Διαχείριση Υδατικών Πόρων Ορισμοί - Ανάπτυξη & Διατηρησιμότητα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διαχείριση Υδατικών Πόρων Ορισμοί - Ανάπτυξη & Διατηρησιμότητα"

Ὑμέναιος Κασιδιάρης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Διαχείριση Υδατικών Πόρων Ορισμοί - Ανάπτυξη & Διατηρησιμότητα. Γ. Τσακίρης, Καθηγητής ΕΜΠ Μάθημα 2 ο

3 Ολοκληρωμένη Διαχείριση Υδατικών Πόρων Ορισμοί Λεκάνη απορροής (υδρογραφικό δίκτυο, πληθυσμοί, δραστηριότητες) Πόλοι (Διαθεσιμότητα Κατανάλωση Περιβάλλον) Ολοκλήρωση (φυσικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό περιβάλλον) Στόχοι: Η διατηρήσιμη ανάπτυξη (μεγαλύτερη ευημερία) με προστασία των πόρων και του περιβάλλοντος Οδηγία 2000/60 Νόμος 3199/03

4 ΔΥΠ / Ορισμοί Υδατικός Πόρος Υδατικό Σύστημα Υδρολογική Λεκάνη ή Λεκάνη Απορροής Φάσεις Διαχείρισης Στρατηγική Επιχειρησιακή Διαχείριση Διαχείριση Υδατικών Πόρων είναι το σύνολο των ενεργειών (μέτρα, έργα, κανονιστικές διατάξεις, συμφωνίες κλπ.) για την αρμονική σχέση μεταξύ Υδατικών πόρων Κέντρων κατανάλωσης Περιβάλλοντος τώρα αλλά και στο μέλλον με στόχο τη διατηρήσιμη ανάπτυξη

5 Λεκάνη απορροής Υπάρχουσα κατάσταση Σενάριο 1: Μέσες υδρολογικές συνθήκες Σενάριο 2: Δυσμενείς υδρολογικές συνθήκες Μελλοντική κατάσταση με παράλληλη κατασκευή έργων Σενάριο 1: Μέσες υδρολογικές συνθήκες Σενάριο 2: Δυσμενείς υδρολογικές συνθήκες

6 Διαγραμματική Παρουσίαση Υδατικού Συστήματος Διαθεσιμότητα των Υδατικών Πόρων Ζήτηση των Υδατικών Πόρων Περιβάλλον W in W out ( * ) ( * ) ( ** ) ( ** )

7 Ολοκληρωμένη ΔΥΠ

8 Διατηρήσιμη Ανάπτυξη Οι μεγάλες οικολογικές καταστροφές αφυπνίζουν οικολογικό κίνημα Επιτροπή Brundland (1987) Διάσκεψη Ρίο (1992) Σεβασμός στους πόρους και το περιβάλλον Όχι στην επέκταση του Δυτικού τρόπου ζωής σε όλο τον πλανήτη Αντιθέσεις μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών Παγκοσμιοποίηση (ανεξέλεγκτα ιδιωτικά συμφέροντα υποβάθμιση του περιβάλλοντος ανίσχυρο και ανελεύθερο κράτος) Πολιτικές που δε βοηθούν (π.χ. απαγορεύσεις κλπ)

9 Αράλη Όγκος νερού το 1980 = 1/3 του 1960 Εισροή το 1950 ~ 55km3/έτος 1980: ~ 10% της εισροής του 1950 Πτώση στάθμης : 24m Παράλιες πόλεις Οικολογική καταστροφή (ακύρωση της αλιείας / χαβιάρι) Προβλήματα υγείας για 40εκ. ανθρώπους Οικονομική αδυναμία επανάκαμψης

10 Διατηρησιμότητα της Ανάπτυξης Δείκτης Ευημερίας (1) (2) W o (3) W min Χρόνος Αποδοτικότητα,, μη διατηρησιμότητα,, μη επιβίωση Μη αποδοτικότητα, διατηρησιμότητα,, επιβίωση Μη αποδοτικότητα, μη διατηρησιμότητα,, επιβίωση

11 ΔΥΠ Παρακολούθηση αλλαγών Αλλαγές στο περιβάλλον (φυσικές αλλαγές) Κλιματικές αλλαγές Ανθρωπογενείς αλλαγές Κοινωνικο-οικονομικές οικονομικές αλλαγές Τεχνολογικές αλλαγές

12 Δυναμική Παρακολούθηση Κατάσταση υδάτινων σωμάτων Ρύπανση Ευτροφισμός (P,N)( Διερεύνηση τάσεων αντιστροφή Σενάρια ανάπτυξης αποτελέσματα Πολυκριτηριακή προσέγγιση Έργα και Μέτρα στη Λεκάνη απορροής

13 Ορθολογική ΔΥΠ Για την Ορθολογική Διαχείριση των Υδατικών Πόρων πρέπει να αποφεύγονται οι τομεακές λύσεις οι μονοκριτηριακές προσεγγίσεις Σημείο εκκίνησης: Το περιβάλλον με τους περιορισμούς και τις δυνατότητές του

14 Προβλήματα ΔΥΠ Διασυνοριακοί υδατικοί πόροι Αποκέντρωση Virtual Water (εικονικό νερό) Ιδιωτικοποίηση Εμφιαλωμένο νερό Υφαλμύρωση Υφάλμυρα νερά Αφαλάτωση Χρήση μη συμβατικών υδατικών πόρων Μεταφορά νερού Water Poverty Index

15 Διασυνοριακά ποτάμια Περισσότερα από 150 ποτάμια και 50 μεγάλες λίμνες διεθνώς μοιράζονται από δύο ή περισσότερα κράτη Διακρατική Υδρολογική λεκάνη Νέστου Ελλάδα GR Βουλγαρία BG Συνολικό μήκος 230km (130 GR, 100 BG) Επιφάνεια (km( 2 ) GR BG Πληθυσμός GR BG Μέση ετήσια απορροή 2076 x 10 6 m 3

16 Διασυνοριακά ποτάμια Χρήσεις Νερού BG κυρίως άρδευση για γεωργία, μικρές βιομηχανίες GR γεωργία, δασοκομία, υδροηλεκτρική ενέργεια. 4 φράγματα (Θησαυρός, Πλατανόβρυση, Τέμενος, Αρκουδόρεμα) Συμφωνίες 1992 η Βουλγαρία υπογράφει τη συνθήκη του Ελσίνκι για την προστασία των διακρατικών υδάτων και διεθνών λιμνών Από το 1964 υπογράφονται συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ των κρατών 1995 η τελευταία διακρατική συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών, με την τ οποία η Ελλάδα έχει δικαίωμα χρήσης το 29% της μέσης ετήσιας απορροής του Νέστου (Ν2402/2006). Δεν τηρείται σήμερα στην Ελλάδα εισρέει περίπου το 70%. Προβλήματα δίκαιης κατανομής χρήσεων νερού- Περιβαλλοντικά προβλήματα > > Ελλάδα αποδέκτης

17 Μαρόκο

18 Ιδιωτικοποίηση

19 Χαρακτηριστικά εμφιαλωμένων νερών Trade name Ca 2+ Mg 2+ K + Na + NH 4 + HCO 3 - SO 4 2- NO 3 - CI - NO 2 - ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm Zagori (Ζαγόρι) Aura (Αύρα) Doubia (Δουμπιά) Sourotis (Σουρωτή) Ioli (Ιόλη) Korpi (Κορπή) Dorna Trade name ph CO 2 Solid deposit Total hardness El. Conductivity Total dissolved solids ppm μs/cm Zagori* (Ζαγόρι) ppm (260 o C) 200 ppm CaCO (20 o C) 207 ppm Aura (Αύρα) ppm (180 o C) 186 mg/l CaCO (25 o C) Doubia (Δουμπιά) mg/l mg/l Sourotis* (Σουρωτή) gr/l 1350 Ioli (Ιόλη) mg/l (180 o C) 26.5 o F mg/l Korpi (Κορπή) mg/l 261 mg/l CaCO (20 o C) Dorna

20 Αφαλάτωση ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΑΦΑΛΑΤΩΣΗΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΚΥΒΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΑ ΗΜΕΡΑ 0 ΑΛΓΕΡΙΑ ΜΠΑΧΡΕΪΝ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΙΡΑΚ ΙΟΡΔΑΝΙΑ ΚΟΥΒΕΙΤ ΛΙΒΥΗ ΜΑΡΟΚΟ ΟΜΑΝ ΚΑΤΑΡ ΣΟΥΔΑΝ ΣΥΡΙΑ ΤΥΝΗΣΙΑ Η.Α.Ε. ΥΕΜΕΝΗ ΧΩΡΕΣ

22 Εικονικό νερό Είναι η ποσότητα που χρειάζεται για την παρασκευή ενός προϊόντος ή υπηρεσίας Αρχικά αναφέρονταν σε γεωργικά προϊόντα Παγκοσμιοποίηση του νερού: εισαγωγή εξαγωγή προϊόντων απαιτητικών σε νερό

24 Water stress level m 3 /c/y Stress level >1700 No stress Moderate stress High stress <500 Extreme stress

25 Water poverty index WPI = wrr + waa + wcc + wuu + wee wr + wa + wc + wu + we R: resources A: access C: capacity U: use E: environment

26 Νομοθετικό Πλαίσιο Νόμος 1650 Νόμος 1739/87 Οδηγία 2000/60 Νόμος 3199/2003 Οδηγία 2007/60

27 Οδηγία 2000/60 Τα κύρια σημεία 1. Το νερό είναι μη εμπορικό προϊόν, αποτελεί κληρονομιά και πρέπει να ν προστατεύεται 2. Πρωταρχικός στόχος είναι η βελτίωση της ποιότητας των υδατικών πόρων και δευτερευόντως της ποσότητας 3. Εκτιμώνται οι ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι και επιβάλλεται μακροχρόνιος σχεδιασμός έργων προστασίας τους 4. Η διατηρήσιμη διαχείριση υδατικών πόρων γίνεται στο πλαίσιο της ενιαίας λεκάνης απορροής ενός ποταμού 5. Ενσωματώνονται στην προστασία και διατήρηση των υδατικών πόρων και άλλοι τομείς της κοινοτικής πολιτικής π.χ. η ενεργειακή πολιτική, η πολιτική μεταφορών, η γεωργική πολιτική 6. Απαιτείται η αναστροφή κάθε έμμονης ανοδικής τάσης συγκέντρωσης των ρύπων 7. Η κατάσταση παρακολουθείται σε συγκρίσιμη βάση σε όλη την Κοινότητα 8. Καθιερώνεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» 9. Εξασφαλίζεται η συστηματική ενημέρωση και η συμμετοχή του κοινού στις αποφάσεις 10. Δίνεται έμφαση στην αντιμετώπιση των πλημμυρών και των ξηρασιών

28 Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60 Νόμος 3199/2003 (1) Σκοπός : Εναρμόνιση του εθνικού δικαίου προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60 (άρθρο 1) Ο Νόμος περιλαμβάνει 17 άρθρα σε 6 κεφάλαια Στο άρθρο 2 δίνονται όλοι οι ορισμοί Σχόλιο 1: Οι ορισμοί προέρχονται από την Οδηγία. Υπάρχουν πολλές ασάφειες παρά τις βελτιώσεις από προηγούμενα σχέδια του ίδιου νόμου. Σχόλιο 2: Απαραίτητη η αναφορά στα Ειδικά Έγγραφα (Documents)) της Οδηγίας. Κεφάλαιο Β (άρθρα 3 6) : Φορείς και Όργανα Προτείνονται σε κεντρικό επίπεδο Εθνική Επιτροπή Υδάτων (ΕΕΥ) Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων (ΕΣΥ) Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων (ΚΥΥ) Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων (ΓΕΥ) σε περιφερειακό επίπεδο Διεύθυνση Υδάτων Περιφέρειας Περιφερειακό Συμβούλιο Υδάτων

29 Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60 Νόμος 3199/2003 (2) Κεφάλαιο Γ (άρθρα 7 9) : Σχέδιο Διαχείρισης Προγράμματα Μέτρων και Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων Πρόγραμμα Μέτρων κατά της Ρύπανσης Κεφάλαιο Δ (άρθρα 10 12) : Γενικοί κανόνες χρήσης των υδάτων Ανάκτηση κόστους για υπηρεσίες ύδατος Κεφάλαιο Ε (άρθρα 13 14) : Διοικητικές κυρώσεις Ποινικές κυρώσεις Κεφάλαιο ΣΤ (άρθρα 15 17) : Εξουσιοδοτικές & Μεταβατικές διατάξεις Καταργούμενες Μεταβατικές διατάξεις Έναρξη ισχύος

30 Επικρατούν σενάριο στην Ελλάδα Μεγέθυνση του υδατικού ελλείμματος σε πολλές περιοχές της χώρας Διεύρυνση των άνυδρων περιοχών της χώρας Ανεξέλεγκτη αύξηση της ζήτησης σε τουριστικές περιοχές Εντεινόμενη καταστροφή υπόγειων υδροφορέων λόγω υπεράντλησης Περαιτέρω αύξηση του ποσοστού του νερού που καταναλώνει η γεωργία Σημαντική αύξηση στο κόστος παραγωγής και διάθεσης νερού Αυξητική τάση στη ρύπανση των υδατικών πόρων Αύξηση των ζημιών λόγω παρατεταμένης ξηρασίας

31 Προστασία Υδατικών Πόρων - Περιβάλλοντος Εφαρμογή Οδηγιών και Νόμων (π.χ. νόμος για τη δόμηση κοντά στα ρέματα) Ορθολογική διαστασιολόγηση των έργων Η ΔΥΠ να μην οδηγείται από τη ζήτηση αλλά από τη δυνατότητα προσφοράς Αποφυγή μη αναστρέψιμων λύσεων σε περίπτωση κινδύνων για το περιβάλλον Προστασία ζωών και περιουσίας πάνω από οποιονδήποτε αναπτυξιακό στόχο

32 Αντί συμπερασμάτων Αλλαγή στις αντιλήψεις και στα δόγματα Ολοκλήρωση θεσμικού πλαισίου Αποκέντρωση, Στελέχωση και Οργάνωση των υπηρεσιών Συστηματικές μετρήσεις, αποθήκευση και εύκολη πρόσβαση Επιστημονική υποστήριξη αποφάσεων

Σχετικά έγγραφα

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Διαχείριση Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2 : Νομικό πλαίσιο Ευαγγελίδης Χρήστος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται