Φάκελος περιοχής: GR Λίμνη Αμβρακία. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Transcript

1 Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Φάκελος περιοχής: GR Λίμνη Αμβρακία Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Ανάδοχοι: Τ. Δημαλέξης Δ. Μπούσμπουρας Οκτώβριος 2009

2 Ομάδα μελέτης: Τάσος Δημαλέξης Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Δημήτρης Μπούσμπουρας Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Θάνος Καστρίτης Ωκεανογράφος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Άρης Μανωλόπουλος Περιβαλλοντολόγος Συντονισμός ομάδας χαρτογράφησης και βάσης δεδομένων, Υπεύθυνος παραγωγής χαρτών, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Victoria Saravia Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Υπεύθυνη παραγωγής χαρτών ενδιαιτημάτων, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Λευτέρης Σταύρακας Μηχανικός Η/Υ Υπεύθυνος συμπλήρωσης βάσης δεδομένων Natura Ρούλα Τρίγκου Δασολόγος Συμμετοχή στη συγγραφή επιμέλεια Σχεδίων Δράσης Κώστας Μαργετουσάκης Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Διονυσία Μαρκοπούλου Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Δανάη Πορτόλου Ζωολόγος Επεξεργασία πληθυσμιακών δεδομένων ΙΒΑ και SPA Jakob Fric Φυσικός Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Κώστας Γαγάνης Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Άγγελος Ευαγγελίδης Περιβαλλοντολόγος Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Παναγιώτης Γκιόκας Διοικητική υποστήριξη Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη: Τομέας Διατήρησης Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία

3 ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Β: Ορνιθολογική Αξιολόγηση Περιοχών ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Έκθεση ορνιθολογικής αξιολόγησης της περιοχής «GR089 Λίμνη Αμβρακία», για το χαρακτηρισμό της ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Φώτης Περγαντής ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

4 Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Περγαντής Φ. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR089 Λίμνη Αμβρακία». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Pergantis Ph. (2009). Ornithological report for the evaluation of the site «GR089 Lake Amvrakia». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συνοπτική αξιολόγηση Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...23 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (CD-ROM) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι η αξιολόγηση, η οριοθέτηση και ο χαρακτηρισμός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR085 Λίμνη Αμβρακία» ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Πουλιά 79/409/ΕΟΚ. Το εργαλείο για την επίτευξη του σκοπού είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004), στην ανωτέρω περιοχή με παραδοτέα τα οποία αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της τεχνικής προετοιμασίας για το χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως ΖΕΠ. 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Η περιοχή μελέτης αφορά στη Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR085 Λίμνη Αμβρακία», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) του BirdLife International, ο χάρτης με τα όρια της οποίας έχουν παραχθεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η εν λόγω ΣΠΠ έχει οριοθετεί και ως ΤΚΣ (με κωδικό GR ) και ότι τα όρια του ΤΚΣ δεν ταυτίζονται απολύτως με αυτά της ως άνω ΣΠΠ αλλά συμπίπτουν σε σημαντικό βαθμό (βλέπε παρακάτω και χάρτη Χ.1.). Η έκταση της περιοχής μελέτης (ΣΠΠ) σύμφωνα με το BirdLife International (Bourdakis & Vareltzidou 2000) είναι εκτάρια. Η περιοχή περιλαμβάνει ουσιαστικά τη λίμνη καθαυτή καθώς επίσης και μία περιμετρική στενή χερσαία ζώνη που το πλάτος της κυμαίνεται (για το μεγαλύτερο μέρος της ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

7 ακτής) από 50 έως 250 μέτρα. Η λίμνη περιβάλλεται από λοφώδη ζώνη. Από ανατολικά από το όρος Θύαμον (ή «Πεταλάς», 820μ.) από νότια, δυτικά και από βόρεια από τις ανατολικές υπώρειες των Ακαρνανικών. Η ως άνω περιοχή ΣΠΠ, από την άποψη τύπων οικοσυστήματος, περιλαμβάνει βασικά : Ένα ολιγότροφο λιμναίο οικοσύστημα με απότομες βραχώδεις ακτές στο δυτικό τμήμα και ομαλότερες μη βραχώδεις στη νότια και ανατολική ακτή. Αυτός ο οικότοπος περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της λίμνης (νότιο και κεντρικό) το οποίο έχει μέγιστο βάθος 53μ. Η στάθμη της λίμνης είναι 25μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και επομένως το βαθύτερο σημείο αυτής βρίσκεται 28μ. χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας. Ένα μεσότροφο ως εύτροφο λιμναίο οικοσύστημα το οποίο επεκτείνεται του προηγούμενου τμήματος προς βορρά σαν στενή «γλώσσα». Το τμήμα αυτό είναι ρηχό (περίπου 1μ. μέγιστο βάθος) και σε αυτό έχουν αναπτυχθεί ζώνες αγριοκάλαμου αλλά και υδρόφιλων δέντρων (ιτιές, φτελιές). Τα υδρόφιλα δέντρα έχουν αναπτυχθεί αμέσως μετά τη γέφυρα της παλαιάς εθνικής οδού, πάνω σε αναχώματα που δημιουργήθηκαν από την εκσκαφή μιας τάφρου η οποία αρχίζει λίγο πριν τη γέφυρα και διανύει κεντρικά όλο το μήκος του εν λόγω τμήματος. Η τάφρος αυτή είχε σκαφτεί στα τέλη της δεκαετίας του 80 (περίοδο μέσα στην οποία είχε στεγνώσει ολόκληρο αυτό το τμήμα λόγω ανομβρίας και λόγω των υδροληψιών προς άρδευση εντατικών καλλιεργειών καπνού) προκειμένου να υπάρχει νερό προς άντληση από τους γεωργούς, καθ όλο το μήκος της λίμνης. Πριν από την ξηροθερμική περίοδο της δεκαετίας 80, η στάθμη της λίμνης ήταν τουλάχιστον κατά 3μ. υψηλότερη από τη σημερινή και το βόρειο επίμηκες τμήμα της ήταν επίσης ολιγοτροφικό και σχετικά βαθύ (3 4 μ.). Η μεγάλη πτώση της στάθμης που ακολούθησε στη δεκαετία του 80 έδωσε το έναυσμα ανάπτυξης καλαμώνων και υδρόφιλων δεντροσυστάδων που παραμένουν όμως μέχρι σήμερα μετά την επάνοδο της στάθμης κατά περίπου 3 μ. στο διάστημα Αυτή η επιφανειακή υδρολογική μεταβολή ήταν πάντως η αιτία να δημιουργηθεί στο στενό βόρειο τμήμα κατάλληλος οικότοπος που προσέλκυσε ορισμένα είδη ερωδιών αλλά και κορμοράνων στο να εγκαθιδρύσουν αξιόλογους τοπικούς διατρεφόμενους αλλά και ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

8 αναπαραγόμενους πληθυσμούς. Συγκεκριμένα, σήμερα καταγράφεται η αναπαραγωγή του Νανοτσικνιά, Κρυπτοτσικνιά, Νυχτοκόρακα, Λευκοτσικνιά, αλλά και της Λαγγόνας. Επίσης, έχει αυξηθεί σημαντικά ο πληθυσμός του Κορμοράνου. Θα πρέπει δε να διευκρινιστεί ότι οι προαναφερθέντες ερωδιοί άρχισαν να αναπαράγονται κατά την πρόσφατη 5ετία ενώ ειδικότερα η Λαγγόνα ξεκίνησε την αναπαραγωγή της εκεί κατά το τρέχον έτος (2009). Επιπλέον, αυξήθηκε σημαντικά ο διερχόμενος πληθυσμός του Λευκοτσικνιά (εκατοντάδες άτομα) αλλά άρχισαν να συχνάζουν στη λίμνη και Αργυροπελεκένοι (αρκετές δεκάδες) όπως επίσης και Χουλιαρομύτες. Τα νεότερα αυτά ορνιθολογικά δεδομένα ενισχύουν την επιλογή χαρακτηρισμού της λίμνης ως ΖΕΠ. Τα είδη για τα οποία η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «Λίμνη Αμβρακία» αξιολογήθηκε από το BirdLife International (Heath & Evans 2000) ότι πληρεί τα κριτήρια για ένταξη στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας, και τα οποία αναφέρονται κατά τον πρωταρχικό χαρακτηρισμό της λίμνης ως ΣΠΠ ήταν ο Κορμοράνος και ο Καρατζάς (βλ. Πίνακα 1). Πίνακας 1. Κριτήρια ΙΒΑ 2000 Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Πληθυσμός BirdLife Phalacrocorax carbo Κορμοράνος Abundant B1i, C3 Sterna caspia Καρατζάς Frequent B1i, C2 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

9 Χάρτης 1. Όρια περιοχής μελέτης (όρια Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) (Bourdakis & Vareltzidou, 2000) 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Handrinos, G The IWRB Midwinter waterfowl counts in Greece : a preliminary analysis of the populations of Anatidae. Biologia Gallohellenica 15: Joensen, A. H. and Mansen, J Waterfowl and raptors wintering in wetlands of western Greece, Natura Jutlandica 21(11): ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

10 Joensen, Α.Η., Preuss, N.O. and Ρ. Mansen Waterfowl and raptors wintering in Western Greece and the Peloponnese, Natura Jutlandica 22(5): Roussopoulos, I Spring and autumn report for Amvrakikos Gulf. Conservation project of Slender-Billed Curlew (Numenius tenuirostris) by Institute Royal des Sciences Naturelles de Belgique Ministry of Agriculture Greek Biotope/Wetland Centre Hellenic Ornithological Society. Unpublished report. ΕΠΜ: Αμβρακικός Κόλπος και ευρύτερη περιοχή του ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. Ζαλίδης, Γ και Α. Μαντζαβέλας (Συντ.) Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (πρώτη προσέγγιση). ΕΚΒΥ. Καζαντζίδης, Σ., Αναγνωστοπόύλου, Μ και Π. Γεράκης Προβλήματα 35 ελληνικών υγροτόπων και δράσεις αντιμετώπισής τους. Πρόγραμμα παρακολούθησης υγροτόπων ΕΚΒΥ. 249 σ. Κομηνός, Θ., Μπουρδάκης, Ε., Ρουσσόπουλος, Ι., και Α. Σακκούλης Αποστολή στη δυτική Ελλάδα, Ιούνιος Αδημοσίευτη αναφορά, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Papakonstantinou, C. (compiler) Important Bird Areas in Greece: 089. Lake Amvrakia. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες) Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Λίμνη Αμβρακία» με κωδικό ΣΠΠΕ GR089. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

11 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ): GR Λίμνη Αμβρακία (2.205 ha, 93 %) Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ): Πεταλάς (Αμφιλοχίας-Κεχρινιάς- Παπαδάτου-Στάνου) ( ha, 22 %). Με εξαίρεση τις αγροτικές και δομημένες περιοχές, οι λοιπές δασικές και λιβαδικές εκτάσεις διαχειρίζονται βασικά από το Δασαρχείο Αμφιλοχίας. 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Για την έρευνα πεδίου αλλά και για τις απαιτούμενες εργασίες γραφείου εφαρμόστηκαν οι προδιαγραφές που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004). Πιο συγκεκριμένα : Αρχικά συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής από την ήδη δημοσιευμένη βιβλιογραφία και από παρατηρήσεις και αδημοσίευτες αναφορές Ελλήνων ορνιθολόγων. Η βιβλιογραφική διερεύνηση δεν απέδωσε στοιχεία που θα μπορούσαν να επηρεάσουν σημαντικά την επαναξιολόγηση της περιοχής. Αξιόλογα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν εκτός βιβλιογραφίας αφορούσαν : Τα δεδομένα των μεσοχειμωνιάτικων καταμετρήσεων (ύπαρξη στοιχείων για όλες τις χρονιές από το 1993 μέχρι σήμερα εκτός του 2003). Δεδομένα που έχει συλλέξει κατά περιόδους ο γράφων (Φώτης Περγαντής) Τα παραπάνω δεδομένα συμπληρώθηκαν με την παρούσα έρευνα πεδίου. Η έρευνα πεδίου έγινε στα μέσα και τέλη της Άνοιξης και στην αρχή του καλοκαιριού και διάρκεσε συνολικά 8 ημέρες. Πιο συγκεκριμένα στις Απριλίου, στις 25 Απριλίου, στις 5 Μαίου και στις Ιουνίου. Κατά την έρευνα πεδίου έγιναν καταγραφές όλων των ειδών, ενώ λόγω του περιορισμένου χρόνου της εργασίας πεδίου και της έναρξης της έρευνας σχετικά αργά, δόθηκε έμφαση στη συλλογή στοιχείων για τον εντοπισμό των κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών που πληρούν τα ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

12 κριτήρια ένταξης της περιοχής στο δίκτυο των ΖΕΠ σύμφωνα με το BirdLife International (Heath & Evans 2000), καθώς και όσων άλλων ειδών είχαν αξιόλογους πληθυσμούς σε σχέση με τα πληθυσμιακά όρια των κριτηρίων χαρακτηρισμού και των ΖΕΠ. Η έρευνα επικεντρώθηκε στην κάλυψη κατά προτεραιότητα των περιοχών αναπαραγωγής και τροφοληψίας σημαντικών ειδών, που είχαν ήδη εντοπιστεί από προηγούμενες χρονιές. Κατά την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι καταγραφών, σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται από τους Δημαλέξης κ.ά. (2004): Επιλέχτηκαν δειγματοληπτικές διαδρομές στους αντιπροσωπευτικότερους βιότοπους εντός κι εκτός της περιοχής ΙΒΑ Σε καθορισμένα σημεία χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος look and see για ποιοτική καταγραφή των ειδών που εμφανίζονται εκεί, ενώ έγινε πληθυσμιακή εκτίμηση για τα αναπαραγόμενα στρουθιόμορφα και τα μεταναστευτικά και αναγωγή των πληθυσμιακών δεδομένων στον χώρο ή στον χρόνο αντίστοιχα. Ανάλογες εκτιμήσεις έγιναν για είδη που παρουσιάζουν σχετικά ομαλή πυκνότητα κατανομής σε συγκεκριμένους τύπους οικότοπου, με αναγωγή στη συνολική έκταση αυτών των τύπων οικοτόπων. Βέβαια, επιδιώχθηκε να γίνουν άμεσες παρατηρήσεις σε όσο το δυνατόν διαφορετικές τοποθεσίες για κάθε τέτοιο οικότοπο, οι οποίες απείχαν αξιόλογη απόσταση μεταξύ τους. Για τα είδη που δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη κατανομή ή διατηρούν επικράτειες (π.χ. αρπακτικά) έγιναν παρατηρήσεις στο μεγαλύτερο εύρος της περιοχής, χρησιμοποιώντας επιλεκτικά πλεονεκτικά σημεία παρατήρησης (vantage observation points) και καταγράφηκε η παρατηρηθείσα δραστηριότητά τους ενώ έγινε προσπάθεια εντοπισμού των θέσεων φωλεοποίησης. Για την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν κυάλια 10Χ50, τηλεσκόπιο 20Χ60, χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού κλίμακας 1: και εικόνες του Google Earth. Στους χάρτες σημειώνονταν οι θέσεις-περιοχές παρατήρησης και σε ξεχωριστό ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9

13 φύλλο γίνονταν αντιστοίχηση των αριθμών των θέσεων με πρόσθετες παρατηρήσεις που αφορούσαν στοιχεία όπως τροφοληψία, φώλιασμα, εκτιμώμενα όρια επικρατειών κλπ. Κυρίως από τις καταγραφές διαμορφώθηκαν, πάνω σε δορυφορικές εικόνες του Google Earth, οι «χάρτες» με τα κρίσιμα ενδιαιτήματα ή τις επικράτειες για τα είδη χαρακτηρισμού και. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση Η παρούσα έρευνα απέδωσε δεδομένα που ορίζουν αλλαγή των προηγούμενων ειδών με βάση τα οποία έγινε ο χαρακτηρισμός και η οριοθέτηση της εν λόγω ΣΠΠ ως ΖΕΠ. Με βάση τα πρόσφατα δεδομένα, τα είδη που πληρούν τα σχετικά κριτήρια είναι εννέα και δεν περιλαμβάνουν τα δύο προηγούμενα είδη. Το γεγονός αυτό οφείλεται βασικά στην σχετικά πρόσφατη και αρκετά έντονα εξελισσόμενη φυσική προσαρμογή των νέων ειδών στις συνθήκες που δημιουργήθηκαν στο βόρειο ρηχό τμήμα της λίμνης αλλά εν μέρει και στην σημαντικά πληρέστερη (χωρικά χρονικά) ορνιθολογική κάλυψη της περιοχής. Τα είδη χαρακτηρισμού και που παρατηρήθηκαν κατά την μεταναστευτική και αναπαραγωγική περίοδο του 2009, είναι πλέον 9 (τα 5 από αυτά είναι ασφαλώς και είδη χαρακτηρισμού). Τα είδη αυτά, το πλήθος που καταγράφηκε ή εκτιμήθηκε από το καθένα και τα κρίσιμα ενδιαιτήματά τους περιγράφονται αναλυτικά στην παράγραφο #3.3. Ο πίνακας I του Παραρτήματος 1 επίσης περιλαμβάνει το παρατηρηθέν εκτιμώμενο πλήθος τους που μπορεί άμεσα να συγκριθεί με τα αριθμητικά κριτήρια των υπολοίπων στηλών του ιδίου πίνακα. Συνοπτικότερα, τα είδη αυτά παρουσιάζονται στους εντός του κειμένου πίνακες 2 & 3 (βλ. επόμενη παράγραφο). 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Για την περιοχή μελέτης δημιουργήθηκε αρχικά ένας πίνακας εργασίας με όλα τα είδη που απαντούν στην περιοχή, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για να ετοιμασθούν: ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

14 ο πίνακας αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και (βλ. Πίνακα 1στο Παράρτημα) και οι πίνακες αρχείων XL του Τυποποιημένου Δελτίου Δεδομένων. Στον πίνακα αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και (Πίνακας Ι στο Παράρτημα 1) σημειώθηκε ο πληθυσμός του κάθε είδους στη περιοχή μελέτης και εάν το είδος πληροί κάποιο από τα κριτήρια 1, 2, 3 και 6. Τέλος, με βάση την αξιολόγηση που παρουσιάζεται στον πίνακα Ι, ετοιμάστηκε ο εντός κειμένου πίνακας 2 (βλ. επόμενη σελίδα) ο οποίος περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν βασικά το κριτήριο 6 και συνεπώς πρόκειται για τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής. Επίσης και ο εντός του κειμένου πίνακας 3 (βλ. επόμενη σελίδα) που περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν κάποιο πληθυσμιακό όριο και αποτελούν τα «είδη» της περιοχής μελέτης (δηλαδή τα είδη των οποίων τα ενδιαιτήματα μπορούν να ληφθούν υπόψη για την οριοθέτησή της ως ΖΕΠ). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

15 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Πίνακας 2. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την περιοχή: «GR089 Λίμνη Αμβρακία» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη χαρακτηρισμού Podiceps cristatus Σκουφοβουτηχτάρι Ισχύει * 15 Phalacrocorax pygmeus Λαγγόνα -//- 20 Nycticorax nycticorax Νυχτοκόρακας -//- 21 Ardeolla ralloides Κρυπτοτσικνιάς -//- 24 Egretta garzetta Λευκοτσικνιάς > του * Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί > του εθνικού πληθυσμού. Γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου Πίνακας 3. Είδη για την περιοχή: «GR089 Λίμνη Αμβρακία» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη 4 Tachybaptus ruficollis 25 Casmerodius albus 122 Fulica atra 191 Larus genei Νανοβουτηχτάρι > Αναπαραγ. Πληθυσμού Ελλάδας Αργυροτσικνιάς > Διαχειμ. Πληθυσμού Ελλάδας Φαλαρίδα > Αναπαραγ. Πληθυσμού Ελλάδας Λεπτόραμφος Γλάρος > Διαχειμ. Πληθυσμού Ελλάδας ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

16 3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται συνοπτικά ο ελληνικός πληθυσμός των ειδών χαρακτηρισμού και, το καθεστώς παρουσίας τους στην περιοχή μελέτης, τα κρίσιμα ενδιαιτήματά (θέσεις φωλιάσματος, τροφοληψίας και καταφυγίου) και οι απειλές τους, καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα διατήρησης. Νανοβουτηχτάρι (Tachybactus ruficolis) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται καθ όλο το έτος. Ο πληθυσμός του Νανοβουτηχταριού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στην περιοχή έρευνας εκτιμήθηκε ένας αναπαραγόμενος πληθυσμός το λιγότερο 50 ζευγαριών (μέχρι το πολύ 80). Επειδή όμως υπάρχουν περισσότερες από 5 περιοχές στην ίδια βιογεωγραφική περιοχή (Λ/Θ Μεσολογγίου, Λυσιμαχία, Τριχωνίδα, Οζερός, Βουλκαριά) με επίσης αξιόλογους φωλιάζοντες πληθυσμούς που δεν είναι ακριβώς γνωστοί, δεν μπορεί η περιοχή έρευνας να θεωρηθεί ως μία εκ των 5 σημαντικότερων στο χώρο της Κεντρικής-Νότιας ενδοχώρας και επομένως το είδος δεν αποτελεί με βεβαιότητα και είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία - απειλές. Το Νανοβουτηχτάρι συναντιέται σε γλυκά νερά και προτιμά νερά με καλά ανεπτυγμένη υδρόφιλη βλάστηση στην οποία βρίσκει κατάλυμα και ευνοϊκές συνθήκες για φώλιασμα. Τρέφεται κυρίως με μικρά υδρόβια ασπόνδυλα αλλά και με μικρά ψαράκια. Απειλείται βασικά από τη χρήση διχτυών. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Η κύρια περιοχή που παρατηρήθηκε το είδος εντοπίζεται στο βόρειο επίμηκες τμήμα της λίμνης και σε μικρή προσκείμενη περιοχή λίγο νοτιότερα αυτού. Σκουφοβουτηχτάρι (Podiceps cristatus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται καθ όλο το έτος. Ο πληθυσμός του στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Ο φωλιάζων πληθυσμός του είδους στην Αμβρακία εκτιμάται μεταξύ ζευγάρια. Επειδή δεν φωλιάζει τόσο εκτενώς στην περιοχή Μεσολογγίου αλλά κυρίως στην Τριχωνίδα για αυτό και μπορεί να θεωρηθεί ότι ο πληθυσμός του στην περιοχή ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

17 έρευνας είναι ένας από τους 5 σημαντικότερους στην γύρω ευρύτερη γεωγραφική ζώνη. Οικολογία - απειλές. Συναντιέται σε λιμναία οικοσυστήματα ποικίλης μορφής αποφεύγοντας τα ρηχά νερά. Δεν απαιτεί ιδιαίτερα πυκνή υδρόφιλη βλάστηση για να φωλιάσει. Τρέφεται με μεγάλη ποικιλία υδρόβιων οργανισμών. Δεν αναγνωρίζεται κάποια αξιόλογη απειλή για το εν λόγω είδος. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Παρατηρήθηκε σε ολόκληρο το κεντρικό νότιο τμήμα της Λίμνης. Φωλιάζει στην απρόσιτη δυτική όχθη. Λαγγόνα (Phalocrocorax pygmeus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται πλέον καθ όλο το έτος έστω και σε πολύ μικρό αριθμό. Ο πληθυσμός της Λαγγόνας στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στην Αμβρακία παρατηρήθηκε φώλιασμα μόλις το 2009 (8 ζευγάρια). Επειδή, δεν έχει παρατηρηθεί φώλιασμα του είδους παρά μόνο στον Αμβρακικό γι αυτό και η παρουσία έστω και μόνον ενός ζευγαριού θα μπορούσε να εντάξει την περιοχή έρευνας σε μία εκ των 5 σημαντικότερων της ευρύτερης γεωγραφικής περιφέρειας. Άρα το είδος αυτό εν προκειμένω, μπορεί να θεωρηθεί ως είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία Απειλές. Συχνάζει σε γλυκά νερά (λίμνες, γλυκόβαλτοι) και έχει παρατηρηθεί να δείχνει προτίμηση σε περιοχές υγροτόπων όπου υπάρχουν κανάλια. Φωλιάζει συνήθως σε υδρόφιλες δεντροσυστάδες αλλά μπορεί να φωλιάσει και σε χαμηλότερη υδρόφιλη βλάστηση. Τρέφεται βασικά με ψάρια μικρού και μεσαίου μεγέθους. Κινδυνεύει από δίχτυα αλλά και από αδόκιμους πυροβολισμούς από ασυνείδητους λαθροκυνηγούς. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Παρατηρήθηκε κυρίως στο βόρειο επίμηκες και ρηχό τμήμα της λίμνης αλλά και στο αμέσως νοτιότερο τμήμα όπως επίσης και κοντά στην ανατολική όχθη. Νυχτοκόρακας (Nycticorax nycticorax) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται κατά τις μεταναστεύσεις αλλά και κατά τη διάρκεια του θέρους αφού πλέον φωλιάζει. Ο πληθυσμός του στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Καταγράφηκε ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

18 φώλιασμα από τουλάχιστον 16 ζευγάρια (ενδεχομένως έως και 20). Επειδή δεν έχει πιστοποιηθεί ανάλογου πλήθους φώλιασμα στους λοιπούς υγρότοπους της Αιτωλοακαρνανίας γι αυτό και η Αμβρακία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία εκ των 5 σημαντικότερων της ευρύτερης γεωγραφικής περιφέρειας για το εν λόγω είδος. Άρα και ο Νυχτοκόρακας εν προκειμένω, μπορεί να θεωρηθεί ως είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία - απειλές. Συχνάζει σε παρόχθιους οικότοπους λιμνών και γενικότερα σε γλυκούς βάλτους με καλά ανεπτυγμένη υδρόφιλη βλάστηση. Τρέφεται με μικρά υδρόβια σπονδυλόζωα (π.χ. γυρίνους) αλλά και ασπόνδυλα όπως επίσης και μικρά ψάρια. Σοβαρή απειλή για το είδος αποτελεί κυρίως ο βανδαλισμός ή άλλο τύπου παρενόχληση στο χώρο του αποικιακού του φωλιάσματος. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Εντοπίζεται στο βόρειο επίμηκες και ρηχό τμήμα της λίμνης. Κρυπτοστικνιάς (Ardeolla ralloides) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται κατά τις μεταναστεύσεις και κατά τη διάρκεια του θέρους αφού πλέον φωλιάζει. Ο πληθυσμός του στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Καταγράφηκε φώλιασμα από τουλάχιστον 5 ζευγάρια (ενδεχομένως έως 7). Επειδή δεν έχει πιστοποιηθεί ανάλογου πλήθους φώλιασμα στη Βουλκαριά και στην Οζερό γι αυτό και η Αμβρακία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία εκ των 5 σημαντικότερων της ευρύτερης βιογεωγραφικής ζώνης για το εν λόγω είδος. Άρα και ο Κρυπτοτσικνιάς εν προκειμένω, μπορεί να θεωρηθεί ως είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία - απειλές. Συχνάζει σε παρόχθιους οικότοπους λιμνών και γενικότερα σε γλυκούς βάλτους με καλά ανεπτυγμένη υδρόφιλη βλάστηση. Τρέφεται με μικρά υδρόβια σπονδυλόζωα (π.χ. γυρίνους) αλλά και ασπόνδυλα όπως επίσης και μικρά ψάρια. Σοβαρή απειλή για το είδος αποτελεί κυρίως ο βανδαλισμός ή άλλο τύπου παρενόχληση στο χώρο του αποικιακού του φωλιάσματος. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Εντοπίζεται στο βόρειο επίμηκες και ρηχό τμήμα της λίμνης και εν μέρει στο ρηχό τμήμα που υπάρχει αμέσως νοτιότερα της γέφυρας της εθνικής οδού. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

19 Λευκοτσικιάς (Egretta garzetta) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται καθ όλο το έτος. Ο πληθυσμός του στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στην περιοχή μελέτης φώλιασαν με βεβαιότητα τουλάχιστον 10 ζευγάρια, πλήθος που δεν επαρκεί για την πλήρωση του κριτηρίου 6 (χαρακτηρισμού) ή του κριτηρίου που είναι 21 άτομα. Πληρούται όμως το κριτήριο 2, δηλαδή διέρχεται από την περιοχή περισσότερο από το του ευρωπαϊκού πληθυσμού που διέρχεται από τη δυτική Ελλάδα, αφού έχουν καταγραφεί ως και 600 άτομα σε μία και μόνη καταμέτρηση. Οικολογία - Απειλές. Συναντιέται σε μεγάλη ποικιλία υγροτοπικών ενδιαιτημάτων αλλά προκειμένου να φωλιάσει απαιτεί καλά απομονωμένη υδρόφιλη (συνήθως δεντρώδη) βλάστηση. Τρέφεται κυρίως με μικρά ψάρια. Σοβαρή απειλή και για αυτό το είδος αποτελεί κυρίως ο βανδαλισμός ή άλλο τύπου παρενόχληση στο χώρο του αποικιακού του φωλιάσματος. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Ο κύριος χώρος ενδιαίτησης του Λευκοτσικνιά στη Λίμνη ταυτίζεται με αυτόν του Κρυπτοτσικνιά αλλά μικρός αριθμός ατόμων διατρέφεται στις όχθες και της υπόλοιπης λίμνης. Αργυροτσικνιάς (Casmerodius albus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται κατά τις μεταναστεύσεις και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ο ελάχιστος διαχειμάζων πληθυσμός του στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε άτομα (BirdLife International 2004). Στην περιοχή έχουν καταγραφεί κατά τις μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις μέχρι και 50 άτομα. Επειδή υπάρχουν περισσότερες από πέντε υγροτοπικές περιοχές με ανάλογο διαχειμάζοντα πληθυσμό του είδους γι αυτό και η παρούσα περιοχή έρευνας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μία εκ των 5 σημαντικότερων γι αυτό το είδος. Άρα και το είδος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία - απειλές. Συναντιέται σε μεγάλη ποικιλία υγροτοπικών ενδιαιτημάτων. Τρέφεται με μεγάλη ποικιλία υδρόβιων οργανισμών (ακόμη και με μικρά νερόφιδα), κυρίως όμως με ψάρια. Δεν απειλείται αξιόλογα (είναι είδος πολύ επιφυλακτικό στην παρουσία του ανθρώπου και απομακρύνεται άμεσα μόλις τον αντιληφθεί). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

20 Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Κυρίως στο βόρειο επίμηκες τμήμα της λίμνης αλλά και στην προσκείμενη ανατολική ακτή. Φαλαρίδα (Fulica atra) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται πλέον καθ όλο το έτος. Ο φωλιάζων πληθυσμός της στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στην περιοχή εκτιμάται ένας αναπαραγόμενος πληθυσμός από 50 έως 100 ζευγάρια. Επειδή υπάρχουν περισσότερες από πέντε υγροτοπικές περιοχές με ανάλογο φωλιάζοντα πληθυσμό του είδους γι αυτό και η παρούσα περιοχή έρευνας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μία εκ των 5 σημαντικότερων γι αυτό το είδος. Άρα και το είδος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία - απειλές. Συναντιέται σε μεγάλη ποικιλία υγροτοπικών ενδιαιτημάτων, προτιμώντας κατά την αναπαραγωγική περίοδο θέσεις με καλά ανεπτυγμένη υγροτοπική βλάστηση. Συνήθως φωλιάζει μέσα σε πυκνούς καλαμώνες. Τρέφεται με ποικίλη υγροτοπική βλάστηση, κυρίως φυτοβένθος. Απειλείται βασικά από την ανεξέλεγκτη και εντατική λαθροθηρία. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Σχεδόν αποκλειστικά το βόρειο τμήμα της λίμνης. Λεπτόραμφος Γλάρος (Larus genei) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται το χειμώνα και κατά τις μεταναστεύσεις. Ο διαχειμάζων πληθυσμός της στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 1700 άτομα. Στην περιοχή έχουν καταμετρηθεί αρκετές φορές κατά το χειμώνα λίγες δεκάδες άτομα (20-30), πλήθος που ξεπερνά το κριτήριο (17 άτομα). Οικολογία - απειλές. Συναντιέται κυρίως σε πολύ ρηχά υφάλμυρα και αλμυρά νερά αλλά δεν λείπει και από ρηχά γλυκά νερά. Τρέφεται κυρίως με μικρά πλαγκτονικά ασπόνδυλα. Δεν απειλείται ιδιαίτερα στις περιοχές διαχείμανσης. Κρίσιμα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Σχεδόν αποκλειστικά το βόρειο τμήμα της λίμνης. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17

21 3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και Στον επισυναπτόμενο χάρτη 2 παρουσιάζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και. Ο χάρτης 2 διαμορφώθηκε από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την εργασία πεδίου ενώ συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκαν αξιόπιστα δεδομένα από βιβλιογραφικές πηγές. Όσον αφορά τα αρπακτικά τα οποία ενδιαιτούνται στην περιοχή σημειώθηκαν οι επικράτειές τους οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο την περιοχή τροφοληψίας όσο και τις περιοχές φωλιάσματος και κουρνιάσματος. Η εκτίμηση των επικρατειών έγινε με βάση της καταγραφές στην ύπαιθρο αλλά και την υπάρχουσα βιβλιογραφία για τα συγκεκριμένα είδη και τις απαιτήσεις τους. Τα κρίσιμα ενδιαιτήματα για τα υπόλοιπα είδη σχετίζονται με την πυκνότητα των πληθυσμών τους κατά της καταγραφές. 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ Στον επισυναπτόμενο χάρτη 3 (κλίμακας 1: ) παρουσιάζονται: α) η προτεινόμενη οριοθέτηση της περιοχής μελέτης ως ΖΕΠ και β) τα υφιστάμενα όρια ΤΚΣ και ΖΕΠ πλησίον ή εντός της περιοχής μελέτης Η πρόταση της περιοχής μελέτης ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να περιλάβει τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού για όλες τις εποχές που αυτά χρησιμοποιούν την περιοχή, καθώς και τα αντίστοιχα ενδιαιτήματα των ειδών, σύμφωνα με τις προδιαγραφές ΖΕΠ (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όρια τους. Σύμφωνα λοιπόν με τις παρατηρήσεις που έγιναν και κύρια από αυτές, προέκυψε η πλήρωση των αναγκαίων κριτηρίων για τα προαναφερθέντα 9 είδη. Τελικά, η συνολική οριοθέτηση που προκύπτει δεν διαφέρει αξιόλογα από τις προηγούμενες για την ΣΠΠ και την ΖΕΠ. Απλώς, αυτή τη φορά, αφενός τα όρια προκύπτουν με περισσότερα και σημαντικότερα ορνιθολογικά «επιχειρήματα» αφετέρου επιδιώχθηκε ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 18

22 όπως η χάραξη ενός ορίου (που βεβαίως περιλαμβάνει όλα τα σημαντικά ενδιαιτήματα) κατά τρόπον που να επεκτείνεται κατά το δυνατόν λιγότερο πέραν των εξώτερων οριογραμμών των κρίσιμων ενδιαιτημάτων ώστε να μην περιληφθούν άσκοπα εκτάσεις που χρησιμοποιούνται παραγωγικά από τους κατοίκους (που εγείρουν αντιδράσεις και αρνητικό πνεύμα προστασίας). Επιδιώχθηκε όπως το όριο να ταυτίζεται με σαφή ορόσημα, φυσικά ή τεχνητά, κυρίως με δρόμους και ακτές, ώστε να είναι πιο ευδιάκριτο και αναγνωρίσιμο από τους όποιους υπεύθυνους προκύψουν για τη διαχείριση της περιοχής (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Επίσης, αποφεύχθηκε το να περιληφθούν εντός της ΖΕΠ οικισμοί και γεωργικές ζώνες εντατικής εκμετάλλευσης. Το όριο το προτεινόμενης ΖΕΠ ξεκινά βόρεια στην τοποθεσία Παραζαριά και συνεχίζει νότια παράλληλα με την ανατολική όχθη της λίμνης ακολουθώντας την ισουψή των 70μ μέχρι την εθνική οδό Ιωαννίνων Αντιρρίου στην τοποθεσία Κοντοπάνου. Από εκεί ακολουθεί την εθνική οδό μέχρι την διασταύρωση στο Άγιο Στέφανο. Από εκεί ακολουθεί την δυτική όχθη της λίμνης μέχρι την τοποθεσία Αγ. Βλάσιος. Από εκεί ακολουθεί την κορυφογραμμή της Αρβάνοβας μέχρι την τοποθεσία Αρβάνοβα και σε συνέχεια ακολουθεί την ισοκλινή μέχρι την δυτική όχθη. Από εκεί ακολουθεί την όχθη προς βόρεια μέχρι την περιφερειακή οδό Κατούνα Αμφιλοχία με ανατολική κατεύθυνση μέχρι το χωριό Άγριλος το οποίο περικλείει εξαιρώντας τον οικισμό. Από εκεί ακολουθεί την περιφερειακή οδό Κατούνα Αμφιλοχία βόρεια μέχρι την αρχική τοποθεσία Παραζαριά. Η τελική προτεινόμενη περιοχή αποτελεί πλέον μία ολοκληρωμένη οικολογική ενότητα στην οποία συμμετέχουν όλοι οι σημαντικοί οργανισμοί και ιδιαίτερα τα απειλούμενα είδη των πουλιών που διατηρούν κρίσιμα βιογεννετικά αποθέματα για την ευρύτερη περιοχή. 5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION Lake Amvrakia has undergone some significant hydrological changes due to intense use of its water by the farmers during the 80s period. At that very dry period, a vast exposure of arable land appeared which the farmers exploited by expanding their ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 19

23 tobacco cultivations. On the other hand, the more they irrigated the more extended new arable land appeared, and so on. As a result, there followed a drop of the water level by 4-5 meters, so that the northern (long and narrow) part of the lake was drained. There followed the excavation of a canal along the length and in the middle of the northern part as to provide water from its southern part to the northern part and the possibility to all farmers there to pump water for irrigation. As long as the dry period passed away, and the water level started to rise again, interesting hydrophilus vegetation started to be established to the northern part of the lake. Since then, the water level has risen about 2-3 meters and reached a proper level to support the expansion of reed-bed marshes and the creation of good-stands of hydrophilus trees on the dikes formed by the canal excavation. That thorough change was gradually followed up by the avifauna in terms that various new species appeared and established interesting populations there. Some of these species started also to breed as it happened with herons. Now days, a number of these species developed populations which fulfill the proper criteria which render the area as to approve as an SPA. The species which fulfill the criteria, both as designation as well as delimitation species, are the Great Crested Grebe, the Pygmy Cormorant, the Night Heron, the Squacco Heron and the Little Egret while the species which approve just as delimitation species are the Little Grebe, the Great White Egret, the Coot and the Slender-billed Gull (see in the text tables 2 and 3). It should be noted that the breeding of the herons has just recently appeared (in the last 4 years) while the breeding of the Pygmy Cormorant just in the last year. After all, the ornithological value of the lake has been increased significantly so that its designation and delimitation as an SPA area has been even more ascertained. Since these species maintained their critical habitats (foraging and breeding areas) inside the previous boundaries of the IBA, so there is not need to expand these boundaries for the SPA proposed here in. Their critical habitats appear in the series of mapping-icons under map 2 in the Appendix 2. The boundaries actually proposed, in the present document, were drawn with just minor differences to the IBA ones, so as to be even more presice and clear-cut. Map 3 in the CD-ROM (scale 1:50.000) depicts: a) the boundaries of the existing IBA and b) the boundaries of the proposed Special Protection Area. The boundaries have been ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 20

24 designed in accordance with the specifications for the delimitation of SPAs (see Dimalexis A., E. Bourdakis and E. Hadjicharalambous 2004) so as to include all critical habitats of the forementioned species. The proposed SPA boundaries were drawn on as detailed as possible available black and white topographic maps and in the closest possible precision by using clear-cut natural as well as technical landmarks (most usually existing roads and evident trails). Particular attention, as not to include Villages and intence agricultural land, was paid. The actual SPA proposed herein, appears as e coherent ecological entiety, strongly bount with its wildlife. 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bourdakis S. & Vareltzidou, S Greece pp In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ΕΘΙΑΓΕ Πρόγραμμα ENVIREG: Αναγνώριση και αξιολόγηση βιοτόπων και διερεύνηση της δυνατότητας ένταξής τους στο κοινοτικό δίκτυο των ιδιαίτερα προστατευόμενων περιοχών σε εφαρμογή του Άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας. Ταχεία ορνιθολογική αναγνώριση του συνόλου των 16 βιοτόπων. 138 σ. Papakonstantinou, C. (compiler) Important Bird Areas in Greece: 089. Lake Amvrakia. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 21

25 Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες) Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Λίμνη Αμβρακία» με κωδικό ΣΠΠΕ GR089. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. BirdLife International (2004). Birds in Europe : population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK : BirdLife International. (BirdLife Conservation Series No. 12) Heath, M.F. and Evans, M.I., eds (2000). Important Bird Areaas in Europe : Priority sites for conservation. 1: Northern Europe. Cambridge, UK : BirdLife International (BirdLife Cosnervation Series No.8) Cramp and Simmons 1986). The birds of the Western Palearctic. OXFORD Handrinos, G The IWRB Midwinter waterfowl counts in Greece : a preliminary analysis of the populations of Anatidae. Biologia Gallo-hellenica 15: Joensen, A. H. and Mansen, J Waterfowl and raptors wintering in wetlands of western Greece, Natura Jutlandica 21(11): Joensen, Α.Η., Preuss, N.O. and Ρ. Mansen Waterfowl and raptors wintering in Western Greece and the Peloponnese, Natura Jutlandica 22(5): Roussopoulos, I Spring and autumn report for Amvrakikos Gulf. Conservation project of Slender-Billed Curlew (Numenius tenuirostris) by Institute Royal des Sciences Naturelles de Belgique Ministry of Agriculture Greek Biotope/Wetland Centre Hellenic Ornithological Society. Unpublished report. Καζαντζίδης, Σ., Αναγνωστοπόύλου, Μ και Π. Γεράκης Προβλήματα 35 ελληνικών υγροτόπων και δράσεις αντιμετώπισής τους. Πρόγραμμα παρακολούθησης υγροτόπων ΕΚΒΥ. 249 σ. Κομηνός, Θ., Μπουρδάκης, Ε., Ρουσσόπουλος, Ι., και Α. Σακκούλης Αποστολή στη δυτική Ελλάδα, Ιούνιος Αδημοσίευτη αναφορά, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 22

26 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ANNEXES ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 23

27 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 24

28 Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και για την περιοχή «GR089 Λίμνη Αμβρακία» AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ Κριτ. 4 (C4) πελαργ αρπακτ γεραν στρ Κριτ. 5 (C5) 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ Κριτ. 6 (C6) αναπ. πληθ. Ελλάδας 2 Gavia arctica Υ 1 Ελλάδας 4 Tachybaptus ruficollis Υ 15 5 Podiceps cristatus Υ Podiceps grisegena Υ 8 Podiceps nigricollis Υ Calonectris diomedea Θ Puffinus yelkouan 20/60 ind Θ Hydrobates pelagicus Θ Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Υ Υ Υ Pelecanus onocrotalus Υ Pelecanus crispus 50 10/ Υ ind 18 Botaurus stellaris Υ Ixobrychus minutus Υ Nycticorax nycticorax Υ Ardeolla ralloides Υ Egretta garzetta Υ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 25

29 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας 25 Casmerodius albus Υ Ardea cinerea Υ 6 27 Ardea purpurea Υ Ciconia nigra Υ Π Ciconia ciconia Υ Π Plegadis falcinellus Υ Platalea leucorodia Υ Phoenicopterus ruber Υ Cygnus olor Υ 1 37 Anser albifrons / 250 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Ελλάδας Υ Anser erythropus 15 ind Υ 1 39 Anser anser / Υ 1 41 Branta ruficollis 60 ind. / regula r presen ce Υ Tadorna ferruginea Υ Tadorna tadorna Υ 1 44 Anas penelope Υ Anas strepera Υ 1 46 Anas crecca Υ 47 Anas platyrhynchos Anas acuta Υ Υ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 26

30 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) 49 Anas querquedula Υ 0 51 Anas clypeata Υ 53 Netta rufina Υ 0 54 Aythya ferina Υ 0 55 Aythya nyroca / Υ 1 1 ind 56 Aythya fuligula Υ άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ Κριτ. 4 (C4) πελαργ αρπακτ γεραν στρ Κριτ. 5 (C5) 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ Κριτ. 6 (C6) αναπ. πληθ. Ελλάδας 57 Aythya marila Υ 1 61 Melanitta fusca / Υ 62 Bucephala clangula Υ 63 Mergelus albellus Υ 1 64 Mergus serrator Υ 3 65 Mergus merganser Υ 1 regula 66 Oxyura leucocephala r presen ce Υ 3 67 Pernis apivorus non br Α Milvus migrans 300 Α Haliaeetus albicilla Α Gypaetus barbatus 1 Α 1 1 Ελλάδας regula 73 Neophron percnopterus r 16 Α 1 1 presen ce 74 Gyps fulvus 180 Α Aegypius monachus 5/15 ind 14 Α 1 1 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 27

31 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) 76 Circaetus gallicus 54 Α Circus aeruginosus Α Circus cyaneus Α 79 Circus macrourus 15 ind Α 80 Circus pygargus Α Accipiter brevipes non br άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ Κριτ. 4 (C4) πελαργ αρπακτ γεραν στρ Κριτ. 5 (C5) 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ Κριτ. 6 (C6) αναπ. πληθ. Ελλάδας 10 Α Buteo buteo Α Buteo rufinus 2 Α Aquila pomarina 70 Α Aquila clanga 6 ind 1 Α 89 Aquila nipalensis 50 Α 90 Aquila heliaca 2/ 6 ind 1 Α Aquila chrysaetos 41 Α Hieraaetus pennatus 27 Α Hieraaetus fasciatus 9 Α Pandion haliaetus 53 Α 95 Falco naumanni 20/60 ind 180 Α Falco vespertinus 30 ind 9 Α 98 Falco columbarius 76 Α Falco eleonorae 140 Α Falco biarmicus 1 Α 1 1 Ελλάδας 102 Falco cherrug regula r presen ce 2 Α ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 28

32 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) 103 Falco peregrinus 74 Α Bonasa bonasia Tetrao urogallus Alectoris graeca Coturnix coturnix Porzana porzana Υ Porzana parva Υ Crex crex 20/60 ind άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ Κριτ. 4 (C4) Υ πελαργ αρπακτ γεραν στρ Κριτ. 5 (C5) 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ Κριτ. 6 (C6) αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας 122 Fulica atra Υ Otis tarda 30 ind ind Haematopus ostralegus Υ Himantopus himantopus Υ Recurvirostra avosetta Υ Burhinus oedicnemus Υ Glareola pratincola Υ Charadrius dubius Υ Charadrius hiaticula Υ Charadrius alexandrinus Υ Charadrius leschenaultii 10 Υ 142 Pluvialis apricaria Υ Pluvialis squatarola Υ Hoplopterus spinosus Υ Vanellus vanellus Υ 1 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 29

33 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ πελαργ αρπακτ γεραν στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας 148 Calidris canutus Υ Calidris alba / Κριτ. 4 (C4) 470 Υ 150 Calidris minuta Υ Calidris temminckii Υ 154 Calidris ferruginea Υ 156 Calidris alpina Υ 157 Limicola falcinellus Υ 158 Philomachus pugnax Υ Lymnocryptes minimus Υ Gallinago gallinago Υ 163 Scolopax rusticola Υ Limosa limosa ind Υ 165 Limosa lapponica Υ Numenius phaeopus Υ regula 167 Numenius tenuirostris r presen ce 1 Υ 168 Numenius arquata Υ 169 Tringa erythropus Υ Tringa totanus Υ Tringa stagnatilis Υ 172 Tringa nebularia Υ Tringa ochropus Υ Tringa glareola Υ 177 Actitis hypoleucos Υ 1 Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Ελλάδας ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 30

34 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ Κριτ. 4 (C4) πελαργ αρπακτ γεραν στρ Κριτ. 5 (C5) 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ Κριτ. 6 (C6) αναπ. πληθ. Ελλάδας 179 Arenaria interpres Υ Larus melanocephalus Υ Larus minutus Υ Larus ridibundus Υ 191 Larus genei Υ Larus audouinii 20/60 ind Υ Larus canus Υ 194 Larus fuscus Υ Gelochelidon nilotica Υ Sterna caspia Υ 203 Sterna sadvicensis Υ Sterna hirundo Υ Sterna albifrons Υ Chlidonias hybridus Υ Chlidonias niger Υ Chlidonias leucopterus Υ 214 Columba oenas Columba palumbus Streptopelia turtur Clamator glandarius Otus scops Bubo bubo Asio flammeus Caprimulgus europaeus Ελλάδας ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 31

35 AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης Res (p) Br (p) Win Stage παγκος. απειλ. ειδ. (ζευγά ρια) Κριτ. 1 (C1) αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε (αναπαραγω γή) Ε.Ε. 25 (διαχείμαση) αναπαρ. πληθ. (αναπαραγωγή) 232 Apus apus Apus melba Alcedo atthis Merops apiaster Coracias garrulus Jynx torquilla Picus canus Dryocopus martius Dendrocopos syriacus Dendrocopos medius Dendrocopos leucotos Picoides tridactylus Melanocorypha calandra Calandrella brachydactyla άτ υδροβια ή ζ Θαλασσοπ Κριτ. 4 (C4) πελαργ αρπακτ γεραν στρ Κριτ. 5 (C5) 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ Κριτ. 6 (C6) αναπ. πληθ. Ελλάδας Σ Σ Lullula arborea Σ Alauda arvensis Σ Riparia riparia Σ Hirundo rustica Σ Delichon urbica Σ Anthus campestris Σ Motacilla flava Σ Phoenicurus phoenicurus Σ Oenanthe isabellina Σ 1 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Ελλάδας 32