Τέκτων 7. for Windows Vista. Συνοπτικός οδηγός πρόσθετων δυνατοτήτων και βελτιώσεων της νέας έκδοσης του προγράµµατος. Αθήνα, Σεπτέµβριος 2007.

Transcript

1 Τέκτων 7 for Windows Vista Συνοπτικός οδηγός πρόσθετων δυνατοτήτων και βελτιώσεων της νέας έκδοσης του προγράµµατος Αθήνα, Σεπτέµβριος 2007.

2 2 TEΚΤΩΝ 7

3 Πρόσθετες δυνατότητες 3 Πρόλογος Στο κείµενο αυτό παρουσιάζονται οι νέες δυνατότητες του προγράµµατος Τέκτων 7, σε σχέση µε την προηγούµενη έκδοσή του. Ως εκ τούτου, απευθύνεται σε χρήστες που γνωρίζουν επαρκώς τη χρήση του προγράµµατος και ενδιαφέρονται να µάθουν για τις βελτιώσεις της νέας έκδοσης: Τοπογραφικό: οντότητα σηµείο και εµβαδόν από τρίγωνα ή πολύγωνα. Εισαγωγή µετρήσεων από αρχείο, τριδιάστατη απεικόνιση εδάφους, υπολογισµοί εµβαδών, µηκών µεταξύ σηµείων, χαρακτηρισµός αποστάσεων µε ειδική σήµανση γραµµής, πίνακες σηµείων και εµβαδών, σχεδίαση τοπογραφικού καννάβου. Σκάλα: γρήγορη κατασκευή έξυπνης σκάλας, από το εξωτερικό περίγραµµα και το πλάτος βαθµίδας. Φόρτωµα και φύλαξη πολλαπλών κλιµάκων στο ίδιο αρχείο. Αλλαγή παραµέτρων και επανεπίλυση κάθε σκάλας. Επίλυση µε πλατύσκαλα. Κυκλική σκάλα από κέντρο και ακτίνα. Φωτορεαλισµός: Επιφάνειες µε χάραξη αρµού και νερών. Υπέρθεση εικόνων bmp. Υπέρθεση λούστρου. ιάφορες υφές επιφανειών (µατ, διαφανείς, ηµιδιαφανείς, καθρεπτικές). Χρώµατα επιφανειών από χρώµα σώµατος, διάχυσης, ανάκλασης. Νέα παλέτα χρωµάτων. Φώτα γραµµικά και επιφανειακά. Spot µεταβαλλόµενης έντασης. Έγχρωµοι φωτισµοί (τεχνητοί, περιβάλλοντος και ηλίου). Οµίχλη. Καθορισµός εστιακής απόστασης και διαφράγµατος της κάµερας. Αντικείµενα: 150 καινούρια 3D αντικείµενα µε νέα κατηγοριοποίηση και έγχρωµα εικονίδια επιλογής..12 έτοιµες συνθέσεις κουζίνας. Αναγνώριση µέχρι 4 διαφορετικών υλικών τα οποία απαρτίζουν κάθε αντικείµενο, επιλογή βάσει του χρώµατος του υλικού και αλλαγή του. Απευθείας έλεγχος µε φωτορεαλιστική προεπισκόπηση. Ανοίγµατα: 31 νέα τριδιάστατα ανοίγµατα µε νέα κατάταξη αναλόγως του υλικού (ξύλο, αλουµίνιο). Αυτόµατη επιλογή του κατάλληλου αρχείου για προσαρµογή στο επιθυµητό µήκος. Σχεδίαση πόρτας µε κάσα. ιαχωρισµός παραµέτρων φωτορεαλισµού για κάσωµα, τζάµι, κορνίζα. Γραµµικά: σήµανση κατά µήκος της γραµµής (πχ. συρµατόπλεγµα). Κάθετος και παράλληλος σε ευθεία από σηµείο εκτός αυτής. Επεξεργασία: Κοπή επιλεγµένων (γραµµικών και τριδιάστατων) οντοτήτων από ευθύγραµµο τµήµα ή ορθογώνιο. Περιβάλλον: Κάγκελα ορατά σε τοµές και όψεις, αποθήκευση στον clipboard διαδοχικών µετρήσεων µήκους.

4 4 TEΚΤΩΝ 7

5 Πρόσθετες δυνατότητες 5 Περιεχόµενα Τοπογραφικό... 7 Σκάλα Φωτορεαλισµός Αντικείµενα Ανοίγµατα Γραµµές Επεξεργασία Περιβάλλον

6 6 TEΚΤΩΝ 7

7 Πρόσθετες δυνατότητες 7 1 Τοπογραφικό 1.1 Τι είναι; 1.2 Που εφαρµόζεται; 1.3 Εισαγωγή τοπογραφικών 1.4 Παράµετροι τοπογραφικού 1.5 Εισαγωγή σηµείων 1.6 Εισαγωγή εµβαδών 1.7 Πίνακες σηµείων και εµβαδών 1.8 ιαφανή που αφορούν το τοπογραφικό 1.9 Εφαρµογή: Σχεδίαση τοπογραφικού καννάβου 1.1 Τι είναι; Το τοπογραφικό συντίθεται από το σηµείο και το εµβαδόν, δύο αλληλένδετες µεταξύ τους οντότητες, οι οποίες χρησιµεύουν για την εισαγωγή, επεξεργασία και σχεδίαση τοπογραφικών διαγραµµάτων, καθώς και για την παράσταση του ανάγλυφου του εδάφους. Και οι δύο ανήκουν στα γραµµικά στοιχεία του προγράµµατος. Το σηµείο έχει όνοµα και δεδοµένη θέση στο χώρο (συντεταγµένες Χ, Ζ, Υ) καθώς και παραµέτρους που καθορίζουν την εµφάνισή του στην κάτοψη. Το εµβαδόν είναι οντότητα τριγωνικής ή πολυγωνικής µορφής, κορυφές του οποίου είναι σηµεία που ήδη υπάρχουν στο σχέδιο. Υπάρχουν δύο τύποι εµβαδών: το τρίγωνο και το πολύγωνο: Το τρίγωνο έχει τυχόντα προσανατολισµό στο χώρο, εφόσον εξαρτάται από τα σηµεία των κορυφών του. Συνδέοντας ανά τρία τα σηµεία της κάτοψης µπορούν να περιγραφούν και να εµβαδοµετρηθούν σύνθετα πολύγωνα οποιασδήποτε µορφής. Έχει επίσης παραµέτρους που καθορίζουν την εµφάνισή του στο φωτορεαλισµό και στις τοµές. Το πολύγωνο οµοίως συνδέει υπάρχοντα σηµεία (εν γένει περισσότερα των τριών). Το πολύγωνο µπορεί να είναι ανοικτό (δηλαδή απλή πολυγωνική

8 8 TEΚΤΩΝ 7 γραµµή) ή κλειστό, οπότε υπολογίζεται αυτόµατα και το εµβαδόν του. Το πολύγωνο δεν διαθέτει δυνατότητα τριδιάστατης απεικόνισης µ Σ1 X=2.00 Z=2.60 Y= µ µ Σ7 X=2.30 Z=5.85 Y=0.00 Σ23 X=2.67 Z=8.16 Y=0.00 Σ2 X=3.48 Z=0.88 Y= µ µ Ε=3.45τµ µ Ε=6.77τµ µ µ Ε=3.13τµ Ε=5.75τµ Σ6 X=5.79 Z=-0.11 Y= µ µ Σ8 X=5.85 Z=5.70 Y= µ Ε=2.18τµ Σ3 X=6.15 Z=2.45 Y= µ µ Ε=4.47τµ µ Σ5 X=7.48 Z=-0.19 Y=0.00 Ε=4.53τµ µ µ Ε=7.86τµ Σ4 X=8.75 Z=4.10 Y= µ µ µ Ε=6.36τµ Σ9 X=11.22 Z=0.08 Y=0.00 Σ11 X=10.90 Z=5.75 Y= µ µ Ε=7.04τµ µ Σ10 X=13.55 Z=2.81 Y=0.00 Σ12 X=13.26 Z=7.04 Y= µ Σηµείο Σ1 Σ2 Σ3 Σ4 Σ5 Σ6 Σ7 Σ8 Σ9 Σ10 Σ11 Σ13 Σ17 Σ18 Σ19 Σ20 Σ21 Σ23 Σ16 Σ14 Σ15 Σ12 Σ22 Σ13 X=15.05 Z=8.60 Y=0.00. Χ Ζ Υ Κορυφές Σ7Σ1Σ3 Σ3Σ8Σ7 Σ1Σ2Σ3 Σ3Σ2Σ6 Σ6Σ5Σ3 Σ3Σ5Σ4 Σ4Σ3Σ8 Σ4Σ5Σ9 Σ9Σ10Σ11 Σ11Σ9Σ4 Σ7Σ8...Σ22Σ23 Σύνολο. Εµβαδόν µ Σ22 X=3.21 Z=9.65 Y= µ Σ21 X=6.98 Z=9.96 Y= µ Σ20 X=9.28 Z=11.42 Y=0.00 Ε=81.65τµ µ Σ14 X=16.83 Z=9.91 Y= µ Σ15 X=17.91 Z=10.99 Y= µ 3.01µ Σ19 X=10.92 Z=13.95 Y=0.00 Σ18 X=13.31 Z=13.73 Y= µ Σ16 X=15.68 Z=13.05 Y= µ Σ17 X=18.73 Z=12.43 Y= µ Σχήµα 1.1: Τοπογραφικές οντότητες: σηµεία (µε αναγραφή συντεταγµένων), εµβαδά (τρίγωνα και πολύγωνο), µήκη πλευρών, σήµανση γραµµών και πίνακες.

9 Πρόσθετες δυνατότητες Που εφαρµόζεται; Τα διαθέσιµα εργαλεία του Τοπογραφικού δίνουν στο χειριστή τη δυνατότητα να κάνει µε εύκολο και αποδοτικό τρόπο τα εξής: Καταγραφή σηµείων από τοπογραφικό όργανο, σε πραγµατικές συντεταγµένες (στο χώρο ή µόνο σε κάτοψη) 1.5 Περιγραφή και εµβαδοµέτρηση κλειστών πολυγωνικών περιοχών µε δυνατότητα αναγραφής µήκους των πλευρών τους 1.6 ηµιουργία πινάκων µε συντεταγµένες των σηµείων και εµβαδών 1.7 Τριδιάσταστη ή και φωτορεαλιστική απεικόνιση του ανάγλυφου του εδάφους Εύκολη σχεδίαση τοπογραφικού καννάβου 1.9 Σχήµα 1.2: Τα σηµεία και τα τρίγωνα ως τριδιάστατες οντότητες.

10 10 TEΚΤΩΝ Εισαγωγή τοπογραφικών Για να ενεργοποιηθεί η κατάσταση εισαγωγής σηµείων και εµβαδών, κάνετε κλικ στο πλήκτρο «Τοπογραφικό» στην κεντρική µπάρα εργαλείων. Προσθήκη σηµείου Εισαγωγή σηµείων από αρχείο... Σηµεία ανά απόσταση ιόρθωση σχολίου σηµείου Αλλαγή υψοµέτρου Στροφή κειµένου σηµείου ιαγραφή σηµείου Κίνηση σηµείου Πάρε παραµέτρους (σηµείου) ώσε παραµέτρους (σηµείου) Ενεργό ναι / όχι (σηµείο) Πίνακας σηµείων Καθορισµός πολυγώνου Κατασκευή (πολυγώνου) Καθορισµός τριγώνου Ένταξη σηµείου σε πολύγωνο ιόρθωση εµβαδού ιαγραφή πολυγώνου Κίνηση πολυγώνου Πίνακας εµβαδών Αντιγραφή των εµβαδών στο πρόχειρο (σε µορφή CSV) Εικόνα 1.1: Η εργαλειοθήκη του τοπογραφικού

11 Πρόσθετες δυνατότητες Παράµετροι τοπογραφικού Υπενθυµίζεται ότι όσες παράµετροι δεν διαθέτουν το µικρό πλαίσιο [ ] στα αριστερά τους, είναι καθολικές. Αλλαγή αυτών των παραµέτρων επιφέρει αλλαγή στο σύνολο των οντοτήτων που υπάρχουν στην κάτοψη. Παρατηρείστε ότι µε εξαίρεση τις παραµέτρους του σηµείου, σχεδόν όλες οι υπόλοιπες παράµετροι είναι καθολικές.

12 12 TEΚΤΩΝ Σηµείο Παράµετροι που αφορούν την εµφάνιση των τοπογραφικών σηµείων. Είδος σηµείου: Τοπογραφικό / Καννάβου Το πρόγραµµα διαθέτει δύο είδη σηµείων. Κάθε είδος έχει ξεχωριστές παραµέτρους εµφάνισης. Το είδος «Τοπογραφικό» χρησιµοποιείται για την εισαγωγή τοπογραφικών σηµείων και το είδος «Καννάβου» για την κατασκευή τοπογραφικού καννάβου. Επίσης, τα σηµεία καννάβου δεν αναγράφονται στους πίνακες. Βλέπε παράδειγµα 1.9. Υψόµετρο σηµείου: η συντεταγµένη Υ του σηµείου. Υπάρχει και σχετική εντολή «Αλλαγή υψοµέτρου» µε την οποία µπορεί να τροποποιηθεί το υψόµετρο όχι µόνο ενός µεµονωµένου σηµείου, αλλά πολλών µαζί (σε συνδυασµό µε τις εντολές της Επεξεργασίας). είτε Σύµβολο σήµανσης: Το πρόγραµµα διαθέτει 24 διαφορετικούς τύπους σήµανσης (όµοιους µε τα άκρων γραµµών). Συντελεστής µεγέθους σήµανσης λ: καθορίζει το µέγεθος του σηµείου. Όνοµα ορατό (ναι / όχι): Σε κάθε σηµείο µπορεί να αναγράφεται ή όχι το όνοµά του. είτε σχήµα 1.3. Αντιστροφή προσήµου συντεταγµένης Ζ (ναι / όχι): Στην περίπτωση ανάγνωσης αρχείου συντεταγµένων, η παράµετρος αυτή καθορίζει το αν θα αντιστραφούν ή όχι τα πρόσηµα των συντεταγµένων Ζ (δεύτερη στήλη), προκειµένου να διατηρηθεί η γεωµετρία του πρωτότυπου σχεδίου (να µην εµφανίζεται δηλαδή συµµετρικό ως προς οριζόντιο άξονα). Επίσης καθορίζει το αν θα αντιστραφούν ή όχι τα πρόσηµα των συντεταγµένων Ζ κατά την κατασκευή των πινάκων σηµείων και κατά την εµφάνιση των συντεταγµένων Ζ των σηµείων στην κάτοψη (προκειµένου να συµφωνούν µε τα πραγµατικά). Αυτή η επιλογή αντιµετωπίζει το πρόβληµα της ασυµφωνίας του Τέκτωνα µε το καρτεσιανό σύστηµα αξόνων (ο Ζ του Τέκτωνα ταυτίζεται µε τον Υ του καρτεσιανού). Βλέπε «Εισαγωγή σηµείων» Αναγραφή συντεταγµένων Χ / Ζ (ναι / όχι): Σε κάθε σηµείο µπορεί να αναγράφονται ή όχι η θέση του στην κάτοψη. είτε σχήµα 1.3. Ο διαχωρισµός της αναγραφής των Χ από τις Ζ συντεταγµένες χρησιµεύει στην εισαγωγή σειράς σηµείων καννάβου που βρίσκονται επί (οριζόντιας ή κατακόρυφης) ευθείας. Βλέπε εντολή «Σηµεία ανά απόσταση» και παράδειγµα 1.9.

13 Πρόσθετες δυνατότητες 13 Αναγραφή υψοµέτρου Υ (ναι / όχι): Σε κάθε σηµείο µπορεί να αναγράφεται ή όχι το υψόµετρό του (Υ). είτε σχήµα 1.3. Τρόπος αναγραφής συντεταγµένων (τιµή / όνοµα = τιµή). Στην πρώτη περίπτωση εµφανίζονται µόνον οι τιµές των συντεταγµένων, ενώ στη δεύτερη ως Χ= Ζ= Υ=. Αν οι παράµετροι «Αναγραφή συντεταγµένων / υψοµέτρου» είναι όχι, τότε αυτή η παράµετρος είναι αδιάφορη. είτε σχήµα 1.3. Σχήµα 1.3: Εναλλακτικοί τρόποι εµφάνισης σηµείων, βάσει των παραµέτρων τους. Τύπος αυτόµατου ονόµατος (1, 2, 3 / Α, Β, Γ, / Σ1, Σ2, Σ3 / A, B, C): Καθορίζει τον τρόπο αυτόµατης ονοµασίας των σηµείων. Είναι καθολική παράµετρος άρα επηρεάζει όλα τα σηµεία που ήδη υπάρχουν στην κάτοψη. Σχόλιο σηµείου: Προαιρετική δυνατότητα κάθε σηµείου να διαθέτει και ένα σύντοµο κείµενο σχολίου για την καλύτερη περιγραφή του, π.χ. ένα δέντρο ή άλλο χαρακτηριστικό σηµείο του οικοπέδου. Υπάρχει και σχετική εντολή «ιόρθωση σχολίου σηµείου». Η παράµετρος ενηµερώνεται αυτόµατα στην περίπτωση εισαγωγής σηµείων από αρχείο. Βλέπε Χαρακτήρας χωρισµού στηλών (κενό / κόµµα / ερωτηµατικό / tab), και Χαρακτήρας υποδιαστολής: (κόµµα / τελεία): Παράµετροι οι οποίες εφαρµόζονται στην εισαγωγή σηµείων από αρχείο. Βλέπε «Εισαγωγή σηµείων από αρχείο».

14 14 TEΚΤΩΝ Μήκος Αφορά την εµφάνιση των πλευρών των εµβαδών: Γραµµή ορατή (ναι / όχι). Βλέπε και 1.8 Μήκος ορατό (ναι / όχι). Βλέπε και 1.8 «ιαφανή που αφορούν το τοπογραφικό». Τρόπος αναγραφής (τιµή / Σ1-Σ2 = τιµή). Στην πρώτη περίπτωση εµφανίζεται µόνον η τιµή του µήκους, ενώ στη δεύτερη εµφανίζεται και η ένδειξη Σi-Σj= (όπου Σi και Σj τα ονόµατα των σηµείων που συνδέει).

15 Πρόσθετες δυνατότητες Εµβαδόν Εµβαδόν ορατό (ναι / όχι). Βλέπε και 1.8 «ιαφανή που αφορούν το τοπογραφικό». Τρόπος αναγραφής (Ε = τιµή / Ε(Σ1Σ2Σ3) = τιµή / τιµή) Στην πρώτη περίπτωση το εµβαδόν εµφανίζεται µε τη µορφή Ε=, στη δεύτερη µε την ένδειξη Ε(Σi-Σj-Σk)= (όπου Σi Σj Σk τα ονόµατα των κορυφών του εµβαδού), ενώ στην τρίτη εµφανίζεται µόνον η τιµή του εµβαδού. Η ένδειξη «τµ» εµφανίζεται πάντα.

16 16 TEΚΤΩΝ Κείµενο Αφορά τα κείµενα σηµείων / πλευρών / εµβαδών. Εκτός από τις παραµέτρους καθορισµού χρωµάτων και πενών, προσοχή δώστε στις εξής παραµέτρους: Οριζόντια στοίχιση ονόµατος σηµείου (αριστερά / δεξιά / κέντρο) και Κάθετη στοίχιση ονόµατος σηµείου (κάτω / άνω / κέντρο), µε τις οποίες ο χρήστης καθορίζει τη θέση στοίχισης του κειµένου που συνοδεύει το σηµείο. Σχήµα 1.4: Το κείµενο τοποθετείται σε µία από τις 9 πιθανές χαρακτηριστικές θέσεις γύρω από το σηµείο στο οποίο αναφέρεται. Εδώ φαίνεται η στοίχιση «εξιά» και «Κάτω». Σχετική εντολή είναι η «Στροφή κειµένου σηµείου» η οποία µεταθέτει άµεσα (µε διαδοχικά κλικ) το κείµενο στην επόµενη «θέση» γύρω από το σηµείο που συνοδεύει. Σηµείωση: η εντολή τροποποιεί τις παραµέτρους «Οριζόντια / Κάθετη στοίχιση» του κειµένου.

17 Πρόσθετες δυνατότητες Πίνακας Όλες οι παράµετροι αυτής της κάρτας αφορούν την δηµιουργία νέου πίνακα σηµείων ή εµβαδών, όχι τους υπάρχοντες πίνακες. Βλέπε Εξωτερικό περίγραµµα (ναι / όχι) Ενδιάµεσες γραµµές (ναι / όχι) Αριθµός σειρών ανά τµήµα. Ο µέγιστος αριθµός σειρών που µπορεί να έχει ένας πίνακας. Αν το πλήθος των σηµείων ξεπερνά τον αριθµό αυτό, τα πλεονάζοντα σηµεία θα σχηµατίσουν νέο τµήµα στα δεξιά του, σπάζοντας έτσι τον πίνακα σε δύο ή περισσότερα τµήµατα. Τιµή ίση µε 0 (προεπιλεγµένη) σηµαίνει ότι ο πίνακας θα παραµείνει ενιαίος. Βλέπε Κενό µεταξύ τµηµάτων (m). Καθορίζει το κενό µεταξύ των τµηµάτων ενός «σπαστού» πίνακα. Αριθµός πρόσθετων σειρών / στηλών: υνατότητα δηµιουργίας επιπλέον σειρών / στηλών για να εισάγει ο χειριστής πρόσθετες πληροφορίες.

18 18 TEΚΤΩΝ 7 Τίτλοι στηλών (ναι / όχι / αυτόµατο). Με την τρίτη επιλογή, το πρόγραµµα αυτόµατα δίνει τίτλους στις στήλες (βλέπε επόµενη παράµετρο), για πίνακα σηµείων ή πίνακα εµβαδών. Αν πρόκειται να δηµιουργηθεί πίνακας σηµείων, οι τίτλοι θα είναι αντίστοιχα: «Σηµείο» «Σχόλιο» «Χ» «Ζ» «Υ». Αν πρόκειται για πίνακα εµβαδών «Κορυφές» και «Εµβαδόν» αντίστοιχα Τίτλος στήλης 1 / 2 / : Πριν την δηµιουργία ενός πίνακα, δώστε το κείµενο που θα εµφανίζεται στην πρώτη σειρά του πίνακα που θα δηµιουργήσετε. Όταν η προηγούµενη παράµετρος είναι στο «Όχι», οι τίτλοι είναι ανενεργοί. είτε και την 1.7 «Εισαγωγή πινάκων» Φωτορεαλισµός Αφορά την εµφάνιση της άνω επιφάνειας των εµβαδών στο φωτορεαλισµό. Βλέπε 1.6 «Εισαγωγή εµβαδών» 1.5 Εισαγωγή σηµείων Σηµεία εισάγονται µε δύο τρόπους: Είτε πληκτρολογώντας τις συντεταγµένες για ένα προς ένα τα σηµεία, είτε εισάγοντας τις τιµές τους από αρχείο. Η δεύτερη µέθοδος είναι χρήσιµη αν το πλήθος των προς εισαγωγή σηµείων είναι µεγάλο Εισαγωγή σηµείων από το πληκτρολόγιο Εισαγωγή σηµείων γίνεται µε το mouse ή από το πληκτρολόγιο, σύµφωνα µε την παρακάτω διαδικασία: 1. Από την εργαλειοθήκη του Τοπογραφικού, δίδεται η εντολή «Προσθήκη σηµείου».

19 Πρόσθετες δυνατότητες Για οποιαδήποτε επέµβαση στην αυτόµατη ονοµατολογία των σηµείων (1, 2, 3 / Α, Β, Γ, / Σ1, Σ2, Σ3 / A, B, C), θα πρέπει να τροποποιηθεί η σχετική παράµετρος. 3. Πληκτρολογούνται οι συντεταγµένες, δίνοντας διαδοχικά: Τιµή-X [Enter] Τιµή-Z [Enter]. Εναλλακτικά, µπορούν να τοποθετηθούν σηµεία και µε το mouse, κάνοντας κλικ στις κατάλληλες θέσεις.. Προσοχή: Προκειµένου να σχεδιαστεί σωστά (όχι κατοπτρικά) το τοπογραφικό αλλά και να διατηρηθεί η προσήµανση των συντεταγµένων Ζ, θα πρέπει αφενός η παράµετρος «Αντιστροφή συντεταγµένης Ζ» να έχει την τιµή «Ναι» και αφετέρου η εισαγωγή των σηµείων από το πληκτρολόγιο να γίνει µε αντίθετο πρόσηµο για τις συντεταγµένες Ζ (δηλαδή πληκτρολογείτε Ζ). 4. Το υψόµετρο του κάθε σηµείου (συντεταγµένη Υ) έχει την τρέχουσα τιµή της σχετικής παραµέτρου. Για να τροποποιηθεί, χρησιµοποιούνται οι εντολές «Αλλαγή υψοµέτρου», ή το «Πάρε / ώσε παραµέτρους», βλέπε Αν τα ονόµατα και οι συντεταγµένες των σηµείων δεν είναι ορατά, ελέγξτε αν είναι ανοικτά τα σχετικά διαφανή. Βλέπε 1.8. Νέα σηµεία µπορούν να εισαχθούν ακόµα και σε περίπτωση που τα υπάρχοντα σηµεία έχουν ήδη χρησιµοποιηθεί για την περιγραφή πολυγωνικού εµβαδού. Σχετική εντολή είναι η «Ένταξη σηµείου σε πολύγωνο». Βλέπε και Εισαγωγή σηµείων από αρχείο Η εισαγωγή των σηµείων µπορεί να γίνει από αρχείο απλού κειµένου (*.txt *.dat *.csv) που έχει παραχθεί από τοπογραφικό όργανο και έχει αποθηκευθεί σε δισκέτα ή άλλο µέσον. Η σχετική εντολή είναι η. Το αρχείο αυτό περιέχει σε κάθε γραµµή, κατάλληλα διαχωρισµένα µεταξύ τους, για κάθε σηµείο i, τα παρακάτω στοιχεία: Xi Zi Yi Σχόλιο Τα στοιχεία «Yi» και «Σχόλιο» είναι προαιρετικό να υπάρχουν στο αρχείο. Η εµφάνιση των σηµείων που εισάγονται (ορατό όνοµα / θέση / υψόµετρο, κλπ.) εξαρτάται από τις τρέχουσες παραµέτρους της κάρτας «Σηµείο». Σχετικές παράµετροι είναι οι Χαρακτήρας διαχωρισµού στηλών (π.χ. κενό, κόµµα, tab, κλπ) και Χαρακτήρας υποδιαστολής (κόµµα ή τελεία) µε τις οποίες αντιµετωπίζονται όλες οι πιθανές µορφές αρχείων δεδοµένων. Οι παράµετροι αυτές πρέπει να καθοριστούν πριν την εισαγωγή αρχείου σηµείων, ανάλογα µε την µορφή του αρχείου.

20 20 TEΚΤΩΝ 7 Παραδείγµατα αρχείων από τοπογραφικό όργανο (α) Χαρακτήρας χωρισµού στηλών = (1 ή περισσότερα κενά) (β) Χαρακτήρας χωρισµού στηλών =, (κόµµα) , , , , , , (γ) Χαρακτήρας χωρισµού στηλών = ; (ερωτηµατικό), αρχείο τύπου CSV ; ; ; ; ; ; (δ) Χαρακτήρας χωρισµού στηλών = (tab, στηλοθέτης) Αν διαπιστώσετε πρόβληµα στην εισαγωγή συντεταγµένων των σηµείων, συµβουλευτείτε το εγχειρίδιο του τοπογραφικού σας οργάνου για να µάθετε τι σύµβολο χρησιµοποιεί για το διαχωρισµό των τιµών των Xi, Zi, Yi. είτε επίσης αν χρησιµοποιεί την τελεία (.) ή το κόµµα (,) ως υποδιαστολή. Αν δεν έχετε αυτές τις πληροφορίες, απλά ανοίξτε ένα τέτοιο αρχείο µε έναν κειµενογράφο, π.χ. το Notepad (ή Σηµειωµατάριο) και ελέγξτε τη µορφή του αρχείου.

21 Πρόσθετες δυνατότητες Εισαγωγή σηµείων επί άξονα ανά αποστάσεις Με την εντολή «Σηµεία ανά απόσταση» είναι δυνατή η εισαγωγή σειράς σηµείων ανά σταθερές αποστάσεις. Τα σηµεία τοποθετούνται επί ευθύγραµµου τµήµατος του οποίου την αρχή και το τέλος ορίζει ο χρήστης. Η απόσταση µεταξύ τους επίσης καθορίζεται από τον χρήστη. Η εντολή αυτή βρίσκει εφαρµογή στην κατασκευή τοπογραφικού καννάβου. Βλέπε παράδειγµα στην 1.9. Η εντολή αυτή συνδυάζεται µε την «Στροφή κειµένου σηµείου» η οποία µεταθέτει άµεσα (µε διαδοχικά κλικ) το κείµενο στην επόµενη «θέση» γύρω από το σηµείο που συνοδεύει. Εφαρµόζεται στη σχεδίαση τοπογραφικού καννάβου, έτσι ώστε το κείµενο των αξόνων να αναγράφεται στην εξωτερική παρειά του, Κίνηση σηµείων Το σηµείο διαθέτει εντολή κίνησης εντολές της Επεξεργασίας.. Τα σηµεία επίσης υπακούουν στις Κάθε κίνηση του σηµείου επιφέρει άµεσο επανυπολογισµό των συντεταγµένων του καθώς και όσων εµβαδών εξαρτώνται από αυτό, όχι όµως στα στοιχεία του πίνακα εµβαδών που ενδεχοµένως υπάρχει στο σχέδιο. είτε και 1.7 «Εισαγωγή πινάκων» Αλλαγή υψοµέτρου σηµείων Αλλαγή υψοµέτρου σε µεµονωµένα σηµεία γίνεται µέσω των εντολών «Πάρε / ώσε παραµέτρους». Για τη µαζική αλλαγή υψοµέτρου περισσοτέρων σηµείων, υπάρχει η εντολή «Αλλαγή υψοµέτρου» η οποία µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε συνδυασµό µε τις εντολές της Επεξεργασίας: Η πορεία εργασίας για τη µαζική αλλαγή υψόµετρων είναι η εξής: 1. Από την εργαλειοθήκη της Επεξεργασίας, επιλέγονται τα σηµεία στα οποία θα δοθεί το νέο υψόµετρο. 2. Η επιθυµητή τιµή του υψοµέτρου εισάγεται στις παραµέτρους της κάρτας Σηµείο του Τοπογραφικού. Το µικρό πλαίσιο στα αριστερά της παραµέτρου πρέπει να είναι τσεκαρισµένο ( ). 3. Με κλικ στο πλήκτρο «Αλλαγή υψοµέτρου», στην εργαλειοθήκη του Τοπογραφικού καταχωρούνται οι αλλαγές των υψοµέτρων.

22 22 TEΚΤΩΝ 7 4. Από το µενού Επεξεργασία, επιλέγεται η εντολή «Νέα επιλογή» ιαγραφή σηµείων Η διαγραφή µεµονωµένων σηµείων γίνεται µε τη σχετική εντολή. ιαγραφή σηµείου συνεπάγεται τη διαγραφή όλων των εµβαδών (τριγώνων ή πολυγώνων) που το έχουν ως κορυφή τους. 1.6 Εισαγωγή εµβαδών Υπάρχουν δύο τύποι εµβαδού: τα τρίγωνα και τα πολύγωνα. Η εισαγωγή των εµβαδών διευκολύνεται από τις έλξεις που διαθέτουν τα τοπογραφικά σηµεία. Το πρόγραµµα υπολογίζει άµεσα τα µήκη των πλευρών και το εµβαδόν του κάθε τριγώνου / πολυγώνου. Ο υπολογισµός της τιµής του εµβαδού γίνεται µε βάση την ορθή προβολή του τριγώνου / πολυγώνου στο επίπεδο της κάτοψης (X-Z) και εµφανίζεται στο κέντρο του (µε τη µορφή «Ε= τµ»). Η αναγραφή του εµβαδού είναι µέρος της οντότητας και δεν υπακούει στις εντολές του Κειµένου. Τροποποιείται όµως µε την εντολή «ιόρθωση εµβαδού». Στην περίπτωση ένωσης σηµείων µε τρίγωνα, το συνολικό εµβαδόν προκύπτει σαν άθροισµα όλων των επιµέρους εµβαδών των τριγώνων. Τα εµβαδά αυτά, καθώς και το σύνολό τους, εµφανίζονται µε τη µορφή πίνακα ο οποίος εισάγεται µε την εντολή «Πίνακας εµβαδών». Το Εµβαδόν δεν διαθέτει εντολές «Πάρε / ώσε παραµέτρους», υπακούει όµως στις εντολές της Επεξεργασίας. Τα τρίγωνα εφαρµόζονται και για την φωτορεαλιστική αναπαραγωγή του ανάγλυφου του εδάφους. Τα πολύγωνα δεν απεικονίζονται ούτε στην OpenGL ούτε στο Ray-Trace.

23 Πρόσθετες δυνατότητες 23 Εικόνα 1.2: Κάτοψη και φωτορεαλιστική απεικόνιση εδάφους µε χρήση τριγωνικών εµβαδών

24 24 TEΚΤΩΝ ηµιουργία εµβαδού µε χρήση τριγώνων Από την εργαλειοθήκη του Τοπογραφικού, δίδεται η εντολή «Καθορισµός τριγώνου». Εµβαδόν εισάγεται µε τρία διαδοχικά κλικ στα σηµεία της κάτοψης. Περισσότερα εµβαδά εισάγονται συνδέοντας ανά τρία τα υπόλοιπα σηµεία της κάτοψης ηµιουργία εµβαδού µε ένωση πολλών σηµείων Από την εργαλειοθήκη του Τοπογραφικού, δίδεται η εντολή «Προσθήκη πολυγώνου». Κάνοντας διαδοχικά κλικ στα σηµεία, περιγράφεται το πολύγωνο. Μετά το τελευταίο σηµείο δίνεται η εντολή Κατασκευή. Αν το τελευταίο σηµείο είναι διαφορετικό του πρώτου τότε κατασκευάζεται ανοικτό πολύγωνο (δηλαδή µια τεθλασµένη γραµµή) και δεν υπολογίζεται καθόλου εµβαδόν. Στις πλευρές του πολυγώνου υπολογίζονται και αναγράφονται τα µήκη (υπακούοντας στις σχετικές παραµέτρους των tab «Μήκος» και «Κείµενο»). Αν ως τελευταίο σηµείο δείξετε πάλι το πρώτο ή κάνετε διπλό κλίκ στο προτελευταίο σηµείο, οπότε ενώνεται πάλι µε το πρώτο, τότε κατασκευάζεται κλειστό πολύγωνο και υπολογίζεται και το εµβαδόν του. Στις πλευρές του πολυγώνου υπολογίζονται και αναγράφονται (όπως προηγουµένως) τα µήκη. Τριγωνικό εµβαδόν µπορεί φυσικά να περιγραφεί και µε την «Προσθήκη πολυγώνου». To εµβαδόν αναγράφεται στο κέντρο του πολυγώνου, υπακούοντας στις σχετικές παραµέτρους των tab «Εµβαδόν» και «Κείµενο» Προσθήκη σηµείων σε υπάρχον εµβαδόν Νέα σηµεία µπορούν να εισαχθούν ακόµα και σε ήδη υπάρχον πολυγωνικό εµβαδόν, µέσω της εντολής «Ένταξη σηµείου σε πολύγωνο». Το πρόγραµµα, για να εντάξει σηµείο σε υπάρχον πολύγωνο, θα πρέπει ο χρήστης να ορίσει διαδοχικά: Το πολυγωνικό εµβαδόν, την πλευρά του πολυγώνου στην οποία θα ενταχθεί το νέο σηµείο, το νέο σηµείο.

25 Πρόσθετες δυνατότητες Πίνακες σηµείων και εµβαδών Υπάρχουν δύο εντολές ανάλογα µε το είδος του πίνακα: Για πίνακα σηµείων (µε συντεταγµένες) και για πίνακα εµβαδών.το πρόγραµµα δηµιουργεί αυτόµατα τους πίνακες και τους τοποθετεί σε θέσεις επιλογής του χρήστη. Οι παραγόµενοι πίνακες περιέχουν λίστα µε τις τρέχουσες τιµές συντεταγµένων και εµβαδών. Σε περίπτωση τροποποίησης των σηµείων ή των εµβαδών, ο χρήστης θα πρέπει να δηµιουργήσει πάλι τους πίνακες ( 1.7.1), αφού διαγράψει τους υπάρχοντες ( 1.7.2). Οι πίνακες που παράγει το πρόγραµµα, αποτελούνται από απλές γραµµές και κείµενα, οπότε ο χειρισµός τους µπορεί να γίνει µέσω εντολών και παραµέτρων αυτών των οντοτήτων Εισαγωγή πίνακα Για να δηµιουργηθεί ο πίνακας σηµείων, η διαδικασία είναι η εξής: 1. Από το παράθυρο των παραµέτρων και την κάρτα «Πίνακας» καθορίζονται οι επιθυµητές τιµές. Υπενθυµίζεται ότι οι παράµετροι αυτής της κάρτας δεν αφορούν πίνακες που ήδη υπάρχουν στο σχέδιο. 2. Προσοχή στις παραµέτρους «Τίτλος στήλης 1, 2, 3,», εφόσον αυτούς θα φέρει ο πίνακας που θα δηµιουργηθεί. Προτείνεται η χρήση της τιµής «Αυτόµατο» (προκαθορισµένη) ώστε, για πίνακα σηµείων οι τίτλοι θα είναι «Σηµείο» «Σχόλιο» «Χ» «Ζ» «Υ», ενώ για πίνακα εµβαδών θα είναι «Κορυφές» και «Εµβαδόν». 3. Από την εργαλειοθήκη του τοπογραφικού, δίδεται η εντολή «Εισαγωγή πίνακα σηµείων» ή «Εισαγωγή πίνακα εµβαδών» και ακολούθως το σηµείο της κάτοψης που θα τοποθετηθεί ο πίνακας (άνω αριστερή του γωνία). 4. Το πρόγραµµα αυτόµατα εισάγει στο σχέδιο τον πίνακα µε τα σηµεία και τις συντεταγµένες τους, σύµφωνα µε τις παραµέτρους του βήµατος 1 και 2.

26 26 TEΚΤΩΝ 7 Κενό µεταξύ τµηµάτων Σηµείο Σχόλιο X Z Y Σηµείο Σχόλιο X Z Y Σηµείο Σχόλιο X Z Y 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S Σχήµα 1.5α: Παράδειγµα πίνακα 25 σηµείων µε τις συντεταγµένες τους. Ο πίνακας είναι σπαστός, µε 10 σειρές ανά τµήµα. Περίµετρος Σ1Σ2Σ3 Σ3Σ4Σ1 Σ4Σ5Σ3 Σ3Σ6Σ5 Σ2Σ7Σ6 Σ7Σ8Σ6 Σ5Σ6Σ8 Σ8Σ9Σ5 Σύνολο Εµβαδόν Σχήµα 1.5β: Παράδειγµα πίνακα εµβαδών, µε µία επιπλέον στήλη για την εισαγωγή επιπλέον πληροφοριών του χρήστη. Σε περίπτωση πίνακα µε ιδιαίτερα µεγάλο πλήθος σηµείων, και προκειµένου να µην προκύπτουν πίνακες πολύ µεγάλου µήκους, µπορεί να εφαρµοστεί η παράµετρος «Αριθµός σειρών ανά τµήµα». Με αυτήν ο χρήστης δίνει στο πρόγραµµα τη δυνατότητα να σπάσει τους πίνακες σε περισσότερα του ενός τµήµατα, τα οποία θα τοποθετηθούν το ένα δίπλα στο άλλο, όπως οι στήλες της εφηµερίδας. Η απόσταση µεταξύ τους καθορίζεται από την παράµετρο «Κενό µεταξύ τµηµάτων (m)». Βλέπε και σχήµα 1.5α Κίνηση και διαγραφή πίνακα Η κίνηση καθώς και η διαγραφή πίνακα γίνεται µέσω των εντολών της Επεξεργασίας: 1. Επεξεργασία > +Περιοχή και επιλογή του πίνακα µε το mouse, 2. Επεξεργασία > Κίνηση ή ιαγραφή.

27 Πρόσθετες δυνατότητες Εξαγωγή τιµών εµβαδοµέτρησης Ειδικά για τους πίνακες εµβαδών, υπάρχει δυνατότητα εξαγωγής τους (υπό µορφή αρχείων CSV µέσω του clipboard) για περαιτέρω επεξεργασία από άλλες εφαρµογές (π.χ Microsoft Excel ). 1. Με την εντολή «Αντιγραφή εµβαδών στο πρόχειρο» το πρόγραµµα αποθηκεύει λίστα µε τα όλα εµβαδά στη µνήµη του υπολογιστή (clipboard, πρόχειρο). 2. Για να µεταφερθούν τα στοιχεία αυτά από το πρόχειρο στο Microsoft Excel, αρκεί να δοθεί η εντολή «Επικόλληση (Paste) σε ένα κενό φύλλο εργασίας.

28 28 TEΚΤΩΝ ιαφανή που αφορούν το τοπογραφικό οµικά: Ονόµατα:

29 Πρόσθετες δυνατότητες Εφαρµογή: Σχεδίαση τοπογραφικού καννάβου Για την περιγραφή τοπογραφικού καννάβου, ακολουθήστε τα παρακάτω βήµατα: 1. ώστε το αρχικό ορθογωνικό περίγραµµα µε τη βοήθεια των εντολών της «Γραµµής». Χρησιµοποιήστε την «Ορθογωνική σχεδίαση» για µεγαλύτερη ευκολία. Φροντίστε ώστε το περίγραµµα να σχεδιαστεί πάνω σε περασιές µε συντεταγµένες ακέραια πολλαπλάσια του 10, του 20 ή του 100 (επιλέξτε ανάλογα µε τις διαστάσεις του οικοπέδου). Εικόνα 1.3. Εικόνα 1.3: Εισαγωγή πλαισίου σε τοπογραφικό διάγραµµα

30 30 TEΚΤΩΝ 7 2. Με χρήση της εντολής «Σηµεία ανά απόσταση» του «Τοπογραφικού» εισάγετε σηµεία κατά µήκος του περιγράµµατος (στις οριζόντιες και κάθετες πλευρές του πλαισίου). Ως απόσταση µεταξύ των σηµείων δώστε την επιθυµητή µονάδα υποδιαίρεσης του καννάβου. Εικόνα 1.4. Εικόνα 1.4: Εισαγωγή σηµείων επί του περιγράµµατος. Πριν την εισαγωγή των σηµείων στο περίγραµµα του καννάβου, θυµηθείτε να τροποποιήσετε κατάλληλα τις παραµέτρους του σηµείου. Συγκεκριµένα, θα πρέπει να τεθεί «Τύπος σηµείου = Καννάβου» (προκειµένου αυτά να µην συµπεριληφθούν στους πίνακες που θα φτιάξετε στη συνέχεια). Επίσης θα πρέπει να τεθούν και οι κατάλληλες τιµές στις παραµέτρους «Αναγραφή συντεταγµένης Χ» και «Αναγραφή συντεταγµένης Ζ». Συγκεκριµένα για τα σηµεία των οριζοντίων αξόνων ενδιαφέρει µόνον η συντεταγµένη Χ άρα θα πρέπει «Αναγραφή συντεταγµένης Χ = Ναι» και «Αναγραφή συντεταγµένης Ζ = Όχι». Αντίστοιχα για τα σηµεία των κατακόρυφων αξόνων ζητείστε αναγραφή µόνο των τιµών της συντεταγµένης Ζ. Βλέπε και εικόνα 1.5.

31 Πρόσθετες δυνατότητες 31 Εικόνα 1.5: Προτεινόµενες τιµές των παραµέτρων των σηµείων στο περίγραµµα του καννάβου. Εδώ για τις οριζόντιες πλευρές του πλαισίου. 3. Με την εντολή «Στροφή κειµένου σηµείου» µπορείτε να αλλάξετε τη στοίχιση των συντεταγµένων Χ ή Ζ, στα σηµεία του περιγράµµατος του καννάβου, προκειµένου να βρίσκονται εξωτερικά του τοπογραφικού. 4. Με νέα τροποποίηση των παραµέτρων («Αναγραφή συντεταγµένων Χ / Υ/ Ζ = Όχι») και νέα χρήση της εντολής «Σηµεία ανά απόσταση», εισάγετε και τα εσωτερικά σηµεία του καννάβου. Εικόνα 1.6.

32 32 TEΚΤΩΝ 7 Εικόνα 1.6: Εισαγωγή εσωτερικών σηµείων.

33 Πρόσθετες δυνατότητες 33 2 Σκάλα 2.1 Τι είναι; 2.2 Γραµµή εργαλείων σκάλας 2.3 Παράµετροι σκάλας 2.4 Περιγραφή και επίλυση µοντέλου σκάλας 2.5 Κατασκευή σκάλας σε κάτοψη / στο χώρο 2.6 ιαγραφή σκάλας 2.7 Σκάλα και Επεξεργασία 2.8 Παράδειγµα: σκάλα µε δύο πλατύσκαλα 2.1 Τι είναι; Η σκάλα είναι µία αυτόνοµη οντότητα του προγράµµατος, που έχει δυνατότητα εµφάνισης στην κάτοψη και στο χώρο. Είναι δυναµική οντότητα που διαθέτει παραµέτρους (πάτηµα, ρίχτι, υψόµετρα αρχής / τέλους, κλπ) οι οποίες µπορούν να τροποποιηθούν από το χρήστη, επιφέροντας αλλαγές στην εµφάνισή της. Στην ίδια κάτοψη ορόφου µπορούν να βρίσκονται περισσότερες από µια σκάλες, οποιασδήποτε µορφής, και να τροποποιούνται ανεξάρτητα η µία της άλλης. Το πρόγραµµα προσφέρει αυτόµατη επίλυση λαµβάνοντας υπόψιν, όπου απαιτείται, τον κτιριοδοµικό κανονισµό. Τι είναι το «µοντέλο» της σκάλας; Το µοντέλο είναι ο σκελετός πάνω στον οποίο σχεδιάζεται (επιλύεται) στην κάτοψη ή στον χώρο η σκάλα. Αποτελείται από τα παρακάτω στοιχεία: Τις δύο παρειές και τη γραµµή ανάβασης, οι οποίες αποτελούνται από συνεχόµενα ευθύγραµµα τµήµατα ή και τόξα, Τις παραµέτρους εµφάνισής του (βλέπε 2.3),

34 34 TEΚΤΩΝ 7 Τις παραµέτρους κατασκευής της σκάλας στην κάτοψη και το χώρο. Μετά την επίλυση εφοδιάζεται και µε: Τις συντεταγµένες των σκαλοπατιών, Μετά την εισαγωγή πλατυσκάλου, αποκτά επιπλέον και: Τα σηµεία (θέσεις σκαλοπατιών) που ορίζουν την αρχή και το τέλος κάθε πλατύσκαλου, Το µοντέλο εµφανίζεται στην κάτοψη µε τα παρακάτω στοιχεία: Αριστερή παρειά / εξιά παρειά / Γραµµή ανάβασης Τις γραµµές των βαθµίδων (αν έχει γίνει επίλυση) Το βέλος που δείχνει τη φορά της σκάλας. Τα σηµεία στα οποία ενώνονται τα διαδοχικά σκέλη των δύο παρειών και της γραµµής ανάβασης (επισηµαίνονται µε ένα µικρό κυκλάκι). Σχήµα 2.1: Tο µοντέλο της σκάλας πριν και µετά την επίλυση. Βλέπε Κάθε αρχείο µπορεί να περιέχει περισσότερα από ένα µοντέλα σκάλας. Με την Έξυπνη σκάλα επιλύονται σκάλες µόνο από το αριστερό περίγραµµα και µε δεδοµένο πλάτος (Παράµετροι > Γεωµετρία > Πλάτος σκάλας d). Βλέπε Τυχούσας µορφής σκάλες µε µεταβλητό πλάτος επιλύονται µε πλήρη περιγραφή αριστερού / δεξιού περιγράµµατος και γραµµής ανάβασης. Βλέπε

35 Πρόσθετες δυνατότητες 35 Η επίλυση του µοντέλου γίνεται βάσει των εξής παραµέτρων: Ρίχτι h και πάτηµα b σκαλοπατιού Υψόµετρα αρχής / τέλους σκάλας Κεφαλόσκαλο (ναι ή όχι) Μήκος σκάλας, όπως έχει περιγραφεί στην κάτοψη µε τους κλάδους. b h Υψόµετρο Τέλους Υψόµετρο Αρχής Μήκος Σχήµα 2.2: Οι βασικές παράµετροι του µοντέλου της σκάλας. Το µήκος της τροποποιείται στην κάτοψη µέσω της εντολής «Μεταβολή µήκους». Για τη σωστή επίλυση της σκάλας, οι διαστάσεις της κάτοψής της πρέπει να ανταποκρίνονται στην πραγµατικότητα. Με τις εντολές «Πάρε / ώσε παραµέτρους» το µοντέλο αλλάζει κατ επιλογήν του χρήστη. Μετά από αλλαγές στο µοντέλο, απαιτείται πάλι «Επίλυση». Ο χρήστης µπορεί να κάνει διαδοχικές δοκιµές και επιλύσεις, τροποποιώντας τις παραµέτρους του µοντέλου, µέχρι να καταλήξει στη βέλτιστη λύση. Βλέπε παράδειγµα 2.8. Με τις εντολές «Κατασκευή σε κάτοψη / στο χώρο» το πρόγραµµα παράγει αυτόµατα (βάσει του επιλυµένου µοντέλου) τις γραµµικές / τριδιάστατες οντότητες που σχηµατίζουν τη σκάλα στην κάτοψη / στο χώρο. Βλέπε 2.5.

36 36 TEΚΤΩΝ Γραµµή εργαλείων σκάλας Για να ενεργοποιήσετε τη κατάσταση δηµιουργίας σκάλας, κάνετε κλικ στο πλήκτρο «Σκάλα» στην κεντρική µπάρα εργαλείων. Περιγραφή αριστερού περιγράµµατος Έξυπνη σκάλα Περιγραφή δεξιού περιγράµµατος Περιγραφή γραµµής ανάβασης Κατασκευή µοντέλου Κυκλική σκάλα Προσθήκη πλατύσκαλου ιαγραφή πλατύσκαλου Μεταβολή µήκους µοντέλου Μεταβολή µήκους Επίλυση ιόρθωση Στροφή βαθµίδας Κατασκευή σε κάτοψη Κατασκευή στο χώρο ιαγραφή µοντέλου Μοντέλο σε οντότητες Πάρε παραµέτρους ώσε παραµέτρους Ενεργό / Ανενεργό Εικόνα 2.1: Η εργαλειοθήκη της σκάλας.

37 Πρόσθετες δυνατότητες Παράµετροι σκάλας Γεωµετρία Εδώ βρίσκονται οι παράµετροι που καθορίζουν τη γεωµετρία κατασκευής και επίλυσης του µοντέλου της σκάλας. Υψόµετρο αρχής (m): Προσδιορίζεται το υψόµετρο του κατώτατου σηµείου της σκάλας, σε µέτρα. Υψόµετρο τέλους (m): Προσδιορίζεται το υψόµετρο του ανώτατου σηµείου της σκάλας, σε µέτρα. Οι τιµές των υψοµέτρων αρχής / τέλους είναι σχετικές ως προς το υψόµετρο βάσης του ορόφου. Πλάτος σκάλας d (m): Το πλάτος που αυτόµατα το πρόγραµµα θα δώσει στη σκάλα όταν δοθεί η εντολή «Έξυπνη σκάλα» ή «Κυκλική σκάλα». Πάτηµα b (m): Η επιθυµητή τιµή για το πάτηµα του σκαλοπατιού. Ρίχτι h (m): Η επιθυµητή τιµή για το ρίχτι του σκαλοπατιού

38 38 TEΚΤΩΝ 7 Τρόπος επίλυσης (Με πάτηµα b / Με ρίχτι h / Με πάτηµα και ρίχτι) : Καθορίζει το ποια από τις δύο προηγούµενες τιµές θα κρατήσει σταθερή η εντολή της «Επίλυσης». Με την τρίτη επιλογή προκειµένου να τηρήσει και το πάτηµα (b) αλλά και το ρίχτι (h) της επιλογής του χειριστή, προτείνει τροποποίηση του µήκους του µοντέλου ή του πατήµατος. Βλέπε και σχετική εντολή, Μορφή σκάλας: Επιλέγονται τα επιµέρους στοιχεία που απαρτίζουν τη σκάλα, καθώς και οι επιθυµητές διαστάσεις τους, προκειµένου να καθοριστεί η µορφή της σκάλας στο χώρο. Βλέπε επόµενη εικόνα. Εικόνα 2.2: Το παράθυρο επιλογής παραµέτρων του τύπου της σκάλας.

39 Πρόσθετες δυνατότητες 39 Περιγραφή σκάλας µε κεφαλόσκαλο (Όχι / Ναι): Η σκάλα αρχίζει πάντα µε ρίχτι και καταλήγει σε ρίχτι ή πάτηµα, ανάλογα µε την τιµή αυτής της παραµέτρου. Όχι: το πρόγραµµα βάζει στο τέλος της γραµµής ανάβασης µόνο το ρίχτι του τελευταίου σκαλιού. Η σκάλα δεν θα έχει κεφαλόσκαλο θα τελειώνει µε ρίχτι όπως στις παλαιότερες εκδόσεις. Η περιγραφή στην κάτοψη θα πρέπει να γίνεται µέχρι και το τελευταίο ρίχτι, δείτε σχήµα 2.3 και εικόνα 2.3 (αριστερά). Ναι: το πρόγραµµα βάζει µετά το τελευταίο ρίχτι ένα ακόµα πάτηµα κεφαλόσκαλο, το οποίο καταλήγει στο τέλος της γραµµής ανάβασης. Η στάθµη του κεφαλόσκαλου ταυτίζεται µε την τιµή της παραµέτρου «Υψόµετρο τέλους». Η περιγραφή στην κάτοψη θα πρέπει να περιλαµβάνει και το κεφαλόσκαλο, δείτε σχήµα 2.3 και εικόνα 2.3 (δεξιά) Σχήµα 2.3: Η διαφορά στην περιγραφή σκάλας χωρίς κεφαλόσκαλο (αριστερά) και µε κεφαλόσκαλο (δεξιά). Εικόνα 2.3: Το αποτέλεσµα στο χώρο για τις σκάλες του σχήµατος 2.3. Το υλικό του κεφαλόσκαλου είναι αυτό των υπολοίπων πατηµάτων, εν γένει διαφορετικό του υλικού του δαπέδου του ορόφου.

40 40 TEΚΤΩΝ Εµφάνιση Παράµετροι που καθορίζουν την εµφάνιση της σκάλας στην κάτοψη. Συντελεστής βέλους ανόδου γραµµής ανάβασης : Ρυθµίζει το µέγεθος του βέλους ανόδου της γραµµής ανάβασης. Αρίθµηση σκαλοπατιών (Ναι / Όχι) : Αφορά το αν θα εµφανίζεται η αρίθµηση των βαθµίδων στο µοντέλο, κατά την κατασκευή σε κάτοψη. Βλέπε εικόνα 2.4. Εµφάνιση γραµµής ασυνέχειας (Ναι / Όχι): Βλέπε εικόνα 2.4. Εικόνα 2.4: Εµφανής γραµµή ασυνέχειας

41 Πρόσθετες δυνατότητες Περιγραφή και επίλυση µοντέλου σκάλας Περιγραφή σκάλας (γρήγορη µέθοδος) Η δηµιουργία της σκάλας µε αυτή τη µέθοδο προϋποθέτει ότι το πλάτος της σκάλας παραµένει σταθερό καθ όλο το µήκος της. Για την περιγραφή της ακολουθείστε την παρακάτω διαδικασία. είτε και σχήµα Χρησιµοποιώντας τα εργαλεία δηµιουργίας γραµµών, και τόξων, σχεδιάστε µόνον το αριστερό (ως προς τον ανερχόµενο) περίγραµµα της σκάλας. (επόµενο σχήµα). Τι πρέπει να προσέχετε Περιγράφοντας τη γραµµή του περιγράµµατος, πρέπει απαραίτητα η αρχή της 2ης γραµµής (ή τόξου) να είναι το τέλος της πρώτης κ.ο.κ., δηλαδή να είναι αυστηρά συνεχής. 2. Κάνοντας χρήση της εντολής «Περιγραφή αριστερού περιγράµµατος» δείξτε µία προς µία τις γραµµές και τα τόξα που απαρτίζουν το εξωτερικό περίγραµµα, µε φορά αυτή της ανάβασης. 3. Εισάγετε, στις παραµέτρους της σκάλας, την επιθυµητή τιµή του πλάτους d. 4. ώστε την εντολή «Έξυπνη σκάλα» προκειµένου να σχηµατίσει το πρόγραµµα στην οθόνη τις τρεις βασικές γραµµές του µοντέλου της σκάλας (αριστερό περίγραµµα, δεξιό περίγραµµα, γραµµή ανάβασης). Οι πρωτότυπες γραµµές διαγράφονται αυτόµατα και δίνουν τη θέση τους στο µοντέλο. Η αντίστροφη διαδικασία είναι επίσης δυνατή (δείτε «Μοντέλο σε γραµµές»). 5. Εισάγετε, στις παραµέτρους της σκάλας, τις επιθυµητές τιµές για τα υψόµετρο αρχής / τέλους, πάτηµα, ρίχτι, και γενικά τη µορφή σκάλας. 6. Τέλος, δώστε την εντολή «Επίλυση» για να γίνει ο υπολογισµός και η σχεδίαση των βαθµίδων, ολοκληρώνοντας έτσι το µοντέλο της σκάλας.

42 42 TEΚΤΩΝ 7 Σχήµα 2.4: Η έξυπνη περιγραφή σκάλας απαιτεί µόνον την σχεδίαση του αριστερού της περιγράµµατος µε τη σωστή όµως φορά (προκειµένου να αντιληφθεί το πρόγραµµα τη φορά ανάβασης). Τα υπόλοιπα στοιχεία της (πλάτος, υψόµετρα, ρίχτι, κλπ) λαµβάνονται από τις παραµέτρους.

43 Πρόσθετες δυνατότητες Πάρε - ώσε παραµέτρους Με τις εντολές αυτές, και, µπορούν να γίνονται διαδοχικές τροποποιήσεις στις παραµέτρους του µοντέλου της σκάλας αλλά και διαδοχικές επιλύσεις, µέχρι να δοθεί η βέλτιστη λύση. Η σκάλα (το µοντέλο) επιλέγεται δείχνοντας τη γραµµή ανάβασης. Οι βασικότερες παράµετροι που τροποποιούνται είναι: Υψόµετρα αρχής / τέλους σκάλας Ρίχτι h και πάτηµα b σκαλοπατιού Τρόπος επίλυσης Προσοχή: εν τροποποιείται εκ των υστέρων το: Πλάτος σκάλας Επίλυση Όπως ήδη αναφέρθηκε, η Επίλυση υπολογίζει και εµφανίζει στην κάτοψη τις βαθµίδες, ολοκληρώνοντας το µοντέλο της σκάλας. Εκτός από τα γεωµετρικά χαρακτηριστικά που έχει δώσει ο χρήστης (διαστάσεις κάτοψης και παραµέτρους), λαµβάνει υπόψη της και τον «Τρόπο επίλυσης». Αν η επιλογή είναι «Με ρίχτι h» θα σχεδιαστούν τόσες βαθµίδες όσες προκύπτουν από την τήρηση αυτής της απαίτησης. Προκειµένου το πρόγραµµα να διατηρήσει σταθερές τις συνολικές διαστάσεις της σκάλας (µήκος, ύψος), η τιµή του πατήµατος b τροποποιείται αυτόµατα. Αν η επιλογή είναι «Με πάτηµα b» θα σχεδιαστούν τόσες βαθµίδες όσες προκύπτουν από την τήρηση αυτής της απαίτησης. Προκειµένου το πρόγραµµα να διατηρήσει σταθερές τις συνολικές διαστάσεις της σκάλας (µήκος, ύψος), η τιµή του ριχτιού h τροποποιείται αυτόµατα. Αν η επιλογή είναι «Με πάτηµα b και ρίχτι h» το πρόγραµµα (στη γενική περίπτωση) θα προτείνει αλλαγή µήκους του µοντέλου της σκάλας. Αυτό γίνεται προκειµένου να τηρηθεί η τιµή του ύψους της σκάλας (ύψος τέλους ύψος αρχής). Ο χρήστης αφού αλλάξει το µήκος της (µε τη σχετική εντολή, βλέπε 2.4.7) δίνει πάλι Επίλυση. Προσοχή: Αν αλλάξετε τρόπο επίλυσης, µην ξεχάσετε να κάνετε «ώσε παραµέτρους» και να δείξετε τη σκάλα. Μετά κάνετε την «Επίλυση».

44 44 TEΚΤΩΝ 7 Αµέσως µετά την επίλυση, στην οθόνη εµφανίζεται ένα µικρό παράθυρο (εικόνα 2.5), µε τις τελικές τιµές των b, και h, βάσει των οποίων θα σχεδιαστεί η σκάλα. Κάνοντας κλικ στο πλήκτρο ΟΚ, το µοντέλο της σκάλας θα υπολογιστεί και θα επανασχεδιαστεί, βάσει των επιλεγµένων παραµέτρων, πλήρες, µε τις βαθµίδες του Εικόνα 2.5: Το µήνυµα στο οποίο δίνονται οι τελικές τιµές του πατήµατος και του ριχτιού, αυτές δηλαδή που προέκυψαν από την επίλυση Περιγραφή σκάλας (αναλυτική µέθοδος) Η αναλυτική δηµιουργία της σκάλας προσφέρεται για σκάλες µεταβλητού πλάτους. Για την περιγραφή της ακολουθείστε την παρακάτω διαδικασία. είτε και σχήµα Χρησιµοποιώντας τα εργαλεία δηµιουργίας γραµµών, και τόξων, σχεδιάστε τα περιγράµµατα της σκάλας (εσωτερικό, εξωτερικό), όπως και τη γραµµή ανάβασης της. Τι πρέπει να προσέχετε Περιγράφοντας τη γραµµή του περιγράµµατος (ή τη γραµµή της ανάβασης), πρέπει απαραίτητα η αρχή της 2ης γραµµής (ή τόξου) να είναι το τέλος της πρώτης κ.ο.κ., δηλαδή να είναι αυστηρά συνεχής.

45 Πρόσθετες δυνατότητες 45 Σχήµα 2.5: Σκάλα µε τυχούσα γεωµετρία κάτοψης περιγράφεται µόνο µε την αναλυτική µέθοδο. Αριστερά φαίνεται το µοντέλο της σκάλας πριν την επίλυση, δεξιά µετά την επίλυση και την διόρθωση των βαθµίδων. 2. Κάνετε κλικ στο πλήκτρο «Περιγραφή αριστερού περιγράµµατος» στην εργαλειοθήκη της σκάλας και δείξτε διαδοχικά όλα τα ευθύγραµµα τµήµατα ή και τα τόξα που απαρτίζουν το αριστερό (όπως ανεβαίνουµε) περίγραµµα της σκάλας. 3. Κάνετε κλικ στο πλήκτρο «Περιγραφή δεξιού περιγράµµατος» και δείξτε διαδοχικά όλα τα ευθύγραµµα τµήµατα ή και τα τόξα που απαρτίζουν το δεξιό (όπως ανεβαίνουµε) περίγραµµα της σκάλας. 4. Κάνετε κλικ στο πλήκτρο «Περιγραφή γραµµής ανάβασης» και δείξτε διαδοχικά όλα τα ευθύγραµµα τµήµατα ή και τα τόξα που απαρτίζουν τη γραµµή ανάβασης της σκάλας. 5. ώστε την εντολή «Κατασκευή µοντέλου». Οι γραµµές δίνουν τη θέση τους στο µοντέλο. 6. ώστε την εντολή «Επίλυση» και κάνετε κλικ στο χαµηλότερο σηµείο της γραµµής ανάβασης. Αναλυτικότερα στοιχεία για την επίλυση δίνονται στην

46 46 TEΚΤΩΝ Εισαγωγή πλατύσκαλου Το πρόγραµµα διαθέτει εντολή προσθήκης πλατύσκαλου σε υπάρχον µοντέλο σκάλας. Η προσθήκη του πλατύσκαλου µπορεί να γίνει πριν ή µετά την επίλυσή του µοντέλου. Για την περιγραφή σκάλας µε πλατύσκαλο, ακολουθείστε τα επόµενα βήµατα: 1. Περιγράψτε µε γραµµές το αριστερό περίγραµµα 2. ώστε την εντολή «Περιγραφή αριστερού περιγράµµατος» και δείξτε µε τη σωστή σειρά τις γραµµές. Βλέπε Ελέγξτε τις τιµές στις εξής παραµέτρους: Υψόµετρο αρχής / τέλους, Πλάτος Πάτηµα, ρίχτι Μέθοδος επίλυσης: Με πάτηµα b 4. ώστε την εντολή «Προσθήκη πλατύσκαλου» και δείξτε το πρώτο και το τελευταίο σηµείο που ορίζουν το πλατύσκαλο. Βλέπε σχήµα ώστε την εντολή «Επίλυση». Σχήµα 2.6: Σηµεία που ορίζουν το πλατύσκαλο. Αν έχει προηγηθεί «Επίλυση», αντί για σηµεία αρχής και τέλους, θα πρέπει να δείξτε το πρώτο και το τελευταίο σκαλοπάτι που θα αντικατασταθούν από το πλατύσκαλο. Βλέπε σχήµα 2.7.

47 Πρόσθετες δυνατότητες 47 Σχήµα 2.7: Σκάλα πριν και µετά την εισαγωγή πλατύσκαλου, στην περίπτωση που έχει προηγηθεί τουλάχιστον µία επίλυση. Προσοχή Η µέθοδος εισαγωγής µετά την επίλυση (2 η µέθοδος) δίνει πάντα σωστή επίλυση για το πλατύσκαλο και δεν προκύπτουν άνισες βαθµίδες, εφόσον µε την πρώτη επίλυση έχει ήδη γίνει η διαίρεση του συνολικού µήκους του µοντέλου. Αντίθετα, η εισαγωγή πλατύσκαλου πριν την επίλυση (1 η µέθοδος) συνιστάται µόνο όταν έχει υπολογιστεί η σκάλα έτσι ώστε κάθε επιµέρους κλάδος της να χωράει ακέραιο αριθµό βαθµίδων. Το πλατύσκαλο διαγράφεται µε την σχετική εντολή «ιαγραφή πλατύσκαλου», οπότε το µοντέλο της σκάλας (µετά από νέα Επίλυση) επανέρχεται πάλι στην αρχική κατάσταση.

48 TEΚΤΩΝ ηµιουργία κυκλικής σκάλας Η περιγραφή µιας κυκλικής σκάλας, είναι ακριβώς αντίστοιχη µε αυτή της «Έξυπνης σκάλας». Αφού δοθούν οι σωστές παράµετροι της σκάλας, δηλαδή υψόµετρο αρχής και τέλους, πλάτος, πάτηµα, ρίχτι, κλπ., θα πρέπει να οριστεί το αριστερό (εξωτερικό) περίγραµµα της σκάλας. Για να τη κυκλική σκάλα ακολουθήστε τα εξής βήµατα: 1. ώσετε την εντολή «Κυκλική σκάλα». Στη συνέχεια προσδιορίστε το κέντρο, την ακτίνα ρ του εξωτερικού της περιγράµµατος και τις γωνίες αρχής και τέλους της. Βλέπε σχήµα Στο µικρό παράθυρο που ανοίγει, εισάγετε τον αριθµό των πλήρων κύκλων που θα σχηµατίζει η σκάλα. Τιµή ίση µε 0 σηµαίνει σκάλα µορφής ανοιχτού τόξου. Στην εικόνα 2.6 δίνεται παράδειγµα σκάλας µε 1 πλήρη στροφή. 3. Το πρόγραµµα αµέσως δηµιουργεί, και εµφανίζει στην οθόνη το µοντέλο της κυκλικής σκάλας (περιγράµµατα και γραµµή ανάβασης). Αν ρ είναι η ακτίνα µε την οποία έχει περιγραφεί η αριστερή παρειά και d η το επιθυµητό πλάτος της σκάλας, η γραµµή ανάβασης και η δεξιά παρειά κατασκευάζονται αυτόµατα µε ίδιο κέντρο, ίδιες γωνίες και ακτίνα ρ d/2 και ρ d αντίστοιχα. 4. Με την εντολή «Επίλυση» σχηµατίζονται και οι βαθµίδες Σχήµα 2.8: Ορισµός γωνιών και πλάτους κυκλικής σκάλας. Η φορά εισαγωγής του τόξου είναι η ωρολογιακή. Εδώ ο αριθµός στροφών είναι ίσος µε 0 (σκάλα µορφής ανοιχτού τόξου)

49 Πρόσθετες δυνατότητες 49 Εικόνα 2.6: Κάτοψη και φωτορεαλισµός κυκλικής σκάλας µε αριθµό στροφών ίσο µε 1 (συνολική γωνία µεγαλύτερη των 360 ο ).

50 50 TEΚΤΩΝ Οµοιόµορφη µεταβολή µήκους σκάλας Σε περιπτώσεις όπου ο χειριστής απαιτεί αυστηρή τήρηση των διαστάσεων πατήµατος b και ριχτιού h (βλέπε «Επίλυση», Τρόπος επίλυσης= Με b+h), ο µόνος τρόπος επέµβασης (προκειµένου να τηρηθούν τα υψόµετρα αρχής / τέλους της σκάλας) είναι η επέκταση (ή βράχυνση) του µήκους στην κάτοψη. Βλέπε σχήµα 2.9. Μεταβολή µήκους γίνεται ακόµα και αν έχει ήδη προηγηθεί Επίλυση. Το πρόγραµµα διαθέτει την εντολή «Μεταβολή µήκους µοντέλου» µε την οποία τροποποιείται το µήκος του µοντέλου της σκάλας (περίγραµµα και γραµµή ανάβασης). Η τιµή της αύξησης / µείωσης του µήκους ζητείται από τον χειριστή. Μετά την αλλαγή του µήκους γίνεται εκ νέου Επίλυση του µοντέλου. dl Σχήµα 2.9: Για να µεταβληθεί οµοιόµορφα το µοντέλο της σκάλας, αρκεί να δείξετε µια από τις γραµµές των παρειών ή τη γραµµή ανάβασης, το προς µεταβολή άκρο της (αρχή ή τέλος της σκάλας) και την τιµή της µεταβολής dl (σε µέτρα) Ανοµοιόµορφη µεταβολή µήκους σκάλας (σκάλα µε «φάλτσο» στο άκρο) Η εντολή της «έξυπνης σκάλας» δηµιουργεί σκάλες µε ευθύγραµµα άκρα. Υπάρχουν όµως περιπτώσεις όπου χρειάζεται να διαµορφωθεί «φάλτσο» στο ένα ή και στα δύο άκρα της, χωρίς να χρειαστεί η αναλυτική περιγραφή. Το πρόγραµµα διαθέτει την εντολή «Μεταβολή µήκους» µε την οποία τροποποιείται το µήκος της σκάλας µε διαφορετικές τιµές για το περίγραµµα και τη γραµµή ανάβασης, έτσι ώστε να αποκτήσει την επιθυµητή κλίση. Βλέπε σχήµα 2.10.

51 Πρόσθετες δυνατότητες 51 dl1 dl2 dl3 Σχήµα 2.10: Για να περιγραφεί σκάλα µε φάλτσο στο ένα άκρο της, αρκεί να δοθεί η µεταβολή µήκους της γραµµής ανάβασης (dl1) και του ενός περιγράµµατος (dl2) εσωτερικού ή εξωτερικού. Η γραµµή του άλλου περιγράµµατος µεταβάλλεται αυτόµατα (dl3) έτσι ώστε να ευθυγραµµιστεί µε τις άλλες δύο ιόρθωση βαθµίδων σκάλας Αν η σκάλα είναι σφηνοειδής και δεν ανταποκρίνεται η ελάχιστη διάσταση της σφήνας στα όρια του κτιριοδοµικού κανονισµού (διάσταση σφήνας < 7 cm), οι γραµµές των µεσαίων σκαλοπατιών έχουν χρώµα διαφορετικό και αντιπροσωπεύουν εκείνα τα σκαλοπάτια στα οποία πρέπει να γίνει διόρθωση. Με τη διόρθωση µεταρρυθµίζεται αναλογικά η κλίση των βαθµίδων. Γίνεται η λεγόµενη «διόρθωση σκάλας», ή οποία έχει σαν αποτέλεσµα, την περιστροφή µιας οµάδας σκαλοπατιών, που οριοθετούνται από δύο σταθερά σκαλοπάτια. Όταν έχετε δηµιουργήσει το µοντέλο της σκάλας, το πρόγραµµα θα ζητήσει την επιβεβαίωσή σας για να διορθώσει τη σκάλα, αν χρειάζεται. Η διόρθωση αυτή µπορεί να γίνει µόνο πριν από τη κατασκευή της σκάλας στο χώρο, ή στην κάτοψη. Η διαδικασία είναι η εξής: 1. Έχοντας δηµιουργήσει τη σκάλα, µε την προηγούµενη µέθοδο, κάνετε κλικ στο πλήκτρο, στην εργαλειοθήκη της σκάλας. 2. Κάνετε κλικ στο πρώτο σκαλοπάτι που θέλετε να µείνει σταθερό στη θέση του. 3. Κάνετε κλικ στο τελευταίο σκαλοπάτι που θέλετε να µείνει σταθερό στη θέση του. Το πρόγραµµα θα προσπαθήσει, να περιστρέψει, όσο είναι δυνατόν, όλα τα ενδιάµεσα σκαλοπάτια, ώστε να µην είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Η

52 TEΚΤΩΝ 7 διόρθωση γίνεται σε δύο τµήµατα, από το κέντρο, προς την αρχή της σκάλας, και από το κέντρο προς το τέλος της σκάλας. Βλέπε σχήµα σκαλί για αρχη διόρθωσης σκαλί για αρχη διόρθωσης σκαλί για τέλος διόρθωσης σκαλί για τέλος διόρθωσης Σχήµα 2.11: Κάτοψη σκάλας πριν και µετά τη διόρθωση. 2.5 Κατασκευή σκάλας σε κάτοψη / στο χώρο Με τη διαδικασία αυτή δηµιουργούνται οι γραµµές των σκαλοπατιών που θα εµφανίζονται στην κάτοψη. Επίσης δηµιουργούνται τα αναγκαία επίπεδα (κατάλληλων σχηµάτων και προσανατολισµού), προκειµένου να απεικονιστεί η σκάλα στο τριδιάσταστο (3D), στο φωτορεαλισµό και στις τοµές Κατασκευή σκάλας στην κάτοψη Μετά τη διόρθωση των βαθµίδων στο µοντέλο της σκάλας µπορείτε να δηµιουργήσετε τη σκάλα στη κάτοψη, σύµφωνα µε τον τύπο σκάλας που έχετε

53 Πρόσθετες δυνατότητες 53 επιλέξει στο παράθυρο παραµέτρων της σκάλας. Η εντολή παράγει µόνο γραµµικές οντότητες (γραµµές, τόξα, κείµενα). Με την εντολή αυτή, στην οθόνη θα εµφανιστεί η προβολή της σκάλας στο επίπεδο ΧΖ, µε αρίθµηση των σκαλοπατιών, µε µια διακεκοµµένη γραµµή που θα δείχνει τη προβολή του µαρµάρου του πατήµατος, µε τα σηµάδια αρχής και τέλους, και µε τη γραµµή ασυνέχειας όταν έχει ζητηθεί από τη σχετική παράµετρο Κατασκευή σκάλας στο χώρο Μετά τη διόρθωση των βαθµίδων στο µοντέλο της σκάλας µπορείτε να δηµιουργήσετε στο χώρο τη σκάλα, σύµφωνα µε τον τύπο σκάλας που έχετε επιλέξει στο παράθυρο παραµέτρων της σκάλας. Η εντολή παράγει όλες τις αναγκαίες τριδιάστατες οντότητες (επίπεδα). Με την εντολή αυτή, δηµιουργείται άµεσα η σκάλα στο χώρο. Για να ελέγξετε το αποτέλεσµα στο χώρο, µεταβείτε στο Τριδιάστατο (3D) ή ζητήστε να γίνει φωτορεαλισµός. είτε εικόνα 2.7 Εικόνα 2.7: Φωτορεαλισµός σκάλας στο χώρο

54 54 TEΚΤΩΝ 7 Κατά την κατασκευή του τρισδιάστατου συµπληρώνονται τα αναγκαία επίπεδα της ψάθας για να φαίνεται σωστά η συναρµογή µε τα επίπεδα των ορόφων. είτε σχήµα Σχήµα 2.12: Συναρµογή σκάλας µε οριζόντιο επίπεδο. 2.6 ιαγραφή σκάλας ιαγραφή µοντέλου Για να διαγράψετε το µοντέλο µιας σκάλας, κάνετε κλικ στο πλήκτρο στη συνέχεια δείξτε το στην κάτοψη., και ιαγραφή σκαλοπατιών Για να διαγράψετε τις οντότητες που δηµιούργησε το πρόγραµµα µε τις εντολές της κατασκευής σε κάτοψη (γραµµές, κείµενα) ή και στο χώρο (επίπεδα), θα πρέπει πρώτα να τις επιλέξετε µέσω της εντολής «+Περιοχή» της Επεξεργασίας και µετά να κάνετε «ιαγραφή». ιατήρηση του µοντέλου Για να µη διαγραφεί το µοντέλο της σκάλας, µπορείτε πρώτα να κλείσετε το αντίστοιχο διαφανές ( οµικά > Μοντέλα σκάλας) και ύστερα να επιλέξετε τις προς διαγραφή οντότητες.

55 Πρόσθετες δυνατότητες Μετατροπή µοντέλου σε γραµµές Η εντολή «Μοντέλο σε οντότητες» διαγράφει το µοντέλο και δηµιουργεί στη θέση του γραµµές και τόξα για τα εξής στοιχεία: Αριστερή παρειά εξιά παρειά Γραµµή ανάβασης Με αυτόν τον τρόπο επανέρχεστε στην αρχική φάση της δηµιουργίας της σκάλας, προκειµένου να κάνετε τροποποιήσεις (επί των γραµµικών οντοτήτων) και επαναδηµιουργία της (π.χ. µε νέο πλάτος). 2.7 Σκάλα και Επεξεργασία Το µοντέλο της σκάλας είναι χειρίσιµο και από τις εντολές της Επεξεργασίας. Επιλέγεται µε τις εντολές +Στοιχείο (δείχνοντας τη γραµµή ανάβασης) +Χρώµα (βάσει του χρώµατος της γραµµής ανάβασης) +Περιοχή Όταν επιλεγεί, υπακούει σε όλες τις σχετικές εντολές αλλαγών, π.χ. Κίνηση Στροφή Συµµετρία ως προς άξονα / κέντρο Αντιγραφή και Επικόλληση ιαγραφή µε τις οποίες το µοντέλο µετακινείται, στρέφεται και αντιγράφεται στην κάτοψη, αλλά και µεταφέρεται από όροφο σε όροφο ή από αρχείο σε αρχείο, χωρίς να χρειάζεται να περιγραφεί για δεύτερη φορά.

56 56 TEΚΤΩΝ Παράδειγµα: σκάλα µε δύο πλατύσκαλα Θα δοθούν τα βήµατα για την κατασκευή της σκάλας µε το περίγραµµα που φαίνεται στο σχήµα φ=121 φ= Σχήµα 2.13: Κάτοψη της σκάλας που θα κατασκευαστεί. 1 η επίλυση (χωρίς πλατύσκαλο) Αρχικά περιγράφεται το αριστερό της περίγραµµα και ορίζονται οι επιθυµητές παράµετροι: Υψόµετρο αρχής = 0.00 Υψόµετρο τέλους = 3.00 Πλάτος = 1.20 Πάτηµα b = Ρίχτι h = Τρόπος επίλυσης = Με πάτηµα b Με αυτές τις παραµέτρους, η σκάλα που προκύπτει µε την «Επίλυση» είναι η ακόλουθη:

57 Πρόσθετες δυνατότητες 57 Σχήµα 2.14: Κάτοψη της σκάλας µετά την πρώτη επίλυση. Οι τιµές που έδωσε η επίλυση είναι: Πάτηµα b = Ρίχτι h = ηλαδή προέκυψαν 300/12=25 ρίχτια, οπότε θα πρέπει να αφαιρεθούν 25-18=7 ρίχτια. Αυτό µπορεί να γίνει µε εισαγωγή δύο πλατύσκαλων. 2 η επίλυση (πρώτο πλατύσκαλο) ίνετε την εντολή «Προσθήκη πλατύσκαλου» και δείχνετε τα σκαλοπάτια αρχής και τέλους στο µέσον της σκάλας, προκειµένου να κατασκευαστεί η σκάλα του σχήµατος Σχήµα 2.15: Κάτοψη της σκάλας µετά την εισαγωγή του 1 ου πλατύσκαλου.

58 58 TEΚΤΩΝ 7 Οι τιµές 5ου έδωσε η επίλυση είναι: Πάτηµα b = Ρίχτι h = η επίλυση (δεύτερο πλατύσκαλο) ίνετε πάλι την εντολή «Προσθήκη πλατύσκαλου» και δείχνετε τα σκαλοπάτια αρχής και τέλους στο άνω άκρο της σκάλας, προκειµένου να κατασκευαστεί η σκάλα του σχήµατος Σχήµα 2.16: Κάτοψη της σκάλας µετά την εισαγωγή και του 2 ου πλατύσκαλου. Οι τιµές που έδωσε η επίλυση είναι: Πάτηµα b = Ρίχτι h = Η λύση αυτή δίνει 300/16.7=18 ρίχτια, η οποία είναι και η επιθυµητή.

59 Πρόσθετες δυνατότητες 59 3 Φωτορεαλισµός 3.1 Εισαγωγή 3.2 Γεωµετρία / υλικά / υφές των επιφανειών 3.3 Φυσικός φωτισµός (Ηλιασµός) 3.4 Τεχνητός φωτισµός 3.5 Τοποθέτηση παρατηρητών 3.6 Παράµετροι µεθόδου Ray-Trace 3.7 Η µέθοδος OpenGL 3.1 Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό θα δούµε τον τρόπο µε τον οποίο µπορείτε να δηµιουργήσετε τριδιάστατες φωτορεαλιστικές απεικονίσεις των οικοδοµών που σχεδιάσατε. Τα χρώµατα και οι υφές των επιφανειών που θα εµφανισθούν στη φωτορεαλιστική απεικόνιση είναι εκείνα που θα δοθούν στα επιµέρους δοµικά στοιχεία κατά τη σχεδίασή τους στις κατόψεις. Το θέµα σας µπορείτε να το δείτε µε την προοπτική που επιθυµείτε. Για να προσδιορίσετε την προοπτική θέασής του, πρέπει να ορίσετε τη θέση ενός παρατηρητή, καθώς και το στόχο προς τον οποίο κοιτά ο παρατηρητής. Η οικοδοµή σας θα είναι φωτισµένη σύµφωνα µε το φωτισµό που δηµιουργήσατε. Ο φωτισµός του θέµατός σας µπορεί να προέρχεται από ηλιακό ή και τεχνητό φωτισµό. Οι φωτορεαλιστικές εικόνες εµφανίζουν όλες τις δηµιουργούµενες σκιές από τις πηγές φωτισµού. Επιπλέον, την εικόνα που θα προκύψει από το φωτορεαλισµό, µπορείτε να την τοποθετήσετε µπροστά από ένα φόντο, ώστε να δείτε την οικοδοµή στο φυσικό περιβάλλον της. Συνοπτικά, για την ολοκλήρωση του φωτορεαλισµού απαιτούνται: Καθορισµός παραµέτρων των επιφανειών 3.2

60 60 TEΚΤΩΝ 7 (χρώµα, φωτεινότητα, διάχυση, γεωµετρία και υφή υλικού) Ηλιασµός του κτιρίου 3.3 (θέση και προσανατολισµός κτιρίου, ηµεροµηνία και ώρα παρατήρησης) Εισαγωγή πηγών τεχνητού φωτισµού 3.4 (σηµειακός, σφαιρικός, γωνιακός, επιφανειακός) Τοποθέτηση παρατηρητών στην κάτοψη 3.5 (θέση παρατηρητή, στόχος παρατήρησης, διαστάσεις εικόνας) Γενικά για το φως και το χρώµα Ο φωτορεαλισµός είναι αποτέλεσµα αλληλεπίδρασης φωτισµών, χρωµάτων και ιδιοτήτων όπως ο καθρεπτισµός, η διαφάνεια, η διάθλαση και η στιλπνότητα. Φωτισµός ιακρίνουµε τον φωτισµό σε φωτισµό περιβάλλοντος και άµεσο. α1) Ο φωτισµός περιβάλλοντος διαχέεται οµοιόµορφα στο περιβάλλον, φωτίζοντας όλα τα αντικείµενα του σκηνικού, ενώ το χρώµα του επηρεάζει τα χρώµατά τους. Οι χρωµατικές αποχρώσεις των επιφανειών των αντικειµένων προκύπτουν σε µεγάλο βαθµό από την ανάµιξη των χρωµάτων τους-χρώµατα επιφανειών µε το χρώµα του φωτισµού περιβάλλοντος. Στην καρτέλα «ηλιασµός» ορίζεται το χρώµα και η ένταση του φωτισµού περιβάλλοντος. α2) Ο άµεσος είναι είτε ο ήλιος, είτε τα υπόλοιπα φώτα. Ο τρόπος µε τον οποίο το φως του ήλιου και η κάθε φωτεινή πηγή φωτίζει ένα αντικείµενο περιγράφεται αναλυτικά πιο κάτω. Τα χρώµατα του ήλιου και των υπολοίπων φωτεινών πηγών αν υπάρχουν, αναµιγνύονται µε τα χρώµατα διάχυσης των επιφανειών των αντικειµένων, αποδίδοντας χρωµατικές αποχρώσεις που είναι αποτέλεσµα της ανάµιξης των δύο. Θέτοντας ήλιος=όχι και αν δεν έχουµε καµιά άλλη φωτεινή πηγή, τότε το τελικό χρώµα επιφάνειας καθορίζεται εξ ολοκλήρου από το χρώµα επιφάνειας και τον φωτισµό περιβάλλοντος. Μηδενίζοντας τον φωτισµό περιβάλλοντος, το τελικό χρώµα επιφάνειας καθορίζεται εξ ολοκλήρου από το χρώµα διάχυσης του υλικού, την ένταση του ηλίου και τα φώτα.

61 Πρόσθετες δυνατότητες 61 Ιδιότητες των επιφανειών που καθορίζονται βάσει χρωµατικών εντάσεων α1) χρώµα επιφάνειας Είναι το χρώµα που αποδίδει η επιφάνεια στον περιβάλλοντα χώρο. Συµβάλλει στον καθορισµό ενός συνολικού χρώµατος,το οποίο είναι το αποτέλεσµα της ανάµιξης του χρώµατος του φωτισµού περιβάλλοντος µε το χρώµα που αποδίδει η επιφάνεια στο περιβάλλον, όταν δεν υπάρχει άµεσος φωτισµός ή όταν το αντικείµενο δεν έχει διάχυση. Σε κάθε περίπτωση το χρώµα επιφάνειας συµβάλλει, όπως και το χρώµα διάχυσης, στον καθορισµό του τελικού χρώµατος του αντικειµένου. α2) φωτεινότητα Ορίζει πόσο φωτεινό είναι το χρώµα της επιφάνειας, και σε ποιό βαθµό είναι αυτόφωτη. Έχοντας φως η ίδια η επιφάνεια, εξαφανίζει σκιές από επάνω της. β) διάχυση Το χρώµα της διάχυσης συµβάλλει στον καθορισµό του τελικού χρώµατος της επιφάνειας. Ο συντελεστής, που ορίζει την ένταση διάχυσης είναι ο βαθµός στον οποίο η επιφάνεια λαµβάνει φως από τις πηγές άµεσου φωτισµού που υπάρχουν στο σκηνικό, ήλιος, φώτα. Το συνολικό χρώµα του αντικειµένου, είναι αποτέλεσµα της ανάµιξης των χρωµάτων των φώτων και του ηλίου, µε το χρώµα της διάχυσης, και για την περίπτωση που δεν υπάρχει φωτισµός περιβάλλοντος, είναι αυτό που θα καθορίσει το τελικό χρώµα. γ) ανάκλαση Το χρώµα ανάκλασης είναι το χρώµα που έχει το φως όταν ανακλάται από την επιφάνεια. Ο συντελεστής, που ορίζει την ένταση της ανάκλασης, ορίζει τον βαθµό στον οποίο η επιφάνεια ανακλά το φως που δέχεται. Παρατηρήσεις Το χρώµα επιφάνειας και το χρώµα διάχυσης είναι αυτά που καθορίζουν, σε συνάρτηση µε το φωτισµό, το τελικό χρώµα της επιφάνειας, ενώ το χρώµα της ανάκλασης την επηρεάζει σε µικρότερο βαθµό.

62 62 TEΚΤΩΝ 7 Γενικά, ενδείκνυται να ορίζεται χρώµα επιφάνειας και χρώµα διάχυσης το ίδιο, ώστε να είναι δεδοµένο το ρεαλιστικό αποτέλεσµα της εικόνας για εκφραστικότερα αποτελέσµατα, µπορεί να γίνει κατάλληλη επιλογή διαφορετικών µεταξύ τους χρωµάτων. Αν έχουµε ένα στερεό και θέλουµε να του προσδώσουµε τις ιδιότητες του νερού ή του γυαλιού, θα θέσουµε στο συντελεστή φωτεινότητας πολύ µικρές τιµές. Λίγος φωτισµός περιβάλλοντος δίνει βαθιές και σκληρές σκιές. Πολύς φωτισµός περιβάλλοντος δίνει εικόνες ξεπλυµένες και άτονες. Υπολογισµός χρώµατος επιφανείας Φωτισµός Περιβάλλοντος x Χρώµα Επιφάνειας + Άµεσος Φωτισµός x ιάχυση + Άµεσος Φωτισµός x Ανάκλαση = Τελικό Χρωµατικό Αποτέλεσµα Ο Φωτισµός Περιβάλλοντος εξαρτάται από τις τιµές στις παραµέτρους του ηλιασµού «Ένταση φωτισµού περιβάλλοντος» και το «Χρώµα φωτισµού περιβάλλοντος». Η Φωτεινότητα Επιφανείας εξαρτάται από τις τιµές στις παραµέτρους του φωτορεαλισµού της εκάστοτε επιφάνειας «Συντελεστής φωτεινότητας» και το «Χρώµα επιφάνειας». Ο Άµεσος Φωτισµός εξαρτάται από τον ήλιο και τους φωτισµούς της µελέτης µας. Ο ήλιος ρυθµίζεται από τις παραµέτρους του ηλιασµού «Ένταση ηλίου» και το «Χρώµα φωτός ηλίου» και οι φωτισµοί ( Σηµειακός, γωνιακός, σφαιρικός κτλ) από τις εξειδικευµένες παραµέτρους της κάθε πηγής φωτός (βλέπε φωτισµοί 3.4). Η ιάχυση εξαρτάται από τις τιµές στις παραµέτρους του φωτορεαλισµού της εκάστοτε επιφάνειας «Συντελεστής διάχυσης» και το «Χρώµα διάχυσης».

63 Πρόσθετες δυνατότητες 63 Η Ανάκλαση εξαρτάται από τις τιµές στις παραµέτρους του φωτορεαλισµού της εκάστοτε επιφάνειας «Ανάκλαση επιφάνειας» και το «Χρώµα ανάκλασης» Παράδειγµα φωτισµών και χρωµάτων Φωτισµός Επιφάνεια Αποτελέσµατα 1 Φωτισµός Περιβ. : 0,3 Χρώµα Φωτ. Περιβ. : Άσπρο Χρώµα Επιφ.: Κόκκινο Φωτεινότητα: 1 Ένταση Ηλίου: 0 Χρώµα Φωτ. Ηλίου: Άσπρο Χρώµα ιάχυσης : Μπλε Συντελ. ιάχυσης : 1 Χρώµα Ανάκλασης: Μπλε Συντελ. Ανάκλασης : 0,3 Είναι κόκκινο γιατί ο άµεσος φωτισµός (ήλιος) είναι 0 2 Φωτισµός Περιβ. : 0 Χρώµα Φωτ. Περιβ. : Άσπρο Χρώµα Επιφ.: Κόκκινο Φωτεινότητα: 1 Ένταση Ηλίου: 0,7 Χρώµα Φωτ. Ηλίου: Άσπρο Χρώµα ιάχυσης : Μπλε Συντελ. ιάχυσης : 1 Χρώµα Ανάκλασης: Μπλε Συντελ. Ανάκλασης : 0,3 Είναι µπλε γιατί ο φωτισµός περιβάλλοντος είναι 0 3 Φωτισµός Περιβ. : 0 Χρώµα Φωτ. Περιβ. : Άσπρο Χρώµα Επιφ.: Κόκκινο Φωτεινότητα: 1 Ένταση Ηλίου: 0,7 Χρώµα Φωτ. Ηλίου: Άσπρο 4 Φωτισµός Περιβ. : 0,3 Χρώµα Φωτ. Περιβ. : Άσπρο Ένταση Ηλίου: 0,7 Χρώµα Φωτ. Ηλίου: Άσπρο Χρώµα ιάχυσης : Μπλε Συντελ. ιάχυσης : 1 Χρώµα Ανάκλασης: Άσπρο Συντελ. Ανάκλασης : 0,3 4=1+2+3 Χρώµα Επιφ.: Κόκκινο Φωτεινότητα: 1 Χρώµα ιάχυσης : Μπλε Συντελ. ιάχυσης : 1 Χρώµα Ανάκλασης: Άσπρο Συντελ. Ανάκλασης : 0,3 Είναι µπλέ γιατί αναµιγνύεται το χρώµα διάχυσης µε το χρώµα ανάκλασης και στο σηµέιο που πέφτει το άµεσο φως δηµιουργείται µια άσπρη λάµψη (ανάκλαση). Είναι µωβ επειδή αναµιγνύονται οι περιπτώσεις 1,2,3.

64 64 TEΚΤΩΝ 7 Μαθηµατική έκφραση του χρώµατος της επιφανείας Ο µαθηµατικός τύπος που ορίζει µε ποιό τρόπο συναρτώνται οι εντάσεις των χρωµάτων και των φωτισµών δίνοντας το τελικό χρώµα της επιφάνειας είναι: I = Ia ra + Is (rd cosθ+rs cosφ Ν ), Ι είναι η ένταση του χρώµατος της επιφανείας Ia η ένταση του φωτισµού περιβάλλοντος ra η χρωµατική ένταση της επιφάνειας, δηλαδή το χρώµα πολλαπλασιασµένο µε το συντελεστή φωτεινότητας Ιs η ένταση του άµεσου φωτισµού rd η χρωµατική ένταση της διάχυσης, δηλαδή το χρώµα διάχυσης πολλαπλασιασµένο µε το συντελεστή rs η χρωµατική ένταση της ανάκλασης, δηλαδή το χρώµα ανάκλασης πολλαπλασιασµένο µε το συντελεστή ανάκλασης επιφανείας Ν ο συντελεστής συγκέντρωσης ανακλάσεων. θ είναι η γωνία πρόσπτωσης της φωτεινής ακτίνας στην επιφάνεια φ είναι η γωνία ανάκλασης του φωτός (και οι δύο γωνίες υπολογίζονται από το πρόγραµµα).

65 Πρόσθετες δυνατότητες Γεωµετρία / υλικά / υφές των επιφανειών

66 66 TEΚΤΩΝ Φωτορεαλισµός Χρήση υλικών βιβλιοθήκης: Αν επιλεγεί Ναι, τότε το υλικό κάθε οντότητας, απ όσες απαρτίζουν το αντικείµενο, θα απεικονίζεται όπως είναι καθορισµένο στη βιβλιοθήκη. Αν επιλεγεί Όχι, τότε θα αντικατασταθούν τα υλικά που χαρακτηρίζουν το αντικείµενο µε το υλικό της καρτέλας του φωτορεαλισµού, αυτό δηλαδή που επιλέγει ο χρήστης. Χρώµα επιφάνειας: είναι το χρώµα που έχει η επιφάνεια αν δεν λαµβάνει καθόλου άµεσο φως και φωτίζεται µόνο από φωτισµό περιβάλλοντος. Συντελεστής φωτεινότητας. Η φωτεινότητα ορίζει ποσοτικά την ικανότητα µιας επιφάνειας να λαµβάνει φως, σε µία κλίµακα από το 0 µέχρι το 1. Χρώµα διάχυσης: Είναι το χρώµα που διαχέει η επιφάνεια, σαν αποτέλεσµα της απόδοσης του άµεσου φωτισµού που λαµβάνει. Συντελεστής διάχυσης: ορίζει ποσοτικά την ικανότητα µιας επιφάνειας να διαχέει γύρω της το φως που λαµβάνει. φωτεινότητα =1 διάχυση=0 ανάκλαση=0 φωτεινότητα=1 διάχυση=1 ανάκλαση=0 φωτεινότητα=1 διάχυση=1 ανάκλαση=0.5 (Σταθερός φωτισµός περιβάλλοντος 0,3 και Ένταση Ηλίου 0,7) Εικόνα 3.1: Η επίδραση των συντελεστών διάχυσης και ανάκλασης πάνω σε αντικείµενο µε χρώµα επιφάνειας, διάχυσης, ανάκλασης = κόκκινο

67 Πρόσθετες δυνατότητες 67 φωτεινότητα=1 διάχυση=0.25 φωτεινότητα=1 διάχυση=0.75 (Σταθερός φωτισµός περιβάλλοντος 0,3 και Ένταση Ηλίου 0,7) Εικόνα 3.2: Η επίδραση του χρώµατος διάχυσης (κίτρινο) πάνω σε αντικείµενο µε διαφορετικό χρώµα επιφάνειας (κόκκινο) Έτοιµη γεωµετρία: Από τη λίστα επιλέγεται η επιθυµητή γεωµετρία η οποία προέκυψε από διαφοροποίηση των παραµέτρων. Γεωµετρία επιφάνειας: Κάθε επίπεδη επιφάνεια µπορεί να χαραχθεί µε τη µέθοδο του fractal imaging ώστε να αποδώσει τις παρακάτω τρισδιάστατες µορφές: Πλακάκι, Τούβλα, Κεραµίδι, ίχρωµο πλακάκι (σκακιέρα), Μάρµαρο. είτε και εικόνα 3.3. Εικόνα 3.3: Ο πίνακας µε τις τυποποιηµένες διαµορφώσεις επιφάνειας υλικού

68 68 TEΚΤΩΝ 7 Dx, Dy (m): ιαστάσεις χαρασσόµενης γεωµετρίας σε Χ και Υ διεύθυνση. Αν το υλικό είναι ξύλο, ή µάρµαρο, οι παράµετροι προσδιορίζουν την πυκνότητα των «νερών» των υλικών αυτών. Όσο µεγαλύτερη η τιµή τους, τόσο αραιότερα και τα «νερά». Πλάτος αρµού κατά X, Y (m): Βλέπε σχήµα Χρώµα αρµού: επιλέγεται το χρώµα του αρµού, ή το χρώµα των «νερών» του ξύλου, ή του µαρµάρου, όπως επίσης και το δεύτερο χρώµα της «σκακιέρας». Βάθος αρµού (m): Βλέπε επόµενο σχήµα. Η τιµή του βάθους του αρµού είναι σε µέτρα (m), και το αρνητικό πρόσηµο προσδιορίζει το βάθος του αρµού. Σχήµα 3.1: Χαρακτηριστικές διαστάσεις αρµού Αρχείο υλικού (Ναι/Όχι) επιτρέπει την υπέρθεση επί επιφανείας επιλεγόµενης εικόνας (texture τύπου bmp) κατά τακτά διαστήµατα. Χρησιµοποιείται η µέθοδος των χαρτογραφηµένων επιφανειών (Surface Mapping). Η εικόνα µπορεί να επικάθεται σε ήδη έτοιµη χαραγµένη γεωµετρία. Έτσι µπορεί να υπάρξει π.χ. ένα δάπεδο χαραγµένο σε πλακάκι (µε αρµό) και επ αυτού η εικόνα του πλακακιού. Η εικόνα bmp είναι διαφανής και άρα το τελικό αποτέλεσµα επηρεάζεται χρωµατικά από το χρώµα της επιφανείας. είτε εικόνες 3.4, 3.5, 3.6.

69 Πρόσθετες δυνατότητες 69 Εικόνα 3.4: Αποτέλεσµα υπέρθεσης έτοιµης γεωµετρίας («Πλακάκι») και εικόνας («Μάρµαρο ροζ 2.bmp»), όπου οι παράµετροι Dx και Dy των δύο ταυτίζονται. Εικόνα 3.5: άπεδο µε έτοιµη γεωµετρία («Πλακάκι»).

70 70 TEΚΤΩΝ 7 Εικόνα 3.6: Αποτέλεσµα υπέρθεσης έτοιµης γεωµετρίας («Πλακάκι») και εικόνας («Μάρµαρο24.bmp»), όπου οι παράµετροι Dx και Dy των δύο ταυτίζονται. Dx, Dy (m): διαστάσεις της εικόνας. Τιµές ίσες µε 1.0 διατηρούν τις φυσικές διαστάσεις του bmp. ιαφορετικές τιµές συνεπάγονται κλιµάκωσή του. Αρχείο BMP (24 Bit): Επιλέγεται το αρχείο υλικού από το directory C:\Program Files\LH Software\Master\Textures Σχετική εντολή είναι και η «Αρχεία > Φάκελος υλικών» µε την οποία επιλέγεται ο προεπιλεγµένος φάκελος (directory) στον οποίο βρίσκονται τα αρχεία υλικών bmp για το texture-mapping του φωτορεαλισµού. είτε παράγραφο «Η θέση των αρχείων υλικών στον υπολογιστή» λίγο πιο κάτω. Επαναλήψεις κατά Χ, Υ: Τιµή ίση µε 0 επιτρέπει άπειρες επαναλήψεις µέχρι την εξάντληση της επιφάνειας. Τιµή ίση µε µονάδα επιτυγχάνει την πλήρη κάλυψη της επιφάνειας µε µία εικόνα. Προϋποτίθεται ότι οι τιµές Dx και Dy είναι αυτές των διαστάσεων της επιφάνειας.

71 Πρόσθετες δυνατότητες 71 Εικόνα 3.7: Αποτέλεσµα τοποθέτησης εικόνας σε κάδρο ίσων διαστάσεων µε αυτή. Εφαρµόστηκε για την εισαγωγή του πίνακα. Ως κάδρο χρησιµοποιήθηκε τοίχος µικρού πάχους, σε συγκεκριµένο υψόµετρο, µε αρχείο υλικού το bmp του πίνακα, και µία επανάληψη. Η θέση των αρχείων υλικών στον υπολογιστή Στο πρόγραµµα υπάρχει νέα επιλογή στο menu Αρχεία > Φάκελος Υλικών. Με την εγκατάσταση λαµβάνεται σαν φάκελος υλικών η διαδροµή (path) του φακέλου της εγκατάστασης που περιέχει τα υλικά, π.χ. C:\Program Files\LH Software\MASTER\Textures Αν θέλετε µπορείτε να ορίσετε διαφορετικό φάκελο υλικών αλλά φροντίστε να είναι πάντα ΜΙΑ η διαδροµή, π. χ C:\YLIKA και όχι C:\YLIKA\PETRES και C:\YLIKA\MARMARA κ.τ.λ Έτσι όταν ανταλλάσσετε αρχεία µε συναδέλφους ή δουλεύετε αρχεία σε πολλά µηχανήµατα τα υλικά σας θα ανιχνεύονται πάντα, ακόµα και αν στο άλλο µηχάνηµα είναι διαφορετικός ο φάκελος υλικών.

72 72 TEΚΤΩΝ 7 Το µόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να φυλάξετε το αρχείο µε την νέα έκδοση Τέκτων 7, να διατηρείτε µόνο µια διαδροµή για τον φάκελο υλικών και τα όλα υλικά σας (bmp αρχεία) να βρίσκονται πάντα µέσα σε αυτόν. Αν τα υλικά *.bmp δεν υπάρχουν στον φάκελο υλικών, τότε θα βγαίνει µήνυµα σαν αυτό της εικόνας 3.8. Εικόνα 3.8: Μήνυµα σφάλµατος κατά το φωτορεαλισµό αρχείου που προέρχεται από άλλον υπολογιστή. Για την αντιµετώπισή του δείτε το πιο πάνω κείµενο. Έτοιµες ιδιότητες επιφάνειας: Από τη λίστα επιλέγεται η επιθυµητή υφή της επιφάνειας, εικόνα 3.9. Κάθε επιλογή έχει το δικό της σύνολο τιµών για τις επόµενες παραµέτρους. Εικόνα 3.9: Ο πίνακας µε τις έτοιµες από το πρόγραµµα ιδιότητες επιφάνειας Χρώµα ανάκλασης: Το χρώµα του φωτός που ανακλάται από την επιφάνεια.

73 Πρόσθετες δυνατότητες 73 Χρώµα ανάκλασης: Μπλέ Χρώµα ανάκλασης: Γαλάζιο Εικόνα 3.10: Επίδραση του χρώµατος ανάκλασης σε αντικείµενα ίδιου χρώµατος επιφανείας Ανάκλαση επιφάνειας: Η ικανότητα µιας επιφάνειας να ανακλά το φως που λαµβάνει και να επιδρά και η ίδια στα αντικείµενα γύρω της σαν ένα δεύτερο φωτιστικό σώµα. Ορίζεται σε κλίµακα από το 0 µέχρι το 1. Συγκέντρωση ανακλάσεων: Είναι αντιστρόφως ανάλογη του µεγέθους της περιοχής της επιφάνειας στην οποία έχουµε τοπικά τη µεγαλύτερη ανάκλαση. Έτσι όσο πιο οµοιόµορφα ανακλά µια επιφάνεια το φως, τόσο µικρότερη είναι η τιµή της συγκέντρωσης ενώ αν η επιφάνεια χαρακτηρίζεται από τοπικές συγκεντρώσεις, τόσο µεγαλύτερη θα είναι αυτή η τιµή. Ορίζεται σε κλίµακα από το 1 µέχρι το 200 (Συνήθης τιµή: 20) Συντελ. συγκέντρωσης ανακλάσεων = 5 Συντελ. συγκέντρωσης ανακλάσεων = 35. Εικόνα 3.11: Επίδραση του συντελεστή συγκέντρωσης ανακλάσεων. Η λάµψη της ανάκλασης στη δεξιά εικόνα είναι συγκεντρωµένη σε µικρότερη επιφάνεια απ ότι της αριστερής. Καθρεπτισµός: Σε µία κλίµακα από 0 µέχρι 1 ορίζεται σε ποιο βαθµό η επιφάνεια έχει τη δυνατότητα να καθρεπτίζει αντικείµενα που προβάλλονται πάνω σε αυτήν. Τιµή ίση µε 1 συνεπάγεται πλήρως κατοπτρικό αντικείµενο. είτε εικόνα 3.12.

74 74 TEΚΤΩΝ 7 ιαφάνεια: Σε µία κλίµακα από το 0 µέχρι το 1 ορίζεται σε ποιο βαθµό µια επιφάνεια έχει αυτή την ιδιότητα. Τιµή ίση µε 1 συνεπάγεται σχεδόν αόρατο αντικείµενο. είτε εικόνα Εικόνα 3.12: Αριστερά: υψηλός καθρεπτισµός, δεξιά: υψηλή διαφάνεια είκτης διάθλασης: Εκφράζει σε ποιο βαθµό διαθλάται η εικόνα ενός αντικειµένου µέσα από το σώµα µιας επιφάνειας. Στιλπνότητα: Ορίζεται σε µία κλίµακα από το 0 µέχρι το 1, προκειµένου να αποδώσουµε σε µια επιφάνεια στιλπνή υφή. Τοπικές Συντεταγµένες : Κάθε γεωµετρία επιφάνειας αλλά και κάθε επανάληψη ενός µοτίβου bmp µπορεί να αρχίζει από συγκεκριµένο σηµείο, τόσο στις οριζόντιες, κατακόρυφες αλλά και κεκλιµένες επιφάνειες. Ιδιαίτερα για τις οριζόντιες επιφάνειες έχει σηµασία ο καθορισµός των τοπικών συντεταγµένων για τη δηµιουργία λοξών πλακοστρώσεων, κλπ. Επειδή οι τοπικές συντεταγµένες είναι πολύ δύσκολο να δοθούν ως αριθµοί, υπάρχουν στο menu της Επεξεργασίας εντολές για την εκχώρηση των τοπικών συντεταγµένων για (κατακόρυφες ή µη) επιφάνειες. Επί των επιλεγµένων επιφανειών, µπορούν να ενεργοποιηθούν οι παρακάτω εντολές Επεξεργασία > Τοπικές συντεταγµένες: 1. Επιλέγετε (µε +στοιχείο ή +περιοχή) τις επιφάνειες στις οποίες θέλετε να εκχωρήσετε τοπικές συντεταγµένες και διαλέγετε την εντολή «Τοπικές συντεταγµένες». 2. Κάνετε κλικ στο σηµείο στο οποίο θέλετε να βρεθεί η αρχή των αξόνων. 3. Κάνετε κλικ σε ένα σηµείο του άξονα Χ, για να προσδιορίσετε την κατεύθυνσή του. 4. Κάνετε κλικ σε ένα σηµείο του άξονα Υ, για να προσδιορίσετε την κατεύθυνσή του.

75 Πρόσθετες δυνατότητες Πατήστε, Εκχώρηση τοπικών συντεταγµένων. Αν η εκχώρηση έγινε σωστά βγαίνει το µήνυµα «Η εκχώρηση ολοκληρώθηκε επιτυχώς». Z X Σχήµα 3.2: Η διαδικασία της αλλαγής τοπικών συντεταγµένων της γεωµετρίας επιφάνειας, µε άξονες επιλογής του χρήστη Επεξεργασία > Αυτόµατες Συντεταγµένες, γίνεται αυτόµατος προσδιορισµός του τοπικού συστήµατος συντεταγµένων. Αυτό είναι πολύ χρήσιµο για την ορθή συνέχιση της οµοιόµορφης κάλυψης επιφάνειας, η οποία διακόπτεται π.χ. από διαφορετικά επίπεδα. Συχνά, οι γεωµετρίες της άνω επιφάνειας γειτονικών επιπέδων ακανόνιστου σχήµατος δεν συναρµόζουν σωστά (εικόνα 3.13, αριστερά). Με την εντολή «Αυτόµατες συντεταγµένες», τα δύο επίπεδα αποκτούν συνεχόµενη γεωµετρία (δεξιά). Εικόνα 3.13: Συχνά, οι γεωµετρίες της άνω επιφάνειας γειτονικών επιπέδων ακανόνιστου σχήµατος δεν συναρµόζουν σωστά (αριστερά). Με την εντολή «Αυτόµατες συντεταγµένες», τα δύο επίπεδα αποκτούν συνεχόµενη γεωµετρία (δεξιά).

76 76 TEΚΤΩΝ 7 Τοπικές συντεταγµένες µε κατακόρυφο y, γίνεται προσδιορισµός στην κατεύθυνση Χ, και Υ εκχώρησης του υλικού, αλλά µε κατακόρυφο τον Υ άξονα στην αρχή των αξόνων. είτε εικόνα Εικόνα 3.14: Μετά την εφαρµογή της εκχώρησης συντεταγµένων µε κατακόρυφο τον άξονα Υ, η τοποθέτηση των τούβλων σε τοίχο και εξάεδρο παρουσιάζει συνεχόµενη γεωµετρία Μαζική εκχώρηση υλικών Με τις εντολές της Επεξεργασίας µπορείτε να επιλέξετε µια οµάδα στοιχείων της κάτοψης (τοίχους, επίπεδα, στέγες), στα οποία θα δώσετε κοινές παραµέτρους φωτορεαλισµού. Τις παραµέτρους αυτές µπορεί να τις αντλήσει ο χρήστης από οποιοδήποτε στοιχείο της κάτοψης. Η εφαρµογή των υλικών µπορεί να έχει: Εφαρµογή σε τοίχους: Εξωτερικά / Εσωτερικά / Περίµετρο / Όλες τις έδρες / Καµιά Εφαρµογή σε επίπεδα: Άνω έδρα / Κάτω έδρα / Περίµετρο / Όλες τις έδρες / Καµιά

77 Πρόσθετες δυνατότητες 77 Εφαρµογή σε στέγες: Άνω επιφάνεια / Κάτω επιφάνεια / Περίµετρο / Όλες τις έδρες / Καµιά Εικόνα 3.15: Οι παράµετροι που καθορίζουν ποια στοιχεία της κάτοψης θα ενηµερωθούν µαζικά µε τις τρέχουσες παραµέτρους φωτορεαλισµού Εικόνα 3.16: Τα εργαλεία εκχώρησης υλικών. Για να εκχωρήσετε υλικά στα στοιχεία της οικοδοµής σας, ακολουθείστε την παρακάτω διαδικασία: 1. Κάνετε κλικ στο εργαλείο Επεξεργασία > Πάρε υλικό για να ενηµερώσετε το παράθυρο των παραµέτρων µε τις τρέχουσες παραµέτρους φωτορεαλισµού ενός στοιχείου της κάτοψης. 2. ώστε την εντολή Επεξεργασία > ώσε υλικό στα επιλεγµένα προκειµένου να εκχωρήσετε χρώµα και υλικό σε αυτά, βάσει των παραµέτρων της εικόνας. 3. Η εντολή Επεξεργασία > ώσε χρώµατα φωτορεαλισµού εκχωρεί µόνο τα τρία χρώµατα φωτορεαλισµού (επιφάνειας, διάχυσης και ανάκλασης) βάσει των παραµέτρων της εικόνας.

78 78 TEΚΤΩΝ Φυσικός φωτισµός (Ηλιασµός) Με την επιλογή «Ηλιασµός», καθορίζετε τις παραµέτρους του ηλιακού και του διάχυτου φωτός για τη σκίαση της κατασκευής. Οι παράµετροι του ηλιασµού χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό της θέσης του ήλιου, για τον συγκεκριµένο τόπο και χρόνο. Η απόσταση ηλίου-αντικειµένου θεωρείται άπειρη Σχήµα 3.3: Ήλιος και αντικείµενο Εικόνα 3.17: Σκιές από ηλιακό φως

79 Πρόσθετες δυνατότητες 79 Παρατηρήσεις Για φωτεινούς φωτορεαλισµούς επιλέξτε µεσηµεριανές ώρες, σε κάποιο καλοκαιρινό µήνα. Έχετε υπόψη σας ότι ο καλύτερος ηλιακός φωτισµός των όψεων ενός κτιρίου γενικά προκύπτει όταν το κτίριο φωτίζεται από το Νότο. Το άθροισµα των συντελεστών έντασης ηλίου και φωτισµού περιβάλλοντος θα είναι πάντα ίσο µε τη µονάδα (1). Αν είναι περισσότερο το θέµα θα είναι υπερφωτισµένο και αντίστοιχα αν είναι µικρότερο του 1 θα είναι υποφωτισµένο. 3.4 Τεχνητός φωτισµός Με την επιλογή αυτή µπορείτε να δηµιουργήσετε όλους τους τύπους τεχνητού φωτισµού. Αυτοί µπορεί να είναι σηµειακοί, σφαιρικοί, γωνιακοί και επιφανειακοί. Κάθε τύπος φωτισµού µπορεί να έχει και τις δικές του παραµέτρους Γενικά / Σηµειακός φωτισµός Ένταση: Η ένταση της φωτεινής πηγής. έχεται τιµές 0 έως +1 Συντελεστής έντασης φώτων: Πολλαπλασιάζει τις εντάσεις όλων των φώτων (ήλιου, διάχυτου, πηγών). Είναι καθολική παράµετρος.

80 80 TEΚΤΩΝ 7 Ύψος φωτεινής πηγής (m): Η παράµετρος αυτή ισχύει για όλους τους φωτισµούς, και προσδιορίζει το ύψος της πηγής. Σκιές από φως (Ναι / Όχι): Καθορίζει το αν η συγκεκριµένη πηγή θα δηµιουργεί σκιές. Οι γενικές παράµετροι είναι επαρκείς για τον καθορισµό των σηµειακών φωτισµών. Σχήµα 3.4: Σκιά σηµειακού φωτισµού Εικόνα 3.18: Παράδειγµα σκιών από σηµειακό φωτισµό.

81 Πρόσθετες δυνατότητες Σφαιρικός φωτισµός ιάµετρος σφαίρας (m): Η διάµετρος του σφαιρικού φωτισµού (σε m). Σχήµα 3.5: Σκιά σφαιρικού φωτισµού. Ο σφαιρικός φωτισµός θα δώσει µαλακές σκιές µε παρασκιά. Εικόνα 3.19: Παράδειγµα σκιών από σφαιρικό φωτισµό.

82 82 TEΚΤΩΝ Γωνιακός φωτισµός Ύψος στόχου (m): Γωνία µέσα (θ1): Η εσωτερική γωνία του σχήµατος 3.6 αφορά τη γωνία από την οποία αρχίζει η µείωση της έντασης Γωνία έξω (θ2): Η εξωτερική γωνία του σχήµατος 3.6 αφορά τη γωνία στην οποία η ένταση έχει µηδενιστεί. Πάντα ισχύει θ1 < θ2. Ρυθµός µείωσης έντασης: Όσο αυξάνει ο συντελεστής, τόσο πιο απότοµα µειώνεται η ένταση µεταξύ θ1 και θ2. είτε εικόνα 3.20α και 3.20β. g θ2 θ1 p o θι: ogo1 θ2: pgp1 f o1 p1 f1 g1 Σχήµα 3.6: Θέση και στοιχεία γωνιακού φωτισµού. Σχήµα 3.7: Σκιά γωνιακού φωτισµού

83 Πρόσθετες δυνατότητες 83 Εικόνα 3.20α: Παράδειγµα σκιών από γωνιακό φωτισµό (θ1=0, θ2=15, ρυθµός µείωσης έντασης = 0,10) Εικόνα 3.20β: Παράδειγµα σκιών από γωνιακό φωτισµό (θ1=15, θ2=15)

84 84 TEΚΤΩΝ Επιφανειακός φωτισµός Ο κατακόρυφος επιφανειακός είναι τοποθετηµένος παράλληλα µε το επίπεδο της κάτοψης ενώ ο οριζόντιος κάθετα σε αυτό. Πλάτος: Αφορά τη διάσταση Υ του οριζόντιου επιφανειακού φωτισµού Αριθµός φώτων στο µήκος / πλάτος : Βλέπε σχήµα 3.8. Σχήµα 3.8: Μορφή επιφανειακής πηγής φωτός. Ουσιαστικά πρόκειται για πίνακα µε π.χ. 6 x 5 πηγές σηµειακού φωτισµού. Προσοχή: Κάθε φωτεινή πηγή πολλαπλασιάζει το χρόνο παραγωγής της εικόνας Ray-Trace, π.χ. στο σχήµα 3.8 υπάρχουν 30 πηγές. Προκειµένου να µειωθεί το πλήθος των πηγών του επιφανειακού φωτισµού και να επιταχυνθεί η διαδικασία του φωτορεαλισµού, αλλάξτε την παράµετρο «Παρατηρητής > Ταχύτητα Ray-Trace > Συντελεστής πηγών επιφανειακών φώτων» από1.0 σε 0.5 ή ακόµα λιγότερο. Παρατηρήσεις Αν από τα διαφανή απενεργοποιηθούν οι φωτισµοί, το κτίριο δεν θα φωτίζεται από καµία πηγή τεχνητού φωτισµού, ούτε στον φωτορεαλισµό, ούτε στην OpenGL. Όταν ζητηθεί φωτορεαλισµός του κτιρίου, οι πηγές τεχνητού φωτισµού θα φωτίζουν ολόκληρο το κτίριο, ανεξαρτήτως του ορόφου στον οποίο έχουν τοποθετηθεί. Αν όµως ζητηθεί φωτορεαλισµός του τρέχοντος ορόφου µόνο, τα φωτιστικά των άλλων ορόφων δε θα φωτίζουν τον όροφο αυτό.

85 Πρόσθετες δυνατότητες Εντολές τοποθέτησης φωτιστικών Σηµειακός Σφαιρικός Γωνιακός Κατακόρυφος επιφανειακός Οριζόντιος επιφανειακός ιαγραφή Κίνηση πηγής / αρχής Κίνηση στόχου / τέλους Πάρε παραµέτρους ώσε παραµέτρους Εικόνα 3.21: Η εργαλειοθήκη των φωτιστικών 3.5 Τοποθέτηση παρατηρητών Η επιλογή της οπτικής του θέµατος ολοκληρώνεται µε την τοποθέτηση παρατηρητών. Με τις σχετικές εντολές του προγράµµατος οι παρατηρητές τοποθετούνται επί της κάτοψης, ενώ µε τις παραµέτρους προσδιορίζεται η ακριβής θέση τους στο χώρο. Το «µάτι» του παρατηρητή έχει θέση στο χώρο (Χ, Ζ, Υ). Έχει επίσης µεταβλητό οπτικό πεδίο, µε γωνία που καθορίζεται από το χρήστη. Κάθε παρατηρητής εστιάζει σε συγκεκριµένο σηµείο του χώρου, τον «στόχο», µε επίσης καθορισµένη θέση (Χ, Ζ, Υ). Η απόσταση Παρατηρητή Στόχου στο χώρο, αποτελεί και την εστιακή απόσταση. Μπορείτε να δηµιουργήσετε περισσότερους από ένα παρατηρητές, και ο κάθε ένας από αυτούς να έχει τις δικές τους ρυθµίσεις παραµέτρων.

86 86 TEΚΤΩΝ 7 Παρατηρήσεις 1. Το ύψος του παρατηρητή µπορεί να τεθεί περίπου όσο το ύψος ενός ανθρώπου όρθιου (1.70µ) ή καθιστού (1.00µ). οκιµάστε όµως και άλλες τιµές του για πιο εντυπωσιακές λήψεις. 2. Η οριζόντια γωνία πρέπει να οριστεί έτσι ώστε να περιλαµβάνει όλα τα αντικείµενα που θέλετε να απεικονιστούν. Καλό είναι όµως η τιµή της να µην ξεπερνά τις 45 Ο διότι το αποτέλεσµα θα είναι αφύσικο, σαν αυτό ενός ευρυγώνιου φακού κάµερας. 3. Αν οι διαστάσεις του θέµατος είναι µεγάλες, προτιµήστε να αυξήσετε την απόσταση του παρατηρητή από το κτίριο και όχι τη γωνία παρατήρησης. 4. Η κατακόρυφη γωνία του παρατηρητή δεν ορίζεται άµεσα από τον χρήστη, προκύπτει όµως από (α) την οριζόντια γωνία, (β) το λόγο της ανάλυσης Χ/Υ της παραγόµενης εικόνας, βάσει της επόµενης προσεγγιστικής σχέσης. Κατακόρυφη γωνία = (Ανάλυση Υ / Ανάλυση Χ) Οριζόντια γωνία 5. Αυτό σηµαίνει ότι προκειµένου το θέµα να «καδραριστεί» σωστά µέσα στην παραγόµενη εικόνα, η εκλογή της ανάλυσης Χ/Υ εξαρτάται από τις σχετικές διαστάσεις του θέµατός σας. Όταν το αντικείµενο (κτίριο) που ενδιαφέρει είναι µεγάλου ύψους σε σχέση µε το πλάτος του (ψηλό κτίριο µε στενή όψη), τότε ενδείκνυται να χρησιµοποιείτε αναλύσεις µε µικρό λόγο X/Y < 1. Όταν το αντικείµενο έχει µικρό ύψος σε σχέση µε το πλάτος του (χαµηλό κτίριο µε φαρδιά όψη), χρησιµοποιήστε αναλύσεις µε µεγάλο λόγο X/Y > Συµπερασµατικά, ο λόγος των πλευρών του παραγόµενου bmp («Ανάλυση X/Y») θα πρέπει να πλησιάζει το λόγο των πλευρών του θέµατος που απεικονίζεται. 7. Σε αντίθετη περίπτωση είτε θα αποκόπτονται (τα άνω και κάτω) τµήµατα της εικόνας ή θα πλεονάζει ο περιβάλλων χώρος (δεξιά και αριστερά του). 8. Η οντότητα του Παρατηρητή υπακούει στις εντολές της Επεξεργασίας (κίνηση, διαγραφή, αντιγραφή, επικόλληση, κλπ).

87 Πρόσθετες δυνατότητες 87 Σχήµα 3.9: Η κατακόρυφη γωνία β του παρατηρητή δεν ορίζεται άµεσα από τον χρήστη, προκύπτει όµως από την οριζόντια γωνία α και το λόγο της ανάλυσης Χ/Υ της παραγόµενης εικόνας.

88 88 TEΚΤΩΝ Παράµετροι µεθόδου Ray-Trace Γενικές παράµετροι παρατηρητή Καθολικές επιλογές: Ύψος παρατηρητή: είναι παράµετρος σχετική µε το υψόµετρο βάσης του ορόφου στον οποίο ανήκει ο παρατηρητής. Ο παρατηρητής εµφανίζεται µόνο στον όροφο που τοποθετείται. Ύψος στόχου, Γωνία παρατήρησης: είτε 3.5 «Τοποθέτηση παρατηρητών».

89 Πρόσθετες δυνατότητες 89 Σχήµα 3.10: Οι θέσεις παρατηρητή και στόχου στην κάτοψη και στο χώρο. ιάφραγµα: Αποτελεί τη διάµετρο του (εικονικού) φακού του παρατηρητή. Παίρνει τιµές από 0 µέχρι 1. Για τιµή ίση µε 0 (φακός ελαχίστων διαστάσεων) ότι βρίσκεται µέσα στο οπτικό πεδίο φαίνεται καθαρά εστιασµένο. Αυτή είναι η προεπιλεγµένη τιµή του προγράµµατος. Όσο αυξάνει η τιµή της, η εστίαση γίνεται πιο αυστηρή. Για τιµή κοντά στο 1, ακόµα και αντικείµενα που βρίσκονται σχετικά κοντά στο στόχο απεικονίζονται µη-εστιασµένα (θαµπά). Αυτή η παράµετρος, σε συνδυασµό µε την απόσταση παρατηρητή - στόχου (εστιακή απόσταση, σχήµα 3.10) µπορεί να χρησιµοποιηθεί για δηµιουργία εντυπωσιακών εφέ, όπως π.χ. εικόνες µε το θέµα να απεικονίζεται εστιασµένο, ενώ το φόντο να φαίνεται µη-εστιασµένο. είτε εικόνα 3.33.

90 90 TEΚΤΩΝ 7 Εικόνα 3.22: Αποτέλεσµα διαφορετικής εστιακής απόστασης, (σε συνδυασµό µε τιµή διαφράγµατος > 0). Άνω εικόνα: ο παρατηρητής εστιάζει στο φωτιστικό, Κάτω εικόνα: ο παρατηρητής εστιάζει στην πολυθρόνα.

91 Πρόσθετες δυνατότητες Παράµετροι απεικόνισης Ray-Trace Πίσω από κάθε παραγόµενη εικόνα µπορεί να υπάρχει φόντο. Το φόντο µπορεί να είναι µονόχρωµο, χρωµατική διαβάθµιση (degraded) είτε άλλη εικόνα τύπου bmp. Τέτοιες εικόνες µπορεί να είναι και φωτογραφίες του χώρου όπου θα τοποθετηθεί η οικοδοµή, περασµένες στον υπολογιστή µε σαρωτή (Scanner), η από Photo-CD. Η παραγόµενη φωτορεαλιστική εικόνα υπερτίθεται της εικόνας φόντου. Ανάλυση Χ και Υ: προσδιορίζονται (σε pixels) οι διαστάσεις της παραγόµενης από το φωτορεαλισµό εικόνας. Μεγαλύτερη ανάλυση συνεπάγεται περισσότερο χρόνο επεξεργασίας αλλά και µεγαλύτερο µέγεθος παραγόµενου αρχείου bmp. Για τις πρώτες δοκιµές συνιστώνται χαµηλές τιµές αναλύσεων (π.χ. 800x600) για λόγους ταχύτερης δηµιουργίας τους. Όταν πρόκειται να δηµιουργήσετε την τελική εικόνα αυξάνοντας την ανάλυση, φροντίστε να διατηρηθεί ίδιος ο λόγος των Χ/Υ που είχατε και όταν κάνατε τις δοκιµές µε µικρότερες αναλύσεις. Αλλαγή του λόγου Χ/Υ συνεπάγεται µεταβολή της κατακόρυφης γωνίας παρατηρητή. είτε σχήµατα 3.9 και Όσον αφορά την εκτύπωση των εικόνων, προκειµένου να υπολογίσετε τις απαιτούµενες διαστάσεις χαρτιού, ένας εµπειρικός κανόνας είναι ότι περίπου

92 92 TEΚΤΩΝ pixels = 1 ίντσα = 2.54 cm. Για παράδειγµα, µία εικόνα ανάλυσης 800x600, στο χαρτί καταλαµβάνει περίπου 20x15 cm. Έχετε επίσης υπόψη ότι οι περισσότερες οθόνες των υπολογιστών έχουν αναλύσεις µε λόγο 1:1.333 ενώ τα πρότυπα (κατά DIN) χαρτιά λόγο 1: Σχήµα 3.11: Σχέση γωνίας παρατηρητή και ανάλυσης παραγόµενης εικόνας bmp. Οµίχλη (Ναι / Όχι): ηµιουργεί εικόνα µε (προαιρετικά έγχρωµο) εφέ οµίχλης. Πυκνότητα της οµίχλης: παίρνει τιµές από 0 (ελάχιστη) έως 1000 (µέγιστη). Απόσταση φόντου: Καθορίζει την απόσταση της εικόνας φόντου από τον παρατηρητή, προκειµένου το πρόγραµµα να γνωρίζει το πόσο θα επηρεαστεί ο περιβάλλων χώρος από την παρουσία της οµίχλης.

93 Πρόσθετες δυνατότητες Παράµετροι ταχύτητας Ray-Trace Ταχύτητα Ray-Trace: Στην καρτέλα αυτή µπορείτε να προσδιορίσετε τις παρακάτω παραµέτρους, οι οποίες αφορούν το πόσο γρήγορα θα ολοκληρώνεται η παραγωγή των φωτορεαλιστικών εικόνων: Παράλληλη επεξεργασία: ίνεται η δυνατότητα στο πρόγραµµα να εκτελεί ταχύτερα τους υπολογισµούς που απαιτεί η διαδικασία του ray-trace, εκµεταλλευόµενο την ισχύ άλλων υπολογιστών ενός τοπικού δικτύου, εικόνα Με την επιλογή Ναι το πρόγραµµα αναφέρει κατά την εκκίνησή του τον αριθµό των εξυπηρετητών που είναι συνδεδεµένοι στο τοπικό δίκτυο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εκτελείται το πρόγραµµα netshade σε κάθε έναν από αυτούς. Επίσης, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του προγράµµατος, στη γραµµή του τίτλου αναγράφεται και ο υπολειπόµενος χρόνος µέχρι την ολοκλήρωση της σκίασης ή της ταινίας. Εικόνα 3.23: Οι χρήστες του δικτύου στους οποίους εκτελείται το netshade.

94 94 TEΚΤΩΝ 7 Εφαρµογή υλικών: Αν επιλέξετε Υλικά η εικόνα θα είναι πιο ρεαλιστική (εφόσον θα απεικονίζονται και η γεωµετρία των επιφανειών και η υφή τους) εις βάρος της ταχύτητας. Αν επιλέξετε Χρώµα η εικόνα θα δηµιουργηθεί πολύ πιο γρήγορα. Υπερδειγµατοληψία: Με την παράµετρο καθορίζεται το επίπεδο της αντιταύτισης (antialiasing). Η ταύτιση συνήθως εµφανίζεται µε τη µορφή δοντιών ή σκαλοπατιών στην εικόνα. Η παράµετρος αυτή που παίρνει τιµές n=1 έως 5 λαµβάνει n 2 δείγµατα για την διόρθωση της εικόνας. Η γρηγορότερη απεικόνιση επιτυγχάνεται µε n=1. Ικανοποιητική εικόνα έχουµε µε n=2. Άριστες εικόνες επιτυγχάνονται µε n=3 έως 5, αλλά µε µεγάλο κόστος χρόνου. Βάθος ακτινών: Κάθε ακτίνα που διαπερνά το µοντέλο µας µπορεί να αντανακλάται, να διαχέεται ή να διαπερνά τα ηµιδιαφανή αντικείµενα. Η διαδικασία αυτή δηµιουργεί ένα δέντρο ακτινών το βάθος του οποίου καθορίζουµε µε την παράµετρο αυτή. Ακτίνες από το µάτι έχουν βάθος µηδέν και κάνουν το λιγότερο χρόνο για την παραγωγή της εικόνας. Ο χρόνος αυξάνεται καθώς αυξάνεται το βάθος των ακτινών κυρίως, όταν στο σκηνικό υπάρχουν πολλές αντανακλάσεις από καθρέπτες ή πολλά φώτα. Σκιές: Με Όχι έχετε το ταχύτερο αποτέλεσµα ενώ µε το Ναι το ρεαλιστικό αποτέλεσµα. Σκιές από ηµιδιαφανή: Με Όχι έχετε το ταχύτερο αποτέλεσµα αλλά οι ακτίνες δε θα διέρχονται µέσα από ηµιδιαφανή αντικείµενα. Με Ναι έχετε ρεαλιστικό αποτέλεσµα σε βάρος της ταχύτητας. Παρατηρήσεις Όταν θέλετε να κάνετε προεπισκόπηση καθώς στήνετε ένα σκηνικό χρησιµοποιείστε το συνδυασµό παραµέτρων: Εφαρµογή υλικών: Χρώµα, Υπερδειγµατοληψία: 1, Βάθος ακτινών: 0, Σκιές: Όχι, Σκιές από ηµιδιαφανή: Όχι. Για την τελική εικόνα ένας καλός συνδυασµός είναι: : Εφαρµογή υλικών: Υλικά, Υπερδειγµατοληψία: 2, Βάθος ακτινών: 15, Σκιές: Ναι, Σκιές από ηµιδιαφανή: Ναι. Για ακόµα καλύτερο αποτέλεσµα: Εφαρµογή υλικών: Υλικά, Υπερδειγµατοληψία: 3, Βάθος ακτινών: 20, Σκιές: Ναι, Σκιές από ηµιδιαφανή: Ναι. Συντελεστής πηγών επιφανειακών φώτων: Παίρνει τιµές από 0.1 έως 20. Πολλαπλασιάζει τον αριθµό των σηµειακών πηγών όλων των επιφανειακών

95 Πρόσθετες δυνατότητες 95 φωτιστικών. Όσο µειώνεται η τιµή του, τόσο επιταχύνεται η διαδικασία του ray-trace. Προεπιλεγµένη τιµή: Εντολές εισαγωγής / χειρισµού παρατηρητών Τοποθέτηση παρατηρητή ιαγραφή Γωνία όρασης Κίνηση παρατηρητή Κίνηση στόχου Καθορισµός αρχείου bmp Φωτορεαλισµός ray-trace ιαδοχικός φωτορεαλισµός ray-trace Φωτορεαλισµός OpenGL 3D από παρατηρητή Πάρε παραµέτρους ώσε παραµέτρους Ενεργός / Ανενεργός Εικόνα 3.24: Η εργαλειοθήκη του παρατηρητή.

96 96 TEΚΤΩΝ Η µέθοδος OpenGL Η απεικόνιση OpenGL αποτελεί και µια καλή µέθοδο προεπισκόπησης του φωτορεαλισµού, ειδικά στα πρώτα στάδια της σύνθεσης του θέµατος. εν προτείνεται όµως η χρήση της για τις τελικές δοκιµές, διότι συχνά δίνει διαφορετική οπτική από την επιθυµητή: Το κάδρο που χρησιµοποιεί η OpenGL είναι πάντα αυτό της οθόνης του υπολογιστή ενώ το κάδρο του Ray-Trace εξαρτάται από το λόγο της ανάλυσης Χ και Υ της παραγόµενης εικόνας (bmp). Το πρόγραµµα υποστηρίζει και την εµφάνιση εικόνων bmp (textures) πάνω στις επιφάνειες, όχι όµως έτοιµη γεωµετρία. Τα σχέδια αυτά προσδιορίζονται µε τον ίδιο τρόπο όπως και στο φωτορεαλισµό (εικόνες BMP, 24 bit, µε προσανατολισµό αυτόµατο ή καθοριζόµενο από το χρήστη). Επίσης, προκειµένου να είναι πάντα επαρκώς φωτισµένο το κτίριο, από οποιαδήποτε θέση και αν βρίσκεται ο παρατηρητής, κάνετε χρήση της παραµέτρου «Φωτισµός από παρατηρητή = Ναι», ρυθµίζοντας ανάλογα και την «Ένταση φωτισµού παρατηρητή». Ο φωτισµός αυτός προέρχεται από σηµειακή πηγή που βρίσκεται 1m πάνω από τον παρατηρητή και φωτίζει την πλευρά του κτιρίου προς την οποία κοιτάζει.

97 Πρόσθετες δυνατότητες 97 Άµεση κίνηση παρατηρητή Στην απεικόνιση OpenGL, ο χρήστης εκτός από τα 4 πλήκτρα βηµατικής κίνησης και τα 4 πλήκτρα στροφής της σχετικής toolbar, έχει και τη δυνατότητα γρήγορης διεπαφής, πατώντας µία φορά το πλήκτρο [p]. Το πρόγραµµα τότε αποκτά τον πλήρη έλεγχο του πληκτρολογίου, του ποντικιού και του επεξεργαστή µε στόχο να απεικονίσει την κίνηση µέσα στο κτήριο σε πραγµατικό χρόνο µε τη µέγιστη δυνατή ταχύτητα απεικόνισης. Προσοχή: Η παράµετρος «Προοπτική» πρέπει να είναι στο «Ναι». ιαθέσιµα πλήκτρα: : κίνηση προς τα εµπρός / πίσω / αριστερά / δεξιά Page Up / Page Down: κίνηση προς τα πάνω / κάτω (επέκταση του µοντέλου) Κίνηση του ποντικιού προς τα πάνω / κάτω : στροφή προς τα πάνω / κάτω Κίνηση του ποντικιού προς τα αριστερά / δεξιά: στροφή προς τα αριστερά / δεξιά Esc: έξοδος από την άµεση κίνηση Εικόνα 3.25: Με χρήση του πλήκτρου P στην απεικόνιση OpenGL, το ποντίκι αποκτά τη δυνατότητα να στρέφει άµεσα (σε πραγµατικό χρόνο) τον στόχο του παρατηρητή στο εσωτερικό του κτιρίου.

98 98 TEΚΤΩΝ 7

99 Πρόσθετες δυνατότητες 99 4 Αντικείµενα 4.1 Νέο παράθυρο επιλογής αντικειµένου 4.2 Αλλαγή υλικών (1 4) και προεπισκόπηση αντικειµένου 4.1 Νέο παράθυρο επιλογής αντικειµένου Εικόνα 4.1: Το νέο παράθυρο επιλογής αντικειµένου.

100 100 TEΚΤΩΝ Αλλαγή υλικών (1 4) και προεπισκόπηση αντικειµένου Τα αντικείµενα (και τα κάγκελα) διαθέτουν µέχρι 4 κάρτες παραµέτρων υλικού. Τα υλικά διακρίνονται από τα αντίστοιχα χρώµατα και βάσει αυτών επιλέγονται. Τα υλικά µπορούν να αλλάξουν και να τροποποιήσουν την εµφάνιση των αντικειµένων, όταν η παράµετρος «Χρήση υλικών βιβλιοθήκης = Όχι». Οι αλλαγές στο αντικείµενο ενηµερώνονται µε την εντολή «Προεπισκόπηση». Η οπτική του παρατηρητή καθορίζεται από τις παραµέτρους της σχετικής κάρτας. Για την προεπισκόπηση, πρέπει να είναι ανοιχτό το «Υπόδειγµα» (στα δεξιά των παραµέτρων). Εικόνα 4.2: Στην επάνω εικόνα το αντικείµενο εµφανίζεται µε τα προεπιλεγµένα υλικά και χρώµατα της βιβλιοθήκης του προγράµµατος, ενώ στη κάτω εµφανίζεται µετά από τροποποιήσεις στα Υλικά 1 και 2.

101 Πρόσθετες δυνατότητες 101 Εικόνα 4.3: Οι παράµετροι που καθορίζουν τη θέση του παρατηρητή ως προς το αντικείµενο. Για επεξήγηση των γωνιών, βλέπε σχήµα 4.1. Σχήµα 4.1: Το αζιµούθιο (α) είναι η γωνία µέτρησης σε κάτοψη και η κλίση (φ) σε όψη. Η απόσταση d είναι η οριζόντια προβολή της απόστασης από τον παρατηρητή µέχρι το κέντρο του αντικειµένου. Αν το αντικείµενο φαίνεται πολύ µικρό στην προεπισκόπηση, µειώστε την απόσταση π.χ. στα 2 µε 5µ. Παρατήρηση: Τα αντικείµενα διαθέτουν σηµεία έλξης στις 4 κορυφές τους. Αυτό διευκολύνει την εισαγωγή αντικειµένων σε επαφή το ένα µε το άλλο.

102 102 TEΚΤΩΝ 7

103 Πρόσθετες δυνατότητες Ανοίγµατα 5.1 Ανοίγµατα προκατασκευασµένα σε συγκεκριµένες διαστάσεις 5.2 Κάσα στην κάτοψη 5.3 Φωτορεαλισµός 5.1 Ανοίγµατα προκατασκευασµένα σε συγκεκριµένες διαστάσεις Στη βιβλιοθήκη του προγράµµατος, κάθε ένα από τα 3 ανοίγµατα αλουµινίου (παράθυρα και µπαλκονόπορτες), υπάρχει σε τρία διαφορετικά πλάτη. Όταν ο χρήστης τοποθετεί στην κάτοψη κάποιον από αυτούς τους τύπους ανοιγµάτων, το πρόγραµµα αυτόµατα επιλέγει, κλιµακώνει και τοποθετεί τον πλησιέστερο από τους τρεις, βάσει του πλάτους. Έτσι, δεν αλλοιώνονται τα µεγέθη των διατοµών, επιτυγχάνονται τα σωστά πλάτη στις κάσες, και τα ανοίγµατα δείχνουν πολύ καλύτερα στις όψεις / το 3 / το φωτορεαλισµό, ακόµα και σε µπαλκονόπορτες πολύ µεγάλου µεγέθους. Η αλλαγή διάστασης πλάτους ανοίγµατος (εντολή «Επέκταση ανοίγµατος»), επίσης επιλέγει άνοιγµα διαφορετικού πλάτους από τη βιβλιοθήκη του προγράµµατος (αν αυτό απαιτείται).

104 104 TEΚΤΩΝ Κάσα στην κάτοψη Εµφάνιση της κάσας στην κάτοψη, σύµφωνα µε παραµέτρους επιλογής του χρήστη. Το τελικό αποτέλεσµα καθορίζεται από τις παραµέτρους της κάσας (πάχος, πλάτος) αλλά και από την παράµετρο «Εσοχή επί τοίχου». Υπενθυµίζεται ότι η παράµετρος αυτή µετριέται από την εξωτερική παρειά του τοίχου. Βλέπε σχήµα 5.1. Σε περίπτωση που η κάσα θα έχει ίδιο πάχος µε τον τοίχο, η σχετική παράµετρος «Πάχος κάσας ίδιο µε του τοίχου» θα πρέπει να τεθεί στο «Ναι». Τότε όµως θα πρέπει υποχρεωτικά να δοθεί στην «Εσοχή επί τοίχου» τιµή ίση µε 0.00.

105 Πρόσθετες δυνατότητες 105 Σχήµα 5.1: ιαστάσεις κάσας σε σχέση και µε την εσοχή επί τοίχου. Στο κάτω σχήµα φαίνεται η περίπτωση όπου το πάχος της κάσας ταυτίζεται µε αυτό του τοίχου. Σε αυτή την περίπτωση η εσοχή πρέπει να τεθεί ίση µε 0.

106 106 TEΚΤΩΝ Φωτορεαλισµός Υπάρχουν tab µε ξεχωριστές παραµέτρους φωτορεαλισµού για το κάσωµα και το τζάµι του ανοίγµατος. Έτσι είναι δυνατός ο χρωµατισµός των ανοιγµάτων (π.χ µπλέ ή πράσινα κουφώµατα) και η περιγραφή ειδικού τύπου τζαµιού (π.χ. µατ, αµµοβολή, κλπ). Θα πρέπει πρώτα να τεθεί η «Χρήση υλικών βιβλιοθήκης» στο «Όχι» και ακολούθως να τροποποιηθούν οι σχετικές παράµετροι των tab. Βλέπε επόµενη εικόνα. Το τζάµι ανιχνεύεται αυτόµατα από το πρόγραµµα, ως το υλικό που διαθέτει υψηλές τιµές διαφάνειας και καθρεπτισµού (ανώτερες του 0.80 και 0.90 αντίστοιχα). Παρατήρηση: Προκειµένου να µην εµφανίζονται παραµορφωµένα τα αντικείµενα που βρίσκονται πίσω από ανοίγµατα, ο συντελεστής διάθλασης του τζαµιού θα πρέπει να έχει τιµή ίση µε 1.0.

107 Πρόσθετες δυνατότητες Γραµµές 6.1 Εσωτερική σήµανση 6.2 Σχεδίαση κάθετης γραµµής 6.3 Σχεδίαση παράλληλης γραµµής 6.1 Εσωτερική σήµανση Εσωτερική σήµανση: (Ναι / Όχι). Καθορίζει αν θα υπάρχουν σύµβολα σήµανσης διανεµηµένα επί του µήκους της γραµµής. Τύπος εσωτερικής σήµανσης: Συνολικά το πρόγραµµα διαθέτει 16 τύπους. είτε σχήµα 6.1

108 108 TEΚΤΩΝ 7 Σχήµα 6.1: Μερικοί από τους διαθέσιµους τύπους σήµανσης κατά µήκος της γραµµής. Απόσταση σηµείων εσωτερικής σήµανσης (m): Καθορίζει την πυκνότητα των σηµείων της εσωτερικής σήµανσης. Συντελεστής µεγέθους σήµανσης λ: Καθορίζει το σχετικό µέγεθος των σηµείων σήµανσης. Απόσταση εσωτερικής σήµανσης από γραµµή (m): Προεπιλεγµένη τιµή = 0 (τα σηµεία σήµανσης βρίσκονται επί της ευθείας). είτε σχήµα 6.2. Σχήµα 6.2: Παράδειγµα εσωτερικής σήµανσης γραµµής (εδώ µε τύπο «µισή κάθετη» που συνήθως αναπαριστά ξύλινο φράχτη). Αριστερά µε απόσταση από γραµµή = 0, δεξιά µε απόσταση > 0. Σχετική εντολή είναι η «Αντιστροφή εσωτερικής σήµανσης» µε την οποία αλλάζει η κατεύθυνση (εκατέρωθεν της γραµµής) των σηµείων που αποτελούν την εσωτερική σήµανσή της.

109 Πρόσθετες δυνατότητες Σχεδίαση κάθετης γραµµής Υπάρχουν δύο τρόποι για να σχεδιάσετε µια γραµµή κάθετη σε µια άλλη: Η κάθετη να διέρχεται από γνωστό σηµείο, ή Η κάθετη να απέχει δεδοµένη απόσταση από ένα της άκρο. Στην πρώτη περίπτωση εξυπηρετεί η νέα εντολή «Κάθετη σε ευθεία από σηµείο εκτός αυτής» η οποία φέρνει κάθετη γραµµή σε ευθεία οριζόµενη από 2 σηµεία ΑΒ, από σηµείο Γ που δεν ανήκει στην ευθεία. Οι υπολογισµοί γίνονται στη προβολή σε οριζόντιο επίπεδο. Το υψόµετρο των σηµείων της γραµµής ορίζεται από τις παραµέτρους. Βλέπε σχήµα 6.3. Σχήµα 6.3: Σχεδίαση ευθείας που διέρχεται από δεδοµένο σηµείο και είναι κάθετη σε άλλη. Στη δεύτερη περίπτωση εξυπηρετεί η εντολή «Κάθετη σε απόσταση». Για την ολοκλήρωση της εντολής ο χρήστης θα πρέπει να ορίσει την απόσταση a από το άκρο της γραµµής και το µήκος d της καθέτου. Βλέπε σχήµα 6.4.

110 110 TEΚΤΩΝ 7 Σχήµα 6.4: Εισαγωγή γραµµής κάθετης σε γραµµή και σε δεδοµένη απόσταση από το άκρο της 6.3 Σχεδίαση παράλληλης γραµµής Υπάρχουν δύο τρόποι για να σχεδιάσετε µια γραµµή παράλληλη σε µια άλλη: Η παράλληλη να διέρχεται από γνωστό σηµείο, ή Η παράλληλη να απέχει δεδοµένη απόσταση από αυτήν Στην πρώτη περίπτωση εξυπηρετεί η νέα εντολή «Παράλληλη σε ευθεία από σηµείο εκτός αυτής» η οποία φέρνει παράλληλη γραµµή σε ευθεία οριζόµενη από 2 σηµεία ΑΒ, από σηµείο Γ που δεν ανήκει στην ευθεία. Η γραµµή έχει µήκος ΑΒ. Οι υπολογισµοί γίνονται στη προβολή σε οριζόντιο επίπεδο. Το υψόµετρο των σηµείων της γραµµής ορίζεται από τις παραµέτρους. Η θέση της νέας γραµµής εκατέρωθεν του σηµείου Γ εξαρτάται από τη σειρά επιλογής των σηµείων Α και Β. Βλέπε σχήµα 6.5. Σχήµα 6.5: Σχεδίαση ευθείας που διέρχεται από δεδοµένο σηµείο και είναι παράλληλη σε άλλη

111 Πρόσθετες δυνατότητες 111 Στη δεύτερη περίπτωση εξυπηρετεί η εντολή «Παράλληλη σε απόσταση». Για την ολοκλήρωση της εντολής ο χρήστης θα πρέπει απλά να ορίσει την απόσταση d. Βλέπε σχήµα 6.6. Σχήµα 6.6: Εισαγωγή γραµµής παράλληλης σε γραµµή

112 112 TEΚΤΩΝ 7

113 Πρόσθετες δυνατότητες Επεξεργασία 7.1 Τοµή επιλεγµένων από ευθύγραµµο τµήµα 7.2 Τοµή επιλεγµένων από παραλληλόγραµµο 7.1 Τοµή επιλεγµένων από ευθύγραµµο τµήµα Με την εντολή αυτή ο χρήστης ορίζει στην κάτοψη ένα ευθύγραµµο τµήµα το οποίο αυτοµάτως: 1. ιασπά κάθε οντότητα την οποία τέµνει, δηµιουργώντας στη θέση της δύο (η τρεις) ξεχωριστές οντότητες, και 2. ιατηρεί επιλεγµένες όσες οντότητες βρίσκονται από τη µία πλευρά του (αυτή που επιλέγει ο χρήστης), προκειµένου να δεχτούν περαιτέρω επεξεργασία (π.χ. κίνηση ή διαγραφή). Οντότητες οι οποίες δεν τέµνονται από τη γραµµή τοµής δεν διασπώνται ούτε επιλέγονται. Τα στοιχεία που µπορούν να τµηθούν είναι τα εξής (βλέπε και σχήµα 7.1): Γραµµές. ιασπώνται σε 2 γραµµές. Τόξα / Κύκλοι. ιασπώνται σε 2 ή 3 τόξα. Γραµµοσκιάσεις. ιασπώνται σε 2 γραµµοσκιάσεις. Τοίχοι. ιασπώνται σε 2 τοίχους, και πιθανόν δύο επίπεδα.. Οριζόντια επίπεδα (τα κεκλιµένα επίπεδα αγνοούνται). ιασπώνται σε 2 επίπεδα.

114 114 TEΚΤΩΝ 7 Για να αποκόψετε / επιλέξετε µια σειρά από οντότητες, ακολουθήστε τα εξής βήµατα: 1. Επιλέξτε τις επιθυµητές οντότητες (π.χ. µε την «+Περιοχή» της Επεξεργασίας), 2. Κάντε κλικ στο πλήκτρο «Τοµή επιλεγµένων», 3. είξτε διαδοχικά µε το mouse τα δύο σηµεία της κάτοψης που ορίζουν την ευθεία τοµής, 4. Κάνετε κλικ σε κάποια θέση της κάτοψης, προκειµένου να ορίσετε την πλευρά της οποίας οι οντότητες θα µείνουν επιλεγµένες. 5. Οι οντότητες που παραµένουν επιλεγµένες µπορούν να χειριστούν περαιτέρω µε τις υπόλοιπες εντολές της επεξεργασίας (π.χ. κίνηση, διαγραφή, κλπ).

115 Πρόσθετες δυνατότητες 115 Σχήµα 7.1: Τοµή από ευθύγραµµο τµήµα.

116 116 TEΚΤΩΝ Τοµή επιλεγµένων από παραλληλόγραµµο Με την εντολή αυτή ο χρήστης ορίζει στην κάτοψη ένα ορθογώνιο «παράθυρο» το οποίο αυτοµάτως: 1. ιασπά κάθε οντότητα την οποία τέµνει, δηµιουργώντας στη θέση της δύο (η τρεις) ξεχωριστές οντότητες, και 2. ιατηρεί επιλεγµένες όσες οντότητες βρίσκονται µέσα σε αυτό ή έξω από αυτό, προκειµένου να δεχτούν περαιτέρω επεξεργασία (π.χ. κίνηση ή διαγραφή). Όσες οντότητες βρίσκονται ολόκληρες εντός ή εκτός του παραλληλόγραµµου δεν διασπώνται αλλά παραµένουν επιλεγµένες.

117 Πρόσθετες δυνατότητες 117 Σχήµα 7.2: Τοµή από ορθογώνιο παραλληλόγραµµο. Για να αποκόψετε / επιλέξετε µια σειρά από οντότητες, ακολουθήστε τα εξής βήµατα: 1. Επιλέξτε τις επιθυµητές οντότητες (π.χ. µε την «+Περιοχή» της Επεξεργασίας), 2. Κάντε κλικ στο πλήκτρο «ιάσπαση από παραλληλόγραµµο»,

118 118 TEΚΤΩΝ 7 3. είξτε διαδοχικά µε το mouse τα δύο διαγώνια σηµεία της κάτοψης που ορίζουν το ορθογώνιο (σχήµα 7.2), 4. Κάνετε κλικ σε κάποια θέση της κάτοψης, µέσα ή έξω από το χώρο του παραλληλόγραµµου, προκειµένου να ορίσετε την πλευρά της οποίας οι οντότητες θα µείνουν επιλεγµένες. 5. Οι οντότητες που παραµένουν επιλεγµένες µπορούν να χειριστούν περαιτέρω µε τις υπόλοιπες εντολές της επεξεργασίας (π.χ. κίνηση, διαγραφή, κλπ). Σηµείωση: Τοίχοι οι οποίοι τέµνονται υπό τυχούσα κλίση, διασπώνται σε δύο τοίχους οι οποίοι συµπληρώνονται από δύο τριγωνικής κάτοψης επίπεδα. Βλέπε σχήµα 7.3. Τα επίπεδα αυτά έχουν ίδιο ύψος και ίδιες παραµέτρους εµφάνισης µε τον τοίχο (προκειµένου να φαίνονται σωστά στο φωτορεαλισµό). εν παύουν όµως να αποτελούν ξεχωριστές οντότητες οι οποίες υπακούουν στις εντολές του επιπέδου. Σχήµα 7.3: Η διάσπαση των τοίχων δηµιουργεί τριγωνικά επίπεδα

119 Πρόσθετες δυνατότητες 119 Παράδειγµα: Τριδιάστατη κοπή κτιρίου Η εντολή «Τοµή επιλεγµένων από ευθύγραµµο τµήµα», µε την ιδιότητά της να τέµνει και τριδιάστατες οντότητες (π.χ. επίπεδα, τοίχους), µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να απεικονιστεί στο χώρο µια τοµή κτιρίου από κατακόρυφο επίπεδο. Αυτό φαίνεται στο σχέδιο 7.4 και την εικόνα 7.1, όπου το κτίριο κόπηκε στα δύο, προκειµένου να φανεί στο φωτορεαλισµό το εσωτερικό του. Τα βήµατα που απαιτούνται είναι τα εξής: 1. «+Όλα από διαφανή», 2. «Τοµή επιλεγµένων από ευθύγραµµο τµήµα» και επιλογή της επιθυµητής τοµής (1-2) και πλευράς (αριστερά) µε το mouse, έχοντας ενεργή την ορθογωνική σχεδίαση, βλέπε σχήµα «-Περιοχή» προκειµένου να από-επιλεγούν τα αντικείµενα που βρίσκονται στην δεξιά πλευρά, 4. «Περιστροφή» των επιλεγµένων (κατά µια τυχούσα γωνία), 5. «Νέα επιλογή» Σχήµα 7.4: Η διάσπαση της κάτοψης από το ευθύγραµµο τµήµα 1-2 τέµνει και διατηρεί επιλεγµένες όλες τις οντότητες που βρίσκονται προς την αριστερή πλευρά της. Αυτές οι επιλεγµένες οντότητες µπορούν να δεχτούν περαιτέρω επεξεργασία (π.χ. στροφή γύρω από σηµείο), ώστε να προκύψει το αποτέλεσµα της επόµενης εικόνας.

120 120 TEΚΤΩΝ 7 Εικόνα 7.1: Η διάσπαση της κάτοψης από ευθύγραµµο τµήµα τέµνει όλες τις οντότητες, γραµµικές και τριδιάστατες, δίνοντας στο χειριστή τη δυνατότητα να δηµιουργήσει αποτελέσµατα σαν αυτό, µε ελάχιστες κινήσεις.

121 Πρόσθετες δυνατότητες 121 Παράδειγµα: Αποκοπή λεπτοµέρειας γραµµικού σχεδίου Η εντολή «ιάσπαση από παραλληλόγραµµο» µπορεί επίσης να χρησιµοποιηθεί για να αποκοπούν τµήµατα γραµµικών σχεδίων, προκειµένου π.χ. για να επισηµανθούν κάποιες κατασκευαστικές λεπτοµέρειες. Αυτό φαίνεται στο σχήµα 7.5, όπου από έναν ξυλότυπο αποκόπηκε και µεγεθύνθηκε το τµήµα στο οποίο περιλαµβάνεται ο πυρήνας του ανελκυστήρα (επισηµαίνεται µε τη διακεκοµµένη γραµµή). Τα βήµατα που απαιτούνται είναι τα εξής: 1. «+Όλα από διαφανή», 2. «ιάσπαση από παραλληλόγραµµο» και επιλογή της επιθυµητής περιοχής µε το mouse, 3. «Κίνηση» (µε την παράµετρο «Με αντιγραφή = Ναι») 4. «Κλιµάκωση» και εισαγωγή της επιθυµητής τιµής (εδώ 1.20) 5. «Νέα επιλογή» Ξυλότυπος Yπογείου Αντισεισµικός αρµός πλάτους 10 εκ Αντισεισµικός αρµός πλάτους 10 εκ Φ16 Α + Κ 6.4 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 2Φ16 Α + Κ 6.3 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 K1 30/60 2Φ16 Α + Κ 4.1 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 K29 30/50 Π3 h=15 Φ8/13 K2 25/175 Φ8/20 K9 30/60 2Φ16 Α + Κ 4.2 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 3Φ14 Ανω 2Φ18 Ανω Ανω 3Φ /50 5Φ16 Πλ. 2Φ14 Σ Φ8/12 Φ8/40 Ανω Φ8/20 Φ8/20 Φ8/40 Ανω 2Φ16 Π4 h=15 Φ8/20 3Φ14 Ανω Ανω 2Φ /40 4Φ14 Σ Φ8/12 K16 25/35/25/175 Φ8/18 Ανω 3Φ14 2Φ16 Α + Κ / D=20 4Φ14 Ορ. #Φ10/20 Σ Φ10/12 Κα. #Φ10/20 Φ8/25 Κάτω Φ8/25 Κάτω Π5 h=15 Φ8/15 Π6 h=15 Φ8/20 Κάτω Π7 h=15 Φ8/20 Ανω Π2 h=15 Η= ±0.00 Η= Φ8/30 Ανω Φ8/20 Φ8/20 Κάτω 1Φ14 Ανω 1Φ14 Ανω Ανω 3Φ /50 4Φ14 Σ Φ8/12 K10 25/160 K11 185/25 Η=±0.00 K12 185/25 K8 25/160 K7 60/30 2Φ16 Α + Κ 2Φ16 Α + Κ 5.3 D= D=20 Ορ. #Φ10/20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 Ανω 3Φ /75 4Φ14 Πλ. 2Φ12 Σ Φ8/12 Ανω 3Φ /75 4Φ14 Πλ. 2Φ12 Σ Φ8/12 Π1 K15 30/60 h=15 Φ10/12 Η= K6 30/50 Φ8/20 2Φ16 Α + Κ 9.1 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 2Φ16 Α + Κ 2Φ16 Α + Κ 2.1 D= D=20 Ορ. #Φ10/20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 Κα. #Φ10/20 K4 60/30 K5 45/45 2Φ16 Α + Κ 9.2 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/ Φ16 Ανω 3Φ /50 4Φ14 Σ Φ10/12 Φ8/25 Κάτω Φ8/15 Π6 h=15 Φ8/20 Κάτω Π7 h=15 Φ8/20 Ανω Φ8/20 Κάτω Ανω 3Φ /50 4Φ14 Σ Φ8/12 K10 25/160 K11 185/25 Η=±0.00 K12 185/25 Ανω 3Φ /75 4Φ14 Πλ. 2Φ12 Σ Φ8/12 K K3 25/ Φ16 Α + Κ 1.1 D=20 Ορ. #Φ10/20 Κα. #Φ10/ Ο. Γ. Σχήµα 7.5: Αποκοπή τµήµατος από γραµµικό σχέδιο.

122 122 TEΚΤΩΝ 7

123 Πρόσθετες δυνατότητες Περιβάλλον 8.1 Χρώµα RGB 8.2 Μέτρο 8.1 Χρώµα RGB Η επιλογή του χρώµατος στις παραµέτρους των οντοτήτων γίνεται µε την παλέτα χρωµάτων που φαίνεται στην εικόνα 8.1. Εικόνα 8.1: Η νέα παλέτα επιλογής χρώµατος. Κάνοντας κλικ στην παράµετρο «Χρώµα», εµφανίζεται στην οθόνη η παλέτα χρωµάτων. Επιλέγετε ένα χρώµα κάνοντας κλικ πάνω του, ή πληκτρολογείτε τις αναλογίες (0-255) των τριών βασικών χρωµάτων.