ΜΥΟΠΕΡΙΤΟΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ Σύνθετα προβλήματα, απλές λύσεις

Transcript

1 ΜΥΟΠΕΡΙΤΟΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ Σύνθετα προβλήματα, απλές λύσεις Ο μυοπεριτοναικός πόνος είναι μια παθολογική κατάσταση που συναντάται πολύ συχνά είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλες παθήσεις και αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες πόνου. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι ο επίμονος μυϊκός πόνος συνδεδεμένος με σπασμό, λειτουργικό περιορισμό και περιστασιακά από συμπτωματολογία τύπου νευραλγίας όπως παραισθησία, αιμωδία η νευροφυτική δυσλειτουργία. Το 1954 Janett Travel καθορίζει τη πάθηση με βάση την ύπαρξη ενός ιδιαίτερου ευρήματος του trigger point (σημείου σκανδάλης ) και τα εξής χαρακτηριστικά: 1) Βαθύς περιχαρακωμένος πόνος. 2) Εντοπισμένος μυϊκός σπασμός προκαλούμενος από την πίεση τμήματος του μυός το όποιο περιέχεται στο σημείο σκανδάλης και 3) παρουσία αναφερόμενου πόνου σαν αντίδραση εις την πίεση του σημείου σκανδάλης. Το σημείο σκανδάλης (TP) ευρίσκεται μέσα σε ένα η περισσότερους μύες και συχνά επεκτείνεται και εις τον συνδετικό ιστό. Είναι ένα περιχαρακωμένο τμήμα μυός η περιτονίας (ψηλαφητή ζώνη) σκληρό και επώδυνο στην πίεση και χαρακτηριστικό για κάθε μυ. Ο αναφερόμενος πόνος δεν ακολουθεί συνήθως τους κανόνες της δερματομέρειας. Πιθανή εκδοχή της προέλευσης αυτής της πάθησης μπορεί να θεωρηθεί. Α) Ο ασθενής ο όποιος υπόκειται σε ένα στρες φυσικό η ψυχικό αντιδρά με τους φυσιολογικούς μηχανισμούς άμυνας των μυών όπως αύξηση του τόνου και του σπασμού, αγγειοκινητικές μεταβολές, υπερδραστηριότητα του συμπαθητικού και ορμονικές μεταβολές. Β) Ένα συγκεκριμένο σημείο (ποιο ευαίσθητο από τα περιβάλλοντα) ενός μυός η της περιτονίας σε τάση υφίσταται κόπωση και ειδοποιεί για την κατάσταση του το ΚΝΣ. Γ) Η αντίδραση είναι ότι άλλοι μύες συνδεδεμένοι στο σημείο αυτό συσπώνται και οι οποίοι σταδιακά αρχίζουν και αυτοί να κουράζονται. Η απάντηση από το συμπαθητικό είναι αγγειοκινητική αντίδραση γύρω από το σημείο αυτό, τοπική ισχαιμία και εξωκυτταρικές μεταβολές όπως η απελευθέρωση αλγογενών ενδιάμεσων (ισταμίνη, κινίνη και προσταγλανδίνες) και μεταβολές στην όσμωση και το PH. Αυτά με την σειρά τους προκαλούν ευαισθησία στον πόνο και ο πόνος σπασμό. Όταν ο σπασμός αρχίζει να κουράζει, επαναδημιουργούνται οι βιοχημικές μεταβολές και τότε τα σημεία σκανδάλης και των γειτονικών μυών αρχίζουν να ενεργοποιούνται και να πονούν και αυτοί. Όταν το στρες που οφείλεται στον πόνο και την κούραση προστεθεί στην αύξηση του μυϊκού τόνου και του συμπαθητικού σε όλο τον οργανισμό τότε σημεία σκανδάλης εμφανίζονται και σε μύες οι όποιοι ευρίσκονται σε απόσταση από την αρχική θέση του TP. Διάγνωση Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι συνήθως αρνητικές Η διάγνωση πρακτικά τίθεται μετά από την κλινική εξέταση και βασίζεται στη ανεύρεση των χαρακτηριστικών trigger points (οζίδιο περίπου 1 εκατ διαμέτρου ).Σε αυτά οδηγούμαστε και εντοπίζονται βάσει της τοπογραφίας και του τύπου του πόνου. Μέσα σε κάθε μια από τις υπό μελέτη επιφάνειες υπάρχουν ένα η περισσότερα TP. Η πίεση με το χέρι αυτών των σημείων δημιουργεί πόνο εις την περιοχή που επηρεάζει η /και την πάσχουσα περιοχή. Σημαντικό είναι ότι η απενεργοποίηση με έγχυση του κατάλληλου φάρμακου μπορεί να εξουδετερώσει τον αναφερόμενο πόνο και να σταματήσει την αλυσίδα των βιοχημικών μεταβολών στις περιοχές που επηρεάζει. Το πρόβλημα είναι ότι αν πιέσεις το 1

2 σωστό σημείο προκαλείται ο πόνος που αναφέρει ο ασθενής αλλά το οποίο σημείο δεν περιέχεται απαραίτητα στη περιοχή που πονάει. Όχι πάντα ο πόνος είναι το σημαντικότερο στοιχείο και σε ορισμένες περιπτώσεις ο λειτουργικός περιορισμός και ο μυϊκός σπασμός είναι τα στοιχεία που μας προκαλούν την προσοχή και μας προτρέπουν προς την διάγνωση. Κατά την αντικειμενική εξέταση πρέπει να δώσουμε σημασία σε ευρήματα όπως ανωμαλίες κατά την βάδιση, αλλαγές της στάσεως του σώματος, αλλαγές στην συμπεριφορά κατά τη διενέργεια των κινήσεων με ενδεχόμενη αντιαλγική θέση της πάσχουσας περιοχής ενώ κινείται, μιλεί η βγάζει τα ρούχα του. Θεωρητικά όλοι οι μύες μπορούν να αναπτύξουν TP αλλά οι ποιο χαρακτηριστικές θέσεις είναι ο αυχένας και η οσφύ. Συχνοί πόνοι που μας απασχολούν αξίζουν να μελετηθούν κάτω από το πρίσμα της πιθανής διάγνωσης μυοπεριτοναικής αιτιολογίας πόνου όπως: το ραιβόκρανο (στραβολαίμιασμα ) μπορεί να οφείλεται στους μύες ανελκτήρας της ωμοπλάτης - οπίσθιοι αυχενικοί και τραπεζοειδής. Ο ίδιος τραπεζοειδής μπορεί να δώσει πονοκέφαλο χαρακτηριστικής διαδρομής και ίλιγγο συμπτώματα με διαφορετική διαδρομή που μπορεί να προκαλέσει και το TP στον στερνοκλειδομαστοειδή. Συμπτωματολογία στην οσφύ και περιοχές της λεκάνης μπορούν να προκαλέσουν ΤΡ των μυών της περιοχής με συχνό τον τετράγωνο οσφυϊκό του οποίου το ΤΡ ενεργοποιείται από αιφνίδιο κίνηση σε κάμψη και στροφή και προκαλεί πόνο εις την οσφύ με επέκταση στον γλουτό και τον τροχαντήρα. Τον μυοπεριτοναικό πόνο δεν πρέπει να συγχέομαι με την ινομυαλγία που αποτελεί διαφορετική νοσολογική οντότητα. ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ Η οξεία φάση του μυοπεριτοναικού πόνου, από την στιγμή που ξεκίνησε μπορεί να διαρκέσει από εβδομάδες έως μήνες. Εάν δεν διαγνωστεί η δεν αντιμετωπίσει επιτυχώς τότε ο πόνος τείνει να καταστεί χρόνιος και ανεξαρτήτως του εάν τα συμπτώματα υποχωρήσουν από μόνα τους το ΤΡ θα περιμένει και θα είναι πάντα έτοιμο με το ελάχιστο στρες για να δώσει ξανά ενοχλήσεις.αντίθετα εάν αυτό αντιμετωπιστεί σωστά τότε οι πιθανότητες υποτροπής είναι ελάχιστες.τα ΤΡ μπορούν να ενεργοποιήσουν: η έντονη η/και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα όπως και η εναλλαγή τους (η οσφυαλγία του αθλητή της Κυριακής είναι χαρακτηριστική), η λανθασμένη στάση, η αρθρίτιδα, το στρες και οι ιώσεις. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η απενεργοποίηση των σημείων σκανδάλης είναι ένα από τα ποιο συχνά, πιεστικά και με εξαιρετική ικανοποίηση προβλήματα που συναντώνται καθημερινά στο ιατρείο. Για να αντιμετωπισθεί σωστά το ΤΡ πρέπει να γνωρίζουμε την ακριβή θέση σε σχέση με την κατανομή του και για να επιτύχουμε εξάλειψη των συμπτωμάτων πρέπει να απενεργοποιηθούν και όλα αυτά που έχουν επηρεαστεί μετά το πρώτο. Παράδειγμα σημείων ινομυαλγικού πόνου (από Travell) Κόκκινο: επιφάνεια που εμφανίζεται ο πόνος Μαύρος σταυρός: Σημεία που πρέπει να αντιμετωπισθούν Οι βελόνες ειδικές για αυτό το σκοπό πρέπει να έχουν ποιότητα ώστε να μην τραυματίζουν, να είναι ελαστικές, να μην σπάνε, να είναι ανώδυνες κατά την είσοδο τους. Επίσης σημαντικό θεωρείται η επιλογή της κατάλληλης διαμέτρου και το μήκος της βελόνας (ανάλογα την περιοχή του σώματος που έχουμε να αντιμετωπίσουμε). Η ποσότητα της φάρμακου που θα χορηγηθεί ανά σημείο είναι ανάλογη με το κατά πόσο ενεργό είναι το ΤΡ (περίπου 1-2 ml) με πάντα την απαραίτητη προσοχή για την συνολική ποσότητα του (εάν τα σημεία είναι πολλά). Εμείς χρησιμοποιούμε συχνά την μέθοδο της Οξυγόνο-οζονοθεραπείας που είναι γενικώς καλά αποδεχτεί. Πρέπει να θυμόμαστε πάντως το primum non nuocere και ότι μία θεραπεία όσο ασφαλής και εάν θεωρείται καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί κι όχι επιθετικοί. Δεν υπάρχει πρακτικός λόγος να χρησιμοποιείται κορτιζόνη. Η συχνότητα αντιμετώπισης αξιολογείται βάσει των συμπτωμάτων αλλά μια με δυο φορές την εβδομάδα αρχικά η όποια μετά πρέπει να αραιώσει θεωρείται μια συνήθης πρόταση. Κάποιοι αυτοπροσδιορίζουν την συχνότητα σε μία το τρί- 2

3 μηνο, εξάμηνο η εάν και εφ όσον τους ξαναπαρουσιαστεί. Αυτό έχει γενικώς να κάνει με το τρόπο ποιότητας ζωής που έχουν επιλέξει. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Κάποια από τα συμπτώματα που όχι σπάνια συναντούμε στη καθημερινή ιατρική πράξη οφείλονται και εις τον μυοπεριτοναικό πόνο και η διάγνωση είναι κλινική. Ο γιατρός πρέπει να εξετάζει τον ασθενή όπως κάναμε παλιά και όπως μας εκπαίδευσαν. Οι εργαστηριακές εξετάσεις (μαγνητικές, αξονικές τομογραφίες, σπινθηρογραφήματα, ηλεκτρομυογραφήματα κλπ) επιβεβαιώνουν η αναιρούν η βοηθούν μια κλινική εκτίμηση μας. Είναι σημαντικό μια τόσο εύκολη και αποτελεσματική αντιμετώπιση να φτάνει τόσο αργά στην αντιμετώπιση και αυτό μετά που ο ασθενής έχει ταλαιπωρηθεί σε εξετάσεις και πόνο. Υπενθύμιση 1 η Ο μυϊκός ιστός και η περιτονίες συνήθως καταπονούνται και τραυματίζονται καθ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Ο πόνος από αυτούς τους τραυματισμούς προκαλείται από «τους κόμβους» ή τα σημεία σκανδάλης τα οποία δημιουργούνται στο μυ και τη περιτονία του, γνωστός σαν μυοπεριτοναικός πόνος. Υπενθύμιση 2 η Τα μυπεριτοναικά σύνδρομα μπορούν να είναι η πηγή, ή μέρος, διάφορων όρων όπως: Ινομυαλγία Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης Πονοκέφαλος συμπεριλαμβανομένης της ημικρανίας και του πονοκεφάλου τάσεως. TMJ syndromes (γναθοκροταφικό σύνδρομο),με πόνους της γνάθου και των οδόντων Οσφυαλγία,ισχιαλγία και κράμπες. Αιμωδίες, παραίσθηση, καυσαλγία, ή οξύς αιφνίδιος πόνος στα άνω και κάτω άκρα Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα Πόνος του άκρου φάντασμα Γίνονται αισθητοί ως μούδιασμα, κάψιμο, τσούξιμο ή πόνος. Ο πόνος ποικίλλει ανάλογα με τη σωματική δραστηριότητα, αλλάζει στον καιρό, την ποιότητα του ύπνου και τη συναισθηματική πίεση. Τα λιγότερο ενεργά μυοπεριτοναïκά σημεία σκανδάλης μπορούν να προδιαθέσουν τον ασθενή στις οξείες υποτροπές πόνου και να προκαλέσουν: αδυναμία μυών και πρώιμη κούραση (χωρίς σημεία κατάρρευσης του μυός), και περιορισμό της κίνησης, με ή χωρίς πόνο (δηλ. παγωμένος ώμος, οπίσθιοι μηριαίοι δύσκαμπτοι). Συχνά υπάρχει ή συνυπάρχει ο αναφερόμενος πόνος δηλαδή ο πόνος δεν προέρχεται από όπου πιο έντονα γίνεται αντιληπτός. Παραδείγματος χάριν, τα σημεία σκανδάλης στους μύες της γνάθου, αυχένα, και τον τραπεζοειδή μυ μπορούν να προκαλέσουν τον πόνο εις την γνάθο και κεφαλαλγία. Τα σημεία σκανδάλης σε μύες της οσφύος και της λεκάνης μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο κόκκυγα, γλουτούς, τη βουβωνική χώρα, τα κάτω άκρα έως και πόνο που προσομοιάζει με κυστίτιδα. Επιπλέον, πολλές ιατρικές διαγνώσεις αποδεικνύονται μυοπεριτοναïκοί πόνοι, όπως: η ημικρανία, αρθρίτιδα, τενοντίτιδα, παγωμένος ώμος, αδυναμία, χρόνια κόπωση, επικονδυλίτιδα, κήλη δίσκου, ισχιαλγία, πιεσμένο νεύρο, πόνοι ανάπτυξης και το σύνδρομο θωρακικής εξόδου. Υπενθύμιση 3 η Η προσέγγισή μας Αναγνωρίζουμε ότι κάθε ασθενής και σώμα είναι μοναδικά. Γι αυτό προσαρμόζουμε τα θεραπευτικά πλάνα. Γενικά, η διαδικασία της λύσης των σημείων σκανδάλης αρχίζει με μια πλήρη αξιολόγηση και ένα ιατρικό ιστορικό. Με βάση τα δεδομένα σας, θα προσδιορίσουμε τα συγκεκριμένα σημεία σκανδάλης σας, «θα τα ξεκλειδώσουμε» και 3

4 μετά θα δώσουμε μήκος (διάταση) στους τραυματισμένους μύες ώστε να αποκτήσουν το κανονικό (φυσιολογικό) μήκος τους. Σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία μπορεί να επιταχυνθεί από εγχύσεις στα σημεία σκανδάλης των μυών, όπου ένα τοπικό αναισθητικό (προκαίνη) η/και (μίγμα ιατρικού όζοντος Ο 2 /Ο 3 ) εγχύεται εντός των σημείων σκανδάλης. Μόλις ξεκλειδωθούν τα σημεία σκανδάλης και ο πόνος σταθεροποιηθεί, η φυσική βελτίωση και η ενδυνάμωση γίνεται μια διαδικασία εφικτή. Θα διδαχθείτε έναν συνδυασμό διατάσεων, ασκήσεων, διαιτητικών αλλαγών, και τεχνικών πίεσης. Πιστεύουμε ότι η εκπαίδευση ασθενών και η προσωπική προσπάθεια είναι τα σημαντικότερα συστατικά για την επιτυχή θεραπεία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς μας επανέρχονται γρήγορα στις φυσιολογικές δραστηριότητες τους εντελώς ελεύθεροι πόνου, ενώ σε άλλες, μια προσέγγιση που συνδυάζει τη συνετή χρήση φαρμάκου, θεραπείας και αλλαγές του τρόπου ζωής μπορεί εντυπωσιακά να βελτιώσει την κινητικότητα του ασθενή και την ποιότητα της ζωής του. Υπενθύμιση 4 η Η θεραπεία την οποία επιλέξαμε να εφαρμόσουμε για την περίπτωσή σας σκοπό έχει να βελτιώσει τον πόνο σας συνδυάζοντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με την ελάχιστη καταπόνηση σας. Για να επιτευχθεί αυτό, εκτός από τη δική μας προσπάθεια απαιτείται και η δική σας συνεργασία. Θα θέλαμε να σας επισημάνουμε ορισμένες προτάσεις μας, με τις οποίες πιστεύουμε ότι η θεραπεία που σας προτείνεται θα είναι ταχύτερα και μακροχρόνια αποτελεσματική. 1. Ενδεχομένως να αισθανθείτε άμεσα καλύτερα, αλλά αυτό συνήθως δεν διαρκεί, οπότε δεν θα πρέπει να ενθουσιαστείτε και να δραστηριοποιηθείτε έντονα, αλλά και ούτε να απογοητευτείτε. 2. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα υπάρξει αυξομείωση του πόνου, αλλά αυτό είναι σύνηθες και θα έχει το χαρακτηριστικό σταδιακά η βελτίωση να αυξάνεται σε ένταση και διάρκεια. 3. Θα πρέπει να βαδίζετε καθημερινά λεπτά ημερησίως σε σταθερό οδόστρωμα, προτιμώντας επίπεδες επιφάνειες. Εάν κατά τη διάρκεια της άσκησης πονέσετε, σταματήστε πριν ο πόνος γίνει έντονος και μόλις αυτός βελτιωθεί, συνεχίζετε. 4. Στην περιοχή της θεραπείας μην εφαρμόζετε θερμότητα, ψύξη, εντριβές, αντιφλεγμονώδη επιθέματα, ασκήσεις, ούτε να ασχολείστε συνεχώς με το να εντοπίσετε τον πόνο σας. Εάν κάτι απ όλα αυτά χρειαστεί, θα έχει συσταθεί από τον ιατρό σας. 5. Να μας ενημερώνετε για τις παθήσεις σας και για κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα που λαμβάνετε, ακόμα και αν αυτό είναι συμπλήρωμα διατροφής ή ομοιοπαθητικό. Φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο σας δεν πρέπει να χορηγείται κατά τη διάρκεια της θεραπείας χωρίς σύσταση, εκτός παρακεταμόλης ( Depon, Panadol, Apotel, κλπ.) Υπενθύμιση 5 η Λάβετε υπ όψιν σας ότι οι κάτωθι παράγοντες μπορούν να επιβαρύνουν το πρόβλημά σας: Συγκινησιακές αιτίες (θυμός, απογοήτευση, κατάθλιψη) Υποθυροειδισμός Διατροφικές ελλείψεις π.χ. βιταμίνης Β Κακή φυσική κατάσταση Θέση ύπνου, ειδικά μπρούμυτα Θέση στον υπολογιστή Βαριά φορτία, τσάντες ώμου Κρύα ρεύματα βρεγμένο κεφάλι Τροφικές αλλεργίες Εργονομία, στάση σώματος Υπερκόπωση, επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί Κράτημα του τηλεφώνου με τον ώμο και στροφικές κινήσεις του αυχένα 4

5 Για ιδιαίτερες περιπτώσεις θα σας δοθούν ειδικές συστάσεις. Υπενθύμιση 6 η Επίσης σας γνωρίζουμε ότι στο Ιατρείο μας εφαρμόζονται για πρώτη φορά δυο νέες τεχνικές που αφορούν την αντιμετώπιση του πόνου. 1) Σε εκφυλισμένους τένοντες (π.χ. του υπερακανθίου μυός) τοπική έγχυση αναπλαστικών παραγόντων. Παράγονται μέσω ειδικής επεξεργασίας του δικού σας αίματος. 2) Σε οξείς και χρόνιους πόνους με έντονα τα σημεία της δυσκαμψίας (π.χ. παγωμένος ώμος, δυσκαμψία γονάτων η ισχίων, αυχένος ή οσφύος, αγκώνος) εφαρμόζεται εξελιγμένη μορφή κινητοποιήσεως. Χρησιμοποιούνται μόνο η πίεση της άκρης των δακτύλων, χωρίς συσκευές, λέιζερ, ηλεκτρονικά, ή βελόνες. ΜΠΟ- ΡΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ. Παράγει στιγμιαία αποτελέσματα σε πολλές (όχι όλες) τις περιπτώσεις, εκπλήσσοντας τον ασθενή και συχνά τον ιατρό. Ήπια μέθοδος, με σεβασμό στους ιστούς. Αντιμετώπιση trigger points με εγχύσεις (από προσωπικό αρχείο) και με νευρολογικα αντανακλαστικα ΠΡΙΝ ΜΕΤΑ 5

6 Να θυμάστε πάντα ότι η επιτυχία μιας θεραπείας εξαρτάται 1. Από τη δική μου σωστή τεχνική 2. Από την ορμονολογική κατάσταση του ασθενούς 3. Από τις διατροφικές συνήθειες 4. Από τη σωστή ή λανθασμένη στάση του σώματος κατά τη διάρκεια των καθημερινών του δραστηριοτήτων 6