ΑΠΟΛΥΤΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ

Transcript

1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ (ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ, ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Β ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΜΗΜΑ 4 ΑΠΟΛΥΤΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 1

2 Πίνακας περιεχομένων 1 Γενικές αρχές Αιτιολογημένη αντίρρηση Διάλογος με τον καταθέτη Ευρωπαϊκά κριτήρια Μη συναφή κριτήρια Μη χρησιμοποιηθέν λέξημα Ανάγκη τήρησης της διαθεσιμότητας Εν τοις πράγμασι μονοπώλιο Διττή σημασία Εύρος αντιρρήσεων επί των προϊόντων και των υπηρεσιών Χρόνος διατύπωσης της αντίρρησης Δηλώσεις περί μη επίκλησης αποκλειστικού δικαιώματος Σχέση μεταξύ των διάφορων λόγων απαραδέκτου Απόλυτοι λόγοι (άρθρο 7 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γραφική παράσταση (άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γενικές παρατηρήσεις Παραδείγματα απορριφθεισών ή αποδεχθεισών αιτήσεων σήματος βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) Οσμή / οσφρητικά σήματα Γευστικά σήματα Ηχητικά σήματα Κινητικά σήματα Συνδυασμός δύο ή περισσότερων χρωμάτων χωρίς μορφή και σχήμα «με οποιονδήποτε τρόπο» Αμφίσημες και αντιφατικές περιγραφές μη συνεκτικές με τη φύση του σημείου Σχέση με άλλες διατάξεις του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Διακριτικός χαρακτήρας (άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γενικές παρατηρήσεις Λεκτικά στοιχεία Τίτλοι βιβλίων Χρώματα Μεμονωμένα χρώματα Συνδυασμοί χρωμάτων Μεμονωμένα γράμματα () Γενικές σκέψεις Παραδείγματα Συνθήματα: εκτίμηση διακριτικού χαρακτήρα Απλά εικονιστικά στοιχεία Συνηθισμένα εικονιστικά στοιχεία Τυπογραφικά σύμβολα Εικονογράμματα Κοινές ετικέτες / ετικέτες χωρίς διακριτικό χαρακτήρα Τρισδιάστατα σήματα Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 2

3 Προκαταρκτικές παρατηρήσεις Μορφές οι οποίες δεν έχουν σχέση με τα ίδια τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες Μορφές των ίδιων των προϊόντων ή μορφές που έχουν σχέση με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες Μορφή της συσκευασίας Σήματα-μοτίβα Σήματα θέσης Περιγραφικός χαρακτήρας (άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γενικές παρατηρήσεις Η έννοια του περιγραφικού χαρακτήρα Η βάση αναφοράς Χαρακτηριστικά αναφερόμενα στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Λεκτικά σήματα Μία λέξη Συνδυασμοί λέξεων Ανορθόγραφη γραφή και παραλείψεις Συντομογραφίες και ακρωνύμια Συνθήματα Γεωγραφικοί όροι Λεξήματα τα οποία περιγράφουν το αντικείμενο προϊόντων ή υπηρεσιών Μεμονωμένα γράμματα και αριθμοί Ονόματα χρωμάτων Ονόματα φυτικών ποικιλιών Σήματα απεικόνισης Όριο για τη διαπίστωση εικονιστικού χαρακτήρα Προκαταρκτικές παρατηρήσεις Λεκτικά στοιχεία με στιλιστικά χαρακτηριστικά Λεκτικά στοιχεία συνδυασμένα με άλλα εικονιστικά στοιχεία Συνήθη σημεία ή ενδείξεις (άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο δ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γενικές παρατηρήσεις Κρίσιμος χρόνος κατά τον οποίο ένα λέξημα καθίσταται σύνηθες Εκτίμηση συνήθων λεξημάτων Εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο δ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα σε σχέση με ονόματα φυτικών ποικιλιών Σχήματα με ουσιώδη τεχνική λειτουργία, ουσιαστική αισθητική αξία ή επιβαλλόμενα από τη φύση των προϊόντων [άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ε)] Γενικές παρατηρήσεις Σχήμα το οποίο επιβάλλεται από την ίδια τη φύση των προϊόντων Σχήμα προϊόντων απαραίτητο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος Σχήμα το οποίο προσδίδει ουσιαστική αξία στα προϊόντα Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 3

4 1 Γενικές αρχές 1.1 Αιτιολογημένη αντίρρηση Όταν διαπιστώνει την ύπαρξη απόλυτου λόγου απαραδέκτου, ο εξεταστής οφείλει να διατυπώνει αιτιολογημένη αντίρρηση, στην οποία προσδιορίζονται όλοι οι διαπιστωθέντες επιμέρους λόγοι απαραδέκτου και παρέχεται σαφής και διακριτή αιτιολογία για κάθε λόγο χωριστά. Πρέπει να αποφεύγονται οι αποσπασματικές (βήμα προς βήμα) αντιρρήσεις. Με άλλα λόγια, κάθε λόγος απαραδέκτου πρέπει να αιτιολογείται χωριστά. Σε πολλές περιπτώσεις, μερικοί λόγοι απαραδέκτου αλληλεπικαλύπτονται, π.χ. ο διακριτικός χαρακτήρας και ο περιγραφικός χαρακτήρας. Ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές, κάθε λόγος απαραδέκτου πρέπει να αιτιολογείται χωριστά. Για παράδειγμα, αν διαπιστώνεται ότι ένα λεκτικό σήμα έχει σημασιολογική σημασία η οποία το καθιστά απαράδεκτο βάσει τόσο του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) όσο και του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, στην κοινοποίηση των λόγων απαραδέκτου πρέπει να εξετάζεται κάθε ένας από τους λόγους αυτούς σε χωριστές παραγράφους. Σε μια τέτοια περίπτωση, πρέπει να αναφέρεται σαφώς κατά πόσον η απουσία διακριτικού χαρακτήρα προκύπτει από τους ίδιους ή από διαφορετικούς λόγους από εκείνους που επέτρεψαν τον χαρακτηρισμό του σήματος ως περιγραφικού. Για την απόρριψη κοινοτικού σήματος αρκεί να συντρέχει ένας από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 7 ακόμη και σε τμήμα μόνον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, συνιστάται στους εξεταστές να εκθέτουν στο στάδιο αυτό όλους τους ισχύοντες λόγους απαραδέκτου. Ενίοτε, τα επιχειρήματα του καταθέτη ή ο περιορισμός (μερική ανάκληση) του καταλόγου των προϊόντων και υπηρεσιών οδηγούν στην εφαρμογή άλλων λόγων απαραδέκτου. Υπενθυμίζεται στους εξεταστές ότι, αν η απόρριψη του κοινοτικού σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση βασίζεται σε νέους λόγους απαραδέκτου ή σε νέα επιχειρήματα, πρέπει να παρασχεθεί η δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να διατυπώσει τις παρατηρήσεις του επ αυτών. 1.2 Διάλογος με τον καταθέτη Κατά τη διαδικασία εξέτασης, ο εξεταστής πρέπει να επιδιώκει τον διάλογο με τον καταθέτη. Σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, ο εξεταστής πρέπει να εξετάζει προσεκτικά τις παρατηρήσεις που υποβάλλει ο καταθέτης. Ο εξεταστής πρέπει να εξετάζει επίσης, αυτεπαγγέλτως, νέα πραγματικά περιστατικά ή επιχειρήματα τα οποία συνηγορούν υπέρ της αποδοχής του σήματος. Και τούτο, επειδή η αίτηση μπορεί να απορριφθεί μόνον αν, κατά τον χρόνο έκδοσης της απόφασης, ο εξεταστής είναι πεπεισμένος ότι η απόρριψη είναι επαρκώς αιτιολογημένη. Αν ο καταθέτης δεν υπέβαλε παρατηρήσεις, και εφόσον ο εξεταστής δεν διαπίστωσε αυτεπαγγέλτως κάποιον λόγο ο οποίος θα μπορούσε να τον κάνει να αλλάξει γνώμη, η αίτηση απορρίπτεται με κοινοποίηση, η οποία περιλαμβάνει τις αρχικές επιστολές διατύπωσης αντίρρησης, αναφέρει την απόρριψη της αίτησης και υποδεικνύει τη δυνατότητα προσφυγής. Δεν είναι ορθό να περιορίζεται η τελική απόφαση σε απόρριψη για «τους λόγους που παρατίθενται στην διατύπωση της αντίρρησης». Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 4

5 Αν ο καταθέτης αμφισβητήσει τους λόγους που παρέχονται στην αρχική κοινοποίηση, η απόρριψη πρέπει να περιλαμβάνει καταρχάς την αρχικώς παρασχεθείσα αιτιολογία και, ακολούθως, να εξετάζει τα επιχειρήματα του καταθέτη. Αν ο εξεταστής πρέπει να παράσχει νέα πραγματικά περιστατικά ή επιχειρήματα για την θεμελίωση της απόρριψης, πρέπει να παρέχεται στον καταθέτη η δυνατότητα υποβολής παρατηρήσεων επ αυτών πριν από την έκδοση τελικής αποφάσεως. Αν ο καταθέτης επιχειρήσει να θεραπεύσει την αντίρρηση περιορίζοντας τον κατάλογο των προϊόντων και των υπηρεσιών, ο περιορισμός ενδέχεται να εγείρει νέο λόγο απαραδέκτου όπως, για παράδειγμα, ο παραπλανητικός χαρακτήρας επιπλέον του περιγραφικού χαρακτήρα. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να εκδοθεί νέα επιστολή διατύπωσης αντίρρησης, ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα στον καταθέτη να σχολιάσει όλους τους συναφείς λόγους απαραδέκτου. Δεν πρέπει να γίνεται δεκτός προσδιορισμός των προϊόντων ή των υπηρεσιών ο οποίος περιορίζεται από τον όρο ότι τα εν λόγω προϊόντα ή οι εν λόγω υπηρεσίες δεν παρουσιάζουν συγκεκριμένο χαρακτηριστικό (βλ. απόφαση της 12/02/2004, C-363/99, «Postkantoor», σκέψη 114). Για παράδειγμα, σε σχέση με το σήμα «Theatre», δεν μπορεί να γίνει δεκτός προσδιορισμός ο οποίος ζητεί καταχώριση για «βιβλία, εκτός βιβλίων με αντικείμενο το θέατρο». Αντιθέτως, θετικά διατυπωμένοι περιορισμοί μπορούν συνήθως να γίνουν αποδεκτοί, όπως «βιβλία με αντικείμενο τη χημεία». Όσον αφορά την απόδειξη του αποκτηθέντος διακριτικού χαρακτήρα (άρθρο 7 παράγραφος 3), ο καταθέτης δικαιούται να επικαλεστεί ότι το σήμα απέκτησε διακριτικό χαρακτήρα μέσω της χρήσης και να υποβάλει τις σχετικές αποδείξεις χρήσης. Ο καταθέτης διαβιβάζει τις αποδείξεις χρήσης μετά την επιστολή αντίρρησης και πριν από την έκδοση της τελικής απόφασης από τον εξεταστή. Συναφώς, ο καταθέτης μπορεί να ζητήσει την παράταση των προθεσμιών μετά την επιστολή διατύπωσης αντίρρησης βάσει του κανόνα 71 του κανονισμού περί της εφαρμογής του βασικού κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Αν ο εξεταστής επιθυμεί να κάνει δεκτό το σήμα βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 3, δεν αποστέλλεται επιστολή απόρριψης. Εάν, παρά τις υποβληθείσες αποδείξεις της χρήσης, ο εξεταστής κρίνει ότι η αίτηση κοινοτικού σήματος παραμένει απορριπτέα βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1, επειδή οι αποδείξεις της χρήσης δεν είναι πειστικές, η επιστολή απόρριψης περιέχει αναφορά στη δυνατότητα άσκησης προσφυγής ενώπιον των τμημάτων προσφυγών. Αναφέρει επίσης τους λόγους για τους οποίους το σήμα εμπίπτει σε κάποιον από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 και περιέχει χωριστή αιτιολογία για την απόρριψη του ισχυρισμού του καταθέτη περί αποκτηθέντος διακριτικού χαρακτήρα. 1.3 Ευρωπαϊκά κριτήρια Το άρθρο 7 παράγραφος 1 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα είναι ευρωπαϊκή διάταξη και πρέπει να ερμηνεύεται στη βάση κοινού ευρωπαϊκού προτύπου. Δεν είναι ορθό να εφαρμόζονται διαφορετικά πρότυπα για τον διακριτικό χαρακτήρα, βάσει διαφορετικών εθνικών παραδόσεων, ούτε να εφαρμόζονται διαφορετικά (δηλαδή επιεικέστερα ή αυστηρότερα) πρότυπα σχετικά με την αντίθεση προς τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη ανάλογα με την οικεία χώρα. Ωστόσο, το άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα αποκλείει την καταχώριση αίτησης ακόμη και αν οι λόγοι απαραδέκτου υφίστανται μόνο σε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 5

6 Συνεπώς, για την απόρριψή του, αρκεί το σήμα να είναι περιγραφικό ή να στερείται διακριτικού χαρακτήρα σε μια επίσημη γλώσσα της ΕΕ. Όσον αφορά άλλες γλώσσες, συντρέχει λόγος απαραδέκτου αν το σήμα είναι απορριπτέο, βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1, σε γλώσσα κατανοητή από σημαντικό μέρος του ενδιαφερόμενου κοινού ακόμη και σε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. παράγραφο , «Η βάση αναφοράς» κατωτέρω, και απόφαση της 13/09/2012, T-72/11, «Espetec», σκέψεις 35 και 36). Εάν η αντίρρηση δεν βασίζεται στη σημασιολογική σημασία μιας λέξης, ο λόγος απαραδέκτου υφίσταται συνήθως στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η αντίληψη του σημείου από το ενδιαφερόμενο κοινό, η συναλλακτική πρακτική ή η χρήση των προϊόντων και των υπηρεσιών των οποίων ζητείται η καταχώριση μπορεί να διαφέρει σε μερικά τμήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 1.4 Μη συναφή κριτήρια Οι καταθέτες προβάλλουν συχνά επιχειρήματα τα οποία έχουν ήδη κριθεί αλυσιτελή από τα δικαστήρια. Τα επιχειρήματα αυτά πρέπει να απορρίπτονται και, συγχρόνως, παρατίθενται τα σχετικά αποσπάσματα των εφαρμοστέων αποφάσεων Μη χρησιμοποιηθέν λέξημα Δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι δεν μπορεί να εξακριβωθεί η περιγραφική χρήση του λεξήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση. Η εξέταση της εφαρμογής του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα πρέπει να γίνεται προορατικά (υποθέτοντας ότι το σήμα θα χρησιμοποιηθεί σε σχέση με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τα οποία ζητείται η καταχώριση). Από το γράμμα του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα προκύπτει σαφώς ότι το σήμα «μπορεί να χρησιμεύσει» προς δήλωση χαρακτηριστικών των προϊόντων και των υπηρεσιών» (βλ. απόφαση της 23/10/2003, C-191/01, «Doublemint», σκέψη 33) Ανάγκη τήρησης της διαθεσιμότητας Συχνά διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι άλλοι έμποροι δεν χρειάζονται το λέξημα του οποίου ζητείται η καταχώριση, ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν πιο άμεσες και ευθείες ενδείξεις ή ότι έχουν στη διάθεσή τους συνώνυμα για να περιγράψουν τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά των προϊόντων. Όλα αυτά τα επιχειρήματα πρέπει να απορρίπτονται ως αλυσιτελή. Παρότι συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος που δικαιολογεί το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, σύμφωνα με το οποίο τα περιγραφικά λεξήματα δεν πρέπει να καταχωρίζονται ως σήματα, ώστε να παραμένουν ελεύθερα διαθέσιμα σε όλους τους ανταγωνιστές, το Γραφείο δεν υποχρεούται να καταδείξει ότι υφίσταται παρούσα ή μελλοντική ανάγκη ή συγκεκριμένο συμφέρον τρίτων να χρησιμοποιήσουν το περιγραφικό λέξημα του οποίου ζητείται η καταχώριση (no konkretes Freihaltebedürfnis) (βλ. απόφαση της 04/05/1999, C-108/97, «Chiemsee», σκέψη 35 και απόφαση της 12/02/2004, C-363/99, «Postkantoor», σκέψη 61). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 6

7 Επομένως, δεν έχει σημασία κατά πόσον υφίστανται συνώνυμα ή άλλοι ακόμη πιο συνηθισμένοι τρόποι διατύπωσης της περιγραφικής σημασίας (βλ. απόφαση της 12/02/2004, C-265/00, «Biomild», σκέψη 42) Εν τοις πράγμασι μονοπώλιο Το γεγονός ότι ο καταθέτης είναι το μόνο πρόσωπο το οποίο παρέχει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες για τις οποίες το σήμα είναι περιγραφικό δεν έχει σημασία για την εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή, θα ήταν προσφορότερο για τον καταθέτη να επικαλεστεί τον επίκτητο διακριτικό χαρακτήρα του σήματος Διττή σημασία Πρέπει να κρίνεται απορριπτέο το επιχείρημα που προβάλλουν συχνά οι καταθέτες ότι τα λεξήματα των οποίων ζητείται η καταχώριση έχουν περισσότερες από μία σημασίες, εκ των οποίων μία δεν είναι περιγραφική των προϊόντων/υπηρεσιών. Για το απαράδεκτο βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα αρκεί μία τουλάχιστον από τις ενδεχόμενες σημασίες του λεξήματος να είναι περιγραφική σε σχέση με τα σχετικά προϊόντα και τις σχετικές υπηρεσίες (βλ. απόφαση της 23/10/2003, C-191/01, «Doublemint», σκέψη 32, επικυρωθείσα με την απόφαση της 12/02/2004, C-363/99, «Postkantoor», σκέψη 97). Δεδομένου ότι η εξέταση πρέπει να επικεντρώνεται στα προϊόντα/υπηρεσίες που αφορά η αίτηση, τα επιχειρήματα σχετικά με άλλες ενδεχόμενες σημασίες της λέξης (των λέξεων) που συνθέτουν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση (οι οποίες δεν σχετίζονται με τα οικεία προϊόντα/υπηρεσίες) είναι αλυσιτελή. Ομοίως, όταν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση είναι σύνθετο λεκτικό σήμα, αυτό που έχει σημασία για τους σκοπούς της εξέτασης είναι η τυχόν σημασία η οποία σχετίζεται με το σημείο εξεταζόμενο ως ολότητα και όχι οι ενδεχόμενες σημασίες των επιμέρους στοιχείων του εξεταζόμενες χωριστά (βλ. απόφαση της 08/06/2005, T-315/03, «Rockbass», σκέψη 56). 1.5 Εύρος αντιρρήσεων επί των προϊόντων και των υπηρεσιών Όλοι σχεδόν οι απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου, και ιδίως οι συναφέστεροι λόγοι της έλλειψης διακριτικού χαρακτήρα, περιγραφικού χαρακτήρα, γενικού χαρακτήρα και παραπλανητικού χαρακτήρα, πρέπει να εκτιμώνται σε σχέση με τα πραγματικά προϊόντα και τις υπηρεσίες για τα οποία ζητείται η καταχώριση. Σε περίπτωση διατύπωσης αντιρρήσεως, ο εξεταστής πρέπει να αναφέρει συγκεκριμένα τον λόγο (ή τους λόγους) απαραδέκτου που τυγχάνουν εφαρμογής για το συγκεκριμένο σήμα, σε σχέση με κάθε προϊόν ή υπηρεσία για τα οποία ζητείται η καταχώριση. Αρκεί ένας λόγος απαραδέκτου να εφαρμόζεται σε μία ομοιογενή κατηγορία προϊόντων και/ή υπηρεσιών. Μια ομάδα προϊόντων και/ή υπηρεσιών θεωρούνται ότι αποτελούν ομοιογενή κατηγορία εάν έχουν μεταξύ τους αρκούντως άμεση και συγκεκριμένη σχέση (απόφαση της 02/04/2009, T-118/06, «ULTIMATE FIGHTING CHAMPIONSHIP», σκέψη 28). Όταν ο ίδιος λόγος απαραδέκτου της καταχωρίσεως προβάλλεται για μια κατηγορία ή ομάδα προϊόντων ή υπηρεσιών, δύναται να χρησιμοποιηθεί μια συνολική αιτιολογία για όλα τα σχετικά προϊόντα ή όλες τις σχετικές υπηρεσίες (απόφαση της 15/02/2007, C-239/05, «Kitchen company», σκέψη 38). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 7

8 Όσον αφορά τον περιγραφικό χαρακτήρα, τυχόν διατύπωση αντίρρησης ισχύει όχι μόνον για εκείνα τα προϊόντα/υπηρεσίες για τα οποία το λέξημα ή τα λεξήματα που συνθέτουν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση είναι άμεσα περιγραφικά, αλλά και για την ευρεία κατηγορία η οποία περιέχει (δυνητικά τουλάχιστον) μια αναγνωρίσιμη υποκατηγορία ή συγκεκριμένα προϊόντα/υπηρεσίες για τα οποία το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση είναι άμεσα περιγραφικό. Ελλείποντος κατάλληλου περιορισμού από τον καταθέτη, η αντίρρηση που αφορά τον περιγραφικό χαρακτήρα ασκεί αναγκαστική επιρροή στην ευρεία κατηγορία καθεαυτή. Για παράδειγμα, το σήμα «EUROHEALTH» δεν γίνεται δεκτό για τις «ασφαλίσεις» στο σύνολό τους, και όχι μόνον για τις ασφαλίσεις υγείας (βλ. απόφαση της 07/06/2001, T-359/99, «Eurohealth», σκέψη 33). Αντίρρηση μπορεί επίσης να διατυπωθεί για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που συνδέονται άμεσα με εκείνα για τα οποία υφίσταται η περιγραφική σημασία. Επιπλέον, αν η περιγραφική σημασία συνιστά δραστηριότητα η οποία αφορά τη χρήση περισσότερων προϊόντων ή υπηρεσιών που αναφέρονται χωριστά στον προσδιορισμό, η αντίρρηση διατυπώνεται για όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες (βλ. απόφαση της 20/03/2002, T-355/00, «Tele Aid», για διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες τα οποία συνδέονται με την παροχή βοήθειας σε οδηγούς αυτοκινήτων εξ αποστάσεως ή χρησιμοποιούνται στην εν λόγω παροχή βοήθειας). Η αίτηση μπορεί να αφορά προϊόντα και υπηρεσίες τα οποία χαρακτηρίζονται παρεπόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, υπό την έννοια ότι προορίζονται να χρησιμοποιηθούν με τα κύρια προϊόντα ή τις υπηρεσίες ή να υποστηρίξουν τη χρήση αυτών. Συνήθως, αυτό αφορά το χαρτί και τα εγχειρίδια χρήστη για τα προϊόντα στα οποία αφορούν ή τα οποία συσκευάζονται σε αυτά, διαφημίσεις ή επισκευές. Στις περιπτώσεις αυτές, τα παρεπόμενα προϊόντα προορίζονται εξ ορισμού να χρησιμοποιηθούν και να πωληθούν μαζί με το κύριο προϊόν (π.χ. οχήματα και εγχειρίδια χρήστη). Επομένως, αν το κοινοτικό σήμα θεωρηθεί περιγραφικό για τα κύρια προϊόντα, είναι αυτονόητο ότι θα είναι επίσης περιγραφικό για τα παρεπόμενα προϊόντα τα οποία συνδέονται τόσο στενά με το κύριο προϊόν. 1.6 Χρόνος διατύπωσης της αντίρρησης Οι αντιρρήσεις πρέπει να διατυπώνονται το συντομότερο δυνατόν και με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις, το Γραφείο κινεί εκ νέου αυτεπαγγέλτως τη διαδικασία εξέτασης, αν το σήμα έγινε δεκτό σαφώς εκ παραδρομής ή εάν, σύμφωνα με νέα νομολογία, τυγχάνουν εφαρμογής τα δικαστικά πορίσματα για ένα σήμα το οποίο είχε γίνει προηγουμένως δεκτό (απόφαση της 08/07/2004, T-289/02, «Telepharmacy Solutions»). Στην περίπτωση αιτήσεων κοινοτικού σήματος, αυτό μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε πριν από την καταχώριση, δηλαδή ακόμη και μετά τη δημοσίευση. Στην περίπτωση διεθνών καταχωρίσεων με επέκταση της προστασίας στην ΕΕ, αυτό μπορεί να συμβεί ενόσω δεν έχει ακόμη ξεκινήσει η προθεσμία ανακοπής (έξι μήνες από την εκ νέου δημοσίευση) (κανόνας 112 παράγραφος 5 του κανονισμού περί της εφαρμογής του βασικού κανονισμού για το κοινοτικό σήμα), ενώ κάθε δήλωση προσωρινού καθεστώτος προηγουμένως αποσταλείσα ανακαλείται. Το Γραφείο μπορεί επίσης να κινήσει εκ νέου τη διαδικασία εξέτασης κατόπιν παρατηρήσεων τρίτων (άρθρο 40 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 8

9 1.7 Δηλώσεις περί μη επίκλησης αποκλειστικού δικαιώματος Το άρθρο 37 παράγραφος 2 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα παρέχει τη δυνατότητα στον εξεταστή να ζητήσει από τον καταθέτη, ως προϋπόθεση της καταχώρισης, να δηλώσει ότι δεν θα επικαλεστεί αποκλειστικό δικαίωμα για στοιχείο του σήματος το οποίο στερείται διακριτικού χαρακτήρα. Στην πράξη, οι εξεταστές δεν καταφεύγουν γενικά στην εν λόγω διάταξη. Εφόσον κριθεί ότι ένα σήμα δεν έχει αποκλειστικά περιγραφικό χαρακτήρα και ότι δεν στερείται διακριτικού χαρακτήρα, γενικά θα γίνει δεκτό χωρίς δήλωση περί μη επίκλησης αποκλειστικού δικαιώματος (παραίτηση). Κατά κανόνα, μια τέτοια δήλωση δεν συνεπάγεται ότι μπορεί να θεραπευθεί οιοσδήποτε απόλυτος λόγος απαραδέκτου. Εάν ένα σήμα αποτελείται από συνδυασμό στοιχείων καθένα εκ των οποίων στερείται από μόνο του σαφώς διακριτικού χαρακτήρα, δεν απαιτείται δήλωση περί μη επίκλησης αποκλειστικού δικαιώματος για τα επιμέρους στοιχεία. Για παράδειγμα, εάν ένα περιοδικό έχει ως σήμα «Alicante Local and International News», δεν απαιτείται τέτοια δήλωση για τα επιμέρους στοιχεία του σήματος. Εάν η δήλωση περί μη επίκλησης αποκλειστικού δικαιώματος του καταθέτη δεν θεραπεύσει τον λόγο απαραδέκτου της καταχώρισης ή ο καταθέτης δεν αποδεχθεί την προϋπόθεση αυτή, η αίτηση πρέπει να απορριφθεί στον αναγκαίο βαθμό. Εάν ο καταθέτης περιέλαβε στην αίτησή του δήλωση περί μη επίκλησης στοιχείου το οποίο στερείται διακριτικού χαρακτήρα, η δήλωση πρέπει να διατηρηθεί ακόμη και εάν ο εξεταστής δεν τη θεωρεί αναγκαία. Οι δηλώσεις περί μη επίκλησης στοιχείων που έχουν διακριτικό χαρακτήρα δεν πρέπει να γίνονται δεκτές από τον εξεταστή, καθώς συνεπάγονται ένα σήμα με ασαφές εύρος προστασίας. 1.8 Σχέση μεταξύ των διάφορων λόγων απαραδέκτου Η διατύπωση αντίρρησης και κάθε επακόλουθη απόρριψη περιλαμβάνει όλους τους συναφείς λόγους απαραδέκτου. Κάθε λόγος απαραδέκτου πρέπει να αιτιολογείται χωριστά. Ειδικότερα, για την αποφυγή σύγχυσης ως προς το ζήτημα αν η απόρριψη βασίζεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα ή σε αμφότερα, καθένας από τους λόγους απαραδέκτου πρέπει να περιγράφεται υπό χωριστή κεφαλίδα. Εάν ο καταθέτης τροποποιήσει τον κατάλογο των προϊόντων και των υπηρεσιών κατά τρόπο ώστε να προκύπτει νέος λόγος απαραδέκτου, πρέπει να γίνεται επίκληση του λόγου αυτού. Αυτό μπορεί να συμβεί, για παράδειγμα, εάν ο καταθέτης περιορίσει τον κατάλογο των προϊόντων και των υπηρεσιών για τα οποία ζητείται η καταχώριση κατά τρόπο ώστε το σήμα να καθίσταται παραπλανητικό. Εάν διατυπώνονται περισσότεροι λόγοι απαραδέκτου, ο καταθέτης πρέπει να τους θεραπεύσει στο σύνολό τους, καθώς η απόρριψη μπορεί να βασίζεται σε έναν μόνο λόγο απαραδέκτου (απόφαση της 19/09/2002, C 104/00 P, «Companyline», σκέψη 28). Στις ακόλουθες παραγράφους των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών θα εξεταστεί κάθε επιμέρους υποπερίπτωση του άρθρου 7 παράγραφος 1 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα με αλφαβητική σειρά, ξεκινώντας από το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα και καταλήγοντας στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ια). Θα ακολουθήσει μια παράγραφος σχετικά με τον αποκτηθέντα διακριτικό χαρακτήρα βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 3 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, καθώς και μια τελική παράγραφος για τα συλλογικά σήματα. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 9

10 2 Απόλυτοι λόγοι (άρθρο 7 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) 2.1 Γραφική παράσταση (άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γενικές παρατηρήσεις Η συγκεκριμένη παράγραφος αντικατοπτρίζει την υποχρέωση του ΓΕΕΑ να απορρίπτει σημεία τα οποία δεν πληρούν τους όρους του άρθρου 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, μπορεί να αποτελέσει κοινοτικό σήμα οποιοδήποτε σημείο επιδεκτικό γραφικής παράστασης, ιδίως λέξεις, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων των προσώπων, σχέδια, γράμματα, αριθμοί, το σχήμα προϊόντος ή της συσκευασίας του, υπό την προϋπόθεση ότι τα σημεία αυτά είναι ικανά, από τη φύση τους, να διακρίνουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες άλλων επιχειρήσεων. Επομένως, το άρθρο 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα θέτει δύο προϋποθέσεις: το σημείο πρέπει να είναι α) επιδεκτικό γραφικής παράστασης και β) ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες άλλων επιχειρήσεων. Η απαίτηση της γραφικής παράστασης έχει ως λειτουργία να προσδιορίζει το ίδιο το σήμα, ώστε να καθορίζεται το ακριβές αντικείμενο της προστασίας που παρέχει το καταχωρισμένο σήμα στον δικαιούχο. Η νομολογία έχει καθορίσει σαφώς ότι με τη γραφική παράσταση, κατά την έννοια του άρθρου 2 της οδηγίας περί σημάτων, το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα απόδοσης του σημείου κατά τρόπο ώστε αυτό να μπορεί να γίνεται αντιληπτό δια της οράσεως, ειδικότερα με σχήματα, γραμμές ή χαρακτήρες, και ότι η γραφική παράσταση πρέπει να είναι σαφής, ακριβής, αφ εαυτής πλήρης, ευχερώς προσιτή, αντιληπτή, διαρκής και αντικειμενική (απόφαση της 12/12/2002, C-273/00, «Sieckmann», σκέψεις 46 έως 55, και απόφαση της 06/05/2003, C-104/01, «Libertel», σκέψεις 28 και 29). Με άλλα λόγια, σημείο το οποίο δεν είναι επιδεκτικό γραφικής παράστασης δεν γίνεται δεκτό για καταχώριση ως κοινοτικό σήμα βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Το Δικαστήριο τονίζει περαιτέρω ότι ένα σημείο πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαρκούς και βεβαίας αντιλήψεως που να εγγυάται την πρωταρχική λειτουργία του εν λόγω σήματος. Η γραφική παράσταση έχει ακριβώς ως αντικείμενο την εξάλειψη κάθε στοιχείου υποκειμενικότητας κατά τη διαδικασία προσδιορισμού και αντιλήψεως του σημείου. Κατά συνέπεια, το μέσο της γραφικής παράστασης πρέπει να μην επιδέχεται αμφισημία και να είναι αντικειμενικό. Εάν το σημείο, ως εκ της φύσης του, δεν είναι επιδεκτικό γραφικής παράστασης, η περιγραφή μπορεί να αρκεί, εφόσον είναι σαφής, ακριβής, αφ εαυτής πλήρης, ευχερώς προσιτή, αντιληπτή, διαρκής και αντικειμενική. Επομένως, ηχητικά σήματα μπορούν να καταχωρισθούν βάσει περιγραφής, ενώ οσμές δεν μπορούν να καταχωρισθούν (βλ. κατωτέρω). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 10

11 2.1.2 Παραδείγματα απορριφθεισών ή αποδεχθεισών αιτήσεων σήματος βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) Ο κατάλογος των παραδειγμάτων που παρατίθενται κατωτέρω δεν είναι εξαντλητικός Οσμή / οσφρητικά σήματα Επί του παρόντος δεν υπάρχει τρόπος γραφικής παράστασης οσμών με ικανοποιητικό τρόπο. Όσον αφορά έναν χημικό τύπο, λίγα πρόσωπα θα αναγνώριζαν στον τύπο αυτό την οσμή για την οποία πρόκειται. Επιπλέον, η κατάθεση δείγματος οσμής δεν συνιστά γραφική παράσταση για τους σκοπούς του άρθρου 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, καθώς ένα δείγμα οσμής δεν είναι επαρκώς σταθερό και διαρκές. Με άλλα λόγια, οι απαιτήσεις της γραφικής παράστασης δεν πληρούνται μέσω χημικού τύπου, μέσω περιγραφής διά γραπτών λέξεων, μέσω της κατάθεσης δείγματος οσμής ή με τον συνδυασμό των στοιχείων αυτών (βλ. απόφαση της 12/12/2002, C-273/00, «Sieckmann», σκέψεις 69 έως 73). Έως σήμερα δεν υφίσταται μια γενικώς αποδεκτή διεθνής κατάταξη των οσμών, η οποία θα καθιστούσε δυνατό, όπως συμβαίνει με τους διεθνείς κωδικούς χρωμάτων ή μουσικής σημειογραφίας, τον αντικειμενικό και ακριβή προσδιορισμό ενός οσφρητικού σημείου βάσει της απονομής σε κάθε οσμή μιας ακριβούς και ιδιαίτερης ονομασίας ή κωδικού (απόφαση της 27/10/2005, T-305/04, «Smell of ripe strawberries», σκέψη 34). Μολονότι, όπως προκύπτει από την προαναφερθείσα απόφαση «Sieckmann», μια περιγραφή δεν μπορεί να αποτελεί τη γραφική παράσταση ενός οσφρητικού σημείου που είναι δυνατό να περιγραφεί με πλείονες διαφορετικούς τρόπους, εντούτοις δεν μπορεί να αποκλεισθεί η πιθανότητα ένα οσφρητικό σημείο να μπορεί ενδεχομένως να αποτελέσει αντικείμενο περιγραφής που να πληροί όλους τους όρους του άρθρου 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί από τη νομολογία (απόφαση της 27/10/2005, T-305/04, «Smell of ripe strawberries», σκέψη 28). Στην ως άνω αναφερόμενη υπόθεση ούτε η γραφική παράσταση (μια κόκκινη φράουλα) ούτε η περιγραφή με λέξεις («οσμή ώριμης φράουλας») θεωρήθηκαν ότι πληρούν τις τεθείσες προϋποθέσεις. Η οσμή της φράουλας διαφέρει από ποικιλία σε ποικιλία και η περιγραφή «οσμή ώριμης φράουλας» μπορεί να παραπέμπει σε διάφορες ποικιλίες και, επομένως, σε περισσότερες διαφορετικές οσμές. Θεωρήθηκε ότι η περιγραφή δεν ήταν ούτε μονοσήμαντη ούτε ακριβής και δεν μπορούσε να αποκλείσει την πιθανότητα να παρεισφρήσουν υποκειμενικά στοιχεία κατά τη διαδικασία προσδιορισμού και αντίληψης του προς καταχώριση σημείου. Ομοίως, η εικόνα μιας φράουλας αναπαριστά απλώς τον καρπό που αναδίδει οσμή θεωρητικώς ταυτόσημη με το οικείο οσφρητικό σημείο και όχι την οσμή της οποίας ζητείται η καταχώριση και, επομένως, δεν συνιστά γραφική παράσταση του οσφρητικού σημείου Γευστικά σήματα Τα επιχειρήματα που αναφέρονται στην παράγραφο ανωτέρω ισχύουν με παρόμοιο τρόπο για τα γευστικά σήματα (βλ. απόφαση της 04/08/2003, R 120/ «The taste of artificial strawberry flavour»). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 11

12 Ηχητικά σήματα Εάν ένα ηχητικό σημείο αποτελείται από μουσική, το Γραφείο δέχεται μόνον παραδοσιακή μουσική σημειογραφία ως γραφική παράσταση του ήχου του οποίου ζητείται η καταχώριση (σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζονται στην απόφαση της 27/11/2003, C-283/01, «Shield Mark»). Ωστόσο, εάν το σήμα αποτελείται από μη μουσικό ήχο, γραφική παράσταση η οποία συνίσταται σε παλμογράφημα ή φασματογράφημα είναι αποδεκτή, εφόσον συνοδεύεται από το αντίστοιχο ηχητικό αρχείο το οποίο κατατίθεται ηλεκτρονικά (βλ. απόφαση EX-05-3 του προέδρου, της 10/10/2005) Κινητικά σήματα Τα κινητικά σήματα πρέπει επίσης να πληρούν τις απαιτήσεις που αφορούν τη γραφική παράσταση. Στην απόφασή της 23/09/2010, R 443/ «RED LIQUID FLOWING IN SEQUENCE OF STILLS (MOVEMENT MARK), το δεύτερο τμήμα προσφυγών ανέφερε ότι σε περιπτώσεις στις οποίες ένα σημείο καθορίζεται τόσο από γραφική παράσταση όσο και από κειμενική περιγραφή, προκειμένου η παράσταση να είναι, μεταξύ άλλων, σαφής, ακριβής, αντιληπτή και αντικειμενική, η περιγραφή πρέπει να συμπίπτει με τα όσα φαίνονται στη γραφική παράσταση. Στην προκειμένη περίπτωση, ο εξεταστής έκρινε ότι οι σταθερές εικόνες που παρέχονται στην παράσταση, σε συνδυασμό με την περιγραφή, δεν υποδεικνύουν σαφώς την κίνηση, ιδίως επειδή δεν είναι επαρκώς σαφής η πρόοδος στην κίνηση μεταξύ των διαφορετικών σταθερών εικόνων: Ωστόσο, το δεύτερο τμήμα προσφυγών έκρινε συναφώς ότι η γραφική παράσταση και η λεκτική περιγραφή του σημείου είναι απολύτως συμβατές και συμπληρωματικές. Ο καταθέτης είχε προμηθεύσει επαρκή αριθμό σταθερών εικόνων για τη σαφή παράσταση της ροής της κίνησης, μαζί με ακριβή και λεπτομερή κειμενική περιγραφή της προόδου, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αμφιβολίες ως προς την έννοια του κινητικού σήματος. Σύμφωνα με τα κριτήρια που θέσπισε το δεύτερο τμήμα προσφυγών, η καταχώριση ενός κινητικού σήματος μπορεί να απορριφθεί βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα μόνον όταν ένα «εύλογα παρατηρητικό πρόσωπο πρέπει να καταβάλει ιδιαίτερα υψηλή πνευματική προσπάθεια για να αντιληφθεί ποιο είναι το κινητικό σήμα». Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 12

13 Δεν έχει θεσπιστεί όριο και ο αριθμός των σταθερών εικόνων εξαρτάται από την οικεία κίνηση, εφόσον πληρούν τις τυπικές προϋποθέσεις. Όσον αφορά την περιγραφή του σήματος, το περιεχόμενό του πρέπει να είναι ακριβές και προσαρμοσμένο στη συνεκτικότητα και στην πολυπλοκότητα της κίνησης ώστε να περιγράφει το σημείο ορθά και αποτελεσματικά Συνδυασμός δύο ή περισσότερων χρωμάτων χωρίς μορφή και σχήμα «με οποιονδήποτε τρόπο» Ο συνδυασμός δύο ή περισσότερων χρωμάτων χωρίς μορφή και σχήμα με οποιονδήποτε τρόπο δεν πληροί τις απαιτήσεις που διατυπώνονται στις αποφάσεις που εκδόθηκαν στις υποθέσεις «Sieckmann» και «Libertel» σχετικά με τη σαφήνεια και τη σταθερότητα μιας γραφικής παράστασης, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση προκειμένου να χαρακτηρισθεί ως σήμα (βλ. επίσης απόφαση της 27/07/2004, R 730/2001-4, «YELLOW/BLUE/RED»). Η απλή παράθεση δύο ή περισσοτέρων χρωμάτων χωρίς σχήμα ούτε περίγραμμα ή η μνεία δύο ή περισσοτέρων χρωμάτων «υπό όλες τις δυνατές μορφές» δεν εμφανίζει τα στοιχεία της ακρίβειας και της σταθερότητας που απαιτεί το άρθρο 4 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (απόφαση της 24/06/2004, C-49/02, «Colours blue and yellow», σκέψη 34). Επιπλέον, οι παραστάσεις αυτού του είδους θα επέτρεπαν πολυάριθμους διαφορετικούς συνδυασμούς που δεν θα έδιναν τη δυνατότητα στον καταναλωτή να αναγνωρίσει και να απομνημονεύσει έναν συγκεκριμένο συνδυασμό τον οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να επαναλάβει με βεβαιότητα κάποια αγορά ούτε θα επέτρεπαν στις αρμόδιες αρχές και στους επιχειρηματίες να γνωρίζουν την έκταση των προστατευομένων δικαιωμάτων του δικαιούχου του σήματος. Στο πλαίσιο αυτό, μια γραφική παράσταση δύο ή περισσοτέρων χρωμάτων που παρουσιάζονται αφηρημένα και χωρίς περίγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει μια συστηματική διευθέτηση που συνδέει τα οικεία χρώματα κατά τρόπο εκ των προτέρων προσδιορισμένο και σταθερό (απόφαση της 14/06/2012, T-293/10, «Colour per se», σκέψη 50) Αμφίσημες και αντιφατικές περιγραφές μη συνεκτικές με τη φύση του σημείου Η αμφίσημη και αντιφατική περιγραφή δεν γίνεται αποδεκτή. Επιπλέον, η περιγραφή πρέπει να είναι συνεκτική με τη φύση του σημείου. Στην απόφαση της 14/06/2012, T-293/10, «SEVEN SQUARES OF DIFFERENT COLOURS», το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι η περιγραφή του σήματος («έξι επιφάνειες γεωμετρικά διευθετημένες σε τρία ζεύγη παράλληλων επιφανειών, όπου το κάθε ζεύγος είναι διευθετημένο κάθετα στα άλλα δύο ζεύγη και χαρακτηρίζεται από i) διαφορετικά χρώματα ανά δύο διπλανές επιφάνειες και ii) δικτυωτή δομή σε κάθε μία από τις επιφάνειες η οποία διαμορφώνεται από μαύρα άκρα που διαιρούν την επιφάνεια σε εννέα ισομεγέθη τμήματα») ήταν υπερβολικά δυσχερής στην κατανόηση: Ένα σημείο το οποίο ορίζεται κατ αυτόν τον τρόπο δεν είναι χρώμα ως σήμα καθ εαυτού αλλά τρισδιάστατο σήμα, ή σήμα απεικόνισης, το οποίο αντιστοιχεί στην εξωτερική εμφάνιση ενός συγκεκριμένου αντικειμένου με συγκεκριμένη μορφή, ενός κύβου καλυμμένου με τετράγωνα με μια συγκεκριμένη διευθέτηση χρωμάτων. Ακόμη Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 13

14 και εάν η περιγραφή ήταν σαφής και ευχερώς αντιληπτή το οποίο δεν ίσχυε εν προκειμένω θα περιείχε σε κάθε περίπτωση εγγενή αντίφαση όσον αφορά την αληθινή φύση του σημείου (σκέψεις 64 και 66) Σχέση με άλλες διατάξεις του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα Όταν το σήμα δεν μπορεί να καταχωριστεί βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, παρέλκει η εξέταση του σήματος ως προς τους λοιπούς ενδεχόμενους λόγους απαραδέκτου, όπως το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) ή το άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα. Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 3 του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, οι απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα δεν θεραπεύονται με την απόκτηση διακριτικού χαρακτήρα ως αποτέλεσμα της χρήσης του σήματος. 2.2 Διακριτικός χαρακτήρας (άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα) Γενικές παρατηρήσεις Κατά πάγια νομολογία, ο διακριτικός χαρακτήρας ενός σήματος κατά την έννοια του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα σημαίνει ότι το σήμα αυτό καθιστά δυνατή την αναγνώριση του προϊόντος για το οποίο ζητείται η καταχώριση του σήματος ως προερχόμενου από μια συγκεκριμένη επιχείρηση και, ως εκ τούτου, καθιστά δυνατή τη διάκριση του προϊόντος αυτού από αυτά άλλων επιχειρήσεων (απόφαση της 29/04/2001, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-468/01 P έως C-472/01 P, σκέψη 32 απόφαση της 21/10/2004, C-64/02 P, σκέψη 42 απόφαση της 08/05/2008, C-304/06 P, σκέψη 66 Audi κατά ΓΕΕΑ, σκέψη 33). Σύμφωνα με την πάγια νομολογία, ο διακριτικός χαρακτήρας πρέπει να εκτιμάται σε σχέση αφενός με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τα οποία ζητείται η καταχώριση του σήματος και, αφετέρου, με την αντίληψη που σχηματίζει το ενδιαφερόμενο κοινό για το συγκεκριμένο σημείο (απόφαση της 29/04/2001, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-468/01 P έως C-472/01 P, σκέψη 33 απόφαση της 08/05/2008, C-304/06 P, σκέψη 67 και Audi κατά ΓΕΕΑ, σκέψη 34) (απόφαση της 14/06/2012, T-293/10, «Colour per se» απόφαση της 12/07/2012, C-311/11 P, «Wir machen das Besondere einfach», σκέψη 23). Παρότι γίνεται γενικά δεκτό ότι ένα ελάχιστο όριο διακριτικού χαρακτήρα αρκεί, πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι, προκειμένου να έχει διακριτικό χαρακτήρα ως κοινοτικό σήμα, το σήμα πρέπει να έχει διακριτικό χαρακτήρα στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τη νομολογία των Ευρωπαϊκών δικαστηρίων, ένα λεκτικό σήμα που είναι περιγραφικό των χαρακτηριστικών των προϊόντων ή των υπηρεσιών, κατά την έννοια του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα στερείται, ως εκ τούτου, οπωσδήποτε διακριτικού χαρακτήρα όσον αφορά τα ίδια αυτά προϊόντα ή υπηρεσίες, και κατά την έννοια του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (βλ. απόφαση της 12/06/2007, T-190/05, «TWIST & POUR», σκέψη 39). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 14

15 Στο ίδιο πνεύμα, παρότι ένα συγκεκριμένο λέξημα ενδέχεται να μην είναι σαφώς περιγραφικό σε σχέση με τα οικεία προϊόντα και τις υπηρεσίες, σε βαθμό που να μην μπορεί να διατυπωθεί αντίρρηση βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, εξακολουθεί να μην μπορεί να γίνει δεκτό, βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, για τον λόγο ότι θα γίνει αντιληπτό από το ενδιαφερόμενο κοινό ως λέξημα που παρέχει μόνον πληροφορίες σχετικά με τη φύση των οικείων προϊόντων και/ή υπηρεσιών χωρίς να δηλώνει την προέλευσή τους. Αυτό συνέβη με το λέξημα «medi», το οποίο θεωρήθηκε ότι παρέχει απλώς πληροφορίες στο ενδιαφερόμενο κοινό σχετικά με τον ιατρικό ή θεραπευτικό σκοπό των προϊόντων ή με τη γενική αναφορά τους στον ιατρικό κλάδο (απόφαση της 12/07/2012, T-470/09, «Medi», σκέψη 22). Αντίρρηση δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα μπορεί επίσης να διατυπωθεί στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες η χρησιμοποιηθείσα λεξικολογική δομή, παρότι δεν είναι ορθή από γραμματική άποψη, μπορεί να θεωρηθεί συνηθισμένη στη γλώσσα της διαφήμισης και στο συγκεκριμένο εμπορικό πλαίσιο. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του συνδυασμού «ECO PRO», όπου το εγκωμιαστικό στοιχείο PRO τοποθετήθηκε μετά το περιγραφικό στοιχείο ECO, το οποίο μπορεί να γίνει αντιληπτό από το ενδιαφερόμενο κοινό ως ένδειξη ότι τα προσδιοριζόμενα προϊόντα προορίζονται για «οικολόγους επαγγελματίες» ή είναι «οικολογικά» (απόφαση της 25/04/2013, T-145/12, «ECO PRO», σκέψεις 29 έως 32) Λεκτικά στοιχεία Οι λέξεις δεν έχουν διακριτικό χαρακτήρα ούτε μπορούν να προσδώσουν διακριτικό χαρακτήρα σε ένα σύνθετο σημείο, εάν χρησιμοποιούνται τόσο συχνά ώστε να έχουν απολέσει κάθε ικανότητα διάκρισης προϊόντων και υπηρεσιών. Τα ακόλουθα λεξήματα, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία τα οποία δεν επιδέχονται καταχώριση, δεν μπορούν να καταχωριστούν βάσει της παρούσας διάταξης. Λεξήματα τα οποία υποδηλώνουν απλώς μια συγκεκριμένη θετική ή ελκυστική ιδιότητα ή λειτουργία των προϊόντων και των υπηρεσιών πρέπει να απορρίπτονται εάν ζητείται η καταχώρισή τους είτε αυτοτελώς είτε σε συνδυασμό με περιγραφικά λεξήματα: ECO ως δηλωτικό του «οικολογικός» (απόφαση της 24/04/2012, T-328/11, «EcoPerfect», σκέψη 25, και απόφαση της 15/01/2013, T-625/11, «ecodoor» σκέψη 21) MEDI ως αναφορά στο «ιατρικός» (απόφαση της 12/07/2012, T-470/09, «medi») MULTI ως αναφορά σε «πολύ, πολλά, περισσότερα του ενός» (απόφαση της 21/07/1999, R 99/ «MULTI 2 n 1», απόφαση της 17/11/2005, R 904/ «MULTI») MINI ως δηλωτικό του «πολύ μικρό» ή «μικροσκοπικό» (απόφαση της 17/12/1999, R 62/ «MINIRISC») Premium/PREMIUM ως αναφορά σε «βέλτιστη ποιότητα» (απόφαση της 22/05/2012, T-60/11, σκέψεις 46 έως 49, 56 και 58 και απόφαση της 17/01/2013, συνεκδικασθείσες υποθέσεις T-582/11 και T-583/11, «PREMIUM L», «PREMIUM XL», σκέψη 26) Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 15

16 PLUS ως δηλωτικό του «πρόσθετος, επιπλέον, ανώτερης ποιότητας, εξαιρετικός στο είδος του» (απόφαση της 15/12/1999, R 329/ «PLATINUM PLUS») ULTRA ( 1 ) ως δηλωτικό του «εξαιρετικά» (απόφαση της 09/12/2002, R 333/ «ULTRAFLEX») UNIVERSAL ως αναφορά σε προϊόντα κατάλληλα για γενική ή καθολική χρήση (απόφαση της 02/05/2012, T-435/11, «UniversalPHOLED», σκέψεις 22 και 28). Καταλήξεις τομέων ανώτατου επιπέδου, όπως «.com», υποδεικνύουν μόνον τον τόπο στον οποίο μπορεί κανείς να βρει τις πληροφορίες στο διαδίκτυο και, επομένως, δεν καθιστούν εφικτή την καταχώριση ενός περιγραφικού σήματος ή ενός σήματος μη αποδεκτού προς καταχώριση για άλλον λόγο. Επομένως, το δεν μπορεί να γίνει δεκτό για εμπορικές εκτυπώσεις όπως και το λέξημα «books» αυτοτελώς. Αυτό επιβεβαίωσε το Γενικό Δικαστήριο στην απόφασή του της 21/11/2012, T-338/11, «photos.com», σκέψη 22, στην οποία επισημαίνεται ότι το στοιχείο «.com» είναι ένα τεχνικό και γενικό στοιχείο του οποίου η χρήση απαιτείται στη συνήθη δομή της διεύθυνσης ενός εμπορικού διαδικτυακού τόπου. Επιπλέον, μπορεί να υποδεικνύει επίσης ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που καλύπτει η αίτηση του σήματος μπορούν να αποκτηθούν ή να προβληθούν σε ηλεκτρονική μορφή ή σχετίζονται με το διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, ομοίως, το εν λόγω στοιχείο πρέπει να θεωρηθεί ότι στερείται διακριτικού χαρακτήρα σε σχέση με τα οικεία προϊόντα ή τις υπηρεσίες. Συντομογραφίες της νομικής μορφής μιας εταιρείας, όπως Ltd., GmbH, δεν μπορούν να προσδώσουν διακριτικό χαρακτήρα σε ένα σημείο. Ομοίως, λεξήματα τα οποία δηλώνουν ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες παρέχονται από ομάδα προσώπων δεν μπορούν να καταχωρισθούν, όπως «εταιρεία, άνθρωποι» (για εκμεταλλεύσεις) ή «σύλλογος». Για παράδειγμα, το σημείο «Kitchen Company» δεν μπορεί να καταχωριστεί για κουζίνες. Αυτό δεν ισχύει εάν το σημείο ως ολότητα δεν παραπέμπει απλώς στα προϊόντα και στις υπηρεσίες με αφηρημένο τρόπο, αλλά δημιουργεί τη συνολική εντύπωση μιας χωριστής, αναγνωρίσιμης οντότητας. Παραδείγματα: τα σημεία «Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals», «International Trade Mark Association» μπορούν να καταχωριστούν. Τα ονόματα μεμονωμένων προσώπων έχουν διακριτικό χαρακτήρα, ανεξάρτητα από τη συχνότητα του ονόματος, ακόμη και στην περίπτωση των πιο διαδεδομένων επωνύμων, όπως Smith ή García (βλ. απόφαση της 16/09/2004, C-404/02, «Nichols», σκέψεις 26 και 30). Το ίδιο ισχύει για τα ονόματα εξεχόντων προσώπων, συμπεριλαμβανομένων αρχηγών κρατών Τίτλοι βιβλίων Σήματα τα οποία συνίστανται μόνον στον τίτλο μιας γνωστής ιστορίας ή ενός βιβλίου ενδέχεται να μην έχουν διακριτικό χαρακτήρα βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) σε σχέση με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που μπορεί να έχουν ως αντικείμενο τη συγκεκριμένη ιστορία. Αυτό συμβαίνει επειδή ορισμένες ιστορίες (ή οι τίτλοι τους) έχουν καθιερωθεί εδώ και πολύ καιρό, είναι πολύ γνωστές, αποτελούν πλέον μέρος της γλώσσας και δεν είναι δυνατόν να τους αποδοθεί οποιαδήποτε σημασία διαφορετική από εκείνη της συγκεκριμένης ιστορίας. 1 Τροποποιήθηκε στις 23/06/2010. Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 16

17 Για παράδειγμα, τα «Peter Pan», «Cinderella» ή «The Iliad» μπορούν κάλλιστα να είναι σήματα με διακριτικό χαρακτήρα για (π.χ.) βαφές, ρούχα ή μολύβια. Ωστόσο, δεν μπορούν να έχουν διακριτικό χαρακτήρα σε σχέση (π.χ.) με βιβλία ή ταινίες, επειδή οι καταναλωτές θα σκεφτούν απλούστατα ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα αναφέρονται στην ιστορία του Πίτερ Παν ή της Σταχτοπούτας, καθώς αυτή είναι η μόνη σημασία των οικείων λεξημάτων. Αντιρρήσεις πρέπει να διατυπώνονται μόνον στις περιπτώσεις στις οποίες ο εν λόγω τίτλος χαίρει τέτοιας φήμης ώστε να είναι πραγματικά γνωστός στον ενδιαφερόμενο καταναλωτή, και όταν το σήμα μπορεί να γίνει αντιληπτό στο πλαίσιο των προϊόντων/υπηρεσιών ως πρωτίστως δηλωτικό του τίτλου μιας γνωστής ιστορίας ή ενός γνωστού βιβλίου. Συναφώς, η διαπίστωση έλλειψης διακριτικού χαρακτήρα είναι πιθανότερη εάν μπορεί να καταδειχθεί ότι έχει κυκλοφορήσει μεγάλος αριθμός δημοσιευμένων εκδοχών της ιστορίας και/ή εάν υπήρξαν πολλές τηλεοπτικές, θεατρικές και κινηματογραφικές προσαρμογές, απευθυνόμενες σε ευρύ κοινό. Ανάλογα με τη φύση του οικείου σήματος, μπορεί να διατυπωθεί αντίρρηση σε ό,τι έχει σχέση με εμπορικές εκτυπώσεις, ταινίες, ηχογραφήσεις, θεατρικά έργα και παραστάσεις (ο κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός) Χρώματα Στην παρούσα παράγραφο εξετάζονται μεμονωμένα χρώματα ή συνδυασμοί χρωμάτων («χρώμα καθ εαυτού»). Εάν ζητείται η καταχώριση χρωμάτων ή συνδυασμών χρωμάτων, το πρόσφορο κριτήριο εξέτασης είναι κατά πόσον έχουν διακριτικό χαρακτήρα εάν εφαρμοστούν στα προϊόντα ή στη συσκευασία τους ή εάν χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών. Η απουσία διακριτικού χαρακτήρα είναι επαρκής λόγος για την απόρριψη του σήματος σε οποιαδήποτε από τις ως άνω καταστάσεις. Για τους συνδυασμούς χρωμάτων, η εξέταση του διακριτικού χαρακτήρα πρέπει να βασίζεται στην παραδοχή ότι ο συνδυασμός χρωμάτων, όπως κατατίθεται, εμφανίζεται στα προϊόντα ή στη συσκευασία τους ή σε διαφημίσεις ή σε προωθητικό υλικό για τις υπηρεσίες Μεμονωμένα χρώματα Όπως επιβεβαίωσε το Δικαστήριο, οι καταναλωτές δεν έχουν τη συνήθεια να συνάγουν την καταγωγή των προϊόντων βασιζόμενοι στο χρώμα τους ή στο χρώμα της συσκευασίας τους, ελλείψει οποιουδήποτε γραφήματος ή κειμένου, καθόσον αυτό καθαυτό ένα χρώμα, στις τωρινές εμπορικές χρήσεις, καταρχήν δεν χρησιμοποιείται ως μέσο προσδιορισμού (απόφαση της 06/05/2003, C-104/01, «Libertel»). Ένα χρώμα δεν είναι εκ φύσεώς του ικανό να χαρακτηρίζει τα προϊόντα κάποιας επιχείρησης (σκέψη 65). Επομένως, τα μεμονωμένα χρώματα δεν προσδίδουν διακριτικό χαρακτήρα σε κανένα προϊόν ή υπηρεσία, παρά μόνον σε πολύ ειδικές περιστάσεις. Αυτές οι πολύ ειδικές περιστάσεις απαιτούν να αποδείξει ο καταθέτης ότι το σήμα είναι απολύτως ασύνηθες ή εντυπωσιακό σε σχέση με τα συγκεκριμένα προϊόντα. Οι περιπτώσεις αυτές θα είναι εξαιρετικά σπάνιες, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της χρήσης του μαύρου χρώματος για γάλα. Δεν είναι απαραίτητο για την απόρριψη να συντρέχει ένας από τους παράγοντες που απαριθμούνται στην παράγραφο κατωτέρω, εντούτοις, η συνδρομή ενός εκ των λόγων αυτών, πρέπει να Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 17

18 χρησιμοποιηθεί ως επιπρόσθετο επιχείρημα για την υποστήριξη της απόρριψης. Εάν διαπιστωθεί ότι το μεμονωμένο χρώμα χρησιμοποιείται συνήθως στους επίμαχους τομείς και/ή ότι έχει διακοσμητικό ή λειτουργικό σκοπό, το χρώμα πρέπει να απορριφθεί. Κατά το Δικαστήριο, το δημόσιο συμφέρον εμποδίζει τη μονοπώληση ενός μεμονωμένου χρώματος, ανεξάρτητα από το κατά πόσον ο συναφής τομέας συμφερόντων ανήκει σε ένα πολύ συγκεκριμένο τμήμα της αγοράς (απόφαση της 13/09/2010, T-97/08, «Shade of orange», σκέψεις 44 έως 47) Συνδυασμοί χρωμάτων Εάν ζητείται η καταχώριση ενός συνδυασμού χρωμάτων καθ εαυτού, η γραφική παράσταση που κατατίθεται πρέπει να οριοθετεί τα συγκεκριμένα χρώματα στον χώρο ώστε να καθοριστεί το εύρος του δικαιώματος του οποίου ζητείται η καταχώριση (παίρνεις ό,τι βλέπεις). Η γραφική παράσταση πρέπει να υποδεικνύει σαφώς την αναλογία και τη θέση των διαφόρων χρωμάτων, ώστε να περιλαμβάνει μια συστηματική διευθέτηση που συνδέει τα οικεία χρώματα κατά τρόπο εκ των προτέρων προσδιορισμένο και σταθερό (απόφαση της 24/06/2004, C-49/02, «Blue and yellow», σκέψη 33, και απόφαση της 14/06/2012, T-293/10, «Colour per se», σκέψη 50). Για παράδειγμα, ένα σήμα το οποίο περιλαμβάνει μια μικρή κίτρινη λωρίδα επάνω σε κόκκινο διαφέρει από την παρουσίαση κόκκινου και κίτρινου σε ίσες αναλογίες, με το κόκκινο στα αριστερά. Αφηρημένη αίτηση, ειδικότερα όσον αφορά δύο χρώματα «σε οποιονδήποτε δυνατό συνδυασμό» ή «σε οποιαδήποτε αναλογία», δεν επιτρέπεται και υπόκειται σε διατύπωση αντίρρησης βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα (απόφαση της 27/07/2004, R 730/ «GELB/BLAU/ROT», σκέψη 34). Τούτο πρέπει να διακρίνεται από την υπόδειξη του τρόπου με τον οποίο θα εμφανίζεται ο συνδυασμός χρωμάτων στο προϊόν, η οποία δεν απαιτείται, διότι αυτό που έχει σημασία είναι το αντικείμενο της καταχώρισης και όχι ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο προϊόν. Στην περίπτωση συνδυασμού χρωμάτων, η απόρριψη μπορεί να βασίζεται μόνον σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά ή επιχειρήματα και, σε περίπτωση ελλιπούς τεκμηρίωσής τους, το σήμα γίνεται δεκτό. Εάν ένα από τα δύο χρώματα είναι είτε το σύνηθες χρώμα του προϊόντος είτε το φυσικό χρώμα του προϊόντος, και στο σύνηθες ή στο φυσικό χρώμα του προϊόντος προστίθεται ένα χρώμα, αντίρρηση μπορεί να διατυπωθεί με τον ίδιο τρόπο όπως εάν υπήρχε ένα μόνο χρώμα. Παραδείγματα: το γκρι είναι το σύνηθες χρώμα της λαβής εργαλείων κηπουρικής και το λευκό είναι το φυσικό χρώμα των ταμπλετών πλυσίματος. Επομένως, μια ταμπλέτα πλυσίματος η οποία είναι λευκή με μια ακόμη κόκκινη στρώση πρέπει στην πραγματικότητα να κριθεί ως περίπτωση προσθήκης χρώματος. Εντούτοις, τα παρακάτω συνιστούν περιπτώσεις στις οποίες συνδυασμός δύο χρωμάτων πρέπει να κρίνεται απορριπτέος: Σε πολλές περιπτώσεις, ένα χρώμα είναι απλώς διακοσμητικό στοιχείο των προϊόντων ή ανταποκρίνεται σε αίτημα του καταναλωτή (π.χ. χρώματα αυτοκινήτων ή T-shirt), ανεξάρτητα από τον αριθμό των χρωμάτων. Ένα χρώμα μπορεί να είναι η φύση των προϊόντων (π.χ. για τις νερομπογιές). Ένα χρώμα μπορεί να είναι τεχνικά λειτουργικό (π.χ. κόκκινο χρώμα για τους πυροσβεστήρες, διάφορα χρώματα τα οποία χρησιμοποιούνται για τα ηλεκτρικά καλώδια). Κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση από το Γραφείο, Μέρος Β, Εξέταση Σελίδα 18