Επιδράσεις Σωματικής Άσκησης σε Άτομα με Ήπια Νοητική Διαταραχή

Transcript

1 Επιδράσεις Σωματικής Άσκησης σε Άτομα με Ήπια Νοητική Διαταραχή Χρήστος Μουζακίδης 1, Ελένη Πόπτση 1, Αριστείδης Αντωνόπουλος 2, Τσολάκη Μάγδα 3 1.Alzheimer Hellas, Μονάδα Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer «Αγία Ελένη», 2. Alzheimer Hellas, Μονάδας Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer «Άγιος Ιωάννης», 3. Γ Νευρολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, ΑΠΘ

2 Ήπια Νοητική Διαταραχή Ήπια νοητική διαταραχή είναι η ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ φυσιολογικού γήρατος και άνοιας. Είναι ένα σύνδρομο και όχι κάποιο συγκεκριμένο νόσημα.

3 Σωματική Άσκηση Η Σωματική Άσκηση, περιέχει σχεδιασμένες επαναλαμβανόμενες και δομημένες δραστηριότητες, με συγκεκριμένη συχνότητα, διάρκεια και ένταση, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο στόχο.

4 Οφέλη της άσκησης στους ηλικιωμένους Η τακτική σωματική άσκηση Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης μεγάλου αριθμού χρόνιων ασθενειών Σχετίζεται με βελτίωση της αεροβικής ικανότητας, μυϊκής δύναμης και αντοχής, ευλυγισίας, ισορροπίας, κινητικού ελέγχου και απόδοσης, του συντονισμού, των νοητικών λειτουργιών και της ψυχικής διάθεσης. (World Health Organization (1997) "The Heidelberg Guidelines for Promoting Physical Activity Among Older Persons." Journal ofaging and Physical Activity 5(1):2-8)

5 Ερευνητική Υπόθεση Η δημιουργία ενός μοντέλου άσκησης που θα βασίζεται στη ποικιλία των ερεθισμάτων (απτικών, οπτικών και λεκτικών) και του είδους των ασκήσεων μπορεί να επιδράσει θετικά, είτε διατηρώντας είτε βελτιώνοντας το νοητικό, λειτουργικό και συμπεριφορικό προφίλ των ατόμων με ΗΝΔ.

6 Οφέλη της άσκησης σε άτομα με ΗΝΔ 33 άτομα με ΗΝΔ (55-85 ετών) χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Ομάδα άσκησης (75-85% ΚΣ, 45-60, 4ημ/εβδ, 6 μήνες). Ομάδα ελέγχου, διατατικές και ασκήσεις ισορροπίας. Η ομάδα άσκησης βελτίωσε την νοητική της ικανότητα και την καρδιοαγγειακή της κατάσταση (Baker et al.,2010).

7 Οφέλη της άσκησης σε άτομα με ΗΝΔ 86 ενήλικες με ΗΝΔ χωρίστηκαν σε 3 ομάδες. αερόβιας άσκησης, άσκησης με βάρη, και ασκήσεις ισορροπίας. Η ομάδα που έκανε ασκήσεις ενδυνάμωσης βελτίωσε την επιλεκτική προσοχή την μνήμη και την επίλυση προβλημάτων (Handy et al., 2012)

8 Οφέλη της άσκησης σε άτομα με ΗΝΔ 100 ηλικιωμένοι με ΗΝΔ χωρίστηκαν σε 4 ομάδες. Άσκησης με βάρη, πολύ ήπιας άσκησης σε καρέκλες, νοητικής άσκησης με χρήση Η/Υ και παρακολούθησης βίντεο. Όσοι συμμετείχαν στο πρόγραμμα της άσκησης με βάρη βελτίωσαν την σφαιρική νοητική τους λειτουργία ενώ διατηρήθηκε η εκτελεστική-λειτουργική τους ικανότητα για 18 μήνες μετά την λήξη του προγράμματος (Fiatarone, Gates, et al., 2014).

9 Οφέλη της άσκησης σε άτομα με ΗΝΔ Μετανάλυση (11 εργασίες). Η αερόβια άσκηση βελτίωσε την σφαιρική νοητική ικανότητα και την μνήμη σε άτομα με ΗΝΔ (Zheng, Xia, et al., 2016).

10 Δείγμα Εξήντα ένα (61) άτομα με ΗΝΔ. Πειραματική ομάδα(26 άτομα, MMSE:27.57) Ομάδα ελέγχου (35 άτομα, MMSE: 26.85). Οι ομάδες ήταν εξισωμένες κατά ηλικία, φύλο, εκπαίδευση, νοητική και λειτουργική επίδοση.

11 Νευροψυχολογική εκτίμηση Πλήρης νευροψυχολογικός έλεγχος κατά την έναρξη της μελέτης Εκτίμηση στο τέλος της μελέτης

12 Νευροψυχολογικές δοκιμασίες ΜΝΗΜΗ Rivermead Behavioral Memory test (RBMT) Rey Auditory Verbal Learning Test (RAVLT) Rey Osterrieth Complex figure Test (ROCFT) ΠΡΟΣΟΧΗ Test of Everyday Attention (TEA) ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Verbal fluency test (ΧΣΑ) Trail-making Test Part B (TRAIL B) Functional Cognitive Assessment Scale (FUCAS-EXECUTIVE FUNCTION) ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Mini Mental State Examination (MMSE) ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ Functional Rating Scale of Symptoms of Dementia (FRSSD) Functional Cognitive Assessment Scale (FUCAS-ADL)

13 Μέθοδος Διάρκεια παρέμβασης 1 έτος. Πειραματική ομάδα: 2 φορές/εβδομάδα 60 λεπτά κάθε συνεδρία Ομάδα ελέγχου Δεν συμμετείχε σε παρέμβαση. Καθημερινές ασχολίες.

14 Καθοδήγηση Οπτικοποίηση των λεκτικών οδηγιών. Καθοδήγηση της εκτέλεσης βήμα-βήμα. Αρχικά θετική ενίσχυση κάθε απόπειρας εκτέλεσης ανεξάρτητα από το βαθμό τελειότητας. Σταδιακά τυχαίες ενισχύσεις. Σταδιακή απόσυρση της οπτικοποίησης.

15 Αποτελέσματα Διομαδικός έλεγχος Καλύτερη επίδοση της πειραματικής ομάδας σε ικανότητες Προσοχής (Tea) p=0.024 Οπτική μνήμης (ROCFT) p=0.025 Συνολικής καθημερινής λειτουργικότητας (FUCAS) p=0.021 Ικανότητας προσανατολισμού (FUCAS) p=0.007

16 Ενδοομαδικός έλεγχος Πειραματική ομάδα: Σταθερότητα επιδόσεων Ομάδα ελέγχου: Επιδείνωση σε ικανότητες: ΜΝΗΜΗΣ Λεκτικής μνήμης (RBMT-καθυστερημένη ανάκληση) p=0.030 Εργαζόμενης μνήμης (RBMT-εργαζόμενη μνήμη) p=0.012

17 Ενδοομαδικός έλεγχος ΠΡΟΣΟΧΗΣ οπτική προσοχή σε 1 λεπτό (TEA) p=0.010 οπτική προσοχή σε 2 λεπτά (TEA) p=0.030 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Συνολική καθημερινή λειτουργικότητα (FUCAS) p=0.001 Ικανότητα προσανατολισμού (FUCAS) p=0.037 Ικανότητα επικοινωνίας μέσω τηλεφώνου (FUCAS) p=0.015

18 Ενδοομαδικός έλεγχος ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ικανότητα ολοκλήρωσης στόχου (FUCAS) p=0.023 Ακρίβεια βημάτων (FUCAS) p=0.023 Σχεδιασμός (FUCAS) p=0.006 Προοπτική μνήμη (FUCAS) p=0.007 ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Σφαιρική νοητική λειτουργία (MMSE) p=0.030

19 Συμπεράσματα Ο συνδυασμός σωματικής άσκησης με υψηλού επιπέδου νοητικές απαιτήσεις μπορεί να βελτιώσει ή να σταθεροποιήσει τη νοητική και λειτουργική επίδοση των ατόμων με ΗΝΔ.

20