη μέτρων πρόληψης και σύνταξη μελέτης αποκατάστασης. Τα απόβλητα (σκωρίες μολύβδου) έχουν μεταφερθεί μερικώς εντός του βιομηχανικού κτιρίου. Αναμένονται ενέργειες από το φορέα εκμετάλλευσης, κατόπιν υποδείξεων της ΔΙΠΕΧΩΣΧ Στερεάς Ελλάδας. 7. ΣΤ/9 Στις διαπιστώθηκε πρόκλησης ζημίας σε έδαφος και ύδατα, λόγω παρουσίας στερεών και υγρών αποβλήτων στο έδαφος και εντός απαγορευτικής ζώνης λίμνης Υλίκης, σε μονάδα συσκευαστηρίου καρότων και κρεμμυδιών, στη Βοιωτία. Διεκόπη η λειτουργία της δραστηριότητας. Εκδόθηκαν δύο Αποφάσεις Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης, για λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης καθώς και για λήψη πρόσθετων μέτρων αποκατάστασης. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων της δεύτερης Απόφασης. 8. ΣΤ/11 Στις διαπιστώθηκε ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας σε έδαφος και ύδατα, λόγω διάθεσης στερεών και υγρών αποβλήτων στο έδαφος, σε μονάδα επεξεργασίας χαρτιού, στη Φθιώτιδα. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης. Δεν υπήρξε ανταπόκριση από το φορέα εκμετάλλευσης. Ο φάκελος έχει σταλεί στην ΕΥΕΠ για επιβολή κυρώσεων. 9. ΣΤ/12 Στις διαπιστώθηκε ζημία στο έδαφος, από δύο λατομεία αδρανών υλικών, στη Φθιώτιδα. Εκδόθηκαν Αποφάσεις Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων αποκατάστασης. Έχει ήδη ξεκινήσει η αποκατάσταση και αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων που εκκρεμούν. 10. ΣΤ/14 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους με πετρελαιοειδή (ΑΛΕ), σε βιομηχανία αναγέννησης ορυκτελαίων, παραγωγής γράσου και επεξεργασίας slops, στη Βοιωτία. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσης-αποκατάστασης. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων. 11. ΣΤ/15 Στις διαπιστώθηκε πρόκληση ζημίας στο έδαφος και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στα υπόγεια ύδατα, λόγω ιστορικών αποθέσεων κόνεων σε τρία (3) ΧΑΔΑ περιμετρικά του γηπέδου μεταλλουργικού συγκροτήματος, στη Φθιώτιδα. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσηςαποκατάστασης. Έχει ήδη ξεκινήσει η αποκατάσταση και αναμένεται επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων που εκκρεμούν. Σελίδα 28 από 63

30 12. ΣΤ/16 Στις διαπιστώθηκε πρόκληση ζημίας σε έδαφος και ύδατα (εκτροπή κοίτης υδατορέματος), λόγω ανεξέλεγκτων αποθέσεων από λειτουργία δανειοθάλαμου για έργα Αυτοκινητόδρομου, στη Φθιώτιδα. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης. Έχει ήδη ξεκινήσει η αποκατάσταση και αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων που εκκρεμούν. 13. ΣΤ/17 Στις διαπιστώθηκε ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στο έδαφος (κίνδυνος διαρροών), από την αποθήκευση λίτρων επικίνδυνων ουσιών (λιπασμάτων κλπ), εντός αποθήκης αγροτικών εφοδίων (φυτοφαρμάκωνβιοκτόνων λιπασμάτων), στη Βοιωτία. Εκδόθηκαν Αποφάσεις Γ.Γ. για έγκριση εργασιών εξυγίανσης-αποκατάστασης. Δεσμεύτηκαν κονδύλια για προκήρυξη διαγωνισμού (δαπάνη αρμόδιας Αρχής και στη συνέχεια ανάκτηση του κόστους). 14. ΣΤ/18 Στις διαπιστώθηκε πρόκληση ζημίας στο έδαφος και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στα ύδατα, λόγω ανεξέλεγκτων αποθέσεων επικίνδυνων - οικοτοξικών υγρών αποβλήτων σε χωματοδεξαμενή στη Βοιωτία, από σπορελαιουργείο. Διενεργήθηκε έλεγχος από την ΕΥΕΠ και αναμένεται σχετική ενημέρωση. 15. ΣΤ/21 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση υπόγειων υδάτων (γεώτρηση) με εξασθενές χρώμιο, και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στο έδαφος (συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων), λόγω διάθεσης επεξεργασμένων επικίνδυνων αποβλήτων σε απορροφητικούς βόθρους, σε μονάδα παραγωγής προϊόντων αλουμινίου, στη Βοιωτία. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσης-αποκατάστασης. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων. Το ΣΥΓΑΠΕΖ συνεργάζεται με αρμόδιους Υπηρεσιακούς και επιστημονικούς φορείς, προκειμένου να προβεί στην παροχή οδηγιών όσον αφορά στην αντιμετώπιση της ρύπανσης των υπόγειων υδάτων της περιοχής. 16. ΣΤ/23 Στις διαπιστώθηκε πρόκληση ζημίας στο έδαφος, λόγω υπολειμμάτων αποθέσεων εντός χώρων παλαιών εξορύξεων, στο Μαντούδι Ευβοίας. Η ΔΙΠΕΧΩΣΧ Στερεάς Ελλάδας έχει ζητήσει Τεχνική Έκθεση αποκατάστασης από τους φορείς εκμετάλλευσης, από τους οποίους αναμένονται ενέργειες. 17. ΣΤ/24 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στα ύδατα, λόγω εναπόθεσης διαφόρων, επικίνδυνων και μη, αποβλήτων (λιπαντικά έλαια, ΟΤΚΖ, μεταχειρισμένα ελαστικά, ΑΗΗΕ, σκραπ, στείρα εμπλουτισμού), από εγκαταστάσεις εμπλουτισμού και επεξεργασίας σιδηρονικελιούχου μεταλλεύματος, στην Εύβοια. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσης-αποκατάστασης. Αναμένονται στοιχεία για την πορεία υλοποίησης των μέτρων. Σελίδα 29 από 63

31 18. ΣΤ/25 Στις διαπιστώθηκε ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας σε έδαφος και ύδατα, λόγω διάθεσης επεξεργασμένων επικίνδυνων αποβλήτων σε απορροφητικούς βόθρους (συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων), σε μονάδα παραγωγής κοχλιών και συνδετικού υλικού, στην Εύβοια. Υποβλήθηκε μελέτη εκτίμησης της ρύπανσης καθώς και συμπληρωματικών στοιχείων, από το φορέα εκμετάλλευσης. Αναμένεται ολοκλήρωση της εξέτασης των υποβληθέντων συμπληρωματικών στοιχείων. 19. ΣΤ/27 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους, λόγω διάθεσης επικίνδυνων και μη, στερεών και υγρών αποβλήτων και επικίνδυνων αερίων, σε πρώην μονάδα δευτερογενούς παραγωγής αλουμινίου, στη Φωκίδα. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων. 20. ΣΤ/28 Στις και διαπιστώθηκε πρόκληση ζημίας σε έδαφος και ύδατα, λόγω παράνομης διάθεσης επεξεργασμένων υγρών βιομηχανικών αποβλήτων, σε μονάδα ορειχαλκουργίας και επιμετάλλωσης στη Βοιωτία. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων εξυγίανσηςαποκατάστασης. Αναμένεται ενημέρωση σχετικά με την πορεία υλοποίησης των μέτρων. 21. ΣΤ/29 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους και ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΙΛΗ για πρόκληση ζημίας στα ύδατα, λόγω ανεξέλεγκτης διάθεσης επικίνδυνων και μη, στερεών και υγρών αποβλήτων, σε μονάδα ανακύκλωσης μεταλλικών και μη μεταλλικών αποβλήτων, διάλυσης και ανακύκλωσης οχημάτων (ΟΤΚΖ), στην Εύβοια. Έχει επιβληθεί, με Απόφαση Αντιπεριφερειάρχη, ολική προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της μονάδας, μέχρι να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του χώρου. Έχει υποβληθεί από το φορέα εκμετάλλευσης μελέτη αποκατάστασης. Επικοινωνία με το φορέα εκμετάλλευσης για την συμπλήρωση της υποβληθείσας μελέτης αποκατάστασης, κατόπιν σχετικών οδηγιών από ΣΥΓΑΠΕΖ και ΔΙΠΕΧΩΣΧ Στερεάς Ελλάδας. 22. ΣΤ/31 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους, λόγω ύπαρξης στερεών επικίνδυνων αποβλήτων, σε πρώην μονάδα δευτερογενούς παραγωγής αλουμινίου και ενδεχομένως μολύβδου, στην Εύβοια. Εκδόθηκε Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης για λήψη μέτρων πρόληψης. Μέχρι στιγμής, έχουν μεταφερθεί τα απόβλητα σε κλειστό χώρο και εκκρεμούν ο χαρακτηρισμός και η απομάκρυνσή τους σε αδειοδοτημένο χώρο. 23. ΣΤ/33 Στις διαπιστώθηκε ρύπανση εδάφους, λόγω διάθεσης υγρών αποβλήτων πλυντηρίου οχημάτων - λιπαντηρίου σε ανοιχτή χωμάτινη δεξαμενή, στην Εύβοια. Αναμένεται ενημέρωση, κατόπιν ενεργειών ΔΙΠΕΧΩΣΧ Στερεάς Ελλάδας και Π.Ε. Ευβοίας προκειμένου να γίνουν όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες για την εξυγίανση-αποκατάσταση της δεξαμενής. Σελίδα 30 από 63