Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας

Transcript

1 Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας Α. ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΑΣ Μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι τα μέσα για την ταυτόχρονη μετάδοση μηνυμάτων, γνωμών, ειδήσεων και ερεθισμάτων, που απευθύνονται σε απεριόριστο αριθμό προσώπων. Β. ΤΑ ΕΙΔΗ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ α. Ο τύπος. Ημερήσιος Περιοδικός β. Ηλεκτρονικός τύπος. Ραδιόφωνο Τηλεόραση Διαδίκτυο Γ. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Ο ρόλος των ΜΜΕ είναι: 1. Ενημερωτικός σε: θέματα εσωτερικής και εξωτερικής ειδησεογραφίας, ποικίλους τομείς της ανθρώπινης ζωής και δραστηριότητας, θέματα γνωριμίας και επικοινωνίας των λαών. 2. Πολιτικός Ενημερώνουν τους πολίτες για τις δραστηριότητες της κυβέρνησης και για την πολιτική ζωή γενικότερα. Μετουσιώνονται, λοιπόν, σε πρωταρχικό εφόδιο του πολίτη, ώστε να παρεμβαίνει με κριτική διάθεση στα πολιτικά δρώμενα και να αντιστέκεται στις μεθόδους χειραγώγησής του. Στηρίζουν τη Δημοκρατία με την ανάπτυξη διαλόγου και τον έλεγχο της εξουσίας καταγγέλλοντας τις ατασθαλίες, αποκαλύπτοντας τη διαφθορά και στηλιτεύοντας και την φαυλότητα της πολιτικής ηγεσίας. Διευκολύνουν την απρόσκοπτη διακίνηση πολιτικών ιδεών. Διαμορφώνουν την πολιτική συνείδηση. 3. Πνευματικός Προβληματίζουν, ευαισθητοποιούν, διαφωτίζουν την κοινή γνώμη και προτείνουν τρόπους επίλυσης των ατομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

2 Επιμορφώνουν και προάγουν το πνευματικό επίπεδο του ανθρώπου, παρέχοντας πληθώρα παραστάσεων, ποικιλία ερεθισμάτων, εντυπώσεων, διευρύνουν τους γνωστικούς του ορίζοντες. Με τη διακίνηση των ιδεών και τον πλουραλισμό επιτυγχάνεται η ολοκλήρωση της προσωπικότητας και η απαλλαγή από τον δογματισμό και την ακρισία. Προβάλλουν τα γράμματα και τις τέχνες και διαμορφώνουν την αισθητική αντίληψη. 4. Κοινωνικός Εντοπίζουν, μελετούν και προτείνουν λύσεις για τα κοινωνικά προβλήματα. Κοινωνικοποιούν τα άτομα, καθιστώντας τα κοινωνούς των κοινωνικών προβλημάτων και προβάλλοντας πρότυπα συμπεριφοράς. Διαμορφώνουν την κοινωνική συνείδηση του ατόμου, ευαισθητοποιούν για κοινωνικά θέματα και αναπτύσσουν πνεύμα συμμετοχής στην επίλυση κοινών προβλημάτων. 5. Ηθικός Προβάλλουν ηθικά πρότυπα και αξίες, όπως δικαιοσύνη, ανθρωπιά και φιλία των λαών. 6. Διεθνιστικός Συντελούν στην επικοινωνία των λαών, στην οικουμενικότητα του πολιτισμού με τη μεταφορά πολιτισμικών αξιών ενός λαού προς τους άλλους. Η επαφή χωρών με πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και διαφορές έχει ως αποτέλεσμα την υποχώρηση υπερεθνικιστικών αντιλήψεων, την ανάπτυξη υγιούς διεθνισμού και πνεύματος οικουμενικής συνείδησης. Ευνοείται, κατ επέκταση η φιλία και η ειρήνη. 7. Ψυχαγωγικός Η τηλεόραση κυρίως είναι οικονομικός τρόπος ψυχαγωγίας για τις λαϊκές μάζες. Γίνονται καταφυγή σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τη μοναξιά και την εγκατάλειψη συμβάλλοντας στην αποσυμπίεσή τους από τον έντονο και αγχώδη ρυθμό ζωής καθώς και στην ψυχολογική τους ισορροπία. Δ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ 1. Ο κιτρινισμός του τύπου : Πρόκειται για το φαινόμενο του αχαλίνωτου, σκανδαλοθηρικού και ασύδοτου Τύπου. Αυτός ο τύπος δεν επιδιώκει την ορθή πληροφόρηση της κοινής γνώμης, αλλά επιζητούν να εκμεταλλευτούν πολιτικές, προσωπικές, οικονομικές, κοινωνικές καταστάσεις και άλλοτε να προκαλέσουν φανατισμούς και να εξάψουν πολιτικά πάθη, σπιλώνοντας εξέχουσες προσωπικότητες με αφορμή συμβάντα της προσωπικής και οικογενειακής τους

3 ζωής. Βέβαια η εκκωφαντική και σκανδαλοθηρική αυτή τακτική ενισχύεται από την αφειδώλευτη παροχή ανταλλαγμάτων, κυρίως οικονομικών. 2. Πολιτικός τομέας: Λειτουργούν, συχνά, ως μηχανισμοί παραπλάνησης. Μια τέτοια λειτουργία αποδυναμώνει τους πνευματικούς αμυντικούς μηχανισμούς του ατόμου και αναιρεί την αυτονομία των επιλογών του. Επιπρόσθετα, ο μονολογικός χαρακτήρας της πληροφόρησης μεταβάλει το άτομο σε άβουλο-άκριτο δέκτη μηνυμάτων, απλό συλλέκτη πληροφοριών. Έχουν, επομένως, σημαντική ευθύνη για την παθητικοποίηση και τη μαζοποίησή του. Όταν γίνονται όργανα της εκάστοτε εξουσίας, χρησιμοποιούνται ως μέσο επηρεασμού των συνειδήσεων. Καταργούν τη δυνατότητα πολυφωνικής ενημέρωσης και αναιρούν με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα του πολίτη να διαμορφώσει, ανεπηρέαστα, προσωπική άποψη. Ταυτόχρονα, καλλιεργούν τη μισαλλοδοξία, τον άκρατο μηχανισμό και παρασύρουν σε μία αντιδεοντολογική πολιτική συμπεριφορά. Τα ΜΜΕ μπορεί να παραποιήσουν την αληθινή βαρύτητα και ουσία των γεγονότων. Συσκοτίζουν, κατ αυτόν τον τρόπο, τα πράγματα, δημιουργούν ατμόσφαιρα τεχνητής έντασης και έχουν τη δύναμη να επιβάλλουν αντιλήψεις που υπονομεύουν τη Δημοκρατία. Σ αυτό συντείνει, εξάλλου, και η συνειδητή εμπλοκή σχολίου και είδησης που φορτίζει συναισθηματικά το δέκτη και δυσχεραίνει την εύρεση της αλήθειας. 3. Κοινωνικός τομέας: Προβάλλουν καταναλωτικά πρότυπα (έμμεσα ή με τη διαφήμιση) και ενισχύουν τη τάση για υλικό ευδαιμονισμό. Η προβολή ενός τέτοιου προτύπου εξαντλεί τις ανθρώπινες ποιότητες στην κατοχή των πραγμάτων (ταύτιση του «έχειν» με το «είναι») και παράλληλα καλλιεργεί μικροαστικές αξίες όπως είναι η κοινωνική επίδειξη, η αυτοπροβολή με την ιδιοποίηση αγαθών και ο φθόνος. Η συχνή προβολή πράξεων βίας και η ηρωοποίηση των εγκληματιών προκαλούν εξοικείωση με το φαινόμενο και εθισμό. Η αλόγιστη παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων στερεί από τα άτομα το διάλογο και την επικοινωνία, οδηγεί στην εσωστρέφεια και την αποξένωσή τους. 4. Πνευματικός τομέας: Η κακή ποιότητα των εφημερίδων και του περιοδικού τύπου καθώς και η χαμηλή ποιότητα των πολιτιστικών προγραμμάτων της τηλεόρασης δεν αναπτύσσουν τα πνευματικά ενδιαφέροντα και τις νοητικές λειτουργίες του δέκτη. Έτσι απονεκρώνουν τον νου, αμβλύνουν την οξυδέρκεια και αναστέλλουν την αφύπνιση.

4 Προσβάλλουν την ακεραιότητα της γλώσσας και την υποβιβάζουν ως κώδικα επικοινωνίας, αφού οι σολοικισμοί και η υπαινικτική γλώσσα της διαφήμισης τη συρρικνώνουν και την εκβαρβαρίζουν. 5. Διεθνιστικός τομέας: Με την παγκοσμιότητα που τα διακρίνει, καλλιεργούν την αποστροφή από τις παραδοσιακές αξίες και προωθούν την ξενομανία, αλλοτριωτικό στοιχείο για κάθε έθνος. Ε. ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΜΜΕ 1. Να μην ελέγχονται από οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα. 2. Να υπάρχει Δημοκρατικό πολίτευμα για την εξασφάλιση πλουραλιστικής, σφαιρικής ενημέρωσης και την παρουσίαση όλου του φάσματος των απόψεων. 3. Να γίνεται αξιολογική ιεράρχηση στη προβολή των ειδήσεων (η επιλογή να μη γίνεται με εμπορικά κριτήρια και να μη χρησιμοποιούνται μέθοδοι εντυπωσιασμού). 4. Να υπάρχει σαφής διαχωρισμός της είδησης από το σχόλιο. 5. Απαραίτητο είναι το δημοσιογραφικό ήθος για αντικειμενική ενημέρωση. 6. Η ενημέρωση να είναι έγκυρη και έγκαιρη. 7. Η οικονομική ενίσχυση από το κράτος θα επιτρέψει τα ΜΜΕ να ασκούν απρόσκοπτα και αδέσμευτα το έργο τους. 8.Η πολιτεία έχει χρέος να φροντίζει, ώστε να ελέγχει με τους αναγκαίους θεσμούς τις κάθε είδους υπερβολές των ΜΜΕ αλλά και η ίδια να αποφεύγει την υπερβολή, ώστε ο έλεγχος να μην παραβιάζει την ελευθεροτυπία. 9. Απαραίτητο είναι το δημοσιογραφικό ήθος (ελευθερία δημοσιογράφου για άσκηση δημόσιας αλλά και τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας) για αντικειμενική ενημέρωση. 10. Πομπός και δέκτης να βρίσκονται σε μια δημιουργική σχέση με στόχο την αφύπνιση των συνειδήσεων και την αποφυγή του εφησυχασμού και της παθητικότητας. 11. Να λειτουργούν ως φορείς επιμόρφωσης σε διάφορα θέματα (εκλαίκευση αυτών για να είναι προσιτά στον κάθε πολίτη).

5 12. Ως ψυχαγωγικό μέσον οφείλουν να προβάλλουν προγράμματα γνήσιας ψυχαγωγίας και να μην υποβαθμίζουν την αισθητική του πολίτη με την εμπορευματοποιημένη τέχνη. Παραπληροφόρηση Α. ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΑΣ Παραπληροφόρηση είναι η συνειδητή διάδοση σκόπιμων ή παραποιημένων ειδήσεων με στόχο τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και την εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπιμοτήτων. Β. ΑΙΤΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ 1. Η εξάρτηση των ΜΜΕ από κομματικά συμφέροντα εξαιτίας της οποίας: λειτουργούν ως φερέφωνα της εκάστοτε κρατικής εξουσίας, μεταδίδουν ελεγχόμενες πληροφορίες, διαστρεβλώνουν την αλήθεια και παραποιούν την πραγματικότητα, προβάλλουν επιλεκτικά ορισμένα στοιχεία της είδησης ή αξιοποιούν αποσπασματικά τις πληροφορίες. 2. Η μη τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας από τη πλευρά των δημοσιογράφων σημαίνει: εμπλοκή της είδησης με το σχόλιο, την υποκειμενική δηλαδή αξιολόγησή της, αλλοίωση του περιεχομένου της είδησης, απόκρυψη ντοκουμέντων κ.α., απουσία πλουραλιστικής πληροφόρησης, μη παρουσίαση όλου του φάσματος των απόψεων. 3. Οι φορείς της πολιτικής εξουσίας: η κυβερνητική εξουσία, με στόχο να επηρεάσει προς όφελός της την κοινή γνώμη, αποκρύπτει ή υποβαθμίζει στη συνείδηση του πολίτη αρνητικές πτυχές της πολιτικής της, τα αντιπολιτευόμενα κόμματα ή άλλες πολιτικές οργανώσεις όταν αφενός ασκούν μια στείρα, χωρίς αρχές και ιδεολογικά ερείσματα, ψηφοθηρική πολιτική και αφετέρου στοχεύουν στην άσκηση ιδεολογικής επιρροής.

6 4. Οργανωμένες ομάδες συμφερόντων (χρηματιστηριακοί κύκλοι, συνδικαλιστικοί φορείς, συντεχνίες, εταιρίες οικονομικής φύσης) που εξυπηρετούν ιδιοτελείς σκοπιμότητες: παραποιούν το περιεχόμενο μιας πληροφορίας, αλλοιώνουν τα στοιχεία της είδησης, αναδεικνύουν ή υποβαθμίζουν πτυχές της. 5. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΜΜΕ με στόχους: την υψηλή τηλεθέαση, ακροαματικότητα, αναγνωσιμότητα την εμπορική επιτυχία οδηγεί στη προβολή ειδήσεων με κριτήρια εντυπωσιοθηρίας και μεγιστοποίησης της απήχησής τους. 6. Ο έλεγχος των ΜΜΕ από οργανωμένα συμφέροντα, τα οποία είναι διαπλεκόμενα με την πολιτική εξουσία: λειτουργούν αποπροσανατολιστικά, διαφοροποιώντας το περιεχόμενο των ειδήσεων ή προβάλλοντας εύπεπτα προγράμματα που προκαλούν τον εφησυχασμό και την αδρανοποίηση της συνείδησης των πολιτών. αποκρύπτουν ειδήσεις που θίγουν φορείς της οικονομικής εξουσίας τυχόν ατασθαλίες και παράνομες δραστηριότητες.

7 Κοινή Γνώμη Α. ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΑΣ Κοινή γνώμη είναι η συλλογική άποψη ενός σεβαστού ποσοστού των μελών μιας κοινωνίας πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα, σε θέματα πολιτικά, κοινωνικά, ηθικά, πολιτιστικά, σε πρόσωπα που διακρίνονται στον κοινωνικό στίβο είτε για τη θετική είτε για την αρνητική τους δράση. Η κοινή γνώμη είναι μεταβαλλόμενο μέγεθος και δεν μπορεί να θεωρηθεί πάντα αντικειμενική και αξιόπιστη. Β. ΕΙΔΗ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Στατική κοινή γνώμη, η οποία αφορά το σύνολο των ηθών και των εθίμων, των συνηθειών και των προκαταλήψεων της πλειοψηφίας των μελών του κοινωνικού συνόλου. Δυναμική κοινή γνώμη, η οποία εκφράζεται ως ανταλλαγή αντιλήψεων και επιχειρημάτων σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Γ. ΘΕΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Ρυθμίζει τη κοινωνική συμπεριφορά, δρώντας ηθοπλαστικά στην κοινωνική ζωή. Αποτελεί στοιχείο κοινωνικής συνοχής. Υποδεικνύει λύσεις, επηρεάζει τις εξελίξεις και τις αποφάσεις των ιθυνόντων πάνω σε σημαντικά πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα. Συνιστά στοιχείο αυτοπροσδιορισμού μιας κοινωνίας και παράλληλα κριτήριο διαφοροποίησής της από τις άλλες. Παρέχει ψυχολογική ασφάλεια, στο βαθμό που ρυθμίζει τις σχέσεις και την συμπεριφορά των μελών του κοινωνικού συνόλου και εφόσον αποτελεί στάση που εκφράζει και το κάθε άτομο ξεχωριστά, γεγονός που το βοηθά να αισθανθεί αποδεκτό από το κοινωνικό περίγυρο. Ασκεί έλεγχο στην πολιτική εξουσία, καθώς ενστερνίζεται ή απορρίπτει πολιτικές θέσεις σύμφωνες ή αντίστοιχα αντίθετες με εκείνη. Επιδρά διορθωτικά για την ομάδα που νέμεται την εξουσία. Κάθε πολιτική ηγεσία υπολογίζει κατά πολύ τις σφυγμομετρήσεις, επηρεάζεται από τη κοινή γνώμη, γεγονός που συμβάλλει στη βελτίωση των χειρισμών της πολιτικής εξουσίας ή στην περιστολή αυθαιρεσιών. Δ. ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Επιδρά ισοπεδωτικά στην προσωπικότητα του ατόμου, στη διάθεση να διαφοροποιηθεί, περιορίζει τη δυνατότητα εξέλιξης της κοινωνίας.

8 Ωθεί τους ανθρώπους στη συμβατικότητα, στη προσποίηση, καθώς τους αναγκάζει να συμμορφωθούν, από φόβο μην απορριφθούν ή περιθωριοποιηθούν. Συχνά, τροφοδοτεί το συντηρητισμό και καταπνίγει κάθε ανατρεπτική τάση που αντιστρατεύεται το κατεστημένο. Οδηγεί τους φορείς της πολιτικής εξουσίας σε λαϊκιστική συμπεριφορά, θωπευτική των επιθυμιών της πλειοψηφίας του λαού, σε προπαγάνδα, προκειμένου να έχουν την κοινή γνώμη με το μέρος τους, να χειραγωγήσουν, να κατευθύνουν τη λαϊκή συνείδηση. Ε. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Αντικειμενική, σφαιρική, έγκυρη ενημέρωση, που ενεργοποιεί τη λογική και αφήνει περιθώρια στην έκφραση διαφορετικής άποψης. Ανθρωπιστική παιδεία, παιδαγωγοί πρόθυμοι να διαμορφώσουν ανθρώπους υπεύθυνους, πνευματικά ελεύθερους, γόνιμα αμφισβητίες, με ευθυκρισία και αντικειμενικά κριτήρια εκτίμησης της πραγματικότητας. Εγρήγορση και αίσθημα ευθύνης από κάθε πολίτη, ο οποίος υποχρεούται ανά πάσα στιγμή να κρίνει ως άτομο αυτόνομο και ανεπηρέαστο από στερεότυπα και προκαταλήψεις.

9 Προπαγάνδα Α. ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΑΣ Προπαγάνδα είναι η προβολή αντιλήψεων, ιδεών ή ιδεολογικών θέσεων (πολιτικού, θρησκευτικού και άλλου περιεχομένου) με τρόπο ελκυστικό (με την αξιοποίηση επιστημών όπως είναι η ψυχολογία, η επικοινωνιολογία, η διαφήμιση) με στόχο την υιοθέτησή τους από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και συνακόλουθα, την εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων, ιδιοτελών σκοπών και συμφερόντων. Β. ΜΕΣΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ 1. Η παραπληροφόρηση παραπλάνηση του δέκτη. 2. Η λαϊκιστική ρητορεία και πολιτική. 3. Ο εξωραϊσμός, η ωραιοποίηση της πραγματικότητας. 4. Η κινδυνολογία και ο εκφοβισμός για την υιοθέτηση των προβαλλόμενων θέσεων. 5. Η υποσχεσιολογία. 6. Η επιλεκτική προβολή ορισμένων πτυχών ενός γεγονότος και η συνειδητή αποσιώπηση άλλων. 7. Η μεγέθυνση της σημασίας μιας κατάστασης, για να προκληθεί τεχνητή ένταση, ή η υποβάθμιση μίας άλλης για αποπροσανατολισμό του πολίτη. 8. Η διάδοση ψευδών φημών. 9. Η εκμετάλλευση του θρησκευτικού, πατριωτικού και άλλου συναισθήματος. 10. Χρήση εννοιών με φορτισμένο (ιδεολογικά, εθνικά, ηθικά, πολιτικά) περιεχόμενο, όπως πατρίδα, λαός, έθνος, πρόοδος, συντήρηση, αριστερά, δεξιά, προδότης κ.α. που με την αναφορά τους προσθέτουν αυτονόητη ιδεολογική στήριξη σε κάθε πολιτικό επιχείρημα έστω και αν είναι αβάσιμο, λαθεμένο ή παραπλανητικό. 11. Χρήση γλώσσας που την χαρακτηρίζει: συνθηματικός τόνος συγκινησιακός τόνος περίπλοκη σύνταξη χρήση πολλών συνωνύμων εξεζητημένες εκφράσεις επαναλήψεις διατύπωση βεβαιωτική, δεοντολογική, θαυμαστική. Γ. Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ Προπαγάνδα ασκείται βέβαια και σε Δημοκρατικά καθεστώτα, κυρίως από τα πολιτικά κόμματα, τα ΜΜΕ, τις θρησκευτικές οργανώσεις. Η δύναμή της ωστόσο, είναι περιορισμένη, χάρη στην:

10 1. Πολυφωνία = δυνατότητα του πολίτη να πληροφορηθεί και αντίθετες απόψεις. 2. Κριτική σκέψη= φιλελεύθερη παιδεία που απομακρύνει τον κίνδυνο του δογματισμού. Ιδιαίτερα ανησυχητική, αντίθετα, είναι η δύναμη της προπαγάνδας στα ολοκληρωτικά καθεστώτα επειδή: 1. Ασκείται συστηματικότερα, μεθοδικότερα. 2. Συνοδεύεται από λογοκρισία κάθε αντίθετης γνώμης. 3. Ασκείται από θεσμούς και πρόσωπα απέναντι στα οποία ο πολίτης παραμένει περισσότερο εύπιστος, όχι μόνο από το κυρίαρχο κόμμα ή τα φερέφωνα ΜΜΕ, αλλά κυρίως από το σχολείο, την εκκλησία, την επιστημονική και καλλιτεχνική κοινότητα (φόβος απέναντι στην εξουσία, εκβιασμός, ποικιλότροπος δεκασμός των πνευματικών ανθρώπων. Δ. Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΙ ΠΟΛΙΤΕΣ δογματικούς ή μονομερείς πειθήνια όργανα της εξουσίας ευάλωτους στα αντιδημοκρατικά, ρατσιστικά και υπερεθνικιστικά κηρύγματα Ε. ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ Με την καλλιέργεια υγιούς πολιτικής συνείδησης Με την ευρύτερη πνευματική συγκρότηση και εγρήγορση του ατόμου Με την επιδίωξη της πλουραλιστικής, σφαιρικής ενημέρωσης Με την απαλλαγή από ιδεοληψίες, δογματισμό και φανατισμό Με τον αυτοέλεγχο, την αυτοκριτική και την αυτογνωσία Με τη γνώση όλων των παραμέτρων του φαινομένου της προπαγάνδας και των μέσων, μεθόδων και τεχνικών που χρησιμοποιεί Με φιλελεύθερη αγωγή Με καλλιέργεια της κριτικής σκέψης Με την αντίσταση σε κάθε είδους αυθεντία Με την βαθιά πίστη στη δημοκρατία και τα δημοκρατικά ιδεώδη

11