ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ χολή Οικονομικών και Πολιτικών επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΑΝΑΔΙΑΝΕΜΗΣΙΚΕ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ Νίκος Κουτσιαράς Σε συνεργασία με την Φαίη Σκουλά

2 Βιβλιογραφία Atkinson, A.B. (2015) Inequality: What can be done?, Harvard University Press, Cambridge/Mass. and London Piketty, Th. (2004), (2007) Η οικονομία των ανισοτήτων, Πόλις, Αθήνα Piketty, Th. (2014), (2015) Το Κεφάλαιο στον 21ο Αιώνα, Πόλις, Αθήνα Sen, A. (2011), (2015) Η ιδέα της δικαιοσύνης, Πόλις, Αθήνα

3 Προσφορά και Ζήτηση Αναδιανεμητικών Πολιτικών

4 Προσφορά και Ζήτηση Αναδιανεμητικών Πολιτικών Ζήτηση αναδιανεμητικών πολιτικών- Το Θεώρημα του διάμεσου ψηφοφόρου Διάμεσος ψηφοφόρος 1 Διάμεσος ψηφοφόρος 2 Παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση του διάμεσου ψηφοφόρου Παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά αναδιανεμητικών πολιτικών- Παγκοσμιοποίηση Παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά αναδιανεμητικών πολιτικών Τεχνολογία Αποβιομηχάνιση Περιεχόμενα Διάμεσος ψηφοφόρος ζήτηση και προσφορά αναδιανομής

5 Ζήτηση αναδιανεμητικών πολιτικών Το θεώρημα του Διάμεσου ψηφοφόρου Ζήτηση αναδιανεμητικών πολιτικών, δηλαδή κατά πόσο οι πολίτες επιθυμούν την αναδιανομή του εισοδήματος τους και από ποιους παράγοντες διαμορφώνεται η προτίμηση τους. Το θεώρημα του διάμεσου ψηφοφόρου: Διάμεσος ψηφοφόρος είναι αυτός που ανήκει στη μεσαία κοινωνική και εισοδηματική τάξη. Το θεώρημα αυτό, μας βοηθάει να κατανοήσουμε την προτίμηση του διάμεσου ψηφοφόρου αναφορικά με την ενθάρρυνση ή όχι αναδιανεμητικών πολικών. Έννοιες κλειδιά για να καταλάβουμε το θεώρημα του διάμεσου ψηφοφόρου είναι: Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΟΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΑΣ

6 Διάμεσος Ψηφοφόρος Ε ι σ ο δ η μ α τ ι κ έ ς - Κ ο ι ν ω ν ι κ έ ς τ ά ξ ε ι ς Μικρή εισοδηματική απόσταση Όταν ο διάμεσος ψηφοφόρος βλέπει το εισόδημα του πολύ κοντά στο εισόδημα των κατώτερων εισοδηματικών τάξεων, είναι πρόθυμος να υποστηρίξει πολικές που ενισχύουν την αναδιανομή του εισοδήματος, προσδοκώντας να ωφεληθεί από αυτήν. Οι χαμηλόμισθοι βλέποντας τα εισοδήματα τους πολύ κοντά στο εισόδημα του διάμεσου, επαναπαύονται. Τα πλουσιότερα άτομα βλέποντας πως η απόσταση των εισοδήματών τους από τους υπολοίπους είναι μεγάλη, αντιλαμβάνονται πως η αναδιανομή του εισοδήματος δεν είναι προς το συμφέρον τους.

7 Ε ι σ ο δ η μ α τ ι κ έ ς - Κ ο ι ν ω ν ι κ έ ς τ ά ξ ε ι ς Μεγάλη εισοδηματικ ή απόσταση Διάμεσος Ψηφοφόρος Όταν η εισοδηματική απόσταση του διάμεσου ψηφοφόρου και των χαμηλά αμειβόμενων κοινωνικών ομάδων είναι μεγάλη, ο ψηφοφόρος (διάμεσος) κρίνει ότι ενθαρρύνοντας αναδιανεμητικές πολιτικές δεν θα είναι κερδισμένος. Τα άτομα που έχουν εισόδημα χαμηλότερο από αυτό του διάμεσου, βλέποντας την μεγάλη απόσταση που τα χωρίζει από το διάμεσο, υποστηρίζουν αναδιανεμητικές πολιτικές. Όταν το εισόδημα του διάμεσου ψηφοφόρου δεν απέχει ιδιαίτερα από αυτό των υψηλότερων εισοδηματικών ομάδων, τότε οι πλούσιοι βλέποντας την ψαλίδα ανάμεσα σε αυτούς και στον διάμεσο ψηφοφόρο να κλείνει, μπορεί να υποστηρίζουν πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος (βλέπε, αναδιανομή ως δημόσιο αγαθό, Lester Thurow)

8 Παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση του διάμεσου ψηφοφόρου Σ υ μ φ έ ρ ο ν - Μ ε λ λ ο ν τ ι κ έ ς π ρ ο σ δ ο κ ί ε ς Ε κ π α ί δ ε υ σ η Ο ι κ ο γ ε ν ε ι α κ ο ί π α ρ ά γ ο ν τ ε ς Κοινωνικές αξίες Κ ο ι ν ω ν ι κ ο ί π α ρ ά γ ο ν τ ε ς Ιδεολογία Πολιτικές προτιμήσεις Διαμεσολάβηση και ενδογένεια (θεσμοί, πολιτικό σύστημα) Οικογενειακοί δεσμοί Διαγενεακή μετάδοση προτιμήσεων

9 Παράγοντες που επηρεάζουν την Προσφορά Αναδιανεμητικών Πολιτικών Πολιτικό σύστημα εκλογές Οργανωμένα συμφέροντα συλλογική Δράση Εγκλωβισμός Π α γ κ ο σ μ ι ο π ο ί η σ η Υποστηρίζει πως ένα εκτεταμένο κοινωνικό κράτος είναι ασύμβατο με μια ανοιχτή, ανταγωνιστική οικονομία με σημαντικό μερίδιο στη διεθνή αγορά Race-to-thebottom hypothesis Υπόθεση 1Απαισιόδοξη: Υπόθεση 2 Αισιόδοξη: Τα νοικοκυριά είναι εκτεθειμένα σε μεγάλο ρίσκο. Ο κρατικός τομέας στο σύνολο του αυξάνεται όπως και οι δαπάνες για να περιστείλουν τον ε ι σ ο δ η μ α τ ι κ ό κ ί ν δ υ ν ο. Μετρώντας το άνοιγμα της οικονομίας ως το μερίδιο του εμπορίου στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, υποστηρίζει: Υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα Μεγάλο άνοιγμα οικονομίας

10 Παγκοσμιοποίηση (Dani Rodrik, 1998)

11 Παράγοντες που επηρεάζουν την Προσφορά Αναδιανεμητικών Πολιτικών Πολιτικό σύστημα εκλογές Οργανωμένα συμφέροντα συλλογική δράση Εγκλωβισμός Τ ε χ ν ο λ ο γ ί α Υψηλή δυνατότητα μεταφοράς δεξιοτήτων Αποβιομηχάνιση: Η τεχνολογία εξαιτίας της ραγδαίας ανάπτυξής της, υποκατέσ τ η σ ε μ ε γ ά λ ο α ρ ι θ μ ό ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν, τόσο στον βιομηχανικό όσο και στον αγροτικό κλάδο. Η ευελιξία των δεξιοτήτων Με την έννοια ευελιξία των δεξιοτήτων, εννοούμε τη δυνατότητα του εργαζόμενου να μεταφέρεται σε διάφορα επαγγέλματα με τις δεξιότητες που ήδη κατέχει, δίχως επιπλέον κατάρτιση. Μεγάλη εργατική δύναμη Η θέση του εργαζόμενου είναι λιγότερο ευάλωτη Μικρότερη η ζήτηση αναδιανεμητι κών πολιτικών Μικρότερη και η προσφορά

12 Διάμεσος ψηφοφόρος Ζήτηση και Προσφορά Αναδιανομής (Torben Iversen, 2001) Αύξηση προσφοράς Αυξάνεται ο εργασιακός κίνδυνος 1.Αποβιομηχανιση 2.Άνοιγμα εμπορίου (the structural effect) Αυξάνεται η προσέλευση στις εκλογές (participation effect) Επικρατούν αριστερές κυβερνήσεις (Partisan effect)

13 Αποβιομηχάνιση (Torben Iversen, 2001)