ΠΟΤΔΗ ΣΗ ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΗ ΚΑΙ ΣΗΝ Q

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΠΟΤΔΗ ΣΗ ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΗ ΚΑΙ ΣΗΝ Q Ενότητα 5: Η Πθγι των Λογίων (Q): Σθμαςία και Θζςθ ςτθν Αρχαία Χριςτιανικι Παράδοςθ Αικατερίνθ Τςαλαμποφνθ

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτώσ. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3

4 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Η Πηγή των Λογίων (Q): ημασία και Θζση στην Αρχαία Χριστιανική Παράδοση

5 Η ΠΗΓΗ ΣΩΝ ΛΟΓΙΩΝ (Q): ΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΘΕΗ ΣΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΙΣΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΗ

6 Η προώςτορύα τησ ϋρευνασ 1835 Κ. Lachmann : ο Μκ προηγεύται των ϊλλων ευαγγελύων C.K. Weiße : οι Μτ και Λκ μοιρϊζονται μια κοινό πηγό -> αραμαώκϊ λόγια H.J. Holtzmann : λόγια (Λ) J. Weiß : Πηγό των Λογύων (Q) A. v. Harnack : αποκατϊςταςη τησ Q βαςικό πηγό του Αρχϋγονου Χριςτιανιςμού. 6

7 Η ιςτορύα τησ ϋρευνασ (Ι) 1959 Η.Ε. Tödt, Der Menschensohn in der synoptischen Überlieferung. Η κηρυγματικό αξύα τησ Q. Τλικό παρϊδοςησ που προϋρχεται από τον παλαιςτινιακό χριςτιανιςμό διϊφορεσ μελϋτεσ για την Q με θϋμα το θεολογικό περιεχόμενο, το κοινωνικο-ιςτορικό περιβϊλλον τησ Q, τη θϋςη τησ μϋςα ςτον αρχϋγονο Χριςτιανιςμό. 7

8 Η δομό τησ Q A. Ιωϊννησ Βαπτιςτόσ και Ιηςούσ (Q 3,2-7,35). Β. Σο κόρυγμα του Τιού του Ανθρώπου (Q 9,57-11,13). Γ. Η ςύγκρουςη του Ιηςού με την γενεϊ ταύτη (Q 11,14-52). Δ. Οι μαθητϋσ κι η προςδοκύα του Τιού του Ανθρώπου (Q 12,2-13,21). E. H κρύςη του Ιςραόλ (Q 13,24-14,23). τ. Η μαθητεύα (Q 14,26-17,21). Ζ. Σο τϋλοσ (17,23-37). 8

9 Παρϊδοςη και ςύνταξη τησ Q (1) Διϊκριςη μεταξύ παρϊδοςησ και διαφόρων ςταδύων τησ ςύνταξησ / αναθεώρηςησ τησ Q. Απαρχϋσ μύα κοινότητα τησ Παλαιςτύνησ μετϊ την ανϊςταςη ϋντονη εςχατολογικό προςδοκύα ερμηνεύα τησ Σορϊ υπό το φωσ των εςχϊτων. Επεξεργαςύα του υλικού από τισ κοινότητεσ τησ υρύασ επύδραςη του κηρύγματοσ των Ελληνιςτών (επύγειοσ Ιηςούσ καθυςτϋρηςη παρουςύασ μαθητεύα). Σο μοντϋλο του J. Kloppenborg: Αρχικϊ 6 ομϊδεσ παραινετικών λογύων. Προςθόκη μοτύβων κρύςησ, κριτικόσ τησ γενεϊσ ταύτησ, δευτερονομιςτικό κατανόηςη τησ ιςτορύασ. Προςθόκη βιογραφικών ςτοιχεύων. 9

10 Παρϊδοςη και ςύνταξη τησ Q (2) Ο ςοφιολογικόσ χαρακτόρασ τησ Q. ύνδεςη με το Ευαγγϋλιο του Θωμα. ύγκριςη με προφητεύα και αποκαλυπτικό. Μεταβολό του Sitz im Leben: περιπλανώμενοι κόρυκεσ οι εγκαταςτημϋνεσ κοινότητεσ τησ Q και των ευαγγελύων. 10

11 Σο φιλολογικό εύδοσ τησ Q J.M. Robinson: λόγια ςοφών. J. Kloppenborg: διδαςκαλύα. M. Sato: προφητικό κεύμενο. Σι ϋχει προτεραιότητα: η ςοφιολογικό παρϊδοςη (ΗΠΑ) ό η προφητικό / αποκαλυπτικό (Ευρώπη); οφιολογύα και προφητεύα δεν αποκλεύουν η μύα την ϊλλη. F.G. Downing: βιογραφύα ενόσ κυνικού φιλοςόφου. 11

12 υγγραφϋασ αναθεωρητϋσ - ακροατόριο Απαρχϋσ τησ παρϊδοςησ τησ Q περιπλανώμενοι χαριςματικού ςτην Παλαιςτύνη -> κόρυγμα για την εγγύτητα τησ Βαςιλεύασ. Μϋςα ςτο κεύμενο ςόμερα ςτοιχεύα και κοινοτότων που ϋχουν ςταθερό τόπο κατοικύασ. Η Q διαςώζει ςτοιχεύα τησ γαλιλαώκόσ παρϊδοςησ για τον Ιηςού. Η τελικό αναθεώρηςη μετϊ τον Ιουδαώκό Πόλεμο (βλ. Q 13,34-35 εγκατϊλειψη τησ ιεραποςτολόσ ςτον Ιςραόλ). H τελικϊ αναθεώρηςη τησ Q ςτην περιοχό τησ υρύασ μετϊ την απόδραςη τησ κοινότητασ από την Παλαιςτύνη ςτο τϋλοσ του πολϋμου. 12

13 Η θεολογύα τησ Q (1) Iωϊννησ και Ιηςούσ: Ιωϊννησ ο πρόδρομοσ του Ιηςού. Απουςιϊζει το Πϊθοσ κι η Ανϊςταςη. Απουςιϊζει ο τύτλοσ «Χριςτόσ», ο τύτλοσ «υιόσ του Θεού» μόνο ςτην τελικό αναθεώρηςό τησ. Έμφαςη ςτο ρόλο του Ιηςού ωσ δαςκϊλου. Τιόσ του Ανθρώπου / κριτόσ (ωσ τύτλοσ πιο ϋντονα ςτην αναθεώρηςη τησ Q). Έμφαςη ςτη ςοφύα ωσ περιεχόμενο του κηρύγματοσ ο Ιηςούσ δεν ταυτύζεται με αυτόν. 13

14 Η θεολογύα τησ Q (2) ωτηρύα και εςχατολογύα. Κεντρικό ρόλο καταλαμβϊνει ο Νόμοσ κι οι προφότεσ. Κόρυγμα που απευθύνεται ςτον Ιςραόλ. Πολεμικό εναντύον τησ γενεϊσ ταύτησ. Έντονη προςδοκύα των εςχϊτων που θεωρούνται ότι εύναι εγγύσ. Ο Θεόσ κριτόσ. Σο κόρυγμα τησ αγϊπησ για τον πληςύον. 14

15 Q και αρχϋγονοσ Χριςτιανιςμόσ Mύα από τισ ςημαντικϋσ παραδόςεισ του αρχϋγονου Χριςτιανιςμού. Πολλαπλϋσ γραμμϋσ παρϊδοςησ. Κατϊλοιπο τησ παρϊδοςησ ιουδαιοχριςτιανικών ομϊδων. 15

16 Η κριτικό τησ Q Μύα θεωρητικό πηγό. To πρόβλημα τησ κοινότητασ Q. Η απουςύα τησ ιςτορύασ του Πϊθουσ και τησ Ανϊςταςησ. 16

17 ημείωμα Αναφοράς Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Τςαλαμποφνθ Αικατερίνθ. «Η Πθγι των Λογίων (Q): Σθμαςία και Θζςθ ςτθν Αρχαία Χριςτιανικι Παράδοςθ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 17

18 ημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] 18

19 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Σζλος ενότητας Επεξεργαςία: Φίλιπποσ Γερμάνθσ Θεςςαλονίκθ, Χειμερινό Εξάμθνο

20 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ημειώματα

21 Διατήρηση ημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 21