ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ ΙΙ

Transcript

1 ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ ΙΙ πξσηεΐλε πδαηάλζξαθεο ιίπε απαξαίηεηα ιηπαξά νμέα ξφινο δνκηθφο, ζπκβάιεη ζηελ παξαγσγή ηνπ επηπιένλ κεηξηθνχ αίκαηνο, ζηε δεκηνπξγία απνζήθεο ελέξγεηαο ελέξγεηα ζηε κεηέξα θαη ζην βξέθνο θαηά ηελ εγθπκνζχλε ελέξγεηα ζηε κεηέξα θαη ζην βξέθνο θαηά ηελ εγθπκνζχλε, trans ιηπαξά νμέα παξεκπνδίδνπλ κεηαηξνπή ιηλειατθνχ ζε αξαρηδνληθφ νμχ θαη α-ιηλνιεληθνχ ζε DHA αξαρηδνληθφ θαη DHA ζεκαληηθά γηα ΚΝΣ, αλάπηπμε ηνπ εγθεθάινπ, DHA εκπιέθεηαη θαη ζηελ νκαιή αλάπηπμε/ιεηηνπξγία ηεο φξαζεο Wrthingtn-Rberts B, et al. Maternal nutritin and the utcme f pregnancy. Nutritin in Pregnancy and Lactatin, 4th ed. Cllege Publishing: St. Luis, Missuri, 1989 Kline DA. Macrnutrient requirements during pregnancy. Tday s Dietitian Jan 2004:

2 A φξαζε, αλνζνπνηεηηθή ιεηηνπξγία, ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε νζηψλ θαη νδφλησλ C E D B 6 B 12 Φπιιηθφ νμχ ζχλζεζε θνιιαγφλνπ, αλάπηπμε πγηψλ νχισλ, νζηψλ, νδφλησλ, απνξξφθεζε ζηδήξνπ, αληηνμεηδσηηθφ, ζε κεγαδφζεηο θίλδπλνο ζθνξβνχην ζηε βξεθηθή δσή αληηνμεηδσηηθφ αλάπηπμε νζηψλ, νδφλησλ δεκηνπξγία εξπζξνθπηηάξσλ, κεηαβνιηζκφο ακηλνμέσλ θαη ιηπαξψλ νμέσλ, πξσηετλνζχλζεζε δεκηνπξγία εξπζξνθπηηάξσλ, λεπξηθφ ζχζηεκα ζχλζεζε, απνθαηάζηαζε, ιεηηνπξγία DNA, παξαγσγή αίκαηνο, αλεπάξθεηα θπιιηθνχ νδεγεί ζε κεγαινβιαζηηθή αλαηκία θαη πξνβιήκαηα λεπξηθνχ ζσιήλα αζβέζηην νζηά, δφληηα, κπτθή ζπζηνιή-ράιαζε, αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα, κείσζε νζηηθήο ππθλφηεηαο θαηά ηελ εγθπκνζχλε θαη ηνλ ζειαζκφ ζίδεξνο αχμεζε φγθνπ αίκαηνο, ζχλζεζε αηκνζθαηξίλεο καγλήζην ςεπδάξγπξνο νζηά θαη δφληηα, ξχζκηζε ηλζνπιίλεο θαη επηπέδσλ ζαθράξνπ ζην αίκα ζπζηαηηθφ ηεο ηλζνπιίλεο, ζπκκεηνρή ζηε ζχλζεζε DNA, RNA, πξσηετλψλ, φξγαλα, ζθειεηφο, λεπξψλεο, έλδπκα, ζπκκεηνρή ζηελ επνχισζε ηξαπκάησλ Whitney EN, Rlfes SR. Understanding Nutritin, 9th ed. Wadswrth/Thmsn Learning: Belmnt, CA; Kline DA. Macrnutrient requirements during pregnancy. Tday s Dietitian Jan 2004:

3 Πξσηεΐλε 1,1 g/kg ΣΒ Λίπνο δελ απαηηείηαη αχμεζε πξφζιεςεο, πεξίπνπ 30%, απαξαίηεηα ιηπαξά νμέα κέζσ πξφζιεςεο ςαξηψλ θαη ζαιαζζηλψλ θαη φρη κέζσ ηεο αχμεζεο βνπηχξνπ θαη καξγαξίλεο Υδαηάλζξαθεο ηνπιάρηζηνλ 100g ηελ εκέξα, απνθπγή λεζηείαο (κείσζε επηπέδσλ γιπθφδεο, αχμεζε θεηνλνζσκάησλ, πξνβιήκαηα ζηνλ λεπξηθφ ζσιήλα), δηαηξνθή θάζε 6-8 ψξεο, θχξηα πεγή νη ζχλζεηνη πδαηάλζξαθεο [18:3] α-ληλνιεληθό νμύ (α-linlenic acid, ALA, 9Z,12Z,15Z-ctadecatrienic acid) [20:5] Εικοζαπενηαενοϊκό οξύ (5Z,8Z,11Z,14Z,17Z-eicsapentaenic acid, EPA) [22:6] Εικοζιδςαεξαενοϊκό οξύ (4Z 7Z 10Z 13Z 16Z 19Zdcsahexaenic acid, DHA) [18:2] Ληλειαϊθό νμύ, (linleic acid, LA, 9Z,12Z-ctadecadienic acid) [18:3] γ-ληλνιεληθό νμύ (γ-linlenic acid, GLA, 6Z,9Z,12Zctadecatrienic Acid) [20:4] Αξαρηδνληθό νμπ (arachidnic acid, AA, 5Z,8Z,11Z,14Zeicsatetraenic acid) ω-3 λιπαπά οξέα Κύξην ζπζηαηηθό (55%) ηνπ ιηλέιαηνπ (linseed ή flaxseed il). Σε κηθξόηεξα πνζνζηά (8-10%) ζην θξακβέιαην (rapeseed il) θαη ζην ζνγηέιαην (sybean il). Γηαηξνθηθά απαξαίηεην. Βπίζκεηαι ζσεδόν αποκλειζηικά ζηα ισθςέλαια. Σολωμόρ, ζαπδέλερ, μπακαλιάπορ είναι ηποθέρ πλούζιερ ζε EPA. Διαηποθικά απαπαίηηηο. Ππόδπομη ένωζη ηηρ πποζηαγλανδίνηρ-3, πος αποηπέπει ηη ζςγκόλληζη αιμοπεηαλίων. Βπίζκεηαι κςπίωρ ζηα ισθςέλαια. Πποϊόν μεηαβολιζμού ηος EPA. Κύξην ζπζηαηηθό (16%) ηνπ ιηλέιαηνπ (linseed ή flaxseed il). Βξίζθεηαη ζε κηθξέο αλαινγίεο ζε δηάθνξα θπηηθά έιαηα θαη θπξίωο ζην ειηέιαην (sunflwer il). Αθνινπζεί ην α-ιηλνιεληθό νμύ (ω-3 αθόξεζην) αιιά ζε πνιύ κηθξόηεξε αλαινγία (δελ ππάξρεη β-ιηλνιεληθό νμύ). Σην ζώκα παξάγεηαη από ην ιηλειαϊθό νμύ, αιιά πξνζιακβάλεηαη επίζεο από ηα δηάθνξα καγεηξηθά έιαηα. Αλ θαη ην αληίζηνηρν θνξεζκέλν νμύ, ην αξαρηδηθό νμύ, βξίζθεηαη ζηηο αξαρίδεο (θπζηηθηέο) θαη επνκέλωο θαη ζην θπζηηθέιαην (peanut il), ην αξαρηδνληθό νμύ δελ ζπλαληάηαη ζηα θπηηθά έιαηα. Δίλαη δηαηξνθηθά απαξαίηεην (ζπζηαηηθό ηωλ θωζθνιηπηδίωλ ηωλ θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ) θαη πξνζιακβάλεηαη από δωηθέο ηξνθέο όπωο: θξέαο, απγά θαη γαιαθηνθνκηθά πξνϊόληα 3

4 1. Τα EPA & DHA ςχθματίηουν λιποξίνεσ, ρεςολβίνεσ και προτεκτίνεσ που αναςτζλλουν τθ μετανάςτευςθ και τθν ενεργοποίθςθ λευκοκυττάρων εμποδίηουν τθν παραγωγι των προφλεγμονοδϊν κυτταροκινϊν 2. αναςτζλλουν τθν παραγωγι ελεφκερων ριηϊν και 3. ενιςχφουν τθν εποφλωςθ πλθγϊν 4. EPA + DHA: ενδείξεισ για δράςθ κατά τθσ νόςου του Alzheimer 5. DHA: ςχετίηεται με τθν καλι λειτουργία του εγκεφάλου, και του αμφιβλθςτροειδοφσ (απαραίτθτο ςε νεογνά και παιδιά) 500 mg/θμζρα ςτθν ζγκυο Το ζνηυμο μεκυλενοτετραχδροφολικι αναγωγάςθ περιορίηει τθ ςυγκζντρωςθ τθσ ομοκυςτεΐνθσ ςτο αίμα, εμποδίηοντασ τθν τοξικι δράςθ τθσ προσ το ενδοκθλιακό τοίχωμα των αγγείων Γενετικι παραλλαγι του γονιδίου ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν αντικατάςταςθ τθσ κυτοςίνθσ (C) ςτθ κζςθ 677 από κυμίνθ (T), προκαλϊντασ αφξθςθ τθσ ςυγκζντρωςθσ τθσ ομοκυςτεΐνθσ ςτο αίμα (ομοκυςτεϊναιμία) και αποτελεί προδιακεςικό παράγοντα κρομβοφιλίασ θ αλλαγι C677T ςε επίπεδο νουκλεοτιδίου ζχει ωσ αποτζλεςμα ςε αμινοξικό επίπεδο τθν αντικατάςταςθ του αμινοξζοσ αλανίνθ με βαλίνθ, δθμιουργία κερμοαςτακοφσ MTHFR, αυξθμζνα επίπεδα ομοκυςτεϊνθσ ςτο αίμα, παράγοντασ κινδφνου για κρομβϊςεισ, καρδιακι προςβολι, ζμφραγμα, αρτθριοςκλιρωςθ Ο κίνδυνοσ για NTDs ςε μθτζρεσ που φζρουν τθν C677T ςε ομοηυγωτία εξαρτάται ςε μεγάλο βακμό από τθ διατροφικι κατάςταςθ και τα επίπεδα τθσ ομοκυςτεΐνθσ Η ομοηυγωτία για τθν C677T μετάλλαξθ ςυνδζεται με ζναν αυξθμζνο κίνδυνο γυναικολογικϊν επιπλοκϊν (π.χ., προεκλαμψία, αποκόλλθςθ πλακοφντα, κίνδυνο αποβολισ, κακυςτερθμζνθ ανάπτυξθ νεογνοφ 4

5 Φπιιηθό νμύ αχμεζε ηεο εκεξήζηαο πξφζιεςεο θαηά 200κg (RDI 600κg/day, UL 1000κg/day) Βηηακίλε Α 770 vs 700κg/day απφ ην δηαηηνιφγην, 5

6 Αύμεζε εκβξπτθνύ βάξνπο ζε κνλέο θαη πνιιαπιέο θπήζεηο 6

7 ΑΤΞΗΗ ΒΑΡΟΤ ΣΗ ΔΓΚΤΟΤ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΤΗΗ Διεηπνβαξείο γπλαίθεο γελλνχλ δίδπκα βξέθε βάξνπο 2500g φηαλ απμήζνπλ ην ΣΒ θαηά 20-24kg Φπζηνινγηθνχ βάξνπο γπλαίθεο γελλνχλ θπζηνινγηθνχ βάξνπο δίδπκα φηαλ απμήζνπλ ην βάξνο θαηά kg ΣΥΣΤΑΣΔΙΣ Σηελ πεξίπησζε δηδχκσλ ε αχμεζε ηνπ ΣΒ πξέπεη λα είλαη 16-20kg ή 700 g/εβδνκάδα θαηά ην 2ν θαη 3ν ηξίκελν Σε πεξηπηψζεηο ηξηδχκσλ ίζσο ~23 kg αχμεζε Cncentratins f fetal bld glucse fllwing an intravenus dse f glucse t the mther Η απμεκέλε πξόζιεςε γιπθόδεο ζηα θύηηαξα θαη ε κεηαηξνπή ζε ηξηγιπθεξίδηα απμάλνπλ ην ιηπψδε ηζηφ ηνπ εκβξχνπ Σπκβαίλνπλ κεηαβνιηθέο πξνζαξκνγέο πνπ απμάλνπλ ηελ πηζαλόηεηα λα αλαπηύμεη αξγόηεξα ζηε δσή αληίζηαζε ζηελ ηλζνπιίλε, δηαβήηε ηύπνπ 2, πςειή πίεζε ηνπ αίκαηνο, παρπζαξθία!!!! 7

8 Risk factrs fr gestatinal diabetes Adverse utcmes assciated with gestatinal diabetes Η δνθηκαζία αλνρήο γιπθφδεο απφ ην ζηφκα (OGTT ) είλαη ε βάζε γηα ηε δηάγλσζε ησλ πεξηζζφηεξσλ πεξηπηψζεσλ ηνπ δηαβήηε θχεζεο Μπνξεί λα παξαθακθζεί κεηαμχ ησλ γπλαηθψλ κε πνιχ πςειή γιπθφδε αθφκε θαη κεηά απφ ζεξαπεία 100 γξ. γιπθφδεο Γνθηκή 3 σξψλ Γηάγλσζε δηαβήηε ηεο θχεζεο γίλεηαη φηαλ δχν ή πεξηζζφηεξεο ηηκέο γιπθφδεο πιάζκαηνο ππεξβαίλεη /νπλ ηνπ θπζηνινγηθνχ Οινλχθηηα λεζηεία 105 mg / dl 1 ψξα κεηά ην θνξηίν γιπθφδεο 190 mg / dl 2 ψξεο κεηά ην θνξηίν γιπθφδεο 145 mg / dl 3 ψξεο κεηά ην θνξηίν γιπθφδεο 140 mg / dl 8

9 Estimating levels f calric need in wmen with gestatinal diabetes Υδαηάλζξαθεο: 40-50% ζχλζεηνη πδαηάλζξαθεο, πςειή πεξηεθηηθφηεηα ζε θπηηθέο ίλεο Πξσηεΐλε: 20 % Λίπνο: %, πεγέο αθφξεζησλ ιηπψλ Καηαλνκή ησλ ζεξκίδσλ ζε ηξία γεχκαηα θαη ζε δηάθνξα ζλαθ Πξν ηνπ χπλνπ ζλαθ γηα λα βνεζήζεη ζηελ πξφιεςε λπρηεξηλήο ππνγιπθαηκίαο πξσηλφ γεχκα δείπλν Bld glucse respnse in peple with type 2 diabetes t meals cntaining white bread (GI = 70) r spaghetti (GI = 48) Σαμηλόκεζε Τπέξηαζεο θαηά ηελ εγθπκνζύλε Υξόληα Τπέξηαζε: πξνυπήξρε ηεο εγθπκνζχλεο ή δηαγλψζζεθε γηα πξψηε θνξά θαηά ηε δηάξθεηα εγθπκνζχλεο, αιιά δελ απνθαηαζηάζεθε κεηά ηνλ ηνθεηφ Εμφανίζεται ζε παρχζαξθεο γπλαίθεο, κεγαιχηεξεο ησλ 35 εηψλ, γπλαίθεο πνπ εκθάληζαλ ππέξηαζε ζε πξνγελέζηεξε εγθπκνζχλε Θεραπεία: αληηυπεξηαζηθή θαξκαθεπηηθή αγσγή, ηζνξξνπεκέλε δηαηξνθή κε άμνλα ην ζσζηφ ξπζκφ αχμεζε βάξνπο, κεηξίαζε πξφζιεςεο λαηξίνπ Τπέξηαζε θύεζεο: Απμεκέλα επίπεδα αξηεξηαθήο πίεζεο κεηά ηελ 20ε εβδνκάδα ηεο εγθπκνζχλεο παξνδηθή ππέξηαζε ηεο εγθπκνζχλεο εάλ απνθαηαζηαζεί ζε 12 εβδνκάδεο κεηά ηνλ ηνθεηφ, ρξφληα εάλ επηκείλεη, ρακειφηεξνο θίλδπλνο επηπινθψλ ζε ζρέζε κε ηηο γπλαίθεο κε πξνεθιακςία Πξνεθιακςία - Δθιακςία 9

10 Σνβαξφ καηεπηηθφ πξφβιεκα πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ζεκαληηθά πνζνζηά κεηξηθήο θαη λενγληθήο λνζεξφηεηαο θαη ζλεηφηεηαο Σχκθσλα κε ηνλ ΠΟΥ 192 γπλαίθεο πεζαίλνπλ θάζε εκέξα απφ πξνεθιακςία Δκθαλίδεηαη ζε πνζνζηφ 2-7% πγηψλ πξσηφηνθσλ γπλαηθψλ Φαξαθηεξίδεηαη απφ κε θπζηνινγηθή πιαθνπληηνπνίεζε, απμεκέλε αληίζηαζε ηνπ αγγεηαθνχ δηθηχνπ, ζπζζψξεπζε αηκνπεηαιίσλ, ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ πήμεο θαη δπζιεηηνπξγία ησλ ελδνζειηαθψλ θπηηάξσλ Τα θιηληθά επξήκαηα κπνξεί λα εθδεισζνχλ σο ζχλδξνκν ηεο κεηέξαο (ππέξηαζε ή ιεπθσκαηνπξία κε ή ρσξίο δηαηαξαρή ηεο ιεηηνπξγίαο άιισλ νξγάλσλ) ή θαη σο ζχλδξνκν ηνπ εκβξχνπ (πεξηνξηζκφο ηεο εκβξπηθήο αλάπηπμεο, ειάηησζε ηνπ ακληαθνχ πγξνχ, κεησκέλε νμπγφλσζε) πξηλ από ηελ 34 ε εβδνκάδα επζχλεηαη ην γελεηηθφ θαη αλνζνινγηθφ ππφβαζξν ηεο κεηέξαο θαη ηνπ εκβξχνπ ζην ηέινο ηεο θύεζεο ή ζηνλ ηνθεηό επζχλεηαη ε αληθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ ηεο κεηέξαο λα αληαπεμέιζεη ζηηο απμεκέλεο απαηηήζεηο ηεο αλαπηπζζφκελεο εκβξπνπιαθνπληηαθήο κνλάδαο ιφγσ πξνυπάξρνπζαο αγγεηαθήο λφζνπ ηεο κεηέξαο (ρξφληα ππέξηαζε, ΣΓ, παρπζαξθία) ή πνιχδπκεο θχεζεο 10

11 ζηελ πξνεθιακςία δελ γίλεηαη ε αλαδηακφξθσζε ζην ηνίρσκα ησλ αξηεξηψλ θαη ε ηξνπνπνίεζε ηνπ θαηλνηχπνπ ηνπο κε απνηέιεζκα νη αξηεξίεο λα δηαηεξνχλ απμεκέλεο αληηζηάζεηο, λα πξνθαιείηαη «νμεία αζεξσκάησζε», ζξφκβσζε αξηεξηψλ & έκθξαμε πιαθνχληα απνηέιεζκα κε θπζηνινγηθήο πξνζαξκνγήο ηνπ αλνζνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο κεηέξαο απέλαληη ζην γελεηηθά «μέλν» θχεκα, ΝΚ κε ηδηφηππν θαηλφηππν: παξαγσγή θπηηαξνθηλψλ έλαληη ηεο αγγεηαθήο αλαδηακφξθσζεο δεδνκέλα πξντφληα νμ. ζηξεο, πιαθνπληηαθήο απφπησζεο θαη αγγεηνγελεηηθνί παξάγνληεο επάγνπλ ηε θιεγκνλή θαη ηελ ελδνζειηαθή βιάβε ζηνλ ηζραηκηθφ πιαθνχληα Νενεκθαληδφκελε ππέξηαζε ( 140mmHg γηα ηε ζπζηνιηθή θαη 90 γηα ηε δηαζηνιηθή ζε κεηξήζεηο πνπ απέρνπλ 4-6 ψξεο ε κηα απφ ηελ άιιε) & ιεπθσκαηνπξία (πνζφηεηα ιεπθψκαηνο κεγαιχηεξε απφ 0.3g ζε ζπιινγή νχξσλ 24ψξνπ) κεηά ηελ 20 ε εβδνκάδα Σνβαξή αλ 160mmHg γηα ηε ζπζηνιηθή θαη 110 γηα ηε δηαζηνιηθή θαη πνζφηεηα ιεπθψκαηνο κεγαιχηεξε απφ 2.0g ζε ζπιινγή νχξσλ 24ψξνπ, γεληθεπκέλν νίδεκα Σπρλά δελ παξαηεξείηαη ιεπθσκαηνπξία αιιά ππέξηαζε, θεθαιαιγία (ζπαζκνί ησλ αγγείσλ ηνπ εγθεθάινπ θαη νίδεκα), δηαηαξαρέο ηεο φξαζεο (αγγεηφζπαζκνο), θνηιηαθφ άιγνο (δηάηαζε ήπαηνο απφ αηκνξξαγία ή νίδεκα), λαπηία, έκεηνο, παζνινγηθέο ηηκέο ησλ επαηηθψλ ελδχκσλ Σε παξακειεκέλεο πεξηπηψζεηο εθδήισζε ζπαζκψλ εθιακςία, πςειά πνζνζηά κεηξηθήο ζλεηφηεηαο 11

12 νη γπλαίθεο κε ηζηνξηθφ πξνεθιακςίαο έρνπλ απμεκέλν θίλδπλν εκθάληζεο επηπινθψλ απφ ην θαξδηαγγεηαθφ ζχζηεκα ζηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπο θίλδπλνο εκθάληζεο ηζραηκηθήο θαξδηαθήο λφζνπ & εγθεθαιηθψλ επεηζνδίσλ, έσο θαη ρξφληα κεηά απφ ηελ πξνεθιακπηηθή θχεζε, πνιινί απφ ηνπο παξάγνληεο θηλδχλνπ & ηνπο παζνγελεηηθνχο κεραληζκνχο είλαη φκνηνη κε απηνχο ηεο ζηεθαληαίαο λφζνπ ελήιηθεο πνπ παξνπζίαζαλ θαζπζηέξεζε ηεο ελδνκήηξηαο αλάπηπμεο ή ρακειφ βάξνο γέλλεζεο ζηα πιαίζηα ζνβαξήο πξνεθιακςίαο εκθαλίδνπλ απμεκέλν θίλδπλν πξψηκεο αξηεξηνζθιήξπλζεο ζπκκεηνρή θαη ηνπ παηξηθνχ παξάγνληα: ν παηέξαο κηαο πξνεθιακπηηθήο εγθπκνζχλεο έρεη ζρεδφλ δηπιάζην θίλδπλν λα ζπκκεηέρεη ζε πξνεθιακπηηθή θχεζε κε άιιε γπλαίθα Risk factrs fr preeclampsia Signs and symptms f preeclampsia Outcmes related t the existence f preeclampsia during pregnancy 12

13 πκπησκαηηθή αληηκεηώπηζε ηεο Πξνεθιακςίαο Καηάθιηζε ηεο αζζελνχο Βειηίσζε ηεο κεηξνπιαθνπληηαθήο θπθινθνξίαο Φαξκαθεπηηθή αγσγή αληηυπεξηαζηθά θάξκαθα: πξφιεςε επηπινθψλ πνπ νθείινληαη ζηελ πςειή αξηεξηαθή πίεζε Καηαζηαιηηθά θάξκαθα: πξφιεςε ησλ ζπαζκψλ (εθιακςία, θίλδπλνη γηα έκβξπν θαη κεηέξα κεγάινη) Γηαηηεηηθή αγσγή Αχμεζε πξφζιεςεο πδ/θσλ, πξσηετλψλ Πεξηνξηζκφο πξφζιεςεο αιαηηνχ Πξνζεθηηθή ελδνθιέβηα ρνξήγεζε πγξψλ Δλεξγεηαθή πξφζιεςε : Kcal Σε θαηάιιειν ρξφλν απνπεξάησζε ηνπ ηνθεηνχ Καηζαξηθή ηνκή 13

14 Required irn intake (mg Fe/1000 kcal) 12 νη έγθπεο απαηηνχλ πεξίπνπ 1000 mg επηπιένλ ζηδήξνπ γηα εγθπκνζχλε 300 mg ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην έκβξπν θαη ηνλ πιαθνχληα 250 mg ράλεηαη θαηά ηνλ ηνθεηφ 450 mg ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αχμεζε ηεο κάδαο ησλ εξπζξψλ θπηηάξσλ ηνπ αίκαηνο Pregnancy Men Wmen Age (years) παγθόζκην πξόβιεκα δεκόζηαο πγείαο, επεξεάδεη πιεζπζκνχο ζε πινχζηεο & θησρέο ρψξεο, ζνβαξέο ζπλέπεηεο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία, γηα ηελ θνηλσληθή & νηθνλνκηθή αλάπηπμε, δείθηεο ηόζν θαθήο δηαηξνθήο όζν θαη θαθήο πγείαο πξσηαξρηθή αηηία ε έιιεηςε ζηδήξνπ, ζπρλά ζπλππάξρεη κε εινλνζία, παξαζηηηθή ινίκσμε, δηαηξνθηθέο αλεπάξθεηεο, αηκνζθαηξηλνπάζεηεο 2002, ζηδεξνπεληθή αλαηκία (Irn Deficiency Anemia, IDA) έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο ζηνλ επηπνιαζκφ ηεο λφζνπ παγθφζκηα 50% ζε αλεπάξθεηα ζηδήξνπ, ην πνζνζηφ δηαθέξεη κεηαμχ πιεζπζκψλ ή γεσγξαθηθψλ πεξηνρψλ αλάινγα κε ηηο ηνπηθέο ζπλζήθεο θπξηόηεξνη παξάγνληεο θηλδύλνπ γηα ηελ IDA : ρακειή πξφζιεςε ζηδήξνπ, θαθή απνξξφθεζε ηνπ ζηδήξνπ (δίαηηεο κε πςειή πεξηεθηηθφηεηα ζε θπηηθφ νμχ θαη θαηλνιηθέο ελψζεηο), ζηάδην δσήο, κεγάιε απψιεηα αίκαηνο, ζρηζηνζσκίαζε, εινλνζία, θαξθίλνο, θπκαηίσζε, HIV, έιιεηςε & άιισλ κηθξνζξεπηηθψλ ζπζηαηηθψλ, Β 12, θπιιηθνχ νμένο, ξηβνθιαβίλεο, ραιθνχ 14

15 15

16 ΑΝΑΙΜΙΔ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ Σηδεξνπεληθή αλαηκία Αίηην: Αλεπαξθήο πξφζιεςε ζηδήξνπ Δπίπεδα νξνχ Fe θαη θεξξηηίλεο : ειαηησκέλα Σπκπηψκαηα Ωρξφηεηα Αίζζεκα θαξδηαθψλ παικψλ Δχθνιν ιαράληαζκα Αίζζεκα θφπσζεο Θεξαπεία Φνξήγεζε δηζθίσλ Fe απφ ην ζηφκα Παξεληεξηθή ρνξήγεζε Fe Μεηάγγηζε Μεγαινβιαζηηθή αλαηκία Αίηην: Αλεπαξθήο πξνζθνξά θπιιηθνχ νμένο (δηαηξνθή, παζήζεηο γαζηξ. ζπζη.) Σπκπηψκαηα Ξεξνζηνκία Νεπξνινγηθέο δηαηαξαρέο ζηα θάησ άθξα Θεξαπεία Φνξήγεζε θπιιηθνχ νμένο 16

17 ΑΝΑΙΜΙΔ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ Αλαηκία νθεηιφκελε ζε αηκνζθαηξηλνπάζεηα Αίηην: θιεξνλνκηθφηεηα Πξνβιεκαηηθή παξαγσγή αηκνζθαηξίλεο (παξαγσγή παζνινγηθψλ ηχπσλ αηκνζθαηξίλεο ή αλεπαξθήο παξαγσγή) Σπκπηψκαηα θαζφινπ ή ήπηα ζπκπηψκαηα έσο ζνβαξή ζπκπησκαηνινγία αλαηκίαο θαη αηκφιπζεο Θεξαπεία Σπλερήο αηκαηνινγηθφο έιεγρνο Φνξήγεζε θπιιηθνχ νμένο Μεηάγγηζε αίκαηνο ή ζπκππθλσκέλσλ εξπζξψλ αηκνζθαηξίσλ Παρπζαξθία Πξνζεθηηθή παξαθνινχζεζε ηεο αχμεζεο βάξνπο Αλ ε αχμεζε ηνπ βάξνπο μεπεξλά ηα επηηξεπηά φξηα: δπζθνιία ζε θίλεζε, αλαπλνή & ηνθεηφ, ππέξηαζε, δηαβήηεο θχεζεο Σπζηάζεηο: Όρη ππνζεξκηδηθέο δίαηηεο, απνθπγή ηξνθίκσλ πινχζησλ ζε ζεξκίδεο (γιπθά, αλαςπθηηθά, ηεγαλεηά θ.α.), πηνζέηεζε πγηεηλνχ ηξφπνπ καγεηξέκαηνο ησλ ηξνθίκσλ, έλαξμε πξνγξάκκαηνο ήπηαο ζσκαηηθήο άζθεζεο (π.ρ. πεξπάηεκα, θνιχκβεζε) Ναπηία έκεηνο (6ε - 14ε εβδνκάδα) Γπζθνηιηφηεηα: ραιάξσζε ιείσλ κπτθψλ ηλψλ απφ ηε δξάζε ηεο πξνγεζηεξφλεο, αχμεζε πξφζιεςεο θπηηθψλ ηλψλ & πγξψλ, άζθεζε, έιεγρνο δφζεο ζπκπιεξψκαηνο Fe Γηφγθσζε αηκνξξνΐδσλ Γαζηξννηζνθαγηθή παιηλδξφκεζε (νπηζζνζηεξληθφο θαχζνο, εξπγέο, αλαγσγέο) Κηξζνί Πηπαιηζκφο Ιδηαίηεξεο επηζπκίεο θαη απνζηξνθέο πξνο νξηζκέλα ηξφθηκα: ξκνληθέο αιιαγέο, έιιεηςε ζξεπηηθνχ ζπζηαηηθνχ, ςπρνινγηθέο αλάγθεο εγθχνπ (επηδηψθεη λα θεξδίζεη ηελ πξνζνρή νηθείσλ) 17

18 Η σοπιακή γοναδοηποπίνη (hcg) είναι μια οπμόνη πος θςζιολογικά εκκπίνεηαι από ηην ηποθοβλάζηη Ανισνεύεηαι νωπίρ καηά ηη διάπκεια ηηρ κύηζηρ και αποηελεί ηην ανισνεςόμενη οςζία ζε πολλά ηεζη εγκςμοζύνηρ Η ηεκμηπίωζη ηηρ εγκςμοζύνηρ θα γίνει, πέπα από ηην ανίσνεςζή ηηρ ζηα ούπα, και με επαλήθεςζη ηηρ ζςγκένηπωζήρ ηηρ ζηο αίμα Ο πποζδιοπιζμόρ ηηρ έσει αξία ζηην παπακολούθηζη ηηρ θςζιολογικήρ ανάπηςξηρ ηος πλακούνηα ζηο ππώηο, κςπίωρ, ηπίμηνο ηηρ κύηζηρ Σε πεπίπηωζη παλινδπόμηζηρ ηηρ κύηζηρ ηα επίπεδα ηηρ σοπιακήρ γοναδοηποπίνηρ πέθηοςν ή είναι ανανηίζηοισα ππορ ηην ηλικία ηηρ κύηζηρ Ο θςζιολογικόρ πόλορ ηηρ οπμόνηρ δεν έσει πλήπωρ διαλεςκανθεί. Πιζηεύεηαι όηι διεγείπει ηην παπαγωγή ζηεποειδών οπμονών από ηον πλακούνηα ζηην απσή ηηρ κύηζηρ 18